Sancti Aurelii Augustini ... opera omnia multis sermonibus ineditis aucta et locupleta

491쪽

η tui, in sudore vultus tu edes panem tuum, donec re- γ Vertaris in terram, ex qua Sumptus quia terra e et, in terram ibis p , Sed certe illud manifestum est, quod nemo evadat istam sententiam. Hoc ipsum enim quod in hac vita quisque natus, dissicultatem inveniendae veritatis habet ex corruptibili corpore sicut enim Salomon dicit: Corpus quod corrumpitur, aggravat animam, et deprimit 3 terrena inhabitatio sensum multa cogitantem , , in ipsi sunt labores et tiistitiae quas habet homo ex terrari et spinae ac tribuli sunt punctiones tortuosarum quaestionum , aut cogitationes de provisione hujus vito : quae plerumque nisi extirpentur, et de agro Dei projiciantur, suffocant Verbum, ne fructificet in homine, sicut Dominus in Evangelio dicit . Et quoniam necessitate jam per hos oculos et per has aures de ipsa Veritate admonemur, et dissicile est resistere phantasmatibus, quae per istos sensus intrant in animam, quamvis per illos intret etiam ipsa admonitio veritatis in ista ergo perplexitate, cujus Vultu non Sudet ut manducet panem suum p quod omnibus diebus vitae nostrae passuri sumus, id est, hujus vitae quae transitura est. Et hoc illi dictum est, qui coluerit agrum suum, quia ista patitur donec revertatur in terram, e qua SumptUS est, id est, donec simia vitam istam. Qui enim coluerit agrum istum interius, et ad panem suum quamVi cum Iabore pervenerit, potest usque ad finem vitae hujus hunc laborem pati post hanc autem vitam non est neceSS Ut patiatur. Sed qui forte agrum non coluerit, et spinis eum opprimi permiserit, habet in hac vita maledictionem terrae Suae in Omnibus operibus suis, et post hanc vitam habebit vel ignem purgationis vel poenam aeternam. Ita nemo evadit istam sententiam. Sed agendum est, ut saltem in

hac tantum vita Sentiatur.

492쪽

XXXI. Quem autem non moveat, quod post peccatumo sententiam judicis Dei vocat Adam mulierem suam, Vitam, quia ViVorum ipsa Sit mater, OSteaquam meruit mortem, et mortales foetus parere destinata est, nisi quia

illos foetus attendit Scriptura, quos cum in doloribus pepererit, siet illi conversio ad Virum suum, et ejus ipse dominabitur 3 De quibus foetibus superius dictum est. Sic enim est illa vita materque vivorum. Nam vita quae in peccatis est, mors appellari in Scripturis solet, sicut Λpostolus dicit, mortuam esse viduam quae in deliciis vivit ciet mortui nomine peccatum ipsum significari legimus, ubi dictum est Qui baptigatur a mortuo, et iterum tangitii illum, quid proficit in lavacro suo Sic et qui jejunatu Super peccata sua, et iterum ambulans haec eadem fa-ὶ Cit . u r peccato enim mortuum posuit, abstinentiam Vero jejuniumque a peccato, tanquam baptismum , hoc est mundationem a mortuo : iterum autem redire ad peccatum, tanquam iterum tangere mortuum. Quare ergo non animalis illa pars nostra, quae tanquam viro debet obtemperare rationi, cum per ipsam rationem de Verho Vitae recte vivendi sarcinam conceperit, appelletur ita, et cum parturitione abstinentiae, quamvis cum doloribus at lue gemitibus , malae consuetudini resistens bonam consuetudinem ad recte facta pepererit, mater ViVorum Vocetur, id est, recte factorum quibus contraria Sunt peccata, quae nomine mortuorum significari posse docuimus rXXXII. Nam illa mors, quam omnes qui ex Adam nati SumuS, Cepimu debere naturae, quam minatus est Deus, cum praeceptum daret ne arboris fructus ille ederetur;

illa ergo mors in tunicis pelliceis sigurata est. Ipsi enim sibi fecerunt praecinctoria de soliis sici, et Deus illis iecit tunicas pelliceas, id est, ipsi appetiverunt mentiendi li-

