장음표시 사용
181쪽
get Ne vide iniex Scripturis confitiarare. Sed Vestri adversarii norunt tot probabiles excepi ones vobis objicere, ut causa vestra non sit adeo eui .iens. Quo ini quidem de grail uitibus peccatis, & auditores accusatis ac reprehenditis, sed quod nos, ros reprehenditis, in templo racemus, non est in-z, quod non habemus, quod respondeamus. Si quem nosti cim particularitet adoriamini, habebimus , quod respondebimus, & quo nos ira purgabi- mus, ut vobis os simus occlusuit, nee iacit E quen- quam hujus vel illius peccato, contra quod adeo debacchamini. sitis convicturi. Adeoque, quia evidentia vobis illa deest, quam in hoc casu habebant Apostoli, vestra patrbena iiii aliud essicitis, quam quod tu:bas datis, & homines bonos aliis redditis sui ecios, ut satius&ret vos tacere. Sed Eeus bo iii viri, quandoquidem haeretici & vos a Diabolo didicistis attem errores & maleficia vestra ita tegendi, palliandi 5 excusandi, ut nolitia vestra coram hominibus non sit semper satis evidens, an id eo nos vetitatem, justitiam & stactitatem debemus destituere omni patroci mo 3 Immb tantδ actiores de vehementiores debemus esse in malis vestris G-cusandis 5 reprehendendis, quanto vos amitiores in illis occultandis. Injustitia, superbia, luxuria, pressio s, rapinae, negligentia boni publici, Particularis commodi studium, corrupta gubeinaco, vindictae ci liditas, avaritia, adulteria, &c. grasci ut publicE, omnibus videntibus, omnibus fitentibus, sed unusquisque sua vitia ita palliat, & tot exculationibus se munit, ut neminem possis ita con- more, quin habeat quod contradicat. An ideo nos tacere debemus Z Si esses verus osor peccati,
non tam aegrὰ ferres reprehensiones peccati, sed gauderes speculum verbi tibi indies Oo oculos p Di . ut examinare te possis. An vos dicitis, quod nos vos suspectos reddamus apud p ruulum Z Nos dicimus, quod populus vos reddat subcios apud vos. Vestri collegae, vestri concives, vestri constatres, vestit contribules queruntur de vobis, α referiint de vobis tam hori ibilia facta, ut aures no-ibae tinniant, ut non habeamus quicquam quo ullo pacto excusesous, etiamsi velimus, non ha-b quod contradicamus. An igitur tacendum nobis, non romin denda peccata, non ad inonendae omnes xi QVπ Chloe, duos desertanti . x CO V. H. Ob ea. No eon cives, uix saepe homines pan
ilio, nimis praecis queruli, lem ex Ggerantes praetermentum, dic. Resp. Nostrum non est, vel vos vel illos justificare ab lus quae dicitis, sed Lis hujus disceriationis sit hic: i. Ministris vitio verti tibia debet, si plus credunt iis, qtiorum pietatem dc zelum pro gloria Dei habent perspectam, quam iis, quorum
dis loluta vita omnibus nota est. Fatemur hunc esse morem mi inistrorum piorum, ut plotimi querelis multum credant, quamvis non sic, ut nece italiam piudentiam locum habete lion si irant ac cautionem. Paulus iis qui ei ant de familia Chloes, lautum detulit, ut eorum delationi ac querelae acrem re- prehelisonem superstrueret. I Cor. I. i I. 2. Quantumcunque mali sunt qui hac ad nos deserunt, facile tamen ad hoc satis boni sunt, ut eorum querelae atque gemitus de vobis non solum nobis d. beantes le occasio reprehendendi & monendi, sed etiam reprehensiones nostrae , talibus querelis superstructae, vobis debeant esse occaso dc calcariaciendi quod sequitur: I. Ut vos ipses in examen vocetis, an verum sit nec ne, de quo aliis ellis suspecti. Unusquisque Christianorum debet considerare, quod haec sit, communis nostra depravatio, ut sicile in alterius oculo videamus sinu is, cum trabem in nostro non animadvertimus, Matth. 6. Quandoquidem itaque tam cceci sumus in propriis dactibus, tanto plus amare debeamus aliorum reprehensiones, ut habeamus speculum, quo nos contemplari possimus, praesertim s sit homo justus, quem scimus nos monere bona intentione. Eis fieri possit, ut fallatur, dignus tamen est cujus admonitio ad examen nos impellat , PS. I i. s. 1. Ut vos apud Deum excusetis. Si homines injuria vos reprehendunt de accusant, quid consilii λan ut jurgemini cum illis 3 nil prodest. Ite ad Deum dc vos excusate. Facite ut David, Psu. T. . s. 6. Anita audetis dicere ut David eo loco Si audetis, &sine hypocris facitis, ego vobis promitto, Deum vestram innocentiam non minus suo tempore per omnigenam benedictionem super vos δc posteros vestros esse manis stariirum, quam secit Davidi tapromisit omnibus piis, Psal. U. 6. . si per leprenensiones tales an examen vestri ipsorim adacti non convincimini, quod tale quid feceritis, convincamini saltem, quod tale quid tac re possitis , quod possitis in illita peccatum incidere. Cum igitur auditis reprehensiones hujus Vesilaus peccati, dc nos ipsos agnostitis innocentes, etiam
182쪽
etiam postquam vos probastis, ne mordete repre- Irendentes, sed abjicite vos ad pedes Dei, agnoicite de confitemini vestram imbecillitatem, dicite: ODomine. hae quidem reprehensiones, quas a ministris tuis audivi, me non convincunt, quod haec peccata commiserim, sed tamen quod incidere in ea possim, nisi tu me custodias. Itaque te precor, prae veni me tua gratia, ne induc in tentationem . sed sicut istae reprehensiones me praemuniant, ne incidam
in id, de quo hominibus injuria suspectus sum. Re-ptehensiones nostrae non tantum nunt ad conigendum, sed etiam ad praeservandum. Si hunc in in dum pari hesiam ministrorum usurpaveris. Iono satius erit, quam si eam capias si1blatam & occlusam, ut ira Ecclesia privetur sim sale, quo a corruptione
