장음표시 사용
371쪽
retitiam&taceritatem si iam in Christianismo ma nistaeiret. Hic est finis piopter quem haereses & se-c actae siligere sinuntur a Deo, ut, qui sinceri sunt, manifesti fiant..i Cor. Ir. VII. exitus hujus concertationis & disputationis 3 Tentarunt eum occidere. Crudeles disputatores Non satis erat Sophi sinatibus obtun . re, nee sitis lingua & convitiis lacessere, sed etiam occidere irigunt, non secus ac si Jesiuitae fuissent, quorum mos est occidere, cum dii putando vincere non polliint. Fluit hoc ex fundamento Papatus quod saperiore concione tractavimus, scit . quod non sit de docui ira disputandum, sed in definitione sedis Romati acquiescendum. Qui hoc non facit, sed erroribus Scripturain opponit, cum eo leves quidem aliquando velitationes & d. sputationes susci- iunt, ut videantur non omnino sine ratione Ciales rudere, sed praecipuus tamen scopus est occidere cos, qui contradicunt sedi Romanae. In disputationiblis enim parum ipsis praesidii. Hoc ingenium Diaboli:, qui ideo disputavit ut occideret Gen. s. Est E pleri que ingenium eorum qis contempta gratia metita secatur. Hi enim plerunque nomines acerbi ερ amari ac austeri deoque Zelotae, qui discipulos Euangelii occidunt, A se putant sicere rem gratam De Ideoque hoc ad providentiam quoque reserendum, sua calamitas ex calainitate Paulo immissa est, ut in Cntistiamsino recte initiaretur. VIII. Sicut autem Palili periculum fuit dupli ea um 3 ita de liberatio. Denuo enim ope discipies inna educitur Calatiam ad mare stam, cum proposito ut inde Tarsum in Patriam Droficisceretur. 1 sciunt in patriam , i. e. dimiterunt iterum in Phttit . Postquam in loco conveision sitiae Ministerii tyrocinia positisset, postquam in loco conversonis suae Ministerii tyrocinia secis let, postquam in loco salutis, scit. Hieroselymae , communionem cum Apostolis iniisset, & jam ad praedicandum in- te: gentes Euangelium egressurus esset, primo mmmum Paulam si iam elegit, ut ibi prnino loco prae-
hil iraturatos quam amor Patriae. Dulce natale -lum. Nobis 5 Patriae nati sumus. Vide Nchem. 2. V. 2, 3. Utinam disco emus ita vivere , ne storentissimam Patriam hanc peccatis ni stris redd remus ob. noxiam nialc Aelioni de vallationi. Nescitis quam optent Germani exule, Eu ligelium & pacem Pa
viastae rectilinam vos xestiae Paulae talem nudete retinere. Experientia enim testat ut quis dissificulter recuperetur pax ainissa l
U Nius bominis 3c hostis se blatio saepe multum
prodest Ecclesiae. Sicut mors unius Pastoris ae Doctoris, vel unius Principis multum nocet Ecclesiae , ita mors unius hostis multum prodest : Sicut Ecclesia pii sca Davidis mortem multum verebatur,
2 Salia. 18. 3. 2Sam. LI. v. II. 2Reg. 2. v. Ita ita
morte unius hostis multum laetatur i Sam. I 3. IT. Sic etiam converso unius Sauli, qua quidem non mortuus, sed tamen malitiae sitae mortuus est, hoc
proluit Ecclesiae, quod pers uutio per totam Iudaeam, Galilaeam & Samariam cessavit. Se Ecclesiae passim habuerunt pacem, &e. Etsi enim multi erant qui Ecclesiam oderant, tamen solus Saulus erat principalis auctor, caeteros hostes ad persequuti nem instigans, quo sublato ac conversio, caeteri illico a pei sequutione cessant. Sic novit Deus ficili negotio liberare Ecclesiam suam a persequutionibus, si scit . unum tollat caput, quod praecipuum Diaboli flabellum&instrumentum est. Verum quidem est, quod hostilis it a Cathedra. quae hod e Ecclesiam Euangelicam vexat, ita constituta est, ut uno capite resecto, ceu in hydra ternaea, aliud statim renascatur, sed tamen saepe sit, ut per paucos aliquos Principes infiniatis illa persequutio praecipuEgras letur, quibus sublatis cogitur Cathedra iniquitatis vana ira propriam mandere linguam, nec potest in essundendo Christiano sanguine pro lubitu pergere, Verba, quae nunc praelegimus, historiam conversionis Sauli proxime sequuntur, & duplici modo
possunt accipi, vel iue sectus conversionis devoc tionis Sauli, vel ut occasio remota sequemis miraculi. Pax enim & quies Ecclesiae vel e suit efiectus conversonis Sauli persecutoris, quia hoc converso -d: caret. Eu hoc exemplum pietatis in patriam. Ni- cessavit persequutio & Ecclesae habuerunt pacem. Pax etiam Ecclesiae fuit occasio, quod Petrus sine impedimento omnes regiones passim peragraret, a qne ita etiam Lyddam & Joppen veniret, ubi haec duo miracula in paralitico dc foemina mortua patravit, ad propagandum Euangelium. Postquam Gnim Lucas hoc capite nobis deditici aliquot exemiaria propag uonis Ecclesiae dc Euangelii facta pecV u 3 Paulum ,
372쪽
COMMENTARIuPaulum, voluit statim aliqua subjun re si ta per
Petrum, quorum primum est miraculiun in paralytico patratum Lyddae , alterum est miraculum patratum Joppae in tamina mortua. . Quicquid sit de scopo & connexione hujus versas, quantum ad materiam est descriptio felicis status, quo Ecclesia postrersequutionem & dispersionem tuam ad tempus hvita est. Ecclesia enim est instar Lunae, habens ruas EcclVpses, sita incrementa, sua decrementa, sitam plenitudinem. Conversis Saulo Ecelesia erat, quas
in plenilunio S selicissimo statu , quem in hoc mundo exspectare potes L Haec felicitas Ecclesae d
I. Corporalis: Habebant Ecclesiae pacem. II. Spiritualis: In hae pace aedificabantur, ambulabam in timore Domini, dc per consolationem spiritus S. multiplicabantur.
DE PRIMO. Loquitur de Ecclesiis. Ecclesiae habebant pacem.
