장음표시 사용
111쪽
84 Liber I. Meteorologicorum Aristotelis
retur a frigiditate , vel congelaretur in media regione , aut si hanc transiret , dissolueretur ob caliditatem superioris regionis , ergo nullo pacto esset materia apta ad gignitionem coine
Respondetur Negando minorem sad probationem , dico transiturum a
huiusmodi vaporem per mediam i egi nem aeris , neque indὰ propellendum, aut congellandum per frigiditatem inbbi existentem , quia cum sit calidus sic-Cus , tenax , & Vnctuosus , liisce qualitatibus sortificatur , adeo ut valeat remstere , ac etiam vincere frigiditatem sibi occurrentem , sicque transre ad superiorem regionem , in qua nec patitur dissolutionem , siquidem calor illius non est ita intensus , ut possit
huiusmodi vaporem dissoluere e non is enim gignitur conacta in extremo regionis prope ignem , neque in infimo propὰ mediam regionem , sed i
ha , ubi calor non est valde fortis , ut possit vaporem dissoluere , neque ita debilis , ut nequeat ipsuin inflammar Obiscitur quinto contra quintam conclusionem probando , aliquem com 1am , secundum , se totum, essed natura Caeli etiam secundum Arist telam , nam in hoc primo Meteor. Summa prima , capite , primo , dicit
cometas generari circa locum maxime prop/σquum latιoni Astroruntis ehoc est prore octauam Sphaerain , v-hi manent Stellae , fixae . Deinde ibidem Summa secunda , capite tertio , te statur se vidisse cometam in Demore a Canis , inquit enim : Earum qua sent υι femore Canis , Stellata quadam habuit comam Insuper Summa secunda , capite , quarto , ubi proscripropriam sententiam circa naturam cinmetamin , explicat duplex genus c metarum , nempe elementarium , &caelestium . Priores ostendit dum ait :uuando igitur m ipso inserιorι loco prin-eipium consistentiae fuerit , perse apparet Cometes . Posteriores Verbinsinuat,
cum inquit . Quando autem sub Apro
rum aisquν , aur non errantium , aut
ereantiam a motu constiterat exhalatio. tunc Cometer sit harum aliquis r Ex his palam fit cius mentem suisse dari , c metas terrestres Unitos in insetisti loco , hoc est , in regione eleme taci , & caelestes generatos in superi ri regione , nempe caelesti : ac proinde hos esse de natura Caeli totaliter , sicut illi sunt totaliter de natura elementari . Respondetur Negando consequentiam; neque adducta loca Vrgent , ut credamus Aristotelem agnouisse aliquos cometas , secundum se totos , e se de natura Caeli , sicut aperte fassus est,
dari regulariter cometas totaliter de Priatura Elementati : Unde ad primum dico , per locum circa Iationem Astr rum , non intelligi G2.ulam Sphaeram, sed totam resionem Caelesteiri , sicut nomine loci inferioris , appellatur tota regio Elementaris , siquidem totalis
Mundi Sphaera diuiditur ab ipso in duas
medietates , quarum una Hementaris , altera verb celestis vocatur e quare aper ly circa locum propinquum latio ni Astrorum , intelligit Aristoteles s premam regionem aeris , quae est quis dem perse pertinens ad locum inferiorem , cum hoc tamen ut sit maxime
proquinqua orbi Lunae , qui est de diloco superiori , idest regione caelesti ,
n qua existunt etiam cetera Astra a .
Ad secundum , dc quartum locum simul dico ibidem innuisse aliquam Ste
iam, tum ex fixis , tum ex Erraticis , posse fieri cometem , suscipiendo comam ex materia terrestri , ad supre--m aeris regionem , Vi propria Cuecta , ac inibi incensa , dc illuminata,
ut explicuimus Notandum quarto , de quinto , non propteres tamen infere dum est , illum csse de natura Caeli totaliter , verum duntaxat , quoia corpus I reliquum vero , Mori maxime
illam in Cometam efflagit , λω de smateria elementari . Sae , Ec no saliter , potest testari Riilosophus se invidisse in femore Canis quandam Stellam habentem comam , alimuiri contradiceret, sibi in isς, quae subdat in sequenti capite , dum tradidit m rim Figne di aliquam Stellam, siue fixam siue erram tem , in cometam, ut satis CXPlicatum est CariCra
112쪽
caetera argumenta , dc eorum soluti nes possunt videri apud Auersam, & Mamurri citatos , quae consultb omittuntur, ne longilis , quam par sit, protrahatur haec per dissicilis quaestio.de natura Gme
Vtrum Stelia Comata varatio designet mortem Principum e
STellas comatas , squamuis mixta Imperfecta ) intentas esse a Deo , & a
Natura ieerius , non solum innuimus, sed etiam aliqualiter demostrauimus , V de cum Deus , ω Naxinanihil agant se strae , ut habet Aristoteles lib. I. de Caelox.3Σ. 8c secundo de Caelo r. Fo. &19. ins rendum est, huiusmodi Stellas comatas fuisse ordinatas ab eis ad aliquem fine b nom , aut malum, dc signanter quaeritur in praesenti , si Stellae comatae sint ab Altissimo , vel a Natura designatet , aut
praeordinatae ad innuuendum mortalit tem animantium , dc praesertim Princi-Pum, necem, Regnorum euersionem, &aliarum magnarum rerum alterationem
Assirmativam partem videnrur meri Astrologi , cum in suae sententiae confirmatione reserant, varios euentus, eosque terribiles, nedum super euersione Regnorum , Uerum, de super mortalitate Principum, fuisse, variis temporibus, ac loci P Inonstratos ex cometarum appariti ne . Quandoquidem recensent ex Ios pho de Bello Iudaico lib. 7. cap IA. appa Tuisse conteram quendam, gladii formam Praeseserentem , per annum ante Hierin olyma urbis excidium, ex quo praemon strata tuit Iudaeorum ruina , dc Ciuitatis eorum desolatio . Deinde ex Cornelio Gemma, reserunt , visum fuisse in Pal, tiriatus ditione sub Anno I 27. die II. Decembris , cometam cruenuam, nube
