장음표시 사용
101쪽
ra Liber I. Meteorologicorum Aristotelis
tatem specificam in formis arguit, ita de
diuersitatem specificam inagentibus mcdiantibus formis . Minor apparet clara is, nam Stella comata signat mortem principum non sic aliae impressiones ignitae , dc sic discurrendo de caeteris , in quibus a parebit diuersitas operationum liuerse o, ergo, &c. Respondetur Maiorem esse veram de operationibus , immediate prouenientihus a sormis substantialibus, non tamen is si diuersitas cauletur a formis accidentalibus , quia sicut in eodem possunt subiectari diuersae formae accidentales, ita per easdem poterit operationes diuer fas produc
re:moclo operationes diuertae, quae apparent in Stella comata , & aliis non proueniunt a diuersitate Grinarum lubstanti lium , s cum sit tantum una spe te in omnibus in verum duntaxat a diuersis Grinis accid talibus, quae nequeunt arguere diuersitatem specincam , saltem substantialem in talibus impressionibus ignitis. Obijcitur secundo quia magis differunt
di stellae comatae a /uabus aeris stipularum ardentium, quam duae Stellae comatae, Vel duae areς, ardentium stipularum interse , sed istae differunt tantuin numeraliter, ergo illae, ad seinuic m comparatae , crunt differentes Specie. Maior patet,
quia plus differunt Petrus , dc hic leo, quam Petrus, & Paulus interse, ergo a simili dicendum est de Stella comata , &area stipulae ardentis . Minor est nota est
Respondetur Nogando maiorem de indifferentia essentiali quae prouenit a sorma substantiali specifica, siqui sem est una omnium Hrma substantialis specifica, ut probatum est, concedendo tamen de differentia accidentali origin ala a forma accidentali . Ad probationem dico , non esse simile de Pctro, & hoc leone, Sc de Petro,& Paulo, comparatiS scinuicem, ac de astellis comatis, δc arcis stipularum ardentium , quia in primis est diuersitas forma. rum , Sc materiae, in secundis est identitas sormarum specifica , & tantum diuersitas materiae, ideo isti tantum numero, illi vero plusquam numero differunt ; caeterum cum in fauiusmodi impressionibus, sit identitas in Brinis , dc matcriebus substanti Ebus specifica, dc sit tantum diuersitas numerica in materiebus, sequitur, quod tantum differant numeraliter duae stellae comatae, dc duae areae ad inuicem comparatς, sicut duae comatς vel duae at eς tantum interse i pectatae. Obiicitur tertio sequeretur omnium impressionum ignita non re eundem motum , sicut habent eandem naturam, siquidem natura est motus principium, atqui hoc est contra experientiam, quia aliae mouentur circulariter, aliae sursum, alim deorsum, Sc aliae lateraliter, ut dicit etiam Aristoteles in textu, ergo, & Respondetur concedendo Sequelam maioris de motu naturali siquidem cum sit eadem natura , & idem motus natur iis pariter erit unus, Sc idem . Ad min rc in dico, illam diuersitatem motuum esse
illis violentam, caustuam a frigiditate sibi
occurrenti,& eas propellente deorsum interdum , aliquando circularit .
Obiicitur quarto illa quae fiunt a mat rys, & asentibus diuersis, nequeunt esse eiusdem speciei , sed impressiones ignitae aliquae sunt huiusinodi ; ergo nequcunt
omnes csse eiusdem speciei . Maior patet ex nostro sundamento; praeterquamquod est Aristotelis 8 Metap. t. I 2.& Commentatoris I a. Metaphy. ubi vult , quod si a- Eens , fuerit unum , & materia una , Miactum erit unum, ergo per oppositum, si agens, Zc materia suerint diuersa, dc facta pariter debebunt esse diuersa Minor patet, quia aliquae istaru impressionu fiunt a frigido propellente, dc aliquae a calido mn
mante. Λimiliter aliquae ex materia crassa,
de unctuosa, &aliae ex materia dcbili, α subtili, ut dictum est in praecedenti. Respondetur maiorem esse veram . siralia agentia, & materiae sint diuersa sp cie; fessum tamen si diuersificentur tantum materialiter, hoc est, secundum magis , dc minus . Ad minorem dico , fieri quidem a frigido occasionaliter, verum a
calido temper per se , & ideo agens perseillarum est semper idem in specie , licet sit
diuersum in numero . Similiter materiae non differunt specie, sed tantum secundum magis, de minus, quae nequeunt tacere odiuersitatem specincam. Obijcitur quinto contra secundam Conclusionem quod gradus remistior producat intentiorem non est secundum natu
102쪽
ramisi calor productivus impressionum imitarum est remissior calore per ignem inflammante exhalationem, ex qua fiunt impressiones, genito, Ergo huiusmodi impressiones non fiunt naturaliter . Maior Parci ; quia causa es bet esse naturalitur perfectior suo effectra , Emo cum Padus remissior sit imperfeEhior intensiori, non poterit naturaliter producere intensi
Respondetur Maiorem, Sc probationem esse veram in causis vritumis , & earum productionibus, falsam in aequivocis; -- db calor tantum aequivoce producit impressiones ignitas, siquid Cm concurrit etia gens dispositiuum , quod ita praesenti est Unctuositas materiae , quae si fuerit intenta, ac tenax per modicum calorem incenditur , & generatur ignis , qui postea i
tendit suum calorem iuxta exigentiam sugnaturae , sicut aqua ces facta ex modico frigore Hierat se , quousque reducitur ad uitensam frigἰditatem penes exigentiam propriae naturox rum in nocte Caesi existente Sereno, arpaream Imagines , ET CHores San. gutnes,seu Rubes vera,aut solis mapparentes .
