장음표시 사용
231쪽
: Hebr. II. V. 28. quae vox includit metaphoram ab iis, qui vas fiagile cauiE prehendunt ne stangant. Demus operam o ies ut simus in hoe ossicio seduli. OlyM. At enim quantumvis mihi attendam, quantumvis bono proposito me armem, custodiam
Dei implorem, vias meas exam:nem, occasiones vitate conet , tamen non possum me immunem serva
rea peccatis. Saepe quanto dii:gentius mihi ipsi attendo tanto violentius se osserunt motus iracundiae, impudicitiae, intemperantiae, &c. qui me polluunt illicitis xes verbis vel Operibus. Haec tum sunt peccata infirmitatis, ob quae lugere quidem & nos coram Deo Lumiliare debemus, sed ob quae non licet abjicete certitudinem salutis& se latium. Haec sunt peccata quae fultim nobis obrepunt, quae non nas ut o nostia voluntate & intentione, sed sivit in nobis cometa voluntatem, & sunt in nobis ut
inimici & exos. II. De exemplis historicis quaestio est, quomodo conciliandus sit Iosephus Historicus cum hoc Euangelista. Ille enim etiam ment:onem facit &Theudae & Iudaei lilaei , quorum alterum se prophetam vocitas ta alterum populum ob descriptionem & censim Romanorum ad desectionem ibi licitasse stabit, Antiq. lib. 2o. cap. 2. & lib. I g. cap. I. M L. Verum in eo Iosephus & Lucas sibi contrariamur, quod illeJudam, hic vero Theudam antiquiorem fuit. Sed quid opus est alia conciliatione, quam ut dicamus Josephum erras te in ordine historiae. Quod ad illud attinet quod ex his exemplis nobis discendum est ad aedificationem, amplius propO- net infia, ubi eousilium ipsum & ratio illius, quae bis exei piis confirmantur, explicabuntiar, nisi quod hoc unicum dogma leviter attingendum est, scilicet 'aminon solum exitio digni &iubiecti sunt, qui atros seducunt. sed etiam qui seductoribus adhaerentd seduci se patiuntur. Rationi humanae hoc videtur insolans, quae seductos solet prouolaciare insentes,
α errores cum vitare aegrE potiunt, immunes a P na, praestivin tam gravi. Sed verbum Dei nos instituit, quod, cum homiues veritatem non amant nec recipiunt, hujus rei justa poena sit a Deo ut tales seducantur ad errores & cum seductoribus sitis pereant. Vide Johan. F. 43. a. Theis. 2. IO, II, I 2. Neque hoc contra iustitiam& rationem sinam est. Quandoquidem enim probὰ novimus Omnes,quantum bis in eo situm sit, ut anima nostra salvetur, non tau ito animae, dc corporis jactura puniun-va, qui ob corporis de cias anima salutem, in To LIco R. CAP. V. DIEuangelio oblatam, pertinaciter contemnunt nec in media salute in adipiscendi sedulo inquirunt. Sit hoc nobis ad monitioni, quibus etiamnum veritas tam clare & cfficaciter praedicatur, ne eam nUligamus vel contemnamus, vel tepidE tractemus, sed lerio dc ser, emi studio scrutemur di recu
III. Pergimus igitur ad consilium ipsum, quod
V. 3 3. proponitur: Duo imur voἱis: recedite ab hominibm hisce idos. Vult ne violenter Apostolos e medio tollant, sed sinant eos pergere in suo opere, donec sua s lite opus illud pereat ocilissolvatur. Ut hoc conlilium reci ius intelligamus, statim subiungamus rationem, qua suadetur. Nam, inquit, hoc opus Apostolorum aut ex hominibus est, aut ex Deo. Si ex hominibus, non opus habetis violenter tollere. & hac violentia sit rorem populi contra vos excitare. Si ex Deo est, tum neque potestis illud impedire neque debetis, ne inveniamini contra Deum pugnantes. Hoc consilium, inquit,& hoc opus. Duo enim erant in Apostolis: I. eorum doctrina, quae erat consilium quod hominibus dabant ad tali item, scut Euangelium etiam appellatur, Luc. 7. bo. I. Eorum miracula, inter quae non postremum, quod nuper capti tam mirabiliter evaserant. Quod si itaque, inquit, hoc consilium seu haec doctrina salutis, & haec mirabilia opera, quae in his hominibus videmus, ex Deo sunt. Ex Deo esse
usitatissima V. T. phrasis, e. g. I Reg. I 2. V. 23. Ela. Fq. II, II. Dicitur res aliqua ex Deo esse, r. Quia Deus eam dccrevit. Hoc modo etiam ex Deo est,
quod homines saciunt sine mandato, imino contra mandatum Dei. i. Quia Deus ea non soluin decrevit , sed etiam mandavit & sua virtute operatur. Et hoc modo negotium Apostolorum erat ex Deo quia Deus non solum illud decreverat, sed qu cquid agebant, agebant auctoritate & per potentiam Dei. Catera non sunt dissicilia iiitellectu. Quod ad institutionem nos iam ex hoc texta pertinet, una quaestione& tribus dogmatibus comprehendi poteti.
