장음표시 사용
71쪽
28 MEDITATIO, DE EO, QUOD NIMIUM EST
Notissimum est, ne quidem post mortem virorum doctissimo rum, livorcm mordacis ingenii hominum quiescere. Saepe lepores' leonibus mortuis insultare sistent. Unum vel asteriim exemplum inter ii numera juvat attulisse: Socrates Ins. eccl. lib. VI. cap. XIII. mentionem injiciens acerrimorum hostium, qui in obtrectando O iage se e vivis jam erepto turpem famam quaesiverunt, ita loquitur:
i. e. Viles homines Sy obscuri, qui per se ipsi iuclarescere nou possuvi, ex potiorum vituperatione famam aucupari conantur. Lab
ravit hoc morbo primum Methodim, Obmpi Lociae civitatis Episcopus. Deinde Eusathius , qui exiguo temporis spatio Antiochensem Ecclesiam rexit. Iris hunc Apollinaris, ac posti emo Theophilus. Haec es qim-driga maledicorum, qui nou eadem lucedentes via Origenem calumni isti stini. Alim enim alia de catisa ad accusatiouem duc prorupit, quo facto singuli satu declararunt se omnino probasse ea, quae minime reprehendiissent. Nam quoniam aliis aliud dogma singillatim refutare oggressu es, perspicuum es, Digiιlos pro vero admigisse, id quod minime inse rati sunt: tacite scilicet ea comprobantes, qua nou exagit hant. Eadem fata post mortem expertus est celebris tardis*lanus. Adducamus hic verba clarissimi, dum viveret Theologi, J. Basuage :Hic hisolae de Peglise, Tom. I. pag. IO2. dc hoc negotio ita loquitur: On a quelquefois rason de criere contre les Theologiens , donita halue les animositis passent jusqu'au tombeau, F vout au delis de la mori. II sembis, que tous os diffrens persinneis deuroient emeenterres dans is septilire. Ou d volt pr diraeuir la mort , v du molns se reIrocher de Pavoir Dissee venir avans que de se reconcilier. Les
72쪽
m sTUDIO LITERIS INCLARESCENDI, PARS I. as
ctes de Peglise dolvent au peupti cet exempla, is ne D pars de charitἡchretiemie, mais is hirmauite. Cependam ce Aut ces chess de Peglise , V emitre ces chess ce soni quesquefou oux qieon traite de minis , qttipour des legeira demeles , Oit de petites violations de discipline, potissent lave eanee V la salve ji Au'atres la mori. Ces ains que M. Lorinse chargea de continuer se halve de son mole contre la meinoire de Si Ch si me, qieon aυoit degrade, o qui eloti mort crve ement en exit. Transeo mille alia exempla, & uia ius tantum, ejusdemque recelItissimi exempli, mentionem faciam. Nemini eruditorum ignotum est nomen Guilberti stimeti, Epishopi quondam Sarisbericialis, viri eruditione, pietate, sapicntia & meritis in in versam Ecclesiam Protestantium, celeberrimi regium hunc praesulem infames illi optimorum virorum censores & calumniatorcs, Jesum nimirum Trivollienses , non solum acerbissime post fata perstrinxerunt, Variorumque vitiorum & errorum postularunt; sed & inter Doctores ii DG braticos, i. e. tales, quos Galli des Pedanis Vocant, a quo tamen vitio nemo magis alienus crat, quam illustris 4lle prie sui, retulerunt. Vide Men Oiras de D eυoux, Frurire IT S. p, 2 9. seqq. Sed dignitatem magni viri, & innocentiam erudite tuitus est, impudentemque horum Orbiliorum audaciam cordate retudit , vir quidam doctus in Mercurio Henetico,qui Neocomi editur,ΜcnscSept. &Octobr. proxime praeterlapsi anni IT S. Ex his aliisque innumeris exemplis patet, quam incerta sit illa spes laudis post mortem consequendae. Certe non possent non mentes illae . si talia scirent, vehementer agi.
