장음표시 사용
351쪽
nus venire ad vos , εe sibi sicere mansoties in vobis, i ,lebitque vos inusis thesauris salutis ac gloriae, con lationis, sapientiae & gaudii.
α. Vocantur vasa Dei quatenus sunt organa providentiae dixi . seu instrumenta per quae res magnas gerit in mundo. Vas enim Hebraeis eranstrumentum. Quadam homines non sunt nisi creatum Dei; quidam sunt filii dc haeredes Dei, & ex his
quidam etiam sint instrumenta providentiae divi- me , quibus sua beneficia vel judicia in genus humanum exsequitur. Si e senacherib vocatis virga δεω nisu rutia. cap. Io. quia fuit instrumentum per
quod Deus judicia sua exsequutus est super Israelitas. Sic Paulus vocatur et as Dei, quia filii instrumentum, per quod Deus beneficia sua distribuit inter gentiles. En res egregia, si quem Deus facit vasg auae quod replet sanguine Christi ad iustificationem, Spiritu Cntisti ad ranctificationem, gloria Christi ad aeternam laetitiam x vitam. Sed tamen non parum augetur haec silicitas , cum Deus aliquem di- Ium aestimat, quem repleat donis aedificationis adcendos & regendos alios. Pet hoc enim tanto magis assimilant Christo, qui sitit ille servus 3: illud vas Domini, per cujus manum propositum Domini in executionem venit Esa. 13. io. Immb haec
via est perveniliam ad majorem gloriam in coelis, cum scriptum sit, quod, qui multos ad justitiam docuerint, fulgebunt inmusoli sint et sidera Dan. o. v. 3. Non tamen est hic gradus felicitatis praecipuus, ut quis sit instrumentum providentiae divinae, per
quod Deus jussicia vel beneficia sua dispensat, sed ut guis sit vas misericordiae, in quod sanguis & Diritushristi effusus est ad iustificationem & glorificationem. Haec vera felicitas, sire qua alter ille gradus nullius est momenti. Etiamsi quis totum mundum convertisset; etiamsi CEristum mundi Salvatorem poetisset. & ipse vas gratiae & misericordiae non es et, nihil juvaret. Hinc vide quid moneamur
tur vocatur vas Dei sensu posteriori, quia est instrumentum Per quod Deus res magnas sciliti II. Paulus non simpliciter appellatur vas , sed
vas electum. Tm e ionis Hebraico more est pro vase electo. Vocatur sic. r. ad denotandam originem hujus dignitatis. Quomodo sactus Paulus vas & Inii umentum providentiae Z Non sua dignitate. Love merito, sed gratuita Dei electione i Corinth. Is v. Io. Gil a. γ. II. Iarm. r. ita id quod
omnes ministri peruetud debent habere ob oculos, ne fiant insati. Vide 2 Cor. . 7. Humilitas enim est donum donorum, quae ministrum decenti x. Ad denotandam eminentiam Pauli supra caetera Instrumenta, q. d. selectum, singulare, eminentissi inum Instrumentuin, quod plus laborabit in meo
opere quam quisquain alius, quod est factum i Cor. is. Io. Mirabile hoc in Paulo, quod cum fuisset
indigitissimus omnium, non tantum positus est inter caeteros Apostolos, sed illis omnibus excellent or sa- ius. Hoc debebant observare Pontificii,qui Petrum, Paulo tantopere praeserunt, quasi ille suerit Princeps& caput omnium Apostoloriam, cum tamen hoc
elogium, quod hic est, nusquam detur Petro, sed Paulo soli. Dicunt quidem Petrum appellatum esse Petram illam fundamentalem, cui superaed. ficata sit Ecclesia Matth. 16. Sed hoc salsium, quia hoc non est elogium Petri sed solius Christi Psalm. iis. m. Quod aute aulus fuerit excellentissimum Dei vas, qui plus laboraverit quam omnes alii, id extra conatroversam est. Debet hoc nos excitare ut libentet legamus ejus scripta. Etsi enim tota Scriptura divinitus inspirata& utilis est ad persectionem hominis Dei, tamen scripta Pauli multarum Scriptur rum elavis sent, & pandunt nobis divina mysteria
III. Quis autem ille usus ad quem sibi Dominus
elegit hoc vas de Instriamentum 3 Alios sibi elegit ut per illoriam manus populum suam castigaret, sicut
Senacliaribum Esa. ro. alios ut per eorum manum
hostes Ecclesiae frangat & Ecclesiam a tyrannide liberet, quales fuerunt Josua, Iephta, Si inton, Cyrus. Ad quid autem Saulum elegit sibi in Instrumentum i IIt nomen suum portaret coram gentibus αresibus filiisque Iliaci. Ad hoc electus Paulus, ut eis et magnus ille Christophorus, qui Christum seu
nomen Christi portaret. Quid hoc autem est: Portare nomen Chraiti Θ An fortasse hoc est corpus Christi ex pane sacrum, & ciborio inclusum suscipeie in humeros, & per plateas portare in processione ut adoretur, vel in aedes portare ad lectulos aenorum ut sancti Non certe. Hoc potius est suacipere tabernaculum Molochi lc Sidus Dei Remphan, ut saciebant Israelitae in deserto Acto. 3. M Ainos s.
v. 26. Praecipua AEgyptioruin , in: er quos versati erant Israelitae, idololatria erat in veneratione astr
riam, de praecipuE planetarum, quorum praecipuietam Sol α Saturnus vel Mars, qui AEgyptiace a
352쪽
pellabantur Melech & Remphan vel Rephan, ut o servant docti. Simulam quaedam hortunastiolum
solebant Sacerdotes includete cellis tentoriolis vel tabernaculis & cistis, eaque eircumpestare humeris, populo acclamante,cantante, tripuat ante. Hoc imitati sunt Israelitae in deserto Exod. yti ,1,6. Eis enim ibi non legimus nisi vitulum LMm, altare aedificatum , lusum & potum esse, tamen ex interpretatione Amos Se Stephani clarum est, fuisse ibi qumque quandam circumgestationem idoli tabernaculo incluti, qualis olim fuit ita: et Ethnicos, Se qualis hodieque est in Papatu, ubi & Sacramentum Christi& Sanctorum simulachia tentoriis inclusa magno numero circumgestantur. Quid igitur est potiare nomen Christi coram gentibus , si hoc non est 3 Rest. Est praedicare Christum gentibus, seu, ut loquitur Apostolus 2 Cor. 2. I . odorem cognitionis Christi gentibus in omnibus locis manifestare. Paulus suid vas quod odorem notitiae Christi sparsit Scmanifestavit in omnibus locis. Est simile sumptum a thuribulo quod erat in templo V. T. vel ab altati
thymiamatis Exod.; o. I. Exod.2s. 2'. quod per totum templum spargebat odorem sistitus: speei aliter videtur res, ei ad historiam Aaronis Num. r6. v. Q. qui sacrum sissitum portabat in medium populi quem plaga corruperat. Omnes gentes propter precatum suiu eorrepti maledictione de plaga Dei.
