Sancti Aurelii Augustini ... opera omnia multis sermonibus ineditis aucta et locupleta

571쪽

Concordia, et tantus in perversitatis sede ordo describitur. Si quod nocet, malum est, omitto illud valentissimum quod supra dictum est, noceri non potuisse, ubi nullum erat bonum sed si hoc obscurum est, illud certe omnibus eminet et apparet, quia, sicut dixi, et ut omnes On- Sentiunt, quod nocet est malum sumus in illa gente bipedibus animalibus non nocebat genuit ea, et aluit atque

sustinuit sine labe nascentia, crescentia, regnantia. Nunc Vero postquam mixtum est malo bonum, nocentior fumus essectus est, ita ut a nobis qui certe bipedes Sumus, Sustineri non poSSit excaecat, opprimit, necat. anta-ne maliSelementis commixtione boni accessit immanitas P tanta Deo regnante perversitas XVII. Certe cur in caeteris videmus istam congruentiam, quae auctorem vestrum decepit atque illexit ad componenda mendacii Cur, inquam, tenebrae Serpentibus, aquae natantibus, Venti volantibus congruunt quadrupedem vero ignis incendit, et nos fumus offocat Quid quod

etiam serpentes acutissime vident, et praesentia Solis exultant, ibique sunt abundantiores, ubi aer serenior difficilius et rarius nubem contrahit Quid absurdius, quam ibi

esse accommodatius et aptius incolas amatoresque tenebrarum, ubi lucis perspicuitate gaudetur Quod si eos

dicitis delectari potius calore quam lumine, multo Ongruentius in igne serpentes alacres natos, quam tardum asinum diceretis et tamen luci huic amicam aspidem quis neget, cum eiu oculi aquilae oculis comparentur Sed de bestiis videro. Nos ipsos obsecro consideremus Sine pertinacia, et tandem fabulis vanis et perniciosis animum exuamus. Quis enim tantam perversitatem ferat, qua dicitur in tenebrarum gente, cui nihil admixtum erat luminis, animalia bipedia tam firmam, tam egetam, tam denique incredibilem vim habuisse in oculorum acie, ut et

572쪽

in tenebris suis viderent purissimam, quae a Vobis Commendatur, regnorum Dei lucem, si quidem illam etiam talibus visibilem fuisse vultis), et aspiCerent, et considerarent, et delectarentur, et appeterent nOStros autem oculos

commixtione lucis, commixtione Summi honi commixtione denique Dei tam infirmos, tam imbecillos esse redditos, ut neque quidquam videamus in tenebris, et solis aspectum nullo modo ferre possimus, atque inde conversi, etiam quae a nobis videbantur quaeramus P XVIII. Haec dici possunt, etiam si corrupti malum St, quod seque nemo ambigit non enim tunc fumus corrumpebat genus animalium, quod modo corrumpit. Et ne pergam per singula, quod longum est et non neceSSarium, USque de minus erant corruptioni obnoxia, quae ibi animantia fuisse confingitis, ut abortivi eorum foetus nondum ad nascendum idonei, de coelo in terram praecipitati, et vivere, et gignere, et rursus Conjurare potuerint, habentes utique pristinam firmitatem, quia jam erant concepti ante commixtionem boni et mali nam post istam Concretionem quae de iis nata sunt, ea dicitis esse animalia, quae nunc infirmissima et acile corruptioni cedentia videmus : quis hunc diutius tolerare possit errorem, nisi qui aut ista non videt, aut nescio qua incredibili consuetudine ac familiaritate vobiscum contra Omnes mole rationis obduruit pXIX. Sed quoniam ostendi, ut arbitror, de bonis et

malis generalibus, in quantis tenebris, et in quanta salsitate versemini: nunc Videamus tria illa Signacula, quae in vestris moribus magna laude ac praedicatione jactatis. Quae sunt tandem ista signacula ori certe, et manuum, et sinus quid est hoc pit ore, inquit, et manibus, et sinu castus et innocens sit homo Quid si oculis, auribus, naribus peccet Quid si calcibus hominem illigat, vel etiam

