장음표시 사용
301쪽
riit, quia etiam decretum illud, quod
tot annos vita concesserat, erat conditionatum.
Et haec omnia occasione legis s
Ne Agis relucet realis Universalitas in lege LXXIV. Nemo. D. de res iuris ubi sic inquit Paulus.
Nemo potest ιιιιorem dare cuiquam, iis possit tu nis ei quem in suis .eredibus,c.m, torem dare nium habueri, habiturus-ve esset, set ixisset. Est generalis dispositio, Min personis etiam privilegiatis habet I cum, ut in milite ex M. a me test.
An hic Θncategoremata habeant i c. 31 ub tantum sunt da tPone esse tantiim duos homines,
alterum album,alterum nigrum, sequentes Affertiones conlidera I. Omne tint albi. II. Fere omnes sunt albi.
III. Plures san albi. IV. Media pars est alba. V. Paucioressunt albi. VI. Matii sun albi. VII. Paucisoni albi. VIII. Rarus est albus. IX. Fere allus est albus. X. mutis est albas. Sunt falsa prima, tertia,quinta,sexta, septima, decima, quas notavi stellulis, ut a cateris distinguantur. S
cunda, quarta, octava, mona, non
tam falso,quam improprie ponuntur,
nune di syli silmi, quibus Interviunt cainrent securita. te, si ab uno aut altero de ducatur con clusio..ide tetici verilis debent, quam damnari. Caeterum, cum hic agatur de formando dictamine,& una hirundo non faciat veri& communis hodie teneat opinio quatuor Authores adprobabilitatem requiri, iussiccre,si tam uni pauca testimonia, nempi, quae dividuntur it neutra parsi beat quatuor, haerere debet prudens Iudex, quia formare dictamen non potest, debebit pro possessione judiacare. Quam ob rem sic sit Antoninus discurrat si uos tantum Africanos cognosco unus est ingeniosus, altersti pidus:ergo Zelinum,qui Africanus est,& mihi solo nomine notus,esse ingeniosum est probabile, sed est etiam aeque probabile eum esse stupidum IEt ego consequentiam negabo, quia
ab uno aut altero casu non potest probabile algumentum deuiici. Stetistitur Syncategorcmata plurimos casus postulare, ut illos in affirmativos de negati vos dividendo, classiem postea cum classe comparantes, possimus prudenter discurrere. Dices sufficere duos testes, ut alia quis condemnetur. Ergo non est re- cuirendum ad quatuor. Respondeo duos sufficere contra nullos, si sint omni exceptione majores, oculati
contestes: at duos sufficere contra tres, contra alios duos, aut contra
unum neg Addo Indicia non habere vim testium oculatorum, sed ad auritos posse reduci veritis nisi talia sint, ut plene probentur,in sint cum crimine necessario connexa.Que im-nia considerationis ardua sunt, &paucis non possunt tractari.
302쪽
PER ILLUSTRI ET CLARISSIMOD DOMINICO CARDINOIuris utriusq:Doctori det suo S. Rostri dem inii Legibus, evomtaretra; quid Ius Natura, Gentium oe Humanum Cansisti , Citale sint, ct quomodo a Lege AEterna Eslinguantur
simos voveo, infelices devove omanipotentem Deum exorans, ut te a vum incoluinemque conservare Lgnetur multis annis.