terribili, Stellis, hastis dc gladijs , etiam Capribus obtruncatis , hinc inde circundarum ; ic tunc. irrupit Turca potenti exercitu in Germaniam , dc Roma sub
Principe Borbonico capta , 8c dirupta fuit . Insuper de Anno I 338. Sc II s. vis fuerunt duo cometae , dc postea decesserunt e vita stre omnes Principes E ropae , nempe Carolus V. Imperator , Paulus Papa IV. Reges Franciae , Angliae , Lusitaniae , Daniae , 8c Reginae Poloniae , Angliae , Ungariae , 8c Galliae , cum Ducibus Venetorum , Sc Ferrariensium : Ex quibus obseruationsebus deducunt , apparitionem Comet rum portendere semper varios , dc in-taustos euentus , 8c sisnanter moriem principum , 5c Principatum euersi
Negantem partem , absque ulla haes tatione defendunt Philosophi Peri pat fici , loquendo de Stellis comatis , quae
naturaliter contingere solent a quia nec materia , ax qua coalescunt , nec acci dentia , quae illas consequuntur , sunt
tantae virtutis , ut indE sequi habeant huiusmodi effectus, set, euentus infausti, ut suis in locis ostendunt. Quid autem dicturi sumus , pro res lutione huius arduae dissicultatis , 8 p tim im fecitndum mentem Doctoris Subtilis , quibusdam de more adnotatis,
Primo igitur notandum est , hic nos loqui duntaxat de Stellis comatis , Bycometis qui naturaliter geniti , modo quo supra , apparere solent in hoc nostro hemisphaerio , non vero de illis , qui a Deo , iuxta eius diuinam Prouidentiam, in vindictam nostrum deli storum , po sunt immitti , vel ad terrorem , vel ad punitionem , quia sicut certum est , hos futuros in signum Infaustorum eventuum ijs, quibus tapparuerint , sic incertum studicamus exitum illorum , qui nostris aspectibus sese ostendunt , quandoquidem , nec materia , ex qua generantur, nec accidentia , quae illos consequuntur, nec agens a quo emci solent , habent magis praemonstram mortem Principum quam aliorum hominum , ac anima tium , cum quoad hoc omnes partic,
pent aequaliter de influxibus honis , vel malis , quos afferre solet apparitio C
Secundo Notandum ex Doctore Subi si hic quaest. I9. Astrologos,& Philosopla
113쪽
8s Liber I. Meteorologi orum Aristotelis
varie assignare diuersitatem Cometarum, ac suorum effectuum. Nam Astrologi attribuunt Quinque Planetis tantum g ne- rationem Cometarum , nempe Saturno, Iovi, Marti, veneri, ac Mercurio, excluduntque ab horum causalitate Solem, 8c Lunam, siquidem, inquiunt, Sol, prae- nimia caliditate, consumeret potius, quam elevaret exhalationes ad gignitionem alicuius Cometae, Luna vero praenimia humiditate aquea , non posset di crere , accommouere unctuositatem exhalationii, quae necessario exigitur ad causandum 1 Cometam; unde considerantes, quod re
liqui Planetae habeant singuli virtutem propriam gignendi sibi aliquos Cometas,
proinde saturno attribuunt unum C mctem coloris aliqualiter nigri , vel pallidi , cum quadam luce coni uncta, ac paruae magnitudinis , Vocaturque ab eis C metes niger. Ioui attribuunt duos Comeres , quorii prior appellatur Argenteus,habetque colorem argenti spissi,posterior ve-rh dicitur Roseus , estque coloris albi. Marii autem quatuor Cometes rubicundi coloris, quorum primum appellant, Veru,& est valde horribilis in aspectu . Secundum vocant, Poeticam : Tertium nominant , Gracula:& quartum dictitant,Macula rubea . Veneri apponunt unum C metem , qui dicitur, Nubes, & alterum Mercurio, quem appellant, Dominus Atlasne, & hic est omnium Cometarum minimis . Secundum apparitionem istoruin,
pronunciant euentus, bonos, vel malos, nixta naturam Planetarum , quibus fuerint attributi. Caeterum Philosophi, con-sderantes , quod effectus cuiuslibet Cometae, naturaliter habet dependere ex generatione eiusdem , derivant suas praedictiones ex materia calida , &sicca , quae concurrit in uniuscuiusque generatione , unde secundum quantitatem maiorem, vel minorem, qualitatem intensiorem, vel minus intensam , crassiorem , vel minus crassam, unctuositatem , & tenacitatem, quae conlectuuntur materiam , ex qua gignuntur Cometae , iudicant durationem, etiam brcuiorem, vel longiorem, eorundem, & omnes effectus, quos afferre ,
Solet in hoc mundo inseriori , aut noci- UOS, aut proficuos mortalibus habitant, bus in m. Tertio Notandum ex ecdem ibidem sari. a. omnes cffcctus, quos secum afferre
solet apparitio uniuscuiusque Cometae, ex variis obseruationibus Antiquorum, posese reduci ad decem . Primo enim signat eo temporis debere fieri ventos in magna copia, siquidem Cometa, cum generetu rex exhalatione calida, & sicca, unctuosa,& tenaci, quae debet tunc eleuari in m gna quantitate, reliquit post is exhalati
nes debiliores, ac minus unctuosas , quae cedunt in materiam ventorum. secundo Praemonstrat magnam caliditatem , ac siccitatem futurum in terra, quandoquidem cometa , cum generetur ex materia
calida , & sicca , supponit tunc temporis esse calidum, & siccum in terra, alioquin non posset gigni. tertio designat fore te
remotus ex eadem causa, siquidelm exli
latio calida & sicca , ex qua insurgit Cometa , detinetur intra cauitates terrae ,
quando debet eleuari , & quia impeditura frigiditate terrae , sortificatur in se, petendoque exitum , concutit terram , &fit terrae motus. quarto Praenunciat steriIMtatem fructuum, & terrae nascentium is, tum quia tunc tempot S aer Ponitur extra suas naturales dispositiones , in quibus
conseruatur vita 8, consistit enim in calido , Schumido , ut dicit Aristoteles lib.
