장음표시 사용
81쪽
unum possibilo potiusquam aliud divinae voluntati resisteret :
Non dicimus tamen Deum posse de facto adducere ad existentia in quidquid possibilo est, quia collectio entium possibilium
actu completa est quid impossibile : quantacumque supponatur creatio . sive ratione persectionum , sive ratione numeri entium , semper augeri potest.
Illud dicitur simplex quod ita unum est , ut in partes dividi
Gentiles . Deorum multiplicitatem admittentes. 8aepe stos eo poreos esse singebant. In quarto sacculo nonnulli extiterunt viri praesertim monachi in AEgvpto , ultra modum simplices . qui verba Scripturae vultum . manus . pedes . etc. Deo tri ueniis . ad litteram sumentes . eum sub hominis figura sibi repraesentabant , et ideo Anthropomorphitae dicti sunt. De iis mentionem faciunt S. Epiphanius meresi To , et S. Aug. merest 50. Spinosa , Amstet Odami Batavorum , anno 1632 , ex patro Iudaeo natus , primo religionem Iudaicam professus, deinde Christianam- reformatam , postea nullam , sic fingebat esse Deum :1.' dicebat unicam esse substantiam in mundo , inlinitam . et aeternam; 2.' duo primaria illius substantiae esse attributa. ex quibus caetera fluere concipiuntur . nempe eatensionem , Et cogitationem ς 3.' omnia corpora ex quibus coalescit mundus totidem esse modos unicao illius substantiao quatenus extensae . quatenus vero est cogitans , ipsius modos esse mentes humanas. c. contendebat universam hanc substantiam esse Deum. His praenotatis , in duplici propositione 1.' consutabimus Spinosam οῦ et 2.' demonstrabimus Deum esse substantiam omnino simplicem. Iisdem rationibus omnes simul consuta huntur pantheistae, sive veteres , si Ve recentiores : plures namquc , praesertim apud indos . Deum a mundo non distinguebant, et quidam recenti Oresiam obscuro do Deo, et operibus ejus locuti sunt, ut Dum non exhibeant purum , et a creaturis prorsus distinctum.
PROPOSITIO PRIMA Absurdum est systema Spinosae. Prob. Absurdum est sFstema Spinosae , si salsum sit unicamasso Aubstantiam, et hanc substantiam esse Dcum: atqui utrum ius salsum est. Diuit Coral
82쪽
tia esset necessaria, et aeterna, seu ens necessarium: atqui hoc repugnat ; nihil quippe eontingens esse potest in ento nocessario : multa tamen videntur in mundo, quae evidenter sunt contingentia. 2.' Quaecumque existunt in mundo . totidem essent
modi hujus substantiae : atqui illud dici non potest; quae enim
sese mutuo excludunt, modi ejusdem substantiae esse nequeunt: atqui multa sunt in Inundo , quae sese mutuo excludunt, V. g. eogitatio et extensio . motus et quies , utc. 3.' Spinosa dolinit substantiam , id quod per se subsistit e undo , vel intelligitens necessario existens, et nullam causam ossicientem agni Seu LS.
vel ens non indigens subjecto cui inhaereat: si prius , salsa usi desinitio substantiae; nam multa sunt in mundo quae concipi pos sunt non existere , aut aliter existcre , quas igitur necessaria non sunt : si posterius, salsum est unicam esse substantiam in mundo; multa sunt enim qnao nullo indigent subjecto , cui inhaereant; tales sunt homines, sol, luna , planetae , etc. ergo eis. Ergo 1.' ete.