Fuit pax liniversalis per omnes Desesias, quae tum temporis erant. An igitur plures sint Ecclesiae 3
Utique una domus, una civitas Dei, unum templum, unum corpus, una sponsa Christi 3 Rc'. Estnna Ecclesia, sed haec una est multitudo ex multis particularibus coetibus composta. Ecclesia semper habet pacem. Nam pacem non habere signum impiorum est Esa. I . it. & 8. 11. Sed non sempernabet illam pacem de qua hie sermo est. Triplex est pax. I. Cum Deo. Hanc semper habet Ecclesia, etiam tum cum a Deo castigatur, turbatur & quas
oppugnatur. Cum enim Deus Ecclesiam castigat ac probat per crucem, non bellum contra eam gerit, sed ad pacem ejus conversiuidam, discletanam & medicinam administrat. Σ. Secum ipsi seu cum propria conscientia. Hanc etiam semper habet Ecclesia, etiam tum , cum aliquando a propria conscientia
gaviter accusatur & quas pulsatur ac percellitur, ut
avid 2sam. 2 . v. io. antumcunque enim s-delium conscientia fideles accusat, nunquam tamen
ita accusat, quin simul aliquo modo absolvat per eonfiigium & fiduciam in merita Christi Salψatoris
r Joh. s. v. 2O,2t. ubi expresse dicitur, quod tum, cum cor nostrum nos propter peccata condemnat, idem propter testimonium Dei nos non condemnat,
sed dat fiduciam accedendi. 3. Cum suis hostibus
cem Ecclesia non habet semper, immo, ut verius loquar, nunquam habet. Habet aliquando pacem Diabolo 3c mundo, quia Diabolus δc mundus dixi nitus saepestae natur, ut bellum, quod vult inferre. non pollit inferre. Sed propriE loquendo nunquam habet pacem cum Diabolo dc mundo, quia numquam Dedus aut concordiam siscit ac paciscit cum Diabolo dc mundo, sed manet in perpetua inimicitia de actitati bello contra Diabolam de inu dum Gen. 3. v. is. inimicitia semel ibi posis numquam cessat. Haec igitur fuit pax quam habueritin Ecclesiae, scit . quod Diabolus Ec mundus ad te pus a Deo suerunt ligati, ut, quamvis odissent Eeclesiam, nec carerent voluntate pers uendi, tamen
non auderent persequi , sed cogebantur suam ipsi concedere libertatem. Quae causa fuerit per quam hostes Ecclesae ita sierunt ligati, non est in pro pru dicere. Fieri potest ut potentia Romani Praes-dis eos continuerit, nolentis ut sanguis innocens funderetur. Sicut etiam historiae leuantur, quod
circa illud tempus Tiberius Caesr, aud tis rebus f stis Christi in teriis , voluerit eum pio Deo recipi occomminatus sit periculum iis qui Christianos pers
querentur. Fieri potest; ut terror miraculorum eos
continuerit, vel etiam gratia quam habebat Ecclesia apud populum Judaicum, divinitus donata Act. α 7. vel etiam coelestis ille terror de correptio gravissimi illius persequutoris Pauli 3c comitum illius, quae ignota esse non potuit, eos Praeci me cohibuerit.
Hanc pacem subindeDeus Ecclest succo edit post
graves Persequutiones, de vocatur a doctoribus E clesiae Halcyonia. Sicut enim in media bruma huic aviculae conceditur quaedam tranquillitas maris, ut excludete sita ova possit, ita subinde Deus aliquam quietem dat Ecclesiae, ut respirare dc crescere possit. Non promisit Deus Ecclesiae perpetuam pacem interris, quae nec prodesset, sed potius contrariam declaravit Salvator Matth. Io. 34. Interim tamen sicut pietas habet promissionem non tantum suturae
sed Sc hujus vitae i Tim. . ita Ecclesia precibus, patientia & pietate sua sibi potest impetrare, ut trib latio de persequutio subinde misceatur aliqua race, quantum gloria Dei de salus Ecclesiae seire potest. Promisit enim Deus. dc licet Ecclesiae cum si lucia imo petere, ut non semper succenseat Psal. ros. λSed ut laetificet postquam oppressit Psal. m. I s. ut aedificet muros Hierosolrmae Psalm. si . ut firmet Pectulos ponarum, &c. HA.r 7.1 13, i . Videri
373쪽
Pm 3 o. s. Vide etiam Ea 37.is. ubi rationem reddit Deus, quare aliquando pacem det, scit. ne
Spiritus absumatur, vel, ut est Pses. 8s. v. 6, 7. ut in Deo laetare possint. Sicut habet rationes cur persequutionem immittit, scit . ut horreum suum purget Mauli. ita habet rationes cur persequutiones pace interrumpat, scit . ut Ecclesiam refocillet, ne cum palea triticum perdatur Matth. 13. Non est quod pluribus testimoniis & argumentis demotastiemus
rem quam ipsi hodie per Dei gratiam in nobis ipsis
experimur. Habuerunt majores vestri persequutionem, vos certe habetis pacem, eamque tam felicem, ut audacter dicere liceat, feliciorem pacem vix tempore salomonis fuisse. Habemus, fateor, bellum, sed illud bellum nec impedit nec minuit, sed potius auget nostram pacem. O enim Tellum triumphans, quod .liis hostium alit & ditat nolitos cives, &quod in verus ac optimus murus, quod pax nostra
custoditur. Hactenus enim verE Dellum nostrum murus & munimentum nostrae pacis suit, nec non portus & porta commerciorum nostrorum , quo Thecuiti&divitiae incolarum ita multiplicatur, ut aurum ac argemum lapides in plateis aequet, ut de tempore Salomonis dicitur i Reg. io. 27. Audimus quidem multoriam quaerelas,quod palum emolumenti habeant ex hac pace, cum taxis & impositioni bus exhauriantur, nec plus possideant quam qui bello & rapinis quotidie nudantur. Sed hi homines non ilitelligunt quid sit Bellum vel Pax. Non sciunt
borium A malum, donec ex arbore experimentalis
cognitiorus comederint. in do exspectari potest in tetris talis pax, qua omnes homines aequE sint divites 3 Sussiciat tibi, quod sine metu hostium insidore vultus tui pane tuo vesci potes. Bellum &persequutio mendicis aeque acerba ac divitibus. Inii ore vultus pane suo vesci ordiriatio Dei est. suam nec pax nec bellum tollit. Interim magna disti: tentia in inter sudorem labolis & sudorem angoris. Tolerabile est in sudore, labore & molestia vesci pane , moto fieri pussit si e angore & terrore hostium. Optandum seret, & plus contentationis haberemus , ut miseriam eonim, qui sib bello dc pet-
sequutione sunt, considerantes, ob privatas aerumnas, quibus subinde premimur, minus murmuraremus. Sed quia nunquam recte illorum statum eum nostro statu comparamus, inde fit, ut in media
rue sedentes nunquam simus satis contereti. Ubi a rem non est contentatio sed murmuratio , quae
potest esse gratitudo Z Vide I Tim. c. s. Heb. I .I.