Quaestio est, an consilium Gamalielis sit justum& bonum 3 Sunt enim rationes dubitandi. Si enim justum & bonum eli hoc consilium , tum nullus conatus, quantumvis improbus, nullus error, quantumvis impius & blasphemus, vi debet supprimi, sed sinendi omnes haereiici donee tempus manifestat, quod opus eorum non sit ex Deo. Certe hoc
consilium hominibus hujus seculi apprime arridet, Ce quo
232쪽
suo imprimis hoe urgetur, ut omnes habeantuam libertatem, de exitus Deo S tempori com mendetur, ut ex exitu, quae fuerit vera religio, neene, pateat. Sed si hoc verum est, quo ergo fine Magistratus gladium gerit,& quo fine Ministris data in potestas disciplinae Ecclesiallicaeὶ Et quid sit vera
religio nec ne, non ex successu & eventu, sed ex verbo Dei sciendum est. Quid igitur dicemusὶ Pup. r. Gamaliel vitrapiens&prudens, s ne dubio hane intentionem non habuit, ut ii veret nervos disciplinae, sed videtui tunoemporis constitutus fitissem dubitatione de religione Christiana, ut aliquem gustum illius jam tum habuerit, & tamen nondum
plenὸ de veritate illius seerii persuasus. Si Lisset nvictus &peisirasus, sine dubio fiasisset, ut Scis si reciperent & publicξ protegerent. Sed quia adhuc dubius erat de veritate religionis Christianae, dubius quoque est an permitti, an ver5 sapprimi debeat. Prudenter itaque eligit medium hoc dubitanti convenientissimum, sciliret ut ad minimum non patiatur peri titationem . praecipud sanguinolentam, Christiana religio, donec tempus haluat, seipsit melius inserinandi. N on opponit se quo minus exercitium illius interdicatur, sed tamen ut sanguin lenta persequutione siti primatur, hoc non permutiti0sus conscientia. Verum hoc consilium non pos-tiant imitari illi, quibus veritas Chiistianae religi nis est indubitata, eousque ut eam publice coram Deo & mundo profiteamur, ta qui in conscientiis si in convicti sunt se esse vocatos Protectores hujus retitionis, & quibus abominationes, fit states ad blasphemiae ac seditiones Papatus & aliarum sectariam non Alum ex Scriptura, sed etiam per multiplicem experientiam sint perspectissimae. Hos se velle officio sto subtrahere, exemplo hujus Gamalielis, absurdum est. 1. Praeterea ab illo statu Lcclesiae velle argumentari ad praesentem statum E clesiae, iniquum est. Gamaliel erat quidem pars Magistra: sis, sed si vel maxime voluisset Ecclesiae Christianae publicam protectionem, &fils Jlidai sint ab
rogationem. tamen esscere eam non potuisset. quia soris erat & cateros omnes collegas habebat isti religioni adversses. Cum itaq; sciret se non obtinere totu, laudandus est, prod conatus est obtinere quod obtineri poterat, scilicet ut Ecclesia Christiana su tem non pateretur sanguinolentam perseqirutionem. Hoc autem non subsilini in imitationem trahere illi, qui plenam potestatem in manu habent, non.tantum veram religionem protegendi, sed cum sillos sapprimendi. Ne igitur abutantur nostri Magistra tus hoc exemplo Gamalielis. Etsi enim hoc covc- lium in Ganrallele laudari debet, tanti: n noritas ma- L istratibus non quadrat, i. quia hi sunt de vetat igione plene convicii. a. quia habent plenam pote statem in manu facimili quod volunt & velle e bent, quae duo Gamalieli deerant. O quantopere culpandi, qui ne tantum quidem iaciunt ad protegendani religionem, de qua plenὸ convicti sinit, ac Gamaliel fecit ad piotegendam illam de qua dubi- .
tabat. Videntes enim persequutionem sanguis; lentam imminere , non conantur eam repitinere. Dogmata ex hoc textu observanda sunt tria, qua
& dis luetur a Deo. Matth. is. 13. Quantumvis providis consiliis humanis contra varios casias mu-n:atur , tamen si consilium Dei & mandatum Dei pro radice non habet, consistere & diuturnum in aeternum esse non potest. Tres partes nostrae religionis, quae in Catechismo proimnuntur, sutari Deo sunt, inde ab initio pomaxerunt huc us clue, eontra tot haereses & sectae fuerunt, quae onmes perierunt. O M. Papatus. Turcisnus, Judai sinus non sunt ex Deo , & tamen tam diu steterum Ress. Attamen collabentur tandem , &Omnes qui iis adhaerent. Est sateor Papatus regnum consiliis humanis optime munitum. Sed tamen promissa est a Deo ruina ipsius, Geidis, cecidit B in lon magni Apoc. I S. & 19. Eis diu durarit, tamen in flore suo non suit admodum diu. Diu crevit, aliquandiu Aἀπιθῆ sua substitit, sed jamdudum decievit de de
crescit quotidie. Ne igitur metuamus haereses & t rannos quantumvis fiolentes & felices. Sunt enim 'arbor sine ria: ce.
hoc solatium ι . I. Contra persequutionem religionis Ee Eces sae. Si certus es quod tetigio & Ecclesia sit ex Deo, ne dejiciaris ob persequutionem. Premi potest, sed
non opprimi. t. Contra infirmitates cujusque fidelis. Si scis te ex Deo esse genitum, Sc a Deo vocatum, Poriae inserorum contra te non praevallabunt.
laete, est Sic Actor. 23. s. Pharisaei declaram, quoa si quis velit persequi eum cui Deus et Spiritum aut per Angelum locutus sit, is , a
233쪽
militat se bellum gerit contra Deum. in sabulo legitur gigantes voluisse omnes comportare mo n-tes, ut Deum ex Geso pellerent: sed haec Lbula est, quo tilo fieti potest ut aliquis homo bellum contra Deum gerat Z Es. Si conatur persequi & opprimere velli solvere opus quod ex Deo eii, inquit textus. Si Ecclesiam de verbum Dei ouod Deus aedificat, conatur desiluere. Dupliciter homines bestum gerunt
r. Bessum desensivum, cum Deo & Spiritui ejus
ressium, ut de Iudaeis dicitur , Actor.7.st. Deus spiritualem exercitum ministrorum suorum eini sit ut deiiciam qu equid se effert contra Chi: main, i Cor. Io. t, 2. Z c. Huic militiae se multi homines opponunt. α nolunt ut Christus ii aper se regnet, & cor ipsorum o Meet, te Lactantur ejus mantais, & cm Piunx pergerem turali sua corruptione. α. Bellum ossiuisivum , cum non tantum resistunt, sed etiam persequutitur verbum & Eccles i. m. Hoc maximum est omnium peccatorum, quantum-Wis fiat ex Zelota cum intentione ficiendi Deo rem gratam . ut de se fatetur Paulus I Tim. r. II, as. t Cor. is. s. Caveamus hoc peccatum , tamoniti statim nos submittamus Deo, eumquePatiamur silper nos regnare, Psal. 2. n. I Cor. Io. 22. Militemus conua Diabolum & peccata, tum cOIO- bimar.