573쪽

neceta Quomodo istum tenebimus reum, Ut nec Ore, nec manibus, nec sinu peccavit Sed cum os, inquit, nomino, omnes sensu qui sunt in capite, intelligi

Volo cum autem manum, omnem operationem ; Cum Sinum, omnem libidinem seminalem. Quo ergo Vultis pertinere blasphemias ad os, an ad manum Est enim Operatio ista per linguam. Itaque si uno genere Operationem omnem concluditis, cur perationem pedum conjungitis manibus, linguae separatis 3 Λn quia lingua verbis significat aliquid, eam vultis sejungere ab ea Operatione quae non significandi gratia sit, ita ut desiniatur signaculum manuum ab operatione mala, quae non Significandi causa St,

continenti, Sed quid acturi estis, si quis peccet significando aliquid manibus, ut sit cum scribimus, Vel gestu aliquid quod intelligatur ostendimus P hoc enim ori atque linguae tribuere non potestis, quia manibus sit. Quid enim

absurdius, quam ut cum tria dicantur signacula, OriS, manuum et Sinus, quaedam peccata deprehensa in manibus tribuantur ori Si autern operatio generalis manibus datur, quae tandem ratio est pedum Operationem huic addere, linguae non addere λ Vidisti-ne quomodo novitatis appetitio Comite errore in magnas deducatur angustias paribus namque isti signaculis, quae nova quadam diVisione praedicatis, quomodo includatis Omnium peccatorum purgatiOnem non invenitis.

XX. Sed dividite ut vultis, praetermittite quidquid vultiS ea quae maxime soleti commendare tractemus. doris enim signaculum dicitis pertinere, ab omni continere blasphemia. Est autem blasphemia, cum aliqua mala dicuntur de bonis. Itaque jam vulgo blasphemia non accipitur, nisi mala verba de Deo dicere : de hominibus namque dubitari potest : Deus er Sine controversia onus est. Si ergo ratio convicerit, neminem de Deo pejora quam

574쪽

vos dicere, ubi erit memorabile oris signaculum P Docet

enim ratio, nec Sane recondita, sed in promptu sita et exposita omnium intellecti, sed invicta et eo invictior quod eam nemo ignorare permittitur, Deum esse incorruptibilem, incommutabilem, inviolabilem, in quem nulla indigentia, nulla imbecillitas, nulla miseria cadere possit. Usque adeo autem ista omnis anima rationalis communiter sentit ut etiam vos cum dicuntur, annuatiS.

XXI. Sed cum fabulas vestra narrare coeperitiS, et corruptibilem, et commutabilem, et violabilem, et indigentis obnoxium et imbecillitatem admittentem, et a miSeria non tutum Deum mira caecitate possessi Suadetis, et mira caecitate possessis etiam persuadetis. Atque hoc parum est: non enim corruptibilem tantum Deum dicitis, Sed corruptum me et commutabilem, Sed commutatum

nec violabilom, sed violatum nec qui possit indigentiam

pati, sed indigentem nec in quem Casura sit, Sed in quem ceciderit imbecillitas nec qui miser esse possit, Sed mi- Serum Animam quippe Deum esse dicitis vel partem Dei. Nec Video quomodo Deus non sit, quae pars Dei dicitur :nam et auri pars aurum, et argenti argentum, et lapidis lapis Det ut ad haec majora Veniamus, par terrae terraeSt, et aquae par aqua, et aeris aer, et Si quid de igne detraxeriS, ignem Sse non negabis, et quaelibet pars lucis nihil potest esse aliud quam lux. Cur ergo pars Dei non erit Deus an articulata Dei forma est, sicut hominis, reliquorumque animantium nam pars hominis non est homo. XXII. Sed ad quamlibet istarum opinionum descendo, et singillatim utramque considero. Nam si Deum ita esse