Merita Iesii Christi sunt sacrum illud incentum quo
maledictio sanatur. Apostoli autem fueriant quasi thuribulum quo Christus portatur ad gentes ut ipsis
innotescat, utque odorem meritorum ejus percipiant. Videtis igitur quale vas sitem Paulus, fuit videlicet sanctum illud magnum & excellens thuribulum, quo si laxisi odor meritorum Iesu Christi, qui antehae eonclusiis erat inter parietes Iudaeae, gentibus filii communicatus ut per eum sanarentur a maledictione & ira Dei. Sic se & omnes fideles Dei
ministros describit x Corinth. i. is. Clitistiis est illai Gaia vitae ad vitam. Apostolis autem hoc nomen
tribuitur, quia sitiit thuribulum, in quo odor ille continetur, dc per quod distribuitur ac spargitur ii
ter gentes. Sic etiam et Cor. 6, 7. Corda Apostolorum sunt testaceum thuribulum in quo Deus perisnem spiritus s. accendit sulfitum agnitionis Chri ni, quem Apostoli exhalant rc spargunt inter gentes. Hoc est officium Apostoloruin ioe est officium ot-dinariorum ministrorum Euangelii, nisi quod hoemum dianimea interimi, quod Spiritus s. immediat) in cordibus eorum luxit & agnitionem Iesi
Chiisti in iis accendit quod vero ad ministros ordinarios , in eorum corda positit sacram Scripturam, agnitionis Christi plenam, ut interventu sua scrutationis & meditationis agnitionem Christi inde ha riant,&sic inter gentes dispergant. Et hoc quoque opus magnum ac perdissicile, ad quod nemo aptus
nisi virtute Spiritus S. 2 Cor. 1. I6. Nam r. Non ei acile totum corpus S. S. Theologiae animo imprimere. δc mentem in ea reddere bene fundatam , radicatam se immotam contra tot sompulos proprii animi , contra tot subtilitates haeret, corum Milpturas torquentium & pervellentium. 2. Nec tacile est verbum veritatis rectE secare,
quae ad aedificationem singulorum faciunt aptὰ seli. ere, claia, promptE de essicaciter proferre, animis ominum implantare dextra interpretatione dc e cael appiscatione.
3. Et postquam haec omnia potes, cogita, quis dissicilὸ, immo quam impar humanis viribus sit, apotire aures hominum,clausas semnolentia,apetite i tellectum hominum clausum caecitate, aperite voluntatem hominum clausam perversitate 5c contumacia, penetrare allectus hominum in libidinibus Avoluptatibus obduratos, Sc in intima penetralia animae ira ingerere odorem Euangelii ut nomines eum percipiant ac sentiant. Tum demum enim assequuti sumus scopum ossicii, tum demum nomen Christi portavimus eoram gentibus, cum e scimus, ut homines in intimis penetralibus animae sentiant rc percipiant, ae cum intima cordis & conscientiae coimmotione de delectatione attrahant suavem odorem
Euangelii de Iesu Christo, eoque ita assiciamur, ut
omnibus voluptatibus mundanis morientes in s lo Euai lii odore acquiescant de in eo virum ae salutem sita collocent. Et quis ad haec idoneus
Q ties enim contingit,ut nos omnibus nostris viribus exhalemus & ememus Gavillimum Euangelii si rum, & plurimi ex populo non tantum nihil
suave percipiant, sed nausea corripiantur tanquam exsectore mortis ad mortem. Hoc igitur sitit ossicium Pauli, ερ hoc est ossicium omnium ministrorum Euangelii, videlicet portare Christum, i. e. pra dicare Christum, ut passim loquitur sciis tuta, praedicare ejus personam, ossicia, oeneficia,voluntatem.
Per hoc enim Christin tollitur, Se in throno suo eo locatur. Per hoc suavis odor Christi adscendit ac iii corda hominum dissim litur. Scientes igitur om-cium
353쪽
eiuni ministrorum Euangelii, sie aestimate eos, ut est Apostolus a Cor. v. I. nimirum tanquam dispensatores mysteriolum Dei, tanquam vasa Dei , tanquam thuribula templi, per quae Deus suavem odotem cognitionis Christi vult sipargere & efflare in corda gentium. Precamini Deum, ut domus &templum Domini plenum si talium vasorum Minutibulorum, quae virtute Seiritus S. probὸ sint
inflammata, ut accendere possint thymiama S. Scripturae , in quo odor cognitionis Christi comprehenditur , eumque emaciter dispergere. Precamini quoque Deum, ut aperiat meatus animarum vestrarum , ut percipere possitis odorem cognitionis
Christi, de per eum servari contra lipothymias spirituales. Sicut enim qui Iipothrmia corporali coniliuntur, non aliter curantur, quam si quis odor posit penetrare dc spiritus internos afficere : ita si quando spiritualis lipothrmia ex sensi irae divinae vos o ruet, sim ari aliter non potestis, quam si percipi tis odorem cognitionis Christi. Si hie penetrare de sentiri a vobis non potest, necessario in desperatione
moriemini. Itaque quantum optatis ne anima vestra aeterina desperatione pereat, tantum debetis laborare , ut inutibula Evangelii semper habeatis anteficiem.
IV. Additur denique, paulum portaturum no men Christi coram sentibus, regibus & filiis Israel. Primo loco sit mentio gentium, quia Paulus praecipes ad hoc vocatus, ut docetet Euangelium inter
gemes. Doctor gentium et Tim. 2. v. 7. Vide Gal.
