장음표시 사용
61쪽
D antliquidaridorum Mensuris. I
sai plebisciti supra relati uerba, Sextarius aequus aequo cum librario siet, inferebant;&in eum sensum restitui possent, ut lege retur , Sextarius aequus aeque cum bilibra olei siet. Ex his igi turi ut ad rem redeam facile dignosci licet examen librae mensuralis olei a Galeno, uiro doctissimo, pondere factam, nihil ijs quae a uiris non minus doctis de pondere aquae lini sextarii,
tradita sunt, obesse, aut immutari posse:praesertim cum olei commercium a uini etiam commercio in modo fuerit separatum:&olei etiam eiusde nominis mensuras a uini eiusdem nominis mensuris separatas fuisse constet: ex separatis inferre omnium consensu non liceat etsi non negem iuniorum traditiones ad huius rei ueritatem indagandam mihi mirum in modum profuisse. N que huic a me relatae in comprobatae antiquorum opinioni refragatur, quod Fannius pondus olei, mellis,& uini unius Metus dem sextarij, simul ponere examinare uideatur quoniam eo in loco Fannius non mensuras c6iungere, sed liquidorum discrimina tradere uoluit quod ex illius uerbis clare dignoscitur,dum inquit: Illud praeterea tecum cohibere memento Finitum pondus uarios seruare liquores. Ideoq. cum supra paullo ante sextarium uini puri aquae purae uncias uiginti appendere statuisset, adiecit, quod , si ea mensura oleo impleretur,quia oleum uino nona parte leuius est,pondus illius mensurae erit unciarum duodeuiginti si mellis, quia mel est aqua grauius portione sesquialtera, erit unciarum pondo triginta sicq non repugnat. Sicuti nec repugnat, quod iuniores
dicunt, Oribasium pro hac parte adductum, uncias illas uiginti per uerbum Capit expressisse quod uerbum mensurae,&non ponderi seruire uidetur: quia praeter id, quod uerbum,Capit,ab Oribasio scriptum,ia 6 sextarium sed amphoram respicit ait enim: Amphora Italica capit sextarios octo kquadraginta sextarius libram unam uncias octo: sicq. uerbum,Capit,ad proximam amphoram retulit: praeterea dicendum est,quod nec Galenus loco supe riori relatus , ut a iunioribus uersus est, nec Oribasius de vocum proprietate his in locis certarunt nam Galenus supra relatus uerbo, Capere, in pondere usus est, dum dicit, si uncia una octo drachmas ceperit. quin etiam Plinius aperte de pondere loquens lib. 3 3.c. 3. uerbo Capere utitur,liis uerbis: Talentum auic Aegy-
62쪽
pilum pondo octoginta capere Varro tradidit. Postrerno si uianioribus unius tantum Galeni testimonio, ex praedictis euit bili, innixis, dicere licuit, se magis Galeno assentiri cur mihi, qui quinque antiquorum doctorum hominum testimonio Dio scoridis iannij, Sex. Pompeij, Oribasij,ignotiq. Graeci, antiqui ponderis,congij, quadrantalis ex antiquo pede sormati examiane, collatione juffultus sum, idem dicere non licebitὸaudaeter igitur concludo cum Dioscoride,&seYtarium uino puro, no crasso, neque nigro, aceto similiter puro, uel aqua pura plenum, unciarum ponderalium uiginti exstitisse etsi no negem,libram olei mensuralem, quam uere apud antiquos in oleo fuisse confiteor, uncias decem ponderales appendisse , ut Galenus apertissime dicit cui quidem in hoc non solum non contradico, sed ingenue
Hemina, in qua seYta est Amphorae diuisio, pars est sextarij dimidia,