O Vamuis in enarratione textus super secundo capite huius secundae summae, sufficienter tradiderimus huiusmodi
rerum apparentium effectioncm, de naturam, a deo ut ex dicitis, possemus satisfac re propositae dissicultati, tamen lubet illam
denuo exagitare, tum ad uberiore doctrinam proserendam , tum etiam Ut clarior, ac mantistior appareat earundem Imaginum , & Colorum huiusmodi natura, ab Aristotele satis obscure tradita: Vnde pro intelligentia, praeter ca, quae diximus Primo Notandum est ex Doctore Subrisi hic quςst. i6. Colores esse in duplici,di se llarentia, quidam enim sunt veri , dc qui- ldam apparentes . Colores. veri fiunt ex .Xt ne huius cum Opacitate in materia
repta ira ; siquidem cum ignis natus limcere, imi cotur terrae. cuius cst opacitas in ympi uitare aeris, dc aquae, tanquam in materia , fiunt varii mixtorum
colores, quippe qui sequuntur mixtionum
quatuor primarum qualitatum : nam c
lor albus fit ex pr domin o frigidi cum humido aqueo non concocto. vel ex corru
tione calidi interni ab externo. ut apparet in canis, vel ex humido, & calido, ut in lacte : Niger vero oritur ex praedominio sicci terrei cum calido igneo; Medii autem colores, sicut participant magis vel minus de extremis, ita oriuntur ex qualitatibus a quibus fiunt extremi, seruata tamen hinc.& inde debita proportione. Colores vero
apparentes , cum non sicquantur veram
mixtionem huiusmodi primaritin qualitatum , verum duntaxat carundem proportionem , ac similitudinem, fiunt ex accessit luminis ad aliquam nubem, cuius conditio resertur ad opacitatem , vel ad ex balati nem fumosam aliqualiter dentam. Huiu modi autem accessus , seu commixtio I minis potest duobus modis continere MVno modo, ut sit lux Solis, & Stellarum, quae quomodoli t communicetur nuti in aere existunc, & tunc fit apparentia diuersorum colorum , ut cernitur in Iride o, Area, Col lo columbae, & caeteris, de quibus erit sermo in tertio libro. Alio modo potest fieri talis commixtio per lucem ignis in ea parte, propter inflammationem exhalationis fumo' accensi,de quibus agitur in praesenti. Differunt autem hi Col res apparentes adinvicem , quia qui finiar. vi liuoinis Solis, ac Stellarum in congressis nubis diu permanent In subiecti, ob eius permanentem consistentiam . Qui verbirascuntur virtute luminis ignis , ac exhalationis fumosae , cito transeunt propter debilem consistentiam eiusdem exhalati nis fumosae. Secundo Notandum ex eodem ibidem, huiusmodi colores posse dupliciter accide re , & per refractionem , & per reflexionem luminis in nubem vel exhalationem. Tunc fiunt per refractionem, quando nubes est media inter illam lucidam accensi nem, de nostrum visum : siquidem visus noster perueniendo ad illam lucem , dic tur irangi in illa nube , & species perueniens ad nostram potentiam visi uani, sim, liter ineadem nube dicitur frangi . Tunc
vero fiunt per reflexionem quando exha
latio ignita sit ad latus , & nubes latcrali lcr ab ipsi remota reflectit illam lucem,
103쪽
-s Liber I. Meteorologicorum Aristotelis.
& consequenter nostrum aspectum. Si v lumus autem cognoscere differentiam horum duorum modorum conficiendi colores apparentes, possumus eam habere ex hoc, quod qui; videntur per refractionem
quanto magis Clongantur ab oculo tantbvidentur maiora, quae autem ex reflexione habent contrariam' conditionem ; magis enim remota semper minora apparent.
Exemplum sit de lapide iacto in aqua limpida , quanto enim magis petit fundum , maior semper nobis apparet d nec adet, elongetur , ut sugiat nostrum aspectum: in rcflexione autem, qub Honantur, ranth minus videntur, quia radius ebilitatur, adeo ut non valeat pertingere
nisi debiliter nostrum visum, qua de causa ficut vidctur minorari lumen , ita minus apparet color . His duobus modis is itur
fiunt colores apparentes ex mixtione illius
lucis ignite cum opacitate illa exhalationis fili nota, redolentque colorem sanguineu, qui ad puniceum , & purpureum refertur: nam si tendat ad albcdinem, & claritatem magis , quam ad nigredinem appellatur puniceus r sin ver o magis ad nigredinem vergat, & praeseserat obscuritatem, vocatur purpurgus.
