장음표시 사용
221쪽
natio, quam selvenda. Ad prius autem crimen Apostoli latὰ respondent. Criminatio enim inobed: entiae erga magistratum habet aliquam scandalo sim speciem, quae removenda erat. Cumcnim ma- sit ordinatio Dei , & Apostoli teneanturis obedire, corid non poterant interdicto ipsbrum iecusare obedic iam, nisi istius inobedientiae rationem redderent. Resi ondent igitur ad hoc crimen: Oportet Draptas Obediamus,
M. q. d. Verum quidem est quod sumus sub auctoritate magistratus, dc tenemur illis obedire. Sed magistratus debet scire, quod nobis non quidvis pollit praecipere M interdicere pro lub: tu , sed debet consuetate, quod Deus celsior sit ipsis , & quod sua
praeceita es interdicia non debet ita formare, ut pugnent cum Praeceptis vel inte-ctis Dei. Nam cum hoc fit. tum suo siti sunt obligati ad obediendum Deo,&non magistratui. Hanc docilinam latius explicuimus ac applicuimus cap. . v. Ist. Et eliceoE dipia doctrina, quam saepe meditemur. In eo corruptio nolira maxime posita est, quod hominum mandatis ac desideriis s e plus obedimus, quam ui datis Dei. Non lanctificamus Deum in cordibus noluis, i. e. non satis metuimus, nee satis majestatem ejus semimus. Nos ips os plus amamus, quam pinximum, & proximum plus quam Deum. Cogitet s qua b , i. Qi md nemini simus tantopere obligati atque Deo. i. Quod nemo obedientiam nostiam tam certo & largiter possit remunerari ac Deus. 3. Quod nemo ino dientiam nostram tam vel numer possit punire ac Deus. Cogitent hoc qui si per alios sint constituti, magistratus, Pastores, parentes, heri, ne abutantiu sua potestate, sed se co- os Dei, etiam cum rugunt, dominantur,
paesint ac praecipiunt. Cogitent se etiam habere minum, Eph. 6. V. Cogitem etiam qui sub aliis
sinit constituti, quod peccata contra praeeepta Dei non siri excidabilia . etiamsi praeceptis hominum non et contraria. Cogitemus hoc victum omnes, cum rema et seductionibus aliorum ad malum, si efiat minis. sive precibus, sive quocunque modo, ne plus vereamur , nec plus sequamur homines
Verinia id quidem extra dubium est, quod deceat Deo plus obedire quam hominibus. Sed unde probarismum vobis praecepit se, quod nos interdiximus 3 Nos interdiximus, ne in hoc nomine, i. e. in
nomine Jesi α de nomine ejus praedicaretis. Quid causaelia iis, cur huic mandato estis inobedi cruces
Resp. inia Deus Patrum nostrorum, illum Iesum,
quem vos sustulistis, & de quo nos concionari prohibetis, excitavit, & non tantum metravit, ut it rum vivat, sed etiam exaltavit ad dexteram si iam, ibique constituit Principem ac salvatorem, qui Israeli det conversonem & rem: ssionem peccatorum. Neque tantum eum ex ali avit, sed de nos testes ejus
constituit, qui de hac illius suscitatione de exaltatit, ne testemur. Neque nos tantum testati juilit, sed Se testimonium nostriam confirmat dando visibilitet Sp: ritum S. illis qui testimonio nostro perlibadentur, ut in illum credant. seu illi obediant. Scopus Α-postolorum est probare necessitatem praedicandi de inomine Jesii, non obstante interdicto magistratus. Argumentum probationis petunt a compalatione ejus, quod magistratus circa Jesum secerat, de ejus quod Deus circa illum fecerat, q. d. vos quidem Jesum habuistis pro seducto ie dc imposiore , eumque ut talem occidistis, ac in ligno suspendistis, de prohibetis nobis de illo loqui: Sed Deus e conti arto illum ex mortuis suscitavit, Sc ad dexteram suam exaltavit ac Principem constituit, δύα dc nos hoc de illo loqui detestati jussit, εc testimonium nostrum miraculosa latione Spiritus S. conficinat. Quod siccuum est Deo plus esse obediendum, quam hominibus, non possumus parere vestro interdicio. in hac demonstratione ves comparatione sequentia sunt notabilia: i. Descriptio Dei, ad cujus mandatum referiantilliad factum, propter quod in judicium erant retracti : Dem Patrum nostrorum.
2. Ingenua exprobratio peccati, quod iudices, qui Apostolos judicare volebant. citca Christum .
3. Descriptio iesuscitationis ac exaltationis Chri- .
. Ossicium A postolis a Deo mandatum. y Hujus ossicii demonstratio. Multa sunt in iis
antehac explicata ; periniciemus igitur baeviter. I. Cur Deum vocant Deum Patruna. dc noti potius Deum suum 3 Hoc faciunt ad retundendam calumniam de novitate doctrinae de Jesu Christo,
quam objecetant v. 18. eum dicunt: NM ue a doctrina replevistis Hiero lymam; M passim suspecti habebantur Apostoli, quod Deum Patrum vellent
deserere, de novos Deos praedicatent, Actor. II. ,
Dicunt igitur se vocationem suam habere ab illo ipse Deo, quem patres coluerint, ec nihil aliud an-
nunciare. quam quod Deus Patribu jam olimsi -
222쪽
miserit & annuntiarerit. E pressε igitur hac voce testaritur Apostoli, se non recedere a religione antiqua, ted an nunciare euiidem Deum, & ea em religionem, & id in Ledas quod Abraham, Ita &Jacob habueritiit. Et revera ita est. quod Christia nismus non eu alia religio, quam filii religio Patium in V.T. scilicet quantum ad substantialia. Qui enim exercitatos habet in V.T. sensius, cui denter discet iret, quod religio piorum nulla alia in re iue rit posita, quam 1. in humili consessione propriae indignitatis, condemnationis & corruptionis ac impotentiae. in confugio fiduciali ad misericordiam Dei in sacri scio α satisfactione promissi Mediatoris sui datam: & 3. in sincero studio emendationis Sc gratitudinis, ac in patientia crucis ae speresurrectionisi vitae aeternae. Verum quidem est quod habuerint aliquas externas ceremonias sibi mani latas, quae erant verae religionis quaedam ad mini eula eo tempore, cum sacrificium Mediatoris nondum esse feracium, de Spititus S. nondum esset ea mensura emis is atque nunc, quibus adminiculis Ecclesia nunc non indiget, quaeque per adventu