Ponamus enim Aristotelem scivisse, ct adhuc scire, quid de se seni rint, & adhuc sentiant eruditi; bone Deust quam miser esset si tus hujus hominis i Is enim non solum per multa secula contemtus jacet, & Platoni multis intervallis postpositus fuit, sed & reverei di Patres ecclesiae primitivae de eo magnifice non senserunt. Postea incidit in manus Barbarortam, qui quidem Icto pro ejus gloria a debant, sed cum imperitia linguae graecae intelligere eum non val rent , misero magni viri scripta interpretati sunt ; tandem ita fuit neglectus, ut nihil unquam tam acerbe & abjecte didit: in fuerit de quoquam, quod pleno horreo in hunc Philosophum effusum nonfiterit. Multi summam gloriam & laudes singularis eruditionis in perstringendo Aribtotele quaesiverunt, & adlius quaerunt. Recenti
ris aevi scriptores multi cum Atheismi postularunt. Hodie pauciL Zetet et a T simi
73쪽
NO MEDITATIO, DE EO, QUOD NIMIUM EST
smi scripta hujus viri legunt. Plato a multis pro frumine sanatico h. . betur , qui in Metaphylacis talia effutiverit, quae ipsemet non
Utrum Stoici Sphmeta praecursores fuerint, nec ne, hodie sub judice lis est , postquam superioribiis seculis in coclum fuerant lati Iaudibus a plurimis, uti ex historia philosophica satis conflata
Plerique modernorum adserunt, Ethicam horum hominum, splendidiis mis verbis prolatam, arenam esse sine calcet de veliquis nil dicam, neque utrum, jure vel injuria , talia ipsis impacta fuerint, disquiram. Hoc tantum expendas velim , Vir Claru se, quo antimo nempe & qua fronte, si aliqua his sapientiae Antistitibus post obitum rerum in terris actarum cognitio ellet , haee judicia hominum laturi essent. An non putas, eos irarum fluctibus aettuaturos,
inprimis quod defensioni jam quidem nullus esset relictus locus e lNeque enim eredibile, perinde bonis illis animabus sere , quia lposteri de se sentiat, cum nostii homines , de quibus agimus, praecipuam felicitatis partem in eo positam esse dicant, si quibus laudibus efferantur ipsimet perspeetum habeant. Et quid putas illustrem lm otium sensurum , animadveletentem non solum eruditos quosdam .sed' vilissimos quosque , & in umbra educatos magistellos, & pi stati suae & famae detrahere conantes 3 Qtiid patres, quorum arti veriticae imperitiam, zelum minime semper purum, erroresque in apricum produxere nostrae aetatis eruditi Num putas Bee mi, &qui ejus sententiam probarunt, nimirum haereticos gladio esse puniendos , serena mente audituros, hanc opinionem' hodie pro pG
stilentissima haberi, variisque, iisque gravissimis argumentis, impugnari 3 Quo animo excepturi essent beati Resormatores nostri tot calumnias, quae post fata sua contra ipsos effusae fuere Z Crediderim ego, quasdam sestu & superbia turgidas Criticorum mentes omni nisu elaboraturas, ut potestas ipsis concederetur superas ev dendi ad auras. Et cum nemini tam beato esse licuerit, ut nu quam falsum judicium de his ves illis argumentis tulerit, singulas sque scientiae indies augeantur, fieri aliter non potest, quam ut imentes illae gloriae cupiditate ardentes, singulari studio serantur, lues consessioncm errorum, vel ad opinionum semes arreptarum ldesent onein, quod tamen in hoc rerum statu, in quo eos jam quadetu posuos eu e per tempin, concedimus, P stare non possulit
74쪽
IN STUDIO LITERIS INCLARESCENDI, PARS L ar
ra quo sequitur, eas omnes infelicissimas sere, si rerum inter eruisia ditos gestarum post sua ista haberent notitiam. Hactenus , ut V. des, liberaliter concessi, mentes non statim post. mortem in loca aut tetra , aut beata & amoena migrare, sed in loco quodam tertio, aut circa corpora versari, probeque perspectas habere , quid inter eruditos geratur ι Cum autem haec omnia incerta, imo nisa sint, clarissime patre, spem illam immodicam laudis post mortem cons quendae instabilem , imo vanam esse. Nollem autem quenquam , haec, quae jamjam a nobis dicta sint, ita interpretari, ac si existumaremus, viros eruditos praesentium duntaxat , posteritatis vero nullam habere debere rationem. Non ita sentio. Cum enim selticitatis aliorum promovendae rationem habendam putem, eo ipso etiam sequitur, eruditum eo tendere debere , ut ingenii sui mon menta post lata maneant, aliisque utilitatem adserant. Bone Deus iquibus in tenebris versarentur cruditi, si mortuorum laboribus st regiis scriptis carerent. Loquimur ergo de iis duntaxat, quorum animis nonnisi Ia dis post lata consequendae cupido , praetereaque nu
75쪽
IN STUDIO UTERIS INCLARESCENDI.Pars posterior.