Tertio Notandum ex eodem ibidem , hos colores poste fieri, & in media , 8c iasuprema aeris regione . Si in media fiunt, causa materialis potest esse vel vapor et uatus per actionem solis, mixtus aliqualiter exhalationi calidae, & siccae, & ibidem addensatus per frigiditatem mediae regionis i vel potest esse aer; quandoquidem νsuperueniente frigiditate noctis, quodam . modo inspicitur, dc conuenitatur, adcb ut sussiciat testangere, vel reflectere lumen. Si vero fiam in suprema aeriS regione P, causa materialis est exhalatio calida, sicca.& vnctuosa aliqualiter conden lata, ut dictum est in prae dentibus notabilibus. Causa aureis e meiens colorum respectu prioris imateriae ponitur triplex, nempe calor Solis clςuans vaporem , frigiditas in diae regionis illum, vel aerem condensans,& lumen alicuius Stellae lucentis refrangens, vel reflectens in alicram illarum , materic rum : nam si maioria fuerit rarior in lateribus, & spissior in medio, tunc illuminatur, non in medio, sed in lateribus, euec tunc apparet vorago , scd sit materia fuerit uniformis , & vnisermiter recipiat commixtioncm luminis , tunc fit Hiatus. Si vero vapor , vel exhalatio habuerit d
super consistentiam validam , & sortem, . tunc apparet color albus ; si autem Uapor fuerit admixtus exhalationi terrestri siccae, de adustae , rimc per accessum luminis apparet color sanguineus. Et hoc dupliciter, aut enim lux est sortis,& materia adusta satis tenuis, ic tunc fit color puniceus: aut materia est densior, de lux debilis & sic an- paret purpureus, eo modo quod Sol, visus Persumum , apparet rubeus , & si sumus fuerit multum spissus, apparet purpureus,hor est, rubem magis tendens ad nigredinem : squidem color rubcus gignitur, etiam in hi in serioribus ex materia errestri adusta commixta ludi, ut apparet ii scarbonibus ignitis. Quarto Notandum ex eodem ibidem, apparentias huiusmodi fieri de nocte , ac serenitate existente, magi . quam aliter,
ut dicit Philosophus in textu, propter duo. Primum ne obtusicentur in die a maiori l mine Solis , siquidem lumen maius Obb- stat minus, & ideli astra in die non apparent . Secundum , ne impediantur a nubibus interpositis inter nostrum aspectum, de huiusmodi apparentias. Vel addendum, quod habent fieri de nocte potius , quam in die , quia cum Sol existens supra nostrum haemisphaerium , suo lumine , vel
motu disperdat vapores,& attenuet, rederet materiam , ad has apparentias ostendendas , in idoneam, que tamen sic non scsset de nocte , quia eb temporis , ut dictum est ob stigiditatem , tum aer , tum
nubes, ac VaporeS condensantur, fiuntque
materia apta ad refractionem , vel reflexionem luminis, quo si unt tales apearenti . Ex his etiam insertur necessitas ferociMtatis in huiusmodi apparentijs conspiciem dis, siquidem serenitas nil aliud est , qoam
vacatio nubium, quare si habent fieri ἰri Asuprema regione aeris, ubi non addensaritur nubes, Ut superius adnotauimias ciam Aristotele Sum. I. cap. q. seu uitur de snecessitate , ut fiant Caelo existum a
Ex his sit prima Conclusio. Dc nocte,
Caelo existento sereno , apparem Sanguinei , leu rubet colores id ipso Caelo . Est Aristotelis in textu Sum. a. cap. 2. de Scori
104쪽
in hoc primo lib. quaest. 16 Probatur, quia
ubi claritur materia, &emciens coloris sanguinei, seu rubet , ibi apparet huiusmodi
color sed in Caelo, de nocte, existente inseremtate, dantur huiusmodi materia, de efficiens , ergo, &c Maior patet, quia existente materia, disposita, de eruiente, existit pariter effectus, seu forma educibilis de ipsa ut docet Aristoteles octauo Metaphy.t. D. de I 2. Minor probatur, quia sin seprema rcgrine aeris cicuatur , vi caloris Solis, exhalatio fumosa ; vel in m dia legione vapor condensatus per Cius frigiditatem, de noctu commilcentur huic,
vel lumini ignis , vel Solis , aut alterius Astri lucentis , sed huiusmodi exhalatio
iuniosa in suprema regione , Vel Vapor, admixtus aliqualiter exhalationi siue, calidae , & adustae , per frigiditatem aliqualitur addensatus , in media regione aeris, sicut malefia coloris x et , siue sanguinei , dc Iumeri Sinis , vel ignis cisdem communicatus , est Lmciens, ergo Anente serenitate in Cario , apparet color Languineus , siue rube in eodem Celo. Maior, de Minor sunt declaratae in Not. secundo, 3c tortio. praeterquam quod sunt
Aristotelis in hoc primo lib. Sum. secunda
cap secundo. Secunda Concluso . Noctu . Seserearitate existente , a parent in Caelo Hiatus , de Vorago, seu Fouea . Est Arist telis , de Scoti ibidem . Probatur eodem inci do, quia in Caelo vidcntur de nocte quaedam e satio calida , dc sicca , , commixta lumini ignis in partibus lateralibus , non autem in medio , interdum Naama , dc aliquando parua , vel non tam magna , ergo in Caelo , noctu , de existentcserenitate, apparent Hiatus, &
ram . Antecedens est notum perex- perictitiam , maxime tempore aestatis, quo eleuantur, in maiori copia, exhalationes
calidae, & siccae, diffundunturque ins praenaa acris regione , dc prope sphaeram
ignis . Consequentia similitur tenet ex notione huiusmodi imaginum nam si Mura , seu apertura, media inter par ita laterales , nec illuminata , appareat
magna , tum est virago , si vero Parua, seu non ita magna , tunc dicitur niatus, teste Aristotele loco citato.