Deus enim , utpote ens necessarium, est summo perfectus: atqui substantia Spinosae non esset summo persecta , cum quidquid imperfectum , et 'vitiosum est tum in corporibus . tum in spiritibus , ad ipsam pertineret. Insuper, illa substantia esset varia, et multiplex, laeta cum laetis. tristis cum tristibus, beata cum beatis , misera cum miseris , ebria cum ebriis , jejuna cum j
junis , in iluviis liquida , in lapidibus dura , in circulo rotunda,
in quadrato angulis proeminens , etc. essot simul materia , et spiritus, brutum et homo , equus et leo, Petrus et Paulus, san ctus et impius , thoista et atheus , vinceret et vinceretur, Occi deret et occideretur, viveret et more rotur , utc. porro nihil ab sordius fingi potest: ergo 2.' etc. aliunde ete. Ergo ete. Multis aliis rationibus consulari posset systema spinosae , Sed adeo absurdum est, ut sustus do illo disserere supervacaneum eS set. 1l. Haec hypothesis summopere monstruosa est , quae eae 9 tari posβiι , summopere absurda , atque opposita e regione nos i nibus nostri spiritus perquam evidentibus. Dieetur Providentia pe- euliare sumpsissε supplicium ab audacia hujus auetoris, quum hunc adeo obcaecaret , ut is causa vitandi disti eultates , quae philosophum intrieare poterant , se in tricas eo, eeerit mazime ine liaeabiles , adeoque sensibiles , ut spiritus ratione praediιus eas nunquam non no3cere potuerit.
IJ C' est Ia plus monstrue e hypothese qui se puisse imaginer, Ia plus absurde, eι la plus diametralement opposee auae notions les plus eo dentos da notra evrit. On dimit γε la Prouidenee a puni d'uno
83쪽
86 3ΝsTITUTIOXEs I Ili LOSOPHICII iduamvis Spinosa unicam substantiam a fio excogitatam voca verit Deum, merito tamen reputatur atheus , quoniam tale monstrum Deus esse non potest. Qui absurdam ipsius doctrinam su-sius consulatam videro cupierit , plurima , et solidissima in v ni et hac de re opera . inter quae celebrantur Arcana aιheismirerelata , auctore Cuper; Dissertations fur P existence de Dieu , auctore Iucqueιοι; Existe nee de Dieu , a Fenelon.
PROPOSITIO SECUNDA Deus est substantia omnino simpleae.
Prob. 1.' Seriptura saera lj : Spiritus est Deus , et eos qui adorant eum , in spiritu , eι veritate oporteι adorare sill : Dominus autem Spiritus este tibi autem Spiritus Domini, ibi libertas. Ergo 1. tc. Prob. 2.' ratione. 1.' Quod ost compositum dividi potest; quod dividi potest non est unicum : atqui Deus est unicus: ergo etc.
singulae partes post divisionem Oxistuntos essent finitao : partus autem si nilao simul junctae ens sub omni res poetu infinitum componere nequeunt: atqui ta inen Deus , utpote eris nucesSarium , sub omni respectu est insanitus : ergo Dic.
riam , vel aliquam portionem ejus tantum : atqui neutrum dici potest : 1.' non totam complectitur materiam , alioquin esset monstrum a Spinosa excogitatum . cujus absurditatem demonstravimus ; 2.' non aliquam materias portionem tantum , nam tunc laret limitatus , quod repugnat. Aliunde , haec portio In turiae esset simul necessaria , ct contingens : necesSaria quidem, qualenus ad ossentiam Dei pertineret; ut nihilominus contingens, quia ipsius limitus arguerent causam, a qua sic fuissent dele minati : ergo etc. Distes 1.' Nullam habemus ideam substantino simplicis et orgoa stirmare non possumus Deum csso substantiam simplicum. R. Disι. ant. Nullam habemus ideam substantiae simplicis , . id est, sub nulla imagino sensibili illam nobis exhibere possumus, cons. nullo modo eam percipimus, nego ant. Etenim illam furon purιieuliere ἰ' avduce de eet aute ur , en ι' eneusIant de tello
84쪽
substantiam porcipimus . cujus existentiam demon iramus , ut quam ab omni alia substantia socernimus : atqui Deum sic pumolpimus , ipsius existentiam demonstravimus ; illum a quolibotatio enio sucornimus: ct invicto nunc probamus illum corporeum non esso : ergo concludondum est illum esse substantiam simplicem . licet imperfecto sciamus quid sit substantia simplex.l ossimo ergo ratiocinatur auctor nolandi operis jam citati , sieme de la nature , quando eo ne ludit 1ὶ Omnia tolli inedia quibus existentia Dei demonstrari possit, asserendo illum sensibus nostris omnino impervium esse; simili argumento enim probaretur maloriam electricam , vim magnetis, etc. non Oxis toro. Cum lamen sussicientes non haheamus voces, quibus de Deo Semper accuratu loquamur, saepe per motaphoram tribuimus illi membra humana , et assectiones assectionibus nostris similes; haeo Bulem ad genuinum sensum reducta , simplicitati , et immutabilitali rius minime nocent. Dicis. 2. ' Deu' est insinitus : ergo complecti debet quidquid existit et possi hilo est. R. Dist. eonseq' Complocli dobet aliquo modo quidquid exi-Fiit, et possibile est, cone. physico . seu juxta singulorum Objectorum formam , nego eo eq. Fatemur inuidem Deum , utpote inlinitum , ninnia aliquo modo complecti entin otiam corporoa , id est habero virtutem ea producendi. et destruendi, sicut archiloctus habet virtvlom construendi nodi licium ; sed repugnat Deumhnec omnia juxta propriam formam continore, iisque identificari, δε lioquin non esset perlaetus, sed horrendum monstrum. Ergo Pt .