HActenus felicitas Ecclesiarum corporalis: Se-
ciuitur Spiritualis. Corporalem pacem habentes Ecclesiae ea bene usi sunt ad felicitatem Spiritualem. Temporali pace plerumque male utuntur homines Putrescit enim Ecclesia & eorrumpitur opima pace,& plerumque melius habet sub cruce, quam in pace. Sed Ecclesia recens plantata, de Spiritu s. plena pace sua aliter utebatur,ut in corparali paci, etiam
resperui selicitatis Spiriti talis esset insuinino fastigio, quod unquam Ecclesia in hoc mundo potest attingere. Haec felicitas Spiritualis iii duobus erat posita, vid. in diligentia Doctorum, & in prospero prosectu discipulorum. I. Diligentia Doctorum exprimitur voce μή, isq. Haec enim vox nihil aliud notat , quam quod Doctores Ecclesae suetint & multi & dilige tes in Ecclesia aedificanda. Usitatissimum est in Scriptura, Ecclesiam comparare domui, & ministro Architectis hujus domus r Cor. 3. Io. Illi enim si ini a Spiritu S. ad hoc opus separati Actor. I . V. 2. Hi igitur hac pace usi lunt ad opus aedificationis
strenue promovendum. Tempore persequutionis vastata erat Ecclesia Actor. 8. v. 3. Cessante auten
persequutione doctores sedulo reaedificarunt quod vastatum erat. Magna laus Doctorum & magna selicitas Ecclesiae. Possem latius insistere similitudini de aedificatione, sed in uibus diversis concionibus
seci cum explicarem v. ii. cap. . Haec pars selicitatis Spiritualis nobis per Dei gratiam hoc tempore
non deest. Habemus Doctores mediocri numero,ia donis ac diligentia non infimos, ut non immeri-
tb pollimus potius cantare illud Plal 63. I i. quam queri illud Christi Matin. 38,3 9. Non dico quod nihil desiderari possit, sed tamen gratiae sint agendae
Deo, quod deiectus non est major. Habetis certe in his terris operarios quales multae Ecclesiae extrabas regiones non habent,& s aliud non cli et impedimentum aed ficationis, quam desectus operatio myminus sufflaminaretiir opus. Nec tantum habetis
ministros, sed tanto feliciores estis ipsis illis Ecclesiis de quibus hic agitur, quod habetis Christianos ira gliuatus, Ecclesiae nutritios, qui opus omm corporali ope promo Ot dc ad anti Nolo vel hos V lillos
374쪽
illos ampliter laudare, sed potius hoc exemplo utrosque ad majorem d. ligentiam acuere, ut hac opima pace utantur ad dat gentiam in aedificanda Ecclesia, quae Patrum memoria tantopere fini vastata. Hortor etiam Patres semilias.ut porrigant lapides ad
hoc aedificium, scit. servos de filios. O quis miserest status Ecclesiatum in Germania, ubi Ecclesia nunc pastina vastatur & panci sunt qui aedificant.
Edificemus nos dum tempus habemus. Precemutetiam, ut Deus vastatas Ecclesias Germaniae, &c. re-redificci Psal. st.2o. Psal. Io 2. I , IJ, 17.
II. Piose ius discipulorum in eo positus erat, quod in timore Domini & in conseiatione Spiritus S. ambulantes multiplicabantur. Magna erat dili-
entia Doctorum, sed respondebat illi diligentia di-
ipulorum in discendo : Haec verba diversimodd. Constiuuntur apud interpretes. Alii sic: AEd sic bantuc & ambulabant in timore Domini, α multiplicabantur per consolationem Spiritus S. Alii vero habent distinctionem quam nositi Interpretes, quos de sequimur. Duo igitur dicuntur: I. Ec- . clesiae multiplicabantur i. Per quid ita multiplicabanturὶ quod ambulatent in timore Domini & coimselatione Spiritus S.I. Multiplicabantur: i. e. & numero augescebam & vitibus ac benedictionibus omnigenis leplebantur α roborabantur. Laudantur discipuli a proserui suo in opere Domini , & quod se passi sunt aedificaria suis doctoribus. Non est cum aedificatione spirituali sicut in corporali. In hac aedificantibus Architectis aedificium necessario crescit & glandestit, seu in illa architecti saepe maxima indui tria aedificant, & tamen Ecclesiae parum aedilicant ut nec crescunt I Reg. 39. I . Esa. Fh I harum Ecclesiarum , quod aedificantibus doctoribus se passae sunt stdificati & ampliari. Sicut cum non patiuntur se aedificari, sed sinunt operam ministrorum fieri sinitia, metito culpantur Ezech. 2 . I i. EA. I. 3, 4. ita cir in Ecclesiae ministrorum scorum Iabori locum dant & per eiuri se patiuntur multipli cari & roborati, merito laudantur i Thess. i. 1,6, 7. Scio quod seleat objici, quae laus aut quae culpa locum ille habere possit, cum res tota pendeat ab& coopeiatione Dei. Si Deus ministrorum labori essicaciter cooperatur, non possunt non aediscari , & quis tum locus laudi 3 Si non cooperatur caciter, non possunt aedificari, dc quis tum locus
jicis, per Apostolum respondeo: πρ stulas cuin Deo ' Susticit tibi, quod obedire mi-n sitis Dei, sit ossic uin tuum, & quod non obed re sit peccatum tuum. Si facis ossicium, laude habre apud Deum, etiamsi non facias tuis viribus. Si non suis, culpam habes, quicquid de in potentia tua praetendas. Peccatum enim nullo praetextu lib. rati potesta culpa.L Per quid autem ita crescebant 3 Ambulando in timore Domini & consolatione Spiritus Sancti. Sicut Deus gencri humano dedit praeceptum, Crescite Ic multiplicamini Gen. '. r. loquens de corporali incremento dc propagatione: Sic eti .am Eccletiae ded:t praeceptum incrementi sprritualis, ut crescant& multiplicentur in gratia, hoc loco & incu. 3. 13. Quomodo autem possumus crescere in gratia 3 Sigiatiam Dei non se ultra acceperimus a Cor. 6. v. t.
