장음표시 사용
71쪽
vr Azbovs rL 2 homo de Deo maximo cogitare potest, x illi cum summa veritate attribuerest γPra Aca huius reguia ad probandum om-- uiu p V bis ma de L eo. .
DRopinquis,hac regulam explanemuri, Cum igitur Deus estoptimum,& Fra stantistii mam quod iomo cogitare potest, ideo necestario Deus est omne ill ud, quod melius est esse, quam non esse.Hinc cognoscimus, quod Deus no potest cogitari non esI sed habet perfectisti muni Ene.Et quia homo potest cogitare, quod Deus est suu
Ese, nec acceperit Esse ab alio nec a nihilo, nec a seipso: igitur Deus est suum Esse. Homo potest cogitare Deu esse aeternum, immenlium , infinitum: ideo necessario Deus est aeternus,immestis,ihfinitus: alias Deus esset humana cogitatione minor, i Mod nefas est dicere. Homo potest cogitare Deum este summam essentiam per se subsistentem, nullius egentem ope,omnia ex nihilo creautem , omnia moderanteni igitur talis est Deus Homo potest cogit
re,Deum non solum iustum esse aut veracem, aut viventem, aut beatum, aut bo-
num: sed esse ipsam iustitiam,veritatem, itam, beatitudinem, & bonitatem: Talis
72쪽
dgI I EN a ri C. igitui est Deus.Homo potest cogitar iplicem esse Deum, inconaposit una, in solubilem, hoc enim magis congruit diuinae naturae, quam putare eum coni positu esse, aut in partes diuisibile.E Ibergo Deus simplicis naturae, & insolubilis, atque ideo in cortuptibilis .Homo potest Deum cogit re incircumscriptum , nec loco contineri, nec tempore: noc enim .est pi aestantissi inniti In nullo ergo loco, vel tempore coartatur Deus, sed est simuI& semel in omni loco,ic tenipore, nec inclusus, nec excia sis. Homo potest cogitare, De uin posse plura in infinitum & facere,&cognoscere,
Quam possit mens creata concipcre, ergo uc est, ut homo cogitauit: alioquin Deus non esset id maximii, quod homo cogitare potest. D O M. Cum maxima te audio voluptate.Hinc luce clarius intueor, per humanam cogitationem infinitas posse Deo tribui dignissimas proprietates. Quod vi delicet Deus est in infiniturn bonus , pius, beta ignus, sorti s , iucun d iis, beatu s ,b en efi rus,li orabilis , gloriosus : Et quod haec nania in lata habeat perfectione, qua no l otest altera praestantior oestimari. Et quia l
leo tribuit illi odium omnis peccati ona' S malitiae , α nequitiae. Hinc sequitur, i
73쪽
DIALOGus 1 r. quod Deus odit in infinitu omne vitium superbiae, luxuriae, omnem dolum, stau- dem,simulationem. E contra, quia silmmὸ bonus est,ideo homo, stimat Deum in im mensum diligere omnem virtutem,charita 'tatem, muditiam, humilitatem,timorem, obedientiam , verecundiam. Verum tu, quoeso, ultra progredere. R AEM. Homo i praeterea potest cogitare in Deo esse in is initam productionem, nec debere esse sto- .rilem eum, qui tantam rebus creatis alta Iit Recuditatem. Habet ergo Deus filium, quem naturalixer producit per intellectu: habet & spiritumsanctum, quem libere a se procederesecit per arbitriu. Certὸ nune
vidisti, quam sublimia,& summi dignissima de suo Dei ore humana cogitatio con-- cludere potest, & sibi in veritate tribuere. od nisi secerit, peruersus est homo,im- pius,siperbus, & sui conditoris acerrimus inimicus. D 'M. Verum dicis : sed rogo te, nunquid ideo istas dignitates Deus habet, quia humana cogitatio eas aestimat Deunx habere λ Nunquid mea cogitatio diuitem iDeu m,facit ut inops atque egenus sit,cunt: - eas illi nolim tribuere λ R AE M. Impium est ita credere. Deus enim, qui ab gterno omnium bonorum pulchrorumque ditissi