Vultis ut lucem, recusare non potestis Deum esse ali illam partem Dei. Quamobrem cum partem Dei esse animam dicitis, quam non negati H Corruptam Sse, quae Stulta

est et commutatam, quae sapiens suila et Violatam, qudo

575쪽

propriam persectionem non habet ; et indigentem , quae poscit auxilium; et imbecillam, quae medicina eget; et miseram, quae beata esse desiderat: haec omnia in Deum sacrilega opinione confertis Aut si non conceditis haec de anima, nec Spiritus est necessarius, qui animam in veritatem inducat, quia stulta non est nec renOVatur anima per eram religionem, quia inveterata non est nec Signaculi vestris perficitur, quia perfecta est nec ei Deus opem seri, quia non indiget; nec medicus est Christus , quia sana est; nec beata ei vita recte promittitur. Quid quod

liberator dicitur Jesus, quod et ipse in Evangelio clamat: si Si vos Filius liberaverit, tunc vere liberi eritis P , Et

apostolus Paulus ait: usos in libertatem vocati estis'. Servit ergo anima quae istam libertatem nondum est asSecuta. Deus igitur vobis auctoribus, si quidem pars Dei est Deus, et stultitia corrumpitur, et cadendo mutatus eSt, et amiSSa persectione violatus, et opis indiget, et debilis morbo, et oppressus miseria, et servitute turpatus St. XXIII. Quod si Dei pars Deus non est nec incorruptus potest esse, in cujus parte corruptio est nec inCommutatus , qui ex aliqua parte mutatus est nec inviolatus, qui non ex omni parte perfectus meque non indigens, qui sedulo agit ut sibi restituat partem suam me omnino sanus, qui aliqua parte imbecillus est nec beatissimus qui habet aliquam partem subjectam miseriae nec Omnino liber, cujus pars aliqua premitur Servitute. Haec omnia cogimini dicere, cum animam, quam tantis Obrutam calamitatibus cernitis, partem Dei esse perlithetis. Haec et multa hujuscemodi de secta vestra si potestis auferre, tunc demum dicite os vestrum carere blasphemiis Im sectam illam deserite : nam si hoc quod ille scripsit destiteritis credere ac dicere , Manichae uti lue non eritis.

576쪽

XXIV. Summum bonum omnitio, et quo SSe aut Cogitari melius nihil possit, aut intelligendus, aut credendus Deus est, si blasphemiis carere cogitamus Ratio aliqua numerorum violari et commutari nullo pacto potest, nec ulla natura qualibet violentia effecerit, ut post unum qui sequitur numerus, non duplo ei concinat. Hoc commutari nullo pacto potest, et Deus a vobis commutabilis dicitur. enet ista ratio inviolabilem integritatem suam et ei saltem parem Deum esse non vultis. Faciat quaelibet gens tenebrarum, ut ternarius intelligibilis numerus, in quo ita unum est, quod unum est, ut partibus careat faciat ergo gens ista tenebrarum, ut numerus iste ternarius in duas partes aequales dividatur. Videt certe mens vestra nullius id malevolentia posse contingere. Quae ergo rationem numeri violare non poterat, poterat Deum Si autem non Poterat, quae obsecro necessitas fuit, ut pars ejus misceretur malo , et in tantas miserias truderetur PXXV. Hinc enim illud exortum est, quod etiam cum

studiose Vos audiremus, nos magnis premebat angustiis: nec ullum exitum reperiebamus, quaerentes quid factura erat Deo gens tenebrarum, Si cum ea nosset cum tanta partis suae calamitate pugnare. Si enim non erat nocitura quiescenti, crudeliter nobiscum actum querebamur , qui ad istas aerumnas missi sumus. Si autem nocitura erat, non

esse illam naturam incorruptibilem, qualis natura Dei esse debebat. In hac quaestione non defuit qui diceret, non