Sed viribus gratiae utamur ad ambulandum in tim re Dei Id consolatione Spiritus. Sicut qui naturalem vitam & finitatem a Deo nactus ista finitate utitur tum ad edendum tu in ad laborandam, is petesum & laborem crescit in sanitate & robore; ita per Spiritum s. gratiam timoris divini de coelestis consolationis nactus, ista gratia utitur ad ambula
dum in viis a Domino praescriptis, & usurpandum verbum per ministros Ecclesiae praedicatum, is hos ipso usi gratiae crescit ingratia, ut expresse Dominus indicat per parabolam servorum, quibus talentiasia ad scenerandum. concesserat Luc. is. Duo hic
quaeri possunt: a. Cur hic talis fit oppositio inter timorem Sc
consolationem, ut timor tribuatur Domino, consolatio autem Spiritui S. λ An timor non aequE in opus Spiritus S. ac consolatio 3 Pest. Hoc ita postulat intentio Spiritus S. in hac expressione, qui nori vult nobis auctorem timoris sed objectum e us exprimere. Ili hoc intelligas, attende quod partacula in non est in textu, sed simplicitet dicitur: ambulant timore dccon latione, i. e. vi ac beneficio timoris se con lationis. Timor Domini non significat hic totam pietatem erga Deum in Psal. 3 . itised significat filialem illam curam de seli. citudinem
ac tremorem a facie Dei, tuo pedes nostri contine tur in via pietatis. Deus Ecclesiis praescripserat viam
pietatis, secundum quam ipsi seruire de bant. In hac via ambulabam. Sed dum ita ambulabant, duo ipsis obveniebant: Liat quod traseret, erat quod Prumcnt. Primo erat aliquid quod eos conabatur
375쪽
ista Maainlucere, deinde aliquid quot ipses cona-l Possumus hunc textum ei; usque applicate Ecclesiis
batur in ista via deprimere. Concupiscentia carnis, in ipsis reliqua, nec non persuasio Satanae ac impi tum satagebat ipsos seducere, ut vel ad dextram vel ad sinistram d clinarent: Onus ac sensus peccatorum ac irae divinae, nec non crux & tribulatio satagebant eos opprimere, ut desperationi succumbentes fulicerent o deficerent in cursis, antequam coronam obtinerent. Quid igitur faciebant λ An patiebantur se seduci & deprimiὶ Minime. . Sed tiinore Dei conti rebant se in via ire declinarent, consol tione spiritus S. erigebant se adversus onera pre- nostiae Patriae, ut liceat dicere: Ecclesiae per totam Hollandiam & caeteras confoederatas Provincias habent pacem &aedificantur. Sed utinam liceret addere : Multiplicantur ambulantes in timore Domini,& consistatione Spiritus i Dum habetis pacem ab hostibus, Sc fideles operarios Dei, qui vos aedificare
in Domino satagunt, ii timini eorum opera δἰ aedificamini. Nam si non aedificabimini, vallabimini Ezech. 2 . 23. Ambulate igitur in viis pietatis ac justitiae quas Deus vobis praescripsit. Et quoniam non minus ac Ecclesia prisca obetis quod trahat &quod
mentia, ne ui desperatione succumberent, atque ira premat, armate vos tum terrore Domini, tum conxi & beneficio huius timoris & consolationis ambu- solatione Spiritus S. Quia labant in via pietatis constanter. Si a Deo sibi non r. Terior & tremor a Domino, cor contritum, timuistent, sicile cessistent seductionibus ad decli- Spiritus contremiscens a ficie Domini non sinet vos nandum: Si Spiritus s. consolatione usi non suis i recedere a via Dei, & parere seductionibus homi-sent. Dole suo onere premente concidissent. Sedinum. Pror. I9. 6. & Is. 33. Qui habet cor tumi- timor Domini compellebat eos in viam, & conso- dum, securum, audax, sine tremore a ficie Dei, levilatio Spiritus Sancti dilatabat anxium cor, ne sitis-l negotio seducitur ad peccandum: Sed qui habet
cerent, sed currerent viam praeceptorum Domini cor tremens, parvo negotio retineturin via bona. I M. tis. 2.
Experientia satis probat, quod ficile cessamus a pec- β. Sed quomodo simul poterant ambulare in ti- eatis, cum tonitritis vel aliis malis terremur, sed illis more tam consistatione. Timor, angor, sollicita do, tenor, M. Et consolatio, pax, gaudium uti- cessantibus trigescit cautio niali. Qui igitur verum timorem Dei cordi habet implantatum, is staenumque sint duo contraria, quae non possunt esse simul l in corde gerit, tuo in viis Domini retinetur. Habete
α semel in eodem sub ecto 3 Non possunt
esse gradu intense, possunt tamen esse gradu remisso. In aeterna vita, cum gaudium nosti erit petie-eium, timor & terim locum habete non potetiti
Sed in hac vita, ubi gaudium & pax de con latio nostia est in persecta & in gradu remisso, locum ii
bere potest mi alis timor. Et in tali: mi, tura timoris et consblationis fideles ducunt vitam suam in terris. Sicut sanctitassidetaim est impersecti, consistens in lucta inter carnem dc sanguinem ι ita selicitas eorum est imperfecta, consistens in mixtura, contemperatione e quasi luctati moris ad consolationis. Habent celia fiteles, dum vivunt, cur a Deo sibi finem 5 cur ab hominibus, scit. peccata su dc malitiam ho-
igitur perpetuo ob oculos majestatem ac magnitu- unem, item justitiam dc severitatem Dei. Comparate eum hac multitudinem dc magnitudinem v sttotum peccatorum; consularate quam impares sitis tanto oneri ferendo sine ne speratione cogitate
denique quantum boni vobis praest terit vester Deus, ut amore Dei accensos pudeat amplius olfendere , dc potius solliciti sitis Deum placare. Talis considerint o vos non sinet sine timore Domini, ut nuper i
i. Consolatio Spiritus s. siciet vos alacres ad Oriendum in stadio pietatis. Tristitia dc terror sine latio ita dejiciunt cor hominis, ut pereat omnis delectatio de libido quicquam audendi. Edunt cotimum suorum. Sed de Eabent quo se consolemur,lproprium, ac in immite eordis contabescunt. Sed si Vid. cetos Ec bifillibiles promissiones Dei. Itaque mactantur Ec contristantiit toto die, sed tamen in his onutibus plus quam victores suiu per Spiritus S. consitationem. Videtis ex his quid ad pacem vestiam pertineat. Nemo est quin cupiat pacem, quam Ecclena nostra nunc habet, retinete. Quid consilii, Adiscamini, ambulantes in umore da. Spiritus s. per selatium dilatat e r hominis, tum
currit alacriter inula Domini Psal. ir'. v. 3α Sine latio non datur pietas. Nam quae pictas ex mero servili timore proliciscitur, non est vera Pietas, ex
intimo cordis proficiscens, nec Deo placet. Ea demum vera pietas est, cum per fidem dc consolati nc in spiritus s. de amore dc auxilio certi, vi huius
376쪽
erit tudinis ad demoniliandain mali trudinem es criter cuirimus in viis Domini. Rejicite ieinit omnem cloctrinam, quae consolationem fides sim ii
fimati Nam qui solatium tollit, pietatem tolliti Peteoniblationem Spiritus s. ambulant Ecclesiae in viis Domini. Admittite igitur sblatium Spiritus S. Habetis certὰ causam solatii. Cog tate quaesis infinitam Dei mi ei cordiam, infinita Chii in merita, ple
nas promissiones v rbi, omnia neccllaria promitte tes contra reatum & dominium peccati, contra o
mnes hostes& desectus, pignus Spiritus S. vim Sacramentorum, paternam Dei dilectionem, opeiiciatiam varii auxilii jam tum accepti. otquot timetis Dominum, admittite sblatium Spiritus, de hoc vos reddet alacres ad pictatem, qua pacem vestram custodiat.S.