Atque ita videtis confirmatam hanc dominam, quod verbum ritὰ praedicatum non tantum operetur in animis piorum veram sanctitatem, sed etiam animos impiorum, qui impii sunt Ic manent, vehementer possit concutere ac commovere. Utilitates lhujus doctrinae sunt sequentes: I. Ne acquiescas in omni commotione animi, quam sentis ex praedicatione verbi. nec eam habeas lyto signo cordis boni. Nam & malorum coida mo- lventur per verbum. Ea demum commotio inani , pet verbum facta, vera est & sancta ac salvifica, quae lanimum ita mutat, ut fiat cor novum, & pariat peccati confestionem, & sellicitam vitae emendationem,' id quod haec commotio horum judicum non peperit, ut postea patebit. x. Qui per verbum vocati sunt, & illud audi ni, intelligunt, quis parum sint excusabiles, quod manent in malitia & non convertuntur. Deus ceria sat ante ostium ac pulsat, non tantum externo i nitu, sed etiam interno motu, ec interna concussone cordis, informans intellectum. convincens conscientiam, rapiens assectus in stuporem de admirationem super coelesti veritate adeo, ut nihil desit quin fiant Christiani vel E conversi, nisi quod mera maliti & pertinacia claudit ianuam, ne Christus pulsans intromittatur. Ob ect. At etiam haec interna commotio & concussio cordis secundum Re- rmatos, non est gratia suisiciens ad conversi nem, sed requiritur gratia ellicax & irresstibilis, ut se convertere pollini. Res'. Sepositis omnibus dictinctionibus, quibus haec quaestio expediri ibi et, brexiter ita dico: Etsi non est sus iens, ut se sine ulteriori gratia Dei conrenant, tamen est sussiciensi ad hoc, ut Deus illos propter eonversionis neglectum iustE accuset atque condemnet. Haec enimi pulsuio 3c commotio lignum est ac demonstratiol evidens, quod non in Deo, sed in ipsis causa sit, Pto-l pter quam non salvantur.3. Ministri commendatam sibi habeant parilis
fiam. Haec enim sal terrae. Si non omnes convertunt tamen illos etiam confundunt, quos non convertunt, eosque eo usque commovent, ut multa oris
tant, & multa iaciant sicut Herodes, & prae ratione verbum &Ecclesiam ita intrepidό persequantur. de ut ultimo die gloria divinae justitiae in ipsorum
condemnatione tanto sit illustrior & evidentior. Sit quoque omnibus fidelibus commendatum studiuiniit his parthesiae de qua supra ex Hebr. 4. & Io. Sit quoque Magis ratibus commendatum ut in libera Republica locum habeat vox libera, per hanc enim
Deus tales Respublicas viali rege te. Hactenus coimmotio ludicum: sequitur consultatio, quam hac admiratione turbati inter se ceperunt de remedio.
Cum non post iit Apostolis in ficiem aliquid regerere . jusserunt eos secedero. Illis di rellis Praeso Synedrio propolii t quaestionem, quid facierulum, cum Actum ut adeo clatum, ut negari non possit. v. l .i6. q. d. aut aliquid ipsis ficiendum. aut nihil. Si
nihil fici as, & ita simpliciter dimittimus, justi Gcamus totam illam causam Iesu, quem crucifiximus, exponimus nos ludibrio populi, quod homines innocentes captivos duxerimus, dc tota plebs
deficiet ad ipsorum dogmata. Si eos punimus, pe-l riculum est a populo, quia sigi uim de supernaturale miraculum ab ipsis factum esse , tam inani sestumi est, ut negari non pollit 3 Stulta prosecto & impia quaestio. Confitemur manifestum esse suod alia
quid di Vinum per hos homines factum st. Et ta-l men querum quid jam ficiendum Z An dubium esse
debet, utrum homines a Deo missi sim recipiendi de honorandi, an ver5 opprimendi & puniendi 3 Sed morbus horum hominum sciendum est. To quet ipsos non metus Dei, sed metus populi. Parum curam ut Deo placeant. Hoc anicum est quod quaerimi, ut se aliquo pacto in tricent, ne apud populum incuriant in indignatiorum&intaniam. Ideo cum carne & sanguine consiliant. Nam qui gi l riam Sc favorem quaerunt apud homines, non posta sunt credere in Deum, nec se erga Deum rectE gerere. Ne imitemur, sta si ex Deo est causa quae ii bis aut nostris assictibus adversatur, submittamus
nos , α potius apud homines pudefiamus quam
183쪽
IN Ac Ton. APos To coR. uia muria, si aliter fieri non potest. O quam multi fiant qui hoc morbo moriuntur. Convicti sunt, ea , quam de dunt, non valere, x tamen ne apud homnes pudefiam, omni ope eam prosequun
Haec consilitatio. Quid tandem concludunt, &quid remedii adhibent8 Negaci non potest, & tamen
non sunt traducendae, ne pariant scandalum, Gen. s. v. . Sed hie I. Charitas non requirebat silentium , sed potius postulabat manifestationem Nam quae charitas so-ret , reticere inedia salutis 3 Si quem videam in lethali morbo, & scivin ceri uiri remedium sanandi. illudque non revelem, quae charitas 3 S: e Apolloli vi opprimi debet. Quid igitur remedii Z Vt oblivioneidentes Judaeos in morbo dc morte jacentes, non p.
igatur. Hoc fine severe interdicemus, ne am- Hi us praedicent in nomine Iesu v. i7. Si non am-terant salva caritate reticere remedium Euangelii. I t. Gloria Dei postulabat, ut loquerentur. Omnisi fiat, tacite in oblivionem veniet quod Lel istuctu & omni honore caruisset Christus crucifixus, est. Haec propria ars Diaboli. Non potest essicere ne christus sit, ne se manifestaverit. Sed hoc tamen curat, ut quod Letiam est, sepeliatur calumniis, traditionibus Alsis, oppressionibus & persecutionibus scripturae 3 mini orum. Hoc dat Operam, ut modo non praedicetur Christus, vel Also dc corruptὰ praedicetur. Quid vanius hoc consilio ὶ Psal. 2. I. Et tamen hoc remedio ita sibi placent, ut statim in executi m deducant, de Apostolis situm decretum nuncient. Consilia impiorum, quantumvis vanad absurda, tamen minim in modum ipsis placent. Mut enim si perbi, quibus omnia propria placent. Itaque properant ea reddere manifesta, sperantes se reatissimos auctituros in mundo. Eor. q. a v. I9, 2o, 2I, 22.
T Ideamus jam, quomodo hoc Decretum Apo-V solis annunciatum ab Apostolis sit receptum. Apostoli recusent obedire decreto annunciato, dc reculationem sitam excusem duobus gravissimis
i. Non possiimus vobis plus obedire quam Deo.