493쪽

bidinein relicta acie veritatis, et Deus corpora eorum in istant mortalitatem carnis mutavit, Ubi latent corda mendacia. Neque enim in illis corporibus coelestibus sic latere POSse cogitatione credendum est, quemadmodum in his corporibus latent sed sicut nonnulli motus animorum apparent in Vultu, et maxime in oculis, sic in illa perspicuitate ac simplicitate coelestium corporum Omne Omnino motus animi latere non arbitror. Itaque illi merebuntur habitationem illam et commutationem in angelicam formam, qui etiam in hac vita cum possint sub tunicis pelliceis occultare mendacia, oderunt tamen ea et eaVent flagrantissimo amore veritatis, et hoc solum tegunt, quod ii qui audiunt ferre non possunt Sed nulla mentiuntur. Veniet enim tempus ut nihil etiam contegatur. Nihil est enim occultum quod non manifestabitur ' oandiu autem in paradiso fuerunt isti, quamvis jam sub sententia damnantis Dei, donec ventum esset ad pelliceas tunicas, id est, ad hujus vitae mortalitatem. Quo enim majore indicio potuit significari mors quam sentimus in Corpore, quam pellibus quae mortuis pecoribus detrahi solent Itaque cum contra praeceptum non imitatione legitima, sed illicita superbia Deus esse appetit homo, usque ad belluarum morialitatem dejectUS St.

XXXIII. Ideo sic illi lex divina insultat ore Dei qua

insultatione nos admonemur quantum OSSumVS aVere superbiam Ecce Adam factus est tanquam unus e nos bis ad scientiam cognoscendi honum et malum Quae ambigua locutio 1guram facit; nam Factus est tanquam unus ex nobis, s dupliciter intelligi potest vel unus ex nobis quasi et ipse Deus, quod pertinet ad insultationem sicut dicitur: Unus ex senatoribuS, utique Senator aut certe, quia et ipse Deus esset, quamVis Creatoris sui be-

Matth. x, 26. - Gen. IV, 22.

494쪽

neficio, Iton natura , si sub ejus poteState manere Oluisset, sic dictum est Ex nobis. η quomodo dicitur , ex

consulibus, aut proconsulibus qui jam non est. Sed ad quam rem factus est tanquam unus e nobis 3 Ad scientiam scilicet dignoscendi boni et mali, ut iste per experimentum disceret dum sentit malum, quod Deus per Sapientiam novita et potestatem illam omnipotentis quam pati noluit beatus atque Consentiens, poena Sua discat esse inevitabilem. XXXIV. AEt tunc ne porrigeret Adam manum Suam 1 ad arborem Vitae , et viveret in aeternum , dimisit illum, Deus de paradiso. Bene dictum est, u dimisit, mon,

exclusit , Ut ipso peccatorum suorum pondere tanquam in locum sibi congruum videretur urgeri. Quod patitur plerumque malus homo cum inter honos viVere coeperit, si se in melius commutare noluerit, ex illa honorum Ongregatione, pondere malae suae consuetudinis pellitur, et illi eum non excludunt reluctantem , sed dimittunt cupientem. Quod autem dictum est porrigeret Adamu manum Suam ad arborem vitae, n etiam haec ambigua locutio est. Loquimur enim sic, cum dicinaus Ideo temone , ne iterum facias quod fecisti, volentes utique ut non faciat : Et iterum sic Ideo te moneo, ne sorte is bonus , Olentes utique ut sit, id est, moneo te non desperans quod bonus possis esse. Sicut loquitur Apostolus cum dicit Ne forte de illis Deus poenitentiam ad cog D noscendam veritatem Potest ergo videri propterea homo in labores hujus vita esse dimissus , ut aliquando

manum porrigat ad arborem Vitae , et Vivat in aeternum. Manus autem porrecti bene Significat crucem , per cluam Vita aeterna recuperatur. Quamvis etiam si illo modo intelligamus ne manum porrigat, et ViVat in aeternum,

a Tim. II, 25.