DEus creaturis suis, praesenim hominibus, livetasmodE utitur: r. aliis ut creaturis quas nutrit de conservat. r. aliis ut filiis quos justificat, sanctificat, glorificati aliis ut servis ac ministris yet quos alios regit ae guber t. aliis ut speculis iustitiae & severitatis quibus alios terret. Sicut enim Onus campiductor ex multis petulantibus militibus uosdam tantum susecudit omnibus in exemplum ;iis bonus Deus quos. peccatores. quasdam familias , quasdam nationes iacit perpetua exempla &specula in quibus omnes videant quid sint meriti. Talis viri exemplum hic nobis proponitur. His enim versibus continetur novum exemplum propa-
ti extia Hierosolymam Euangelii per miraculum
tactum a Petro, insanatione miserabilis Eneae. In hujus miraculi descriptione consideranda veniunt sequentia: r. Occaso miraculi. Petrus peragrans omnes T clusas venit etiam ad Sanctos qui erant Lyddae. z. Peisena in qua hoc miraculum fictum: vir paralyticus, qui per octo annos decubuerat, nomi
3. Modus miraculi secti: Petrus sanationem AE-ntae annuntiat, Sc tum jubet sugere ac lectiam stetinere sibi ipsi, de illicδ cute xit AEneas. . Fructius miraculi. Omnes qui habitabant Lid ψα rc saronae eum videntes convertebantur.
Quia Ecclesae pacem habebant. sinistri Ecclesi
hae pace sedul5 utebantur :d Ecclesias passim
impigrὰ aedificandas, ut nuper audivimus. Et sie etiam Petrus, non minus cateris d. ligens, Eae pace omnes Ecclesias per Iudaeam, Galilaeam ac Sa mariam peragrans LYddam etiam venit ad Sanino; ibi confirmandos, de me occasione miraculum illud secit. Peragrabat Ecclesias, i. e. visitabat Ecclesias ante plantatas ad eas confirmandas. Sicut patet tamilias, postquam domum aedificavit, eam molies binde lustiat de Dissim emendat, ut in aedificatione conservet. Sicut agricola postquam sementem fecit, eandem saepe luiirat, aviculas abs sit, Zizania eve .lit, humectat, deci ita Apostoli ponquam Ecclesias passim plantat sent, &re res Eeclinae constituis lent, she easdem peragrarunt, ut in aedificatione conservarent. Sic Apostoli Actoriar. Σα. postquam audivissent etiam in Phoenicia, Cypria, & Antiochia Ecclesias cile plantatas, mittunt Barnabam, ut Amtiochiam usque peragraret terram, εc Ecclesias confirmaret. Sic Paulus te Barnabas Actori r 2t, Q. Quid opus erat ita fieri, cum Ecclesiae essem in pace, Asponte sita aedificarentur ae ambularent in tim
re Domini de coni blatione Spiritus S r Ru'. i. Dum
in pace erant, . erant ainrandae contra suturas perse
quutiones, & praemonenda non semper strepa m. sed per multas tribulationes &e. Actori r . o. ut igitur tempore Dcis colligerent vires pugnandi.
2. Nunquam maiori sit si miculo Ecclesia , quam
cum in pace est. Etsi enim tum non tantopere opus est metuere persequiationes, quae Ecclesiam vasten tamen metuenda est lascivia tum doctorum, qui facit Θ, pruritu novitatis capti, gloriosae si ae velificam tur per salsas doctrinas, tum discipulorum, qui facile suemum laxant libidinibus, ac iis abducuntur a
simplicitate quae in Christo est. Necesse igitur est minimos tali tempore uti telo divino quali Pantus
2 Cor. ir. 2, L i a bess 1. 7. Sicut irrato tenerrima cura liberos custodit, ne vel morbis corpus, vel vitiis amma rdatur; ita A stoli Ecclesiam. Et si sine tali cura esset Ecclesia, etiam tempore pacis, mox co rumperetur. Si vel optimos haderetis magistrarus, si vel ab optimis ministris esset plantata aliquariclesia, de tamen perpetua ministerii cura postea non sev retur, cito corrumperet suam viam. Non potest si e
hac cura ministerii ecclasastici Ecclesia aliqua diu
377쪽
sorem , non plus nutiis spublica sine magistratu,
aut quam friuilia Mne patre familias. Potest, fateor, civilis gistratus sua auctoritate& coactio
potestate, si sit in olficio sedulus, homines coercere, ut res lica se immunis a grassantibus caedibus,
simis, adulteriis, &e. sed ut corda hominum maneant in timore Domini, & consistatione Spiritus S. in amore Dei, in spontanea Sc fervida obedientia MVinorum praeceptorum, &α fieri non potest sine hac perpetuae ad visitatione eorum, qui ad praedicandum verbum sint vocati. Sciendum hoc, ne labor SL Ministerii contemnatur tanquam minus necessarius, ne dicam homines, quod multi dicunt,
intelligo capio rcligionis aequE ac ipsi Pastores, quid opus tam peste uentare templum' Qui per Apostolos edocti vectum receperant, etiarnsme intelligebant verbum, & tamen necessirium erat ut denuo ab Apostolis visitarentur. Qui rectE hitelligit m si iide inissimus , carne robustus, hostibus ob -
,3c di Vinae confirmationis indignus,is non faci-lE contemnet ministerii operam, per quam Deus
nos conficinat. Sicut mater non tantum parit in
rem . sed vanum alit uberibus sitis; ita ministerium non tantum est semen regenerationis, sed de . lacnuuitionis, quod non raro sed saepe bibendum
est, ut per illud adolescamus v v. i. i. Vide Gai . . 19. q. d. Semel vos converti non minore labore quam est parturientis matris, nune denud idem la-
t mihi stibe diu, ut ex novo hoc errore vos eripiam. Precandus igitur Deus ut visui vineam quam illant ΛPal. D. II. At enim illareragratio Petri per omnes Ecclesias nonne illustre algumentum est Papam Romanum esse Episcopum G uni icunm Quoniam enim sucos et Petri est, ipsius quoque est peragrare omnes Ecclasias, & proinde omnium Ecclesialum Episcopus est jure divino. . i. Inspectio & visitatio omnium clesiarum non siit ossicium solius Petri. sed omnium Apostoloriam, ut supra ex Actor. II.