mus possessor fuit, nihil a sua potest reci
74쪽
o x B 1 N E F I C. D E r. sepere ereatura. ed nos, qui caeci, & ignorantes sumus, non possumus prima fronte
metis obtutum in Dei lumen infigere: sed a nostro, quod in nobis est, lumine illud nitimur aestimare. Nam quia homo , cum sit imago Deilotest in infinitum ascend
re cogitando,optando,uolendo:ideo om- nino digni Emunx arbitramur ut hominis creator unum gradum supra hominem ascendat, habeatque . vexaciter existendo, quicquid illi homo tribuit cogitando : nent Deus humana cogitatione aut minor, aut deterior. D o M.Fecisti satis quaestiun
Nonio per secundam latesiems operationem Omma et firma 'el nega quae illi,
DIximus supra, tres esse operationes intele s.Prima est, Intelligere verba, sensumque verborum:per hanc homo multum latere a brutis, ut iam patuiti Secunda operatio est,Discutere quid verum, quid saluam: quid bonuni, quid malia: per hanc multo amplius a bestiis distat. Tertia operatio est, inrud verum , quod bonum cit,prudenter eligere: aspernari acriter
75쪽
quod mesum eae Et per halica brutis ho. Ino longissime separatur,ut in subditis pa
tectit. Per secundam ergo operationem
intellὸctus discernit fionio inter verum αsalsum: & per tertiani operationem eligit ex his,quodlibi utile iudicat, honestum,& necessarium. Ad hoc enim cotulit homini intellectum Deus optimus, yt illo utatur in bonum suum, & applicet ad suam utilitatem , & salutarem necessitatem. D ΟΜ
Equide assentior ego. Debet enim homo imitari caeteras se inferiores creatura , qui sui conditoris munera sibiipsis applicat iii sui conseruationem , &in suam necessita tem. Res enim primi gradus ad hoc labo- rant,ut id permaneant, quod sunt: Res se- cundi & tertij gradus, 't semper vivant,dc sentiant :etsi non indiuiduo, saltem in spe- cie. Debet ergo etiam homo suum sic dirigere intellectum,& voluntatem, ut inde commodum, bonum, gaudium, spemco'-sblationem,& pacem consequatur.Hqc dico, nondum tamen intelligens, quorsumme pertracturus sis. R AE M. Ad stupedum prorsus,& suauissimum lunae, quod omnes animi tui medullas vehementer assiciat. Cum enim homo ut asseris)tenetur de tu re naturae affirmare , & credere, f& pro se
campartem recipere,quc illum inducat ad
76쪽
maioren, spersectionem, dignitatem,& ne, cessariam salutem:& nisi id fecerit, abuti tui suo intellectu in suam perniciem , in damnum 3c omnimodam desperationem suam. Cum igitur tu homo sis, & habeas intelle ctum,quem iam edoctus es, in tuam perfectionem dirigere: quaero nunc abs te ii quos verae lucis articulos : tu quaeso ca te prospexeris, quomodo mihi vere respodeas. Quid dicis ξ credisne Deu esse ξ DO MI Credo utique: tu enim docuisti me id credere debere, quod homini maxime com-hiodum, & salutiferum ea. Dium et go credo Deum esse , qui est infinitum bonum, maximum mihi gaudium pario, spem, eo solationem, fiduciam. Nam inde intellectus meus nobilitatur, dignificatur, aug-- metatur,& particeps efficitur eius in quem credit excellentiat,& gloriae. R AE M. Opti- ine respodisti. Credisne Deum unum esse, an plures Deos Zn o M. Vt mihi bonum xe lint,lautum est unus Deus. si enim pluies
essent Dij, essent plures voluntates, & sic uilibet vellet hominem in suam redigere eruitutem , quod esset homini perniciosum molestissimum,afflictissimum. Vnus
est ergo Deus. RAE M. PotEsne credere, .
Deum habere filium D b. Vtique possum.
