장음표시 사용
391쪽
runmo eius describitur, quod fuerit capitaneus Ronuimus, cohortis scit:cet Italicae , praesidium habens in urbe Caesarea. Nihil hic philosophabor
neque de cohortibus & ordine militiae Romanae, neque de situ M amplitudine urbis Ces leae, sed unum tantum annoto dogma, quod Pietas Id militia non ponant. Cornel: us enim miles ta pius ibit. Hoc
re atr. Mennonitas, qui negant lanctionem miliorem cum Christianismo poste constitere. At vero Cornelius miles & quidem capitaneus & pius fuit &Deo acceptus, at postea patebit, nec uspiam juisus esi Post Christianis num deponere militiam, nec
propter eam reprehensus.1. Milites profanos, qui negant quenquam posse esse bonum militem qui valde religiosus ci, sed militem bonum debere esse ferocem, truccm, α αε- Curi peccati, mortis & diuini iudicii contempto- m. qui, secus quam Cornelius, I. religionem
ludificantur. a. dii luti sui it & feroces. Ω-rantur, praedantur & blasphemant. Aliud patet in Cornelio, qui sonitudine adeptus stationem illus rem in cohorte praetoria, tamen Deum timuit &religiosis suit valde. Non igitur militia sectio cli, ne vel Dei favorem vel pietatis exercitium impc- Religio hujus viri consiliit in quatuor partibus
quae receintur. I. suit religiosiis. i. timuit Deum cum tota ilia. 3. opera misericordiae quenter
exo ita. . in precibus assiduus fuit. Hla ante omnia in genere quaeritur, an haec religio suem tae vera regeneratione cordis, actus scilicet lubeti arbitrii mere moralis, an vero suerit motus verὰ spiritaralis, ex opere regenerationis per Spiritum S. prolectus 3 Scimus etiam homines irregenitos appellari religiosis, & aliquo modo Deum timentes &dare eleerno sinas, & precari, ut patet in exemplo Pharisaei Luc. 18. io, ii. & Pauli Actor. 26. 4. s. Quaeritur an talis quoque fuerit
Cornelii pietas 3 Illi oui sunt de Synagoga Pelagiano: in lil tet ita vellent, ut inde possint piobare, Cornelium bono usu liberi arbitrii & gratiae communis vel metuisse, vel saltem consequutum esse majorem gratiam, qua salvatus est. Sed i. nimis ampla est desci iptio pietatis Corneliena , quis ut
quadro in motus irre nitorii m. 2. opera & eleemos1nae eius dicuntur asccndisse in conspectum Dei
sit acceptus Deo. Vide etiam v. Σα. Major est impotentia ii regenitorum, quam ut talia pollini.
Ob eis. i. Si fuit regenitus, fuit etiam jiistificatus. Si justificatus, quid opus habuit revelatione Chri ili 3 Si fuit regenitus, titit etiam Christo insitus. At hoc non fuit, cum ne piose irrus quidem fidelit, sed incircumcisiis. Resp. i. Non se lititur: Est aliquo modo regenitus. Ergo est j illiscatus &Chi isto insitus. Habet enim tegeneratio & sanctificatio Spiritus S. suos gradus. r. Primus gradus eli contritio & emollitio co dis, qua quis adigitur adsensum peccati & miseriae, quo sensu gravatus sit: t & estarit liberationem. t. secundus gradus usi agnitio Clirini, qua quis de sullieientia Christi ad liberandum convictus te ipsi ina abnegat, & ad Christum confugit, eique viva fiducia cordis inseritur.3. Tertius gradus eli emendatio vitae, qua quis de gratia Dei per fidem in Clui stum certificatus accend: tui vero amore Christi, cu)us vi stimulatur ad mortificandas libidines carnis, & sectandam obedientiam praeceptorum Dei. Primus gradus regenerationis vocari solet Spiritus tervitutis, re est
proprid effectus legis: duo posteriores gradus vocari s lent spiritus adoptionis, sunt proprid este clum Euangelii λ quamvis non ita piaecise dist n-cium, quin utrinque ad utrumque concurrat.
Rom. s. rs. Jam fieri pote st, ut Cornelius habuerit primum gradum regenerationis, scit . ut stetit contritus corde & stadius, & onustus sensu miseriae, sitiensque gratiam & esuriens, eamque quaerens. Sed nondum novit veram viam inveniendi, & --rum modum quaerendi, sed sine dubio eam quaesivit per propria opera, ὀc honestam vitam, quae t
incia opera Deus propter veram contritionem cordis non aspernatus est, sed se iis moveti passus est ad dandos majores regenerationis gradus ad salutem necessarios. Quoniam enim habcbat cor verξ fractum & Spiritum contritum, quem Deus non adspernatur, sed cui ficta est promissio resectionis lespiritus s. Matth. ir. 13. Psal. 1 I. r'. Achor. 2. 2.
Ideo Deus ipsi facit apparere gratiam salvificam Euangelii, quae ipsu in insiluit, quo modo accipere possi gratiam quam esuriebat α quaerebat corde
Dacho ta contrito. Omnibus enim contritis Spiritus adoption: s promissus est. Fieti etiam potest, ut, quam is Iudaicam religionem non esset
ic a proscissione amplexus, & Iudaicae Eeclesiae Zet insertus,
392쪽
inserius, quales videmur suisse omnes, qui antei Cornelium ex gentibus conversi sunt, tamen ex Iudaeis&ex lectione Scripturae aliquas notiones de Meisia hauserit, iisque vera fide assenserit, ut coram
Deo non minus fuerit proselytus, quam illi qui icircumcisi erant , & relisonem Iudaicam amplexi, utque ideo non tantum tabuerit spiritum servitutis, sed etiam aliquem gradum de spiritu adoptionis , lqualem habebant fideles in V. Test. ex generali co- nitione Messiae, cujus beneficio potuit aliquo mo- lo Deo servite in obedientia filiali. Sed quia post
Christi mortem non satis erat ad salutem generalis illa cognitio Meiliae, per quam Patres in Vet. Test. servati sunt, ideo ipsi neceisaria filii elatior Christi revelatio, perquam personam Sc officium eius ita cognosceret, ut vera de explicita fide in Jesum Nazarenum recumbere postet, ut hanc materiam latE ldeduximus cum Eunuchi historiam explicaremus , iqui etiam pius quidem fuit , dc tamen conversione ad Christum opus habuit Actor. s. Object. a. Cur igitur per praedicationem Petri demum spiritus S. in ipsum incidit . si antea fuit re-
genitus 3 Resp. i. spiritus confirmationis de ma-Joris illuminationis. Erat enim re uetatio ejus valde imperiecta. Σ. Spiritus donorum extraordinariorum , quae tum temporis communiter contingere soletiant iis , qui ad Christianam religionem lconvcrrebantur. Hinc non immeritδ observamus,
quam necessatiast cognitio Clitisti, dc quam parum prosint opera sine fide in Christum. Habebat certε Cornelius operae Sed si ad Christi fidem conversus non esset, quid profuisset λ .Frecruentemus igitur diligenter eam Scholam, in qua Cnristus secundum personam & ossicium suum p E secundum Scripturam praedicatur, nec sinamus nos specioso praetextu bonorum operum de Sanctae vitae seduci ad eas Scholas, ubi Euangellam mutatur in legem, dc vera agnitio Christi non inculcatur. Bona opera praedicare pium est , sed qui non prius Christum rectὸ praedicat. de bonis operibus Hastra raedicat. Saepe igitare fit in memoria illud Pauli , hil. i. 7, 8, 9. Ptius habendus est Christus. &cum ipsis uuio per abnegationem perfectam siti ipsus &ret vivam sidem in ipsum. Tura in Christo pi P --bulandum. Nunc veniendum ad particulares atticulos religionis Cornelianae, quae sint pietas in Deum, cura n lamiliam, misericordia in rauperes, & diligentia in erecibus.