de Morte , &Vita, tum etiam, qUia aer , ob commixtionem exhalationis c lidae , &siccae cum ipsis , adurit plantas,& terrae nascentia , maxime cum iu rint recentia , ex quibus oritur sterilitas. quinto demonstrat innundationem
aquarum , quae consequuntur ad terr
motus , saltem per accidens. sexto ostendit futuras mortalitates , & pestes in viventibus , tum quia , ob nimiam calid talem , & siccitatem , aer exit limites suae naturalis dispositionis , qua conseruatur Vita ; tum etiam , quia ob commixtionem exhalatiouis calidae siccae , dcvnctuosae cum aere , iste quodammodo veneno inficitur . quem postea inspirantes animalia , veneno afficiuntur , α
moriuntur . Quinimo subdit Albertus de uensu , & sensato , homines citius mori ex aere infecto inspirato , quam ex sumetione veneni , siquidem ille immediate petit sontem vitae , nimirum cor, iste vero nonnisi post atquas transmut
114쪽
tiones . septimo suscitat contentiones, &rixas , ac Della inter homines ; nam ex nimia caliditate , ac siccitate , quam affert Cometa , augetur , & accenditur colena inter homines , & ex hac inlisse sunt postea irae , rixae, dissensiones . ex quibus oriuntur bella , potissimum inter Principes , in quibus magis augetur cinlara , ptopter cibos dulces , ac delicati res. octavo Designat aliqualiter mortem Principum , non solum ex eandem carisa , verum etiam , quia ex delicatior Inutritione , quam saciunt ex cibis delicatis, ac pretiosis, fiunt subtiliores', atque adeo aptiores cςteris, insuscipiendis ali rationibus , & qualitatibus noctuis, qua Praenimia Caliditate , ac siccitate , affer re solent Comete. nono Indicant mersi nes, & destrumones Regnorum, inuidem hae consequunmt in bella , dc mose talitates hominum,quae signantur ex appa-xictorie Cometae . aecimo tandem mmmtat mutationes lagum ; quandoquidem homines , nimio calore aestuantes , facilius murantur ad aliter credendum , vel opinandum , cum autem huiustia i tibmius calor excitetur in eis per appariti nem Cometae , sequitur ipsum sore praenunctan etiam mutarionis legum , dc si
Ex his sit prima Conclusio . Ex apparitione Cometarum, Astrologi nequeunt certo iudicare , sicut Pliilosophi , de
euentibus, in eisdem praenunciatis. Olligitur ex Scoto in a. d. I . quest 3. F. M in hoc primo Meteorolag. quaest. I Probatur , quia ignorata certitudine cauta , ignorari contingit certitudin
effectum ab illa dependentium, sed Αstr logi , ex aspectit Caelorum , nequeunt
perfecte cognoscere causam euenmum,
Quos Cometae portendunt , ficut Philo-i ni , ergo, &c. Maior patet ex Arbstotele secundo Metaphysic. t. q. ubi ha-bin , Vt unum Modque secundum esse se
. to etiam secundum verrtatem e
rit ut commutiiter citatur , su ut res sebalet ata esse ita ad cognosci. ergo si cer- Ο noratur causa, quae data esse, ignorabitur certo illa quae dat veram cognitionem effectuum. Minor probatur quin
Ad primam partem , quia licet Planetae
concurrant ad generationemCometuum,
tamen certo i noratur virtus, quς dat certitudinem tali euentes , an sit impedibilisper alium Planetam , aut Stellam fixam, vel non ; equidem si talia scirent, num qua fallerentur in suis praedictionibus, sed clarum est , quod ut plurimum fallu
tur , nedum in iis , quae pendent a Causis liberis , verum etiam independent bus a causis necessarijs , ut sunt intemperies aeris , pluviae, yrandines, nives,& huiusmodi , ergo Astrologi ex aspectibus Caelorum , & Stellarum non possunt certo scire iaturos euentus , ac pro inde nec cos , qui dependent a Cometis,
ab eiusdem Planetis , vel Astris genitis.