Clitisii usuri suum amiserunt, sed inter in eadem est religionis sibstantia, nec quicquam in ea mutatum: unde Petrias expresse testatur, Patres non alio 'o salvos facios atque Apostolos, Actor. is. ii. i. nam igitur est. Pontificios nobis perpetuo objicere
novitatem religionis, cum tamen eandem habeamus religionis substantiam, non tantum cum Panibus post Christum S Apo lolos , hon tantum' eandem cum Apostolis, sed eatidem cum Patribus V.T. Posito, quod tamen Alsismum est, jugum illud ceremoniarum & corruptionum, quod per re- mationem eiecimus, este antiquum, &jam tum suisse tempore Ambrosii, Hieronymi, Augi illini c. Posito quod male secimus illud ejicientes, non tamen ideo arguere nos possiam, nos habere novamiel iuronem. Retinuimus enim ad minimum sub. stantiam antiquae tel gionis. Cupimus enim salvari per humilem agnitionem ac consessionem nostrae, condemnationis & corruptionis, per fiducialem apprehensionem meritorum & justitiae Christi. per studium emendandi vitam. & grate coram Deo vivendi secundum Ieym & verbum , per pxientiam crucis de per spem resurrectionis ex mos tuis ac vitae aeternae. Econtra Pontificiis meritδ objiciamus novitatem religionis. Et si enim multas antiquas ceremonias Judaicas, per Apostolos abrogatas, ec multas antiquas Ethnicorum opiniones de
consuetudines cum Euangelio pugnantes retinent, tamen substantiam antiquae relietionis non habeati N st. Quod ad consessionem miseriae, negant suam impo entiam x corruptionem, dicentes, sibi satis vitium relictum de arbitrium liberum ad coopera
dum gratiae Dei, & se adeo perfectos & peccati ex- pertes, ut possitiat perfectἡ legem Dei implere, ὀ
etiam opera supererogationis iacete. Haec certξ non
fuit religio Abraham i, Isaaci, Jacobi S: Propheta- riim, qui pessim queruntur de hominis mali cori
Ptione ocimpotentia, Genes. 6.&8. Ierem. t 3. Pin
Jι. nec non de ipsbrum piorum imperfectione d quotidianis lapsibus,ut patet ex Psal. 13. Ps. rso. ac nec non ex quotidianis sacrificiis, quae nihil aliut
erant, quam qu daanorum peccatorum consessio. Sacrificia enimpiorum in V. T. non erant peccato
rum e piatio, sed tan: um peccatoru ra consestio, d consevio quod itasActionem opus haberent, dc ex tauri Redemptoris sacrificio eam fideliter exspectarent: unde vocantui Chirographum nostrain, Colois L. I .et. Quod ad fidem in Christum, non obtinea:
Pontificii antiquum. Nam L negant sacrificium Mediatoris suincere ad expiationem peccatorum,
sed propriis satisfactionibus peccata esse expianda dc vitam promerendam, δe, si illae desint, sinistotilaamerita imploranda. II. Negant ad sacrisiciuna Me- diatoris vina fiducia cordis esse accedenduin, sed tulem fiduciam traducunt tanquam carnalem praesum' tionem. III. Immo per hune unum Mediatorem omines non posse salvari nisi etiam mediatores
patronos sibi accersant homines sanctos, &e. IIe certE non suit religio Patriarcharum, nec Propheta rum, nec Apostolorum, qui omnem benedictionea & vitam nullibi quaelixerunt, nisi in semine mulieris, in semine Abrahae, in unico illo servo Domini, ρς cujus manum opus Domini siccederet, in Chi isto crucifixo, & justitias quoque sitas condemnan 'nisi fidem spirant, & non q: si in fide sita gloriati sua ,
ut palam fit ex Esa. 13. Ps tis.&pallim. 3. Quod ad emendationem vitae , Pontificii no'
retinent antiquam religionem. Nam non doceo;
vitam institi iere secundiis legem Dei per Mos datam, per Prophetas, Christum 5e Apostolos expli
catam , sed secundum traditiones Patrum Sc verbata non sesiptum. Haec certξ non siit praxis antiquo rum, Pal. Ii p. v. Ios,ios. & passio. Nec urgeo
internam illam obedientiam α. mortificationem
223쪽
4N Ac Ton. Apos Tot reo R. CAP. VIII.
eam M ac emendationem cordis, sed externa operum obedientia contenti internos motus pravos p textra meritum p nae, Sc habent pro venialibus. Oveanuis nos hanc novam religionem. & retineamus religionem virium Patrum nostrorum, retineamus antiquam religionem.
. Quod deniciue attinet ad patientiam & spem, quid lumentiae&spei potest esse, ubi sides non est , α ubi non est fiducia cordis in promissiones 3 Ibi se nec patientia nec spes est, quippe quae sentiens matris filiae. Non possunt igitur vere triumphare cum Iobo cap. 19. Scio quod Redemptor meus
IL Id quod Iudaei Chrillo secerant, Apostoli
ita ess exprobrant, ut non obscurE appellent ii micidas: inquiunt, quod verbum non sellatus pari de exsequutione justitiae, sed de homicidis propria manu interficientibus. Nam hoc intelligete depersessione Christi mortui Joh. ty 3 . Monpossi unus, quippe quod magistratui objici non pos
ira, cum privata militis libidine actum sit. Exprimit inuis istam tyrannidem magistratus in innocentem, quae non es fieri a privatorum latrociniis. Nam eum ni stratus aliquem injiusto assicit suppl:cio, seplicium nus nihil disseit a latrocinio. Hoc magis aggeratur, cum additur, quod crudelissimo motu gemere eum occiderint, si spendentes a ligno scis rauc. s. Duo hanc discimus: L Zxemplum rogenuae reprehensionis. Sic de- Qt agere cum pro se uis Christianae religionis hosti- s. Probat erum inperientia, quod quamδ mitius cum talibus egeris, tantd magis serociant. No- ud quain dare mitissimus Christus tractaverit Pitaris eos & Scribas. Ne iraque putemus ministi os reccare contra charitatem, cum umiles similiter tra- . Consideremus naturam mortis Christi : In ligno sis sus est A erudelissime tractatus. Quare in ligno sit enses 3 propter duas causas. I. ut es
ta mors mateleta, Deuter. 2I. 23. Galat. 3. V. Is M Ut esset mors medicinalis. 'Sicut serpens aeneus
suspendebatur in ligno , ut a lectus a vulneratis sanaret; ita Christus mortuus est & ex alto ligno suspensus, ut omnes mortuum oculo inei intueren
Applica Iohan ia- u. 32. Arguit hoc suffcientiami uis Christi ad nostram l. bcrationem.