E ut exitus It euentus finalis testimonii limcibia quani, istiue duplex: r. Ratione persequentium. 2. Ratione eorum qui persequutionem passi sint. De petie uentibus dicitur , quod consilio Gat telis patuerint, & Apostolos dimiserint, ita
tamen, ut eos prius virgis caeciderint, dc primum illud interdictum renovaverint de non concionando amplius in nomine Jesu. Ex hac parte sequentia nobis oblinanda dogmata: L Quod omnis piorum persequutio habeat lae
in vimm Est haec tertia Apostolorum persequutio, quam jam tum in Actis habuimus, quae omnes de indutiissionem Apostolorum, vel liberatio nem. Persequutio piorum est comoedia, vae tristen habet initium , tristesque processiis . sedi eatastrophen, secundum id quod pro
υ εκα ισον. Coii sidera it ud Psal.73. v. 2 4 Sicut Istaillitas in deserto circumduxit mirabiliter, & tandem tamen in Canaan, ita dic. Psil . . Ohe t. At exitus hujus comoediae cepe est martylium de amistio vitae. Resp. Mailrrium Mamissio vitae corporalis, non
est exitus & finis & catastrophe hujus tabulae, sed
coronatio marurum sequens. Non finitus est lusus cum caesus est martyr, sed tum demum finitur, cum caesiis coronatur de caedens in ignem conjicitur. Vetus exitus totius fabulae describitur Sapien. F. I, 2ρ3. 3 c. S: culciat in pallio Christi, ita in m a tritis sanctorum. Christo caeso sequebatur demum hostium terror& Ecclesiae gloria. Quisquis itaque plus est, non terreatur periculis, sed finem respiciat, Psal. 37. v. I7. prosperaras impiorum & oppresso piorum non est finis comoediae. Catalitophe ac iuueexspectanda est. Stultus cst spectator, qui exit ex comoedia, anicquam viderit catastrophen. Sic qui deserit Christi imum. Quisquis autem impius est; nunqtiam canat triumphum de piis, quia nondum est finis , ne tum quidem cum testes Uoin: ni caesi sunt. Resurgent enim Moc. it. Opponamus hoc dogma omnibus terroribus qui irascuntur cx cladibus & miseriis,quae Lepe obruunt etiam pios, Hebr. I . T. Jacob s. Io. II. Videmus quantum possint consilia virorum
identum, de doctorum acgravium Senatorum. Furorem enim & rabiem compescuit hie Gamaliel. Vide a Reg. 3. II, 23. I Reg. Io. v. 24, 2s. Job. 29- , I, 6, 7, 8, 9, IO,It. Estas. 3. Job. o. II. Sine
talibus respublica est sciit iravis sine gubernatore. Gerunt imaginem Dei. Sicut bestiae propter reliquias imaginis Dei venerantur hominem ; ita alii
homines venerantur eos in quibus imago majestatis divinae splendet. Itaque r. Precemim Deum, ut det tales. 2. Scholarum habeatur m. na cura ubitales erudiuntur. 3. Iuvenes se excitent ad doctrinam de sapientiam sibi comparandain. Qui eni in honores cupiunt, non per ambitum sed per sapiet tiae studium eos sibi comparant. Sed an licet homini Christiano appetere humanam auctoritatem Sc
venetationemὶ nonne pugnat hoc cum inteidicto quod est, Rom. ia. 16. & Johan. 3. 4. Gal. F 263
Scopus Christi od Apostoli non in dat re
studiuin de appetitum honoris. Sic enim Chri uianis
adimeret nutricem omnium bonarum armun. Honos alit artes. Immo Scriptura eodem argumento
234쪽
Nimirum res conciliatur Johan. ita I. plus amabat honorem hominum quam Dei. Ira cauaerere gloriam N honorem inter homines, ut laedamus honorem Dei, & contrahamus illam spiritualem ignominiam, ut simus mancipia vilia Satanae, &carnificinae ipsius nos subjiciamus , ac nos ipsos faciamus matulas omnis impuritatis : hoc vero Christianis non est licitum, sed in hoc consistit vitium ambitionis. Ita studendum est honori, ut non deuectemus pati ignominiam, si gloria Dei ita requirat. Pugnat etiam cum Christianismo honoribus insari A int mescere ae superbum fieri. III. Etsi consilium Gamalielis surorem Ic ma. Iitiam horum judicum potuit compescere, ne Apostolos occiderent, inmeri non potuit eam eradicare S mortificare ne amplius esset & regnaret. Et si enim dimiseiunt Apostolos, tamen prius caeciderunt virgis, & interdixerunt praedicationi in nomine Iesii. Nimirum prudentia Se auctoritas politica potest quidem compescere malitiam hominum sed non mortificare. Neque eo fine dantur homines prudentes & politici, ut hominum corda sanctificent, sed tantum ut malitiam compescant ne se exserat ad occidendum & nocendum. Ministerii Euangelici hoc est privilegium, ut mutare possit corda hominum, & ex malis bonos sacere, & mortificate veterem ac vivificare novum hominem, unire Christo, &c. Hoc enim est brachium Domini, i. e. instrumentum quod per magii larium Spiritus s. essico est ad hune essectum producendum, Rom. t Esa. 13. Ne putemus igitur Remp. esse bene constitutam, si habeat pru)entes & conspicuos consiliarios de rectores, sed tum demum beata est, s habeat s num ministerium verbi. Haec demum illa sapientia, hoc illud os, cui nemo potest resistere, Luc. 2 l. IS. Est enim gladius anceps, penetrans, & separans, Hebr. 4. Sunt arma dejicientia quicquid se esteri, 2 Cor. io. Modum mortificandi malitiam non potest docere ulla humanitus excogitata ars, sed sola revelatio Scripturae. IV. Loqui seu concionari in nomine seu de nomine Iesi, est id quod mundus ferre non potest, sed
prohibet. Potest mundus impius ferre concionatores. Habent enim&ferunt immo honorant concionatores suos omnes lueretici, omnes Turcae, Iudaei, ipsi Ethnici, Papistae, possunt hi omnes iure t les concionatores, qui praedicent legem, reprehendant vitia, horientur ad virtutem. Illos tamen doctores non possunt serie qui concionantur in no-
mine Iesii. Quid est concionari in nomine Iesu: i. e. qui concionantur non esse salutem in altero sed tantum in Iesu, Achor. 4. ii. possunt hodie utcunmque ferre impii ut nomen Iesii quoque avnuncietur. Usurpant enim nomen Iesu etiam baeterici, Papic lae, & pollunt pati ut pars aliqua salutis ipsi tribuatur. Sed si quis velit docere in solo Iesu esse omne id, quod ad salutem requiritur, in tantum, ut nemo
possit sal Vari nisi per justitiam Christi α per tracti
nem & conversionem Spiritus S. sine omni cooperatione proprii arbitrii & propriorum meritonim, id mundus ferre non potest. Et tamen in hoc si aest anima Euangelii. Nam qui in lege justitiam quae iit, gratia excidit. Unde quaeso hoe quod mundus omnia caetera dogmata ferre potest, hoc unum non potest, sed perpetuo contra illud tumultuatur λEx eodem principio, ex quo primum peccatum, sciis
licet quod mundus non didicit se ici Deo, sed cupit eme similis & quasi collateralis Deo, si non sibperior, Cenes 3. Rom. 8. 7. Exuamus nos hanc lupeibiam, discamus nos ipsos a Uare penituis
munes ab ignominiosis limis & maximξ dolorificis mundi cruciatibus. Videtis enim hic virgas camirucis in tergis Iti Apostolorum. Idem contigit Pr phetis, Matth. 23. v. 37. idem ipsi Christo. Docet hoc varia: i. Ne Apostolos quidem suille inam nes a peccato. Nam alioquin insontes passi essent. Σ. Neminem ideo habendum pro impio quod multas experitur adversitates. 3. Si pii non sunt immunes, quid sibi promittant impii Si Apostoli non fuerunt immuties, nos quoque nos pi προ mus. Hoc saepe considerandum ne peregrinum xi deatur, si nobis quoque contingat, I Petr. . v i Sed potius siciamus comparationem illam qiram secit Christus Johan. 1 f. io. Matth. s. ita si illi tam fidelitet serviunt Deo, dc tantum fecerunt Glaborarunt pro ejus gloria & ad aedificationem M'clesiae ipsus, tamen ita tradunttit libidini impioni , quid nos detrectamus similia pati 3 Placuit Deo postolos omnes conjunctim his virgis nobis initi ri in exemplum patientia. Hactenus eventus bd jus testimonii, qui fuit respectu persequentium, qui tui qui suit respectit Apostolorum persequimo nem patientiu:n, videlicet quod,
L Abierunt gaudentes quod digni habiti saxignominiam pati pro nomine Iesu.