t. Erat Internam constitutionem eordis haec vox exprimit, de pietatem cordis describit. Vera pietas cordis in tribus consistit partibus. i. in reverentia, timore de humiliatione, qua homines Deum ut creaturae creatorem suum, de praesertim ut peccatores terribilem suum iudicem cum angore, poenitentia & humilitate verentur ac venerantur. Σ. in fide ac fiducia, qua per Christum ad Deum accedunt, eumque filiali fiducia ut benignum Se placatum Patrem amplectuntur, de auxilium Sc gratiam ejus quaerunt. 3. in amore Dei, quo in co de accenditur odium peccati de delectatio in lege Dei. ut in ea delectetur die ac nocte. Haec est .c ... inviniam autem Cornelii rogeneratio nondum pervenerat ad eam perfecti nem , ut Christo per fidem insitus per amorem ex fide Deo servitet in nova obedientia revelatae voluntatis , ide5 hic specialiter & praeci Esumenda est pro humilitate ac reverentia, qua in creatorem, nec non pro poenitentia ac time gratiae, qua in judicem suum erat affectus. i. Timebat Deum cum tota familia, i. e. se,psem 5e totam suam familiam exercebat in timore Domini. Sicut notabat internos cordis in Deum assectus ita timor Domini hic notat exte na cultus exercitia, quae cum familia si habuit. Iudais inuin extern P professus non est, nec circumcisum, nec sacrificiis deditus in templo, sed tamen in domo sua non fuit sine exercitiis cultus 3 Quae autem illa 3 Sine dubio legit Biblia, dixit preces, cantavit Psalmos, implantavit juiuolibus principia religionis, quarum ipse ea intellexit, inculcarit iis timorem Domini de studium bonae consumiae in hinesta conversatione.
3. Dabat multas eleemosynas populo. Non s luna intellexit veram religionem requirere, ut Deus timeatui de colatur, sed etiam ut proximus diligatur & in necessitatibus suis juvetur. Nam eleemosyna est sublevamen proximi indigentis prosectum ex misericordia. Adjumentum proximi indigi quod ex misericordia non proficiscitur, non est dignum nomine eleemosinae, quippe quod a misericordia deducitur. Neque vero tantum ex misericordia prosectae hae eleemosinae , sed etiam ex grati tuaine. Cum enim Ethnicus esset, &habitaret in urbe, ubi Ethnici mullii essent, voluit tamen eleemosynas
suas date populo νύ scit. Judaico, quippe a quibus acceperat doctrinam legis, siccundum quam Deo
393쪽
Deo serviebat, & serie etiam aliquam cognitionem Euangelia Voluit igitur secundum admonitionem
Pauli Rom. r Cor. 9. II. corporalia gratus
reddere iis, a quibus spiriuialia acceperat. . 4. Precatus est Deum jugiter. Non tantiis sa- iam myrecibus exercuit, sed & ipse sua seliloquia ad Deum effudit, inque eo adeo fuit frequens α diligens, ut dicatui eontinuus fuisse in precibus. Quin o s per Precatus 3 i. e. tam frequenter x diluenter, ut habitum praecandi induerit & corie per ad preces paratum. En haec religio Cornelii. Hic jam eri materia ex qua confici possit nova tunica, quam vobis strenae loco demus in novo anno vultis enim ut de novo anno hoc die aliquid dicam quamque induatis loco veteris istius tunicae camis quam iactenus gessistis. Audivimus historiam Ethnici ad Christianisinum conversi, & in carecoluimus primum diem magni isti Jubilaei, quo super nos omnes Ethnicos ortus est sol Iustitiae.
Quod si ex Ethnicis ficti sumus Christiani, deponamus tunicam carnis quam gessimus in Ethnicismo, dc induamus hanc novam tunicam, in quatuor Christianis hisce virtutibus consectam, qua indutus si it Cornelius antesignanus Ethnicorum, Primitiae Ethnicorum in Ecclesia. Id enim est secundum admonitionem Pauli Eph. 4. i 7. & Petri a Petr. v. 2, 3. Itaque. i. Qui hactenus suistis impii&corde vestro addicti peccato, induite sensum numinis, operamini vestim reconciliationem cum Deo per detestationem peccati, applicationem Christi, amorein Deidcvoluntatis ipsius. Qui dicitis vos intus in corde timere Deum, etiamsi extus non sitis in cultu Dei diligentes. Di, scite a Cornelio & vos Sc vestros exercere sedulo intimore Domini publice εἰ privatim, legendo, audiendo, cantando, precando, vos invicem instituendo, iam mendo. 3. Qui dicitis vos amare Deum, ac interim proximo non exhibetis debita ossicia; discite a Cornelio proximum amare, non sallere nec injuriis aut damno affore, in infirmitatibus ferre, peccata remittere ei, in necessitatibus succinere. . I ci E discite vigilare coram Deo assiduis precibus, Ec per eas alere illam communionem sidu-tatem inter vos dc Deum.
