Raemundi Sebundii, De natura hominis, dialogi. Hi, & Christi, & sui ipsius cognitionem exhibent, nunc demùm aucti, summàque fide recogniti. ..

171쪽

primo de Timore.Cu enim Amor sit p-cipale debitum ad quod obligatur homo, ideo ad ipsum sequuntur omnia alia debueta :nec quicquam potest donu vel debitum appellari,nis rationeAmoris.Et ideo si noamaueris Deu,dignὰ timere, nec honora-.re poteris. Nam sine Amore Timox acer bus est,& poena habet, & honor adulationem redolet,non venerationem. Nota e

go disseretiam Amoris & Timoris.Amor enim donu liberale est,& cu summa exublatione Deo tribuitur: sed Timor siselus fuerit, cu fatigatione Deo doliatur, dc sine fructu. Si vero iungatur Amori,tuncq*n

taneus sit, & a seruitute manumissus, dc o Innem moerorem conuertit in Gaudiunt.

Alia disserentia Timoris & Amoris est.Na Amor Dei multiplicatur in infinitum, sed Timor Dei non se extendit, nisi ad unui ,

solum. enim unum Deum creatorem,

diligit, multa per illum propter illum di I git:sed qui Deu solum metuit, nihil praeter illum vel cum illo metuit.Et sic Amor se extGit ad omnia ad quae res amata: sed Timor non ita.Optima tamen est mistura Amoris cum Timore: quia Timor unit de complicat Amorem fortius eum amantissi mo coditore. Ide6q; Timor & Amor sunt quasi duae catenae quae colligant ipsam ho δ minis

172쪽

DE TIMORE DE: r. Is sminis voluntatem eum Deo, dc sese inutuqsortificatit. D o M. Intus sapio quod vicis,Dx quo enim creatura rationalis facta est de nihilo,dc Deus conditor infinitae est ma testatis,ideb debet cratura cum timore diligere,& amando timere,ut fiat sermo qui iptus est, Exultate domino cum tremore. R Ar M. Optime sipis: at nunc Timorem ipsum diuid mus. Sicut est Amor Dei Amor fututa est & Timor qui 'ritur ex

amoreDes,or Timor qui nascitux de atri re sui. Horum Timorum ista est di Gren-.tia Nam primus Timor sanctus est,iustus, bonus , dc secundum naturam ordinatus, tiae. ha tq; omnes conditiones amoris Dei Sed Timor secudus malus est,impius,iniustus, inordinatus, qualis est suus amor, de quo nascitur. Secunila disserentia est, quia

Timor Dei non multiplicatur, sed semper unus & solus est. si enim Deum timet nihil aliud timet: sed Timorsui multiplica

tur in infinitum, inlato amplius, quam Ssuus amo r: quia ex uno gmore malo, nascuriis infiniti timores.At quonia Timor po nam habet,ideo quilibet horu poena con- seri, tristitiam, dc miseria. o o. Hinc planE intelligo,quata sit amoris proprii virulcia lanequitia, quantuq; noceat se habent' qui tot timores pessimos de A E.

173쪽

Recte tu intelligis. Nam qui primo amat seipsim, timet se perdere, timet destrui&corrumpi ideo omnia illa timet,quet se perdere possunt ,& corrumpere. Ideoq; tim

mortem, pestem,aegrotatione.Timet ter ram,aquam, aerem,ignem.Timet famem,

stim, & cuncta quae illi possunt praelipere

vitam. Praeterea quia amat seu honorem, stram laudem,siam voluptate: ideo timet perdere famam, oriam ,excelleriam. met ignominiam, diffamiam,probra, vi taperia. Timet quoq; tormenta,frigora,calores pauyertates ,penurias,angustias. quia omnia diligit propter se . ideo timet perdere amicos,filios,vxorem, domos,agros,pecunias,mancipia, imalia. D o M. Nunquam rata timeret, nisi unum aliquid nimis nequiter amaret,quod eaducum est,

destrui,&auserri. R A E M.Hinc igitur tertiam nunc considera horum Timotu dis

serentiam. Nam T laior de amore Dei ει lidus est, vegetus , robustus, quia situs mor hoc diligit, quod minui non potest ,: neque corrumpi, sed timor de amore suifragilis est,caducus, Ainstabilis: quia res omnes quas suus amor amplectitur, concidere possunt atque perire. Quarta dissuentia ; quia Timor Deisecit eum,qui se' . possi