i. Quid est pas pro nonune Jesu r Iesis
235쪽
dein pro nobis passus est, i. e. nostio loco. Quomodo autem nos patimur pro ipso 3 Ress. Pat mur pro christo, cum homines nos persequuntur, odenrrat, rident propter prosessionem nominis Christi,& propter udelem Operam quam Christo praestamus in aedificanda ejus Ecclesia, in defendenda &observanda ejus domina, in propaganda ejus gloria. Sicut dicimus communiter: ille acsepit hoc vul-nns in servitio Reipubl. ita rectὰ dicitur quod quis Jesu patiatur, cum propter fidelitatem suam et-ga Dominum Jesum patitur. Vide Coloti . i. 2 .Phil. L i . Pati vel a Deo vel ab hominibus com
mune quid est, & aequE piis ac impiis competit, sed cum pii ab impiis patiuntur propter pieta: em & fi delitatem incultu Christi, hoc est pati pro nomine
Iesu. Cum non patiam ut ut malefactores sed ut Christiani, i Peu. .is. propter Christianismi professionem de praxin. Pleraeque passiones, et lana pio rum, obveniunt propter peccata, propter quae castigamur a Deo, quod etiam quidem gaudio dignum est. Est enim bonum ita castigati ac corripi, ne cum mundo pereamiis, sed discamus jura Dei, Psal. II s. 1 Cor. it. Sed illud demum honorificum est , cum quis patitur ut Christianus, propter constantiam in Pietate, propter conscientiam, propter justitiam, propter religionem, propter beneficia, I Pet. 2. I9,
i. Sed quid dignitatis in eo, quod ignominiam passi sunt 3 Quid honoris in eo positum quod quis acarnifice virgis caedatur λα. Est inseres dignissima Sc laudatissima,s quis babet occasionem manifestandi su mi sinceritatem dc fidelitatem erga suum herum , cui quisset hit. Videmus in bellis , quam cupiant milites series ut sibi concedatut locus in acie periculosissimus, ubi possint ostendere sitam sortitudinem ,
a Sam. II. 32. 2Sam. 23..i6. praetatim cum ipse
vim subit pericula, quilibet bonus miles cupit ipsi esse socius periculorum, ut ei sani consormes in gloria dc partem habeant ac communionem cum passionibus ipsus ; Sic&c. Et quidem Christus non tantum mandat pro se pati, & mittit patiendi occasones, sed etiam dignatur dare vites vincendi, Phil. v. 29. id quod maximὰ hic respiciunt Apostoli. Non enim in eo dignitas, quod alicui datur occasio
aliquid patiendi, sed quod vires & constantia, in pugna se bene gerendi. β. Est seruitus quam Christus promisit magna A, dignitate ac honore compensare, Mazib. I.
v. Io, tr. Luc. 22. v. 28, 2', o. sicut milites laetat
tur, si digni habentur tali commissione perquam licet ac tu: rere promot onem & si illairta Chiistiani gaudent cum Christo aut pio Christo pati, quia sciunt se hac pallione sibi acquisituros gloriam. . Sed quomodo potuerunt gaudere malis Utiaque nos omnes malis tristamur. An illi itaque erunt Stoici, sine sensu maloium, ut nil moveremur
sed gauderem 3 Rup. i Non fuerunt qui dolorem vii garum non iens ei int ita corpore, sed i men dolorem naturialem conati sinat mitigare dccxtingliere per gaudium spir tu ale. Non pugnant enim haec duo, quod quis ex persequutione dolet simul ac gaudet, Hebr. Itali. Natura dolet, sed Spiritus cor laetificat & dolorem mitigat consideratione fructus qui passionem tequetur. Hoc imitantur veri Clitistiani in omni passione. In is fis passionibus piorum multae sunt causae laetandi, Nam r. Gustamus in illis a quanto malo per Christum simus liberati. Si nunquam haberemus amictiones , non intelligeremus quid sit ab aeternis & infinitis inferni doloribus esse liberatum. Sed cum sentimus temporales dolores, tum sic argumentamur: Si hos parvos dolores vix feto, quid potui item serre aeternost O quanta igitur gaudendi materia , quod per Christum redemptus sum lx Custodimur per illas ne cum impio mundo re- reamus. Servum & peregrinum non dignatur quis castigatione, quantumvis peccet, sed ejicit domo. Sed illium sollicitξ eastigat ne coriumpatur & pereat. Sic Deus unumquemque filium, quem amat, castigat, Hebr. I 2.3. Mani se statur sinceritas fidei nostrae. Nemo melius cor suum potest nos te, quam dum constiti tus est in amictionibus. 4. Confunditur Satan . Sperabat Satan se J bum superaturum per assii Aiones. Sed consusus est. s. Gloria nostra augetur. Nam si patienter serimus afflictiones, magno gaudio coia pensabitur nostra patientia. II. Non cestarunt docere in templo & dona tim sin illis diebus , M annunciare Jesum Christum. Non minuuntur sed animantur in obediei tia per passiones. Nam r. id requirebat gratitudo, ut beneficio Dei liberati non detinerent sed
pergerent servire Deo. 2. ea est natura veri amo
ris divini, ut sit constans usque ad finem. Refuta:
ur homines imavi, qui, ubi aliquid modo rasucc 3 sunt,
236쪽
sunt; putant se toto ossicio aded defunctos esse, ne amplius vel labores vel pericula sit stineret sha-
beant, non secus ac si pastiones nostia est tir-trum, quo quis non tantum trioris culpae merita luat de expiet, sed etiam potio ab omni ossicio se, redimere & eximere possit. Mor. 6. v. I, 2.