Si sic facitis. sine dubio Deus strenae loco vobis stabit sium lavorem dc benedictionem, custodia
vos hoc anno Sc omnibus annis vestrae vitae, dc tandem faciet vobis illucescere annum aeternitatis, qui
est sne hyeme, sine vento, sine frigore, sine aestu, sed est perpetua aestas amoena, jucunda sine mensulae: fine. fior. IO. v. J,q, S, O
PRimus dies cuiusque anni solet apud nos festivus haberi Se publica praedicatione verbi Oc praecibus
celebrari, idque ob duas causas: I. Ut nos Deo eratos exhibeamus pro reversone solis, quae circa noc tempus incipit, per quam
reversionem renovantur in nobis vires vitae nostrae naturalis, rei hyberna fiigora tenebrasque dejectae. 2. ut recolamus memoriam circumcisionis Christi, quae octavo post ejus nativitatem die facta est, quaque Christus testatus est, se venisse auctorem Spiritualis istius circumcisionis de regenerationis, qua corda nostra in hybeinali mone peccati renovantur ad novam ac spiritualem vitam, de liberantura Dominio peccati. Propter has causas noluimus isto die eligere novum textum, sed eum arripuimus, qui inordinario nostro textu sponte in manus venit, videt. caput decimum Actorum, quod agit de Cornelio Bhnico ad Christum converso. niam enim Cornelius primus est ex incircumcisis Ethnicis, cui Euangelium praedicatum est, dc in quo Apostoli didicerunt imposterum sne scrupulo incircumcisis Ethnicis Euangelium annunciare, imitab Euangelium a Iudaeis ad Ethnicos transferre Actor. II. Q. Ideo jure merito nos Ethnici die novi anni nobis in m moriam revocamus historiam illius diei, quo converso Ethnicorum initiata est, quo sel justitiae Ethnicis est exortus, quoque spiritualis circumcisio ad incircumcisos Ethnicos coepit penetrare.. Historiam capitis divisimus in duas paries, qua
i. Prior est descriptio persenae quae conversi est. i. Posterior hes t duo media modumque conversionis. In descriptione viri, cui primo ex incircumcisissim est annunciatio Euangelii, inter alia vidimus emplum viri Pii ac rogeniti, qui tamen nondum Zet a
394쪽
etat conversus ad Christiam, quae videtur contradictio in adiecto. Ex illas parte vir hic describitur quoi l erit pius, timens Deum cum tota familia, faciens
eleemosynas multas, cujus etiam preces &eleemosinae tales suEre, ut Miscenderent in memoriam coram Deo, imo quod operatus fitjustitiam, Nacceptus fuerit. Haec san) dici non possunt de homine irregenito, qui Spiritum S. non habet, quippe de omnibus irregenitis in Scriptura dicitur, quod sint vasa Diaboli, mancipia carn s , hostes Dei, sub dominio peccati. Vicii sim tamen ex altera parte de hoc viro .l: citur, quod nec Judaeus natura, nec proselytus, nec Christianus tuerit, sed quod verba salutis ignotaverit, & opus habuerit, ut prius ad Christum converteretur. Vide Actor. ii. I . Qui
hoc simul stare poteit, quod Cornelius sitit pius ac Deo acceptus, id tamen nondum fuerit ad Christum conversus, nec sciverit verba per quae salvati possit ZRess. Hanc objectionem superiore concione solvimus. Sed quia difficilis est Sc magni momenti, solutionem illius sub initium hujus concionis clatiori
methodo ae modo repetemus. D:ximus Cornelium regenitum quidem ac conversum suisse, sed regenerationem ejus adhuc suisse in fieri, nec deductam ad eam perfectionem partium id graduum, ad
quam Christianorum regeneratio in hac vita perducitur. Internus ejus ac novus homo erat adhuc em-brio de scelus impcifectus. Nam r. Regeneratio dc operatio specialis gratiae, quae electis Dei secundiim beneplacitum Dei contingit, habe: sitos gradus, qui non perficiuntur uno momento, sed ad tempus a se invicem aliquo modo
pollunt separari. Operatio specialis gratiae dixi ditur. t. in spiritum servitutis, quo cor hominis frangitur. spiritus conteritur, dolorificus sensus peccati de nialedictionis excitatur, & desiderium gratiae accenditur. 2. in spiritum adoptionis, quo cor
hominis agnitione Christi Jesu illuminatum ad eum accedit, de cum filiali fiducia liberationis in ipsiim recumbit, quoque filialis iii Deum amor in nobis accenditur, cujus ductu de impulsit servimus Deo ingenua obedientia, quo denique amot de gaudium ac certitudo salutis in nobis generatur. Jam Cornelius quidem habuit Spiritum ietvitutis . cujus vi miseriam tuam cum pudore de Venitentia sensit. Sc gratiam Dei anhelavit italis enim est contritio salutatis,
Pst Ac TI cus tuae specialis gratiae verum initium est sed quia mecia gratiam 1 silaiarum quaerendi vel inveniendi
ignorabat, fieri potest, ut quaesiverit per opera, quae
tamen opera Deus secun him promi ilionem sitam, Pial. 12. propter contritionem cordis, non planEalpernatus cit, sed iis se moveri pastus est ad majoremnatiam, quae ad salutem necessaria erat, comi erendam. Non enim est contra sanain Theol
giam, quod primitiae gratiae regenerantis bene usu patae, sint caiis, impetrantes gratiam majorem. Habenti enim dabitur, ut abundantius habeat Mai: 13. t 2. Moralibus virtutibus, quibus homo seipsum ab aliis per liberum arbitrium naturale nonnihil discernit, nullis promistionibus alligata est gratia r nerationis salvifica: Sed initiis gratiae regenerantis bene usurpatis est alligata Joh. 7. 17. Sc praecipue cor contritum habet magnas promissiones Ples. si .
