장음표시 사용
101쪽
strorum actuum; nempe' actum Interiorem voltimaetis . qui est ipsum. Velle, seu eligere dc amare hec num e 8c actuin exteriorem , , qui est opus quod fit ad obtinendum &. assequendum bonum volitum Saamatum ἔ ait, ad primum actum bonum Voluntatem nostram se habere ut moram , & non moventem erune mens nostra es mota, dr non movens; solus au tem Deus movens. Quod coincidit cum illix relatis Augustini verbis : ut velimus sine. his Operatiar . Nonitamen ejusmodi locutiones sic accipiendae limi, qua fi Deo operante in nobis velle', seae voluntatem movente ,.Vohantam ita solummodo, fit mota , ut non se moveat . at Deo enim movetur ut se moveat, id est, vesit; nam velle, inquid ibi Casetanus a υο-
Iisntate est, ct in voluntate alioquin' noni esset liberum: Certumsest, hominem a me primam morionena , s Jantequam' Deus in eoi opermur velle, nuthil boni operari quoi mereatur, lauti o asionem Praebeati uti in eo Decisi operetur velle ἔ propterea merito dicit Angelicus, quod in ordine in illam motionem, mens πostra est mota non movens, hoc est, . nihil boni agens, quod conferat ad hoc ut es.set mota . Id liquet primo ex ipso verborum Conterau; docet enim ibi, . tunC praesertim voluntatem se habete ut motam, & Deum ut m Uentem, cumvolantas incipit bonum velis, quae prirer malum v Iesar. Negat igitur. voluntatem se habere ut mois. ventem, bonum agendo ante motionem' Dei, quando potius malum volebat; non tameni negat se mo- Vere , aut moventem esse quum. mota a Deo ;imci ibi expressh fatetur. quod voluntas per gratiam operantem mota incipit bonum vesis in vim l talis moistionis; quod sane est se movere se ag e producendo volitionem. Secundo liquet ex eo quod habet ibidem qu. LV. art. ubi exponens, qua ratione verum sit, Deum operari in notis virtute si sine nobia, ibi ad Sattr
102쪽
ait: Imitari infusa causatur in nobis a Deo sine nobis vrntibus, non stamen me nobis consentientibus; quia scilicet gratis virtus nobis infunditur, nihil nobis boni agentibus quod ad hanc infusionem conserat , sie es, intelligendam quod dicit-r quam Deus mnob s sene nobis operatur. Hinc in eodem libro Augustinus cap.I 6. ptae denti dixerat, certum es nosveue cum volumus; sed i Deus sicit ut velimus bonum. Igitur, ait Deum id facere sine nobis, non quia nos revera non velimus, sed quia nihil boni prius seceramus quo mereremur gratiam illam . Ρiget hic iterum reproduCere textus quos β.78. CommemoraViamus ; sta & sexcentos qui praeterea afferri ad satie- . ratem possent, lubensi praetereo. init D. Augustini
Doctrinae de gratia historiam integrε & caste perscri bit, illud compertissimum habere debet, in quo
perpetuus eis S. Doctor; ac nullatenus ignorare potest, talem ruboeo constitui Dei operationem, quae operationem homini sonon excludati; eulndemque honum volunistis motum, lihere & vitaliter a v dunt at e produci, i tametsi eodem tempore producatur
a Deo, aut per Spiritum Sanctum dissiandit earitatem in cordi ous; qui facit.υt faciamus; qui operatur inmobis velle mirabili , ineffabili modo. Sed aequissimh
ejus dolemus casum . qui pa ans tenuabundus in m .nidie. vim illustribus Augustini testimoniis non i Peg- Cellatur; siquidem tgratiae praevenientia, O operantis imagine ludificatus, quam omnibus adesse puvat, ac in entitatula a Deo solo in voluntate pruducta ς-sstere; secum ipse emitat latque excogitatini ejus voluntatis potestate esse ea gratia uti, i aut illam freticere. Ut enim ipse sibi admurmurat: si Deus immediatelagit in voluntatem: si in voluntate MCum oluntate producit ipsum velle, verendum est, ne conclamatum sit de libertate indifferentiae , ince ernamus homines velut arbores ambulantes . Haec