Illud dicitiar immensum quod monsurari non potest , Vel quod nullis limitibus circumscribitur. Inter philosophos Di lli Pologias christianos . alii dicunt Deum osse immensum ratione OP ναι ionis , quia ubiquo operatur, vel operari potest, quod quidem constat ex dictis ; alii contendunt illum oggo immensum rations scientiae , quod etiam verissimum ost , ut patebit ox dicendis ἰnlii docent praetor a illum esse immensum ratione substantiae. Ilaec posterior sententia admittenda cst. PROPOSITIO Deus est immensus , id est, tibique 'aesens ratione substantiae .
85쪽
quod Dominus ipsa sit Deus in eoelo sursum . et in ιerea deorsum,
οι non sit alius lj: Ouo ibo a spiritu tuo ' et quo a fue is sua fugium ' Si aseendera in eoelo . tu illis es: si deseendem in infe no , ades , etc. Apud illi Sophar dicit de Deo : Eaeeelsior eoelo
est . profundior inferno , longior isma mensura ejus, et Iulior mari. Ergo Et .
Prob. 2.' eae ratione. Vel Deus est ubique praeseiis rationi substantiae . vel quibusdam limitibus circumscribitur : atqui nullis timitibus circumscribitur ; ubi enim sunt limites , ibi est negatio entis ulterioris : ubi est negatio ontis ulterioris , ibi est impersectio: si ergo Deus quibusdam limitibus circumscriberetur . esset imperfectus , sed dicere Deum esse imperfectum. osthlasphemia ; ergo nullis limitibus circumscribitur ; ergo est ubique praesens ratione substantiae ; ergo dici non potest illum esso limitibus circumscriptum. insuper. vel ubique est praesens ratione substantiae, vel quibusdam locis tantum , vel nulli loco : atqui duo posteriora dici nequeunt. t.' Dici non potest Deum quibusdam locis tantum esse praesentem . nulla enim ost ratio cur his potiusquain illis adsit . et tamen milia causa extranea illum sic restringere potuisset. 2 ' Dici non potest illum illilli loco esse praesentem ἰ nam si nulli loco sit praesens , saltem aliquo modo , nonne conci dendum ost illum non existere Ergo eis. Aliunde , Deus ubique cognoscit, et operatur, vel Operari P test: porro ipsius scientia. et operatio a substantia separari non
possunt ' ergo ubique est praesens ratione substantiae. Solvuntur objectiones.
Obj. 1.' Deus est simplex: atqui non potes, esse simul sim-
Plex . et ubi quo Pramens : Ergo etc. R. Nego min. Deus , D contra . non pol fit esse corporeus . et ibique Praesens ; nam si corimreus esset, una pars substantiae ejus uui loco responderet. et altera pars alteri loco. et sic nullo loco totus esset praesens : atqui tamen . cum non poSsit esse divisus . totus est ubique praesens: ergo. nedum ipsius simplicitas immensitati noceat, ad illam neeessario prae requiritur. Inst. Dens singulis locis praesens esse uon potest, quin ali quo modo eis respondeat : atqui substantia simplex locis compositis respondere non potest : ergo eic. R. Dist. min. Locis compositis respondere non potest ad inodum corporeum , eone . modo Rpiritibus proprio . nego minorem. Corpora respondent locis i er materialem ex te usionem . ita ut 13 Ps. cxxx Vm . 7.
