장음표시 사용
391쪽
DE LIBERO ARBITRIO, LIB. III. 379
rum atque connexi turbaretur. Tales Sunt optimae, et sanctae, et sublimes creaturae coeleStium Vel supercoelestium Potestatum, quibus solus Deus imperat universus autem mundus Subjectus est. Sine istarum ossiciis justis atque perfectis esse universitas non potest. Item si deessent, quae iVe peccarent, iVe non peccarent, nihil universitatis ordini minueretur, etiam Si plurimum deesset. Animae sunt enim rationales, et illis superioribus ilicio quidem impares, sed natura pares quibus adhuc inferiores sunt multi, et tamen laudabiles a summo De consti
XXXIII. Illa ergo natura sublimioris officii est, quae
non solum si non esset, sed etiam Si peccaret, minueret ordinem universitatis. Inserioris officii est ista, quae tantummodo si non esset, non autem si peccaret, aliquid minus haberet universitas. Illi data est potentia omnia Continendi Oilicio proprio, quod rerum ordini deesSe non POS- sit nec ideo in bona voluntate permanet, quia hoc accepit ossicium , sed ideo accepit, quoniam ab illo qui dedit
permanSura praeVisa est. Nec tamen sua majestate continet
omnia, sed inhaerendo illius majestati, et ejus imperiis
devotissime obtemperando, a quo et per quem et in quo facta sunt omnia. Huic autem datum est quidem non peccanti potentissimum os icium continendi omnia; non tamen proprium, Sed cum illa, tanquam ei quae peccatura praecognita est. Habent sane spiritalia quaeque inter se et Conjunctionem Sine cumulo, et sejunctionem sine diminutione : ut neque adjuvaretur illa in actionis suae facilitate, cum haec sibi conjungeretur , neque di ilicilior illi actio sieret, si haec 1licium suum peccando desereret. Non enim locis et mole corporum, sed parilitate assectuum jungi, et disparitate ejungi possunt Spiritales creaturae, quamvis corpora sua quaeque possideant.
392쪽
XXXIV. In corporibus alitem inferioribus atque mortalibus post peccatum anima ordinata, regit Corpus suum, non omni modo pro arbitrio, sed sicut seges universitatis sinunt. Nec ideo tamen talis anima inserior est corpore Coelesti, cui corpori etiam corpora terrena Subjecta sunt. annosa quippe vestis damnati servi multo est inferior veste bene meriti, et in honore magno apud dominum constituti sed ipse servus melior est qualibet veste pretiosa , quia homo est. Illa ergo inhaeret Deo, et in coelesti corpore, angelica potestate , etiam terreStre corpus ornat et regit, sicut jubet ille cujus nutum intue tuer ineffabiliter. Ista vero mortalibus membris Onerata, vix hoc ipsum quo premitur administrat intrinsecus , et
tamen ornat quantum potest caetera Vero extrinsecus adjacentia longe infirmiore operatione extrinsecus assicit Si
XXXV. Undo colligitur non defuturum fuisse Ornatum
congruentissimum insimae corporeae Creaturae, etiam si ista peccare noluisset. Quoniam quae totum potest regere etiam partem regit: quia autem minus Pot St, non continuo potest ampliora. Perfectus enim medicus etiam Scabiem sanat esticaciter : at non continuo qui scabios utiliter consulit, universae humanae valetudini mederi potest. Et ratio quidem si certa conspicitur, qua manifestum fiat
quam peccatura sit, etiam illud eadem ratio renuntiat a peccato illam lihera voluntate abstinere, neque Coactam non peccare, Sed sponte. Verumtamen etiamsi peccaret quanquam non peccaVit, Sicut eam non PeCCat aram