V. 22. aulivimus , necnon ex 2 Cor. ir ra. Aposto
li enim omnes non erant unius Ecclesiae ministri,
sed omnium Ecclesialum. Quod si Papa est Minisset omnis in Ecclesiarum, est siccestar omnium Apostoloriuia, est verus &Glus Apostolus, quod o amen non audet dicere. Apostoli enim siccessores non habent. 1. Si Papa est siccessor Petri, habens
Fotestatem peragrandi dc confirmandi in doctrii in ostolicaonitam Ecclesas, cur non facit 3 Sisic-
cessit Petro, cur non imitatur Petriam 3 Cur te mutavit insedere. Hodie enim non dicitur: Papa peragrat omnes Ecclesias. sed Papa sedet in Vel saper omnibus Ecclesiis. Sedit viginti quinque an nis. Cur non satisficit ossicioὶ cur non magno labore & molestia, cum periculo, cum infamia per grat omnes Ecclesias more Petri & Pauli 1 Cor. it. V. 23. &c. praedicans Euangelium , sublevans infirmos , corrions errores ex vcrbo Dei, &c 3 Sed p tius sedet vel equitat in inbe olbis Domina purpuratus dc coronatus. Hoc cerie non est more Apostoli Ecclesias peragrare, sed more Imperatoris ac tyranni Ecclesiis clominari contra edictum Petri I Petr. 1. 3. Perambulare, inquit Iesulta a Lapide, est
principum, denotatque auctoritate lus regendi.
Sicut Princeps perambulat regiones sibi subjectas, , , omnia lusitans,omuibus providens&jus dicens ra, , Princeps Pastorum obit devisitat si os stibilitos &c. Hoc certὰ non fecit Petrus, qui non more Principis obequitavit cum pompa & splendore, sed more pauperis Pastoris obambulavit cum cura, labore & in linia. Sed ne rapa hoc quidem ficit, quippe non mnes obequitans, sed Romae in si perbia & luxu vitam agens. Quomodo igitur imitatur Petrum 3 Αudivi equidem. atrum illum asinum, albo sino v ctum,plateas urbis Romae in processionibus si is o ambulare. Sed quando pedem ponit extra uetbem, extra Italiam vel Europam 3 Gando omnes Ecclesias peragrat ad praedicandum Euangelium robin. unitatur Perium, dum Iesilitas mittit, qui ejus nomine totum orbem peragiant & Per Ecclesas reptitant. Hic enim est linis instituti ordinis Iesiuitici. Rest. Faciunt hoc emE Jesultae, veri non ad exemplum Petri, sed ad exemplum Phari-seorum Matth. M. 1. peragrant Ecclesias, non ut
eas indoctrina Apostolorum de in praxi illius doctrinae confirment, sed ut serant idololatriam, haereses, superstitionem, ut promoveant proditiones. bella, ut exsequantur consilia Hispanorum.ut corradant pecuniam ad opima condenda monasteria, dcc. Hoc Petrus non secit.
cus, de quidem inveteratae paralyseos. Medicidistinguunt inter paratisin recentem de inveterintam. or dissiculter, posterior nunquam curatur,
378쪽
qurap r continuationem morbi pars re bluta con-tiabit atrophim.Paralysis est quali liquefactio membri vel membrorum, orta ex obstructione nervorum. Cum nervi sunt liberi dc spiritibus animalibus repleti, membris dant vigorem dc robur, ut ponsint extendi& cum vi quadam agitari. Sed cum nervi obstruuntur de Spiritus intercipiuntur, illico rerit membroruin vis de robur, ut tanquam liqueracta de mori pendeant a corpore, sint gravia, naccida, mollia. Haec paralis is seu resolutio membrorum. Cum hoc malum . ad tempus durat. Peratrophian membra illa exarescunt & planE moriuntur, & tum morbus nullo medicamento curati potest Talis erat hic morbus , dc tamen a Pelio curatur. Vide quanta sit ars minithiorum verbi. Quod inedici omnes omiubus sitis pharmacis non possunt, ministri suo xcibo possunt, cum potentia Christi dc Spiritus S. a quo muli sum cum verbo ipsorum
Ob ea. At non omnes ministri hoe possunt, nee qui possunt, semper possunt. R P. Hoc fit, quia non sunt Domini hujus operis,sed ministri, per quos
Dominus operatur, quando vult. Etiam medici non possunt curabilem aliqvcm Sc minimum morbum tota sua arte curare, i is quantum Deus ipi vim arti cooperatur. Quid mirum igitur ministros verbo suo non posse furere quod lubet, nisi in quantum Deus verbo ipsoauia cooperatur 3 Interim tinmen evidens est hoc exemplo, quod per ministros
Hibi Deus operetur talia opera, quae Omnem humanam artem&poteritiam superant, ut ita homines in humanis artibus nihil praesidii invenientes, per obedientiam verbi eant ad Deum, qui verberare potest sc sanate, qui uno momonto paralysin potest inducete de Gare, ut patet in excisis Jero ami
Ob M. Atqui hoc quidem Deus per Prophetas Jc
Apostolos operatus est, sed nunquam per ordinarios Ministios hodie operatur. Ress. At operatur tamen
per hos lioque quod majus est quain sanatio cotirotalis paralis eos, nimirum sanationem spiritualis latair scos, qua can ara corporalis quoque paraliseos natio sequetur, si non in hac, saltem in altera vita. Anima quoque habet sum paralysin, cujus corpori is illa parali sis quaedam ima o dc repraesentatio
Sicut enim corporalis paralisis consistit in exclusione Spirituum inquetitium, de inde orta membrorum impotentia & are mone in similis est animae nostrae corruptio, in eo consistens. quod i. i fluens gratia spiritus S. interpositione peccati ὶ ii bis divertitur ne inquat. 2. Facultates animae, influxu gratiae destitutae, sint impotentes dc mortuae ad ulluni opus bonum immo induratae sicut at facta manus, quae flecti non potest. Hanc spiritu leni paralysin animae, cui omnes homines sunt o noxii, Deus aequE sanat per ordinarium verbi miniasterium, atque per ministerium Prophetarum M postolorum, &hac sanata facile portanat paralisa corporalis, donec tandem ctiam satiabitur eo die cum juveties mus initar aquilae Pi A. io 3. Utimini igitur panacaea divini verbi, quae de hunc x
mnes alios morbos potest sanare. Cum omnis an se omne auxilium humanum deficit, praesidium t
men est in alte seu in S. Theologia ministrorum, qui vel tollere moibos, si Deo placet, vel certei
bres secere possunt, immo qui ipsini mortem P
sum sciare ac in vitam convertere.