86쪽
una pars corporis uni parti loci , et altera pars aliori parti Ioel
respondeat. Curtum est substantiam simplicom hoc modo loeis eorrespondere non posse : Sed indo non concludendum est. quod nullo in odo locis correspondere Valeat; cum enim naturam su stantiao simplicis, et essentiam loci non nisi imperfecte noscamus. imprudenter amrmaremus nullam inter utrumque possibilem esso relationem. Quare enim substantia simplex modo sibi proprio l eis adesse non posset nullam sane Validam rationem asserro possemug : ergo etc. Imo evidentibus rationum momentis astruitur Deum esse simplicem ; ex altera parto demonstratur illum rabique esse praesentem : undo concludero dobemus substantiam simplicem modo nobis impervio loeis compositis praesentem es
Philosophi autem varia excogitarunt gTstemata, ut explicarent modum , quo Deus sit simplex, et immensus. Aeriter circa hoc punctum inter se disputabant Thom istae, et
Thomistae , sic dicti a S. Thoma Aquinato , cujus doctrinam se profiteri gloriabantur , dicebant Deum esso virtualiter extensum . id est , ita in se divisum, et unicum, ut omnibus tamen
eorrosponderet locis , sicut simplicissimum sphaerae centrum cunis et is tamen radiis , licet numero infinitis , respondet. Asserebant vero Seolistae . a subtili doctore μοι sic vocati , immensitatem Dei non osso distinctam a spatio, in quo rccipiuntur corPora . eamque ineorporaliter esso extensam , et sic universis rebus . tum existentibus . tiam possibilibus, correspondere. Sed in prima opinione non Oxplicatur quomodo Deus omnibus locis realiter sit pracsens, in secunda non stillicienter intelligitur, quid sit extensio incorporea , ct indivisibilist ΝΟ nno melius ςt ignoraritiam nostram consitori, quam rem Obscuram intricatis
suppositionibus explicare 'Λudiamus clarissimum FeneIon 1J: Ille nullo loco praesens est,
non mastis quam nullo tempore: nam propter suum esse absolutum atque infinitum, nullam Ille habet relationem loeis, eι temporibus , quae circumseribunt esse, atque contrahunt. Quaerere , an Ille timus unipersum sit . an hujus extremitatem superet in longitudine , latitudine , eι αιιiιudine , est in quodam sensu quaesti
87쪽
Rem habere tis absurdam, ut si postulatur, an Ille anta e ut . quam mundus esset . an quoque post erit , quam mundus interierit. Ut m Deo esse non potest, nee praeteritum, neo futurum, ita in ipso nec ultra, nec eitra esse potest. Ut permansio absoluta omnem sumeessionis mensuram ea eludit , ita immensitas ne excludit quidem omnem extensionis mensuram. Ille nee fuit, nee erit, sed est. Lem.
Ille . ut proprie loquatur , nee est hie, noe illis . nec ultra talem limitem , sed omnino est. Omnes hae dictiones Illum reserunt ali- eui termino , quaε eum in quodam loco defigunt. impropriae sunt. atque indeeentes. Ubinam ergo est ' Ille est, atque ita est, ut sit valde eavendum . ne postuleιur ubi. Ouod non est , nisi ad med tim , nisi eum limitibus , adeo quoddam est, ut non sit, nisi id sciliret. Ille est esse , eel ut rectius loquatur , simplicioribus re bis illo est , nam quo minora sunt verba , eo majores sunt senten. tiae. Ille est : earete , ne nihil aliud addatis. Obj. 2.' Repugnat. Deum osse praesentem in locis sordibus pollutis, et in flagitiosissimis peccatoribus : orgo non est ubique
R. Nego ant. Nam Deus prorsuq impassibilis est; nullum igitur patitur detrimentum . nec ullo modo maculatur, quamvis sit substantialiser praesens in locis pollutis, et in peccatoribus laetidis. Sic radii solis foedissima illuminant loca , nec ideo cessant esse mundi , puri, et nitidi: ergo otc.