' Andem, ut alia plura mittam, haec ipsa inclarescendi cuia
pillo, hoc immoderatum gloriae studium, homines ini finitas curas conjicit, animosque ab ossiciis, Deo, patriae, liberis, praestandis, quam saepissime avocat. Cum V num literis inclarescendi desiderium, altissime animis horum hominum inhaereat, eosque totos occupet, fieri aliter non potest, quam ut vera mentis tranquillitate non raro destituantur ; ingens enim illa libido libros evolvendi, &scribendi, excerpendi, cogutata sua ad gustum seculi adornandi, eruditisque placendi, animum distrahit & turbat. Solliciti enim semper esse debent de suciscessu laboris , & de judiciis hominum. Metuendi sunt severi judices, qui nullo habito ordinis, stemmatis, dignitatis & titulorum respectu,aut scapham scapham appellant, vel errores graviores coarguunt, vel optime dicta male interpretantur, & acerbe perstringunt. Quod si id fiat, diu noctuque propterea animos macerant; vitam sibimetipsis acerbam reddi clamant, Deos hominesque accusant, malignitatem seculi deplorant, contemtumque hunc cum certiisimo eruditionis damno coniunctum esse existimanti Nec haec sussiciunt, ad animos turbandos: de parandis apologiis, & perstringendis adve fariis quammaxime sunt solliciti, at plerumque propter iram, ne 1ibi, nec aliis satisfacere solent; errores cnim, quos forte commiserunt, fateri nolentes, n omnes se versent partes, aliumque plane verbis Disitiroo by Corale
76쪽
MEDITATIONII, DE EO, QUOD NIMIUM &c. P. II. 733
verbis sitis subesse sensum elamitant, licet ille nullis fidiculis inde
erui possit. Quam miser vero sit animus, tot curis distractus, pulchre vides Vir Cl. Imo vel antequam animos ad scribendum lubrum adjunxerunt, & cuncta in ordinem digesserunt, multiplices curae circa capita eorum saliunt. cum enim incredibili famae siti laborant, tritae plerumque viae insistere nolunt, sed ut eruditi esse videantur , argumenta rarissima, licet nullis aut paucissimis utilitatem adserant, illustranda tamen sibi sumunt. Eum in finem multi cruditi per literas sunt consulendi, rarissimi libelli comparandi ; manu. scripta saepe vetustate tantum non exola, curiosis oculis sunt inspicienda. Mox autem morosus quidam, & lividus Bibliothecarius
conatus eorum frustratur; mox cum detrimento non exiguo sanitatis& pecuniae itinera sunt instituenda; aut si hoc non sit, prensui si amici, fautores, Maecenates. Eorum in gratiam quidlibet loquundum, & in c Uum Lepe extollendi homines laude indigitissimi. Conjunctum insuper est hoc it tum siιmmo eum periculo , inprimis si ea taugunt, quae ad religionem spectant. Unicus saepe libellus omnem sortunam, omnem spem promotionis subvenit, licet is sae- . pe castae religioni & pietati inimicus non fuerit. Postquam enim Christiani in sectas varias abiverunt, A quaelibet existimat & tu tur , se solam aliis rectam ad coelum viam monstrare, fieri aliter non potest, quam ut illi, qui e suae sectae opinionibus . licet minoris illae momenti sint, recedunt, nociva sibi concitent pericula. Quod si ineptus ille inclarescendi ardor eos eo deduxit, ut coelum ipsum stultitia petere, & sanctissima quaeque albis dentibus ridere non dubitarim, merito poenas luunt suae superbiae & petulantiae. Exemplosit, ut multos alios taceam, Tolandis 3 quot taedia , molestias &persecutiones sibi attraxit, homo intolerando fastu in praeceps actus Qtiot vano ambitionis aestro persiti, tandem veluti furiis agitati violentas sibi intulere manus 3 En tristes, Vir Clarusive fructus insanabilis morbii En felicitatem umbraticam & vanissimam i Quoties rusticos & artifices , labore manuum vitam tolerantes, ab omnisastu liberos, & rerum inter eruditos gestarum ignaros; in iis v
ro, quae ad bene beateque vivendum requiruntur, contentos, intulatus sum, beatissimos cos praedicavi, si cum dissicili & anxia quorundam eruditorum vivendi ratione eos contuli. Vidit id jam suo tempore ingeniosissimus quando tom. H. Opp. pag. 3 I.