Secunda pars minoris remanet sussiciei ter probata ex allatis caufis euentuum ,
uos Cometri praenunciant, in tertio Noti quidem huiiusmodi causς non latent Philosophos , qui Optimὰ callent Comet
rum generationem ex terrestri exhalati ne cdida, & sicca, unetitosa , ac tonacua qua dependens Omnes euentus obseruati per apparitione Cometae; ergo Astr logi , ex aspectibus Caelorum , vel stellarum non ita certo praenunciant et entus
futuros Cometarum, sicut faciunt Phil sophi. Secunda Conclusi . Ex apparitione o Cometarum non designatur perse , sed
tantum per accidens , mors Principum. Est Scoti hic quaest. I arr. a. Probatur , quia caliditas , & siccitas exhalationis terrestris , unci uota , dc tenacis , o qua generatur Cometa, non est perse a ordinata ad inserendam necem mortalibus , dc consequenter Principihus , v rum duntaxat ad eliminandas caliditatein,& humiditatem ab aere , cum quo co mixtae permanent , durante vi , & cacia eiusdem Cometae , atqui ablata a, vel saltem perturbata caliditate , de hilamiditat e aeris facilius inficiuntur viscera, dc praesertim cor , in quo conseruatur
animantium Vita , unde sequirur mora, ergo apparitio cometae , non Est perse P. Verum tantum per accidens cauia morIis
hominum , & consequinter Principum. Maior patet , quia caliditas , & siccitas, n opponuntur priuatiue vitae , sed tantum contrarie frigiditati , &humiditati , ergo caliditas , & siccitas ex lial Itonis terrestris unctuosae , dc tenacis,
115쪽
88 Liber I. Meteorologicorum Aristotelis.
non ordinantur perse ad priuandos homines vita , verum duntaxat ad tollendam humiditatem ab aere, de labefactandam eius caiklitatem . Minor apparet per Aristotelem libro de Morte , 8c Vita , ubi sedem vitae collocat in calico , &humido temperato , quae tamen alterantur tempore , quo durant cometae , Ergo,&c. Confirmatur primo quia caliditas, de siccitas intensa , qualis est illa cometarum tempore ) excitat contentione , , rixas , dc bella , ex quibus consequuntur maximae mortalitates , ac hominum caedes , sed Principes sunt magis subiecti huiuii di alterationibus , ob disposiHiones , causatas ex alimentis delicatis, quihus nutriuntur , ergo mors , quae ad tales dispositiones nocivas coasequitur, magis petit personas Principum , quat is a liorum cle plebe ; Confirmatur secundo,
quia caliditas , siccitatque , quae con--uuntur ad apparitionem com tarum, causant inter homines morbos epidemicos j ex quibus oritur maxima mortalitas , sed Principes habent , prae caeteris , potiorem dispositionem , ad recbiendas alterationes epide cas , quibus reui aufertur vita , ergo cometa his de causis magis portendit Principum necem, quam ceterum hominum , saltem p r accideri
obijcitur primo contra primam comelusionem quia ubi est causalitas determinata , Ac necessaria , ibi est maior certitudo effectus , quam ubi non est tanta determinatio , de necessitas in causa litate , sed Astrologi , in suis praedictio ibus, innituntur causalitatibus , magis determinatis, ac necessarijs , quam Philos mi , ergo Astrologi maiorem certit senem habent de euentibus cometarum , quam Philosophi . Maior patet , quia certitudo effectus derivatur a causa, quae aliter se habere non possit in causando, atqui causalitas determinata , dc necessaria est huiusmodi , ergo ubi adest causalitas determinata , ac necessaria , ibi est maior certitudo effectus , quam ubi non adest . Minor probatur, quia Astrologi , in suis praedictionibus , innituntur causalitati corporuna caelestium, quae cum sint entia necessaria , dc regularia in suis motibus , sunt sempor de terminat, in causando , & Philosophi fundaniux in caulitatibus horum Subi naria ii , quae propter eorum fluxibit setatem , aliter se possunt habere , ergo,
Respondetur Minorem , & probati nem habere veritatem apud eos , qui ortime cognoscunt causalitates, & virtutes corporum caelestium , cuiusmodi sunt Angeli duntaxat , pro hoc Statu, no tuo vero homines , inquit Doctor Subtilis in a. d. I . quaest. 3. 1ub F. quandoquidem scire non possiant virtutes , dccausalit aes orbium , & Stellarum cum suis dispositionibus , quoad quantitate n , qualitatem , tempus , locum , la an causa. litas possit impediri per causalitatem alteria Stelle ; umiliter si materia eleuata fit in tussicienti quantitate , & qualitate; si erunt venti dissipantes , de illam disperdentes ; an vero subsistet absque
contrarietate vlla , quae tamen Omai
requiruntur , ut fieri possit , de futuris euentibus , verum iudicium : caeterum cum omnia ista ab Astrologis vero sciri non possint , propterea falluntur ut plurimam , in sitis praedictionibus : at Philosophi cum habeant persectam notitiam caularum , 8c virtutum sublunarium , mearum dispositionum in causando, Ut pote quae saerit ab eis acquisita per experientiam , ac Per lentuS , qai nequeunt falli circa propria obiecta , ut dicit Aristoteles secundo de Anima t. 63. poterunt cum maiori certitudine , iudicare cie e se tibus ab eis dependentibus , dc ira ismesim, ac certius praedicere tuturos euentus, dependentes naturaliter ab appariti
Obiicitur secundo contra secundam incoiκlusionem Principes , & Plebaei . quoad constitutionein corporis , sunt eiusdem rationis , atqui cometae apparitiones non signant mortem Plebeorum, cum natius lioc dicat , ergo nec Principua, mortem signare debent . Maior patet , quia utrique habitantes in ea dem regione , vivunt sub eodem costellatione , ergo de virisque idem estiad
Respondetur Negando maiorem,siquideri Principes cura diuersimode nutria tura Plebaeis, saltea paueeribus, acquDranc
116쪽
Disputatio II. Quηstio VI. sci
tum , sibi tapositiones , magis idoneas
ad suscipi das alterationes , Ordinatas
in iraortem quiun Plebei pauperes; h lusimhii autem dispositiones , & alterationestautat apparitio Cometae, per vio-
entam caliditatem , dc siccitatem in a re, quem omnes inspirant , Zc prae--m in corporibus delicate nutritis , qualia sunt Principum, ideo communiter dicitur, Cometas portendere Principum , non autem Plebaeorum pauperum
Obijcitur tertio . Si Cometet apparitis
signaret mortem Principum , vel hoc esset , ut causa , vel ut effectus , vel
Vt signum mortis , atqui nullum is rum dici potest , ergo , dcc. Maior est
nota Ox sum cienti enumeratione. . Minor probatur : Non vi causa , quia tunc Cometa posito , vo metuet statim mors lax Principitias, siquidem causa ,
Ec effectus in actu , simul sunt, de non sunt, ut docet Arulate es secundo re scomm t. 37. Nec vi eflectu. . quia Cometa praeciniit mortem Principum , de tamen erectus debet sequi suam
causam . Neque tamquam lignusn- , quia Co nera , Ac mors Principum in nullo conueniunt , ergo neuter pote
rit esse signum alterius , ciueo falso , dc absque ullo tandamento dicitur, Cometae apparitionem signare mortem Principum .