7. Sed suod ine Regibus dicitur quomodo impletum' Nusquam i simus quod Regibus Euangelium
praedicaverit, ni side solo Agrippa Achor. 26. quem tamen lucratus non est Re . r. Non tantum intelliguntur Reges, sed magnates, quorum multis Euangelium praedicavit, tandem etiam sertassis ipsi I eratori Actor. 27. v. et . i. Virtus ministerii Palilini non est resuingenda ad tempus vitae ipsius. Candela enim, quam vivus accendit, etiam mihmortem ejus multis illuxit parvis N magnis, eosque
ad fidem Clitisti adduxit. Eis autem praecipuὰ gentibus Euangelium praedicavit, tamen etiam filiis Imrael passim data occasione Christim annunciavit. Immo cum in urbem aliquam veniret, primd solebat adire Synagogas Judaeorum, sed cum ibi non audiretur, verteoat se ad gentes Achor. 13. &passim. stamus, odorem Euangelii esse pharmacum, quo nes homines indigent. Sive iis Ethnicus, nye Judaeus, sive sis rex, sive sis sibditus, sive parvus, sive magnus , si vis vivere, debes percipere odorem Euangelii. Si hunc non percipis, moriendo morieris. Achor. 4. II. Rom. I. 6. Ne itaque magnates mundi propter magnitudinem saana contemnant ministerium Euangelii. Etsi ministri non sunt nisi testacea vasa; tamen ex his vasis odorem Euangelii debetis vos percipere dc haurire. Si non dedignamini parete & obedire praescriptis medicorum, nanitδm:nus debetis detrectate obed:entiam ministrorum Oly. Possimus catere ministris& tamen habere Euangelium ex Scriptura. Ress. Qui sit autem quod Scriptura multis sit odor mortis ad mortemὶ cita proprium intellectum non abnesant, sed sibi ipsis se putant si cere in scriatanda Scriptura, negliguntque & contemnunt adminicula divinitus instituta. secus quis, Eunuchus Ach. s. v. I. Hactenus primum membrum responsonis. Pauca de altero : Ostendam ipsi, inquit, qxiantiun pati eum Norteat pro nomine meo. q. d. Ipse affixit meos sanctos, ego vicissim ipsi ostelidam quantopere dc ipse sit affigendus. Quid est pro nomisu Chri- si , seu pro Christo pati' Intelligimus facile quomodo Christus passus sit pro nobis, scit. ut sponset ad selvendum nostrum debitum. Sed quomodo nos patimur pro Christo Z Res'. Cum ab impiis hominibus, vel a Sathana affligimur propter fidelitatem nostram in exsequendo opere a Christo nobis
Sed quomodo hoc Paulo a Deo est ostensum 3 In
ipsa vocatione Pauli. Cum enim ad Apostolatum ipsum vocavit, statim etiam praemonuit, quod sunctio ejus cum multa passione sit sutura conjuncta. Sicut Petrum praemonuit Joh. 2t. 18. ita de Paulum Actor. 26. II. Actor. 22. IS. Qnomodo haec praemonitio in Paulo impleta sit. & quantum pro Christo passus sit, patet ex sequentibus capitibus hujus libri & ex x Cor. it. 23. &c. Nos hinc duo discamus i. Qui sunt vasa dc instrumeno ac operarii in vinea Domini, eos comitantur multae palliones. Non tantum habent opus quod laborent, sed etiam onus quod patiantur S portent. Ratio rei petitui ex Iob.
Is. v. m. Matth. IO. v. M. M. Quicunque igitul
Christo fideliter vult seriire, is arino se hoc proposito. . L Non tamen patiuntur quantum nomines
lunt, sed quantum vult Deus. Ego ostendam qua s s i tum
354쪽
tum oporieat pati. Deus praedefinivit quantum unumquemque oporteat pati pro nomine Christi.
Quod de Chiillo dicitur Actor. .is. id etiam destivis Christi verum est. Hoc solatio sit. Quoniam enim Deus bonus de fidelis est fidelibus, non imponet plus quis possunt scire. M Zor. 9. v. I7.
HActenus Ananiae descriptio & Mistio: Sequitur
tertia pars historiae, videt. natisonis de acceptimandati exsequutio. In hac iterum tria particularia consideranda: i. Qua deserit. α. Quid dixerit. 3. Quul essecerit suis actionibus 5 dictis. ixi egit Ananias postquain iteratum Domini mandatum accepisset Abiit, ingressus est domum ubi Saul erat, Sc statim manum ei imposuit.
nihilominus abiit. Plane sicut ille filius de quo Mati.
2I. v. 23. 29. Discamus hinc cedere melioribus admonitionibus. Si contingit nos carnis litationibus incitatos Deo aliquando negare obedientiam, tatem iterum iterumque moniti tandem cedamus , ne pervicaces declaremur. Sic Iohannes recusabat baptizare Christum , sed denud monitus cedebat
Matth. . V. t Is. Sic Petrus recusabat lavati a Christo, sed monitus cedebat Joh. is. s. s. Sic Moses Exod. . r. io. Is .i3. Sic Iercinias , & Ionas. Sic contingit nos semel bis terve negare Deo obedientiain, uno vel aliquot diebus, septimanis, mensibus, annis recusare onus Dei, cedamus tandem tot instantiis hortationum , minarum, judiciorum &plagarum, ne declaremut homines serrae&chalybeae fiontis. Non desint vobis hortationes Domini,
cedite tandem de discite ab injustitia
absconderat se a Saulo, quem audiverat vetiisse armatum cum potestate de lictoribus a iacerdotibus ad se vinciendum, formidabat in conspectum ejus venire. Sed iteratum mandatum a Deo accipiens audet in ipsam domum iuuare ubi Saul erat, Scubisne dubio lictores ejus adhuc cum ipsb et t. Est exemplum se excitantis ex metu, & induentis Chti- 'anam seruuidinem, o seipsum Mumanus. Mettus lAnaniae ipsum depresserat, ut etiam contra expre sum Dei mandatum tergiversiretur. Sed iterato mandato pressus excitat se de induit alacritatem aes sortitudinem. Hoe citi libet in exsequutione ossicii
sui imitandum. Sunt saepe partes ossicionim,quanua
functio periculosa est, a quibus tremimus & metuimus. Sed cum tamen intelligimus voluntatem Domini, animus est sumendus, de vincendus metus, Ecei indum quo mittimur, quantumvis trepidE. Hac enim vera de Christiana sertitudo, multum dissi-rens a dono impudentis audaciae, quo multi itini praediti. Habemus mandatum, non ut in audacia Aimpudentia, sed ut in timore & fremore ficia Iossicium de operemur salutem. Illa demum vera sortitudo , cum quis in medio metu de tergivetauo ne carnis de sanguinis, consideratione divini min- dati se animat ad exsequutionem ossicit. Id canim sitas planc non pugnat contra modestiam, quae de bet cile in quovis Christiano, & praesertim in ministris Euangelii. Simile exemplum habes Phil. i. i
Imitemur ii oc , quoties sungendae si uxi paries ossicii quae aliquid periculi habent dometum
incutiunt. Ne succumbamus timori, sed animemust nos GHM. At non possum siperare dc excuteret metum δέ tremorem. RU'. Audere requiritui, la,
i borare,conari. Audentes roborabit Dominus. Au dentes sortuna iuvat, Munt Ethnici, quod Christiane dixeiis; Audentem Chri rota M. Timentes& trementes propter peccata. & tamen ex fiducia in promissiones Euangelii audentes sulci te praesciupta ossicia roborat Dominus. Audentes Diabolus metuit. Jac. . 7. Et Deus delectatur ausu & consilentia piorum in metu constitutorum, sicut Pata delectatur ausit & conatu agendi, quem conspicitia debili iii sinti, ut tanto velocius succurrat & j et Cum igitur metu genua vacillant , erigamus PGconsidentiam, & Deus nos ioborabit. Ne patian Iut metus igilavus nos plane abs bibeat, & ausum ac conatum iraediendi Dco in nobis exstinguat.Contra Deum homines sunt valia audentes , ut saepe au deam Deo in faciem peccare, Se insultare, de Acere quae Deus severtismis comminationibus interdixiti Cor. 6. r. Sed cum Dei mandata hominum minas se peracula habent conjunctas , itemo illa audet facete. Consideremus illud Christi Mattium. v. G
reidonia impolitionis manuum in alicujus caput V. Test.