1. Cognitio & applicatio Christi, quae perspiritum adoptionis in nobis accenditur, etiam habeti uos gradus. Nam est vel generalis vel specialis. Illa, qua quis sciebat Sc credebat esse vel venturum essequendam Meiliam, qui a peccatis esset liberaturus, dc cum Deo reconciliaturus. Haec, qua quis specialiter scit, fatetur de credit Jesim Nazarenum esse Filium Dei & vetum illum Messiam, qui meritos pallionis ὀρ virtute sui Spiritus silvet ab omni cato. Illa erat fidelium in V. Test. dc iuniciebat ad hoc, ut quis esset acceptus Deo. Illam quoque potuit habere Cornelius. Et si enim non erat pro elytus Acircumcisus ac Iudaicae Ecclesiae extemὰ insitus, tamen quia habitabat inter Judaeos, potuit habere Seripturas , & ex iis aliquam cognitionem Christi adipisci, per quam Deo aliquo modo acceptus esset. Sed postquamchristus exhibitus 3 ς altatus, de tot miraculis manifestatus erat, non jam satis erat ad persectam reconciliationem cum Deo, 5c pacificationem conscientiae, ut quis in gener: confiteretur aliquem Meiliam, an autem ille Messias
vener: t an venturus esset, ignoraret, vel ut fatete:
quidem Messiam venit se, sed an eisn Judas Gai
laeus, an Theudas, an Jesus Nazarenus Ecc. ignor tet. Sed F salutis cuius me requirebatur specialis cognitio de applicatio exhibiti, videt. Jesii Nazareni eorumque mediorum per quae ille nos salvavit. Sic quidem Comelius ante apparitionem Angeli aliquo quidem modo erat regenitus
de Deo acceptus, sed tamen nec regeneratio nec reconciliatio ejus cum Deo, nec pax conscientiae
erat deducti ad cam persectionem, ad quam Filii I
395쪽
Dei tempore N. Test. necessario perducendi sunt, ut Deo pei lac E placeant & salutem consequantur. Et proinde summe necessarium erat, in amplior gratia per manifestationem Christi ipsi conferretur. Nota: ἡ per quam ho-nanes, peccatores amat Sc acceptos habet ; habet stos gradus in quos distinguitur. . r. Primus gradas beneplaciti est .ma beneplacitiun habet in toto genere humano,
tanquam in creatura sua praecipua. Hoc enim benepllacito motus ex humano genere, in peccatum
lapso . sibi elegit Ecclesiam quam Christo dedit salvandam. Non movit eum hoc beneplacitum, ut totum humanum genus salvare decerneret, sed movit tamen, ut ex humano genere eligeret, multitudinem quam salvaret, quos scilicet & quot visum lysi ad mani seliadam suam misericordiam x. Secundus gradus beneplaciti est λία, qua in iis, quos elegit, peculiate habet beneplacitum tanquam in suis, quo beneplacito motus in tempore eos vocat, regenerat, just: scat, sanctificat, consolatur, idque talious mediis & modis, qui ex amore & beneplacito proficiscuntur, sed tamen cum multa acerbitate, permixta stat, habentque suos gradus, suas interruptiones ac vicillitudines. Quia enim simi electi Dei, quos per mortem unigeniti filii sui redemit, ideo tantum nabet in iis beneplacitum, ut eos per verbum vocet, per Spiritum regeneret, postquam coepit regenerare, crescit beneplacitum, ut primitiis generationis moveatur ad dandum gratiam majorem, di quanto magis per grariambpiritus regeniti Deo in filiali obedientia let-viunt, tanto magis saper eos crestit amor ia beneplacitum Dei, tanto magis super eos essunditur benedictio Dei, sed benedictio talis,quae cum acri sale castigationis. crucis & tandem mortis conjuncta,ut sit pnarmacum peccatum crucifigens & expurgans. Et hoc beneplacitum cum multa displicentia, amor cum ira paterna. Sic Cornelium aceptum habuit, tanquam cum lanatio incepta erat, sed non perfecta.
3. Tertius gradus beneplaciti Dei in hominibux est , seu amor retributionis. Postquam enim elem Dei a peccatis purgati, & in Christo ra- dieati sunt, exserit se supet illos tantum Dei beneplacitu in . quo ipses ad se riansferet in coelum , & in una conjuinione similiaritare aeterniun cum' ipsiis vivet. Sic itaque Cornelius habebat regnera
tionis initia, & erat Deo acceptus tanquam electus Dei , in q,io Deus εὐεκτας suam exercere coeperat , sed nondum cis perduxerat, ut in opere salutis & gratiae pervenisset ad plenam staturam, quam filii Dei in hoc mundo , praesertim tempore Novi Testamenti obtinent, sed opus haberet majori revelatione Christi pet quam specialius Cluistum agnosceret Sc amplecteretui. Discalmis hinc I. Non turbari clamoribus eorum, qui hoc
exemplo morabum virtutum vim ad impetrandam regenerationem crepant.
2. Animadvertere vim cordis contriti, & pietatis initiatae, filiae quia parva est, solet nobis displic re. Sed ecce Ucus his initiis motus dabit majorem pietatem. His ita repetitis x clarius illustratis transimus ad secundam patiem capitis, quae recenset media modosque per quos Cornelio Claristus patefietus est. Duo sunt media ad hunc finem adhibita: t. Mi nisterium Angeli. 2. Maaisterium Petri. De Ministerio Angeli habes i. quomodo apparuerit. 2. quomodo a Cornelio exceptus sit. s. quid Cornelio dixerit. Apparuit ita, ut clare videretur ingredi ad Cornelium , cumque audiretur nominetenus compellare , idque clam die, ne nocturna deceptio videretur,& quidem hora nona diei, quae erat hora precum, quam sorte Cornelius cum Iudaeis observavit v. 3o. Duplex est apparitio: i. quid visibilo incurrit in oculos. e. g. cum Sol, Luna, stellae illucescunt & apparent.
a. Qua quid invisibile fit visibile. Sie invisibilis
Deus manifestatus est in carne I Tim. 3. is. Sic Angeli frequenter solebant fieri visibiles assumendosormam hominis, & humanos edentes motus, quod& ipse filius Dei in V. T. saepiuscule fecit in prae adium suae incarnationis. Hoc quoque modo hic Angelus apparuit, scilicet in sorina hominis, indutasne dubio gloria Domini, unde osci posset esse satrapa Domini: ideoq; dicitur visus apertE vel clarex ingressus ac loquutus. Haec est apparitici Angelotum iiii raciliosa ac extraordinaria, quae nunc cum coeteris miraculis desit. Iluerim est adhuc ordinaria quaedam & invisibilis apparitio Angelorum, filia quotidie Ecclesiae & fidelibuς appatent. Dicuntur quidem Angeli Sancti esse in Coelo, sed mittuntur nihilominus in terram , ut fidelibus minis fient.