174쪽

possidet, quia solum Deum metuit & sub ipsus,& ymnium sub se rerum dominum: dc omnia illum timent, & subiecta sunt pedibus eius coelum, terra, maria, & quae in eis sunt omnia. Sed Timor de amore sui redditeum qui se possidet omnium rerum seruum,miserabilem, trepidum, fluctiva gum,mutabundum. Hinc sequitur quinta differentia, quod Timor bonus est secundum naturam hominis inquantum homo est,& secundum Deum,& secundum ordinem uniuersi. sed Timor malus est contra Deum,& contra naturam hominis,qui est a Deo omnium rerum dominus constitu- tus: & contra naturam uniuersi, quod de- bet se uire homini, non dominari. D o M. Cuncta quae dicis verissima sunt, εc vehementer nominem permovent sugere timorem hunc pessimu:dc solum Deum timendo diligere,dc diligendotimere.R AE M. his differentiis utriusque timoris satis amboru m proprietates possunt intelligi, nec opus est apertius explicare.Porro si volu ris horum timorum suctus agnoscere,vide supra qui sunt fiuctus Amolis dei, & qui fractus Amoris proprij: & sicut illic agnoueris,ita & istos agnosce.Hoc etiam scito,

quod sicut hie duobus Amoribus duo opponuntur Odia,sicut antὰ diximus visistis duobus

175쪽

duobus Timoribus, duo obiiciutur Con temptus: A quicquid illic de O iis di inius, hoe & de Contemptibus debere di ei intellige. Ad alia festinans superfluis in

haerere non debeo.D o M. Te supporta libentermam satis recenter memini,quid de duobus odiis sipra disserueris. Perge con

SIeut homo debet dominio deo Timore ita di honorε.Sed antequam de obligatione Honoris aliquid loctuamur,primo deipi Dei Honore pauca diceaa sunt: ut ducognoueris Honoris,& reueretiae proprietates,agnoscas de Honoris obligatio . ius igitur narrationis hoc fit initiu.Omne quod dominus Deus operatus es h in rosi creatione,totu propter suum Honorem id operatus est.vel propter hominisVtilitatε. Deus enim eum sit omniu bonorii, A pubcbrorum aerissimus possessor,& copiosissume plenus seipso deo intra se erelcere nopotest.Non ergo accipit a rous aliquotilitatem,sed selum extrinsecum Honorem. Homo vero ca sit cr*ωade ni o sact

176쪽

ng TIMORE Das is semper indigens, & de se ad nihilum vergens,idcirco crescere potest interius in bo . nitate,in veritate, in omni perfectione: Mideo ei debetur Vtilitas seu comodum:sed honor nequaquam. Deus igitur qui omnia operatur principaliter propter seipsum, de

quia intus crescere non potest,ideo omnia operatur extra se propter suum honorem. Et cum sit summὸ bonus,ideo omnia oleratur propter creaturaru Vtilitate. Verum quia inter ereaturas quatuor graduum homo est mastis ab illo dilectus, de nobilit tus, estq; illi imagine & similitudine logὁ

propinquior:idcireo omnia operatur deus ad suum extrinsecus Honore,& hominis intrinsecus Vtilitatem .Hoc scire te conu

est,quod quanto Deus est in infinitum omni creatura sublimior, ita in infinitum distant honor Dei, dc Vtilitas creaturae. D o. Hinc palam intelligo,quod licet Deus omnia operetur propter suu Honore,& creaturae Commoditatem, multo tame princi, palius suum intendit Honor ε,quai Vtil talem creaturae. Verum quia Utilitas semper colligata est cum Honore, ideo quato amplius suum respicit Honorem, tantὁ de amplius creaturet considerat Vtilitatem.Et sicut nihil potest faeere Deua coria suum