III OEqu tur descriptio exaltationisChristi:Huneo Deus dextra sua exaltavit, &c. Christus ossicio sito mediatorio fungitur per duplicem statum,
exinanitionis & exaltationis. Prior consistit in inca natione, pastione, crucifixione, morie, s ultura ac des aensu ad inferos: postetior consistit in resurrectione ex mortuis, adscensione in coesos, sellione ad dextram Dei, reditu ad judicandum. Statum exinanitionis debuit sebire satisfactionis eausa. Quidquid enim ad illum statum pertinet, poenale est,& expiationis causa,vel poenae iustinendae causa susceptum Statum exaltationis debuit subire sanctificationis Mglorificationis causa Hoc illud Rom. et s. Traditus est in statum humiliationis , ut peccata stra satisfaciend' expiaret, & legem violatam pro nobis imple
ret e Resuscitatus est ad statum exaltationis, ut eos,
uorum peccata exinanitione sua expiaverat, per fi-em in sanguinem situm justificalet, justificatos sanctificaret& glorificalet. Non igitur hic per exaltationem Christi intelligenda est lola adscensio seu evectio corporis in altiora lora; sed vox accipitur generaliter, pro tota lotificatione Chi isti, quae exin
nitionem secuta est, consistens in resurrectione, a. scensione, sessione ad dextram. dc potestate redeundi
ad judicium, & expressEalluditur ad exaltationem
Josephi ex carcere, Gen. t. o. Scc. Haec exaltatio
Christi dicitur ficta per dextram Dei,vel ad dextram Dei. Sic enim etiam potest transferri. Exaltatus est per dextram, i. e. per vii tutem & potentiam Dei. Hoc non tam im intelligendum de Deo Patre , sed etiam de Deitate Filii. Deus Pater ipsi post acceptum exinanitionis lytrum dedit potestatem & auctoritatem resurgendi ex mortuis . adscendendi ad
coelos, dot anili & judicandi; sed potentiam, quat esurrexis, adscendit, dominatur & judicat, habet a propria sua Deitate. Ideoque eommodius vertitur: Exaltavit ad dextram. Tum enim cura seo uentibus magis cor enit, & est sim timido a Restibus, qui cum aliquem volunt honorare, statuunt eum a dextra e I Reg. 2. is. Sie Deus Pater dicitur Christum exaltasse ad dextram suam, i .e. dedisse ei potestatem& auctoritatem secum, vel sub se, dominandi in coeluin rc terram, Maith. et 8. 13. Itaque quod sequitur habemus pro inierpretatione antecede is,
224쪽
q. d i. e. secit eum Principem & Salvatorem. Exaltavit Principem & Salvatorem, i. e. in Principem, sicut eadem constructio Ieperitur Jacob. 2. v. s. Achor. 7. v. ys. An igitur Christus ante exaltationem non fuit Princeps & Rex & Salvator, i ed perexaltationem demum factus est 3 Remi. Quatenus Christus est Deus, est sanE Princeps , Rex dc Serva.
tor seu conservator totius mundi & omnium hominum, iTim. io. Sed de hoc Principatu & de hae salvatione textus non loquitur. Hoc enim sensu sa-ctus est i 'rinceps & Salvator, non per exaltationem suam, sed per aternam suam generationem ex P tre, & per opus creationis & providentiae: Hic textus loquitur de eo Principatu, qui pertinet ad ossi-e um mediatorium, adeoque ad utramque naturam. Nam secundum utramque naturam est noster Mediator, Propheta, Sacerdos & Rex. 2. Iam quidem verum est, quod etiam ante exaltationem Claristus fuerit noster Mediator, nec tantum ninet Prophetaec Sacerdos . sed etiam noster Rex, ut de se fatetur in media sua exinanitione, Johan. Erat Onim unctus in Regem. Sed tamen durante exinanitione non ita evidenter si inmis est ossicio Remo ac post maltationem, per quam E judicio transsatus , in posterum non patitur, sed dominatur in amicos se inimicos: Sicut David erat Rex ab ipso unctionis momento . ISam. 16. I 3. sed tamen diu
in exilio passus est antequam regium selium conscendit ; ita Christus&c. Q am autem in re consistit ille Principatus & illud ossicium Salvatoris , ad cujus stinctionem per exaltationem suam pervenit ὶ Rest. In eo. ut det Israeli poenitentiam de remissionem peccatorum. Ante exaltationem erat
Salvator, quia salutem pro nobis merebatur: post exaltationem est Salvator, quia filutem in nobis operatur. Haec operatio salutis in nobis habet duas
partes: I. Conversionem. Vox cor mersisnu hie non sumitur aequivocε, pro poenitentia hypocmca & coacta,qualis erat Pharaonis, Caini, Esavi, Achabi,Judae; sed unix E, pro vera & sincerarcenitentia, - qualis per re nerationem & sanctilicationem a Spiritu S. efiicitur in electis & sanguine Christi te- demptis. Nec sumitur specialiter, pro contritioneta emendatione, ut fidei opponatur, sicut Mare. I. V. et s. sed sumitur generaliter, pro omni opere bono quod Spiritus S. in nobis operatur, de vulgis dividitur in ues partes, videlicet conuitionem, fidem
dc emendationem. Hoc igitur primum est, quod Christus post exaltationem suam nobis praestat, sci licet quod per operationem sui Spiritus, jus essu
dendi potestatem per exaltationem suam accepit, Actor. L. 33. corda nostra conterit de ad sensimi
verum miseriae adigit, quod eadem per fidem Chri . sto inserit. & quod inserta a peccatis ad imaginem ς Dei resbimat, α ad omne bonum opus adaita at-
que excitat. la. Remissionem peccatorum. Haec vox Synee. dochice hic accipitur. Non enim tantum comple- actitur opus justificasonis, sed etiam opus adopti nis&glori attonis. Non enim ideo tantum exal, Iratus Christus, ut nos converteret Sc peccata nobis remitteret, sed etiam ut credentibus duri jus, ut sint filii Dei, Iohan. I. ii. utque neminem sinat perire , vid omnes excitet & iis vitam aeternam det,
Johan. 6. 39, o. Vides itaque duplicem tactum, qui ex exaltatione Christi ad nos, qui sumus ejus, redundat. Ex humiliatione Christi habemus pecca torum expiationem & meritum justitiae. Sed ex exaltatione habemus applicationem hujus expiationu& meriti, quae in duabus quasi partibus consistit: i. Quod nos reddit pios. Convellens enim dat lcontritionem, fidem 5e emendationem. x. Quod nos reddit felices. Remittit enim peccata, defendit, consolatur, resustitat, glorificat. Vide quam peris ictus Salvaior sit Christus a Pett. I. 3. R iciamus 'omnes alios Salvatores, & hunc unum quaeramus. Ne etiam in nobis ipsis vel justitiam vel conversi nem quaeramus. Sicut enim qui propria merita r propriam iustitiam somniant, abnegant vim in nitionis Christi,ita qui vires liberi arbitrii semitiant, de efficacem gratiam in electos oppugnant, abi gant exaltationem Christi & regium ejus ossicium, iDiscamus quoque ex hac exaltatione Christum Na' iid plus venerari eique considere. Si enim discipuli de mulieres Christo sierunt fidi per omnia, cum imhumillima specie servi versaretur in terris , cod temptus de abjectus, mulse magis nos debemus i