495쪽

lioli simuSla odii est OS peccatun iliterClusum essu aditum ad sapientiam, donec Dei misericordia mensuris temporum reviviscat qui mortuus est, et inveniatur qui perierat. Dimissus est ergo de paradis suavitatis , ut operaretur terram de qua sumptus erat, id est, ut in corpore isto laboraret, et ibi si posset collocaret sibi meritum redeundi Moratus est autem contra paradisum in miseri quae utique beatae vitae contraria est. Nam eatam vitam paradisi nomine significatam existimo. XXXV. 4 Posuit autem Deus Chorubim et flammeam Hi-

meam quae VerSatur, i quae uno nomines versatilis dici potest ad custodiendam viam arboris vitae Sicut illi volunt qui hebraea verba in Scripturis interpretati sunt, Cherubim latine scientiae plenitudo esse dicitur. Flammea

Vero framea versatilis, temporale poenae intelliguntur, quoniam tempora volubilitate versantur. Propterea et clammea dicitur, quia urit quodam modo omnis tribulatio. Sed aliud est uri ad consumptionem, et aliud est uri ad purgationem Nam et Apostolus dicit Quis scandaliga- γ, tu , et ego non uror Sed iste assectus purgabat eum magis , quia de charitate veniebat. Et illae tribulationes quas usti patiuntur, ad istam pertinent flammeam frameam is Quoniam in igne probatur aurum et argen- , tum, et homines acceptibiles in camino humiliationis δ. bEt iterum se Vasa figuli probat fornax , et homines us- tos tentatio tribulationis . Quoniam ergo quem diligit, Deus , corripit , et flagellat omnem silium quem reci- η it sicut dicit postolus Scientes quoniam tris bulatio patientiam operatur, patientia autem probatio- η nemq. Et legimus , et audimus , et credendum est arborem Vitae, plenitudinem scientiae et flammeam fra-

CXXXIV. 1

496쪽

meam custodire. Nemo ergo potest pervenire ad arborem vitae, nisi per has duas , id est , per tolerantiam molestiarum , et scientiae plenitudinem. XXXVI. Sed tolerantiam molestiarum omnibus fere in hac vita subeunda est, tendentibus ad arborem vitae: plenitudo autem scientiae videtur paucioribus provenire ut quasi non omnes qui perveniunt ad arborem Vitae, per scientiae plenitudine in veniant, quamVis Omnes toler3ntiam molestiarum , id est, flammeam frameam versatilem sentiant. Sed si attendatur quod Apostolus dicit Plen nitudo autem legis , charitas et videamus eamdem in charitatem praecepto illo gemino contineri Diligesu Dominum Deum tuum ex toto corde tuo, et ex totan anima tua , et ex tota mente tua' et diliges proximum' tanquam te ipsum, in quibus duobus praeceptis tota LeX' pendet, et Prophetae sine dubitatione intelligimus ad arborem vitae non solum per flammam frameam Versatilem, id est, per tolerantiam temporalium moleStiarum , sed etiam per plenitudinem scientiae, id est, per charitatem veniri u Quia si charitatem , inquit, non has eam, nihil sum . . XXXVII. Sed in hoc sermone pollicitus sum OuSiderationem rerum factarum, quam puto explicatam et deinde considerationem prophetiae , quae remanet Xpsi canda jam breviter Posito enim tanquam signo quodam manifesto, quo caetera dirigantur, non diu nox, quan tum arbitror, ita consideratio detinebit. Dicit enim Apostolu Sacramentum magnum esse , quod dictum est : Propter hoc relinquet homo patrem et matrem , et ad-n haerebit uxori suae , et erunt duo in Carne una quod