Intelligero, judicaro , ratiocinari, ut scire sunt operationes diversao in nobis , quia men8 nostra . utpote sinita , diverso Op Ie m de ne sera plus. Comme si ne petit 3 aroir en Dieu ni pa se ni futur, si ne petit v aroir aussi en tui au- Dia ni en-eς4.
Comme la permanenee absoluto exelut toute merere de succession .r immen te n' exelut pus moing toute mesure d' elendue. It R'a
88쪽
ratur ei rea obieeta. Vorum unico intuitu Deus omnia eonspioit. et ponetrat: apud ipsum intelligero , et scire sunt quid unum, et idem. Deum csso summo intelligentem clamant aperto ipsius opera , Scripturae, ot Patrum testimonia . v. g. Deus seientiarum Dori nus est. et ipsi praeparantur rogitationes 1J. Absit ut dubitemus quod ei notus sit omnis numerus, eustus intelligentiaa, ut in ria K mo canitur , non est numerus 2J η. I ne plurima apud omnes habentur ut teria ς nempe :
cognoscere ἰ nec tamen suam cognoscibilitatem exhaurire . quiastis Omni respectu est infinitus, et quod est infinitum nulla ratione exhauriri , aut limitari potest. Unde sibi soli ita nbtus est, et nulla alia intelligentia eum gie comprehendero potost; quod sic exprimit B. Paulus 3ὶ , Ouae Dei sunt , nemo eognincit nisi spiritus Dei.
Deus vidit, oblivisci noti pohest, alioquin mutaretur. et impersectus esset : atqui praeterila vidit , siquidem in eo pectu ejus
cultas montis nostrae cogitationes cognoscere : nam omnia eor serutatur Deus. et universas νnentium eositationes intelligit εὶ: Se tans eorda, et renes Deus St. Aliunde, cum sit ubique praesens.
nihil ex iis , quae existunt , ipsum latcro potest.
Deo antequam erearentur omnia sunt etanita 6ὶr et v αι ea quas Non sunt, tanquam ea guae sunt IJ. Praeterea possibilia operati Potost, alioquin ossent simul possibilia, et impossibilia ; at ignota operari non posset. Alinodo si ea actu tion cognos eret, nunquam ea cognoscere posset , nulla enim excogitari potest causa, a qua tal/m notitiam acciperet: Insuper Pur laetus non esset . cum limitarctur in scientia , nec immutabilis , siquidem novas acquireret notiones , novaque iniret consilia. 5'. Certum esι etiam Deum sutura nocessaria cognoscore : o quippo dicuntur sutura necessaria , quae ex legibus a Creators statutis necessario fluunt , ut tempestates , pluvia, tonitrua, etc.
89쪽
Atqui diei non potest Deum suturos hujusmodi essectus ex legi-hus ab ipso conditis profluentes ignorare. aut aliquando ignorasse. Cuncta haec libenter nobiscum admittunt de istae : at plurimi scientiam luturorum contingentium in Deo cum humana libertate concitari non posse arbitrantes, horum notitiam Deo abn garunt, ut imprimis Cicero , quem S. Aug. scite . Pro more suo . in opere de Civ. Dei consutat ; vel docuerunt Deum lutura libera conjecturaliter tantum cognoscere . quia haec veritatem dote minatam non habent. Ita Socintani. Alii, e eontra , ut Ioannes ms . dixerunt praescientiam Dei, cum sit insallibilis, libertatem hominis tollere. Alii insuper distinguunt inter futura libera absoluta , id est quae certo extitura sunt, et sutura conditio nata , quae scilicot, posita conditione , existorent, et desectu conditionis . nunquam do laeto extitura sunt; v. g si tu in tali circumstantia positus suisses , haec aut illa secissos , etc. Catholici unanimi voeo docent, tanquam do fido, Deum optime cognoscore sutura libera , tum absoluta , tum conditionata.
