장음표시 사용
51쪽
Quanta ergo est absurditas in allicorum ratiocinio : Quaedam in mundo nos latent: ergo nullus est ordo, nulla sapientia , vel omnia casui fortuito tribui possunt lInst. 2.' Quidam insoliti nascuntur essectus, qui vocantur momstra: atqui tales essectus insipientiao sunt characteres: ergo ete. Nego min. Nam 1' effectus qui consectaria sunt legum sapienter institutarum repulari non debent insipientiae charaeteres : atqui est elus insoliti, qui nobis objiciuntur , consectar, sunt legum etc. conceptio enim, nutritio, et nativitas laetus secundum leges sapienter institutas fieri solent : si quaedam accidentalia naturalem hanc ordinationem deturbent, Deus miraculum operari non tenetur , ne monstruosum nascatur individuum. 2' Tanta sapientia relucet in monstris , ut casui fortuito tribui nequeant; quis enim, V. g. serio dicet hominem a nativitate gibbosum, claudum, cae- cum . etc. casu suisse formatum 3' Eliamsi non perciperemus cur Deus permiserit evenire monstra . evidenter inde concludere non liceret ipsum non existero . aut ipsius existentiam mundum non arguere, aut sapientem ordinem in mundo non conspici, vel casu contigisse : ergo etc. Hinc D. De Polignae 1ὶ.Ο ratio humanae mentis , quam easia superbis Inaee in mense Dei si quondam, earcere rupto ,
Argus utinam aspiceres , prohi quam tibi justa repente
Cuncta viderentur , quae nune male eognita damnas IABGLMENTUM SECUNDΓΜFae formatione eorporis Nostri.
Eae formatione corporis nostri demonstratur Deum eaeistere. Prob. Certum ost corpus nostrum, mirabiliter constitutum, casu fortuito non existero : ergo a solo Deo formalum est; vel o nima solo Deo sermatum est, vel a matre , Vel a materia , vel a natura : atqui tria posteriora dici nequeunt. 1' Non a matre; constat enim corpus humanum in utero matris formari , volvi , crescere, ipsa ignorante quomodo haec singularis operatio fiat. 2' Non a materia : materia quippe egi iners, et caeca ; nullum habet in se principium activitatis : atqui corpus humanum tot partibus divorsis mira proportione inter se colligatis constans, ex Ca Usa caeca, inerte, et omni cognitione destituta oriri non potest. 3' Non a natura: nam vel natura . abstractivo sumpta, eSt oras aliquod, vel non: si prius, ens istud omnia formans, et Ordinans.
52쪽
ost supremim, a se existens , summo intelligens, et independens. proindeque Deus ; si posterius , ergo corpus nostrum o nihilo prodiit, sine causa existit, quod est absurdum : orgo etc. Nullum est ens organis instructum , et vivens circa quod similo confici non possit argu monium.
DE ABGLMENTIS MORALIBUS. Argumenta moralia sunt illa, quao cx ordino morali, V. g. ex consonsu hominum eruuntur. Plurima proponi solent . scd duo Soligemus . unum ex consensu populorum, et alterum ex stimu lis conscientiae deductum. ABGuMEXTGM PRIMcri Eae eonsensu populorum deduesum.
IIoc argumentiam, licet in natura humana sundatum, et simul ox perpetua traditione depromptum , apud SS. Patres , S. Th. aliosque celebriores Theologos non reperitur. Minimo igitur nu- cessarium est ad existentiam Dei optime astruendam , et nulla est ratio illud anto cautora proferro tanquam Solidius , ut quidam recentiores praetenderunt. PROPOsITIO consensu populorum invicte demonstratur Deum existere. Prob. Et ex consensu populorum invicto demonstretur Deum exiStere , duo stilliciunt , nempe 1.' omnes populos suisSO Una nimes in admittondo supremo Numino; et 2.' hunc consonsum inVictum esso veritatis argumentum: atqui haec duo certa Sunt.1.' Omnes populi fuerunt unanimes in admittendo supremo Numine e hoc enim factum testimonio scriptorum omnium gentium, et temporum etiam remotissimorum constat. Praetermittimus Moysen , Omnium scriptorum antiquissimum ,
Job, aliosque auctores sacros, qui perseelam tradunt doctrinam do Deo , et ejus attributis. Cicero il) : si Ex tot generibus nullum ost animal . Praetern hominem , quod habeat notitiam Dei : do ipsisque homini hi an nulla est gens tam immansueta, taliaque sera, quae non, etiamsin ignoret qualem habere Deum deceat , tamen habendum e8sun sciat D.