77쪽
τ 3. MEDITATIO, DE EO, QUOD NIMIUM EsΤ
haec tironuntiavit: Tai vis en nion tem cent artisans , cent labomrmors plin sages V plus boureux, que des Recteurs' de P iυαμε. U-j'aimerou misis ressembler. Non jam dicam pretiosis enum tempus ita inutiliter perdi; Nam fugit interea, fugit irreparabile temp-
uia dum capti circumυectamur amore. Amore, inquam, tot curarum, tot occupationum, de quibus Himia cum adscriptus poenae dies venerit, ratio reddenda erit. Hoc tam
tum notamus, ejusmodi laudis & vanae gloriae cupidos, ut desideriis suis satisfaciant, sanctissima sepe religionis incia negligere. P prum saepe curant, utrum mentem suam emendaverint, & tumultuantium affectuum dominium compresserint, nec ne. Immei semillam gloriae laudem, mitissime pro vitio, rationi & genio religionis christianae contrario, habent: alieni plurumque sunt a modestia illa christiana, quam discipulis suis S. Soter toties totiesque inculcavite, raro amore & moderati animi studio erga dissentientes sunt anumati εἶ coetus christiani incrementum parum curant, neque admodum solliciti esse solent, qua ratione grassanti passim incredulitati & impietati obices ponant; nimis abjecte de pietatis studio sentiunt aeruditionem semper crepant, existimantes, se coelitus ad illustra das & propagandas i iteras natos esse. Si Pastorum munere defunguntur, plerumque de sacris sermonibus rite claborandis nullam, ut exiguam habent curam, quia amore aliorum studiorum ince sunt: hinc loco solidae & perspicuae demonstrationis ad conscie tiam hominum , adhortationumque firmissimis rationibus superstructarum: audias & legas saepe hinc inde arreptas frivolas expliacationes, allusiunculas & emblemata. Frustra saepe exspectes perspicuam argumentorum rite inter se connexorum, coagmentati nem, ordinem & rerum gravissimarum copiam. Caulam hujus mali noli quaerere; tempus sanctissimis laboribus consecratum impendunt hi homines gravioribus, si Diis placet, negotiis & curis, nimirivn militerariae commodis promovendis. Hinc rariores sunt, quam Vulgo putatur, accurate scripti sermones saari. Haud ignoro , alios dari etiam sontes hujus mali ; sed incredibili studio inclarescendi multos U. D. M praepediri, quo minus officio gravissimo satis Diuiliaco by Corale
78쪽
IN STUDIO LITERIS INCLARESCENDI, PARs IL as
satisfaciant, negabit nemo, qui, quae hinc inde peraguntur, e ' pendit. Si publice in cathedra scholaitica tales docent, in eo fere
omnem curam reponunt, ut nimirum rarioris argumenti dillerta-
tionibus magnam nominis adquirant famam ; parum interca C Tantes, utrum optimarum artium ac disciplinarii in studiosis solide scientiarum principia tradant; hinc raro ea, qua oporteret, curRS diligentia, praelectiones suas publicas adornant. Mirum igitur non est, studiosos saepe conqueri, se negligi, aut rariora dunt xat, sed minus necessaria didicille. Sed quod pessimuim est in hoc negotio, dum edendis libris jugiter sunt intenti, de animis emen- dandis & ad virtutis normam fingendis saepe ne cogitant quidem. quasi qualiscunque scientia, & gloriola valde dubia , quam sibi a
. Cessuram credunt, ad vitam homine sapiente dignam degendam plus conserat, quam probitas morum, amorque virtutis. Quid