A flenus Euangelista descripsit testimo ni aquae Christo ab Apostolis perti bitai stant in ut be Hierosolymitana, eaque nu- . mero quatuor. Antequam autem transit
ad ea testimonia, quae Christo ab Apos olis exhibi- duae ipsorum in distributione collectae negligentius
II. Persenae quae ita murmurarunt , fuerunt Hellenistae contra Hebraeos. Quid Hellenitaret. Sunt qui intelligunt Judaeos proselytos,ia sunt extra ut m Jerusalem, inserit aliud testimo- i qui, cum natura Graeci seu Ethnici, Pr nium, cluod Christo in eadem urbe datum eii, sed initione facti sunt Judaei. etiamsi genete non ista non ab Apostolis, verum ab aliquo Diaconorum Hebraei. 2. Sed aliud Hellenes, aliud Hellenissit. Ecclesiae,videt. Stephano.qui Chii isto & verbo & sai guine suo illustre testimonium in iube Jerusalem perhibuit. Ad hoc testimonium recte proponendum describit; i. Personam quae hoe testimonium Christo perhibuit,quod fuerit Stephantas, unus ex Diaconis, qua occasiones praemittit historiam de origine α Institutione Diaconorum in Ecclesia. i. Occasionem hujus testimonii. 3. Testimonium ipsum tum verbale tum reale, seu sermonem & martyrium. In hoc itaque capite duo habemus: I. Historiam de origine & Institutione Diaconorum. II. Disputationem quandam Stephani cum qinbusdam ex Synagogis exoticis, quae testimonio huic quinto occasionem dedit. De Institutione Diaconorum habemus I. Occasonem istius institutionis. i. Modum illius. 3. Effe
Occasio fuit murmuratio viduatum super distributione eleemosinarua .
I. In Mis diebuι cum multiphcarentur H cipuli. Legimus super cap. . v. 3 , 3 s. quod Ecclesia non
sit passa quenquam inter se egere , sed qui cui que possidebant praedia, ea vendidisse, d pretium posuisse ad pedes Apostoloruin, quorum cuia Aprudentia unicuilibet distribuebatur, quantum opus haberet. Cum jam autem numerus discipulorum, i. c. membrorum Ecclesiae inultiplicaretur , non furuiebat numerus Apostolorum hisce rebus tam accuratὰ curandis, unde Hellenistae qui erant in M. Rectior igitur interpretatio est, quod intelligamur illi J idaei. qui inter Graecos erant dispersi, & Gim lingua tuebant , in qua tamen dialectuin quamdam habebant p'culiarem, Hebraicas phrases
quendi in Lim redolent iii Judaei tempore Chri sti erant triplices i. Palaestini seu Hebraei , qui in Judaea ipsa h..b tantes Hebraea vel potius Syriaca lingua utebantur. 1. Chaldaei seu Orientales, qui in dispersione Babilonica degentes linguam dc moin
res istarii in gentium sequebantur in multis. 3. Grae
ei, qui in dispersione &aeca degentes Graecam Bibliorum versionem legebant & Graeca lingua ut bantur. Et hi vocabamur Hellenistae, sicut δc vox ira
usurpatur Actor.'. 29. 3c II. 2 o. Cum igitur ex omni
bus hisce Judaeis quidam essent e vel si ad Christi γnismum, suspicio de aemulatio quaedam orta est inita Judaeos, Palaestinos Se Graecienses, quasi in negotio Diaconiae quaedam major ratio haberetur Palae norum quam Graeciensium. III. Quanam autem saper re murmurabanti Qu'd viduae eorum praeterirentur in Diaconia quo'tidiana. Tribus modis hoc solet exponi. r. alii, quod non aequε allegerentur in Diaconigas, Gad Ministellum Diaconiae. L albi quod, ipsorum vid
tantum non acciperem atque Hebraeorum. 3. alii de
nique, quasi in eo contemptum quendam posuerim, quod ipsorum viduae oneientur quotliliano labore distribuendi eleemosynas plusquam Hebraeos vin vi duae. Media sententia omnium convenientissima est
Discamus ex hac parte, quod clina, coeperunt murmurare dc quiritari, quod , I. Dixet s status Ecclesiae aliquam dixerit: ' tem
237쪽
tem exigit in ordine & administratione. Cum exi- euus estet discipialorum numerus. Apostoli cur amelei mos,nas, multiplicatis discipulis Di
coni constituti sant. Annotamus hoc verbulo I. ne
V offendatur cum videt diversitatem ordinis intiis Ecclesiis. Modo doctriive unitas sit, ordinis dixei sitas; quae contra Scripturam nota est, non tollit unitatem Ecclesae. 2. Ut qui Ecclasiae administiatione funguntur, hane diversitatem Ecclesia mprobe attendant, & secundum illam admini-sbationem suam sapienter instituant, ut omnia fiam ordine & decenter, I Cor. I .n In vera quoque Ecclesia inter vera Ecclesiae membra saepe oritur Sicut in familia;
etsi vera est animoruna conjunctio, tamen saepe Oriuntur inter maritum dc uxorem , parcntes Sc Ii ros, iratici, set vos, ὀ c. ita in Ecclesia, cis animi verorum Clitistianorum vero ta sinceio amore inter se invicem sunt conjuncti, tamen inter illos quoque saepe oririit , non tantuin
membrorum inter se, sed & populi adversiis Pastores. Sic inter Lothum α Abrahamum, inter Mosenta Israel tas, inter Mosen, Miriam di Aaron, inter Isiactitas, trans Jordanem S cis Jordanem, inter Paulum & Barna m. inter Paulum N Petium, inter Perium α alios Christianos, qui ex circumcl-sione erant, inter discipulos Christi, &c. Gen. II.