Deus mana praedicare Chrissiam, Matth. 28. v, I s. Maan. II. v. II. Actor. r. v. 8. Observa: Qui Ap stolis injunxit praedicationem Euangelii, in Deus. Christus iniunxit. E. Christus est Deus. Hoc argumentum si nia cum modestia proponit, ut dignum magistratibus honorem non detrectet. 2. Quod vidimus de audivimus, non possumus racere. Cur non Z annon licet subinde tacere, quod vidimus de audivimus 3 Eej. Licet, cum charitas P proximum ita Postulat, Sc gloria Dei sermonem nostrum non requirit. Cliaritas saepe postulat, ut tacendo tedamus infimitates proximi, de gloria si non esset hominibus manifestatus. Loquendum igitur erat, ut inanifestaretur. Si hic taceo uni ministri, lapides clamabunt, Matth. ii. Ithaec verba nobis applicemus, vim eorum sequentibus doctrinis comprehendemus: I. Euangelium liberὰ praedicari necessanum est
des quid sectum Ionae, cum vellet efiugere Officium Praedicandi. Nec selum mandatum Dei hanc necestitatem lacit, sed etiam silus Ecclesiae. Quam neces.serium ad saecunditatem terrae pluviam cado dc selem splendete; tam necessirium est ad convcrsionem, Ecclesiae verbum praedicari. Et quid hoc nos docet 3 i. Redarguuntur ministri segnes & timidi in concionando, qui opus Domini faciant negligenter, dc periculis ac molestiis absterreantur. Cum Aesinit prophetia, fluescit populus. 2. Apri rei magistratus Christiani officium esse necet rium, concedere libertatem pure praedicandi verbum Dei, concio natores defendere & sustentare. si non laciunt, non selum mandato Dei stat in ob dientes, sed subditis suis subtrahunt panem vitae dc necessaria salutis media. 3. Si necestarium est nos esse sedulos in concionando, necessiarium quoque est vos esse sedulos in audiendo. Nam ideo tenemur praedicare, ut vos possitis audire. OhM. Quid opus est toties praedicare dc audire ὶ Una concione tantum possumus discere, quantum pro longo tempore si icit. Resp. r. Finis concionum non sistum est, ut aliquid discatis, quod antea nescivistis, sed praecipuξ ut perpetuo ob oculos habeatis & consideretis res spirit G. Multa saepe scimus, quae non consideramus, pensitamus. 2. Finis concionum non tantum est vos docere de instruere, sed etiam corda vestra emollire, emendare, vivificate, ornare,pu e. At hoc non efficitur abionibus raris, sed alii o-
acta eo tegamus innimitates proximi, dc gloria At noc non emcitur actioni Dus raM , Lea actio
in impen, Proverb. io. v. ii. I Petr. v. 8. l rubus stequentibus Zc continuis. sicut destillatio: M.L .is. Pr scituri infirmitates superiorum pluxiae excaxat lapidem, non stato si x, sed so
184쪽
brd Sc continuδ, ita &e. 3. Concionati est tantiis medium, quod non operatur sine cooperatione Spiritus S. At ille medii usum injunxit, & cooperati nem sibi reservavit liberam. Nostrum igitur est audire perpetub. donec tandem Spiritus s. cum libuerit , per auditum in nobis operetu . Sicut aegroti ad piscinam illam, Iolla s. perpetuo priestolabantur descensiim angeli. ita &e. Sicut in piscina illa,
IL Apostoli non improbant magisti aluum auctoritatem in fiditos. & subditorum subjectionem, sed eam potius exemplo suo & mandato approbant. Et si enim Petrus & Iohaimes hoe loco magistratui non sunt obedietues, tamen sunt illis subjecti. Non negant se hominibus in magistratueonstitutis debere elle obedientes, scd tantum negant se debere talibus esse plus obedientes quam Deo. Ideo ad subjectionem suam testandam illiciis tam obedientiam recusant reverenter & inodeste: Iudicate vos: q. d. Non detrectamus vos agnoscere judices & magistratus nostros: sed si tales estis, judicate quaeso, utrum pollimus, &c. Est igitur Magistratus politici a ritas etiam in N. T. approbata.
De veteri non est dubium Deuter. Is .is. Prov. 8.Is. Dan. 2. LI. Sed in N. T. res etiam certa, Matth.
22. LI. Rom. II. I. 2. I Petr. 2. I . I Tim. 2.2.
usus: I. Refutantur Ambaptistae, qui judicant hoc pugnare cim libertate quam Christus peperit. Non secus ae si libertas spiritualis tolleret ordinem ὶ Deo constitutum in mundo. 2. Monentur omnes subditi, ut Divinam ordinationem in Magistratu agnoscant, εc proinde ei sint obedientes. Et quidem Christiani diicant obedientes esse non silum ex metu enae, , sed ex constientia, Rom. 13. propter Dominum,
III. Etiamsi magistratus politicus habet potestatem condendi leges, quae conscieritiam subdit rum obligant, tamen non omnes leges, quas magistratus condit, obligant subditotum conscientiam.