Tettia Concluso . Huiusmodi Imagi-
nes, ac Colorcs apparentes, nccessario exigunt fieri de nocte , dc existente ser nitate . Est Aristotelis , de Scoti in loco superius citato . Probatur, quia ideo Iales imagines , ac Colores dicuntur apparentiae , quia sese obhesunt videndae nostris obtutibus, atqui si fierent in clie o, vel de nocte , Caelo non sereno , non possimi videri a nobis , crgo ut nobis appareant , sintque Vere apparentiae , dc-bent noctu, de Caelo exinente sermo fieri . Maior patet cx notione huius nominis, apparentia : tum etiam , quia cum fiant per refractionem , vel reflexioncm luminis in nostrum aspectum necessario dicunt
relationem visibilitatis ad ipsum . Minor probatur, quia in die obsubcarentur a maiori lumine Solis , siquidem lumen maius
obfuscat minus; in nocte vero, non exsestente sereno, non apparerent propter i
terpositionem nubium , de oppositionem ad nostrum aspcctum. sccundo probatur quia tales Imagines, & Colores ad sui cDiectionem, de apparentiam, de necessit te exigunt conustentiam exhalationis iu-mosae in suprema regione , aut vaporis, eidem admixti, in media aeris regione, Ut dictum est in secundo, te tertia. Not. at-ui in die non possent consistere huiusmo-i exhalationes, de vapores; quandoqui dem , vel totaliter disperderentur, vel laltem attenuarentur , vi caloris Solis, ut non essent amplius materia idonea , cui posset fieri communicatio luminis ignis, vel per refractionem, vel reflexionem , cum in istis actionibus requiratur aliqualis opacitas, ergo cum non possent fieri
in die , nec in pso apparere , sequitur quod necessario noctu debent fieri , de a nobis videti in Celo, serenitate existente,
Obijcitur tamen primo contra supradsectas.conclusiones.Omne visibile paruae entitatis potius cospicitur de dic, quam de in nocte, sed Hiatus, de Voragines sunt hi iusmodi, ergo, &c. Maior patct, quia corpuscula atomatia , quia sunt minimae e titatis , videntur bene de die, non autem de nocte . Minor apparet per Experien tiam , siquidem non habent consistentiam die durabilem, sed cito evanescunt. Respondetur Maiorem esse veram, si
nox, non fuerit de se lucida, quia tunc etia
105쪽
8 Liber I. Meteorologicorum Aristotelis
noctu conseici poterit. modo licet Hiatus,& Vorago sint paruae consistentiae, tamen poterunt videri etiam de nocte existente seuera, quia adest lumen illuminas aerem, α exalationem ignitam sussicienter , ut fiat visibiles nostro aspectui. Obiicitur secundo quod non fiat in Caelo : nam sensus nostri nequeunt decipi circa proprium obiectum, ut docet Arist teles secundo de anima t.6 3.sed dato,quod huiusmodi imagines , & colores appareant in Caelo , visus deciperetur circa visibile , siquidem non nunt in Caelo, verum in regione Hementari , ut probatum est , ergo salis dicitur,illas apparere In Caelo. Respondetur Negando minorem,siquidem accipitur Culum large nimiru pro situ , vel loco supra nos existente, ideo licet fiat sub Caelo, proprie accepto pro corpore caelesti, non propterea sensita visus decipitur, cum etiam rcgio elementaris, quia
eleuata super his inferioribus , appellaturCaelum Obijcitur tertio quod non fiant, serenitate existente: quandoquidem id quod fit,& petit fieri per refractionem a nube, Π quit fieri , serenitate existente, atqui huiusmodi Colores,& Imagines fiunt per re fractionem a nube, ergo, &c. Maior pa tet , quia serenitas est priuatio nubium, &nubes est priuatio serenitatis , modo nequeunt stare simul nubes , & serenitas, ergo quod fit per refractionem a nube, nequit fieri, existente serenitate . Minor est Aristotelis in hoc primo lib. Sum. Σ. cap.2.& nos probauimus illam in secundo , &tertio Not. ergo male dicitur , eas videri,
Respondetur Maiorem esse veram de nube proprie accepta,siquidem ista pugnat priuatiue cum serenitate,at sic negatur minor , quia huiusmodi apparentiς non fiunt per refractionem a nube propri e sumpta, sed per rcfractionem ab exhalatione , vel vapore, subtilioribus nube, aliqualiter tamen condensatis, qua de causa, possunt, largo modo, appellari nubes, quae tamen non excludat serenitatem. Obhc ur quarto quod non sint sanguinei, vel rubet coloris huiusmodi apparentiae , siquidem non potest a stegnari causa, cur potius colorem languineum , vel I beum, quam viridem, aut alterius generis , praeie serant, ergo non bene , ac su date dicitur , huiusmodi apparentias via deri coloris rubet. tantum , & non alte
Respondetur ex Doctore Subtili loco
citato , nefando antecedens nain causa, quare magis appareat rubedo, quam alius color prouenit ex materia , ex qua fiunt
huiusmodi colores; quandoquidem inquit
Scotus, lux non solum resectitur ad illammineriam, imo cum materia sit miniis de- D nkbe , tunc in ipsa inco/poratur lumen, ideo ex adm istione luminis, tunc illa materia . qua est terrestris, ct adusta, appa-
αι color rubeus, nam is istis isserioribus, videmus rubedinem generarι exterrestrestas e , vel terrestri adusto, commixto luci,
w Maret de carbonibus senili. Et haec uera istis apparentijs cito transeuntibus dicta sussiciunt, nunc ad illas, quae diu perro nent , animum , bc calamum conuertere debemus. Virum Stella comata sil de natura
CIrca hanc celebrem dissicultatem is, non solum Antiqui, sed etiam Recentiores inter se dissident, loquentes de
natura, & loco Cometarum. Nam aliqui sustinent Cometas esse de natura celesti, ac proinde in Caelo fieri, & apparCret P. Caeterum isti sunt diuisi , squidem Aliqui docent Cometam esse coniunctionem duorum planetarum , Vel unius planetae cum una ex Stellis fixis, aded ut aggregatum ex illis duobus apparet maius , qu sit illorum alterum, &disgregatio luminis sit, vel coma, vel cauda. Ita Anaxaεoras,& Democritus citati ab Aristotcle hic cap. tertio, de alij ex Recentioribus de quibus
Alij dicunt Cometam , seu Stellam comatam, esse aliquem Planetarum,comam
vero eiusdem fieri ex attractione iramoruab istis inferioribus, ad quem restangitur lumen illius Planetae , &ex luγc apparere eius comam, vel caudam. Sic Hippocrates ChiuS,
106쪽
Chius, ει Aeschilus eius discipulus relati
ab eodem ibidem. Alii autem dixerunt , Comatam esse quandam Stellam de natura C li,habente comam ex dispersione sui luminis, vel ex materia propria, quae quandoque apparci, quandoque non, quia ut plurimum occultatur sub radijs Solis. Ita Pitagoras relatus ab Aristotele, quem, quamuis sit Samius, Italicum appellat, vel quia Samos sit Insi la Maris Icarii adiacens Italiae , vel quinniam eius domina primum , & maxime' fuerat diuulgata in Italia . Hanc eandem opinionem sequutum suisse etiam Sen cam in naturalibus quaestionibus refert Scorias luc quaest I7. Alii sustinent quidem Cometam esse in quandam Stellam Caeli, visam tamen per
exhalationem grossam interpositam visui nostro, & Astro, ex qua interpositione in Stet Ia iIIa Apparet maim, quemadmodum videmus Solem, & Lunam apparere maiores in ortu, de in occasu propter vapores intermQos. Hi Omnes conueniunt, in una, SI Cadem sententia, affrinante Stellas comatas , scii Cometas esse de natura
caelesti, quamuis disconueniant in particulari . ut superius visum est.