Respondetur Negando Minore in , signat enit a mortem Principum, dc tamquam causa , dc tanquam lignum. Primum amaret ex his , quae dicta sunt in praecinienti responsione 3 neque ODficit , quod posito Cometa, non sequa
tur statim mors Principuum , ut Expe vientia constat , siquidem non est ca sa per se , Ec immediate apposita vitae rum , venis tantum dispositiua , dc per accidens , ut explicatum est in terris Notat. Secundum etiam est notum, quia cometa est effectus immediate consequens causas caliditatis , dc siccit iis in aere , alterationis partium in terrarum Corporis Principum , ex quibas sequitur mors, igitur apparitio Come-Lae lesignat mortem in Principibus, etiam ut signum uobiscitur Quarto. Si Cometa, cavi
tus a Stellis mile lis esset signum , vel causa mortis Principum sequeretur quod causatus a Stellis benevolis esset signum, de cauta vicie ipsorum , sed hoc nullus dicit, emo nec prius dicere debuit. Minquela maioris patet per regulam oppositorum , dc per aliam : Si assi matio est
. Respondetur negando Qq aelam mi
que proueniat, cum gigni non possit abseque caliditate , Sc li . citate , in his ins rioribus, δc potis Itinam in aere , semper est causa, dc signum mali. Ad probatio nem dico , regulas huiusmodi valere in causis praecisis, dc persedintaxat , non vero in causis non priecisis , 8c pera cidens ; modo Cometa est causa , de signum mortis Principum tantum par a cidens, de concurrentibus alijs causis, ut superius satis explicuis . Vtrum Cιrculus lacteus, seu GaD-xia sit de Arari ura Cyti, vel res. Meteortica st
CIrca hanc quaestionem extant quinque opiniones , quarum prima est quorundam Antiquorum, praeiertim Pythagoricorum, quorum meminit Philosophus in textu hic , Sum. secanda capita quinto afferentium Circulum , quem Graeci appellant Galaxiam , eue ad stionem quandam, causatam in illa Cc
ii parte , a Solis , dc aliorum Astr
rum discursu , a quibus , cum reman serit combusta , nomen lactis accepit , eo quod etiam in istis inferioribus, res combustae, ad instar lactis albicare spiciuntur. Secunda opinio est sequacium Anaxagorae, & Democriti,asseuerentium, Gala-xiam fieri ex reflexionet radiorum Solis ad nostrum aspectum usque ad Astra ubi apparet Galaxia. Tertia opinio autumat, Galaxlam e quoddam lumen Astrorum debile, ac te nue , quod in maiorem claritatem nequirirrumpere propter interpositionem teT rae inter Solem, dc huiusmodi alim . Quase
117쪽
so Liber I. Meteorologicorum Aristotelis
arta opinis est Aristotelis in textu proxime citato,& capite sexto sustinentis, Circulum lacteum, seu Galaxiam esse
quoddam meteorologicum , de natura
Hementari, genitum in suprema regione aeris, ex eadem materia, s sua stella comata per refractionem luminis illarum stellarum, inibi existentium, ad nostrum aspectum, vel per inflammationem materiae calidae,& siccae factam ab eisdem Stellis, vel per refractionem luminis, secundum quas fit claritas in illa eadem parte,
ubi apparet Circulus lacteus, sicut infra
Quinta opinio docet, Galaxia appar rein Coelo ex perspicuitate ditarmi partium eiusdein coeli, secundum quam partes Cς-li densiores clariores, & minus densae, minus clarae conspiciuntur. Ita Doctor Su tilis hic q. m ari. 2 quem videntur sequuti Auersa q. 3 Sech io & nonnulli alii ab
eodem relati dum dicunt, huiusmodi Cit culum esse cumulum quendam stellularum, quae Obearum paruitatem, seorsim a nobis videri nequeunt, ac proinde apparet
quaedam Caeli planities,coalescens ex partibus densioribus, ac minus densis, siquidem densiores partes in Coelo Stellae, minus densae vero,stellulae, a Philosophis, ac Astronomis appellati solent. Hanc Candem opinionem defendit etiam Malirius contra Cremoninum, Roccum, Core nium,& Amicum ab eodem recensitos lib. de Coelo Disp. qu. 3. art. a numero 83. usque ad 87. cui & nos subscribere volumus , non solum ob Magistri auctoritatem, Verum etiam , quia videtur magis consona veritati, quamuis nec penit improbabilem iudicemus opinione is Aristotelis , sicut nonnulli autumant. Pro utriusque ergo sententiae declaratione , ac fundamento, notandum est primo ex Aristotele hic capit.6. & Scoto loco