Vides enim quod Apostoli non tantum recusis obedire huie legi sit magistratus, sed etiam declarant se teneri ad non obediendi i m. Hoc sere feceratu suicti. Vide Dan. 3.is. &6. tr. Exod. I. II. Actor. s. o. a. Ratio hujus rei est, quia magistratus politicus non est , seu potestatem
quam habet, non habet a se ipi , sed accepit eam a
eo, &a Republ. sua cui praeest. Dico L Ma Deo accepit. Est enim minister Dei. Potestas autem
ministri non obligat contra Dominum. Quod sis PRAc 1 Icus
itaque magistratus aliquid verat, quod Deus mamdavit, vel aliquid mandat, quod Deus vetuit, ea lex non obligat conscientias subditorum. 2. QAod rebhomimbus acceperit. Sicut enim vocatur minister Dei Rom. I 3. ita vocatur δεθρώ-η κ άας, I Pet. M
v. II. In coni uni, quod debeant esse m stratus& publici rectores, hoe est ab institutione Dei. Sesin specie, quales debeant esse rectores, & quousquς se aebeat extendere vel non extendere eorum P testas, hoc eli a Republ. quae magistratum conatituit, eique hanc potestatem ded:t idque hoc fine, ut salus populi conservetur, unde & Deus ipse non nisi subditorum bono magistratum instituit, Rom. 13 Non igitur obligatu leges magistratus ad ea quar Deus inutabo suo declaravit illicita, & quod in i gibus Reipublicae declaratum est injustum atque iniquum. Haec doctrina debet sonate in Ecclesia r. Ne nugistratus potestate sita abutantur ad tyrannidem 5c Persecutionem religionis, ac oppressionem justitiae, imaginantes sibi illiud impium, quod Neroni mater inculcabat: -peratis G, sirit, ita cet. 1. Ne subditi putent suam impietatem excusatam esse coram Deo, si magistratus illam in jun gat, aut saltem ad eam coluitveat. Putant, quod magistratus non prohibet nec punit, licitum esse. Noniic. Date Caesui, quae sunt Caesaris, sed etiam Deo, uae sunt Dei. 3. Sic iuratu Papistae in caecam O lentiam suorum Episcoporum , M sic putant cxc satam esse omnem suam superstitionem, quia scilici Ecclesia injunxit. 4. Sic liberi parentibus, uxores viris saepe obediunt in rebus malis. Dicendum i libus ut Christus Liae. x. 4'. O quam grave, M in'men quam crebrum peccatum est, homines plus a dite quam Deum, de metu vel gratia hominum p
care contra Deum lIV. Cum tamen Magistratui mala praecipient obedientiam recus unus, non debemus ei recusare subjectionem,sed omiti opere ostendere, quod eminentiam ejus agnoscamus & respiciamus Deum in
illis. Subditi possum recusese obedientiam ille timi mandati, & tamen esse boni subditi atque sub j dii, nec violare sis ectionis leges. Sie Apostoli, etsi
detrectant obedire, tamen agunt reverenter&m
destE. Exempla: Vide quomodo se merit Ionathan
erga Saulem, IS .is.&2o. Sic David erga eui dem. Sic Paulus Actor. 23. 2. 3. . Ratio: Quia
unctio Domini est super illos, & gerunt imaginem Dei, etiamsi in actionibus suis subinde aberrent ab ossicio boni magistratus. O0M. si Magisti
185쪽
Os non Ghim mala praecipiat, sed etiam ad mala cogat per vim & tyrann:dem λ Rest. Tum semper ob oculos habenda regula nostri Catechisini quaest.
9 . Praestat abnegare Omnes creaturas, quam vel in minimo contra voluntatem Domini facere. Vide Mareth. Io. 37. 38.39. Considera exemplum juvenum Daniel. 3. 17. is. Instant. At enim an nunquam licet Magistratui in Tyrannum d neranti telistere, α vim ejus per vim repellere, omnia menda sunt. quaecunque illi libet infigere 3 Resp. Priotis non licet. Quid autem toti liceat Reipublica, de eo non disputabo. Agamus Deo gratias quod nobis in praesciuiarum nulla Ancumbit necessitas in bis Osis tone quaestionem disputandi. Faciat magistratus noster quod suum est, & faciamus sib-diti.quod situm est, atque oremus Deum, ut ma-
num nostrum redit Spiritu suo S. ad bonum &imem Reipublicae. Discamus vicinorum exemplis, quantum commodi asserat, si ita se vel magistratus vel subdui gerant, ut ad tales disputationes deveruendum sit. Sivejustum sit, sive injustum, tamen fiet, si Vel cibditi vel magistratus situm negligant
ossicium. Sequitur eventus totius negotii. Quis ille Dimissiliunt Apostoli cum minis. Et quae ratio 3 An quia convicti ei t Apostolorum excusatione & rationibus eorum dabant locum Non certὸ. Tum enim non cum minis dimisissent. Dimittunt quidem, sed minantur tamen, in signum, quod rationibus eorum nequicquam cederent, sed manerent obstinati in malitia. Doctritis: Impii, quantumvis confusi, ut nil habeam quod contriaicant, tamen non cedunt, sed sese corata omnem convictionem indurant, & seipses in malitia sua justificant. Hoc praesenim faciunt sapientes mundi. uis est scientior,tanto
minus cedit rationibus, si non tabet cor contritum,HE v. . Psal ix. s. Iohan. 9. 34. Demus rationi locum, admittamus institutionem Psal. 2. Io. Judi-c us quae audimus de examinemus I Cor. Io. v. u. Ne simus sicut Papicolae, qui vel nolunt audire, vel quae audiunt, nolunt judicare & examina- re, ita praeconceptae opinioni ita haerent, ut piaeter hanc omnia condemnent etiam non judicata. majudicate, quod bonum est, retinete, et Thesi . . t. si majores nostri ita sectilem, quo pacto ab Ei vosmo ad Christianismuni conversi essent 3 Non se mus quidem leves esse, di quolibet vento dincircumagi. Sed tamen antequam nos sor-
manus ad constantiam, debemus prius judicare dc
Quae igitur causa propter quam dimittulit 3 Rest. Terror populi. Nunciabatur ipsis totum populum tumultuari & agnoscere quod sit miraculum a Deo. nullis naturae viribus factum, quippe cum homo jam esset quadragenarius. Cum igitur nullum praetextum possent invenite, quo aliquam poenam ipsis infligerent, dimittunt, sed cum minis, ut appareret, se non emendatos , sed tantum coactos elue ad hoc facien
x. Magistratus irram idem plerumque sequitur tumultus Ic seditio populi. Non dico quod iustumst apud homines η rannidi Magistratuum per tumultus resistere, sed dico quod justo Dei judicio plerunque ita fiat. Et quidem speciosis praetextabus, ut hic.
Examinate historias. Et caveant magistratus. x. Etsi homines athei,& impii contra Deum vestasiuit audaces , tamen ideo non sint sortes. Quanto minus metuunt Deum, tanto plus timent populum. 3. Interim Deus Tyrannos tali terrore coercet,
ut Ecclesia liberetur & evadat. Sicut mari furiosis simo opponitur arena, quae coiirceat, se ignobile vulgus nobilibus tyrannis. Sic saepe Deus immisit
terrorem, ut compesceret Drannos, Gen. F. V. I. Pal. IOI. I
HActenus Apostolorum dimissio. Sequitiualter effectus, nimirum, quid totum illud negotium Apostoloruni & Synediit, a dimissis Apostolis evulgatum, operatum si in animis Ecclesiae Christianae, scilicet quod totam illam rem intelligentes elevarunt vocem suam ad Deum. & insighes preces ad ipsem fuderiant. De his precibus tria habes
in textu usque ad finem c. apitis : I. Occasionem precum v. 23. 2. Preces ipsita v. 2 . ad 3t. 3. Mectum & eventum harum precum a v. 3 i. ad finem.