103쪽
autem eo spectant, ut eques historicus intelligat, rariam apud S. Augustinum. & Doctorem Angeiaicum, tum etiam operantem appellari, cum Deus non
agit solus ipse; quamvis musta Deus faciat in homine, quae non facit homo, ut ajunt Patres Concilii Arausicani II. I. 8 I. Tempus est ut redeamus ad institutum.& quae β. 7. attigimus recenseamus. Illud firmis Time tenendum est, Deum quovis momento, & ad singulas actiones honas indesinenter voluntati inspirare amorem suum, & reliquas salutares virtutes quibus divina lex observatur, nisi voluntas oppositum am rem in se excitet, quo prior ille a Deo infusus extenuetur ac perimatur; quemadmodum voluntas pergit objecta sibi ultimi finis loco proposita diligere ,
donec eodem modo constituta remaneant, nisi eliciat affectus, qui cum objectis praedilectis pugnent. Quapropter . uti nec Anseli nec primus homo Deo deserti fuere, nec divini amoris inspiratio eis. dem subducta est, nisi peccari causa, cum a Deo deficere ausi sunt; ita justi numquam eadem gratia privantur, nisi eadem culpa implicentur, ut docer Trid. ωL.6. Cap.XI. ex Augustino . M. 8a. Doctrinam hanc praecipue consecrarunt Patres & Concilia suis in definitionibus quas edidere de gratia, a Pelagianis frustra oppugnata ; eam enim scriptura duce dari docuerunt ad singulos aetatis;& numquam iustis deesse ad servandam legem. nisi ipsi priores aeseruerint Deum suum ; sanctus enim Spiritus sine intermissione operatur in his . qui filii Dei sunt; ut enim ait Apoitolus ad Galat. cap. S. idem Spiritus praelio ipsis est, ne desideria carnis Ierficiant, sed carnem suam crucifigentes Cum vitiis concupiscentiis, spiritu vivant , spiritu & -- bulent . β. 83. Diqitiam by Coosli
104쪽
ν. 83. Pelagiani quidem de Protestantes, has Duhyest eirea de vera justitia veritates minime respuunt; eam iuititiam e quippe positam esse fatentur in actuali complexione ror, Peluιa- virtutum. quibus divina mandata Custodiuntur; neque inficiantur . virtutes illas esse actuosas, & ope--. ratrices ubi actione opus est. Sed procul ab Ecclesiae Catholicae sensibus anscedunt illi, quum praefracte abnuunt gratia justificante contineri donum interioris justitiae atque operantium virtutum ; tametsi enim Pelagiani fidelibus nonnullis veram justitiam inesse
cum Ecclesa sentiant; negant tamen eam a Deo inspirari , sed superbe & arroganter elici posse ajunt a voluntate solis ipsins viribus, amoto Dei influxu quo Dei dilectio, virtutesque inspirentur, ac Consequenter bona opera quibus justitia ipsa constituitur. Protestantes autem ex adverso, Catholicae Ecclesia suffragantur. in ejusque sententiam descendunt, inquientes voluntatem creatam non posse amorem ,
Caeterasque salutares virtutes quibus divinae legi o temperamus in se ipse essicere, quin haec a Deo inspirentur, a quo eis omne bonum; sed negant &pernegant, Deum in hoc statu revera hujusmodi vi tutes hominibus insundere, quia justum putant esse Deminem; aut potius non putans homines in hoc
statu esse revera justos; quia . ut ipsi quidem sustunent, reapse eas a Deo virtutes minime accipiunt.