postquam exaltatus est ad tantam gloriam & rox statem. Qia id est qubdjam non possit dare peten: i bus & credentibus 3 quos hostes non potest xiii
IV. Sequitur ossicium Apostolorum , ipsis hDeo mandatum, quod est. ut sint is i Christid his veris, i. e. de his rebus, scilicet de testis citationς exaltatione ipsius. Videtur hoc non convenire cur Iohan. s. 3 . ubi ait Christus se non accipere testi' monium ab homine. Re 3. Vult dicere quod i
225쪽
opus habeat testimonio hominum. Etsi autem non
opus habet. tamen libere utitur. Et si ipse non opuscbet , tamen nos opus h bemue Nostra causa uritur, ut nos sciamus Christum exaltatum esse. Nam nisi nobis hoc nuncietur & testatum reddatur, non possumus in ipsum credere, nec ipsum invocare, im Io. I . Quot autem modis Euangelia minimi sint testes Christi, si pra expositimus in exploc tua cap. I. v. s. itaque pluet non addo. Non soliis autem Apostoli sunt testes Christi, sed etiam ustri ordinarii, etsi hoc discriminis et L quod illis nutestes α-- , i IohMi. I. t. nos vero sumus
testes Christi, quia ex Scripturis de monitimus Iesi essu Messiam seu Christum . quomodo Apollo
erat testis Christi Actor. 18. 23. Sint mini liri memores ossicii, ut explicatur Actor. 9. II. unde per uiam magni christophori ol .m sistebant adumbrari. V. sequitur denique confirmatio testi inonii Apostolis. Non selum Apostoli de Christo testantur, sed & Spiritus S. cum ipsis. Spatius S. ideo millus est, ut de Chaisto testaretur is . 26. dc I 6. ι , δε- unde eram statim stib initium minis ierit Chr. min baptisno illius apparu i per sumam columbae, addan misit te nonium quod ellet verus Messias, Maain. υς. Johan 1. ,1. Selendum autem quod uitus s. duplici ni ido de Christo testetur ι1- luartificialiter, per nimium tellis, cum ita operatur in animos Tlelium, ut eis persuadeat de critate verbi divitii, ves ut 'Obs sacrat intelligere quod sint filii Dei, Rom. 8. i6. testimonium ali quin vocatis obsignatio per modum airhabonis, 2 Coni. Q. Vide etiam iJOMn. s. v. 6. Spiritus est, qui testatur Spiritum eue veritatem , i. e. vcr-bum illud, quod ipse Spiritus revelavit. esse verit tem. Spiritus S. non tantum est auctor verbi, sedec testis vobi, sine cuius testimonio nemo unquam i dx: ME Zc ex animo toto crederet verbum esse divinum. Veruntamen hoc testimonium est inter- tuam, quo non possum uti fideles ad convincendos
alios, & quod non potuissent alimare Apostoli ad convincendos hos judices.
2. Arrificialiter, Per modum argumenti, eum scilicet iis, qui Chi isto obediunt, lar 'itur tam mirabilia dona, ex quibus, tanquam critillano a men io, possima omnes homines concludere Christum n esse mortuum. sed vivum Sc cxaltatum. Hoexestimoni uim hoc loco allegant Apostoli, ad con-
impios, q. d. Si nostium tecta monium,
quod Christo damus, esset vanum ae sussam, utique
non confirmaretur ex coelo tam mirabilibus signis ac donis Spi litus S. in iis qui illud recipiunt. At conis fit matur. Ergo. Vide Marc. ι 6. II, 18. Ofect. Sed hodie non amplius ira de Christo testatur Spiritus S. Ress. i. Nec opus est. Est enim veritas Euangelii satis confiimatae Sufficit nunc testimonium Scripturae. 2. Immo etiamtrii in ita testatur, reddens verbum Euangelii tam efficax, ut nulla vi possit opprimi.
HActenus occasio testimonii quarti, de testimonium ipsum: Sequitur e sterius illius, de quo tria porid hoc capite descit butitur: I. Exacerbatio quae per hoc testimonium excitata est in animis j dicum . v. n. Mitigatio hujus macerbationis per consilium Gamalielis, v. ad 4 O. 3. Euc tus hanc mitig.itionem sequutus. v. I. ad finem. Exacerbatio judicum tanta sitit, ut dii secarentureoluultarent de Apostolis E medio tollendis. V cem quidam transset lint fiendere vel stridete. & intelligulit de fiagore dentium , quem solent edere irati ει inglinabunt l. Sicut etam territorum & anxiolum dentes quali frigore eono
tur, deme, mordendo crepant standin t sanien
Sed si coni cras Actor 7.s . vides quod Lucas hoc verbo non intellig. at fragorem demium, sed motum& aegritudinem acind gnationem eordis spineneniae brebri tun quam concipiebant ex hoc testimonio Apostolorum. Dicit enim quod - s as διαις αυτ , & midorem dentium expressis vessiis ab hoc motu cordis sejungit. Sensus igituris . qiuod hoc testimonium Apostolorum, quo gloriam Jesa cruc fixi tam construiter confitebantur , & iudicibus sua peccata tam l belEExprobrabant, eos momorderit, de ad iram ac ind: gnationem excitave iit, qliae tanta fuit, ut deliberarent tollere ' Apostolos. Noli de serinato decieto loquitur, sed de iracundo clamore , quo clamabant, T. D, DB. Erat autem iram invidia proveniens, quae sicut contia Christum, nulla contra Apostolos maxilliopeie in his hominibus glassabatur
226쪽
& cujus proprium est dissecare cor, sicut dicit Pol
Dupliciter hi homines hoc motu peccant: I. Quatenus judices in judiciali consessu. Non decet certE judices in judicio sedentes irasci. Posito quod Apostoli sierint i ei, & apologia ipsbrum crimina obiecta non diluisset, tamen non debui flent iudices in judicio sedentes apsis hasci. Iudicum est
damnare & punire, sed non irasci. Iratus judex iniquus judex, Prov. 17. . Impedit enim ira animum ne possit cernere verum & aequum. Et judicis non et ulcisci& animum explere, ac passionibus satisfacere, sed Deo judicium exercere, x Chron. 1'. 6. Ira malus consiliarius, ira mentem praecipitat, quo pertinet illud Iacobi: Ira hominis non operatur j stitiam Dei. Hoc est quod Paulus exprobrat Pontifici. Actor. 23. I, 1, 3. Augusto suadebatur, ne quid executioni mandaret iratus, sed prius 1 literas Alphabeti iecitaret; & Ambrosius Trinodosio sinast, ne imposterum ullum statutum exsequendum curaret, antequam 3 o. dies post factum decretum effluxissent. Multum debet interesse inter carnalem vindictam & vindicativam justitiam. Eisi magistra
ius vocatur potestas ultrix Rom. t 3. inde non sequitur quod debeat irasci malefactoribus, & ex cupiditate vindictae quenquam punire. Qirale igitur vocatur ultrix RH. Quia nomine Dei punit. Non proprio assectu ulciscitur , sed ultionem Dei exsequitur. Non tantum dictum hoe esto iis, qui sedent
in judiciis politicis, sed etiam iis, qui sedent in Syn-edrio Ecclesiastico ad exercendam disciplinam L clesiasticam, ne pastionibus indulgeant in dandis sit fragiis, ne prae ita tabulas legis fiangant, i. e. aliquid, quod est contra legem N aequitatem iaciant, Iicut Moses Exod. 31. rs, Io. Dictum quoque parentibus, crui debent castigare filios, sed sine acerbitate, Ephel. 4. Quod nobis a Deo ficti petimus Psal. 6. I, 2. id aliis quoque praestemus. a. Qi atenus homines & auditores veibi divini.