53쪽
n hominum. Apud nos veritatis argumentum ost aliquid omnibus B videri. Tanquam mos esse sic colligimus quod omnibus do Diis v opinio insita sit, nec ulla gens usquam est adeo extra leges , v moresquo projecta , ut non aliquos Deos credat n. Plutarchus lj: et Et si terras obeas, inventro possis urbes v muris, litteris, legibus, domibus, opibus, numismate caron-n tos , gTmnasiorum , et theatrorum nescias : urbem templis .n Diisque carentem , quae precibus , jurejurando, oraculo nonn utatur , non bonorum cauSa sacrificet . non mala sacris avo
h lcre nitatur , nemo unquam vidit ; sed facilius urbem condin sinu solo posse puto, quam , opinione de Diis penitus sublata. v civitatem coire , aut constare M. Λlii auctores antiquissimi testantur opinionem divinitatis apud omnes tantes extitisse. Herodotus, aliique scriptores historici mentionem faciunt de religione apud populus quorum historiam d scribunt recepta ; Homerus , Hesiodus , ut alii poetae celebrant Deos; Lucretius laudat Epicurum ex eo quod primus contra homribilem religionis aspeetum insurrexerit 2j. Constat deniquo eam- deni opinionem jugiter viguisso apud Hebraeos, Chaldaeos, AEgyp tios . Persas , Indos , Arabes, Graecos, R0manos, Germanos, etc. Ubique praeterea occurrunt signa, et monumenta universalem hane de divinitato opinionem testantia . scilicet, leges religionem spectantes, caeremoniae praescriptae, saCra plus minusvo solemnia, dies sestorum indicti, templa erecta, sacerdotes instituti , etc. haec merito sic exprimit Racino 3J. animes sane intueor pios undique cultus , Templaque , presbyteros venerandos , victimas , aras. Eadem opinio nunc viget, et monumenta ejusdem generis reperiuntur apud omnes populos etiam barbaros , in sylvis degentes , ut incultos , qui saltem aliquod numen agnoseunt, ut historiis authenticis , et relationibus viatorum fide dignissimis coi stat : urgo 1.' etc. 2. Unanimis illo populorum consensus invicte probat Deumoxistero , si facito explicetur in sententia the istarum , et in opinione atheorum nullo mndo possit explicari ; anao res ita sohabet. 1. ' In sententia the istarum facile explicatur. Deus enirn in prima rerum origine se hominibus manifestavit, sui existentiam in
54쪽
unctorum cordibus quodam modo impressit , sua attributa in creaturis , et in ordine mundi depicta omnium oeulis conspicienda secit: primi homines hanc fidem , qua imbuti erant . ad sc-quentes generationes transmiserunt . easque docuerunt supremum conditorum , et omnium moderatorem in toto orbo relucentem videre : Sed , decurrentibus saeculis , homines naturain,
praesentiam , vel operationes Dei explicaro volentes . in varios inciderunt errores : hinc idolatria . quae omnem supremi Numinis notitiam nunquam penitus extinxit , ut ex infra dicendis patebit : ergo 1.' etc. 2.' In allieorum opinione unanimis populorum consensus doexistentia Dei , nullo modo explicari potest. Celebriores unima hei . inter quos poeta Lucretius, ill uin tribuunt, vel prariudiciis , ct educationi , vel formidini occasiono terribilium naturae phaenomenorum excitatae ; vel ignorantiae , quao mirabiles cssectus in mundo existentes explicare non valens . cos attribuit causae o euilao, quam Deum vocavit; vel politicae arti principum , qui Deum excogitarunt, ut subditos terrorent, eosque s cilius subderent : atqui nihil horum rationabili lor dici potest. 1.' Diei non potest iidem universalem in existentiam Dei eae praejudiciis , eι educatione ortam csso , quia haec non sunt univers lin , et constantia ; examini subjecta, lacilo excutiuntur . et mutantur ἔ eum recta ratione conciliari non possunt: contra vero fides in Deum est universalis , constans, eo firmior OVadit, quo strictiori subjicitur examini , et sub omni respectu rectae rationi optime congruit : ergo 1.' etc.