At colylas, quas, si placeat, diXisse licebit, Heminas capit geminas sextarius unuS. Quod Gellius noctium Atticarum lib. 3 cap. I .testatu qui d differentia inter dimidium dimidiatum tractans, ita inqui Contra quoq si e sextario hemina fusa est, non dimidiatum sexatarium susum dicendum est Haec autem capit cyathos sex, ut ideFannius testatur, de ea sic dicens At colyte cyathos bis ternos una receptat. Quo fit, ut amphora capiat heminas, de quibus loquimur, segri nonaginta. Quam quidem heminam liquidorum aridorumq. ut&sextarium mens iram suisse, colligi licet excolumella lib. I et cap. 9 qui de Olivarum salsura loquens dixit Sat erit tot heminas salis adij cere, quot sunt modij olivarum. Et cap. 1. de musto lixivo . Priusquam de igne medicamentum tollatur, tres heminae roris Syriaci contriti,&cribrati,super omnia adijciuntur Plinius lib. I . cap. IT Oximeli hoc uocarunt, mellis decem libris, aceti ueteris heminis quinque, salis marini libra, quae pluuiae sextarij quinque. Quibus4 multae aliae ueterum auctoritates adij ci' possent, quas consulto omitto Pendet autem hemina, Uino,2ce- to, aut aqua plena, secundum supputationem praedictam, uricias
auartarius,de quo inter iuniores soli postremi meminerunt,in quo septima
63쪽
septima est amphorae diuisio, est, ut&nomen sonat,scetari pars quarta,teste Volusio Metiano,qui Iuriscos fuit, praeceptor An tonini philosophi,ut Ber.Rutilius in uitis Iuriscos ultorum e Politiani etiam sententia testatur is igitur Volusius haec Quadrantatat, quod nunc pleriq amphoram uocant habet urna duas, modios tres, semodios sex, congios octo, sextarios octo quadra ginta, heminas sex&nonaginta, quartarios centum nonaginta
duos,cyathos quingentos septuaginta sex. Et de quartario memitauit etiam Columella lib. I .cap. 7.in uappidi uini, ut acres at Seq-tarios duodequinquaginta, sermenti libram, fici aridae pondo quadrantem , salis sextarium subterito, subtrita cum quartario mellis aceto diluito Liuius lib. s. Manlius primum ob virtutem laudatus, donatus q. non a tribunis solum militum, sed consensu etiam militari cui uniuersi selibras farris &quartarios uini ad
aedes eius,quae in arce erant,contuler urit em dictu paruam ce terum inopia fecerat eam argii mentum ingens caritatis cum se
quisque uictu suo defraudans, detractum corpori atque usibusn cessarijs,ad honorem unius uiri conferret. Haec ille. Nec uero
de alia mensura, quam de sextari quarta parte, intelligi potest, si ad farris selibram,&ad obsidionem, qua tunc Romani preme bantur, spectemus. De eodem quartario meminit Plinius lib. 18. cap. 3. his uerbis. Dona amplissima Imperatorum ac fortium ci uium, quantum quis uno die plurimum circumarauisset,ite quartari farris, aut heminae conferente populo quo in loco animaduertendum est, Plinium farris quartarium dixisse,&Liuium tini, de utroq. sorsan facto sentientes. Ceterum quod Cato cap. 1o a. de conuoluulo loquens, quartarii& tertiarij meminit, sic dicens: Postea sumito bituminis tertiarium,&sulphuris quartarium id Plinius non mensurae,sed portionis esse intellexit,lib. 17.cap. 28. de eodem conuoluulo catonis remedio loques, quam tertiam, quartam , alibi intellexi respectu amurcae, iam ad mellis crassiatudinem decoctae quia Cato id spectauit, ut intritum tam crassum , quam uiscum fieret, ut ex eo uitis circum caput sub br cliij liniri possit nimis enim crassium fieret,&durum, si portio
haec ad crudae amurcae quantitatem responderet. Haec autern quartari mensuri, seruata ratione praedicti, pondus unciarum quinque aquae, uel uini continebit
Acetabulum post quartarium sequitur , in quo est octaua amphorae diuisio,
64쪽
diuisi, ipsumq octaua sextari pars est, capiens sesquicyathum
pendetq. aqua uel uino plenum, iuxta supputationem praedicta, uncias duas semis. Dictum est autem acetabulum, ex Hermolai sententia, ab accipiendo, seu, ut uerius puto,& iuniores tradiderunt, ab aceto nam Graeci suum oXybaphum cui acetabulum est simile, loco, sortione o ab aceto dixerunt, eo quod eius quantitatis esse soleant vascula, quibus acetum acria inmensa poni solent,ad ciborum fastidia uitanda,&appetentiam excitandam. Quod autem constet ex sesquicyatho , probat Fannius sic
dicens. At colyte cyathos bis ternos una receptat.