praescivit Deus) tamen si etiam ipsa peccaret, susti Ceret Dei potestas ineffabilis potentiae, ad regendam istam uni- Versitatem, ut omnibus congrua et condigna retribuens, nihil in toto imperio suo turpe atque indecorum PSSe per-
393쪽
mitteret. Quia sive per nulla ad hoc ipsum conditas Potestates, si omnis angeliea natura ab ejus prieceptis peccando defecisset, majestate sua decentissime atque Optime regeret Omnia: nec Sic invidens creaturae spiritali ut esset qui etiam corporalem peccantibus quoque spiritualibus longe inseriorem, tanta largitate bonitatis instituit, ut nullus sit celum terramque rationabiliter intuens, Omnesque naturas visibiles in suis generibus moderatas, formatas, ordinatas , qui vel alium credat artificem omnium esse quam Deum vel non eum ineffabiliter laudandum esse fateatur. Sive nulla est melior rerum ordinatio, nisi poteSta angelica naturae excellentia et bonitate voluntatis in dispositione universitatis superemineat, etiamsi omneSpeccassent Angeli, nullam inopiam facerent ad regendum imperium suum Creatori Angelorum. Non enim vel Onitas ejus quasi aliquo taedio, vel omnipotentia disticultate deficeret ad creandos alios quos in eis sedibus collocaret, quas peccando alii deseruissent aut Creatura spiritalis quantilibet numeri, si pro suis meritis damnaretur, angustare posset ordinem, qui conVenienter et decenter excipit quoscumque damnandos. Quacumque se igitur considerati nostra converterit, ineffabiliter laudandum invenit Deum naturarum omnium conditorem Optimum, et administratorem ustis8imum. XXXVI. Postremo ut relinquamus contemplationem pulchritudinis rerum iis qui eam divino munere videre posSunt, nec Os qui non possunt ad ineffabilia contuenda
Verbis conemur adducere, et tamen propter loquaces aut infirmos aut insidiosos homines tantam quaestionem brevissima complexione peragamus inanis natura quae minus bona fieri potest, bona est et omnis natura dum corrumpitur, minus bona sit. Aut enim non ei nocet corruptio, et non corrumpitur, aut si corrumpitur, nocet
394쪽
ei corruptio : et si nocet, minuit aliquid de bono ejus, et eam minus honam facit. Nam Si penitus eam privat omni bono, quidquid ejus remanebit, jam corrumpi non poterit: quia nullum erit bonum cujus ademptione possit nocere corruptio. Cui autem non potest nocere corruptio, non corrumpitur. Porro natura quae non corrumpitur, incorruptibilis est. Erit ergo natura, quod absurdissimum est dicere , corruptione facta incorruptibilis. Quapropter quod verissime dicitur, omnis natura in quantum natura est, bona est: quia si incorruptibilis est, melior est quam corruptibilis: si autem corruptibilis est, quoniam dum corrumpitur minus bona sit, sine dubitatione bona est. Omnis autem natura aut corruptibilis est, aut incorruptibilis. Omnis ergo natura bona est maturam VOCO quae et Substantia dici solet. Omnis igitur substantia aut Deus , aut ex Deo ; quia omne bonum aut Deus, aut eX
XXXVII. Quibus constitutis atque firmatis tanquam in capite ratiocinationis nostrae, attende quid dicam. Omnis natura rationalis, cum libero voluntatis arbitri condita, Si manet in fruendo summo atque incommutabili bono, procul dubio laudanda est et omnis quae tendit ut maneat, etiam ipsa laudanda est: omnis autem quae non in e manet; et non vult agere ut maneat, in quantum ibi non est, et in quantum non id agit ut ibi sit, vituperanda est. Si ergo laudatur rationalis natura quae est facta, nemo dubitat laudandum esse qui fecit et si vituperatur, nemo
dubitat ejus Conditorem in ipsa ejus vituperatione laudari.