Sententia non esset tam universalis . constans, et uniformis : in- Super Deus , in ea hSpothesi , ut formidabilis tyrannus haher tiar. Et tamen ubique repraesentatur ut honus, et beneficius: si e
ipsi met S Sthac , licet barbari , Λ lexandrum alloquuntur lj Si
Deus es, tribuere mortalibus beneficia debes , non sua eripere: e go 2.' otc.
temporum , d0cti sicut ct indocti , mirabiles esseclus in orbe co spectos Deo non ita tribuissent , si nullam illius ideam habuissent , et in tali sententia omnes ita perseverare non RotuiSSent, etiam post maximum adhibitum examen. 2.' Si Deus non Oxistat, assignanda est causa mirabilium hujusmodi esse tuum, quod certe rationabiliter non faciunt athei. 3.' Sententia, quae eo firmior sit, quo magis in cognitione rerum naturalium proscimus ,
ignorantiao adscribi non potest: atqui talis est opinio do divini- totis existentia , ut obser at Bacon, celebris philosophus Anglus,
55쪽
natus anno 156l ij u Deus nunquam edidit miraculum ad athon ismuin convincundum . quoniam Opera ejus ordinaria liuic rein sulliciunt : verum est tamen parum philosophiae naturalis h v minus inclinare ad atheismum , at altiorem scientiam eos ad 3, religionum circumagerc. Etenim intellectus humanus, dum cau-n fas secundas intuetur sparsas , interdum cis acquiescere potest, D nec ulterius penetrare ἰ Verum , cum tandem eatenam carum v connexarum inter se, et conso 'duratarum contemplari pergat , v nccessu habet confugero ad providentiam, et Deitatem. DL.' Non eae arte politica , ct quidem ob multiplices rationes :1.' enim auctores Omnium aetatum qui originum artium nobis
reserunt , de origine theismi, et religionis nihil dicunt; 2. repugnat omnes principes, ut legislatores in hujusmodi sigmento iam Persecte sibi consensisse ; si Deus non existit , est impossibilis ,
cum ah alio ente existentiam accipere non p0SSit: quomodo
go principes ideam rei impossibilis habere potuerint ' 3.' Multo
magis adhuc repugnat cos talem iduam repugnantem, ex hypothesi , et cupiditatibus adversam , cunctis gentibus Persuasisse...' Quidquid arbitrarium, et a solis hominibus statutum est. nonost firmum, et perseverans : α Opinionum enim commenta delet
D dies . naturae , judicia confirmat, v ait Cicero 2ὶ 5.' Fides in divinitatem viget apud populos agrestes, qui nullas habent loges , nullosque principes politicos , saltum qui artem fingendi ab
aliis principibus ediseere potuerint : etc. aliunde etc. Ergo etc. Quis sensatus non videt hos, aliosque similes alli eorum conatus meras esse argutias seria consulatione indignas ' orgo utc. Soluuntur objectiones.
Obj. 1.' Constat relationibus viatorum fido dignis plures extitisse. et eliam nunc existero populos barbaros qui nullum agia Reunt Deum : ergo consensus populorum in admittendo supremo
I t. s.' Nego ant. Non lacilo enim adhibenda est fides rotalionibus Viatorum : 1.' quia saepe non salis diu morati sunt apud populos , ut veram opinionem corum de Deo agnoscerent ἰ 2.' quia idioma corum non callebant , nec idcirco sermonem de Deoot religione cum illis habero poterant : revora conligit aliquos populos exhibitos fuisso, ut atheos , qui postea deprehensi sunt Deum agnoscere, et venerari. 3. ' Communiter viatores credide runt praedictos populos nullum venerari Deum . quia noc tem Pla , nec altaria , nec ulla sacra apud eos viderunt ; at fieri Potest, ut populus incultus, barbarus, vagos, et palabundus , Sino domibus et te lis existens . nulla templa . altaria aliaque Signa
veligionis publica habeat . et tamen aliquam divinitatum ad ni it- IJ De Atheismo . pug. inihi 13.y, edit. in ol. ann. Iun. De Nutura Deorum , 1. 2, N. 5.