Ogus satiationis est I. Ex parte Petri sanantis, qui
I. Sanationem annunciat. Jesus Christin te s nati Non dicit sinet, sed cinat. Non est votum, sed annunciatio seu promissio, q. d. sicut habeo promissionem a Christo, ita conlido te per manus mea sanatum iri. Non exspectavit desiderium aut petiationem AEneae, sed inveniens ipsim statim annun- elavit salutem. Gratia Dei libera est, non datur secundum merita, nee sectandum cujusquam velle aut euriete . sed secundum Dei beneplacitiam, uinde s pe invenitur ab iis qui non quaenam Rom. Io. 2o. Unde tamen non sequitur quod non sit quinenda.
Etsi enim Deus se non alligavit nostris ossiciis , t men ii lem nos obligavit. 1. Iubet ut surgati S e dc sterne tibi ipsi. Iubet sternere lectum, ut si indicium morbi ver) sinati. Si quis hic adesset Pelagianus ludum ster, Petrum sine dubio magnae abrurditatis argueret, quod surg re juberet eum , qui paralyticus de totus impotens erat. Sed Petrus se facit Edesenderet. Diceret enim: Etsi scio te impotentem esse ic non posse tuis vii bus singere; tamen habens promtissionem ec missi nem a Christo Domino meo ad benefaciendum hominibus per assistentem virtutem Christi fiducia sejus missionis de promissionis jubeo te ut sirgas o
usus Gre,ut quod ego te jubroa eus in te ore uir
379쪽
sie esam sicinnis in ordinatio ministerio Euangelii.
Jubemus se convertere M in timore Domini ac con-iblatione spiritus S. ambulare, quos tamen scimus dedocemus ad omne bonum impotentes & in peccatis mortuos est: Nec tanaen propterea absurdi sumus. Quod enim nos jubemus, colandimus Deum oper virum virtute iis benedictionis, qua ministerium nostrum se comitaturum promisit, quantum quidem su loriae novit conducere., In Ex pane senati AEneae. AEneas audito mandato statim Cirrexit. Etsi impotentiae suae non ignam erat, tamen verbo Petri confisus ad surgendum
se composilit, quod benedicente Deo succellat. Non responsavit Apostolo Praetextu impotentiae , sed admotum compositit. Sic etiam nos, mandata Euangerii audiemes , non dcbemus nos subducere Obedientiae Praetextu impotentiae, sed scientes verbum Dei esse, cum fide in Dei virtutem accingamus nos sun-stendis ossiciis, dicentes cum Petro Luc. I. s. D vembo se ejiciatis rara. Etsi saepe conatus sum carnem
meam superare, M ossicium facere, nec quicquam Promovi aut proieci, tamen quia tu jubes, si clatuae opis manebo constans in conatu. Vide Hebr.
F Ructus miraculi est colixosio omnium qui inhabitabant Lyddam Matona. Hic multum disquiritur desarona, utrum intelligatur vallis illarum cst unda, quae juxta littus maris extenditur a Caesito ultra Joppen inter montes Eplatim, cujus tanta est et inset bus, vino de floribus ut Civistus se ipsim comparet rosae Saronis Canti Mde Maias gloriam vitae aeternae comparet cum
Saronae Esa. 31. 2. An vero intelligatur urbs Saron, quae non procul sita est a Lxdda, ut patri ex Mapparetrae sanctae. Mihi velisimile fit urbem iam is D , non totam provinciam. Probabilius enim
est . incolas duarum urbium vicinarum, quam tOti provinciri hoc miraculo convcrsbs esse. Quie-
id fit, miraculosior, ut sie loquar, est muraculi es-Dectus, quam ipsum miraculum. Umun hominem a corporali paralysii mare, miraculum, sateor, est
magnum, omnem artem humanam superans. Quantum igitur opus est tot homines curate paralysi de moriespiti tuali l Precemur Deum, ut & hodie in lscaciam suam largiatur verbo praedicato. Grassatur limror nos raralisis Viritualis, quod patet inraesertim ex tarditate ad tollendas manus in precibus , qua in re multorum manus aded tardae sunt, ac si paradisi essent tactae. Sic in cursu caeterorum os-ficiorum adeo sumtis tardi ac si Pnua nostra essent paralytica. In rebus mundanis plostquendis stimus celeres ut cervi,sed in divinis sumus paralitici. FactDeus infulemur.