Honoremitta nec contra creaturet como

177쪽

Iso DIALOGvs IIII. ditatem. Hanc autem Commoditatem maximὸ participat homo pro plex quem omnes creaturaru Vtilitates a bono Deo con

ditae sunt, de institutae. R AE M. Sane intel- ligis. At nunc ego non indignum iudico, ponere aliquas cosiderationes,quae oriuntur ex hoc, quod Deus omnia operatur ae suum Honorem. Hae considerationes pul- chrae sunt,& notatu dignissimae.Prima est, nam quoniam Deus omnia ad suum ope- ratur Honorem, & cum ipse sit summa po testas, sapientia, bonitas: hinc sequitur, quod omnia operatur secudum Honorent suς summet potenti ibonitatis,& sapietiq. Quicunque igitur non aspicit ex reru creatione Dei Honorem, de gloria,vero lumianae caecatus est, nec potest quicqua de Dei operibus intelligere. Secuda consderatio ioritur ex prima: Nam ex quo Deus omnia loperatur ad Honorem suae bonitatis ideo' isemper utilitas includitur in Honore , α

per consequens omnia operatur ad ho- . minis Vtilitatem. Tertia cosideratio:nam quonia Deus omnia operatur ad Honore suae potestatis, ideo opera sua in summa virtute, dc summa potentia operatus est

Et 'uia omnia operatur ad Honorem suae sapietit ideo opera sua summὸ,ssienter, ordinatissime , proportionabilimnaE , α

178쪽

congruentissime operatus est. Quia vero Honorem suae bonitatis operatur, idebomnia optime,liberalissime, beneuolentis sim ε, dc utilissime operatus est.D O M.Hinc

sequitur,quod in diuinis operibus nihil potest esse improportionatum, incongruum, inutile, infirmum luperfluum,diminutum, inordinatum. RAE M. tu quidem.

QSarta consideratio est, quod quia dominus Deus operatur omnia ad suum Honorem & gloriam,hinc sequitur,quὀd quato Honor maior,& gloriosior fuerit,iato magis Deo copetit:& quanto opera eius fiant magis ardua, si1blimia, mirabilia, subtilia, difficilia, tanto magis pertinent ad Honorem suae potentiae,sapientiae,& prouidetic: Et quanto fuerint magis utilia , comunia, suauia,dulcia, iucunda, doctrinalia, tanto pertinent magis ad Dei dulcissimam bonistatem Adcirco copetit Deo,ut suus Honor seruetur, tam potenter operari omnia, ut non rossit potentius cogitari:tam sapienter,iamque utiliter,ut non possit aestimari sapientius quicquam, vel utilius. D o M. Ex isto liquide patet,quod omnia Dei creatoris opera sunt tam alta, nobilia,incompre, hensibilia,subtilia.& persecta,ut nequeant aestimari meliora.Et licet unu opus ut alte

ro pexsectius, unumquodq; tame est in suo

179쪽

genere persectissimu,summe sublime,& impenetrabile.Sed sequere quo coepisti.R A E. Quinta cosideratio est. Ex quo enim Deus omnia ad suu maximu operatur Honore,

inde sequitur quisquid magis pertinet

ad Dei Honore , illud une periculo homo asserere potest,& confiteri Et ideo magis oportet asserere mundu a Deo productum esse de nihilo,quam ex aliquo: & de nouo inchoasse, qua ab aeterno fuisse. Haec enim magis redolet Dei potestate,& bonitatem.

Sexta, quod ex quo Deus omnia errat ad suum Honorem,ita etia omnia complet,&co summata.& ideo omnia Dei opera finientur , & terminabuntur in summo Honore suae maiestatis,& bonitatis. Veru quia non esset summus Honor eius,nisi etiam dur ret in aeternum:& ideo ut honor eius perpetuo perseueret,necesse est,ut eius opera permaneant in aeternum.Septima conuderatio est,Nam ex quo Dei ho nor est perpetuus, ideo requirit perpetuu honorantem. Et quia sola creatura rationalis nouit,& potest Deu honorare, & laudare,ideo opo im ςam perpetuo permanere, ut Deum in aeternum glorificet honoret.D o M .Praeclara sunt omnia,& exultatione plena,quet

de Dei Honore prosequ eris. veru hoe postremum est exultatius audied ubi se ho

180쪽

gnificet, laudet, honoret in aeternu. R AE. Octaua conditio, quod quia Deus omnia creauit ad suu Honore&hoas Vtilitatem,

ideo Deus vult crescere exterius, & vult vehomo crescat interius. Tue enim Deus ex-

crescit, qua do sua notitia, sua gloria, sua fama in homine crescit. Et quanto illa

notitia per plures homines multiplicatur, tanto magis Deus multiplicatur. Et quasi totiens Deus de nouo nascitur, quoties sua notitia in homine generatur. At quando Deus exterius crescit in notitia hominum, i homines interius de Deo crescui, Estque unu id Einq; incrementu quo Deus crescit exterius, & homines interius. Hoc autem notitiae incremetitu nascitur in ho-