355쪽
i. Ab benedicendum Matth. Is .is. i. Ad patrandum miracula, praecipue ad curan
3. Ad conserenda dona Spiritus S. visibilia praecipuEA i. s. is. II. Act. I'. . 4. Ad consecrationem & ordinationem mini morum se officiariorum ecclesiasticorum, quae tamen etiam conjuncta cum aliqua communicatione Spiritus S. Actor. 6. v. 6. Actor. t s. v. S. I Tim. . v. l .
Quo fine autem hoc loco usurpatur ZR p. i. Ad sanandam coecitatem. Habebat Ananias donum sanationis. Imponit igitur manus ut
i. Ad dandum & conserendum Spiritum S. Erat quidem potestas conferendi dona visibilia Sp. S. Apostolis ierEreservata, ut docuimus Act. 3. I , t s. Sed tamen Ananias, etsi non Apostolus, a singulari Dei vocatione eandem habuit. 3. Ad consectandum & ordinandum Saulum in Apostolum. Donum omnis generis hominibus communicabatur, torte etiam ipsis mil. lieribus Actor. 2 r. 9. Potestas conserendi spiritum S.,isibiliterilis Apostolis seia erat reservata, nisi quis alius ab ipse immediastem acciperet, vel ex Apostolorum commissione , de quod orditiaria etiam
Precinctia quaedam dona coluerebatit r. Tim . . I . lVerum Ananias ad Saulum non tantum venit ut lnec tantum ut Apostolus ad conie- lienda dona, sed etiam ut Presbiter ad consecraim ldum de ordinandum. Quoniam enim Ananias ex- lptes dicit, se a Deom: illam non selum ut visum lieciperet, sed etiam ut spiritus. impleretur, patet iinde, quo) ordinationis causa haec ceremonia etiam laetit adhibita. Obiicit quidem Jesu ita quidam , non Dosse ordinationem intelligi, quia non potuetit lconsecrati&ordinati Apostolus antequam baptizatus esset Christianus, postea autem demum baptizatum esse. Sed nulla ratio est, cur ordinationcm debeat praecedere bapti sinus externus. Potuit enim Deum Paulum tam ad Christianismum quam ad Apostolatum vocare, antequam Paulus suam vocati nem per receptionem baptismi reciperet& prosit retur. Cadit igitur commentum Pontificium, quod natio ministrorum Per impositionem manuum
non possit fieri rusi ab Episcopo. Ananias enim Episcopus non siit sensi quidem Pontificio. Quinitur
autem hic, an impositio manuum sit Sacrametitum divitutus institutum, & ad ordinationem milii strorum necessarium 3 Ref. Nec Sacramentum est, nec necessaria. Sacramentum non est, sed tantum con- sieta ceremonia, quia non est sigilum de sigillum scedetis gratiae. Necessaria non est, quia non handatur praecepto, sed tantum exemplis Apostolicis, quae ceremoniam aliquam non pollunt facere necessά-riam, sed tantum licitam, si absit sapeistitio. Voluit Deus hanc impositionem manuum intervenire, non quia necessaria erat, poterat enim immediate sanare& spiritu implere , sed ut nobis recolninendaretusum mediorum, ne expectemus Spir tum S. sine mediorum usu, ut faciunt illi, qui se putant conore-gationes sacras & usum Sacramentorum sine damno polle deserere,nec multum in iis situm esse.
Hactenus quid egerit Ananias: Sequitur quid dixerit. Dixit: Saul frater, Dominus Jesiis, qui tibi apparuit in via qua venisti, misit me, ut iterum videas & Spiritu S. implearis. Non est putandum, Ananiam non plura dixisse Paulo quam quae hic
narrantur. Nam venit eo fine, ut Saulo indicaret
quid ipsi faciendum esset, ut promiserat Christus supra v.6. Non tantum ad sanandum, sed etiam ad docendum Paulum fuit mi ilus. Qui enim mittitur ad baptizandum , mittitur etiam ad docendum & in- sttaiendum in Christianae religionis notitia. Hinc Actor. 21. ubi Paulus ipse hanc historiam reditat, dicitur Ananias v. i , is, Is. Paulum se alloquutus: Dcus Patrum nostrorum elegat te , & c. ri quod Actor. G. v. i6, 17. i8. Christus scribitur dixi isse Paulo. id sine dubio etiam non immediate ex coelo, sed per hunc Ananiam dixit. Plurima igitur Ananias
Paulo dixit, quibus ipsum tum de Cluistiani lino
tum de Apostolatu iis late instituit. Nos nunc non explicabimus, nisi quae sunt in hoc textu, caetera ie- seivaturi suis locis. I. In genere notamus, quod ceremoniae conjunxit verbum. Mutae ceremoniae vim nullam habent.
nisi quod confirmant quae Verbo declarantur. IIbi igitur verbum non est , ibi ceremoniae non habent usum. Hoc redarguit insitisses sacrificulos, qui in administratione Missae populum pascunt nudo si e-ctaculo ceremoniarum sine additione vel bi ouod poisit a populo intelligi. Si ceremoniae Mon ita nivcibum, non habent usum.