vel inimicitia non facile oritur inter Christianos. Curant enim illi, ne sol occidat
superizim suam, hes . sed γω satis creber
est. Neque hoc valde milum, cum nec persectam quisquam habeat sapientiam, ut immunis sit ab erroribus, nee perfecta micinctitatem, ut a came &sanguine libet sit. Affectus sedent in lingua. Et hinctam dissicile est nate linguam, Jacob. 3. L. Nemo adeo perfecte prudens, ut omnium rerum lusiem per intelligat, & in omnibus nonnis secundum jusci rationem agat. Nemo aded persecte sinctus, ut alior im actiones contra jus & rationem semper Plena patientia serre possit. Observa: i. Non dari Ecclesiam perfectὸ puram. Nam neptima quidem suit. Ne itaque secedamus & schisina saciainus ob persectiones. i. Nil iacit: iis cise quam indigna tionem aliquam oriri inter fratres, ob quam non sunt condcinnandi nec actius magitandi, nee so vendus ille delationibus, nonribent sollere saternitatem.
To L I co R. CAP. VI. zor III. Iste γωβ ι ι saepissime est propter panem
quotidianum. Quia v duae in eludinosynis praetcribantur, h:nc illa inui muratio. Sic illa inter Abrahamum dc Lot iam erat propter pascua, illa contra Mosen propter ollas AEgyptiacas. Hinc illa murmuratio plerunque prosciicitur a viduis & pauperibus, querulo hominum genere. Cum enim stomachus latrat, os iacile murmurat. Qui quis itaque se cupit ab hoc vitio purgare, aescat Promissiones Dei de cura ipsius supra nostra corpora recte intellige-&-oculos habete. N.am qui immodica cura nutrimenti gravatus est, facile erumpit in indignationes contra proximiapa. Videndum etiam ut ejusmodi murmurationes non nimis credu- recipiantur.
IV. Praeserti in facile oritur' A inter homines divellarum nationum. Et si Judaei omnes ejusdem ostent originis, tamen quia jam diversitum erant nationum, iacile fiunt sit spiciones x aemulationes. Vide Num. II. t. Videtur Diabolus hoc intendere, ut omnes diversitates, quas Deus secit inter homines, convertat in inimicitias, ut alius alium. qui ullo modo a se difffert, eontemnat & aversetur. Deus d visit homines in diversas nationes, provincias, linguas, vocationes, conditiones, &c. Diabolus conatur enicere , ut omnes illae diverstates sint tot causae odii & contemptus. Hinc Gallus Anglum contemnit & dedignatur, Anglus Germanum, Germanus alium. Sic siitor sartorem, sartor
fabium,&c. Non decet ita fieii. Etsi enim quod
nostrum non est nCbis non solet placere, debemus tamen considerare, quod in omni illa diversitate maneat magna communio, ob quam nobis invicem debemus amorem. Sumus filii ejusilem parentis,
opus eluidem creatoris, gerimus omnes imaginem
Dei, St, si Christiani sumus, eodem sanguine redempti. Ne imitemur igitur mores mundi in hoc
V. Praesertim crebra est murmuratio populi contra Magistratus & Pastores. si illition ex asse satisfaciunt, quantumvis bona praestit ei int, illico oritur murmur. Quid non praestiterant Apostoli
bis hominibus , propter quorum aedificationein tot. licula sistinuerunt. α tamen cum mole De- tiorum obruti non possunt undique tam accurate prospicere, illico oritur inuimur. Sic quid n pro stiterat Moses Istar litis, quos ex AEnhio edi erat, dc tamen cum non pollet. statim prospicere de pane , illico murmuratio oritur. Sic Sami nil quantum is
238쪽
tumvis bonum praestiterat Israeli, tamen cum non posset siliorum omnes desectus coercere . illico αipsum Id filios rejiciunt. Sic etiamnum fit, cum antistites aliqua corripiuntur impersectione, aut non ex asse respondent cupidini, quantumvis ali iiii in praestent, illis' oritur murmur & contemptus. Nolo applicare particularitis. Cavete in vos quadret oucreta Samuelis, i Sam. it 3. &7. Ne date occmonem gemendi , quod vobis non est bonum,Heb. i 3. Est ingratitudo detestibilis ita murmurate contra illos quiuus vel animam debes. Quid autem oborio hoc murmure faciunt Apostoli 3 Num maledictis incessuiu quos de iniqua
distributione contra se murmutare vident 3 num in- ratos murmuratores deserunt, & omnem admitti
tandae Ecclesiae curam indignabundi abjiciunt Itaquidem Moses ex parte fecit & ex infirmitate, Num. II. v. I t. ad is. Verum de Apostolis nil tale legi. mus , sed dissimulata ingratitudii te & murmuratione de remedio cogitant, quo sit, leventur ab isto defectu, propter quem murmurant: qua re nobis proponitur exemplum, i. Longanimitatis & patientiae, in iis praesertim qui alias praesecti sunt. Sicut parentes multa liberorum vitia, saepe valde petulantia, longanimiter dissimul. int; ita qui Rei p. vel Ecclesiae praesecti sunt, multam mus bona debent dissimulare insit, litis & auditoribus. Debent cogitare quod sit populus Dei, S. pio inde Dei causa esse ferendum. Sicut parentum causa ludi magistet saepe fert petulantiam puerorum, ita nolliorum discipii lorum moles patienter debemus seire ideo, quia filii Dei sunt. Ideo Paulus semper jubet reprehendcre cum longanimi
2. Est etiam exemplum omnibus Magistratibus& antistitibus, ut cuni iusta est causa, propter quam subditi & membra Ecclesiae queri possitit, statim de
reformatione cogitent. Sunt enim ad hoc constituti, ut tollant gravamina subditorum quantum
fieri uotest. Nam alioquin facile fit exacerbatio, Ninde bella ac seditiones. Si hoc fecissent Praelati in Ecclesia Romana, multa bella praevenissent. Vii-
nam etiamnum ira Acerent nostri magistratus. Sunt cord murmurationes internos, de indomitali elati a Papistarum, de injusta administratione M arii publici, de impunitis homici,sis, de profuisti ne Sabba: hi, deison lutis stipendiis militum, dcc. Vident hoc cordati dcingemiscunt, multi emendationem fiagitatu, multi seditioso murmure indi
gnationem prae se serunt, nec tamen quicquam curatur, sed omnia contemnuntur. Verendum est, ne seditiones fiant, quae expergefaciant, quos nunc ex.
pergeficere non possinu tot iniserorum querelae.