56쪽
tat: ex templorum, flacerdotum, aut gaerorum rituum existentia recto concluditur Populum agnoscero Deum : ex illorum vero delactu inferri non potest populum aliquem idcam Dei non ha-hore. ..' Quia fieri potest, ut illi viatores, mala fide. Ialsa narraverint. Ergo etc. R. 2. - Nego eonseq. Etiamsi enim concederetur quosdam extitisso, et etiam nunc ex istore populos barbaros, qui nullum agit scerent Deum , non ideo concludendum foret consensum populorum circa Dei existentiam non esse moraliter unanimem : talos
quippo gentes incultae , ct barbarae pro nihilo aestimandae sunt respectu totius generis humani ; habendae sunt sicut insanius . et amentes usu rationis carcntes : Deum propter desectum attentionis. aut tarditatem ingenii ignorant, non Vero proprio negant: orgo sic. Eamdem dissicultatem sibi proponit, sicquo eam diluit
poeta Gallicus pluries citatus i).
Haec nemora oras prorsus spissa tegentia vastus . Oceano quaa nostris sejiunguntur ab alto , Dieitur . ineludunt homines , cunctosqud . quietos . Oui nulli numquam tollunt altare Deorum. Ouumque viatores istaee figmenta renarrent.
Testibus anno fidem darem tam non side dianis
Interea supponimus horum certa relata . Quomodo ego reliquis hominum proponere possem Attonitum , sylvestrem , nec non orte vagantem , E giem nostrae serrantem eis modo formas . Gentes , eι miseras in saltssus undique sparsas
Absque statu simul absque magistris , leuibus , urbe 'Quam temnendi , libertini merito sitis , Ouum petitis nestrum similes in aulimus hises r
57쪽
Inst. 1.' Tota litteraιorum secta apud Sinenses aperto prosi loturatheismum ἰ ergo etc. R. 1.' Retorqueo argumentum. Tota secta Sadducaeorum apud Iudaeos immortalitatem animao negabat : orgo populus Iudaicias vitam futuram non admittebat. Numerosa erat secta Epicuro rum apud Romanos: ergo Romani erant athci.
R. 1.' Nego ant. Communiter enim litterati apud Sinonsessummo in honoro habent Consucium, et ipsius libros , quos V cant canonicos: porro libri Consucii fidem unius Dei omnium conditoris. et moderato.ris sinu ulla ambiguitate faciunt: orgo eis.
R. a.' Nego eo eq. Dicimus enim consensum omnium popul rum circa Dei existentiam esse moraliter , non Vero metaphysiis e unanimem : porro quaedam atheorum sectae non impedirent quin consensus populorum circa Dei existentiam esset moraliter unanimis : ergo etc. Inst. 2.' Ut consensus populorum circa Dei existentiam sit m raliter universalis, debet esse omnium temporum, et omnium I eorum: atqui praesagiro non possumus quaenam futura sit opinio populorum circa divinitatem , nec quid nunc sentiant populi ignoti : er o Ble. R. 1.' Non necesso est ad sutura tempora attendero ; eo ipso enim quod hucusque omnes populi crediderint Deum existere .