356쪽
i. Appellat Saulum stinem. Agnoscit ipsum membrum Ecclesiae Christianae, & dat ei titulum quo se inricem Christiani compellabant. Non inlistam nunc recensendis diversis si nificationibus vocabuli frater, nec ei lauandis rationibus propter quas se Christiani statres appellabant invicem Exemplum tantum notamus ammi ad remittendum proni. Hostem qui tantum mali secerat, id faciendi majoris mali Damascum venerat. fratrem appellabat.
Hoc est illud celeriter propitium fieri adversario suo Matrii. 1.2s. Habuerat ob oculos graves iniurias Apericula, quae ipse & coeteri Chiilliani passi eram ab hoc Saulo, indeque gravi odio hujus viri ardebat, ut scitent pii impios odiise qua & quamdiu tales. Sed
cum audit Paulum cellare ab impietate. statim cessat ab odio, immo odium in amorem mutat , α fratris nomine ipsum salutat. Utinam nos quoque possimus discere ita celeres esse in obliviscendis iniuriis& mutando odio ac ira in amorem. Monemur Iacob. I. I9. Matth. s. 21. ut simus tardi ad iram, celeres ad remissionem, sed nos contrarium secimus. Di scamus ab Anania hane celeritatem placationis. ObjM. Vellem equidem remittere & placati, si adversarius meus talem coae confessionem ederet &ab omnibus injuriis cessaret,ut sine dubio Saulus, secit coram Anania. Sed meus adversarius se non humiliat coram me, non fatetur culpam, immo non cessat ficere injurias. Resp. r. An igitur hoc pacto sequeris exemplum Jesu Chrisii salvatoris tui, an ille tam diu iram suam contra te servavit, donec tu te humiliares. & ab in)uriis iii eum cessares 3 2. An hoc pacto sequeris exemplum Ananiae 3 An Ananias tamdiu odium servavit, & cessavit adire ac salutare Paulum , donec Paulum videret se humiliantem & deprecantem Immo non hoc exspectavit, sed Dei mandatum respexit, A ad Paulum a malitia sua convertendum abiit. 3. An tu sic fecisti advers aio tuo, α omnia Christiana media tentasti quibus adversarium tuum converteres & tibi placerest immo malum malo, convitium convitio, iram ira compensasti. Est, fateor, licitum contra adversutum, sua vitia non a noscentem, aliqua uti severitate & duricie, qua adducatur ad culpae agnitionem, sed ea non debet esse par injuria dc par acerbitas cum ea, qua uti-
rase, sed ex amore dc sedato animo prosecta de- . 3. An justium est te fratris titulum negare illi, qui tibi privatam aliquam inseri injuriam λχ tumcunque sit baptizatus, in doctrina Cluistiana informatus, in Ecclesiae gremium receptus, quantum ad caeteram vitam pius, tamen quia tibi tuo quidem jud: eio, aliquam infert injuriam, ver bulum iniquum loquitur, murum tuum situm j dicat , 5cc. ideo non est fiatet sed hostist Anaequum 3 Quid igitur est iniquit res mutuas serre
3. Provocat ad missionem si iam, &ineas madventum sandat: Dominus Iesiis, qui tibi appa ruit in via qua venisti, misit me. q. d. Sponte ia te
non venissem. Novi enim te, novum scopum tuum
propter quem Hierosolima huc venisti. Sed nosti quod in itinere tuo tibi apparuerit Dominus Jesiis,&ciuid tibi dixerit. Ille Iesus me huc misit ad te. IItile admodum est posse in operibus, quae siticipiamus, provocare ad vocationem divinam, eamque
ostendere. Nam qui aliquid ardui sitscipit non v eatus a Deo, benedictionem super laborem sui non potest exspectare, nec habet ibi alium contra poricula, quae in opere faciendo se saepe objiciunt. Ne
itaque curramus qud non mittimur, nec limus ά τεμπισκοπιι, inimus nec sus cipiamus non necessaria Prov. rL. II. & IS. i'. res I. ri. Praesertim in Ecclesia non decet umon M pu vecti esse doctorem Iacob. 3. i. sed i vocatus est ut Aaron Heb. F. 4. . Denique exponit finem propter quem venerit, nimirum ut Saul visum reciperet & impleretur Spiritu Sancto. q. d. Non est quod a me metuas. Non veni ad te animo nocendi, sicut tu ad
me, sed animo benefaciendi. Non incipit praedic tionem a lese , sed ab Euangelio. Quare ' quia non
mittitur aci securum peccatorem convertendum , sed ad coturi tum peccatorem conseiandum. Contritionem Sauli ipse Christus immediata si a Voce
in itinere peregerat. Ananias autem mittitur, ut L to nuncio contritum Saulum exhilaret. Quod aitem illud Euangelium quod assert ὶ Nuncium de
restituenda valetudine, &nuncium de conserendo Spiritu S. Duo laeta nuncia. Venit ut restituat vissum oculorum corporis. Venit ut illuminet animam luce Spiritus s. ut videat quae videre antea
non poterat, videlicet mysteria & mirabilia legis de Euangelii. Sed annon Paulusiam antea in ipsa Clitiasti apparitione Spiritum s. accepcrat, & ad salutarem Christi a nitionem adductus dc ναὶ conve sis Gai Immo acceperati sed Ananias tamen mittito
357쪽
ut r. Ilain convetii one&praesertim in agnitione Christi & iblatio ac gaudio animi roboraretur. lx. Ut acciperet spiritualia dona quae ad langendum lApostolatum necessaria erant. e. g. donum lingua- Π, prophetiae, miraculorum, &c. Hic finis propter quem ad Saulum mittebatur Ananias. Habes igitur impletam promissionem Saulo fictam versus. atque ita Aemplum Melitatis divinae in implendis omibus promissionibus. Etsi distularat per triduum, tamen implet. Discamus igitur exspectare tempus Domini, ut nuper monui eri Habac. 2. v. 3.
Dicit aliquando nobis quod matri suae dixit Joh. a. v. L. Discamus igitur tacere & exspectare ut illa 9. v. 8, 9.