Deum malo carere voluisse, aut ne Sibi noceretur caViSSe, sed propter naturalem bonitatem suam inquietae perVer-Saeque naturae, ut ordinata esset, prodesse voluisse. Onhoc sonant libri Manichaei cavisse Deum ne invaderetur ab hostibus, saepissime ibi significatur, saepissime dicitur. Sed concedamus ista Manichaeum sensisse, ut ille dicebat,

577쪽

qui non inveniebat aliud quod diceret num istam ratione Deus a credulitate aut infirmitate defenditur piae enim ejus in adversam gentem bonitas, in suos extitit magna pernicies. Huc accedit, quia si natura illius corrumpi commutarique non posset, nec nos ulla pestis commutaret atque corrumperet et ille ordo qui naturae alienae praestandus fuit, posset Sine nostra perversitate praestari.

XXVI. Illud vero nondum dictum erat, quod nuper apud Carthaginem audivi 10 . Cum enim quidam , quem

maxime illo errore cupio liberari, hac quaestione in ea dem compingeretur angustias, ausus est dicere, scilicet regnum habuisse quosdam fines suos, qui possent invadia gente contrariari nam ipsum Deum nullo modo potuisse violari. Sed dixit quod neque auctor ille vester ullo modo dicere cogeretur Videret enim brtasse consequentes ruinas Suae sectae multo per hanc Sententiam, quam per aliam faciliores. Et revera ita se hoc habet, ut si quisquam mediocris cordis audierit in natura illa fuisse, aliud violabile, aliud inviolabile, facile intelligat non jam duas,

sed tres esse naturas, unam inviolabilem , alteram violabilem, tertiam violatricem. XXVII. Hae igitur blasphemiae, cum a corde profectae, quotidie in ore vestro habitent, desinite aliquando signaculum oris vestri, ad imperitorum illecebram, quasi magnum aliquid praedicare. Nisi forte quod non vescimini carnibus , et Vinum non bibitis, Signaculum oris mirandum et laudandum putatis. Quod quaero a Vobis, quo sine faciatis. Finis enim quo referuntur ea quae facimus, id est, propter quem facimus quidquid facimus, si non solum inculpabilis , Sed etiam laudabilis fuerit, tunc demum etiam facta nostra laude aliqua digna sunt: in ille jure meritoque culpatur, quem spectamus et intuemur,

578쪽

cum in aliquo versamur ostici , id quoque ilicium item o improbandum vituperandumque dubitaverit. XXVIII. De Catilina memoriae proditum est, quod frigus, sitim , famem ferre poterat . Haec erant illi spurco sacrilegoque etiam cum Apostolis nostris communia. Unde ergo discernitur parricida iste ab Apostolis nostris, nisi me illo quem diversissimum sequebatur Namque ille ista tolerabat, ut immoderatissimas et immanissimas expleret cupiditates cilli e contra ut eas premerent, et dominanti rationi servire cogerent. Soletis et VOS, cum catholicarum vobis virginum multitudo praedicatur, dicere : Etiam mula virgo est. emere id quidem, propter imperitiam catholicae disciplinae, sed tamen significantes Vanam esse continentiam istam , nisi ad aliquem

rectissimum sinem certa ratione reseratur. OSSunt et catholici Christiani vestram a vino et carnibus abstinentiam, jumentis et multis passeribus , postrem etiam innumerabilibus generibus vermium comparare. Sed ne in Vestram incidam temeritatem, non id praepropere faciam, sed discutiam primo quo ista sine faciatis. Iam enim constat inter nos, ut opinor hujuscemodi moribus nihil aliud esse quaerendum. Si ergo parcimoniae gratia et coercendo libidinis, qua escis talibus et potu delectamur et capimur audio et probori sed non ita est. XXIX. Nam quaero a vobis, si quis existat, quod fieri potest, ita homo parcus et frugi, ut appetitum ventris et gutturi moderans, non epuletur his per unum diem ; et huic coenanti luscula cum exiguo lard apponantur, eodem lardo uncta atque condita, quantum Comprimendae sani sat est sitimque irriget propter diligentiam valetudinis, duabus aut tribus vini meracis potionibuS, is tu illi victus sit quotidianti : alius ver ex alia parte

Sallust in uolog. Catilinae.