Occasio filii narratio eorum , quae ab Apostolis in Synedrio gesta erant. Apostoli enim dimissi tenerum aia suos. i. e. ad caeteros Apostolos,&eos qui erant de clesia Christiana. Tam arcia cnim e munio est uiter domesticos fidei, ut omneshomines
186쪽
b fide Clitistiana alienos habeant pro peregrinis, etiams essent pater, mater, fiater, soror, eos autem, qui secum eandem fidem Christianam i Giὰ profitentur, habeant ptb suis, pro pro condomesticis de speciali vinculo jure tis. Vide Matth. I i. s. 68.49. Fo. Nec sine ratione. Sunt enim filii ejusdem patris, statres ejusdem primogeniti, filii ejusdem matris scilicet Ecclesiae, servi eiusdem familiae, haeredes ejusdem patrimonii. Videmus hine quod Ecclesia ahnagoga iam tum discesserat, non amplius agnoscens pro suis eos qui erant de S In
goga , & proinde quod nόn omnis separatio sui sius ab aliis sit sibi ima, de proinde quod secessio
Resormatorum a Synagoga Satanae de Antichi isti Romani nos non faciat reos schismatis. Videmus etiam quantum vinculum sit inter eos, qui sunt ejusdem fidei & relisionis, ut alius alium agnoscat Pro suo, & proinde quantopere sint obligati ut se mutuo juxent precibus & aliis ossiciis charitatis. O mnibus quidem sumus obligati ad benefaciendum, sed praecipue domesticis fidei. Gal. 6. io. Opus nobis est haec doctrina hoc tempore, uo tot domestici fidei patiuntur. Ne nos separemus a propriis, sed vel votis, vel te juvemus peregrinos a Dde. Multi pro
suis habent illos , non qui eadem fide sibi juncti sunt, sed qui se mod5 juvare volunt in temporali aliquo scopo, sive sint pii, sive impii. I Per. 4. .
II. Venientes ad suos narrarunt quaecunque ad eos dixerant summi Sacerdotes Sc Presbyteri. Revocat hic ad duo capita membra Concilii, ut constet partim ex Politicis, partim ex Ecclesiasticis constitisse. Etsi sine dubio nariarunt omnia quae uuinque dicta ac facta erant, dicuntur tamen specialiter nar-IMe quae dixerant Sacerdotes ta Seniores scilic. interdictum illud de non amplius loquendo in nomine Jesu, cum addita comminatione. Hoc narrarunt Ecclesiae, non ad ridendos judices, sed ad commonefaciendam Ecclesiam de imminente periculo, q. d. Videtis, statres, in nobis susta esse initia istius persecutionis, quam nobis Salvator praedixit, Matili cap. IO. &abbi, nec est quod putemus hic substituros, sed sicut minati sunt, ita sine dubio porro quoque nos impedient & persequentur cum ficiemus ossicium. Necesse igitur habetis hoc initium trahere in exemplum, re vos armare eadem parrhesia, qua nos iis simus, Sc vos parare in omnem eventum. Olficium itaque pastorum est pericula Ecclesiae imminentia praevidere ac praeconjicere, & de iis Ecclesiam commoneficere tempestivE. Hoc empta tae
Pastores vocantur Ecclesiae vigiles &speculatores,
Erech. 17. & 33. 2. Esa. 2 r. II. O quantopere nobis conquerendum de vobis, ut Ezech. 3. 3. . s. videmus certὰ gladium venientem. Dum enim videmus peccata Populi adeo crescere, dum videmus judicia Dei ita serpere de populo in populum, dum
videmus communes Ecclesiae hostes adeo furere, spitare S comminati & conspirare in nostrum interitum, tum extra, tum intra Patriam, clamamus quiadem dc commonefacimus, sed quis movetur nostro clamore Nonne omnes putant metum nostrum
esse sit pervacaneum, nos esse nimis timidos, periculum non esse tantum, Deum non esse adeo foe-rum , hostes nostros non adeo singuinolentos Acrudeles, sed tantum quaerere pacem, immo eo res devenit, ut infirmitates eorum, qui sunt intra muros Ecclesiae, plus metuamus, quam audelitatem Antia christi, & quantumvis clamamus nos videre gladium venientem, tamen, quia toties clamavimus, dc non venit, ideo commonefactiones nostrae contemnuntur Sc habentur pro nugis, nec est qui se peteas patiatur excitari ad praeparatiotiem. Sea quanto satius erat, vos semper este paratos in armis, quis ex improviso ab hoste obrui. Nostis exemplum: Ἀ-cendo perierunt Amrelae. Potius vobis optetis tales excubitores, quales describuntur, Esa. Q. c. quam quales, Esa. 16. io. III. Et quid operata est haec Apostolorum commonefactio : Ad Deum se receperunt per preces. Cum seivimus periculum, prima curaesto coniugere ad Deum. Cum bellum ingruit, non prius arma paremus, sed favorem Dei. Sic cum morbus, non prius Pharmaca, quam reconciliationem cum Deo. Friastra enim paratur equus ad praelium sine Deo, Psal 33. Is .ar. Frustra vigil custodit urbem sine Deo, Ples. 12 . r. O utinam hoc consideremus, ne sistis
mediis humanis nos armemus contra pericula vitae,
sed ad Deum confugiamus. Deus sine mediis omnia
potest, media fine tho nihil possunt.
In his precibus consideranda veniunt: I. Accidentia externa harum precum, quae fuit
quanaor: a. inta precati sunt alta voce. Σ. Praecati sunt animitus, toto corde.
3. Precati sunt unanimiter, quasi uno
II. Interna substantia harum precum. Habent ba preces.
187쪽
Pater- familias.l hae vace particularitates hujus
xim ξ furunt & stemunt gentes contra Ecclesiam. catio nil aliud quam talis argumentatio, qua ex l precationis, sit periori analysi recensitas, brevi et duobus Kndamentis, ad praesentem Ecclesia sta- l explicare , & primo quidem externa accidentiatum applicatis . format conclusionem, qua Deum moveat ad danda illa , quibus opus haberet Ecclesia.
In hac argumentatione trabemus , sicut in omni argumentatione, tres propositiones:
in Majorem, qua ponit fundamenta sitae preca. conis. Haec sim duo. Prius fundamentum petitur a potentia Dei: Tu es ille Deus, qui creavit cc lum, terram, mare & omnia quae in illis sit , v. . Posterius fundamentum petitur a promissione Dei: qui es locutus per os Davidissem tui, dicens: quare fremuerunt gentes, &c. v. 21. 26. q. d. Nou Iam babes potentiam super omnes creaturas ut possis reprimere eos, qui se esierunt contra tuam Ecclesiam. scit etiam promisisti per os Davidis, te velle
reprimere gentes, cum fiemunt contra tuam rici si um
. Minorem, qua sandamenta, in majore propositione posita, praeserui Ecclesiae statui applicat & dicit, jam esse tempus, quo Ecclesia opus habeat, ut Deus hane sitam potentiam & hanc suam promis sionem ad ejus de sionem adhibeat & impleat.