Si enim amorem Dei in fidelibus, caeterasque Vir tutes quibus lex impletur agnoscerent, veram germanamque justitiam non quae per meram imputationem sit, ut impie emittunt in hominibus justis agnoscere cogerentur; uti sane in Adamo innocente, in Angelis, in Christo Iesu eamdem agnoscunt, quos
memoratis virtutibus ornatos fuisse non dissilentur. g. 84. At omne quod bonum est in tria fenera πιθDω ιο distingui vulgo solet. Nam infima vocantur bolas . norum ae quaedam , quae si desint, boni esse nihilominus posis nur. Κ Ω- Dissiligod by Corale
105쪽
sumus; ut divitiae, integra valetudo, &e. Quaedam media sunt, sine quibus boni esse non possumus, sed non ea nos bonos emciunt, quod iis ahuti potasimus; ejusmodi sunt usus rationis, & liberum ambitrium. Sunt nonnulla etiam maxima, ea scilicet quibus revera boni sumus; & quibus nemo abuti potest . quoniam ab ipsis rectissima reliquorum honorum usura repetitur; ejusmodi sunt vii tutes, & bo- . ni voluntatis motus; unde Augustinos lib. t. de lib.
arb. Cap. 28. ait: virtutibus nemo male uratur; caeteris
autem bonis, id es mediis, di minimis, non solumia bene, sed etiam mala quisquam uti potest. Se η helede virtutibus Christianis termo est, per quas homines ad aeternam salutem perveniunt. A Deo bo- β. 8s. Ecclesia itaque & Patres docent nec
num omneis ratio adversatur γ quodcumque naturae Creatae ho-
es φ G . num, postremi praesertim generis, hoc est, Omnem bonum & honestum voIuntatis ammim, virtutes omnes Deo gratas, bonasque actiones divina lege praeceptas, quodcumque demum cujusque modi honum in quovis naturae statu, esse speciale & singu- Iare Dei donum; nec nisi ab ipso quum amissur est recipi: maxima , minima bona, ab illo sunt, a quo est omne borarim, ait S. Doctor loco mox relato; & lib.r. Retrare cap.9. Quia omnia bona ct magna, ct media. minima ex Deo sunt, sequitur ut ex Deo sit , bonus ustis Iiberae voluntatis , qui virtus est, ct in magnis numeratur bonis. Ne que id evenit vi, & virtute alicujus positivi decreti, prope ac si aliter contingere posset; sed quod ita
ferat essentialis rerum ordo, cujus Causa, uti crea turae omnes a primo essentiali ente suum esse parti- Cipant, ita bonum omne creatum, a summo essentiali bono descendit. 6 86. Accedit quoque ratio ad veritatis hujus confirmationem. Primo enim isti boni voluntatis
106쪽
motus, & affectus unde bona opera procedunt,
bona sunt Creaturae maxima, eidem obvenientia; ergo princeps eorum causa est Deus summum bonum; nemo enim quod in se non habet praestare potest. Deinde cum, ut adnotavimus, tria sint bonorum genera, infima, media, maxima, Consectarium sere infima dumtaxat & media a summo hono, scilicet Deo procedere, maxima autem a nobis ipsis profluere, hoc est, a libero arbitrio, quod ad mediam spectat bonoeum classem; id autem non fidei modo, sed & rectae rationi adversatur. . 87. Denique motus liberi arbitrii, M v
luntatis affectus de quibus 'sermo est, Deum Iam quam exemplar dc finem suum respiciunt; eatenus enim boni sunt, quatenus sunt ad da vinae voluntatis
bonitatem componti, ac summum Verum bovum
finemque ultimum propositum habent Deum; ergo a Deo quoque pendent ut a causa emistrice. quae tam late paret quam exemplaris Causa, & fiatiis . stremo loco innumeri Sacrae Scripturae textus su Peterent, quos consulio praetermittimus , Ire in immensum excrescat quod adornamus opusculum. Praeterquam quod iis testimoniis refertissima sunt concilia, Summorum Pontificum decreta, Sanctorumque Patrum opera, . ea praesertim quae adversas Pelagianos edidit S. Augustinus. Exseritienda tamen est omnino generalis definitio Synodi secundae Ara sicanae , quae Canone XX. S. Augustini verbis . sententiam conficit & declarat suam e miata, in fomine
bona sunt quae non facit Bomo; nulla vero Deit Mismo bona. quin non Deus praeset ut faciat bomo; quihus verbis alludit Synodus ad illud Isaiae cap. 26.