Sed de abaco nobis id pondus saepe notatur. Bis quinque hunc faciunt drachmae: si appendere tentes, Oxybaphus fiet , si quinque addantur ad illas. Plinius lib. 2I cap.ult. Cum acetabuli mensura dicitur, significat
heminae quartam partem, id est drachmas quindecim. Quae loca, ne in pondere erret lecto intelliges non de Romano cyatho, uel acetabulo edde Graeco,ut&Plini attestatio loco supra rela to demonstrat ait enim : Et quoniam in mensuris quOq. ponderibus crebro Graecis nominibus utendum est, interpretationem eorum semel hoc loco ponemus.Drachma Attica fere enim Attica obseruatione medici utuntur denarisargente habet pondus , eademq. sex obolos pondere essicit , obolus, chalcos cyathus pendet per se drachmas decem. Cum Acetabuli mensura dicitur, significat heminaequartam partem, id est drachmas quindecim Mna, quam Romani minam uocant, pendet drachmas Atticas centum. Haec ille. Quod & non minus ex Galeni relatis locis, ijs, quae infra de Graecis mensuris dicturi sumus, colligi licet. Cum enim Graeca cotyle , minor Romana hemina esset, ut Galenus testatur,4 utraque ex sex cyathis constet, necesse est ut ea portione, qua Graeca cotyle Romana hemina minor est, cy thus quoque,&oxybaphus Graeci, Romano cyatho,& acetabulo minores sint sit igitur probatum ex Fannio,& Plinio acetabulum heminaequartam partem esse, podus autem illius, si ex Dioscoride supra relato petatur, esse unciarum duarum& semis ijs enim utrumque probat, sic dicens acetabulum,quartaparche minae, habet uncias duas semis. Hac autem acetabuli mensura, diuoce,medici medicinaeq.scriptores frequentius usi sunt,quam
65쪽
De antioriquid arido mclyanen uris s
celeri Plinius lib. 2q. .ult de feno Graeco loquens, Diocles ait, difficile parientibus, se nen eius dedit acetabuli, mensura tritum, in nouem cyathis sepae, ut cum tertias partes biberint, calidata uentur. Et paullo post Danion feni Graeci semen, acetabuli di midia mensura, cum sapaeo aquae noue cyathis ad menses ciendos dedit potu. Et haec de Graecis acetabulis propter Plini pro testationem intelligo contra uero quod idem Plinius dixit lib. 18.c. 7. de polentae consectione Quocumq autem genere prae parato, uicenis ordei libris,ternas seminis lini,coriandri selibras, satis q. acetabulo torrentes, ante omnia miseent inmola: de Romano acetabulo intelligo, tum quia Romanam polentam tractat, tum quia ante protestationem,de qua supra Accetabula quoque appellauit Plinius vascula quaedam, quae sunt in polyporumpi scium brachijs, quibus saxis aut lignis adhaerent, lib. 9. c. q. hi Sue: bis. Cetero per brachia, uelut Accetabulis dispersis,eo hau sto, quodam modo, cui adhaeserunt, tenent supini, ut auelli non queant. Et c. o. Praeterea negant nullum esse atrocius animal ad conficiendum hominem in aqua luctatur eni in compleXu, s brbet accetabulis. Et paullo post de illo immuni polypo loques. Accetabulis , seu caliculis urnalibus pelvium modo . Quibus uerbis Plinius uastitatem illius Polyph, non solum ex capitis magnitudine,quod instar dolisamphorarum quindecim exstitit, sed existis caliculis, seu accetabulis, quae essent in pelvium modum sermata, inius urnae capacia, demonstrare uoluit. Accetabu la autem hoc loco ab accipiendo dicta puto, ut uerba Plini de monstrant,&inistis Hermolao consentio, ut per duplex c, ribi debeat, sicut in eo acetabulo, quo pro mensura utimur,contradico, cum illud ab aceto cum iunioribus dictum putem δε per simplexi, stribi debere. Cyathus, in quo nona est amphorae diuisi, uox a Graeco sermone sumpta a sumendo uel hauriendo uinum dictus est ea enim mensura apud antiquos pocula commetiebantur, relicto in sacri fici j jmpulo teste Varrone de ling. Lat.lib. . qui sic scriptum reliquit. Quo uinum dabant, ut minutatim funderent,a guttis,gut' tum appellarunt: quo sumebant minutatim a sumendo simpulum nominauere in huiusce locum in conuiuis si Graecia successit Epichysis & cyathus , in sacrificijs remansit guttum, sin pulum. Haec ille A quo cyatho cyathissare, pocula miscere,
66쪽
Plautus dixit in Menaelim actu et sce. 2.