dicam de neglecta cura rei familiaris & liberorum Z Qtiot sunt qui nimia illa inclarescendi cura, A Bibliothecam magnam collii gendi sedulitate commoti, curam liberorum ad pietatem formandi rum neglexerunt, & cum detrimento familiae aere alieno tantumh non oppressi fuere Z Quot sunt, qui morum rutticitatem propterea: sibi contraxerunt, & ad civilia negotia omnia ineptos s e fecerunt ZQuam pauci sunt, de quibus praedicare polsis, quod in Thomai Moro laudat Erasin f, epis. lib. XVIL epist. I . ad Guil. Budaeum: Solis inquit) in literis tuis subinde queri, quod tua causa male a dii et philologia , quae tibi duo inala conciliasset, valetudinis V rei fa- , miliaris dispenditori. At Mortis hoc agit ut ovinibin nominibus , ν - apud omnes bene aiestat, hoc liteius se debere praedicans, quod p θ riore sit valetudine, qiwd optimo principi, quod suis exteris ch
F rus ει gratiose, quod re lautiore , quod sibi , quia amicis jucun-ν dior , quod patriae, quod cognatis Ua ibis utilior, quod ad auia
commercium, qtiod ad procerum conυictum , quod ad o=nnem istae con-ν suetudinens accommodatior, denique quod Superis gratior. Primum s male audiebant D dia, quod sensum communem adimerent addicto, cultori. Nuta es profectio, nulla negotia tam multa, tam ardua, quae libellas Moro de manibus excutiant, V tamen vix alium reperier qui magis sit omnibus omnium horarum homo, qui ad exequima fui-- lior, ad congressus magis obviis, in coiloquio magis alacer , quique
ν ' ramum verae pruseruiae cum tanta morum suavitate collinxerit. i
79쪽
τ3s MEDITATIO, DE EO, QUOD NIMIUM EST
quibus rebis factum est, ut quum ante paucos dies literariesn mor Momue υita vel praemium υel ornamentum haberetur Brutilis , nune nemo penest Magnatum, qui liberos, ut Majorum imaginibus diraios, agnoscat nisi Mim literis erudsitos. Hactenus Interim dum' toti gloriae cupiditati addicti sunt, labitur tempus, vires animi Acorporis deficiunt, ardor inclarescendi cum aetate tepescere incipit. ingruit tandem terminus vitae fatalis. Qua ratione vero talia Iaudis& gloriae mancipia, vitae recte peractae conscientia frui, & de N minis propitia erga se voluntate certi esse pollint, iis , qui relugionis naturam perspectam habent, di)udicandum relinquo. Pone hominem vanissimo hoc inclarescendi studio ardentem . & famae cupidino captum, in lectulo emortuali constitutum, & ad plures mox abiturum , ita loqui: Ego non qualicunque ingenio ornatus abi sa juventute incredibili diligentia vacavi literis , auque noctuque iis invigilami; multa volumina evolvi, spiradidam quin etiam Bibliothmeam mihi compa mi, ii emi U Matiabili de siris, famam eruditi consequendi, nomemque meum ad seram poseritatem transmittendi, πω. Tum in finem eleganus quosdam o mea opinione mutia erim disione refertos libros conscripsi, ad pietatem quidem V veram δε pientiam consequendam parum facientes , sed profundiUsimam meam erudisionem abunde demousi antes; multa co)Trapta V mire deturpata Aea Camili re Petronii sagacitate ingenii mei restitisi: Chrouologiam rufum V Moriorum meliorem in ordinem digess s ex lectione muli mn Rabbinorum rarisi as conjecturas, ad quaedam obscuriona V. NN. Telamenti loca ita anaa, miles. Problemata quadam geometriaca, frustra hactenus ab eruditis