HAbemus hic novum particulare exemplum propagati exuaJerusalem Euangelii per ministerium Petri, consistens in novo miraculo patrato in civitate Ioppe, quae eli ad latus maris versus Orientem ab Hieros birma. De hoc miraculo itidem qu tuor sunt consideianda: i. Descriptio personae in qua patratum v. a. Occasio miraculi v. 37. ad o. 3. Miraculum ipsum N ejus modus v. o. r. . . Miraculi effectus v. a. Persona dei bitur i. a nomine. x. a religione. Nomen ponitur 3ctum explicatur. Nomen ejus linVaHcbraica vel striaca fuit T ditha auod Graecὰ senatSed ouid Latine Dama, caprea. Nomen habet ad acrimonia de celeritate visis. Celetitate enim pedum & celeritate visus pollent illa animalia. Aprum nomen mulieris,quo bonarum mulierum praecipuae proprietates morales exprimuntur, videb alacritas ὀc pudentia. Vae marito, cujus uxor non potest appellari Διὶ,ωκ. i. c. qui habet uxor a ignavam de bardam ac stupidam, quae ce ere non potest nisi quae aio pedes rant. Et vae illi hero cujus ancilla non potest appellari Utimam omnes uxores δc omnes ancillae apellarentur revera Dorcas, quantum hoc augeret pacem Oeconomiarum luis hujus nominis latE exprimitur Prov. 3I. a V. io.
ad . cap. praesertim v. 26. 20. Nostro aevo anciliatulae nostrae plerumque sunt Dorcades inversae , habentes celeritatem in capite dc prudentiam in pedibus. Celeres inquam, sunt ad iram, indignationem, jurgia, manus vero de pedes tam lenta prudentia ii runt gubernare, ne quidastigore ae in vel aliis inconi odis detrimenti patiantur. C reae celeres sint pedibus, sed ne celeritas pedum ipsis noxia sit, habent celeritatem visis in oculis pei quam pedum celetitatem temper t. Sic decet mulierem osse at
380쪽
ctem ad Iabores. sed debet etiam in eapite habere prudentiam , ne nimia alacritas noceat ipsis dc aliis. Nam promptitudo sine prudentia suit malam mu
Notabile autem est, quod Spiritus S nomen hujus sceminae non tantum ponit, sed etiam interpretatur. Sic saepe facit Johan. i. v. 2'. dc ηα. α 43.
His exemplis Spiritus S. voluit Eccletiae commenaare versiones N interpretationes Scripturae ex Sem ne Hebraeo εc Graeco , in quo scripta est, in sermonem cuique genti vernaculum, nec non interpretationem locorum obscurorum qui sunt in Scrurruta. Hinc generale mandatum, ut quicquid peregrinis linguis per Spiritum dicitur, accipiat si iamin: erpretationem I Cor. s. Et additur ratio,ut
mnia cedant ad aedificationem ibid. v. - Hinc prisca Ecclesia ita secit. Habemus enim versiones Bibli rum in linguam Romanam. Enptiacam, Persicam, Indicam, Scythicam; Arabicam, Syriacam,&c. Solus Antichristus Spiritui S. in hac parte contrariatur, &xetat Biblia baberi in lingua vernacula, sed laesaurum illum conclusit 5e contexit siliquis Linguae Latinae ab oculis vulgi, ne fiant sapientes ad salutem S ad detectionem si audum ipsus: Vide Concii l. Trident.
Religio hujus scrutinae in duobus consstit: r. inpura doctrina. 'Erat enim discipula. Lini uicta vita. yrat enim plena bonorum operum,&piaesertim elem mosynarum quas siciebat. L Erat distipulae Antequam Christiani appella- tantur, qui Christum sequebantur, Discipulosum &Discipulatum nomen gerebant. riclesa Christianamon habet Muisti &Magistias, sed tamen habet discipulos & discipulas. Inter extraordinaria iustiumenta Dei suerunt etiam mulieres Prophetissae, sed virdinatium Ministerium Christus non nisi viris commisit. Mulieres possimi fieri reginae, sed non Aores Ecclesiae. Forminae vetantur esse Doctores i Cor. 4 3 ,31. ITim. 2. II. Sed non vetantur esse discipulae, sed aequὸ sunt membra Ecclesiae Dei ac viri. Cujus autem discipula erat 3 christi & Apostolorum. manens in doctrina Christi & Apostolorum. Non enim qui Christianum nomen retulit, sed qui in Chri si & Apostolorum doctrina manent, discipuli & dis.cipulae litat. Discipulus enim est qui doctrinam docentis recipit. Qui stequentat scholam Christi ad di TAR Ius P RAc τ Icus
scendam ejus doctrinam. Christiani sinus igitiatdc religio sine doctrii in veritatis nulla est. Qui non est si nus in doctrina, non potest est e sanus in vita, & pr inde non potest esse Christianus. Qua autem doctri na illa Christi, quae facit ab quem distipulum vel discipulam 3 Exprimit hoc Christus Matth. 16.r . MLuc. I . 26, 27. videlicet doctrina propriae abnega tionis, doctrina obedientiae & fidei.
I. Abnegate dignitatem & vires proprias 3 cum dolore propriam indignitatem dc impotentiam sit tire, fiteri, deplorare. 2. Abnegare cinam & amorem sui ipsus,s: Deum plus amare ac desiderare, quam seipsum. Is enim verus discipulus est, qui non seipstim quaerit, sed magi misit honorem, cujus praecipua tristitia non est in eo quod ipse male habet, sed in eo quod Deum stena t. Summa: In seipso non confidere, e seipsum
non quaerere est seipsum abnegare. II. Recipere ciuem suam, vel onus saum,s
nus ac jugum a Christo sibi impositum, ut est Matth.
i. Praeceptis Christi obedienter se submittere. x Casti,tiones de probationes Christi patienter
recipere. VIII. Sequi Christum non enim est imitetur, sed sequaturi est, Christo vera fiducia cordis adhaerere. in manus Christi se te re, & ab eo selo omnem
justatam, omnes vires, & omnem benedictionei int horalem 5caeternam in vita & in molle filiali Mducia exspectare. sic explicatur 2 kis. v. ,s. Qui itaque didicit de tenet doctrinam de vera abnegati
ne sui ipsius. de obedientia praeceptorum Christi, de patientia crucis Christi, εc de fiduciali exs ctatione omnis boni ex meritis Christi alle verus discipulus vel vera discipula Christi. Qui enim hae gen ta capita doctiluae tenet, isne aridabjicit doctrinam de traditionibus de institutis humanis, de libero arbitrio, de propria justitia aut meritis propriis, propritoque sitis Actionibus, & quae porro ab iis dependent.
agitoscitque divinitatem ac plenitudinem Christi, doctrinamque justificationis ac regenerationis, Ecquae inde dependent. lI. Erat discipula plena bonorum operum. Sicut vita sine doctrina; ita doctrina sine vita non potest g rere nomen religionis& Christiani sint. Est autem agnoscenda in hac phrasi figura loquutionis. Est enim metaphora non desumpta a vasis yel cistis,liquoreues alia