Hanc eandem opinionem , licet anti quatam, renouarc conati sunt Recenti
ies Astronomi, praesertim Tyco Brahae lib. Progynasmatum , & Camillus gloriosus
lib. 4. de Corruetis, ac alii multi, quorum meminit Auerta de Caricit. Corporum Subst. ac Natura quaest. 33. Sec. . & Mastri de Caelo. Dis quaest. a. art num. 38.& sequentibus. Ali1, cx Opposito, negant Stellias comatas esse de natura Caelesti, asseruntque esse impressiones Meteorologicas, genitas, in suprema aeris re ione, ex halitibus calidis, di siccis, habentibus tamen maior m consistentiam, quam exhalationes, ex quibus coalescere videntur reliquae Apparentiae cito transeuntes . Ita Aristoteles in hoc
Peripatetici, inter quos est Doctor Subtius in hoc erimo lib.qaaest. Ig. Hanc eandem Opinionem docuerunt fer omnes Asir nomi antiqui , & praecipue , illi qui
scripserunt ante Tyconem,relati ab Auersa, & Mastrio in praecitatis locis. Pro cuius declaratione , ac sundamen-
to, & prioris euersiotae , praeter ea, quae obseruauimus intextus enarrantione, insuper primo rotandum cst, ex Doctore
Subtili hic quael . I 8. Comae tam sic possedimniri, vel describi ex Aristotelis doctrina loco citato. Cometa est vapor terrenus, habens partes sortiter coherentes,Cleuatus ad supremam regionem aeris,ςstus regia rum , & aliarum magnarum rerum ait
rationem signans in hoc mundo . In qua dimnitione, quae datur per causam materialem , & sormalem praecipue , ponitur ly Vapor terronus , ad ostcndendam con uenientiain Cometae cum alijs Apparet iijs, quae fiunt ex eadem materia terrestri, 3c vaporosa , seu fumosa, & ad euertcndam opinionem, asscrentem Coinctam esse de natura Caeli, siquidem terrestris, Jccaelestis materia opponuntur ex diametro, ut docet Aristotcles lib. I de C lo t. 9 . Additur ly habens partes sortiter cohaerente ad disserentiam earundem Apparentiarum cito transcuntium , quartura materia non est ita densa, & conglutinata, sicut m. a teteria Cometae, verum est potius tenuis, ac debilis, qua de causa ctiam non admodum praedurant, sicut Stella comata. Subditur, ly eleuatus ad supremam regrinem aeris,
ad signandum locum generationis Cometarum , quippe qui situs est in regione es mentari , & non in Caelesti, ut docet prior sententia . Subiungitur tandem fieri Comaetas ad sigilandas mutationes Regia rum, de aliarum rerum alterationes in hoc
mundo inseriosi ut innuatur finis , ad que Deus , & Natura ordinant, vel sinunt signi hoc imperfectum mixtum in hac
synaera Elcmentari , ostendaturque eius differentia a caeteris impressionibus, quae accidunt in eadem aeris region ; non enim sunt indicatinae consimilium euen- tuum , Ut alias obseruatum fuit suis in locis, & Ita sequentibus etiam adnotabi
Secundo Notandum ex eodem ibidem, Comaetam si egigni secundum Opinionem Aristotelis ; quandoquidem eleuatur ab istis inserioribus multa exhalatio terrestris tenax, unctuosa, & inflammabilis, usque ad supremam regionem, in quam agit ca lor superioris regionis,qui non est multum
intensus, adiutus tamen a corpore caelcsti,
107쪽
8o Liber I. Meteorologicorum mistotelis
ta, seu Stella comata . Deinde continue
eleuatur noua exhalatio, consimilis primri, & unitur ad ii am materiam accensam,& ipsa pariter inflammatur, ac ex tali continuo assensu exhalationis continuatur Stella comata in durationem , quae pinsea , ob diuersitatem eiusdem exhalationis secundum situm, vel secundum raritatem , vel densitatem , apparet cum Cauda, vel coma . Signum autem. quod hoc gignatur modo , & non aliter , est quia tempore apparitionis eiusdem sit ni multi venti, siccitates Sterilitates tinpressones ignitae , quae omnia ortum ducunt ex eadem aut consimili materia . Hinc apparet caula diuersitatis , quae conspicitur in Cometis ; nam diuersitas secundum multitudinem habetur ex eo , quod materia eleuata est in diuersis partibus f premae regionis . Secundum colorem prouenit , ex diuersitate materiae penes spissitudinem , vel tenuitatem , tenacitatem , vel subtilitatem : Et quidem si uerit materia sortis , spissa , & aerisa videtur rubicundus: sin autem subtilis , ac tenuis apparet albi coloris, & sic de caeteris ditarent ijs, pro quibus. Tertio Notandum est ex eodem ibidem