Cum enim propterea Vituperamus hanc, quoniam Summo
et incommutabili hono, id est Creator suo frui non Vult, illum sine ulla dubitatione laudamus. Qualitum ergo bonum , et quam vel ineffabiliter linguis omnibus, vel inessabiliter cogitationibus omnibus praedicandus et tonoran-
395쪽
DE LIBERO ARBITRIO. LIB. III. 383
dus est creator omnium Deus, Sine cuius laude nec laudari possumus, nec Vituperari: Non enim vituperari passumus quia in eo non manemuS, nisi quia magnum et summum et primum nostrum bonum est manere in illo :unde autem hoc, nisi quia ille ineffabile bonum est Quid ergo inveniri potest in nostris peccatis unde ille vituperetur, quando Vituperati peccatorum nostrorum nulla est, nisi ille laudetur XXXVIII. Quid quod etiam in ipsis rebus, quae vituperantur, nullius vituperatur nisi vitium Nullius autem
Vituperatur vitium, nisi cujus natura laudatur. Aut enim Secundum naturam est quod vituperas et non est Vitium, tuque magis emendandus es, Ut recte Vituperare noVeriS, quam illud quod non recte vituperax aut si Vitium St, ill recte vituperari possit, etiam contra naturam Sit neceSSeest. Omne quippe Vitium, eo ipso quo Vitium est, Contra naturam est. Si enim naturae non nocet, nec Vitium St: si autem quia nocet ideo vitium est, ideo vitium est quia contra naturam est. Quod si non suo, sed alieno vitio aliqua natura corrumpitur , injuste vituperatur, et quaerendum est utrum illa natura non corrumpatur Vitio SUO cujus Vitio potuit aliena natura corrumpi. Sed quid est aliud vitiari, nisi vitio corrumpi Porro natura quae non vitiatur, caret vitio : cujus autem vitio aliena natura corrumpitur, habet utique vitium. Prior ergo vitiosa est, et prior corrumpitur vitio suo , cujus vitio alia quoque eorrumpi potest. Ex quo colligitur, contra naturam SSe Omne vitium, etiam elus rei cujus est vitium. Quapropter quoniam in quacumque re non vituperatur nisi vitium, ideo autem vitium est, quia contra naturam ejus rei est cujus est vitium, nullius rei recte vituperatur vitium, nisi
Cujus natura laudatur. Non enim tibi recte in vitio displicet, nisi quia vitiat quod in natura placet.
396쪽
XXXIX. Videndum est etiam illud, utrum vere dicatur aliquam naturam naturae alteriu Viti corrumpi, nullo adjuncto vitio suo. Si enim natura quae accedit cum vitio suo ad aliam corrumpendam, non in ea corruptibile aliquid invenit, non eam corrumpit. Si autem invenit, adjuncto ejus vitio corruptionem ejus operatur. Potentior enim ab infirmiore si corrumpi nolit, non corrumpitur si autem velit, prius incipit suo vitio corrumpi quam alieno AEqualis autem ab aequali nihilominus si corrumpi nolit, non potest. Nam quaecumque natura cum vitio ad eam quae Sine vitio est, ut corrumpat accedit, eo ipso non accedit aequalis, sed infirmior vitio suo. Si vero potentior invalidiorem corrumpit, aut utriusque Vitio fili, Si Utriusque prava cupiditate sit aut vitio potentioris, si
naturae tanta prGestantia est, ut in seriorem quam Corrumpit, etiam vitiosa praecedat. Quis enim recte VituperaVerit fructus terrae, quod homines eis non utantur bene, corruptique Vitio suo, corrumpant eos abutendo ad luxuriam cum tamen dubitare dementis sit praestantiorem potentioremque esse hominis naturam etiam vitiosam qUam non Vitiosas quasque frugesqXL. Potest etiam fieri ut aliquam inferiorem potentior natura Corrumpat, et hoc nullius earum vitio fiat: siquidem vitium dicimus, quod vituperatione dignum est. Quis autem vel frugalem hominem nihil aliud de frugibus,
quam supplementa naturae quaeritantem Vituperare audeat, aut easdem fruges quod usu ciborum ejus Corrumpantur 3 alis enim nec usitate corruptio dicitur, quia maxime vitii nomen S0let esse corruptio. Nam et illud in rebus facile animadverti potest, quod plerumque in nullos usus explendo indigentis suae natura potentior inseriorem corrumpit, vel justitiae ordine dum vindicat culpam , ex qua regula , illud dictum est ab Apostolo i