I. Primus essectus est restitutio visus, quae sic des ibitur, quod confestim deciderint ab oculis ejus quasi squamae, x statim iterum viderit. Morbum
oculorum contraxerat. v. . Convaluit et
iam Utrobique divina elueet potentia. Clitinus inflixerat morbum, Christus etiam restituit sanitatem. i. Christus inflixerat morbum. Opera Dei, quae sinit, sunt triplicia. Quaedam ruit ut creator. Sic fac accelum, terra, mare & omnia quae sunt in illis. Quaedam facit ut Iudex. Sic fiunt a Deo paupertas, morbi, ignominia, pestis.bella.mors. Non enim malum quod non fuit Dominus Amos 3. Quaedam ficit ut Pater. Sic fictus est Iesus Christus Salvator homnum, sic fiunt omnes benedictiones & omnia beneficia quae contigunt hominibus, tum ea qua impiis contingunt ad in itandum , tum quae piis ad remunerandum. Prima opera sunt a libet tare Dei. Creavit enim quia voluit. Secunda sunt a justitia Ecloeritate Dei. Punit quia peccavimus. Ultima sunt a misericordia, longanimitate & gratia Dei. Gratia ejus iuvati s imus , non ex nobis. Quicquid autem sacit fixe ex libertate, sive ex justitia, sive ex gratia, facit ad stam gloriam & electorum salutem. Quomodo autem secit hune morbum Sauli 3 Non ut judex ad Saulum puniendum, sed ut Pater ad Saulum humiliandum & aptandum ad sanitatem animae. Ideo enim coecum fecit corpore, ut coecitat animae agnoscens se humilitaret Nilluminati nem peteret, ut supra diximus. Etsi enim morbi &mors propriὰ sistat poenae a justitia Dei vindicatrice prosectae, tamen per gratiam fiunt instrumenta mi-iericordiae, ad exsequendam misericordiam in vasis misericordiae. inulis autem fuit illa coecitas, quam
Christus Saulo inflixit Z - εὐεπιδσ. Vocula notat r. squamas piscium, vel cortices & putaminas tactuum. 2. genus morbi quod porriginan Lati-iu vocant. Fuit igitur miraculosa caecitas, non orta ex sola vi fulguris, vel ex catharto decidente, sed ex vel berante manu Dei, quae intimum succum ocul rum exsiccavit& in porriginem convcrtit, quam oculus quasi squama textus est, Gravis est manus Dei, quid non potest 3 Psal. y2. . L. Sed qui morbum infliη erat, idem etiam sanat,& quam subii 5 laeserat, tam subi id sanat, idque non tantum auferendo squamam qua resebatur oculus, sed & novam videndi virtutem restituens. Factum quidem hoc pet impositionem manuum, sed illa nee Clusa nec propriE dictum instrumentum fuit hujus sanationis, sed signum potius voluntatis divinae. Vis autem sanationis a manu Christi profecta est. Itaque non respiciamus manus Ananiae, sed manus Christi. Habet manus graves ad verberandum, habet etiam agiles ad cinandum. Itaque cum nrale agis & bene vales terrearis. Facile est Domino te concutere dejicere. Cum bene agis & male vales , gaude. Habes enim Dominum qui potest taxare etiam ab incurabilibus morbis. Intueamur has mauus Christi eum timore & tremore filiali, Pi d. ii3. v. t. praecipuξ autem in hac sanatione Pauli non haereamus in restitutione visiis externi, sed meditem aetrestitutionem visus interni quam haec externa san tio adumbrati Paulus non tantum habebat squamas corporales in oculo , sed spirituales in intellectu. Habebat enim tegmen illud cordis de quo 2 Cor. 3. v. I , I s. Sicut corporalis oculiis Sauli exsiccaeo cristallino humore indutii erat instar cornu &squamae; ita intesiectus Sauli amissa luce coelesti, qua Deus hominem creatum collustiaverat, induruit i star squamae , ut non videret in lege Dei suam miseriam & corruptionem,nec Euangelio Dei mysteria gratiae. Hae ille λεπιδες praecipuae quas Deus hsaulo abstulit, hic ille visiis quem ei restituit. Sicut enim sanatio Sauli; ita spiritualis illuminatio tecc toris in duobus praecipue consistit t. ut mortificetur dc abstergatur vel de cetur tegmen carnalis & i stantis scientiae ac sapietuita, qua non vitantes put
358쪽
mus nos videre. Haec enim sapientia tegmen est quod nos coecos facit, haec squama intelle ius quae
verum visum impedit Job. 9. 36, i. 2. Ut accendatur nova lux coelitus illapsa. Non enim sola remotione/mortificatione conuptionis, ouae instar tegminis oculum occupat, opus est, sed etiam nova aluminatione. Hoc enim illud , - νετος φια υν ἡ 2 Cor. 4. 6. Hae sanatione nos omnes indigemus.Non simus omnes coeci corpore . sed coecitatem animae omnes cum Paulo habemus communem. Sit itaque quotidianae precationis pars, ut Deus nos illuminet. Psal. Iis. I 8. Ephes. r. ir, I S. & 3. I s. praesertim etiam ut tollat
illam squamam carnalis sapientiae, quae nos decipitta coecos reddit ne videamus proprios naevos ad veram humiliationem. Diligenter etiam utamur medio , quo Deus nos vult illuminare, scilicet praedicatione verbi. Et si enim intellectus noster non potest salutariter intelligere verbum, antequam oculis eius aperiatur per Spiritum, tamen illa apertio oculi nons sne verbo, sed per verbum. II. Secundus esse istus est receptio bapti sint. su gens baptizabatur. .Hoc essecit Ananias, ut Paulus baptisinum reciperet. Non enim obtrusus ei filii bapti simus, nec tantum sivit & pei misit ut baptizar
tur, sed bapti sinum desideravit & petiit. Sicut Eunuchus cap. s. ν6. Hoc signum fidei in Iesim Chri-
sum. si quis ardenter appetit Sacramenta. Sicut at petitus nutrimenti signum est vitae ; ita appetitus Sacramenti est signum regenerationis & fidei. mi fidem non labent, setna& Sacramenta fidei adminicula contemnunt. Eia. 7. ix. Sed ubi Sacramenti
appetitus est, fidem praesentem signat. Est quidam