396쪽
Hebr. r. Angeli frequenter adsunt& comparent in
Ecclesa. Quare hoc, quid ibi agunt
Res. t. delectant se praedicatione verbi, & explicatione mysteriorum Dei. Dubitas 3 Vide i Petr. I. IL EXOd. II. m. Hebr. 9. I. Eph. 3. io. Si Angeli sunt ministiorum auditores , certὰ nos debemus.1. Delectant se pietate & sancta piorum conve satione. Sunt enim Spiritus casti qui eam-tate & sanctitate delectantur, & impudicitia ac impietate ostenduntur ac conti istantur. Nam si pilli omines torqv nt suas justas animas intuitu peccatorum 2 Petr. L. non minus hoc faciunt Sanctissimi Spiritus. Hinc Apotiolus praesentiam Angelorum iacit argumentum nos movendi ad pietatem
dc ordinatam converiationem, ne scilicet impietate& indecoris nostris actionibus ostendantur, sed deIectentur nobiscum manere. I Cor. II. IO. Vide etiam ι Tim. s. ir. ubi Paulus Timotheum adsedulam & sinceram functionem ininisterii hortatur. argumento sumpto ab Angelis, qui , cum sint ministri Dei voluntatem eius facientes cum omni alacritate, contristantur segnitie de sinistra praxi Ministrorum Euangelii. 3. Pugnant contra Diabolum & defendunt pios
contra pericula. Diabolus etiam audet venire in Ecclesiam & conversiri inter pios, non minusquam lupus in ovile et Petr. s. g. Job. c s. Sicut autem mali Angeli comparent ad nocendum & seducendum malis instinctibus ι ita boni veniunt ad defendendum. Hinc dicitur esse betam im infra, Le. in Ecclesia Apoc. 12. 7. Hinc Angeli vocantur exercitus Domitii qui castra metantur circa illos qui timent Dominum Psiam. 3 . 8. Psalm. 'I. it. I 2. A
geli & fideles homines si nunt Ecclesiam unam sub uno capite Christo, & sicut hic incipiunt communionem habere liuer se invicem; ita tandem in una domo cohabitabum Hebr. I 2.22. 23. Ephes. I. io. peccatum non tantum nos ex Deum sepataverat,
sed etiam amicitiam internos de Angelos dissolve- Iat. Hanc quoque reparavit Arta gelus ille Michael Iesus Christus, & inecit, ut Angeli sunt nostri
amici, imo servi Hebr. r. Studeamus hanc amicitiam rectὰ conservare casta de sancta vita. Non enim in tes parva frui amicitia de protectione Angelorum. Quid non ficimus ut potentem aliquem hominem habemus amicum Z .idni curamus ut Angulos Quomodo autem Comelius hunc angelum
excepit 3 Cum inrueretur, territus est, tamen reverenter ei respondit, quaerens, Domine quid est 3 Homo peccator nihil divinae gloriae potest terre stane terrore dc metu. Causa est mala cons ientia.
sicut primus peccator, Deo apparente, pudefiebat ira quotiescimque aliquid divinae gloriae videmus,
terremur. Sicut enim pudor ; ita de terror ex mala conscientia. si ante peccatum Deus eum omni sua gloria ad nos venisset, nec pudore, c terrore co
repti suissemus. sed postquam per peccatum conscientia nostra laesa est, jam nihil divinum seire posissemus sine horrore Sc testore. Sicut Diabolus, si modo cogitat esse Deum, statim contremi icit Ach. M ira peccator quum primum aliquid divinum re sentiscit, contremiscit. Etiamsi fieri posset ut pe
eator inconversus in coelum admitteretur, non
posset ibi subsistere, sed non minus horteret Aue
meret quam Moses in monte, cum tantum posteriora Dei videret. Sicut qui habet lasos oculos, non potest serte lucem sistis; ira qui habet malam conscientiam, non potest serre gloriam Domini. Itaque qui cupit communionem cum Deo habere, de Dei faciem videre, qua in re summum nostrum bonum situm est, is curet sanare conscientiam suam. Quomodo autem illa sanaturr R . i. remollitionem conscientiae. Sicut qui ulcus vult sanare, debet prius emollire ; ita qui conscientiam :Dura enim est natura de ανα sit γ Sc quasi do nitens, sicut homo in semno non sentit. Beneficio hujus duritiei multa judicia Dei non sentit.Sicut homo dormiens non audit tonitrua nec vidit fulgura.
Sed tamen cum ultimo judicio gloria Dei apparebit , liquescit ut glacies. Hic igitur debet emolliri& excitari, ne Deus dormientem inveniat, quam tenebin L per fidem in resurrectionem Clitistii Petr. 3. 2I. Qui enim credit Christum iesurrexisse ex mortuis, is novit per moriem Christi planhsolutum esse pro suis peccatis,adeoque habet pacem
de bonam conscientiam. 3. I'er mortificationem peccati. Si vel unum peccatum regnans manet in
conscientia, in sicut inhica in oculis & turbat pacem conscientiae. Sed si dominantia peccata ablata sunt. tum, quantumvis Dominus gloria & p tentia sua ad nos veniat, tamen possumus attollere oculos de dicere cum Hiinia, Domine tu nosti, quis sincere coram te ambulaverimna. 38. 3. Etiamsi videamus filium Dei in nubibus apparentem in gloria sua plena. α omnes Angelos ejus cum
397쪽
ipse, tamen laeti possumus attollere caput & dicere, et ei Domine Iepι. Etiamsi in coelum trans ramur, ubi plenam gloriam Dei & ipsi in Deum videbimus nostiis oculis, tamen stabimus eoram eo laeti, quia non habebimus malam conscientiam. Ideo Coinebus quidem visu Angeli exhorrescit, sed tamen non ita quin Angelum adspiciat & alloquatiit, dicens: Domine quid estὶ Habebat enim jam tum ex parte sanatam conscientiam. Vocat iplum Dominum: Et rectE: Sunt enim Angeli magni Domini, throni, potestates, dominationes Coloss i. 16. quia Deus iis utitur tanquam regibus & principibus per quos mundum gubernat, & magna judicia perpetrat in tertis Dan. . II. Sed si Domini possunt appellari, quid igitui restat pro Deo cui nomen Κυριου etiam adscribitutὶ Si licet Angelos non minus appellare Dominos ae Deum ipsam, quid igitur interest inter honorem Dei Sc Angelorum Z N p. Civilis honoratio & religiosus cultus ac adoratio possunt fieti iis dein verbis, & tamen manent res diversissimae& toto genere distinctis. Quare 3 Quid quaeso interest inter adorationem civilem&religiosam . quae soli Deo debetur , & creaturis sine idololatria exhiberi non potest, Debet Guὰ tantum esse discrimen, quantum est inter creationem & creatu iam. i. Non debes a creaturis petere, quae non nisi per creationem & omnipotentiam ac omiuscientiam
Σ. Non debes creatutis offerte ea sacrificia , quae Deus in verbo suo requirit, c. g. preces & su-Vitia cordis, contritionem, fidem, obedientiam a solutam in omnibus quae vult, consecrationem corporis acanimae. Quaerit autem Cornelius non quis
sit, sed quid sit. Sciebat ex luce coelesti quis edet, stilicet nuncius a Deo. Sed quid vellet, nondum sciebat. Qi rit igitur quid sit, q. d. Domine, praecire quod vis, servus tuus paratus est obedire. Si e S
1 T Idimus quomodo Angelus Cornelio apparue-V rit, item quomodo a Cornelio exceptus sit. sequitur quid Corael: o dixerit. Oratio ejus habet A partes.