579쪽

LIB. II. DE IIORIBUS MANICHAEORUM. 565

nihil gustans carnium , nihil vini, exquisitas et peregrinas fruges multis serculis Variatas et largo pipere aspersas nona hora libenter assumat, noctis etiam principio talia

coenaturus aibat autem mulsum , Caroenum PaSSum , et nonnullorum pomorum expresso succos, Vini speciem

satis imitantes, atque id etiam suavitate Vincentes' et bibat non quantum sitit, sed quantum libet , idque sibi exhibendum curet quotidie , talique victu deliciisque per

fruatur , nulla necessitate , magna Voluptate : quem

tandem horum duorum, quod ad cibandum potandumque attinet , abstinentius vitam ducere judicati. Non opinor Usque adeo vos esse caecos, quin illum de parco lardo et vino , huic gurgiti praeseratis. XXX. Ita quidem veritas cogit, sed vester error longe aliter canit Electus enim vester tribus signaculis praedicatus , si quotidie ita vivat, ut hic quem posterius deScripsimus, ab uno et fortasse duobus gravioribus reprehendi . potest, damnari autem , tanquam signaculi disSignator Omnino non potest. Si autem semel cum illo priore CenaVerit, frustoque pernae vel rancido labra unxerit, et appa udaverit, Soluto signaculi et gehennae illico destinatus , vestri auctoris sententia , mirantibus vobis, sed tamen consentientibus , judicabitur. Quaeso relinquite errorem , quaeso adVertite rationem, quaeso aliquantulum consuetudini obsistite. Quid enim est ista

pravitate perversius 3 Quid magis delirum P Quid porro

insanius dici aut cogitari potest, hominem holetos, oriZam, tubera , placenta , caroenum , piper , laser distento Ventre cum gratulatione ructantem, et quotidie talia requirentem, non inveniri quemadmodum a tribus signaculis, id est, a regula sanctitatis excidisse videatur alium vero fruges vilissimas fumoso obsonio condientem, tantumque hinc assumentem , quantum resectioni corporis

580쪽

sui licit, et tres cyathos vini Sustentandae valetudinis gratia sorbentena , et ala illo ictu ad istum transeuntem certo supplicio praepararia XXXI. At enim ait Apostolus Bonum est, fratres, non manducare carnem, neque bibere vinum Quasi vero quisquam noStrum id bonum neget sed aut eo fine quern SuperiUS CommemoraVi Secundum quem dicitur : Et carnis curam ne feceritis inconcupiscentiis aut eis quos rursus idem Paulus ostendit i id est, aut refrenandae gulae causa, quae his rebus solet rabidius immoderatiusque raptari aut ne frater offendatum , aut ab infirmis idolio communicetur. Eo enim tempore, quo haec scribebat Apostolus, multa immolatilia caro in macello vendebatur. Et quia vino etiam libabatur diis gentium multi fratres infirmiores, qui etiam rebus his venalibus

utebantur , penitus a carnibus se et Vino cohibere maluerunt, quam vel nescientes incidere in eam quam putabant cum idolis communicationem. Propter hos autem etiam ii qui firmiores erant, et haec majori fide Contemnenda judicarant, scientes nihil immundum esse nisi per malam conscientiam, tenentesque illam Domini sententiam Non quod intrat in os Vestrum, Vos coinquinat,

sed quod exit 'ci tamen propter hos infirmiores, ne offenderentur, ab his rebus abstinere debebant. Neque hoc suspicione colligitur sed in ipsis Apostoli Epistolis manifeste invenitur. Vos enim hoc solum nobis dicere soletis :

Bonum est, fratres, non manduCare carnem, neque

hibere vinum non autem subjungere illud quod sequitur Neque in quo frater tuus offenditur, aut scans aligatur, aut infirmatur. v in enim elucet quo sine Λpostolus haec praecipiebat. XXXII. Planius hoc indicant superiora et sequentia,