Non scis, qui ego sim , qui tibi saepissime Cyathisso, apud nos quando potas. Quod Caesari exprobratum fuisse a C. Memmio, Suetonius in dictatore c. 9 testatur his uerbis: Sed V. Memmius etiam ad cyathum4 uinum Nicome di stetisse obiecit. Quod tamen munus hodie apud principes nobilissimum Budaei testimonio exsistit. Constat autem cyathus ex quattuor ligulis , siue cochlearibus in est sextarispars duodecima, ut dictum est, quem sextarium cyathorum assem, antiquos constituisse iam dixi, ideoq. ab eo ex cyathorum numero pocula appellasse, his nominibus , quibus assis partes appellantur, nempe sextantes, quadrantes, trientes, quincunces, semisses,septui ceS,besses,dodrantes, deXtantes,deunces, pro calicibus seu poculis,quae duos,tre S, quattuor, sic deinceps cyathos continerent quem quidem cyathorum numerum plerumque ex numero ii terarum, quae ad eXprimendum nomina suorum deorum,dom norum, amasiarum concurrebant, formasse constat,diphthongorum ratione habita,ut clarius ex infradicendis apparebi quae pro maiori parte a Leonardo a Portis, Budaeo, Alciato, ceteris q. iunioribus,sicut pleraeque aliae a me supravi infra relatae auctoritates adducta sunt. Suetonius in Augusto c. 77. Vini quoque natura parcissimus erat non amplius ter bibere eum solitum sit per cenam in castris, apud Mutinam, Cornelius Nepos tradidit; postea quoties largissime se inuitaret, senos sextantes non eXcessit,aut,si eXcessisset,reij ciebat.Haec ille Sexies enim bibebat Augustus, quando se large inuitabat, calice qui duorum cyathorum capacesset, ita ut in tota cena sextarium assumeret. De sextante quoque meminit Martialis lib. 1 a. in Cinnam. Poto ego seXtantes tu potas Cinna deunces:
Et quaeris, quod non Cinna bibamus idem. Idem lib. s. epigr. ad ministros. Sextantes Callyste duos infunde Falerni: Tu super aestiuas Alcine unde nives. Idem lib.9.ad Calatissum de quadrante,qui trium cyathoru esset. Addere quid cessas puer immortale Falernum Quadrantem duplica de seniore cado.
Nunc mihi dic quis crit, cui te Calatisse deorum Sex iubeo cyathos fundere ξ Caesar erit. Quo
67쪽
Quo loco illud notandum, quod duplicem appellauit quadrantem, poculum, qui sex cyathorum esset quia tot litterae in Cae
saris nomine, quem suum deum appellat,reperiuntur. Idem eo dem libro ad Lupercum, de triente, qui quattuor est cyathorum. Septem post calices Opimiani, Den cum iaceam triente blaesuS, Affers nescio quas mihi tabellas. Septies enim tunc Martialis biberat calice trientali,idest cyatho rum quattuor, ita ut sextarios duos 'trientem Opimiani uini assumpsisset quod uinum iam tunc ducentesimum sere annum attigerat, ut Plinius lib. I . c. q. testatur: cuius uerba etsi extra propositam materiam,adseribere libuit L.Opimio consule, cum C. Gracchus tribunus plebem seditionibus agitans,interemptus est, ea caeli temperies fulsit, quam cocturam uocant, lis opere natali urbis D C X X XIV. durantque adhuc uina ducentis fere annis, iam in speciem redacta mellis asperi. Haec ille Constat autem Martialem Plini contemporaneum fuisse. Idem lib. 6. in
bibentes aquam. Setinum, dominae q. niues, densi l. trientes,
Quando ego uos, medico non prohibente, bibam Propertius lib. . de natali amicae. Cum fuerit multa exacta trientibus hora. Idem Martialis lib. a. ad librum de quincunce sic. Te conuiua leget misto quincunce, sed ante Incipiat positus, quam tepuisse calix. Idem lib. I I. de Cato& Proculo. Quincunces,4 sex cyathos, bessemq. bibamus, Caius ut fiat, Iulius,&ProculuS.Caius enim pro quincunce, quia nomen quinque litteris constat,
Iulius pro sex,4 Proculus pro besse, qui cyathoru est octo. Idem
libro primo ad somnum. Naeuia sex cyathis, septem Iustina bibatur, Quinque Lycas, Lyde quattuor, Ida tribus. Omnis ab infuso numeretur amica Falerno: Et quia nulla uenit, tu mihi somne ueni. Et lib. 3 in Zoilum de septunce, idest calice septem cyathorum. Septunce multo deinde perditus stertit.