tentata, solvi: In novo θsemate ph fico excogitando viginti N plures annos desudavi: Meditationes quasdam metaph cas subtilillimas in lucem , aut missi, aut pauci fimis profuturas, φω tamen reses erunt sempitem acerrimi nisi judiacii. Theologus fui, V omnes praesentes , praeteritas V totum noufusuras controversias in numerato habui: Maltius eram haereticoram , id es, omnium a me disentientium 3 Decreea Dei quoad vixi in ordianem digessi ; de futuris Ecclesiae fatis tam callide s asseveranter Lemsus sum, ut poshac omnes prophetiae ri Testamenti, U A caldi σJohannis meridiana luce clario res futurae sent. Hac omnia ego ius nil mei excellantia V eruditionis quadam immensitate praefisi: δsse tiemes a me fremis depexos dedi, V ad παλινοδιαν redeo: multi '
80쪽
e-δtorum de extollinia mea eamditione qitasi ae palma renabant plaussibis meis omnia diaria eruditorum resonabant. Minuti equidem quidam mesores vehementer me impugnabant; sed nolui ignavo sanguine inquinari, cum potuissem facile in eos generosum imperam facere. Caeterum de pietate sectanda V promovenda , de proximo adjuvando, Bilicitus quammaxime non fui. Non tiberis, non uxori, mu famitia, uti Chrissanos deceret, pro pipere potui, praepeditus curis re subsicae literaria exornandae. Nunc satur Iavdis V Aertim , praeter immortalem famam , quam nulla unquam, ut credo, obliterabit aetas. pro tot sudor ibus, laboribus , meditationibus V sussiis iv Iiteratum orbem exspecto beatam immortalitatem, praemium virtutis . vitam aesernam. Quid judicas, Vir Clari de tali fidei coiisessioner Num satis sanus ejusmodi homo tibi videtur Num vanitas Mus non pellucet 'At aliter tamen loqui non posset homo , qui per omnem vitam noκnisi eruditionis famam captavit, licet forte non omnia Pries iterit, vel praestare potuerit, quae eum praestitisse finximus RConcessimus. Ponamus ab altera parte plebejum , inter vitae &mortis confinia positum, sic disserere: Ego qui eruditus nunquam fui, nec talem me esse unquam existimami. Operam dedi, ut indolem
atque naturam religio)vs chro uestro capta meo perspectam haberem. eaque exinde addiscerem , quae a 3ιimum' meum rotum in amarem Dei abripere possent. Deum amarui, colui, timui. Mentem a pramis a Gmovibus, ab habitu vitis rum, quantum fragilitatis humanae ratiπέα es, liberam servavi. Proximum dilexi, V quantum poteram, adjuvi. Fui vir bonus , pius V sedulus pater familias. Neminem com msi, omnes me sapientiores O meliores esse credidi. O spem salutis
aeterna consequendae firmam haberem, allaboravi: Hic scopus meus, hic praecipuiu labor reat s nivine animam meam tradam Soteri meo, quem amavi, nisiιs Patris optimi, per Chrotium mihi conciliati, miserico Naia, Uc. Uc. Ego vero, Vir Clar. lubentius in hujusmodi idio tarum turbam referri cuperem, & hac ratione mori mallem, quam famam duntaxat eruditi consequi, qui nonnisi laudis obtinendae gratia per omnem vitam literis vacaverati Hoc certum, viros sapie tissimos & de litetis optime meritos, peracto vitae tempore, non tam in fama & laude eruditionis, quam vero in testimonio bonae
conscientiae, & spe certa futurae felicitatis praesidium quaesivisse. Ii ter eruditissimos & acutissimi ingenii viros reserendum esse lota Raa aa a Ioleum,