V. . Omia opera noserm operatus ea in nubi . .
107쪽
Gratia notionem oscitan fer praterit.
. 88. Quae in antecessiim a nobis exposita sunt, viam aperiunt satis expeditam. qua juaicio sistere equitem Hiitori co-Theologum, tu eumque ut
par ei inquirere facile pollimus. Toto passim primo libro congerit hic historicus sacrae Scripturae testimonia. nec sine delectu; ea enim singillatim refert& probat quae Dei misericordiam & bonitatem in
universos homines etiam infideles estulam praedicant ac commendant, quaeque ejusdem initi tuto ac proposito magis sunt accommodata. In hanc rem Pag.7. textum inducit Prov. cap.I6 v.I. Hominis est pro rare animam ; adnotatque S. Aug. lib. 2. ad Bonifcap. 8. Cum eo loco Pelagiani abuterentur , monuisisse , hominem quidem cor praeparare . ma non mase a r Huto di Dio, iI quale la toeca in modo , cBer uomo it prepara. Non es cur litteralem hanc versonem improbemus. Ut ea tamen Pelagianos refelleret . & ab eorum dialecto se discerneret, qui ut supra olfendimus β. et, de seqq. rejiciebant operationem illam , qua Deus sui amorem inspiraret, &cor hominis immediate rangeret, exponere debuisset eques Theologus, in quo consistat illud Dei adjutorium , quo cor praeparatur; neque enim Pelagiani abhorruerunt unquam ab eodem adjutorii, vel gratiae vocabulo. Quapropter, si adjutorium illud nihil sit aliud, quam entitas, aut generalis gratia , quae ejus quidem judicio unicuique tribuatur,
improprie dicitur Deus locear il euore, id ei . voluntatem; sic enim, non Deus, sed entitatula illa tamquam instrumentum cor tangeret. Planius ibi locutus est Auguilinus, inquiens: Hominis es praeparare cor; ct tamen ut hoc faciat homo , adiuvat Deus, quia praeparatur voluntar a Domino . Porro Diqjtigod by Cooste
108쪽
ex forma dicendi Augustiniana , id significat: datur
voluntas a Domino , quemadmodlim ae monstravimus
supra ν l . I 6. 17. Igitur adjutorii vox, omnino ita est exponenda; alioquin propositio erit anceps &dubia, eodemque sensu a Pelagio adhiberi poterit& adhibita est, quo ab hoc historico usurpatur. Nec satis amphibologias te anti logias, quas speciatenus
exhibent sacrae litterae enucleare potuit Historicus, aut elevare his verbis pag. 8. n. I. Si richiede priama Ia divina GraΣia; e pol anebe P opera nostra ci uole . Quippe, quum nulli bi manifestum faciat quid vago gratiin Vocabulo intelligat, Pelagianum aliquem ita loquentem audire mihi videor; eadem λquidem dialecto Pelagius quoque, ut fucum faceret Episcopis Catholicis, abuti minime dubitavit. 89. De Obduritate 8c caecitate , Cujus Deus D. ἀώνa- causa est, ex scripturis disserit pag. 8. n. a. 8c seqq. tione ae ea& variis quos adaucit textibus haec subjicit. n. I. eitate aliterorribili fembrano per verita questi detii ; ma tutia D sentit ac δε- dura apparenda si rifolve in nulla , quando altri
sania, ebe queste sono maniere ebraieΘe di favellare . is quati tute astro significano , da quel ebe su
nano . Quam in rem auctoritatem adsciicit S. Augustini lib. de Uera Relis. cap. so. cujus haec ab hiit rico sententia describitur et Ogni lingua ba te sue Dasi partieolari, e certe maniere di parIare, ehe reas portate latraraImente in astra , piono far fenso disconvenevola. Prose ab Augustinus perceptam habere debuit istius , quod ipsemet tragidit . moniti vim ac potestatem . Etsi vero non adeo foret hebraich
doctus , ut ipse sibi videtur hic Historicus , easdem tamen dictiones lectitaverat in evangeliis , & apud
Apostolum ad Rom Cap. I. V. 24. Cap. 9. v. II. &C. nec eas adeo leviter tamquam nubeculas evanescere , atque in fumum facessere arbitratus est ; imo perterriIus exclamabat lib. de Grat. & lib. arb. cap.