uaest. IZ art. a. multas differcntias , ac
iuersitates Cometarum reperiri , si ad- inuicem spectentur secundum varietatem generationis eorum . Nam primo diserunt in magnitudine, quia quandoque apparuerunt aliqui de magnitudine Solis,& lunae, quandoque minorcs , Sc inter-d im ita parui, ut vix conlpici possint. s cundo differunt numero , quia aliquando plures , & aliquando unus tantum apparet. tertio differunt figura; etenim aliqui sunt crinici,aliqui uarbati,&quide caudati. quarto cliuersincanriir in colore, siquidem
alij rubicundi , & ath candidi coni piciuntur. quinto clifferunt in motu, bc quiete, quia aliqui non mutat locum , & talis ninquit esse caudatus, sed comatus: alius in uetur ad orientem , alius ad occidentem,
di alius transuersaliter. ii stodiiserunt loco, quia aliqui visi si int verius Septentrione, di aliqui versus Austrum:similiter quidem sunt eleuatiores a terra , quidam propinquiores. septimo differunt curatione, quia aliqui magis. & aliqui minus durant.octauo tandem differunt variatione, quidam enim augentur, vel diminuuntur, quidam vero perseuerant in eadem magnitudine,
quoulque incipiant desinere e . Ex his inserendum est quod cum huiusmodi diuersitas in Cometis desumatur ex diue sitate materiae , seu' exhalationis, vel f cundum magnitudinem , vel numerum, vel figuram, vel colorem, vel locum, vel temptu, vel motum, vel durationem. aut variationem , non posse Cometas esse de
natura Caeli, siquidem haec, cum sit ingenerabilis , dc incorruptibilis , ut probat Aristineses in primo de Caelo Sum. 6. pex
totam, nectuit esse susceptiua mutationum aut peregrinarum impression mia , praeter motum localem, qui etiam est semper uni-λrmis , & regularis, ut docet idem Ar stoteles lib. a. de Caelo a t. is. ac sequenti
bus usque ad finem Quaesiti quinti. Quarto Notandum est ex Aristotele hic
Sum. Σ. cap. Et Scoto loco proxime cit to, Cometam posse dupliciter considerari, vel quoad corpus,vel quoad comam, Ca
dam , & barbam Si priori modo attendatur misibile est,ut nonni inqua aliquis C mata sit de natura seli, siquid* liuiusmodi exhalatio, ex qua re utariter gignitur C mata , potest supponi, vel contumi Astro,
vel ex lixis, aut ex erraticis, quemadmo clum Areae coniunguntur Soli. & Lunae,& tunc tale Astruin fit cometa , & cum in
quodlibet ex huiusmodi Astris , sit de natura Caeli , ut docet Aristoteles incitato loco, & lib a. de Caelo t. I. Sequitur aliquem Comaeram re de natura Caeli. si
autem posteriori .ectetur modo, certum est Cometam eme ue natura es mentari, quia vapor, seu exhalario, ex quibus co
lescit Co na, vel cauda Cometae est de na
Quinto Notandum ex eodem Scoto hie
quaest. I 8. Stellam comatam , quoad c
pus i pectatam, Vt est de natura Caeli gigni in Cometam hoc pacto: Nam aliqua Stella fixa, vel erratica attrabit sibi ab his imierioribus exhalationem terrestrem,uique ad supremam aeris regionem, quae, pro ter nimiam distantiam a nosti is obtutibus, vel aspectibus , apparet illi continua , quamuis in rei veritate multum ab illa u stet, inquam exhalationem agendo, illam alterat, donec incendatur , vel efficiatur
108쪽
hatur in longum , emcitur caudata , si ad partem fuderiorem Cleuetur , apparet comata , vel crinita , si ad inferiorem descendat , videtur barbata , licet in .. rei veritate Stella illam, nulla ex his is in in te habeat , sed tantum sic se habere videatur nobis , propter nimiam di- fiantiam , quae intercedit inter ipsam a Idc exhalationem a se Mensam , di illu
Ex his sit prima conclusio . Stella comata , seu Cometa non est aggregatum duorum Planetarum , vel coniunctio unius Planetae cum Stella fixa , ut dic bat prima opinio . Est Aristotelis hic cap. 3. Probatur , tum quia desinente coma-- , apparerent duae Stellae separatae a inuicem , quod esset contra experientiam . Tum quia impossibile est aliquam
coniunctionem durare Per sex menses, si cui aI Mando com it durata cometam,vx testarus est Seneca in suis. Quaest. Naturalibus, ergo nequit aggregatum huiusmodi in cometa.