citato art. I. n. 3. Circulum lacteum, viam
lacteam, De Galaxiam dupliciter conmderari posse, vel quatenus asseritur de natura Elementari, vel ut adstruitur de natura cceselli. Si priori modo attendatur est quoddam Meteorum, sicut, & Stella e mala,quod sic generatur: Quandoquidem Stellae illae,cum apparet Galaxia, idest ille candor ad instar lactis diffusi , attrahunt
sibi exhalationem calidim, & si cana inflammabilem, quae posita inter Stellas iI-las, & visiam nostrum, vel per inflammationem ab eisdem Stellis , vel per refractionem luminis earum, lacit apparere t lem claritatem,&hoc per signn quia videmus raro euenire Cometas , eo quod materia,ex oua gigni solent, cedit in compositionem Galaxis, secundo quia Vna asStella sufficit attrahere exhalationem , ex qua fiat tanta claritas, & albedo, sicut a bedo Stellae comatae, igitur tanta multit do Stellarum, sicut est in Galaxia, poterunt tot exhalationes extrahere,qui; l um- cient ad claritatem , 8c albedinem Gala xiae . Tertio videmus Galariam in duas diuisam partes, quarum una est quasi dupla ad aliam secundum magnitudinem, &in qua sunt plures, de maiores Stellet,quod non esset, nisi istae plures, & maiores copiosiorem exhalationem sussicerent attranere,& demum quarto, quia determinare de GaIaxia spectat ad hunc librum Me teorologicorum, non vero ad libros de oCoelo, in quibus agitur de partibin . Si autem posteriori spectetur modo , Galaxiae st de natura C lesti quae sic nostris se exhibet aspectibus conspicienda. Nam cum
Coelum sit corpus perspicuum,ac tran krens, & huiusinodi perspicuitas sit disso mis,siquidem in partibus Coeli, , bi est m nor perspicuita, ibi est minor claritas de ubi est maior densitas , ibi apparet maior claritas; bine fit, quod ubi apparet Gala
caubi debent esse partes densiores,& --gis perspicuae, equidem apparet maior Claritas quam in coeteris Coeli partibus; cc terum quia p artes densiores , vel saltim non rarae in celo, non sunt nisi Stellae, vidieit Averroes de substantia orbis , sequi tur Circulum lacteum , siue Galax iam coalescere ex multitudine Stellarum , ac proinde fore de natura Coeli,quemadiri
diun, deipse partes, seu Stellae sunt de natura , ac materia coelesti.
Secundo Notandum est,quod perpetuiatas Circuli lactet, seu Galaxiae, secundum sententiam Aristotelis, non tantum des mi potest ex multitudine Stellarum, attrahentium continue, ac una simul, copiam exhalationis inflammabilis , ex qua semper, vel per inflammationem, aut ren xionem luminis ad visum nostr turi, appareat illa tantaque claritas in Cozlo , sicut i
118쪽
dictum est in cedenti, verium etiam per
aequi ualentum , desumptam ex duratione Cometie in sit prema acris regione : quandoquidem sicut duratio huius, continuatipotest per sex Mcnses, & aliquando per annum, per aequivalentem exhalationem , vi unius tantum syderis, ad si remam aeris regionem evectam, ibique incensam,& innammatam, ita multoque commodius, hoc idem praestari poterit , ex multitudine Stellarum inibi existentium. Neque desectus prouenire, ex parte exhalationis , Vnquam poterit, quo
niam quemadmodum terra, commixta scum aqua terrestriaque corpora , aete
num duratura sunt, ει & exhalationis , ab eisdem eleuabilis , numquam poterit esse finis. Quod autem ita de facto fiat, sicut praedictum est , non obscure quiuis
deprehendere poterit , si malaxem inte dum , N. Mand-- minorem claritatem iri eodem circulo lacteo, nunquam poenitus orbatum luce , contemplatus merit .