109쪽
bus agit Deus in eordibus etiam malorum quidquid vult ; reddens eis tamιn secundum merita eorum Tantum autem abest, ut in eam sententiam abierit, quae docet, eos textus significare ruit' astro da qualebe Donam , ut contra, extra dubitationem non hebraice , sed latino idiomate pronunciarii: Potens es Deus, jsive per Angelos vel bonos veI malos, sue quo
cumque aIlo modo, operari etiam in cordibus mala rum pro meritis eorum, quorum malitiam non ipse focit . sed aut originaliter tracta es ab ipso Adamia , aut crevit per propriam volansatem. 9c. g. 9o. Vetustae hebraicae dialecto adscribit pag. ro. quod habetur Ezechielis cap.2Ο. V. 23 Ego dedi eis praecepta non bona ; quo tamen in loco opus non erat suspicari mysterium . Neque enim ait ibi Deus mala & iniqua se dedisse praecepta sed tantum non bona . seu perfecta ; quod Blummodo umbrae, de imagines essent eorum is quae reVera timna sunt . 8c ad novam evangelii legem pertinent pde quibus eodem capite v. 11. I 3. & ar. dicit: qna faciens homo vivet in eis. Haec praecepta bona sunt di priora Iudaeis data , non aeque bona. Quare D. Hieronymus hebraicae linguae peritissimus in priorem illius Prophetae locum ait, Iudaeos, ante Mensam, δε- calogum tantum accepisse : post idolo triam vero di bla phemiam , multiplicium praeceptorum ac crrem niarum sarcind fuisse onerator et iisque , licet non ma tis . utpote ad Dei custum quodantentis pertinentibus, Iaboriosis tamen D imperfectis ; quo sipectant haec Apostoli verba ad Hebraeos cap. 3. v. 18. I9. 'pro batio quidem sit praecedentis mandati, propter infirmitatem ejus , , inutilitatem ; nibit enim ad perfectum adduxit Lex. Hoc sensu legem non bonam di-
Cere , quid vetat quocunque idiomate
110쪽
pi. Nimis molestum . historicum hunc qua- Textum versiis palantem sequi , & cuncta , quae de ob - Εκοή. cap. uratione , aut Iacobi praedilectione testimonia istia 3 3. V. 19 alienum sensum detorquet. sngillatim expendere ;nec tamen licet omnia in emendata negligere. Inquit si ' P. Ea ipse pag. 13. ι' eleetione di Dio res i Gemeui, pri- o. aὰma ebe nascessero, mostra obe Ia vocaetione alia ride, iuxta AMM-sa mero suo dono .... Tornano a questo proposito D uinum.
inopino deIIa voeaetione alia Fede . donara a Mi gia piaee da Dio , e pero anche a' Gentili. Eleetionem illam inter geminos , solam vocationem ad sdem
omnibus etiam infidelibus adeoque non minus ipsi Esau , quam Iacobo γ factam respicere , sentit et
ditus ille theologus, prout ex contextu palam fit , atque ex serie , dc progressione totius libri. Augustinum porro sbi consentientem inducit quaest. Is . in Exoci. At S. Doctor eo ipso in loco , quem laudat D. Marchio , Exodi textum, non de Iota vocatione ad fidem , omnibus facta , etiam Gentilibus ,
sed de praedestinatione ad gloriam exponit. Do ejus verba : quod addidit, miserebor cujus misertus ero , , misericordiam prasabo cui praestitero , is ibi plane expressus ostendit , vocationem , quia nos vocavit in suum regnum. , gloriam , s non ait . ad DIam fidem J non pro meritis nostris . sed pro misericordia sua . Subdit utique multo post : uenem nem , praecedentibus bonis operibus suis , mufericordiam tantae vocationis meruisse demonstraret ;sed heic diserte. non de vocatione ad solam fidem, prout sibi blanditur historicus . sed de vocatione- , qua ad regnum & gloriam praedestinamur, sermo est.