illorum consensus est universalis, et constans, atque firmum Veritatis argumentum . ut ostendimus. R. 2.' Nego min. Quae enim natura sundantur , semper sunt eadem : atqui opinio populorum circa divinitatis existentiam natura landatur ; omnes namque homines sic consentire non potuerunt in admittenda tali opinione sensibus impervia, ct cupiditatibus adversa , nisi ipsis tradita suerit, et ad eam natura duco impellantur : per analogiam igitur judicare debemus eamdem opinionem apud populos nobis ignotos vigero , ct in suturis saeculis
Perseveraturam sicut in praeteritis extitit: ergo ete. Obj. 2.' Omnes populi suorunt unanimes in admittenda de Tum multiplicitate : atqui deorum multiplicitas cst cumulus a surditatis : ergo a pari . quamVis Ete. R. Nego maj. Tota enim gens Hebraea unicum agnoscebat, et venerabatur Deum ; nobiliores philosophi unitatem Dei agnosce-hant . et inter gentes saltem multi supremum credebant Deum , eui caeteri Dii erant subditi. Vide exquisitum opus inscriptum, Religionis naturalis , eι revelatas prineipia sauctore moste) my. R. 2.' Nego consequentiam, et paritatem. Nam 1.' consensus popin
1J Deseription de la chine . t. 3, p. 1. et seq.st T. 1 , p. 228 ; Essui fur ι'indissereme, etc. t. 3, c. 2,, etc.
58쪽
lorum eirca Deorum multiplicitatem non erat unanimis ; varii erant Dii pro variis temporibus, regionibus, et Iamiliis ἔ unanimis vero suit circa divinitatis existentiam. 2' Illae opiniones a praejudiciis, vel cupiditatibus oriri poterant; sic plures Deos si
xerunt idolatrae . qui unicum Deum omnibus simul providentem animo non capiebant; libido causa fuit cur altaria Veneri erige-rcntur , etc. at conSensus circa divinitatis existentiam a pra judiciis non oritur, quia praejudicia non sunt tam universalia . tam constantia, et uniformia; non a cupiditatibus, cum e contra fides in divinitatem cupiditatibus adversetur: ergo Dic. Inst. 1. ' Credere Deum aliter quam est, idem est ac si non crederetur: ergo polIllieistae revera Deum non agnoscebant. Ita
R. Nego ant. Ingens enim datur discrimen inter existentiam alicujus rei cognoscere, et proprietates ejus recto comprehendere;
quod optimo sic explicat Barruel, ipsum d' Alemberι premens l2l. Supponimus , duo hominum millia philosophum quem refello ,
Midisse mihi referrent: alii eum arbitrantur sapientissimum , m deratissimum , religiosum . bonum . clarissimum atque altissimum metaphysicum ; alii e contra levissimum . captiosum , Obscurum . jactatorem , versatum , irreligiosum . superficialissimum. An idei eo Alcmberi non existere erederem ' at dices quod eredere aeademicum hune, qualis ipse revera non est, idem Propemodum sit quam si illum non existere eredatur ' Minime. Ouamvis omnes hi testes mihi praebere avetoritatem nequirent pronunciandi de qualitatibus sui propriis, mihi saltem perquam e lorata esset ejus existentia ἰ et in quo resediι , vide , vis probationis moralis , aut omnium consensus de Dei erissentia. Hac via solum demonstratur Deum existere , non ero quid git: ergo etc.
Inst. 2.' Admittero principium quo tollitur divinitas, idem est
6 Elemens philosophiques , p. 63 et 66. T. 2 , p. 136.
59쪽
ac si Deus non admitteretur : atqui multiplicitas Deorum tollit ipsam divinitatem, ait Tertuli. 1ὶ ergo etcR. Dist. maj. Λdmittere principium quo etc. idem est ac si Deus non admitteretur , si consectarium hujus principii advertatur . eone. Si non advertatur . Nego maj. Eodem sensu distineta minore , nego eonaeq. Fateor equidem Deorum multiplicitatem is, Iero ipsam divinitatem , quia prorsus impossibile est Deum osse multiplicem , vel duplicem , ut volebat Marcio ; talis est sensus verborum Tertulliani: at consectarium hujus principii non advertebant nec concedebant gcntiles : ergo eis.