Huiusmos autem defcctum, excessumuc nemo potent in illam m v ltitudinem Stellarum refundere , siquid m , cum Coelum , eiusque partes, nullam patiantur alterationem, nec in liuiusmodi claritate, talis conspici debet : superest ergo , ut dicamus hanc prouenire cx maiori, vel minori exhalationum copia , ab elidem Stellis , ad supremam regionem aeris, inuecta , ibique inflammata , & illumi
Ex his sit prima conclusio. Circulus lacteus, siue calaxia non causatur ex adu fione , seu combussione partium coelestium ubi conspicitur, uti dicebat prima infinio. Neque ex reflexione radiorum S larium ad visum nostrum usque ad astra, ut sentiebat Secunda sententia: Neque est lumen ingenitum quarundem Stollarum, debile tamen quia non aspiciuntur a Sole, propter interpositionem terrae inter ipsas,& Solem, ut afferebat Tertia Antiquorum opinio. Est Aristotelis hic Summa a. cap. 3- Probatur prima pars, quia hac opinione totus Zodiacus deberet albicare, sicut Circulus lacteus , sed hoc est contra o perientiam, ergo, &c. Sequela maioris Probatur, quia sub Zodiaco discurrit Sol,& Planetae calefacientes , ac proinde poetius deberent comburere illam paric in ,
i quam cana, qu. ae sub circulo lacteo, crgo Calaxia c sitat sub toto T diaco , quod est falsum. Acunda pars probatur,si Galaxia
cffet cx reflexione radiorum Solis ad n strum a spectum , vique ad Astra, sequeretur Galax iam non vidcri scmper in eodem situ re: pectu Astrorum coeli , scd conssequens est contra expcrientiam, ergo& id, unde sequitur. Scquela maioris probatur , quia Variato speculo, ad quod restangitur, vel reflectitur imago , 5 ipsa debet variare situm,& in alio apparerg, Vt apparet per experientiam, sed visus noster se habet veluti speculum, in quod restangitur Galaxia, ergo cum Sol continue varietur , quoad situm, & Galaxia, scira per variari deberet quod tamen oppositum experimur. Confirmatur, quia de nocte apparet, de Galaxia in aqua sibi supposita. at non videtur qualiter radius Solis restangi possit ad visum nostrum, & usque
ad astra, ergo Galaxia non causatur ex r
flexione radiorum Solis ad visum nostra,vsoue ad astra. Tertia pars probatur, quia Sol semper aspicii omnia astra Coeli, fixa, ergo Gallax ia nequit causari ex negationCeius aspectus ob interpositionem terre inter astra, & Solem, ut supponitur in opinione . Consequentia est manifesta ; &antccedens probatur , tum quia Sol est maior terra, & huius umbra non perti git ultra sphaeram Mercurij, ergo nullatenus impediri potest a terra , quin semper aspiciat omnia astra fixa, & consequenter etiam illa ubi apparet Galaxia. Secunda Concluso . Non est improbabile asserere cum Histotele, Galaxiam, siue Circulum lacteuin cffc quoddam γMeteorum clementare,genitum in suprema regione aeris , ex materia calida , &sicca inflammabili, ad modum Cometae , quae posita inter visum nostrum,ac Stellas ipsam eleuantes,vel per inflammationem, vel her reflexionem, aut retractionem luminis ipsarum facit apparere talem claritatem, quae dicitur Galaxia . Est contra Auersam, & Mastrium, ac alios Recentiores lupcrius citatos pro Quinta opini ne . Probatur quia nulla est repugnantia , ut patebit ex sollitione ar3umentorum in Oppositum, crgo non erit improbabilc aseserere , Galaxiam csse quoadam Mete rum , de elementar .
119쪽
o, Liber IJMeteoroIogicorum Aristote Iis
Tertia Conclusio. Probabilissimum tamen est, & magis ratione, ac experientiae
consolum, sustinore, Circulum lacteum,
nium Recentiorum Philosophorum , &Astrologorum. Probatur, quia Stellae Gxae sunt de natura coeli, ut probat Arist teles secundo de coelo t. I. 8c sequent hus, sed circulus lacteus , siue Galaxia non est ali d , quam cumulus Stellularum fixarum, existentium in ea coeli parte , ubi apparet, illa claritas lactea, ergo,&c. Minor experientia clarescit nam Astronomi utentes tubo optico , aut teloi copio , clarissimc depresenderunt, in toto circulo lacteo multitudinem Stellarum ex minutioribus , quae una sita ut e fercntes proprium splendorem, pariunt illam claritatem , albicantem ad instar lactis, a graecis appellatam Galaxiam. Deinde etiam suaditur, & quidem perpetuitas consistentiet nequit esse de natura es mentari, ut pote suxibilitati, ac transmutationi obnoxia, verum exposcit de natura coelesti esse , quemadmodum totum coelum est perpetuum, & in transmutabile ex Aristotele lib. I. de coelo a t. ΣΟ. Vsq; ad ar. atqui Galaxia est perpetuae consistentiae, siquidem nusquam deprehensa fuit transmutationi subiecta , ergo eludendum est , eandem sore de natura
coeli, nequaquam autem Hementarem.
Obijcitur contra secundam conclusi ne ex huius principiis, & primo sic,tum quia non apparet mili bile, tantam exha. lationem mile continue eleuari ab his inferioribus , quae sufficere valeat ad gignendam tantam claritatem , qualis est Galaxiae claritas. iam etiam, quia data tali exhalatione continue eleuata , claritas
Galaxiae foret interdum intensior , &quandoque remissior , iuxta proporti nem exhalationis, quω tamen nusquam fuit Obseruatum. tutu etiam, quia Gai xia non semper appareret sub eisdem Stellis , siquidem cum eleuatio exhalationis fiat infra orbem lunae, causaret magnam diuersitatem aspectus . tum denique sequeretur quod etiam in Lodiaco deberet
apparere Galaxia, siquidem ibidem sutit plures Stellae, quae sum rent escuare smateriam insanamabileni in Galariam quam in illa tantum parte , in qua eadem
Galaxia videtur, sed hoc est contra experientiam , ergo dicendum est Galaxiam non esse natura Hementari, sed coelesti
Respondetur Negando consequentia,
neque motiua in contrarium allata multum urgent, quare ad primam dico utique apparere possibile, tum ex parte materiae, tum ex parte Stellarum eleuantium , Ut probatum est in secundo Not. Ad secum dum concedo consequentiam; nec ossicit, quod uniuersaliter obseruata non fuerit
huiusmodi alteratio in claritate Galaxiae, cum sussiciat ab aliquibus fuisse deprehemia, quamuis ita sensim non apparuerit, vel ob distantiam, vel ob paruitatem mutationis . Ad tertium negatur conseque
tia ; Neque obstat, fieri eleuationem infra
orbem lunae ad mutationem aspectus, siquidem videremr ubique . simi conspiciuntur Stellae, a quibus eleuantur, ac inflammaretur talis materia, ut apparet de Stella fixa, vel erratica, quibus adiung
retur coma: S ueretur enim earundem motum,ac situm, sicut coma consequer itur motum, ac parallaxim unius Planetae,
vel Stellae fixae . Ad quartam respondet Aristoteles negando consequentiam quia quamuis Stellae in Zodiaco sint validiores
ad eleuationem exhalationum, sunt etiam maioris virtutis ad illarum consumpti nem, ac propterea sub illis nequit appar re Galaxia: Non enim exigitur quaecunque virtus, sed proportionata; ad inflammandum huiusmodi materiam,& ad causandam refractionem luminis per ordinem ad nostrum aspectiam , qualis est Stellarum, quae formant Galaxiam.