Secunda Conclusio . Cometa nequit esse aliquis Planetarum . Est Aristotelis ibidem . Probatur quia interdum viis est cometa supra nostrum orizontem , M pariter apparuerunt etiam quinque Planetae separati ab inuicem , ergo signum est cometam illum non suisse unum ex quinque Planetis. Confirmatur, quia d in hi thesi, sequeretur quod Stella com
in , quandoque videretur fine coma, sic ut semper conlpiciuntur Planetae, atqui hoc repugnae nari ae Stellae comatae , ergo repugnat cometam esse Unum,ex quinque Panetis. Tertia Conclusio . Stella comata non
est Stella de natura Caeli , visa per eis lationem grossam, interpositam visui nonro , & Astro secundum quam stella illa apparet maior . Est Scori hic quaeli
IZ art. I. Probatur quia Stella comata apparet eodem tempore , habitantibus in diuersis climatibus , ut experientia comprobatum est de Stella comata , Vis shoc Anno I 663. si quidem apparuit in Italia , Gallia , Ac Hispania , ac Germania , atqui admissi conclusione a firmatiua , non appareret diuersis climatibus , siquidem eadem exhalatio nequit poni interuisus habitantium in
diuersis climatibus , de aliquod astrum, ergo stella comata non est aliqua Stella Caeli , vis a per exhalationem crassam , interpositam nostro aspectui , de Sicliae. Quarta Conclusio . Stella comata non est natura Caeli ut dicunt Auctores pri ris sententiae , sed de natura Sublunari, siue elementari , ut docet Aristoteles hic Summa a. caeli. q. cum Doctoribus cit tri pro Opinione posteriori . Probatur prima pars , quia cae lum est ingenerabile,&incorruptibile , 8c expers cuiuscumque mutationis , praeter circularem secundum Aristotelem lib. I. de Caelo a Lao. usque ad 33. Sed Stella comata non est huiusmodi , ergo non est de natura Caeli. Minor patet per experientiam , quand quidem cometae durant aliquando parum, aliquando per tres menses , & aliquando per sex, vel ad summum per annum & postea desinit . Deinde Stella comata aliquando laugetur , aliquando minuitur iuxta accessum, & diminutionem exhal trinis . Insuper mouetur quandoque is sursum , quandoque deorsum , & i
terdum lateraliter , nunquam tamen scirculariter , saltem per se; Denique aliquando rubicimdus , & aliquando camdidus , aliquando cum cauda, dc aliqua do cum barba , vel crinibus , appare ergo Stella comata est diuersae naturae natura Caeli . Praeterea , natura Caeli est figurae sphaericae , sicut probat Arist teles libro secundo de Caelo e. 22. 8c t. 39. Sed Stella comata non est huiusmodi ; Gquidem semper apparci vel cum corna , vel cum cauda , aut cum barba , quae repugnant figurae sphaericae , ac rotundae, ergo remanet probatum , quod cometa, sue Stella comata non est de natura caeli. secunda pars probatur , quia cometa est vapor , seu exhalatio terrestris , habens partes sortiter cohaerentes , eleuata ad supremam regionem aeris , aestus regnorum , aliarum reruin magnarum at
terationem signans in hoc mundo inseri ri , ex sua definitione, desumpta a Scoto citato in primo Not ex doctrina Aristot lis libro primo Meteor. Summa a. cap. q. Sed vapor, seu exhalatio terrestris , eleva ta ad supremam regionem aeris, est de natura sublunari , siue elementari , ergo F come
109쪽
8a Liber I. Meteorologicorum Aristotelis
meta, seli Stella comata, est de natura tus erit semper unisermis , & regularis.
Hementari, Zc sublunari . Minor patet, Est Aristotelis ibidem cap & Scoti qugae
quia est eiusdem naturae cum materia ter jI8.art.1 Probatur prima pars , quia Stel- restri aqua eleuatur , di huiusmodi mate-ila comata totaliter coalescens ex materiaria est de natura Elcmentari, nempe terrae, elementari , quandoque visa est moueri ergo, m. motu diurno ab oriente in occidentem, de Quinta Conclusio . Possibile tamen mille motus fuit ad motum sui continentis, est , ut cometa sit de natui a caesi, si quinin m superioris regionis , quae trahitur ad corpus attendatur , licet corna , vel ab ipso Caeso circa terram , & hic motus cauda sit de natura elemcntari . Est Arb est praeter naturam e quandoque visa est stotelis huius Sum. a. capit. q. & Sc isursum ascendere , quia eleuatur a nobis, ii quaest. Ig. numer. 4. Probatur , qui is quasi tracta a virtute caelesti, & huiusin aliqua Stella fixa , vel erratica ad se oldi motus suit Violentus e quandoque attrahere potest ab istis inferioribus ex- ex se sursum ascendit ratione suae leuitatis halationem terrestrium , inque ad su- per caliditatem sibi inditae , 5e hie motus premam regionem aeris , & ipsam alte-ifuit naturalis: quandoque vita cierirare , donec incendatur ., Vel inci iSeptentrione in Austrum, &econtra,&tur luminosa , atqui huiusmodi Stella , huiusmodi motus fuit praeter naturam ν, sic coniuncta , & unita , apparebit c ifactus per tractionem ab aliqua Stella eximata , vel caudata , aut crinita iuxta istente in Austro , Sc econtra in Septen- dispositionem talis exhalationis , nostris trionem ab alia Stella maioris virtutis ini-
aspectibus , ego huiusmodi Siclla , eritibi existente r aliquandbetiam vita est deis cometa ; sed Stellae sunt de natura caesuiscendere , vel propter materis grauit ut probat Aristoteles . secundo tali r. I. tem , vel quia deficit sibi vis attaachi ergo cometa , quoad corpus , potest ese illam in superioribus detinens, & hic m se de natura Gest . Maior probatur a m tus esset naturalis , atqui haec omnia sunt mile de Areis , quae apparent circa S manifesta indicia difformitatis, Ze irreg lem , & Lunam , sicut enim hi Plan ilaritatis motus , ergo cometa , secuniae ad se trahunt exhalationem , ex qua a dum se totum coalescens ex materia et