397쪽
u quis templum Dei corruperit, corrumpet illum Deus : vel ordine mutabilium rerum sibi cedentium secundum leges congruentissimas pro Valentia cujusque partis universitati datas. Neque enim Si cujusquam OcUlOS pro naturae Sude modulo serendae lucis invalidos sol fulgore Corrumpat, aut ad explendam indigentiam sui luminis eos commutare Putandus est, aut id facere ullo vitio suo; aut saltem ipsi oculi vituperandi sunt, quia et domino suo esset unt Ut contra lucem aperirentur, et ipsi luci ut corrumperentur. Omnium igitur corruptionum sola quae Vitiosa est corruptio
recte Vituperatum caeterae autem, aut ne corruptiones quidem dicendae sunt, aut certe quia Vitiosae non sunt, dignae Vituperatione osse non possunt. Nam et ipsa Vituperatio,
quod soli vitio parata, id est, apta et debita sit, inde
traxisse Vocabulum creditur, ut Vituperati diceretur. XLI. Vitium autem , ut dicere coeperam, non aliunde malum est, nisi quia naturae adversatur ejus ipsius rei cujus est vitium. Unde manifestum est hanc eamdem rem cujus Vitium vituperatur, natura esse laudabilem cita ut omnino hanc ipsam vituperationem Vitiorum , naturarum laudem esse fateamur , earum scilicet quarum Vitia Vituperantur. Quia enim Vitium naturae adversatur, tantum
additur malitiae vitiorum , quantum naturarum integritati minuitur. Cum ergo vituperas vitium , id profecto laudas cujus integritatem desideras : cujus autem nisi naturae integritatem P Natura enim perfecta , non Solum nulla Vituperatione, sed etiam laude in suo genere digna est. Quod ergo persectioni naturae deesse perspexeri , id vocas vitium , satis tibi eam placere contestan , quam ituperatione imperfectionis ejus Velles SSe persectam. XLII. Si igitur vituperatio vitiorum , ipsarum etiam quarum sunt Vitia, itaturarum decus dignitatemque com-
398쪽
mendat, quanto magis Deus conditor omnium naturarum etiam in earum vitiis laudandus est, cum et hoc ab illo habeant quod naturae sunt, et in tantum vitiosae sint, inquantum ab ejus qua saetae sunt arte discedunt, et in tantum recte vituperentur, in quantum earum Vituperator artem qua factae Sunt Videt, ut hoc in eis vituperet, quod ibi non videt. Et si ars ipsa per quam facta sunt Omnia , O est, Summa et incommutabitis Sapientia Dei, Vere Summeque St, Sicuti est, respice quo tendat quidquid ab illa discedit. Qui tamen desectus non esset VitU-peratione dignus nisi esset voluntarius. Attende enim quaeso, utrum recte vituperes , quod ita est sicuti es8e debuit: non opinor sed utique quod non ita est ut debuit. Nemo autem debet quod non accepit. Et quisquis debet, cui debet, nisi a quo accepit ut debeat Nam et quae redduntur tranSlegando, ei redduntur qui translegaverat. Et quod creditorum justis successoribus redditur, ipsis utique redditur quibus isti jure succedunt. liter non redditio, sed cessio, vel admissio , vel si quid aliud hujusmodi nominanda est. Quapropter omnia tem poralia , quae in hoc rerum ordine ita locata sunt, ut nisi
deliciant, non possint praeteritis futura succedere, Ut tota temporum in suo genere pulchritudo peragatur, abSur dissime dicimus non debere deficere. Quantum enim acceperunt. tantum agunt, et tantum reddunt ei, Cui debent quod sunt in quantumcumque sunt. Qui enim dolet ea deficere , Sermonem suum oportet attendat, eum certe ipsum quod ista conqueritur, si justum et a prudentia prosectum esse arbitratur, cujus sermonis quod ad Sonum ejus attinet, si qui unam particulam diligat, nec eam Velit caeteris deficiendo locum dare, quibus decedentibus et succedentibus totus ille Seri contexitur, mirabilis dementiae judicabitur.