ipse interpretatur subjiciendo si Ego autem dico in Christo

497쪽

, et in Ecclesia. u Ergo quod per historiam impletum ost in Adam, per prophetiam significat Christum, qui reliquit Patrem , cum dicit u Ego a Patre exivi et veni in hunc, mundum' u Non loco reliquit, quia Deus loco non

continetur, neque Versione peccati, Sicut apostatae relinquunt Deum' sed apparendo hominibus in homine, cum Verbum caro factum est, et habitavit in nobis. Quod ipSum non commutationem naturae Dei significat, sed susceptionem naturae 9 inserioris personae , id est humanae. Ad hoc valet etiam quod dicitur Semetipsumn exinanivit , v quia non in ea dignitate apparuit hominibus in qua est apud Patrem, blandiens eorum infirmitati, qui cor mundum nondum habebant, unde videretur Verbum in principio Deus apud Deum. Quid est ergo quod diximus: Reliquit Patrem , nisi reliquit apparere hominibus, sicut est apud Patrem testem reliquit et,

trem , id est, Synagogae veterem atque carnalem obSer-Vationem, quae illi mater erat ex semiae David secundam carnem, et adhaesit uxori suae , id est Ecclesiae , ut sint duo in carne una'. Dicit enim Apostolus ipsum esse Caput Ecclesiae , et Ecclesiam corpus ejus M. Ergo et ipse soporatus est dormitione passionis, ut ei conjux Ecclesia formaretur, quam dormitionem cantat per Prophetam dicens Ego dormivi, et somnum cepi, et exurrexi,n quoniam Dominus suscepit me . n Formata est ergo ei

conjux Ecclesia de latere ejus, id est de fide passionis

et baptismi. Nam 2rcussum latus ejus lancea, Sanguinem et aquam profudit'. Factus autem, ut supra dixi, ex semine David secundum carnem, sicut Apostolus dicit, id est, tanquam de limo terrae, cum homo non esset qui operaretur in terra, quia nullus homo operatus est in Vir-

498쪽

gine, de qua uatus est Christus Fons autem ascende-hat de terra , et irrigabat omnem faciem terrae . Facies terrae , id est, dignitas terrae , mater Domini virgo Maria rectissime accipitur, quam irrigavit Spiritus sanctus', qui fontis et aquae nomine in EVangelio significatur, ut quasi de limo tali liomo ille fieret, qui constitutus est in paradiso, ut operaretur et custodiret, id est, in voluntate

Patris , ut eam impleret atque Servaret.

XXXVIII. Nam praeceptum quod accepit, nos accepimus in illo, quia unusquisque Christianus non incongrue sustinet personam Christi, dicente ipso Domino Quod, fecistis uni ex minimis meis , mihi secistis . , Atque

utinam frueremur , sicut est praeceptum , omni ligno paradisi, quod significat spiritales delicias Fructus au tem Spiritus est, Charitas , gaudium , pax, longanimis tas , benignitas , bonitas, fides , mansuetudo, conti- η nentia , , sicut Apostolus dicit : et non tangeremUS lignum in medio paradisi plantatum scientis boni et mali, id est, non vellemus Superbire de natura nostra , quae Sicut jam diximus, media est, ut decepti experiremur, quid intersit inter simplicem idem catholicam, et saltacias haereticorum cita enim pervenimus ad dignoscentiam boni et mali. st Nam oportet, inquit, etiam haereSeS Sse, , ut probati manifesti fiant inter vos si , Etenim serpens ille secundum prophetiam, haereticorum venena significat, et maxime Storum Manichaeorum, et quicumque Veteri es tamento adversantur. Non enim aliquid manifestius praenuntiatum arbitror, quam istOS in illo Serpente,

vel potius illum in istis esse vitandum. Nulli enim loquacius atque jactantius promittunt scientiam boni et mali, et in ipso homine, tanquam in arbore quae Plantata St