per refractionem luminis , gignuntur mentari , cietur motu diiDrmi , &ire Areae circa seipsas , saltem quoad -- gulari. secunda pars probatur , nam c strum aspectum , quamuis in rei veri-mmeta, hoc pacto conlideratus, est magis tale sit in regione elementari , ita po-jcelestis , quam cicineruaris , siquidem rest Stella fixa , ad se trahere exalati icorpus est de natura Casi , de reliqua denem terrestrem , usque ad supremam a natura elementari , ergo trahis secum aeris regionem , & inflammare , ac u-wmateriam elementarem , sed natura cinluminare , ut appareat sibi continua , linis motus est semper unii mis , Aelicet reuera ab ipsa valde distet et Non a regularis , ut probat Aristoteles . securi- est enim minoris virtutis huiusmodi Stel-ido de Caelo t. 33. 36. dc t. q3 & se-la fixa , quoad hoc , quam sit aliquis quentibus per totum Capitulum secundum. Planetarum , ergo, dic. ac proinde pos- ergo & nuiuii di cometae motus erit sibile est . aliquem cometam , hoc pa-isemper uniformis , & regularis . Oneto consideratum , esse de natura Geli. firmatur 'uia materia sic cimata a terra
Consequentia tenet quia data hi thesi,iab ipsa Stella fixa , est sibi conglobata, Se
huiusmodi Stella gigneretur in Cometam,tunita . adeo ut ab ea nequeat diuelli , Co modo , quo caeteri regulariter g iquousque per dissolutionem desinat eianerantur, 3c ita Bret verus cometa, sicut se . ergo non poterit cieri alio motu , illi. quam motu ipsius Stellae , i sed huius- Quinti Conclusio . Si cometa , se- l modi motus est siemper in mis , Metandiura se totum , fuerit de natura o regularis , ut pote coreoris casestis ex Aristotele , ut supra citato , Ergo m tus talis cometae erit uniformis , ac regu
elementari , eius motus erit GitUrmis,& irregularis r Si vero suerit partim c iustis , S partim Hemcntaris, illius mo-
110쪽
Ubi jcinar primo contra primam partem . quartae conclusionis, quia omne
corpus simplex , circulariter motu est de natura Caeli , sed Stella comata est hu-hasmodi, ergo, &c. Maior patet ex Aristotele in primo de Caelo t. 7. ubi dicit, Lusdem corporis simplicis non posse oesse plures motus naturales , Sc corpus simplex motum circulariter esse Caelum, vel de Cius natura . Minoris . prima pars probatur , quia si Stella comata esset co pus mixtum , in ipsa dominaretur terra, ut probat Aristoteles in libro . secundo de Gener. &Corrupi. t. Α9. ubi dicit omnia
mixta constare ex quatuor clementis, atqui hoc est falsum , quia tunc Stella c mala descenderet deorsum iuxta praed
num um terrae , quod tamen est contra experientiam , ergo , &c. secunda pars minoris probatur , quia inprema regio
aeris circinariter mouetur , Ut superius,
cori simus , ergo , δc Stella comata in eadem existens debet circulariter m
Resipondetur Maiorem esse veram de corpore simplici , moto circulariter προω, Se secundum propriam naturam, non tamen si moueatur circulariter praeternaturam Vt est aeris suprema regio , dc quae in ipsa continentur, quippe quaae ciem tur circulariter ob coniumstionem, quam habent eum sphaera ignis , & corpore caelesti , & sic negatur minor , quoad utramque partem et V ξ ad primam probationem , dico Stellam comatam esse corpus mixtum , sed imperfectum , ac proande non dominatur circa terra , sicut facit in mixtis persectis , de quibus
duntaxat loquitur Aristoteles in praecit in loco . Ad secundam prohationem dico, corinam moueri circulariter praeter naturam , ut diruim est, & propterea non sequitur , quod debeat esse de natura
Obhelaut fecitndo si Stella comata non esiet de natura Caeli , sequeletur quod
Non semper appareret secundum sormam Stellae , neque semper appareret cum cinina, sed utrumo consequens est falsum, Τῆo de antecessens . Consequentia pri-
patet quia nil apparet , ut Stelle, nisi sit de natura Caeli , sinuidem Steli sunto Cius natura , Ut probat Aristoteles se-
cundo Caeli t. gr. Consequentia secunda
pariter est nota , siquidem esset de nat ra Elementar i, & sic posset variari, ut Interdum cum coma , & interdum absque appareret, quod est contra experientiam,
quia semper apparet in se a Stellae , &
. Respondetur Coc dedo primum cons
quens , siquidem Stella est persecte sphririca , de cometa nequaquam , quia interdum aPparct cum coma , & cauda, de interdum cum barbis , aut crinibus . Ad secundum dico debere semper apparere cum coma , mira quia non est πω secte sphaericus, tum etiam , quia materia elementaris , ex qua coalescit, quandoque est sertis , ac tenax , dc sic apparet cum coma,& quandoque debilis & rara, & sic videtur cum cauda,nec aliter experimur .
Obijcitur tertio contra secundam partem eiusdem conclusionis. Si Stella coni ta est de natura Sementari , maxime s rei de natura ignis , ut dicit etiam Aristoteles in citato cap. q. sed hoc non est
dicendum , cino , dcc. Minor probatur. quia si esset de natura ignis , tunc niteretur ascendere sursum , & non moueretur circulariter : Similiter dimitteret a se flammam ad modum candelae ace lae , scd hoc est contra experientiamin, ergo, Scc. Respcidetur C Medo sequela malaris,& negando minorem. Ad cuius probationem primam, dico huiusmodi Stellam ascensuram sursum iuxta inclinationem . ignis . at detinetur ab Cim tenaci sate , re viscositate . Ad secundam utique deberet dimittere caudam ad modum candelae arenis , si perse moueretur , at cum
moueatur ad motum continentis aeri
circulariter , hinc fit, ut non possit dimittere potest se caudam , sicut candela ignita flammam. Obiicitur quarto . Si Comota esset v p r , aut exhalatio terrestris , maxime fieret in suprema regione aeris', sed hoe non est dicendum , ergo , &c. maior conceditur gratis. Minor probatur quia vapor ille in sui escuatione deberet transire mediam regionem aeris , at hoc est impossibile , ogo , &c. minor probatur, quia sic transeundo , vel propelle. F a rei