Plautus in Sticho actu F. ste. F. Quibus
68쪽
Quibus diuitiae domi sunt, scaphio, cantharis, batiocis Bibunt nos nostro Samiolo poterio tamen uiuimus. Et paullo post. Vide, quot cyathos nos bibimus. Sa.Tot,quot digiti sunt tibi In manu cantipest Graeca quinque bibe, tres bibe, dimidium quattuor.
Tibi propino decuma sonte, tibi tute inde si sapis.
Quo in loco decumam sontem Plautus appellauit decem cyath rum poculum. Sedo medici in suis potionibus ex pharmacis,poculis cyathorum mensura modulatis usi sunt Plinius lib. 23. 7. Siluestrium quidem prunorum baccae, uel e radice cortex, in uino austero si decoquaturo taut triens ex hemina supersit, aluum& tormina sistunt satis est singulos cyathos decocti sumi Celsus lib. I. c. 8. Antequam conquiescant, duos tresue cyathos perte nitem fistulam bibant. Et lib. Dc.9. Non alienum est,in ipsa febre
dare mulsi tres aut quattuor cyathos. Et cap. 19. de curation ca
diaci morbi. Si ne id quidem manserit,sorbere uini cyathum. Plinius lib. 21. c. 19. de uiola lutea. Dimidio cyatho in aquae tribus, menses trahit. Cato aeto De eo uino cyathum sumito , misceto aqua, bibito ante cenam . sine periculo purgabit. Et c. I 29. Ieiunus cyathum sumito. Sed&minus olei &salis mensura cyathus fuit. Columclla lib. Ia .c. I 6. de uvis passis loquens . De inde in lixivi e sextarios decem, salis tres cyathos,& olei cyathum adijciunt.Plinius lib. I .c.9. Distata mulso,quod fit e musto,cum quinque congijs austeri musti , congio mellis, Ialis cyatho su feruefactis, haustum Pedet autem hic cyathus aqua uel uino plenus iuxta ea, quae supra tradita sunt, unciam unam, drachmas quinque, scripulum unum nam quod Fannius, ilinius dixerunt, eum esse drachmarum decem: supra declaraui eos de Graeco cyatho intellexisse. Cochlear,siue ligula, decimas postrema est amphorae diuisio, Mescyathi pars quarta, ut colligi licet excolumella lib. I 2.c. 2I. Praeterea senum graecum maceratur ita uino uetere per triduum, deinde eximitur , in furno siccatur, uel in Sole: id 3 cum est aridum faetum, molitur:&ex eo molito post alituri, musti cochleascii mulatum, uel simile genus poculi cius, qui est quarta pars cyathi, ad ij citur in binas urnas . Qui&paullo ante de ligula sic dixerat Et ita coadijcitur in binas urnas ligula cumulata, seu men
69쪽
De antiq. liqui aridorum . mensuris. 49
sura semunciae bene plenae salis cocti detriti. Neque huic sententiae refragatur, quod Fannius dicit:
At mystrum cyathi quarta est, ac tertia mystri
Quam uocant cyanem capit haec cochlearia bina.