Non sustinent verbum exhortationis, sed. exacerbantur, Hebrii 3. o. Jacob. I. xi. Merito hunc versum comparemus cum Actor. 2. v. 37. Sicut enim
hie dicitur quod his auditis dissecabantur, ita ibi dicitur, quod his auditis compungebantur. Rus dein concionis di Veisissima essectru Eadem, quantum ad sabstantiam, erat concio Petri Actor. 2. atque illa
illa quae hic describitur. Et tamen longὰ alius esse serat illius ae liu; . Jllam audientes
compungebantur, hanc audientes D in illa
cabantur. Quid litterest inter illam compunctionem Schane dii section Plurimum interest
est differentia, sed in re ipsa tam magna illa erat cincta cordis contritio, qua, peccata sua ex reprehensione verbi agnoscentes, aertinebant, &remedium contra illa cum desiderio quaerebamvetd haec est exacerbatio cordis, qua sese contra reprehensiones & admonitiones verbi obfirmabant & indurabant, non solum non recipieti tes verbum Dei, sed & persequentes. Illa clij mas in effectu verbi perpetua est, quod una eademque concio alios auditores emollit, alios indut Sicut sel eodem calore iisdemque radiis ceram Gmollit de lutum indurat 1, ita una eademque concio
alios auditores eonterit, emoli: t, convertit, alios exacerbat, indurat & pejores reddit. Vide ActoLLI 2,I3. & 23. 2 . Unde quae haec disserentiar Aa ex diversitate natui alis malitiae 3 Quod sol lutum indurat & ceram liquefacit id fluit ex differentia materiae de naturarum. An igitur etiam haec dithrentia inde est, quod aliqui homines natura sunt meliores, probiores, flexibilioresu adeonverse nem magis dispositi quam alii 3 Nequaquam. Non. enim est disterentia, sed omnes peccatores sunt Ecdestituuntur gloria Dei. Lege Rom. . u.', IO, in ad xo. item v. 22, 23. Etsi enim sunt gradus corruptionis, ut alius alio temperamentum habeat perversius & magis corruptum, unde Terentius novit
dicere: Hemo homini quia ractor tamen illa disserentia nequaquam est causa propter quam ver bum habet tam diversos in auditoribus effectus. S pe enim qui temperamento sunt pessimi, in accepta
tione gratiae sunt primi, adeo ut primi saepe sim ut timi , & ultimi primi: Matth. io. ilade igitur est illadiiserentia ZR Ip. r. Ex consilio Dei, quo secundum ben placitum quosdam aliis natura non meliores a re
liquis discernit, eosque efficaci si a gratia ad ob
dientiam verbi flectit ae pertrahit, caeteros praetri iens & in naturali sua corruptione reliquit.' Hi fit quod dicitur Rom. II. 7. 2. Ex albitrio & libera ac petulanti mali fabo minum, qua Euangelium. naturalis A communis
corruptionis commune remedium, rejiciunt acre
pudianti Illi enim quos Deus speciali
emendat, oculos ad Euangelium claudunt, &ani mum obfirmant, & media reconciliationis reji
ciunt, Sta guinem Filii Dei pedibus conculcami
227쪽
propter quam eausam Deus tradit in sensum reproduni, ut fiat quod scriptum est Act. 18. 16, 1 dcubit oesinum, tum verum est illud Ion. I II. Mundus non potest accipere Spiritum S. seu non res per praedicationem & operationem Spiritus
s. emendari. Quiae non λ quiance novit nec videreum , i. e. quia ita occecatus & in sensium repletam uaditus est, ut non amplius sit capax emtradationis.' Ante istam obfimationem contra Tangelium homi ncs censentur esse capaces con-xcisonis, quia sunt curabiles, & habent gratiae januam aperiam , durat super ipsos d. es salutis, dies vilitationis, extensae sant erga ipsbs manus Dei, vo-Garui ta invitantur ad salutem. Sed si hoc tempus sinum praeterire , di hanc gratiosam vocationem &salutis oblationem contemnunt, eaque abutuntur ad lasciviam nam penitus a Deo destiuntur, &traduntur suis Iob dinibus ac potestati Satanae, & tum non polliant accipere Spiritum S. non sunt amplius capaces emendationis , sed praedicatio vel bi ipsis est odor mortis ad mortem , d. nil aliud in iis operatur Ra m majorem indutationem, tum sunt in-
curabiles, x Chion.36. v. I 6. Obsect. Sed quomodo possunt dici curabiles ti gratiae januam habete apertam, si Deus eos in electione praeteriit, & immutabili consilio decrevit gratiam convcisionis iis per vestum non date 3 My. Haec objectio est nodus
qui non potes biri, debet scindi. Pelagiani, & qui
hos se uuntur, tentarunt bi ac nodum ibi vere, ted
tam inti iter eis successit , ut coacti sint totam Theologiam mutare , elatissima Milpturae dicta perimere, Deum subjicere arbitrio hominis, ait i. culum fidei de providentia Dei, atque ita solatium fidelium in vita & in morte sun litus labefactare, &tamen non possunt ita selvere, ut vel humanae rationi satisfacere queant, sed in multis ignorantiam suam tam cogantur. Ne igitur tentemus hunc nodum suxeie. Gordius est, scindi debet. Scindamus itur per consessionem nostrae ignorantiae , quod Icilicet nescimio firmitatem aibitrii & consilii di vini , de libertatem arbitrii humani tans persectὰ conciliare, ut nil scrupuli pro humana ratione super . Linquamus hanc reconciliationem Deo, firmiter Gedentes, Deum nos ira posse legere, Ut con-nime infirmusii, dc tamen culpa exitii sit a libero hominis arbitrio. M. et. Quod si hanc rem non possumus sitis intelligere, cui non penitus de ea tacemus 3 Quid praseii malaundis tare, ex qua causa veniath
minum convelsio vel indutatio Non licet hac de re tacete in Ecclesia. Nam x. Illi, qui per