VIdimus occasionem eligendi Diaconos: SN hquitur electionis modus, in quo sequemia suo fierunt: φr. Apostoli multitudinem dis utorum cota cant, caiisam, propter quam necessariast Diaco - rum electio, exponunt Ecclesiam ad electionem ,
2. Ecclesia hortationi obediens electionem in stituit, V. 3 3. Apostoli electos confirmant, v. Sequemur vestigia textus & significantiores phrases ac expres siones, quae in hoc textu non sunt paucae, explica
L Ecclesia hie appellatur multitudo discipuli
rum. Est vela dc plena defit titio Ecclesiae, in qua habes, I. Genus se u materiam. Est enim Ecclesia eas aggregativuna, si v inuit: tudo hominum inter se nita , nec pertinent ad Ecclesiam qui sine communi one aliorum pro se Deo se servire ajalita vult Deus , ut sui cultores sint aggregati in unum, ut sint instar l corporis, civitatis, a imus. &α sti Differentiam seu sorinam. Est enim talis mul-
titudo, quae se Christo & Apostolis ejus in discipu- nam tradidit. t O GL Hane definitionem Ecclesiae sbi applica-
bunt Oinnes multitudines, quae nomen Christi rum gerunt.
At non quadrat in omnes. Nam i. dixse vendideiunt sub coecam obedientiam hominus sine probatione doctrinae ad scripta Apostolorum, non tradiderunt se in disciplinam Apostolorum
Non sunt igitur discipuli Christi, sed mancipia Sservi hominum. i. Si rationem humanam collo' cant stupra Scripturam, nec Scripturam ulterius re
cipi 'nt , quam quatenus cum ratione humana con-
venit, non nadiderunt se in disciplinam Apostol rum , sed potius Apostolos faciunt suos discipulos
verba ipsoruin detorquentes ad consorinita; et
suae rationis. Quod si igitur hanc definitionem M'clusaeiectEvis a Plicate, videbis quod nullis q a Met
239쪽
d et emtibus de multitudinibus. cpiari Ecclesiis
Protestantibus. Cceteri enim aut sub coecam obmdientiam sacrificuloriam se vendunt, aut rationis
suae reo judicio cupiunt dominati super Scripturas, α negant vel pervertunt omnia mysteria Scripturae, quae cum judicio rationis naturalis non congruunt, licet centies in Scriptura mani sestata sint,
explesia dicentes quod non possit esse verum, quod
cum naturali ratione non convenit. Neque etiam
veri sunt da scipuli Apostolorum, qui se Apostolis
tantum tradunt instituendos, non etiam tormandos ac mutandos,& in similitudinem dominae Apostolicae transformandos. Apostoli non sunt magistii simpliciter docentes sicut communes ludimagistri, sed sunt magis in operantes. quibus tradenda est voluntas. Si quis se vult tradere in disciplinam Doctoris Medici, non tantum debet se tradere instituendum quo modo morbus suus curari possit, sed se totum debet committere & submittere ipsius operationi, ut sanetur. Ita non siissicit opoliolis tradere intellectam ad instituendum, sed voluntatem & Aetiis ut in illos operentur eosque trans- Armentatque mutent. Non debemus esse discipuli Apostolorum , sicut Naaman erat discipulus
Elisei, magistro de medico praescribens quid faceredi praecipere debeat. 2Reg. s. Ir, Id. Sed, ut est . i . ejusdem capiti debemus sicere quod praescribitur. Applica illud Jacobi i. v. 1 t. 12. Item illud: Lovere Domine, servus tuus audiet, I S . . s. &illud Augustini: Praxipe quod vis, de effice quod
jubes. Hoc illud, quod postea, v. 7. dicitur: Fiae i. e. doctrinae Euangelii se submittere, eique imperium in se concedere. IL Hanc multitudinem discipulorum, i. e. mei
bra Ecclesiae , Apostoli convocant ad eligendos Diaconos , scuti: postea Uectio ipsi Ecclesiae tribuitur, , I. ubi dicitur, quia haec res ipsis placuerit, & eleg int senem viros. Apud Pontificios docetur, quod jus Q i milustros & ossiciatios Ecclesiae radicetur in auistoritate Apostolorum. ac quod ab his derivatum sit in Papam Romanum Petri successorem, qui vicarius Christi in tetris solus habeat absolutam potestatem constituendi ministi os, quam deinde communicet suis Episcopis, de quod quicunque ministii non sunt electi vocati per aucioritatem aliquam a Papa Roniano derivatam ; non sint legium mirustri Ecclesiae. Hic textus nos aliud quid
cet, scilicet quod ne Apostoli quidem sibi sta fato: Asblutam D:estatem eligendi ministros
Melesae. sed hane rem Ecclesae commiserint, ut illa sibi eligeret ossicarios quibus indigebat. sicut
etiam capra cap. r. in electione Apostoli sectum est. nisi iluod ibi ibrs debuit intervenire, ut Apostolus haberet vocationem Apostolicam. i. e. immediate a Deo declaratam. Apostoli quidem Ecclesiam convocant , actionique praesident, eamque dirigunt, sed tamen potestatem electionis sibi non sumunt. Multo minus igitur ista potestas radicatur in Papa, aut Episcopis, aut Magistratibus , sed in una quavis Ecclesia, S: exeicet ut ab iis quibus unaquaevis Ecclesia hujus potestatis exercitium commisit, idquem ordine, quem sibi ipsi secundum exempla de instructiones divini verbi constituit, Sc illorum demum ministrorum vocatio vere est legitima, qui per hanc januam intrant. Ofect. Atqui Actor. I . 23. dicitiar quod Apostoli constituerint Presb1teros'
Verbum ibi nil aliud significat, quis, directionem elemonis: Tectio facta est per extensionem manuum, non Apostolorum seit Ecclesiae. Apostoli autem populum
ad hane convocarunt 3c eam direxerunt, sicut hoc loco, ut ordinate fieret. Sic 2 Cor. 8. is. Itaque verbum hie accipitur ut in
conjugatione Himpael, q. d. fecerunt eligere seu
excitarunt ad eligendum. III. Convocatae Ecclesiae proponunt rationes, propiet quas necessaria sit electio: Non convenienses nos rebcto verbo, inservire mensis, seu nostrum es, ut additur v. 4. Invigilara precibus admis ratiam verbi.