r. Annunciationem, qua exauditionem precum& eleemosynarum apud Deum ipsi an nunciat. 2. Mandatum, quo coiislium administrat defiuctu exauditionis consequendo.
Dc PRIMO. Uxemosynae N preces tuae adscenderunt in m
moriam coram Deo. Preces & eleemosynae, quas Coinelais faciebat iii terris, adscenderunt, nimirum in coelum tertium ubi Deus habitat. Sic Gnim de precibus piorum expressὰ dicitur. Eccl. 3s. v. I 8. Thic s. v. Multiplex est commeatus Acommercatio inter coelum dc terrain, magis quam inter Belgium δc utramque Indiam. Plinius hoc iter emensus est Lucifer cum Angelis suis, cum propter peccatum coelo extrusus hominem visitatum Sc seductum venit in Paradisum. Praeterea quotidianus est adscensus de destensus Angelorum Sanetorum, qui in Deo coelis id Sanctis in terra serviunt. Praesertim hoc iter etiam emetiuntur animae piorum, qui e corporibus egress .ae ab Angelis porta tur in sinum Abrahae. Sic de Christus, Jc virtute Christi ante 8c post eum, fortassis etiam cum eoi multi Sancti secundum corpus δc animam in coe-l lum ascenderunt, dc hoc longilliinum iter enaensi sunt. Denique Christus iterum usque in nubes descendet, de omnes pios secundum corpus de mai-ma in secum asportabit. Sed totus noster non loquitur de ipsarum animarum corporumve adsceia-iu, sed loquitur de quotidiana illa commercatiotia inter homines in terra dc Deum in coelo, per quam homines merces de thesauros mali vel boni cordis sursiam mittunt in coelum, dc Deus vicis lina pretium dc mercedem harum mercium demittit ad homines in terram. Sicut enim tellus M aes tale inter se colum commercium, ut tellus δc mare in ad rem emittat sumos dc vapores, de aer vicissim intellurem demittat pluviam, nivem, rorem, Ventum, Scc. Et si nihil tellus mittit sursam, nihil aut mittit deor-sem: ita postquam Deus hominem in terris plani vii , Aercet cum illo commercium coman uiativae iustitiae, ut qualia opera dc dona homo in coelum mittit, talem mercedein Deus e coelo demittat. Si ut autenissint duplices homines in terra ; ita duplices res, actiones 3c opera in Gelum mittunt, quae omnes in coelum adstendunt, i. e. a Deo videntur, audiuntur, Deumque movem Sc in cor ejus operan tur. Nihil enim aliud per astensum humanorum.
398쪽
operum in coelum intelligitur, qaam quod Deus
ea res picit& iis movetur. Nam r. Mali homines ex malo cordis thesauro malas res em: ttunt, videlicet peccata. Haec adscendunt in
coelum & tangunt cor Dei & irritant Deum ad effundendas deoisum plagatum phialas peccata aeque
pollunt ascendere in corium ac preces Rom. I. v. is.
Vapores paluduin ascendi int usque in nubes, sed vapores ta sumi impuri cordis ascendunt usque in tertium coelum, & faciunt ut Deus depluat j udicia poenas PCal. i I 6. Praesertim magna illa & ct
α. Boni homines ex bono cordis thesauro bonos stuctus emittunt, qui in coelum adscendunt x
Deum movent, ut multiplices benedictiones cx ccxlo essundat se ei homines. Ipsum cor, ipsa animariorum non ascendit, sed emittit bonos fructus,qui alcendunt. . Postulat quidem Deus praecipua ipsum cor, ipsis, animam. ipsum corpus in donum αΩ-crificium Prov. 13. Rom. iΣ. I. Sed tamen cor postulat non propter cor, scd propter fructus ex corde
ad censutos in coelum. Sicut enim nos agrum &horium magno pretio emimus nobis in peculium,
non tamen propter ipsum agrum i quid enim jucundi in ipsa terrai sed propter istuctus quos gener te potcll ; ita Deus postulat nostrum cor, non pro rier cor, sed prortet trucius quos generare &in coelum emittere potest cor bonum , sanguine ac Spiritu C bristi praeparatum, stactum ac vivificatum. sicut qui vineam plantavit, pallinavit, firmavit, &c. exspectat fructus: ita postquam Deus cor nostrum
non tantum externae vocatiouis donis replevit, sede: iam sangu: ne Christi α Spiritu regenerationis scecundavit, exspectat stultiis. Qu nam illi Z Tres suo: boni studius, qui ex bono corde in coelum adscendunt Sc ad Deum veniunt, Deum tangunt, ic notus fici uiu in Dei corde, sic: l. r. lachumae, gemitus d querelae tum super peccatis, tum super miseriis , &praesertim supero ii pressione malorum lio. initin. i. fides seu fiducia cordis. bona ςpera λli tres fructus ex bono corde in coelum a sce sunt, x tripliciter in Deum operantur. Nam r. Lachryime, gemitus, suspiria, querelae de eccatis 5 de miseriis, ac praelei tim de oppressione ostium adicelidunt per modum urgendi, premendi , scindendi. Per lachrymas & quei elas boni cor- a Deus urgetur, primi tui de qi si angitur ut com
miserescat. Sicut mater tristi vagitu insentis ita movetur, ut cor quasi liquescat δἰ irangatur; ita Deus gemitibus piorum. Vide Jeiem. 3 i. v. I 8, 9 , in. Audiri Ephraimum querentem 5c gementem cum poenitentia super peccatis sitis, ideo rugiunt sui et
eum viscera mea ut commiserescam. Huc pertinet Psal. s. 7, 8, 9, i o. Esa. 63. 9. In omni ipsbrum angi stia ipse angebatur. Exod. 3.7.9. Jacob. I. . Psal .is. v. 7. Hinc Plat. s r. dicitur, quod non adspei nabi tur cor contritum. Non est sicut immisericors miles , qui gemitus 3c clamores obses turn contemnit de nihil iis movetur, sed est ut Pater quem urunt filiorum gemitus. 2. Fides adscendit in eoelum per modum ligandi de vinciendi. Ascendit enim per modum extens, manus apprehendentis Deum Sc Christum, ejusque veritatem, promissionibus Euangelii nobis quasi oppigneratam. Proclamavit ac promisit Deus in uigelio, quicunque ad me venit te veta fiducia
cordis in me recumbit, ac meum sacrificium mea
que promissiones sibi applicat, es remittam peccata,& dabo salutem meam. His pro millis sita s, ex
bono corde manus fidei egreditur dc in coelum usque extenditur, ibique Iesum Christum ad dextram Patris sedentem amplectitur,dicens ex Psal. 27. Cor. mei in tibi proponit verbum tuum. Dixisti Domine Iesu: Quicunque me vera fiducia amplectitur , dc in sacrilicium meaexrucis recumbit, Ovabiatur. En ego te amplector, nec dimittam donec mihi bene dixeris. Ne sinas me igitur confundi in hac fiducia, ne sinas promissiones tuas ac vim merit rum me frustrate. En hic Eillam adscensus boni cordis in coelum, pulchre adumbratus per luctam Iacobi cum Domino Gen. 31. quo adscensu Deus quasi ligatur, ut siti v justitia dc veritate non possit non justificare de adoptare eum, qui adscendit.