399쪽
XLIII. In iis igitur rebus quae ideo deficiunt, quia non
ultra esse acceperunt, Ut Suis temporibus Omnia peragantur , nemo desectum recte Vituperato quia nemo potest dicere: Debuit permanere , cum acceptas metas transire non posset. In creaturis autem rationalibus, quibus sive
peccantibus sive non peccantibus, universalis pulchritudo modis congruentissimis terminatur, aut nulla peccata sunt, quod absurdissimum est dicere peccat enim saltem, qui vel damnat quasi peccata, quae nulla Sunt aut non sunt Vituperanda peccata , quod nihilominus absurdum est incipient quippe nec recte facta laudari, et tota turbabitur humanae mentis intentio , Vitamque Subvertet: aut vituperabitur factum , quod ita factum est ut debuit, et execrabilis insania , vel ut mitius loquar, error miSerrimus orietur aut si cogit verissima ratio , sicuti cogit, ut et Vituperentur peccata, et quidquid recte Vituperatur, ideo vituperetur quia non est ita ut esse debuit; quaere quid debeat natura peccatrix, et invenies recte factum, quaere Ri debeat, et invenies Deum. quo enim accepit posse recte facere cum velit, ab eo accepit ut sit etiam misera si non fecerit, et beata si secerit. XLIV. Quia enim nemo superat leges omnipotentis Creatoris, non sinitur anima non reddere debitum Aut
enim reddit bene utendo quod accepit, aut reddit amittendo quo bene uti noluit. Itaque si non reddit faciendo justitiam , reddet patiendo miseriam quia in utroque verbum illud debiti sonat. Hoc enim etiam modo dici potuit quod dictum est Si non reddit faciendo quod bet, reddet patiendo quod debet. Nullo autem temporis intervallo ista dividuntur, ut quasi alio tempore non faciat quod debet, et alio patiatur quod debet, ne vel puncto temporis universali pulchritudo turpetur, ut sit in ea peccati dedecus sine decore vindictae. Sed in futu-
400쪽
rum fidicium servatur ad manifestationem atque ad acerrimum sensum miseriae , quidquid nunc Occultissime vindicatur. Sicut enim qui non Vigilat, dormit sic quisquis non facit quod debet, sine intervallo patitur quod debet, quoniam tanta est beatitudo justitiae, ut nemo ab ea nisi ad miseriam possit abscedere. In omnibus ergo defectibus,
aut non acceperunt ultra esse quae deficiunt, et nulla culpa est sicut etiam cum Sunt, quia non acceperunt amplius esse quam sunt , nihilominus nulla culpa est aut nolunt esse, quod si Vellent, esse acceperunt, et quia bonum est, reatus est Si nolint.
XLV. Deus autem nulli debet aliquid, quia omnia gratuito praestat. Et si quisquam dicet ab illo aliquid deberi
meriti suis , certe ut esset, non ei debebatur. Non enim erat cui deberetur. Et tamen , quod meritum est converti ad eum ex quo es, ut ex ipso etiam melior is, ex quo
habes ut sis 3 Quid ergo ei praerogas, ut tanquam debitum poscas inuando si nolles ad eum converti, nihil ei deesset, tibi autem ipse, sine quo nihil esse , et ex quo ita es aliquid , ut nisi convertendo te ad illum, reddideris ei quod ab ipso es, non quidem nihil , sed miser tamen eris fomnia ergo id debent, primo quidquid sunt, in quantum naturae sunt deinde quidquid melius possunt esses Velint, quaecumque acceperunt ut velint et quidquid
oportet ea esse. Ex eo igitur quod non accepit, nullus reus est ex eo vero quod non facit quod debet, justureu est. Debet tautem , si accepit et Voluntatem liberam et susticientissirtam facultatem. XLVI. Usque adeo autem dum non sacit quisque quod debet, nulla culpa est Conditoris , ut et laus sit, quoniam quod debo patitiir et in eo ipso quod vitup ratur non faciendo luod debet', non nisi laudatur ille cui