Sacramentorum quidem perversus & perstitiosiis appetitus in iis, qui non recte instituti Sacramenta appetunt tanquam media & causas justificationis. sie impii omni justitia destituti praesidium ponunt in Sacramento. Sed ii quis recte institutus, quod Ocramenti vis non sit alia. quam obsignatio promissionum Euangelii, de medium roborandi fidem, in eo appetitus Sacramenti certum est signum fidei. sed hae latius tractavimus in historia Eunuchi. lIII. Tertius effectus est receptio .cibi ac potus lad roborandum corpus. Tribus diebus itori ederat lnec biberat vers '. Iam eum persitast & animavit Ananias ut ederet & biberet. Edere & bibere in seipso nec ars nec virtus est. Si quis esuit id habet suod comedat, non opus est vocare Pastorem, qui persiadeat ut edat de bibat. Sed contingit tamen nomines etiam sinos ita abstinere a cibo & potu, ut opus si concionatore, qui persuadeat usiim cibi
Fieri id potest duplici de causa:
I. Cum terror, metus d tristitia cor occupat Vse de Actor. Q. 3, 3
1. Cum quis nimia diligentia ossicii sanitatem
corporis negligit et Tim. s. 23. Edere & bibete in se ipso res est indisserens, quae nec praecipitur nec prohibetur, & tamen edetulo debibendo variὰ potest peccari. Hinc Paulus hortatur
I Cor. Io. Ir, 32. ut edentes de blbentes edamus ad
gloriam Dei, & caveamus cuiquam dare ost Scir-nim. Et sicut sitatione cibi Sacramentalis judicium nobis possumus edere & bibere a Cor. i I. v. v. ita etiam cibi communis. Quomodo I. Cum inter cibum ac cibum supeG-tiose distinguimus, unum cibum putantes licitum, alterum profanum & impurum. Sicut qui hoc di crimen docent, tradunt doctiinam diabolicam; ita qui eam observant peccant gravi superstitione. Hoc enim est refodere sepultas legis ceremonias & neg
te adventum Christi. Vide Act. Io. II. Rom. I I i7,i8. Colo sti I 6, 17,2O. I Tim. A. 3, 2. Cum cibum comedimus quem non cinctifica
vimus. Non ex pane vivit homo, sed & verbo de benedictione Dei Matth. . Qui itaque insistantia panis acquiescens non est sollicitus de impetranda benedictione Dei, is graviter peccat, quaerens rob vitae in pane, quod apud Deum quarere debebat. praesertim post aliam cieatutae propzer peccatum quasi maledictione armatae sunt. debent precibus
sanctificari I Tim. .is. Deuter. s. Io. In cibo respiciendus est Deus, & gustanda ejus in nos bolutas, ne simus instar porcorum, qui glandes comedunt
3. Cum leviter prosendimus & inutilitet consumimus. Cibus & potus habet quandam speciem sanctucat .s & potest profanari. Suot enim non tarnum cre
turae, sed benedicta etiam media, quorum substantia convertitur in substantiam corpo iis humani, quod templum Domini&membrum Christi est, nec non in
vires quibus colatur inus 5c curetur vocatio. Hinc
animus iratura horret, si quem cibum & potum videt leviter prosludi ac pedibus conculcari. hi igitur cibo ac potu ita se ingurgitant, ut non posuit algeri in substantiam & robur corporis, sed per secessi Miciatur ut Mimptus est, quid illi saciunt aliud, quam
359쪽
quod cincta & benedic aDei dona abjieiunt in clo cam& ita profanantὶ Ne dicam quod illa ipsa mea
dia. quibus roborare corpus suum debeant adgl liniri Dei Id utilitatem proximi. ii surpant ad sanitatem corporis perdendam. Immo quod cor pravantae saginam, ut sat inutile ad recipiendum verbum
Dei , & sebito jud cio Dei saepe abripiantur ad exitium Luc. 2I. 3
Cum panem injustitiae comedimus. Cum quis filius ex raptu vivit vel surto, is vivit ad ignominiam
siti patris. Sic si quis vivit ex pane injusto, is silo salvatori maximae est ignominae. Quid enim a- liud is it , qu uu quod negat Patrem coelestem eum vel posse vel velle sustentare. Hanc mandatur ut nostio vescamuri me, a Theu 3. 2o. & io. Eph. Prov. 2o. IT. Cum edimus & bibimus cum ibi licitudine ventrali & avaritia, dicentes illud Mait 6. Leuideri-
mus' qui bibemiur Sicut profundere bona dona l
non estjulbim; ita subtrahere corpori necessa-l cum nutrimentum peccatum est, sive fiat ex avari- ltia, sive ex metu sc tristitia. Qui vel ex avaritia vel ex l tritima, vel ex scrupulostate& superstitione a cibo idc potu abstinent, hi monendi sunt ut edant & bi- bant Sic Anania Paulum adegit ad edendhun; fictaulus sitos comites & Timotheum. Act. 27. I Din. s. Si e Nehemias tristes Judaeos Neh. 8. it. Est doctrina quam licet proponere concionatoribus, quod edere
res vocationis sussicit, nee Christiani sint ac precum impedimentum est si res justa quae conscientiam non laedit. Etsi noli dolori nimis multi sitiat qui potius opus habeam restinctione quam animatione ad edendum de bibendum. Tum edere & bibere vir- tus est, cum tristitia& metu quasi abserpti, fiducia
que roborandum, ut sustinere divinum opus possit, donec veniat hora liberationis.
6. Cum edimus & bibimus ad ofiendiculum proximi. Duplici modo damus proximo offendiculum.
L Cum actionibus nostris contristariar Rom. I ; v. U. Sic Christiani, qui eo tempore , cum Iudaei L conversi nondum satis essem instituti in Christiani D mo, comedebant cibos qui in V. T. fuerunt interi Eicti, abutebantur sua libertate ad contristandos: infirmos.
dum quod malum est. Sie Ethnici . videntes Christianos secum communicare in cibo idolorum, seducebamur per hoc, ut putarent idololatriam suam non esse tam grave peccatum. Sic Christiani, dubitantes dejure, seducebantur ut contra conscientiam comederent. Hinc tantopere monemur ne edamus ad scandalum proximi I Cor. 8.ι3. Rom. I i I. 2D. 2I. Discamus cavete, ne exemplis nostr s essiciamus
ut ebrietas, stequentia conviviorum, praelestim Sabbatho & jejuniis, pro peccato non habeatur. 7. Denique peccamus edendo & bibendo, cum non observamus ordinem, quem Paulus observavit. Prius baptizabatur tum comedebat. Non debemus nobis in edendo & bibendo indiligere antequam quae ad reconciliationem nostri cum Deo pertinent.
peregimus.Natura no habemus jus in creaturas pro-liter inimicitiam cum Deo. Faciamus igitul ut Pau-us, qui de miseria monitus nec edere nec bibere umluit , donec didicisset construm salutis, eique obediuens esset sectus. Postquam hoc fecisset, surrexit laetus &donis Dei reconciliati usus est suae scrupulo. Aor. s. v. I9. 2O.