I. Ο - αρε ν inquit. Non quod persenae Appstolorum fuerint digniores, quam quibus tam vile ossicium imponi debeat. Est enim Diaconia mens anim opus, sanctissimum de dignissmum. Quo
modo Apostoli a se removent curam pauperum, cum tamen hanc curam specialiter Paulo de Barnabae tam sedulo commandaverint, Gal. 2. I O. quod
Ze Paulus Apostolus pallim sedulo secit. Re p. Non
removent omnem a se curam pauperum , sed eam uae consistere non possit cum proprio ipsoriam οὐ clo,scit. administiatione verbi, urgent Apostoli ut fiat pauperuin curatiq. sed particularem administrationem hujus curae non possunt in se recipere, ne
impediatur dignissimum illud munus dispensendi
verbum. Diaconia mensarum pro corporibus est, sed Diaeonia verbi pro animabus. Et si igitur Diaconia
mensatum est opus sinctissimum , tamen Diaconia
240쪽
COMMENTARIus PRACTI cusa Ioverbi est opus longe d Pius , quod per prius illud
minini E debet impediri. Hinc Christi, curam marsupii in indignissimum Apostolorum, scilicet Iudam trantialit, Johan. i3., dc ita 6. . Hinc etiam Christus auditionem verbi longe praesert omnibus co poralibus ossiciis quamvis sibi ipsi exhibitis , Luc.
Io. qt, 2. Luc. I t. 27, 28. & Paulus tanti aestimavit Diaconiam verbi, ut non solum pauperum curam, seta & faciamentorum administitationem a se remo. verit, cum vacare illi una cum praedicatione verbi non posset, I Cor. t. 17. Actor. to. 8. Certh si Apolloli hane curam a se removerunt, ut verbo vacare pollent, qui tamen non opus erat multis studiis . cum haberent extraorditiaria dona Spiritiis, nemo hoc vitio vertat nobis , quod subinde minus prompti sumus ad recipiendam curam mendicorum. ad commendandas causas viduarum, &c. Sed mendici parum hoc curant. Quid autem demum
dicemus de illis Episcopis qui non solum hoc, sed
omnia alia ad se rapiunt, dc plus politica curant quam suum officium Z Vae talibus i Erech. 3. ig. &6. Est cenE munus concionatorium tale, ut totum requirat hominem, nee parvi emtudii particulates hominum morbos observare, de remedia digna ubicunque opus est, tempestive applicare. Facile est concionando horam explere, sed quid ad hoc requiratur, ut concioneris sicut oportet, & ora ille rebus , quae dici possunt, eligas quod dictu
utile est, haud ficile cuiquam persuadetur, sed est inter nomina quae nemo novit nisi qui habet. 2. Nostrum est, inquiunt, invigilate precibus &admin: Iirationi verbi. An igitur Apostolorum &concionatorum est plus precari quam aliorum 3 Arist. Non tam loquuntur Apostoli de precibus privatis , ad qliae non minus alii Christiani quam Apostoli sunt obligati, quam de pree bus publicis, quibus toti Ecclesiae praeeunt & membra Ecclesiae ad precandum excitant. Sed an nil aliud requiritur ad postorale ossicium , quam precari & concionari 3 Eust. Sunt hae praecipuae partes, & potius, quam hos
intermittant, caetera omita deponant. In Papatu preces ac conciones non habentur pro praecipuis
ministerii partibus, sed Missae&eeremoniae. Apud Apostolos secus sese res habet . nec sine ratione. Nam sine Sacramentis possunt salvari homines, sed non sine precibus Sc verbo. Et si igitur Sacramentorum quoque administiatio deserenda non est. tamen quod praecipuum est, maxime debet fieri. His igitur Apostoli volunt l. e. se totos impendere, ut explicata est haec voX r. I , Compata 2 Tim. v. i Tim. 4. Is . Denuo monen
tur concionatores , ut non tantum vitent τα προλυ-
sed etiam in suo opere sint seduli, nee propriis commodis & deliciis plus dediti sint, quis
aedilleationi Ecclesiae. Rom. I2.8. IV. Proposita ratione, & demon strata necem rate, electionem ipsam requirunt, ejusque modum praescribunt: Etsi enim Ecelesiae haec electio con mittitur ; tamen modus eligendi ipsi praescribitur, quem qui non obseivant, & ex affectu vel coeco impetu eligunt, satius abstinerent, ne aliorum peccatis communicent, ut est ITim. s. 2I, 22. r. Postulant numero septem. Mi flerium in numero quaerere non est opus, nec sunt Ecclesiae ad hunc numerum obligatae, sti is numerus tuin putabatur Ecelesiae sumcere. Nominetenus autem hi septem exprimuntur . non quod posteritatis ii tessit nosse nomina primorum Diaconorum, sed quod Sp.itus S. ipibrum fidelitatem in hoc officio . Voluit hoc modo honorare, sicut Matth. 26. I3. Primus horum septem non tantum nominatur, sed e
iam elogio ornatur, quod fuerit vir pleniis fidei se spiritus s. i. e. plenior coeteris in quia propter hunc potissimum historiam de Institutis Diaconis Euangelista inseruit. Ultimus horum septem praeter nomen peculiarem quoque habet deseriptionem, quod scilieet suerit proselytus Antiochensis, quae λαξ descriptio ideo additur, ut signaretur & nota-tetur is, qui, ut opinio est, postea tactus est apostarax auctor sectie Nicolaiticae. Quod si verum, exemplum est, quod nullus coetus adeo sanctus,quin su inde habeat permixtos hypocritas. 1. Postulant viros ex Ecclesia: ex vobis. Qui non sunt membra Ecclesiae, iis non debet eo redihoe ossicium. Nam qui a fige alienus aut fidei hostis est, ab eo nulla potest ope ri fidelitas in bac
3. Postulant viros , i. e. testam ὐrobitatis de fidelitatis. Etu enim inter ipsa mem ra Ecclesiae nemo debet admitti, nisi qui bonam habet testimonium, tamen aliud testimonium re
quiritui in ossiciariis Eccleste. Ad Eeelesiam enim admittuntur qui fidei & sanctitatis professionem edunt, & de quorum vita nihil contrarium coniux Sed inter ossiciarios allisi non debent, nisi quis' experiae S probatae figelitatis. Hic enim non tan tum exigitur ut quis sit extra scandalum, sed etiam ut sit compertus fidelis: Ode Apostolus rTim I