Ex qua supputatione uidetur dicendum,cochlear esse cyathi partem quartam Muigesima qui Fannius non ibi de Latinis , sed de
Graecis cochlearibus intellexit, ut e infra traditis Graecis mensuris colligi licet.Miscuit enim uir ille,alioqui egregius, doctus,
Graecas mensuras cum Romanis ut non facile'nque, nisi a caute legetibus,dignosci possint. Hanc autem quarta cyathi partem appellauit Dioscorides Graeca uoce Chemen, quam pro postrema amphorae parte, cyathi quarta collocauit Ligulam autem caua fuisse,ad modum linguae ad palatu retractae, iuniores phita uertit: quod colligunt excolumella lib. Io.cap. s. ubi de melle coficiendo tractas sic inquit. Deinde ubi liquatum mel in subiectam aluudefluxit transfertur in uasa fictilia,quae paucis diebus aperta sint, dum musteus fructus deferuescat.1 saepius ligula purgandus est. Plinius lib. 2I. I . de cera loques Punica fit hoc modo uent1l: tur sub dio saepius cera fulua, deinde seruet in aqua marina ex alto petita addito nitro inde ligulis eligunt flore,id est candidissima quaeque, transfunduntq. in uas, quod eXiguum habeat marinae
frigidae. Haec ille No enim purgatio, aut transfusio rei liquidae ligula fieri posset,nisi,ut iuniores aduertunt, ligula cocaua fuisset, quae a multis Lingua est appellata, diminutive Ligula eos namq. qui lingula appellabat , irridet Martialis lib. 1 . ijs uersibus. Quamuis me ligulam dicant equitesq. patreSq. Dicor ab indoctis lingula grammaticis. Qui fatim de cochleare ita subiunYit. Sum cochleis habilis, sum nec minus utilis otiis Numquid scis potius cur cochleare uocerqVnde facile intelligi licet, haec instrumenta ut similia a Martiali
fuisse coniuncta . Pendet autem cochlear, aqua uel uino plenum, drachmas tres, scripulum unum.
Culleus, qui supra amphori, seu quadranta est,constat ex amphoris uiginti, ut colligi licet e Columella lib. 3 cap. . qui de cultura&fructu uineae septe iugerum loquens, ita scriptu reliquit Quippe,
ut deterrimi generis sint vineae,iame, si cultae, singulos utiq. cui leos uini singula iugera peraequabunt; utu trecentis numis qua D dragenae
70쪽
dragenae urnae ueneant. quod minimum pretium est annonae)consumant tamen septem cullei sestertia duo millia & centu num mos . Quae Columellae supputatio,quadragenas urnas,idestam phoras viginti,ut supra dictum est,culleo respondere demonstrat. quod inperte testatur Plinius lib. I . c. q. de uinea RhemniiPalaemonis, quem supra eum Fannium fuisse dixi , cuius sunt cammina toties citata sic dicens: Quando postea saepe numerose plenos culleos singula iugera,hoc est amphoras centenas quadra genas musti dedere. Idem quoque testatur Fannius. Est&bis decies, quem conficit amphora nostris Culleus lac nulla est maior mensura liquoris. Et ab his nemo, quod uiderim, discrepat. Nec huic sententiae re fiagatur, quod Cato c. I 13. singulis culleis quadragenas singulas urnas attribuerit quoniam,ut&supra diXi,eY omnium recta sententia, urna culleo accessionis locod pro detrimento adiecit Cato Culleos aute fuisse eX corio, uel exeo apparet,quod lex praecipiebat parricidam culleo insui,&in mare proi)ci, ut resert Modestinus Iurisc.l. poena ad legem Pompeiam de parricidijs.Poena parricidiimore maiorum haec instituta est, ut parricida uirgis sim-guineis uerberetur, deinde in culleo insuatur, cum cane, gallo gallinaceo, uipera, & simia, deinde in mare profundum culleus iactetur. Quod ideo fieri testatur Constantini Imperatoris constia tutio in Codice,de ijs,qui parentes aut liberos occiderunt, ut interea ferales angustias comprehensus serpentium contubernijs
misceatur,& omni alimentorum usu uiuus carere incipiat,&caelusuperstiti,terra mortuo auferatur. Nec aliter insui,aut in mare,ita ut non submergeretur, stare potuisset,si ex alia quam ex corij materia culleus fuisset Forma autem cullei utrisormae similis fuit, licet specie maior, ut Romae sculptum uidere licet in marmoreo fragmento , in aedibus nobilis Francisci Porcij, cuius,& non nullorum fragmetorum, quibus plurimum delectatus sum, eXemplar in calce huius operis apponenduin curaui: ecqua sculptura puto intelligi debere locum Plinislib.7.c. ao. dum inquit: A. Iulius Ualens meruit in praetorio diui Augusti , centurio , uehicula culleis onusta, donec exinanirentur, sustinere solitus. Non enim plures,
ut aliqui existimauerunt, sed singuli cullei, singulis uehiculis,sin
gulo boum iugo trahebatur quod&ex Catone colligi licet c. I a.
qui in instrumento oleti iugerum GC XI. cui sex tribuit boves,