ARGuΗENTUM SECUNDEM Eae stimulis conscientiae pelitum. PROPOSITIO
Eae stimulis eonscientiae probatur Deum eaeistere. Prob. Unusquisque . post scelus patratum, aliquos conseientiaostimulos experitur: me sunt impiis assiduae, domestieaeque furiae, quae dies, noetesque parentum poenas a remeeleratissimis filiis r
petunι , inquit Tullius 2ὶ at constantes illi conscientiae stimuli
probant Deum existero ; probant enim Deum existere . si a solo Deo proveniant: atqui praedicti conscientias stimuli a solo Deo oriuntur; vel enim a Deo oriuntur , vel ab anima , vel ab alioente a mento distincto , quod non sit Deus. Atqui duo posteri
ra dici nequeunt : 1.' non ah anima nostra; nam tunc orirentur necessario, vel libero ; si necessario, omnes homines sive nocentes , sivΘ innocentes, eos similiter experirentur ; si libere, numquam inviti eos pateremur : alqui utrumque ost salsum : ergo 1.' ele. 2.' non ab alio ente ab anima nostra distincto quod non nisi sit Deus; nam praetor animam, nihil admittere volunt athei nisi materiam: atqui manifesto repugnat materiam extensam, iner
tem. causam , esse causam officientem stimulorum, qui solos ox- eruciant nocentes : ergo 2.' utc. aliunde etc. ergo Dic.
Stricto loquendo , haec demonstratio ad universalem de existentia Dei persuasionem roducitur. NOTA. Si una ex praecedentibus demonstrationibus seorsim sumpta plenam tantae veritatis convictionem in monte nostra imprimst . quantam lucem omnes adunatae generaro debenti Ce te quilibet in societato educatus , a cupiditatibus liber, et recta ratione utens non magis Dei, quam solis existentiam negare poteSt. 12 Lib. I. eontra Marcionem , e. S.
60쪽
OLID SIT DEUS. SEU QUAENAM SIM EIUS ATTRIBUTA.
Nomino attributi id intelligitur, quod do allo praedicatur, seu dicitur e cum autem Deus sit ens perlaetissimum , nihil de illo dici, aut affirmari potest nisi habeat rationem persectionis: undo attrihuta Dei idem sonant, ac eius persectiones. Multa olim subtilissimo disseruerunt metaphysici , et theologi circa Dei essentiam , et ejus attributa in genero.
DE ASEITATE, SEU EXISTENTIA A E.
Communius assignant , ut primarium Dei attributum , cael Torum sontem , et disserentiam ejus speciscam , Meitatem, seu exiStentiam a se , et quidem merito ; nam 1.' ipse Deus hanc qualitatem, ut speetalem suum , et incommunicabilem characi rem assignat, dicens Moysi 1ὶ nomen ejus quaerenti: Ego sum qui sum : sie dires tulis Israel: Qui est misit me ad vos: sensus est , qui est a semetipso . qui sum a meipso , quod omnes SS. Patres, et Scriptura o interpretos adverterunt. 2.' Sancti Patres, et doctores aseitatem exhibuerunt , ut primarium attributum, et aliarum persectionum divinarum sontem: Si bonum , inquit S. Bernardus, de Consid. 2ὶ , si magnum , si beaιum , ει sapientem , vel quidquid tale de Deo diseris , in hoe verbo instauratur.
quod est, EST. Nempe hoe est ei esse , quod haec omnia esse. 3. 'ASeitas, seu existentia a go est altributum quod apprehenditur a monte , ut primarium , ut sons omnium persectionum, Per quod Deus a cacteris entibus discrepat: quacrenti enim cur Deus s. t justus , sit verax , sit omnipotens, etc. respondebitur, quia est a se; potenti Vero cur sit a se, nihil responderi potest. Ergo ole.
DE ATTRIBLTOREM DEI DISTINCTIONE.
Duplex agnoscitur distinctior una resilis, quae rebus ineSt , et existit independenter a mente , ut distinctio intor paterni ia- tum , et filiationem; et altera rationis , quae tota est in mente. ut distinctio inter sapientem, et ejus sapientiam. Inter attributa Dei alia sunt absoluta . quao tribus personis sunt communia . ut omnipotentia , sapientia , scientia; ct alia relativa, quae uni personao Sunt propria , ut innaseibilitas Pa-