Iam enim, inquit, furunt gentes, jam revera coim negati simi contra Filium tuum sanctum, quem cisti. Herodes & Pontius Pilatus, &c. v. 27. 28. Coi usionem. quam ex antecedemi inseri, ut Deum moveat ad Betenda Ecclesiae haec tria. Ad respiciendas hostium milias. Ad roborandam Apostolorum parrhesam in praedicando verbo. Ad coii- firmandam Apostolorum praedicationem per con-
comitantia signa & miracula v. 29. 3o. En hic est totus complexus hujus precationis, quae ad sill gisticam formam redacta sic habet: - O Deus, qui habes potentiam ad reprimendas &coincendas omnes creaturas, & qui etiam Ecclesiaeriue dedisti promissionem de eo cendo siemitu de
illius :I. Precati fiant sit blata voce. Mira rest an igitur omnes sustulerunt vocem , & simul omnes alia voce
precati sunt. Qui hoc possibile 3 R. '. Ecclesia est domus ordinis, non debes ita lite tibi hic imaginati confisionem. unus precatus est, caeteri d. xerunt Amen ,r Cor. I . I 6. i. e. aflectibus & devotione cordis vocem praeeuntis secuti sunt: Sunt tamen qui mi racillum hic factum putant, ita ut omnes similiter a Spiritu S. fuerint inspirati, ut nemo eorum allos ad pioserenda haec verba induxerit primitus incipiendo, aut alio modo, sed omnes pariter incepelint. Vide Dion . Carthusianum. Sed ad vox alta & elata est necessarium i equisituin bonae precationis ὶ Rest. Talis est necessitas in hoc, qualis in omnibus corporalibus gestibus inter precandum adhibitis, e. g. in stando, sedendo, genibus flectendis, procumbendo, oculis tollendis vel deprimendis, in anibus complicandis vel esserendis, &c. In his omnibus sanctorum exempla, in Scripturis proposita, variant, ut appareat, quod in talibus Christianis relicta sit ilia libertas ; sea tamen ea nobis incumbit necessitas,ut, eum nulla justa causa impedimur, semper eligamusi eos get his, qui maximὸ sapiant humilitatem & reverentiam, arguantque, quod non simus ad preca dum tardi ac ignavi. sed in hac electione, non opus
est institutione. Valet enim hie illud Christi, Mauli. ix. 3 . Qualis est assectus cordis, talem se sponte dabit motus corporis, nisi regatur a lege charitati, , a lege aedificationis, a lege decori, & a lege impossibilitatis, quod saepe sit in coetibus publicis.
IL Precati simi , animitus. Et iam psi tacum pollis docere preces, etiam pueruli precam tur, sed preces eorum plerumqne si int merus motus labiorum , non profecti ex amore & voluptate suore gentium contia eam, te decet Ecclesiae tuae t precandi, sed ex mandato Sc coactione parentum, Msaccurrere praecipuὰ tum, cum gentes maximξ
Atqui jam est illud tempus, quo maximξ stemunt& famnigentes contra tuam Ecclesiam. Ergo ni rae maximὰ dc PraecipuE rogamus ei suc-
Est profecto precatio, cujus sensum merito nosi Em, intelligere , ut quo mus imitari. Nam re ym ha quoque temPOxς, quo nos vivimus,
sunt verba vacua assectibus. Sic non debent esse preces nostrae , non debemus labias accedere ad Deum& cor lolio habere remotum, Matth. I s.
Sed debemus in Spiritu & veritate precari, Iob. q. Non verba sunt quae placent Deo, sed servor mentis ac Spiritiis. Da mihi eor tuum, fili Prov. 23. Verum quidem, quod verba quoque requirit, & linguam quoque ad laudes suas condidit, sed tamen lingua line corde eandem apud Deum habet gratiam, tu. 'in
188쪽
apud nos fistula habet sine sono. Discamus igitur
Piecari. r. Non coacte propter externam necessitatem.
sicut pueri non precantur nisi coacti ὶ parentibus,
ita multi non precantur, nisi cum gravis aliqua ca- Iamitas iis incumbit. Nos debemus habere cor precaturiens, animum qui gaudet d gestit precari sicut Maria Luc. i. 47. Sicut stomachus non est sanus eum destituitur appetitu comedendi; ita cor non est sanum, cum destituitur appetitu & delectatione precandi.
i. Non sti idE sed servidE. O quoties ad Deum
laquimur vessia in quibus parum remotis & Spiritust Aliter Christias Joh. it. 38. Preces debent esse
effusio cordis i Sam. r. Is . Preces quae non veniunt
ex nostro corde, non sunt Deo cordi, sed sint stestineae blati. Is . Devotio & servor animi sunt pingue do dc odor nostri sacrificii. Inculcate, Maesb.Lanc lectionem & vobis ipsis , & praecipuE liberis vestris.
Verum hie audio auditores obiicientes & querentes, se non posse precari cum fervore, preces suas semper esse aded stigidas , & cor aded aridum ad precandum, ut citius aquam ex pumice, quam servorem & devotionem ex corde hoc exprimas. Resp. Ostendam vobis causas unde hoc provenit, ut iis sublatis emendemini. Unde igitur venit haec tardi tas precandi. i. Tarde coepisti, nec in juventute assuetus es. Cor tuum nimis radicatum in terrenis, nec coelestia sapuit in juventute, os non nisi vana hactenus locutum est. Sicut volucres quod non discunt in juventute. agrEdiscunt, ita &c. Emenda igitur hoc in tuis liberis. r. Non habes animum scientia verbi repletum. Haec enim m. ater & scaturigo & radix & semen precum est, de ubi lite non esi, aridui in est cor ad precandum. Tu itaque contemnis ste uentem auditum
verbi ejusque lectionem , quid mirum, si aridus sis
3. Cares firma fide in Deum Z Qu modo igitur
eris alacris in invocando, si non es prinus in credendo, Rom. io. r . Ex fide nascitur parrhesia precandi , timor autem & metus abstetreta precibus, Eph. 3. it. Non audemus loqui ad Deum, nisi credamus in Deum.