ACtiones Sc ossicium, ad quae homines a Deo
obligati sunt, duplicia sunt. videlicet ossicia Christianimi & voeationis. Illa sunt omnibus communiter injuncta; haec inter homines divisa & distributa, ut alius ad hoc, alius ad aliud obligatus sit. Omnes homines obligati sunt ad colendum Deum, i amandumque se & proximum, & dandam operaml omnibus virtutibus , sed tamen tum in cultu Dei tum in amore proximi quaedam sunt ossicia partici laria, quae ab omnibus peragi non possunt, sed per gubernationem & vocationem Dei ita inter homines sunt distributa, ut alius sit doctor, alius discipulus, alius superior, alius inferior, alius huic: aut vel opificio deditus, alius alii, prout Deus gubernione& vocatione sua disposuit. Et si enim particularia illa ossicia non semper distribuit per selennes vocationes, ut quaedam , tamen per dimibutionem Sc v rietatem donorum omnia illa ita gubernat, ut ad divinam vocationem merito reseianir status ci susti-bet, in quo Deo & proximo secundum voluntatem Dei servit. Hanc varietatem vocationum Cluisti nisinus non tollit, sed stabilit i Cor. 7. Q. M. Tt cunque
360쪽
cunque igitur vult esse bonus Christianus, non tantum debet diligens este in communibus officiis Christianismi, sed etiam in partibus singularis si aevocationis, e . g. doctor in docendo, disci ius in discendo, rector in regendo, subditus ino diendo, artifex in exercenda arie,opiseo in opificio, M.Vide
Historia Pauli, quatenus hoc capite proponitur, duo habet capita: I. Conversionem Pauli qua ipse Christianus iactus est, II. Ministerium Pauli, leupotius imita quaedam ministerii, quo vi peculiaris
vocationis, alios Christo adducere laborarit. Quod enim Paulus Christianus factus alios quoque ad Chiistiani sinum convertere laboravit, id non tanium fecit vi Christianismi & communis charitatis, qua omnes convers tenentur alios convertere Psal. I. I F. Luc. m. 32. Sed praecipuξ vi vocationis, qua vocatus est, ut, missis aliis negotiis mundanis, enet
Apostolus, qui nomen Christi portaret coram gentibus , & thuribulum illud electiun in templo Dei, quod odorem notitiae Christi undiquaque dispergeret. Hactenus vidimus primum membrum hujus historiae , scilicet historiam conversionis. Sequitur initium ministerii, quo singulari sua vocatione Apostolatiis& doctoris fungi coepit. Hane lanctionem ministerii Pauli non continuata serie Lucas describit, sed hine inde quaedam exempla illius enarrat, quae ipsi εἰ Spiritui S. visa sunt Ecclesiae fore utili Lilina, multa interim praeteriens quae Paulus sunctione Apostolatus Rii perpetravit. Hoc capite duo particularia exempla describuntur: i. Prima fian- cito illius in urbe Damascena. α Prima lanctio illius in urbe Ierusalem. Prior describitur versibus i9.2o,2I, 2s. In hac historia tria sint videnda: r. Conversatio Pauli: manebat cum Discipulis qui erant Damasci. x. Praedicatio illius. Statim praedicabat Christum,
quod esset Christus & Filius Dei. 3. Effectus praedicationis , α quid illi propter
eam accideriti Manebat, inquit, per aliquot dies cum discipulis. Qui vult vivere in mundo, debet sibi eligere ibda- litium aliquod quo cum conversetur & amicitiam colat. Hactous conversatus fuerat Saulus cum impiis. Mutato autem animo mutat sedesilium, & sejungit discipulis, i. e. Christianis. Cum impiis enim, haereticis, idololatris conversari S amicitiam eolere non est licitum. Vide Psalm. is. . Psal. Is. 3. Si Deus nondavit ut abstineamus a consortio sit. trum lc Christianorum qui dii lutὰ ambulant ic
veram doctrinam non habent I Cons. 9. 2 est 3. v. I 4. Eph. s. Ii,&c. multb magis temperare debemus conversationem nostram ὀd amicitiam cum il-
lis, qui atheismum, pietatem & idololatriam a se profitentur. Est, fateor, licitum conversari cum omnibus, sicut legimus Christum interfuisse convi- viis Pharisaeorum de Publicanorum , sed hoc non s est animi & amicitiae causa, sed quaerens occason docendi & convincendi. Vesiuna tali conversiti ne lono abest istiad consortium, quo tam arctam amicitiam jungimus cum impiis x infidelibus ut unum jugum cum illis induamus, 2 Cor. 6. v. r . quale praecipue jugum & consertium est connubium cum Samaritanis & idololatricis usotibus. Praesertim Pauli exemplo discant qui recenter conversi sunt de nondum satis firmi. ut se jungant esse,pulis, ut eorum consbrtio in fide confirmentur. Postquam autem sedalitium elinit quo eum eonversaretur, statim se accinxit functioni vocati nis,stat in praedicavit. Non fuit ut Ieremias, Moses, Jonas, Ananias, non consistavit cum came &guine, an periculosum sit futurum, &c. Gal. r. sed statim praedicavit. Spiritus Des irrupit in ipsim re
prophetabat IS .r'. 23. Cum de voluntate Dei certi sumus, prompti 3c parati esse debemus ad ficiendum. Viae Jerem. 8.io. Sicut Deus amat hilarem & promptum datorem 1 Cor. 9. . ita hilaretu& promptum operatorem. Tepi Aitas Deo nautae est Ap . . promptitudo spiritus requiritur, ut etiam curramus a Cor. s. Deliberatio cum camede sanguine super agnita voluntate Dei periculos 5c arguit cor minus lectum coram Deo. videant quid iaciant qui de veritate Euangelii conricti propter externos respectus parentum, amicorum, d c. manent in schiserate, in haeres, idololattiae conun
Objectum primae praedicationis Paulinae expriam itur generalitet de specialiter. Generale objectum est Christus Praedicavit Christum. Non praedicavit Deum , nee Mosen, nec set psum. Cum ad Ethnicos veniebat, praedicabat Deum de Mosen. Laborabat enim ut ab idolis aversi verum Deum creatorem unicum agnoscerent, dc ut legem Dei scientes de peccato dc miseriasia convincere tur, ut patet ex concione ad Listrenses Actor. i . v. ii, is, .