3. Bona opera adicendunt in coelum per modum delectandi. Botra opera n urunt Deum , dc ad commiseratiotiem movem, nec ligant Iacum vi meritotia, sed movent Deum per modum jucundae delectationis. Sicut odor ex incensi, sacrificiorum euesiaristicorum tanquam si avis cillitas, sicut ex flore de aromate suavis odor adicendit in nares decerebrum, sicut ex instrumentis muscis delectabilis senus adscendit in aurem; ita bona opera Spraesertim preces ac eleemosynae, sitiit in corde Dei delectabilis odor te senus. Hoc illud Hebr. it. ιε.
Talibus sacrificiis . Non plac
399쪽
tur di reconciliatur, sed delectatur. Ira Dei prini ita urgent, fides ita ligat, opera ita delinant, quid
pter peccata contra nos concepta non cxltinguitur per odorem&suavitatem bonorum operum, sed
hoc nobis prodest y I eo. Postquam adscenderunt,
cedunt in memoriam coram Deo, id est, homi-
per odorem sacrificii Christi per fidem apprehensi, i nem illum, a quo veniunt, revocant Deo in me
di divinae justitiae oblati, Eph. s. 2. Interim tamen moriam, faciuntque ut Deus nus sit memor, se-hona opera, ouae ex corde per spiritum S. accenso
ec singui nec isti imbuto proveniunt, Deum reconciliatum delectant ac quasi demulcent; Sicut ut latro a Christope;ebat , Luc. 23. v. 2 ObIect. Oblivisti est imperfectio. in Deum non cadens. Quid igitur opus ipsi quenquam revocare in mestor paternae non patiuntur vel accenduntur peri moriam. Non est opus propter Dei indigenfilii obedientiam. sed per generationem, Ic tamen per obedientiam ac gratitudinem filii excitantur, commoventur zz quasi titillantur cum summa Patris deleritione ; ita reconciliatio dc amor paternus, quomus nos adoptat in filios, non gignitur per dulcedinem nostrorum operum, sed per merita &justitiam Iesu Christi,ic tamen postquam perChritiam, sed propter mandatum & decretum, quo
statuit gratiam decretam & promissam non exequi, nili interventu bonarum actionum ex nobis. Dicuntur igitur nostrae actiones Deum facere nostri memoriam . quia impetrant a Deo exsequutionem bonorum, quae ex gr. alia per Christum nobis decrevit, promisit,pmparavit, ac reservavit.
stum Deus nobis reconciliatus. ec 'terno amorei Postquam Deus ex gratia di beneplacito bonum nos amplexus est, bonis operibus,quibus nos Ci gra' opus conversionis de oenedictionis in nobis coepi r.eco tentes declaramus, delectatur, eaque ac- alivando cessat, subsistit . quasii fessus et obdorceptat tanquam suaveolens sacrificium. Via i miliens, donec ipsi a nobis, nostris gemitibus no-Hos s. 6. delector beneficentia & cognitione Dint stra fide, nostrisve bonis operibus vel licetur auris. mini. Deus habet beneplacitum in bonis operibus, i ut memor nostri factus bonum opus persequatur.
nil. i 7. v. io, M. Heb. 33. 1i- Roni. Praesertim cum nos gravibus peceatis cursum gra- rationalis noster cultus vocatur tiae super nos sufflaminavimus, sistitur cursus de
Non quidem in seipsis bona opera Deo ita placent, influxus gratiae . donec nos per veram poeniten- quin propter adhaerentem imperfectionem displi-l tiam hoc impedimentum removerimus, dest spataceant , sed tamen quia sunt essecta spiritus s. &l he igni; et latet cetrivii ldelitati.ὶ Cursus divinae miscentur sussitu exaltari crucisChristi, Apoc. 8 3. gratiae super sdcles, est sicut cursus horologii H ideo Deus omnis impersectionis obliviscitur, ic t rologium est quod humana manu non tam grata habet bona opera nostra, ac si in seipsis j vertitur, sed tuis rotis currit. sed tamen non cur-
periecta essent. Hi ne dicitur odorari nostra si cri- rit, nisi pondere quodam appenso trahatur. Ita postquam Deus ex libera gratia opus in nobis ccepit, non perficitur nostris meritis, sed cu rit rotis merae gratiae, quibus primo coeptum est de ad nos venit, sed vult tamen Deus, ut illae mixtim, Gen. S. ri. Pal. ro. . En vides, quae sit visci operatio bonorum fruetium . ex bono corde provenientium. Adstendunt in coelum, id est, tan- nt cor Dei, illudque commovent. Urgent Deum, ligant Deum, delectant Deum. Sic nobis
licitum est de Deo loqui, quia scriptura ita loquitur. Sciendum interim haec omnia de Deo dici sicut homines de se in cem loqui
sistent Intelligi autem debent ut natura Dei requirit. Actionibus humanis Deo nulla vis trahantur Zc moveantur pondere, ec vi nostrorum gemituum ac querelarum, nostraeque sdes, Et ope rum nostrorum bonorum, praecipue precum oceleemosisamum, Τc cum illa tractio cessat . cursus gratiae sistitur, cessatque . de Deus quali obdormis it, ac nostri obliviscitur, donec nova tractione infertur, ut volens nolens urgeatur, ligetur, dele' expergesat. Hoc illud Matth. ii. regnum Deictetur. sed intelligendum hoc de voluntaria ni- vim patitur . et qui vim saciunt, occupant. Hoctate uti propter Christi merita gratio u sinit & illud.quod Christus pulchre adumbravit suo somne mittit o nas bonorum actiones tantam apud sel no. Matth. 8. 1 . as. Vide etiarn Exod.' 7.1 i. habere vim. ut se iis patiatur quasi urgeri, lig/ i i sic Ecclesia Deum excitat,Ierem i . S. 9. -linari ac moveri. Hinc cum bona Dyra faci- vi, bonorum fructuum , qui ex Dono Corde incin-mus. precandus est Deus . ut sibi sinat placere, adscendunt, di in cor Dei ita operantur, ut
cum jam gemit ac quorciae nostrM Dcum pondera, quae horologium L aut omnum gratiae,
400쪽
ui gratuitae electionis de meritorum Christi in no .