. Qui non est sedulus & continuus in precam do, non potest esse seividus in precando. Multi homines , cum vident preces suas non esse vere serii
das, planE desinunt precari, dia sunt rari in precibus.
Sis mod5 continuus, & cum tempore eris servidus.
Sicut currus novus non ficit E volvit rotas, sed eu rus multum usurpatus ; ita cor raro precans rion
precatur iacit E. Sicut sera quae iniis aperitur, dissiculter aperitur, ita cor quo4 raro precatur difficulter precatur.
s. Non laboras esse servidus. Cum vides preces tuas esse stigidas, excita te, & labora ac conare fervorem exprimas. Cor non spontEstillat preces, nec ereces sponte essivunt sine labore, sed eor debet es iundi ι preces debent esse Iacob. F. I i. e. violenter expressae. Cogitationes nostrae ficile dissiliunt in objecta terrena, nisi vi & labore contineantur & figantur. Preces sunt labor. 6. Cor tuum nimis initicas & saginas curis &v luptatibus mundi. Alactitas precum multum pendet a dispositione corporis. Sis itaque temperans in curis & voluptatibus corporalibus, ne te somnus, cubus & curae reddant gravem ac tardum ad precam dum. Vide Mat.26. s. Debes itaque ad precandum separare tempora curis vacua & laboribus corporalibus.
7. Non precaris praemeditatus. Ante preces debet esse meditatio . consistens in consideratione divinae Majestatis, & in probatione tuae indignitatis. Si haec tibi posueris ante oculias, antequam ad precandum accesseris, haec elevabunt tuum cor ad devotionem. Si lias omnes cauta si iditatis in precibus d posueris, servidus eris, quantum sumit. Non quidem possibile est, ut quis in hac vita obtineat eum in precando fervorem, ut nihil habeat quod de pt cibus si is queratur. Sed tamen madiis nisce copem veniet, ut habeat justim causis, pacandi consc: e tiani sitam. Cuin enim hoc secit, secit quod potest& habet justam caustan acquies endi, & credendi imperfectiones, quas his snidiis saperare non potest, intercessione & mentis Christi sere tectas, α preces fias nihilominus Deo fore gratas. III. Precati sunt Preces unius iusti multum valent, ut Jacobus probat exemplo Eliae c. s. v. 17. Sed si multi justi consenti t& conveniunt ad aliquid precandum, hoc nid essscacius. Vide Mart. is. v. 19. & exempla Esther. 4. v. 16. 2Chron. 2o. . Discamus hinc. i. Non tantum privatim precandum esse, sed etiam ad preces publicas conveniendum. i. Cum Ecclesia aliquid cupit impetrare a Domino, debent membra Ecclesiae deponere omne odium, omnes discordias, & inter se convenire & consentire ad hoc vel illud p
189쪽
tendum , hoc essico est. 3. Foret mihi hie octasio disserendi quantum sit peccatum in noluis magistratibus, quod non convocant populum ad unanimes preces pro Ecclesiis persecutionem patientibus, sed diciant satis esse, si unusquisque pro illis precetur sumitam. Quasi vero unanimitas nihil conserat ad vim precum. IV. Precati sinit ad Deum. Habes hie exemplum, quod licitum sit Christianis immediatE ad Deum preces suas dirigere, nec opus habeant ut sani hos
adorent. α eorum intercessionem impetrent. Multa sunt in Scripturis exempla immediatae invocationis Dei, dc ne uniam quidem invocationis Sanctorum. Sed haec materia Catechetica. Vide Ephes 3. ix.
HActenus externa accidentia hujus precationis sequitur intenta subistantia illius, quae habet duas paries, videι Compellationem & Argume
Compellatio est in voce Amrora, Here vel Paterissimilias. Non tributuit ei nomen Iehovae, vel Donuni, sed nomen heri vel patris-familias. Illud enim est nomen gloriae, seu potentiae illius, qua Deus su- peet omnes creaturas eminet & dominatur: hoc vero est nomen gratiae seu gratuiti illius scederis, quod Deus fruit cum Ecclasa. Etsi enim Deus toti mundo dominatur atque imperat, tamen super Eccle-sam habet dominium singulare, nimirum non politicum consistens in mero exercitio potestatis, quale est regnum in se itos , sed despoticum, oeconomicum, herile ac paternum, consistens in exercitio potentiae. gratiae ac singularis amoris, quale est patris in illam, adeo ut hac voce Ecclena compar rcumsunilia, α Deus Pater cum istius funiliae caputet, hero arque patre, scut eadem comparatio habetur, Luc. 2 29. Sic Iudae v. . Sic. x Petr. 2. i. Qui
Iocus irem intelligendus de redemptione per Cl strum sed de adoptione & externa vocatione in si miliam Dei patris. L e. Ecclesiam. Dico hunc titu-liun Deo 'tri pro E competere, vel saltem Deo quatenus est Deus. Etsi enim Christius quoque u catur filius siler domum sitam eamquem Hebr. 3. 3. Illud tamen distii men est inter pa- n 2 filium , quod P-xςx vel Deus, quatenus
Christus quatenus mediator est ille servus & nomus Dei, per quem Deus familiam hanc condit, erigit ac gubernat, qui nos Deo emit in populum peculii, &qui istius quoque peculii haeres existit,
Apoc. s. s. Et merito dominium Dei Patris super Ecclesiam comparatur cum regimine herili seu paterno si per familiam. Sicut enim terrenus Pateria- milias Giliam sitam, ita etiam Deus Ecclesiam iam regit modis sequentibus: t. Dat victum &amictum. Duplex tamen diserimen: α. Terrenus Pater non dat nisi victum de amictum corporis, sed hic praeterea dat victum & unicium antimae. Veliit nos tunica justitiae proprii filii, pascit verbo & sacramentis, Fer quae Spiritus S. nobis administrat robur cvictitatis 3d Glatii. Vide
Psal. 23. F. β. Tei renus non dat nisi panem & externa media, si d hic media illa dat, eaque etiam cinctificat Sebenedicit, ut sint emacia, nec cedant in maledictionem. Deus alioquin dat escam omni carni, sed non dat escam spirituitem, nee quam dat cinctificat & a maledictione liberat, cui propter peccatum subjectae sunt omnes creaturae, nisi illis qui sunt de si ilia ipsius.1. Distribuit operas. Bonus Patersamilias non sinit seos otiosis, se nec Deus, sed euilibet assignavit situm opus. Et quod illud λ i. Opus co nanis Christianismi. Omnibus enim injunxit scrutationem Scripturae, mortificationem carnis, preces, si dium omnium virtutum. 2. Opus peculiaris vocationis, qua alii hoc, alii aliud quid agendum commiiast. Vide Ephesti Io. 3. Regit disciplina Ec medicina. Bonus rite familias medetur familiae vitiis atque morbis, non quidem gladio imperatorio, sed tamen castigatione dedisseiplina herili atque medica. Sic Deus nostris vitiis de morbis spiritualibus medetur non solum per crucem & castigationes corporeas, sed praecipuὰ per disciplinam spirinialem, quae per itur dii bus clavibus regni coelorum, in catechismo notis. Non quidem punit judicialiter, sed tamen paterne
eastigat ad emendationem. Vide t Sam. I. 12. I .i . II. HAEI. I 2. v. 6. 7. δα.