praedicationem Luzngelii convertuntur, debent scire cumam dc beant laudcin & honorem suae conversonis adici ibere, ne gloruemur in seipsis, & hcnorem Dei dciat alte ii, quae glotiatio adcd noxia est saliui, ut illos , qui totius diei onus & aestuin in vinea Domini tulerunt, possit destituere praeinio vitae aeternae, Matth. 2o. v. I. ad I p. 2. Illi qui per vel bi praedicationem indurantur , dcbent scire in quem debeant transferre culpam, ne scilicet exemplum Adami secuti culpam inobedientiae transserant in Deum, vel in occasiones peccati a Deo submin: stiatas, sed distant accusare seipsos de justificare Deum in judiciis ejus. Hactenus exacerbatio judicum per praedicationem Apostolorum recitata : Sequitur hujus exacerbationis tu:tigatio, per consiliuin Gamalielis facta. Phari Gus quidam, nomine Gamaliel, Doctor Legis, in pretio habitus a toto populo, surrexit in Senatu, & remotis Apostolis consilium dedit, ne Ap stolos occiderent. sed totam rem tempori decidetidam traderent. Non sisadet ut recipiant Apostolorum doctrinam, sed tamen suadet, ut etiam non persequantur . sed conniveant ad praedicationem Apostolorum, donec eventus doceat, an doctrina ipsbrum ex Deo sit, an verda se ipsis loquantur. Hoc consilium suum confirmat hoc dilemmates Si Ap istolorum doctrina non est ex Deo, sacile cum sita
doctrina peribunt, sicut Theudas de Iudas Galilaeus; si vero est ex Deo , non potestis persequi
postolos, nisi velitis Hoe consilium ita mitigavit senatum . ut desulerent a consilio oecidendi . & Apostolos cum vel betibus & minis dimi '
Dicamus distinctε t. de persona, quae hoc consilium dedit. i. de consilio ipse, anni bonum necne. 3. de ratione & exemplis consilium confiima tibus. 4. Denique de mitigatione judicum hoc cor silium sequuta. Persena consulens describitur, I. A secia, cui in religione sitit addictus.Erat Pharisaeus. Non explicabo qualis fuerit Psalisaeorumiecta, unde sic dicti, quaeips brum instituta, E c. II-num ex Euangeliea historia certissimum est, quod 'siderint insensi mini liostes Christi. Iohan. 12. v. o. Unde tanto magis mirum , ex hoc hominum genere Apostolis Christi patronum excitatum esse. . sic noxit Deus: ab ipsis hostibus Ecelesae patronos
228쪽
COM MzNTARI& de senseres ipsi excitare. Sicut extra Senatum
gratiam invenerant in oculis populi , ut propter metum populi non auilai et Praetor eos vincire ; ita in ipso senatu ex pellimo genere hostium Patronum& Advocatum invenerunt. Non applicabo banc doctrinam latδ. Qui intelligetis est, rimetur historias Ecclesiae Resotinatae inde a tempore Resormationis , & dubitabit utrum Euangelici suam pacem, quam habuerunt, plus debeant tribu re propriis armis, an vero favori & tutelae multorum veritatis hostium, quam Deus ipsis tam mirabiliter saepe procuravit. Non est quod hinc concludamus, licitum esse, opem hostium quovis modo implorate, & scedera ipsbium, etiam cum dispendio reuionis, quaerere; sed hoc potius inde concludamus, quod Deo non desint media juvandi eos, qui constanter rer-ount in officio. CertE nunc quoque talis hostium Ecclesiae divisio est, qualis erat Ainor. 23. 7. quae . ut paltim facta est ad Ecclesiam purgandam & cxercendam, ita sine dubio secta est ad Ecclesiam de-- sendendam, quae sine liac divisione dudum foret op-
II. A nomine, Gamaliel Veteres insantibus talia imponere sistebant nomina, qtiae essent notae fidei & os scit, ad quae volebant insantes ocitare& hortari: Gamaliel significat, Deus eiu retributio mea, velmerces mea. Quod D us Abrahamo promi- . sit Gen. is. i. id patentus hujus viri optarunt, &hoe situm votum impositione hujus nominis testati sunt. Est revera insigne nomen, quod utinain Onmibus nobis revera imponi posseti Est enim in hoc
i. Prosessio fidei. q. d. Ciedo & confido, Deum propter inertia Iesii Christi fidelitatem & sinceritat ean meam non esse aspernaturum, sed justitiam me. am & innocentiam gratiosὰ resilectui uin , laturumque inibi Deum retributionis, ut se appellat Jerem. II. 16. qui hostibus meis in sinum sit re- compensaturus malum quod in i hi secerunt, & mihi tandem coronam gloriae impositurus. Si hanc fiduciam habemus, competit nobis hoc nomen G maliel. 1. Professio intentionis, q. d. nulla alia mercede
acquiesco, quis in ipsi Deo. Ille demum Christia
nus est, qui ipsuin Deum in cultias sui inercedem aerit. Omnes qui in Ecclesia sunt gloriantur, quod sint servi Dei. Sed non omnes habent eandem insito servitio intentio em. Alii enim ideo serviunt Deo, ut lucrentur possessionen creatularum, divi-
tiariam. honoris, sanitatis, Sce. alii vero serviunt, ut Upsum Deum lucrentur, α veram cum ipse com-lmunio em Sc unionem. - Sicut Iacob serviebat L hani, non stillendii sed filiarum causa, ita Christianus verus in cultu suo non habet hanc intentionem urnanciscatur bona creata, sed ut cum ipso creatore uniatur. Caetera scit sibi adjectum iri , Matth. c. v. I. tantum hoc intendit . ut Deum habeat, P L73. 2s. Est vela merces fidelis Christianismi. quod Deus eum remuneratur non possessione coeli, terrae aut quae in eis sunt, sed communicatione siti ipsius, Psal. i6. s. Thren. 3. Dat nobis Spiritum in arrham salutis, qui Filio uniat ut e ruiti&Sponse, o per Filium se ipsum cum gloria sua nobis commanicat. Falsi Christiani contenti solent, si terrestria bona aut continu itionem vitae haberent, etiamsi Deus manete hostis eorum; led verus Christianus est Gamaliel, qui in nulla mercede amine scit, quia in ipso Deo. Hoc est adagium , & symbolum vat