499쪽

in medio paradisi, eam dignoscentiam demonstraturos se esse praesumunt. Et etiam illud quod dictum est Eri-

, tis sicut dii qui alii magis dicunt quam isti, qui per

suam superbam Vanitatem, eamdem Superbiam persuadere conantes, assirmant animam naturaliter hoc esse

quod Deus est 3 Et ad quos magis pertinet aperti carnalium oculorum, quam ad istos qui relicta interiore sapientis luce solem istum , qui pertinet ad oculos corporis adorare compellunt Et omnes quidem haeretici generaliter scientiae pollicitatione decipiunt, et reprehendunt

eos quos simpliciter credentes invenerint, et quia omnino carnalia persuadent, quasi ad carnalium oculorum apertionem Onantur adducere, ut interior OCulus eXcaecetUr. Sed istis etiam corpora sua displicent, non propter poenalem mortalitatem , quam peccando meruimus, Sed ita negent Deum esse corporum conditorem , tanquam apertis oculis carneis nuditas ista displiceat. XXXIX. Sed nihil vehementius istos designat et notat, quam quod dicit serpens Non morte moriemini : scies bat enim Deus quoniam qua die ederitis, aperienturn oculi vestri ' η Sic enim isti credunt, quod serpens ille Christus fuerit, et Deum nescio quem gentis tenebrarum, sicut a stirmant, illud praeceptum dedisse confingunt, tanquam invideret hominibus scientiam boni et mali. Ex

ista opinione etiam nescio quos SerpentinOS nato eSSe arbitror, qui serpentem pro Christo colere dicuntur, nec attendunt Apostolum qui ait se Metuo ne sicut serpens, Evam seduxit astutia sua, sic et sensus Vestri corrum, pantur: ismos ergo per istam prophetiam praefiguratos esse existimo. Seducitur autem Verbis hujus Serpentis, carnalis nostra concupiscentia, et per illam decipitur Adam , non Christus , sed Christianus : qui si praeceptum

500쪽

Dei servare vellet, et ex side perseVeranter Viveret donec idoneus fieret intelligentis veritatis, id est, si operaretur in paradiso , et custodiret quod accepit mon veniret in illam defoimitatem, ut cum sibi displicet caro quasi nuditas sua, carnalia magi tegumenta mendaciorum, tanquam soli sic colligeret, quibus sibi faceret succinctorium. Hoc enim isti faciunt, cum de Christomentiuntur, et ipsum mentitum esse praedicant, et tanquam abscondunt se a facie Dei ad sua mendacia ab illius Veritate conversi, sicut Apostolus dicit Et a veritates quidem auditum suum avertent, ab fabulas autem con-

Vertentur .

XL. Et ille quidem serpens, id est, ille error haereticorum, qui tentat Ecclesiam, contra quem incantat Apostolus, cum dicit: metuo ne sicut serpens Evam seduxitn Stutia Sua, Sic et sensus vestri corrumpantur' ille ergo error pectore et Ventre Serpit, et terram manducat. Non enim decipit, nisi aut superbos , qui sibi arrogantes quod non sunt, cito credunt quod summi Dei et animae humanae Una eademque natura sit aut desideriis carnalibus implicatos, qui libenter audiunt quod quidquid Iascive faciunt, non ipsi faciunt, sed gen tenebrarum' aut curiosos , qui terrena sapiunt, et Spiritalia terreno oculo inquirunt. Erunt autem inimicitiae inter istum et mulierem, et inter Semen ejus, et semen mulieris , si pariat ista filios quamvis cum doloribus, et se ad Virum suum Convertat, ut ejus ipse dominetur. Τunc enim potest cognosci non aliam partem in nobis pertinere ad auctorem Deum, et aliam ad gentem tenebrarum , sicut isti dicunt; sed potius et illud quod regendi habet potestatem in homine, et illud in serius quod regendum St, ex Deo SSe sicut dicit Apostolus se Vir quidem non debet Valere ca-