Usus: i. Qui Deum cum si ictu volunt inv
ore , debent in de Ecclesa 3c de suntlia Dei, ut
eum Possint invocare tanquam Patrem. Non enim
Deus panem filiorum sumit dc porrigit canibus, Porcis ec peregrinis, Marib.r . v. M. Deus novit
190쪽
suoς 2Tim. x. Curemus igitur ut simus vera ac viva membra .lomus Dei, quae Ecclesia r Tim. 3. Ut Deum pollinius invocare. & dicere, o Domine, Tu non tantum nos creasti tibi in subditos, & in nos habes potestatem dominandi, sed od gratioὰ nos adoptasti in Ecclesiam Sc sim liam tuam, nobisque promi illi gratiosam communionem cum unigenito tuo Filio. Si sic precati post unus, enicaciter precamur. 2. Qui sunt vera membra Ecclesiae, a Deo Iollunt exspectate, quod filius vel servus a Patre &eto. Sicut servus non habet necesse de virui, amictu id de sone esse sollicitus, sed tantum de ossicio. Modo faciat quod injunctum est, eum victus
recumbit in Dominum, ira nos modo agamus quod nostrum est, de caeteris euram omnem rejiciamus in Dominum. Dominus providebit. Gen. 22. 8.Phil. 4. 6. I Petr. s. v. 7. Faciamus quod nostium est, & tum simus contenti eo quod Deus dat, nec
Sequitur nunc Argumentatio, quam nuper intres propositiones divisimus. Prima propositio est Major, in qua disponuntur duo Mndamenta, quae habent vim argumenti tertii, seu medii termini, quo concluso probatur. Prius fundamentum petitur a potentia Dei: Tu ille Deus, qui creavit coelum, &c Duo hic nota. T. Creaturae omnes hic egregi E & populariter disi muntur in continentes Sc contentas. Conti. nentes sent Coelum, primum, secundum, tertitura; Terra, Mare. Contentae, sesaeae qua in illis sint: x. In coelo tertio angeli & beatae animae. 2. In codilo secundo planetae & stellae fixae. 3. In coelo primo seu imo meteora & volucres. 4. In mari Pisces. s. In terra liquores, metalla, lapides, Plantae, arbores , insecta iastiae & homines. Adeδ ut haec verba habeant summam & sint mappa quaedam totius mundi. 2. Vox sacere vel create hic non sumitur strictE, sed latE, dc comprehendit. I. omnium rerum piO-
ductionem. 2. carundem conservationem. 3. earundem gubernationem , ut sit q. d. Tu ille Deus a quo omnia. quae sint, habent sientiam & vitam, in quo moventur & sunt, a quo diriguntur δc ita reguntur , ut sine nutu & voluntate tua sese movere non possint. In eo enim vis argumenti sita est, ex qua conclusionem ducit, quod scilicet omnes crea- tutae ita sint in Dei trianu, ut sine ejus nutu ac voluntate non possint nocere, quantumvis siemant ac
suam. Hoc argumentum sue debemus adhibere in precibus, sicut & Christus in formula sua docuit
Matth. 6. Pater noster quies in coelis, &c. Tua est potentia & r anum & gloria. Stringit enim & mo vel Deum enicaciter, cum a creaturis appellamus ad Deum, tanquam ad Ciperiorem omnibus, σε si runt contra nos homines. Sed nos te agnoscimus superiorem omnibus creaturis, dc scimus illas non polle nocere, nisi tu velis. Itaque ad te appellamus. Est etiam argumentum solatii, quo nos roborem
conua metum creaturarum. Quantopere saepe metuimus a peste, a morbis, ab hostibus i Sed heus, vanus ille metus. Creaturae enim sunt, quae sant in manu creatoris, sine quo non possunt se movere. Non igitur ab illis quicqi iam opus est metuas, nisi quantum opus est, ut a Deo metuas. Si cum Deo iam i conciliatus es, ut non habeas quod ab illo metuas , non est, quod quicquam a creaturis metuas. Tum enim potes dicere, ut est, Psal. 27. I. Rom. g. v. 39. Psal. ri8.6. Sicut non meruis gladium, cum non opus habes metuere hominem aliquem, qui te gladio stilat, ita non est quod ullam metuas creat iam , nisi opus habeas metuere Deum. Cura igitur, ut Deum modo habeas propitium. ut sis verum membrum familiae ipsius; tum poteris dicere ut Ples. 73. 21. 26. O utiriam semper consideraremus hanc dependentiam omnesum creaturarum voluntate Dei l Cenὰ minus ipsis fideremus, & minus ab ipsis metueremus, & minus eas appeteremus. Posterius fundamentum petitur a promissionem Psil. 2. v. r. Etsi enim haec verba concipiuntur per interrogationem; tamen revera sunt assi maliva declaratio Sc promissio, q. d. Frustra est
quod gentes ita fiemunt &c. Ego ridebo eos α inconsiliis eorum eos pudeficiam. Est, inquiti xtus , proin illo, quam dedisti per os Davidis nostri Patris de tui servi. Fuerunt sine dubio inter illos, ut cum Christo secundum carnem ex lumbis Doruis descenderant, de proinde eum pro patre suo ineri id agnoscebant. Sed tamen non omnes secundibricarnem ex Davide erant nati, & tamen omnes eum
vocant suum patrem, i. e. suum spiritualem Patriarcham, cujus vestigiis insistunt in fide de religione. Hoc sensu omnes sumus filii Ab:aliam Sc Davidis. Haec enim vera antiqua religio , non quam diu habuimus, sed quam ab Abras amo, Davide & Patriarchis ac Apostolis accepimus. Tum samus filii Patriarcharum, ut in v. 2I. c. 3. Commendat autem egregie Scripturam, cum dicit, Deum