Bonum, rima mea , unica merces. Q is autem ille labor &-vitus, quem Deus vult ei; nerari communic.itione sui ipsius 3 Ress. i. Abnegatio sui ipsius & omotum creaturarum. Nam qui sibi ipsi aut creaturis confiit,& adhaerescit, non est servus Dei. 2. Firina retantio Christi&promissionum Eua
gelicatum contra Omnes tentationes. Nain qui
Chi isto negat cultum fiduciae, & manus etendit ad illegitima media scit'. um iuvandi. non est se
vus Dei. . Lucia dc pugna continua contra carnem. Nam
qui peccati & Diaboli servus est, non est ictu
i. Absoluta submisso nostri ipsorum sub volui
talem Domini eaque constatuet usque ad finem. Nam qui sine submissione sitam voluntatein cupit fieri, non est servus Dei. Qui haec quatuor non pi stat, non est servus Dei, cuius cultum Deus rem nerabitur communicatione sui ipsius. IIL AdVocatione. Erat i. e.
interpres Scripturae, Prosessor Theologiae, ad cujus pedes erudiebantur studiosi juniores, Actor. 2L3 Quia autem sacra Theologia constat duabus patri' bus, Lege & Euangelio, notantet hic dicitur Doctor, qu a legem quidem docebat, sed Euangelium ignorabat. Noverat docere, quid homo j ς creationis & providentiae Deo cio deberet. & ad
quae ossicia esset obligatus: sed quibus mediis homo
229쪽
ΙΜ Acron. A, os Tot IC on. CAP. VIII.
. sim: or , ossicium suum transgressus, & merito coae; nationis implicitus, cum Deo possit recon- vitam aeternam adipisci, hoc vero ipsemet tabat. Pu orit Quidem aliqui interpretes, hunc talielem habuit te jam tum aliquam cognitiOL Zeangelii,& fuisse discipulum Jesu, sed secreto panem Judaeorum, sicut Nicodemus & illi, de bas Johan. 12. 42. Immd quod de consilio Α- olorum manserit intel Judaeos, & se coetui Ec- lesia ideo non adjunxerit, ut scilicet in senatu haberent, qui sententias mitigaret. Sed quamvis faci2 consensetim, postea ficium csse discipulum I se, tamen hoc tempore fuisse nullis signis apparet,
sed tius contrarium videtur posse colligi ex natura consilii. d c eo quod noluit praesentibus Α- post is ex nete, & videtur ipsemet auctor fui iste, ut cum minis & verberibus dimitterentur. Nos inde
discamus, quales nobis doctores sint necessarii. Non si, at habere doctores Legis, qui nos exhortent patheticE ad fugienda peccata,& ad obedientiam praeceptotum. Si vel ipsum Camalielem ma- Lumba iemus, nihil hic posset ad salutem. Do. foribus Gai lii opus habemus, qui nos doceant quo pacto pommus liberari a peccatorum meritis, M a peccatorum dominio, dc unde accipiendae vir , quibus possimus redire ad obedientiam legis, ni nobis recte pollini exponere m)licita revelatat nanua Dei, de incarnatione Filii Dei, de ossicio inediatoris, de consilio & providentia Dei, de bre-xatione & efficacia Spiritus s. in Ecclesia, de natura
fidei jussificantis, de vi ac virtute bon rum opeium, item de natura & usu Sacramentorum,dcc. Qui haecoon novis viplicare, & virtutem ac operationes singulorum ritEa se invicem distinῖuere, is non recte docet viam Dei. Non sunt doctores ad justitiauri, Ioc L et. 13. Sicut templum in monte Garietinctat sine arca fit seris, ita templa sectatum resonant idem murmure verborum, sed deest doctrina sce-
eris. Res utatur igitur, qui audientes conci Onatores Papi statum aut haereticorum & schismatic xum, iudici uin serunt, quod bene concionentur.Etsi enim habeat bona dona concionandi, tamen sunt
ad summum nil aliud, quam doctores Legis, qui steria Gangelii ignorant vel pervertunt, &c. allud Euangelium praedicant, de quibus usirpariso est illud Pauli Gm. r. - 7. - .
pulo pretiosus. Amorem & honorem populi er- l inlitum statim consilium proposuisset M ostendi Lx sium doctorem Hecyox denotat, &xos iussit. l sci, in quam partem inclinatet, non auditum sitisset ejus
mat, quid debeatis vestris doctoribus. Nil novi est bonos doctores apud populum esse in pretio. Nec
a Christiana religione alienum est, i Theis s. ii, I . I Tim. s. 17. Hcbr. I, . II. Si in magno pretio habetis prudentes magistratus, experios medicos , insignes artifices, qui ad pacem reipubl. ad sanitatem dccommoda corporis aliquod conferunt;
quid non debetis iis, qui viam salutis vobis monstrant, & animas vestras ad iustitiam vestram adducunt. Si Judaei doctorem legis ita honorarunt, qui tamen non potest salvare , quid vos debetis docto- tibus Euangelii, de quibus Esa. 12. v. 7. Agite Deo gratias, quod in vobis impletur promissio Dei, Esa.
O. zo, 2I. & Ephes. . ii, i 2. Exigimus hoc a vobis non ex ambitione. Hortamur enim simul ne nimius sit in vobis amor & admiratio ministrorum,
ne idola ex iis saetatis iid enim obest honori Dei, de patit schismata in Ecclesial sed potius ut cogitetis
illud Pauli a Cor. 3. 3, 4. I, i. Interim tamentum notitum honorem a vobis debemus exigere,ne in nostiis personis contemnatur nostrum ministerium,& beneficium Dei, & thesaurus pretiosus, quem invasis nostris teireis vobis offert.