bis erectum, in sito motu continuent, ut rotu gratiae, quibus ad nos venit, pergat ad perfectionem, nec a nobis sumaminetur. Non est doctrina quae crebrius sonat in Ecclesiis reformatis. quam quod nostra contritio, nostra fides, nostra opera nihil apud Deum mereantur. Et merito. Quid enim reusa judice, debitor apud creditorem . creatura apud creatorem mereretur7Non tamen ideo putan. dum nostra ossicia es. supervacanea, necesse ullam neccilitatem quae nos ad ea obliget. Est enim voluntas Domini, ut per haec pondera opus gratiae in nobis erectum moveatur , ut pergat aa tuam perfectionem.
Alloquor jam omnes, in quibus opus gratiae Scsalutis coeptum est sicut in Cornelio. ne tibi ipsis desint. Videtis quo usque opus salutis in vobis sit perductum. Suis rotis ad vos venit, scit. gratia electionis de meritis crucifixi Christi. I iidem rotis provehetur ad finem, modo vos istas rotas moveatis ec trahatis vi vestrorum gemituum ac querelarum de peccatis id miseriis, vi fidei in Chri ilum, ecvi bonorum Operum. Soletis conqueri, quod nil Iromoveatis, neque crescatis in conversione dc so-atio, quod non litie remini ex miseria in qua jacetis. Sed heus cujus culpa 8 Non urgetis Deum querelis, non ligatis eum fide, non delectatis operibus. Quid mirum cursum gratiae sisti, ec Deum quasi obdormiscere dc vestri oblivisci,cum ipsi vos obdormiscatis, bc vestrae salutis obliviscamini 3 Excitate vos, dc excitabitis Deum. Est nunc opus in vestra potastate, id in vestra manu, trahite modo ec vim facite. Stat opus gratiae rotis facile mobilibus, vid. meritis Christi&gratia regenerationis. Ascendant boni fructus ex corde vestro in ccclum, di descendent ex coelo benedictiones. Vi a vinea a Domino plantata, a qua Deus exspectat uvas, vos arbor a Domino curata, in qua quaerit fructus, Esa. s. Luc. i 3. Vos terra quae multum semen recedit, multum aquae pluvia is imbibit, Hebr. 6. lsi nil fructuum a v is lascendat. quid speratis bolnedictiones e cinio descensuras ὶ tantum donorum ldedit, tot talenta commisit. An nihil reddetis, ec ltamen semper plura petetis 3 Eratis scelida cloaca, iquam Deus immensis sumptu purgavit. An denuo non nisi metorem eructabitis, qui Deum olfendatae irritet 8 Alamus illam Sanctam communionem inter cor rc coelum . quam gratia Dei erexit ec incepit, donec tandem remota ditantia ad ipsum
IUbet ut accersat Petrum . lceo fine accurat)describit ubi eum possit invenire.
dum, sed ad Petrum remittit Z Quia non angeli sunt instrumenta regenerationis de sanctificationis, sed ministri Euangelii. Voluit vocationem gentium per missionem Angeli solenniter initiari , sed tamen ipsum opus vocationis voluit exsequi per instrumenta ordinaria, vid. per hominem.ministrum Euangelii. Sic Deus Saulum remittit ad A. naniam, Act. S. Sic Abraham fratres helluonis re mittit ad Mosen sc Prophetas,Luc. io. ut discamust venerari ministerium divinitus instituti ini. si An gelos nati lii Misent habere doctores , diicerent, ut putant, avidius, quia homines propter paritatem aut vilitatem contemnunt. Sed hic Deus ab Angelio ad homines remittit, quia homines per homines vult erudire, quos contemnere non debemus, nec propter tenuitatem conditionis, nec propter defectum donorum, nec propter infirmitates vitae . sed respicienda est vocatio.
se vocare ρ Quia ii in ipse solum sed tota
milia erat convertenda, quae non tam facile poterat tota transferri in locum remotum. Deus est facilis in dispensitione Euangelii cceruilisth:ὶ Mittit Euangelium in sinum . in domum. Distat ab hoc Angelo Magistratus subditis Eua lium quasi domum mittere , ut commode audire poli ni, nec habeant quod impediat. Prospiciant de miniastris di templis abundanter.
apud cerdonem hominem sordidissimi opificii dis versatus est. Hinc enim non solum humilitas Petri apparet, suam non repraesentat Papa suis palatiis,
nee illi ministri sui contemptis pauperibus palatia
magnatum tantum sectantur, sed etiam facies Ecclesiae istius temporis hinc apparet, quae non ex magnatibus & primoribus urbis, sed ex infima plebe erat collecta. Hoc non tantum Joppae ita iaciti sed etiam Corinthi, a Cor. 3. 26, 27. quod id an inradvertendum , ut, qui sunt magni sic cundum mundum in magnitudine sua mundana nota acquiescant, sed eam potius periculosam suu ti aestiment, nisi curent sedulo, ut in magnitudine mundana pravitatem dc paupertatem Spiri tus sectentur: &qui secundum mundum tenues sunt,