Inde arguo Deum secundum, communica,
77쪽
'tium,beneficium,& id Est homibi maximὁ iucundit, & fructiferii quod habeat Deum eommunicabilem liberale. R AE M.Credis Deum summὸ potente, summe sapientem, summe benignumZD o M.CertEsummὸ ne . cessarium est homini,talem habere Deum cuius potentia procreetur, cuius sapientia gubernetur, cuius bonitate promoueatur Libeter igitur talem intelligo esse Deum. AE M. In bonum tuum tuo uteris intellectu.Credis etiam Deum coelum, terram. maria, & cuncta, quae in eis sunt de nihilo formasseὶD o M. Imo & hominem ipsum libentius credo ex nihilo, quam ex aliquo creatum. Hinc mihi oritur confidentia de securitas maior: certus enim sum , ut qui me potius ex nihilo creare, poterit etiam post morte resuscitare,& in maiorem glo- loria attollere, R AB M.Credis Deum pro omine hominε factu.D o M. Innumerabiles olim fuerunt,dc adhuc sunt,qui hoc noeredunt: ego autem libenter id credo,quo humanae naturae maxima est dignitas at- tributa Ex quo enim humanitas est Deit ti unita,summa pexsectio,summa dignitas i summa exaltatio estino homini collata. Ideireo hostes sunt humanae naturae, qui Deum nolunt credere incarnatum. Credo etiam Deum hominem de Spiritusancto
78쪽
conceptum, integerrima & optima virgine natum. Hoc modo enim humana natura multo amplius nobilitatur,& attollitur. R AE M. Magitifice. Quid dicis demortuorum resurretiione 3 o o M. Credo mortuos suscitandos:Hoc enim pacto humo redditur immortalis , incorruptibilis, de constituit eum dum lite vivit in maximo
audio, in amplissima consolatione & stri
um videt,quod no unus est interitus nominum es iumentorum. R AE M. Credis e .g' animam hominis immortalemῖ D o M . Credo utique : hinc enim nascitur ingens exultatim&spei magnitudo. Qui autem, dicunt, animam esse mortalem, bestiae sunt, α xationis lumine priuati:quia putant hominem nihil habere iumento amplius. R A E M. Est ne suturum vitiuersale iudicium 3 D o. Credo futurum, in quo onanes h mines recipiant operum suorum aeternam mercedem,ut qui bona fecerunt vata dant invitam aeternam :hinc animantur i, disti. Qui vero mala egerunt, mergantur in ignem aeteri m: hinc terrentur reprobi. Hi ponitscelerum impunitatem, qui tollu: Itorem operum malorum, hominetis praecipitem reddit in omnem nequitiam,& brutis animantihus peiorem constituit
dum no nisi earnalia & lubrica sine fraeno
79쪽
timoris consectatar, R Az.Hine iam clari εsime comprehendis, fidem Christianam,in qua hi omnes articuli, quos nunc tetigiamus continentur,in bonum hominis con stitutam esse: M praesens illi gaudium cu-Pulare,& suturum. Nam haec fides humanam naturam complet, exaltat, dignificat. Igitur qui hanc fidem affirmat, nullo modo argui debet aut obiurgari,neq; a Deo, neque ab homine, neque ab angelo: quia id credit, quod est Deo optimo consent neum,& humanae naturae salutiferu complementum. Qui vero non credit, errat, cus incedit,&deuius, cus, miser, pius, scelestus, de aeternae morti iam proximus. D 0. Non me capio prae gaudio, dum animaduerto, me ex tua directione atque in .dustria in mirabilem scientiam promoueri. Obsecr0 te igitur,ut ad reliqua,quae es
cturus es,me ocius intromittas. ad res inferiores Omparatio
Fwni m quod precaris:quaeso inten tus respice:na stirpenda videbis Tertiinperatio intellectus si meministi est quod vox phi α bonum est disexetatque se ri:
80쪽
i aspernari aute & sugere quod malum est. Hoc pertinet ad liberum arbitrium hominis , per quod summopere distat a bestiis. Bestiae enim, & quae insta hominem sunt,omata, operantur opera sua ex necessitate natur , ex impetu nec intelligunt se agere, ite domi sunt operationum Rarum,Homo autem propter libertate arbitrij sponte & libere a t,deest operum suorum d minus: quia cum Iuli,& quae vult agit:ctimno vult, dimittit.Hinc sequitur, quod operatio hominis, de sua natura ingenua & nobilis est valdo, admoda dignissima. Hominis enim opera sua sunt, & illi veraciter imputantur, Gu Rccipit laudem, honorem, meritum ci praemium, si bona sunt, α bene fiant : vel vituperium, ignominiam, demeritum tormentum si mala sunt, male fiant. Ad omne opus hominis sequitur vel meritum,vel demeritum: eo quod opus eius est vel bonum,yel malum.Si bo num, hab et meritumisi malum habet demeritum. sed post meritum sequitur prae-- . mium rost dum eritu sequitur tornietum.
qqo enim homo opera;*r cum libertatu, cum ratione, cum Wiurate, quod res inferiores no faciuntn eo opera sua illumi ho orant, ornat, n0bili ant,.vel infamant ,