HActenus persena consulens,sequitur constitim
ipsum , una cum ratione & exempli , quibus illud suadetur & confirmatur. Consilium ipsiun in eo consistit, ne violenter opprimant &sei sequantur Apostolos, eorumque doctrinam , sed rem t tam Deo & tempori committant decidendam , simpliciter exspectatues rei exitum a Deo & tein-pore. Etsi enim boe consiliun non est expressis verbis intextu, tamen quilibet videt hunc esse sensum consilii. Ratio qua consilium hoc suadetur, est haec: quia totum negotium Apostoloriam aut non opus habebit violenta suppressione . sed sponte corruet, si ex hominibus est , aut non poterit nec debebit sis primi, s ex Deo est. Huic rationi adjungui
tur duo ex apta li istorica, quibus probatur, innovationes in religione, quae non sint ex Deo sed ex hominibus, non opus habere violenta sit pressione, sed sua sponte corruere dc perire. utitur autem Gamaliel prudentia oratoria, praemittens exempla
consilium confirmantia ipsi consilio. Nam si sub
230쪽
ejus consilium, sed statim explosum de ad argumenta subsequentia aures obturasset. Ad quod docet non alienum est e a ministris Euangelii, in ministerio suo uti prudent bus stratagematis N arii bus, quibus cmcos furores Zc impetus carnalium auditotum declinent & ieptimant Sicut in militia prudens dux non tannim vim vi repellit. sed etiam dolo & stratagematis utitur ι ita ministerium n serum est militia contra finentes smul dc astutas carnis oppositiones. Arma itaque nostra debent geri cum prudentia, qua astutia carnis ac Satanae praeveniatur de stiperetur, ut Christus iple praecipit, Maida. Io. rs. & Paulus suo exemplo comprobat,
Actor. 13. 6. Sed quid observandum in ius artibus S stratagematis, ne sint taus illicita 3 Et quid di L serentiae est inter prudentiam & astutiam 3 Rel'. Proponendus est scopus bonus & adhibenda media non prohibita. Scopus non debet esse alius, quam oloria Dei Sc aedificatio proximi. Aries ipsae, Mitratagemata ipsa non debent cile in genere prohibitorum. Qui vel scopum maluin intendit, vel sc pum bonum mendaciis aut sactis iniustis nititutassequi, non est prudens, sed callidus. Si sese liceretessundere in meditationem consiliorum, quantumlibet facile esse prudentem esse. Ea demum vera Pludentia est, posse ex genere lic rum iri venire uia-ragemata. Quod si itaque ordinem textus volumus sequi, dicendum nobis: I. De pratatione, quam praemittit consilio Cio, V. 3s
i. De duobus exemplis in quibus consilium num
3. De consilio ipso,V. 38. p, P.
. De ratione consilium confirmante, v. s. p. postr. & v. 39.
I. Praefatio est adhortatio generalis, ut sint prudentes & cauti in hoc negotio Apostolorum, sibi ipsis attendentes, ne sibi ipsis perniciem accersant. Imminebat nim ipsis peliculum, si ita furiose procederent contra Apostolos, idque aut a populo aut ὀ Deo, aut potius ab utroque. Nam & populi tumultum & Dei poenam exspectare debebant, si Apostolos Dei pei se querentur. Magistratus & Ministii sint constituti a Deo, ut aliis attendant Sc aliorum iii spectores sint, Sc tamen sicut Ach in. xq.
ministris praecipitur ut sibi ipsis attendant, sta hic magistratibus. Niminimabsiudum est aliis attendere ut sint pii dc fiant beati, de interim seipsum negligere. Vide Paulum i Cor. a. r. 27. Non debemus esse sicut sabri qui aream Nod extane it liervandis aliis, de ipsi servati non sunt. Non est in eo aliqua felicitas, quod quis est Instrumentum di- , vinae gloriae, n: si e: iam sit vas misericordiae, ut quis sit bonus Magistratus, Minister, Justitiarius, δύα nisi
etiam sit bonus Christianus. Vide Luc. ro. O. Pa- tet etiam hinc, non omn: a adhibenda dc usurpanda
esse, quae in se ipsis utilia fiant ReipubL Nam si non
aeque sunt licita atque apta, perdunt eum qui usa pat, etiamsi prosint iis, quorum causa usiarpantur. 4
Sic laedera cum impiis per se saepe sunt utilia Rei- pubi . sed perdunt eos qui faciunt. Neque vero haec lectio Iblis magistratibus Sc ministris data est, sed i omnibus Christianis, ut scilicet sibi ipsis attendant. Sicut insantes opus habent, up almuis ipsis attendat, alioquin facit E se ipses perdunc e roribus, lipsibus, e c. Sicut horologium opus habet aliquo qui attendat de Ope reducat ad rectum situm, es: uin errat Ec pervertitur; ita ii oster animus opus habet custodia Z attentione, alioquin vel extrinsecis tentationibus seducitur, vel internis corruptionibus perrenitur a recto tramite. verumdem est, quod Spiritus S. nobis praesectus est, ut
corda nostra custodiat, Phil. 4. 7. 3c nos ducat at- que agat Rom. 8. Verum quoque quod ministri nobis piaest ni sunt, ut pro animabus nostris vigilent,
Hebr. Is . Sed tamen etiam quisque suus debet este cultos de attendere sibi ipsi. Hoc injungit Spii itus, Luc. I7. 3. & quibus locis eadem phrasis .
ii sui patur, o similis huic iTim. 4. 16. item D ut. . r y dcis. Quomodo autem nobis ipsis a nil mus 3 Mult:s modis, e. g. I. Saepe renovando propostum 5c jur me
tum recte vivendi, quod Deo smael 'raestit iis. . Renovatio enim sorderis, est scut reductio horo- logii. i. Ctebrδ invocando custodiam divinam. Merito enim de nobis ipsis dicamus, quod dicitur de
civitate, Psal. ix . r. 3. Saepe examinando vias nostras', easque con-
ieiendo cum lege Dei, Pal. Ii9. ss. . Sicut qui lucernam sequitur, non ficile potest errare, ita qui
vias sitas comparat eum lege Dei. . vitando vias lubricas, i. e. occasiones ἴc consortia, quae ficilὰ seducunt iPetr. s. s. Attendendo
praesertim sibi a filiis Prophetis, Matth. 7. probando Spiritus an ex Deo sint, i Johan. . Summa: ω ciendo id quod Petrus praecipit, cor. r. ι o. simus vel potius , lac Ii. v. 7. Har.