Obiscitur secundo Si Galaxia cilarmar
tur ex materia elementari ad instar C metae, deberet subire ealdem conditiones Cometarum , hoc est parum durare, vel saltem non semper, nec fieri intra tropicos, sicut illi non fiunt in sententia Ariastotelis , atqui Galaxia semper durat, apparet intra tropicos , & pr*efert etiam
accidentia, prorsus diuersa ab accidentibus cometarum , siquidem albescit semper,quod non videtur in Cometis,ergo signum est , non coalescere Galax iam ex materia elementari,sicut cometae, sed esse de materia, ac natura ciniςsti.
120쪽
Respondenar negando sequelam maioris uniuersaluer , non enim Galaxia est Cometa , quamuis coalescat exhalitibus. calidis, Jduccis, sicut ille , quandoqui dem e versificantur in efHrmandis C iraefis, Ec Galaria I nam halitus . qui fit Cometa debet quidem esse calidus , Ee siccus , sicut iste Galaxiae , ac etiam debet Me sortis , tenax , & valde v
ctuosas , quae non ex tantur in citarmatione Gaiaxiae , unde subire nolo debet omnia accidentia , consequentia a
Cometam , sed tantum illa , in quibus fit participatio materiae . Et quidem p
rum duraret Galaxia , sicut Comina a , nisi perpetuarctur per aequitialentiam ,
pCr nouam materiam continue eleuatam
ua sublime a Stellis , sub quibus efformatur . Similiter interdum ruberct, nisi materia Cometarum , esset magis attenuata , vir is SLeuarum , sub quibus a Met GaIaxia , & continud illustrata , ac irradiata illarum lumine, qua de causa semper apparet alba . Qiod a tem Gauxia cons iaciar infra Tropicos,
hoc est probandum , si spectetur Galavia
secundum se , siquidem , cum sit in suprema regione aeris, sicut Cometa, eius locus est cxtra Tropicos , quamuis appareat esse in Coelo S cllato, cum ibi videantur Stellae, sub quibus, emrmatur Galaria : nam idem iudicium iaciendum cst de illa , quod fit de Cometa , cfformato sciti siqua Stella fixa , vcl erratica s , quandoquidem ob distantiam nimiam , apparet esse coniunctus localiter cum tali Stella . de taenen fallitur sensus , quia coma est in acre, stclla vero in suo orbe,
vel in Aplane , hoc ea in octauasphaera Ob icitur tertio. Si Galaxia esset in aere , & Stellae, sub quibus efforinatur, in
octaua sphaera , deberet illas aliquantum oblatare , sed hoc est contra experientia qina semper eodem modo splenderet go, dec Sequela maioris patri , quia
huiusmodi exhalatio , illis supposita, est aliqualiter densa , ergo tosita inter ninurum aspectum , dc Stellas illas , non
possent non videri aliqualitcr offuscatae. spondetur negando sequelam mai
IA ;ram licet exhalatio illa non sit simpliac Ar diapham, sicut aer , sed habeat albqualem densitatem , ut possit in ipsa refrangi lumen Stellarum, a quibus irradi tur, tamen ista spissitudo non est tanta, ut possit obtenebrare lumen Stellarum :exemplum sit de crystallo terso , ac perpolito , quod licet interponatur inter aspectum nostrum , & lumen Solis, non propterea hoc obfuscatum remanet , &tamen chrystallum non est simpliciter diaphanum , sita habet tantam opacit tem , ut possit in ipso serri refractio lum, nis, ut alias dictum fuit, ergo a simili philosophandum cst de exhalatione terr stri, quae vi Stellarum relucentium in iria, estingitur in Galax iam . Alia argu
menta urgent Resccnsiores contra hanc eandem conclusionein , ad effectum ,
ut illain totaliter euertant , sed ex dictis facillim soluuntur : Ex quisus liquet , quam facile quidam Scotista eandem in1-pobabilitatis insimulauerit, cum tamen hactenus , ex solutione argumentorum contrariae sententiae, illam probabilem o
stendimus. Obiicitur quarto contra tertiam Gnclusionem probando Galax iam esse danatura elementari , non autem coele
sit ; nam sicut se habet una Stella ad
effornrationem Cometae, ita plures ad efformationem Galaxiae , sed una Stes la sufficit attrahere exhalationem , ex qua stat tanta claritas , vel albedo, mcut albedo Stellis comatae , Ergo tanta multitudo Stellarum , sicut reperituc in Galaxia , possunt extrahere tot --
halationes , quae luificiunt ad clarit tem Galaxiae . Deinde videmus Gai xiam diuidi in duas partes, quarum una est quasi dupla ad magnitudinem alterius , & in maiori sunt plures Stellae , & maiores , at hoc non esset , si illae plures , & maiores , exhalationem
maiorem, non sussiceret attrahcre , esego, dcc. Respondetur negando consequentiam,& ad primam probationem, nego mai
vcm, siquidem desectus non proueniret ex parte Stellarum , itinc, & inde , sed
ex parte materiae ; Siquidem non repei retur tanta copia cxlialationum, quae suseficerct ad continuandam claritatem in Galaxia .' Ad secundam neganda est minor : quidem conceditur , quod