Dotis ab aeterno infuIlibiliter eognoscit stitum libera sesοἰκια. Prob. 1' eae Serpt. saera 1J : Intellexisti eogitationes meus da
Iongs ; semitam meam . et funiculum meum inrestigasti. ει omnes vias meas praevidisti. Apud Daniel. 2ὶ Susanna injusto aecusa ta , dicit Deo : Deus aeterne , qui absconditorum es cognitor, qui nosti omnia antequam flant, tu scis quoniam sulsum testimonium tulerunι eontra me. 3ὶ Sciebat ab initio Iesus, qui essenι non eredentes . et quis traditurus esset eum. Ergo 1'. ete.
Prob. 2. ' eae M. PP. Tersuli. adversus Marcionem L,ὶ κ Don praeseientia vcro quid dicam quao tantos habet testes ,
v Ciceronem consutans . ait: Nos adversus istos sacrilegos ausus B atque impios , ct Doum dicimus omnia scire , antequam si aut , n et voluntato nos sacere quidquid a nobis non nisi volentibus is fieri sentimus, et novimus. Ergo 2 otc. Prob. 3'. eae ratione. 1'. Ex probatis , Deus est summe Per Rctus, et immutabilis, atqui talis non esset, si sutura libura nounosceret; quotidio enim novas cognitiones acquireret, Sicque
90쪽
persieeretur, et mutaretur. Insuper ille non est summo perfectus, quo alter persectior cacopitari potest: at, si Deus sutura libera certo non cognoscuret, aliud ens ipso persectius excogitari posset : nempe ens cuneta futura cognoscens ; si enim futurum per conjectiaram praevidero Persectio sit in homino , quanto magis persectum est omnia sutura libera lidallibiliter cognoscere: ergo etc. 2'. Quidquid Ox natura sua cognoscibilo ost, Deus illud certoeoyuoscit; si quid enim cognoscibitu a Deo non DOScuretur, ancinino cognosci posset, et tunc simul esset cognoScibile , et non cognoscibiles : atqui sutura libera sunt certo cognoscibilia ;Fun t enim curto cognoscibilia , si sint certo sutura : atqui certo sutura sunt , ii et libera : suppono , v. g. quod Petrus cras la queo se suspendat: verum erat heri, nudio tertio, a mense, aba uno, a fiaeculis, et ab auterno, illum tali diu, tali hora, et tali modo Se snSpensurum esse: ergo ab aeterno illa actio luit eo-gnoscibilis : ergo Et . a.' Consensus unanimis, et constans populorum, qui a praejudiciis, vel cupiditatibus oriri non potuit, est motivum certum judicandi : atqui omnes populi admiserunt Deum cognosce tu futura libera; nam omnes habuerunt oracula divina, quibus sutura libera praenuntiabantur; et illo consensus oriri non potuit a praejudiciis, quae ita generalia esse non potuissent, nec a cupiditatibus, cui praescientia Dei adversatur : ergo Dic. Similiter , et propter easdem rationes , Deus ab aeterno insa, libiliter cognoscit cogitationes hominum praesentes , et suturas.
Solvuntur Objectiones. Obj. t.' Quod a Deo praevidetur, necessarium ost: ergo Deus futura libera non praevidet , aut non sunt libera. Hic in mentem revocandum est quod plurius notavimus , scim icut , veritates claro demonstra las non iduo negandas esse, quia ons Secum conciliare non possumus: atqui probavimus Deum sui ras actiones , et cogitationes hominum insallibiliter cognoscere ;domoustrabimus intra hominom vera libertate gaudere : ergo con cludere debemus suturas actiones hominum esse simul curto pra visas , ut tamen liberas. R. Nego ant. Quod enim a Deo praevidetur, non ideo necessarium cst, si praesciuntia Dat actionibus praevisis nullam imponat necessitatem : atqui praescientia Dei eic : non ideo enim acti
nos hominum suturae sunt, quia Deus eas praevidit , sed Deus eas praevidet, quia suturae sunt, et quia suturae sunt liberae. sic cas suturas esse praevidet : ita S. Hi ironymus 1l. K Non D unim ex eo quod Deus scit saturum aliquid, idcirco suturum est;