Mitto Moralem Logicam , loco Cur de legi Xenii quatiquia in controversiis M hv qn44 alibus est exercenda, postulare videtur, ut aliquid de Legibus aure antequam legatur, dicamus. Disputant de hac materia Theologi: rubi forte cum Iuristis conveniunt, dumentire videntur quia aliter interdum loquuntur: hanc ob rem sumpsi calamum, ut Quaestionesipnnullas, que a Morali Dialectico ignorari non possunt,proponerem,& breviter exa
minarem. Quomodo In sensbilia ope
sibilia e XCVIII. mi provi. . sit
De Lege Auserna. Si Divinae voluntatis D cretum circa res gubernandas merito Pro
Possunt Res in classes diversis dispesci,& ideo aliter Maliter ternam De rerum Legem extrinsecus denominare. Nos lassibus. autem illa omnia, quae uno modo reguntur, ad eamdem seriem reducentes, Res in Insensibiles ciensibiles dicemus dividi, postea Sensibiles
subdividemus in Irrationales, Rationales.Res Inserisibiles aguntur, seu necessitantur propter finem,& tametsi virtutem activam exerceant, rideo
aestiva sint in genere cauis Effcientis nihilominus,quia non concipiunt finem, sunt mere pallii in in genere causae in alis. Substantia: Sensibiles agunt propic finem,sed est summum discrimen inter Rationales Irrationales nam illa sibi libere proponunt finem, libere eligunt media, cillum consequuntur libere hete vero carent libero arbitrio,in ideo non sibi proponunt finem, sed ab extrinseco propositum appetunt necessario, in illum sine deliberatione procurrunt. Dicamus igitur Insensibilia propter Quomodo . finem agi, hoc est, necessitari, in pΗςctualia hoc genere esse pure passiva. Addamus Rationalia propter finerti agere,& in hoc genere esse pure activa, nam relinquuntur homines in manu consilii sui. Et concludamus at serendo inter Insensibiles QRationales su stantias, Animantes rationis exsortes
303쪽
nec pure agunt, sed propter finem concursu, immδ ab eius physici pro
agunt actae. Et, ut hoc clare vidcas, determinatione in Anselici Doctoris totam doctrinam hanc exemplo ma sententia. nisesto illustrabo. Vt ad primum summa brevitate Ae potestis
CCXCr Sagitta, Canis, momo proce respondeas, dicii potentias ien rex: st,ita M. dunt, ut ad metam perveniant: non sus internos non distingui realiter ab piu tamen eodem modo Sagitta, cum animas a dic in homine sensibilem Ananinisse, rendit ad scopum, nescit, quo vadat: rationalem animam realiter idem ': h.' silum non appetit Ied tamen is eum rificari hoc enim plerique omnes si reali τὰ a. propera vecta & directa impulsu, firmant . a inser appetitum sensiti guatur quem 1 Sagittario receris Canis le vum in homine esse spiritualem, ut
porem couitur, non livere, sed ne correspondeat animae sensitivae' cessario; illum adsequi, capere optat manae,quae est spiritualis. infer ap- appetitu sensibili, quiestilarermina petitum sensitivum non distingui reatus ad linum, nam illis minelitibus liter ab anima. His positis assere , appreliensionibus non potest aliter objectum, aut cum indifferentia aut operari,in non est Cani liberum ain sine indifferentia proponi Si primum, prehensiones mutare. Homo vero, si actus erit liber,& a voluntate proflu- ad venationem exit, vadri, quia vult xisse dicetur. Si secundum, actus erit Qquando leporem insequitur, vult necessarius,in profluet ab appetitu quidem illum capere,at potest ab hac sensitivo. Vnde omnis actus volunt voluntate cessare media ponit, quae is erit liber; qui liber non sit, nec vult, posset alia quem enim cani voluntarius nec voluntatis nomin hus capere intendit, posset laqueis, bitur at poterit voluntatis dici imia aut retibus, nam a nullo agente ex proprie, quia anima sensibilis, is trinseco necessitatur. tionesis,& appetitus sensibilis, &i CCC Et hic obiter nota, substantias In tionalis quem voluntatem dicimus, ρ- όΛ2r, sensibiles, non nisi propter finem agi, in homine sunt quatuor formalitates, variis modis hoc est, necessitati. Si daretur pure ina realitast. g g x Sensibilis substantia, non nisi ageret ma doctrina est tacitis illa tamen .Thome do
acta. At bruta habent corpus lani non utaris in praxi propter duos i : ζζ'zζ:
mam: illud agitur propter finem haec quia est contra Doctorem Angelia acta agit Anima hominis separata cum, cujus Schola,quae Realis est,uia est puro intellectualis,& ideo propter detur aptissima, ut moralitates suc- finem agit at in homine vivo est cor collet, est enim opposita clarior: a)pus in anima quae sensitivum, ra quia illa abutuntur Haeretici, qui i tionalem gradum habet. Sane cor deliberatos hominis actus, quos ab pus humanum agitur propter finem, anima qua sensitiva dicebamus pro- anima qua sensitiva, aera agit qua fluere, esse voluntatis contendunte rationalis agit postea assumentes illam propositi Sed duo occurrunt, quae indigent nem, Omnis actus talanians es liber. Fust id est Deamb ha responsione . Nam Primo objicitur inferunt primo ad meritum, demeri II zzζ2 R M' multos voluntatis spiritualis actus es tumque libertatem a coactione iussi uunt hauribse necessarios, unde Scholastici inter cere: secundo, illos esse peccata. actus voluntatis Mactus voluntatio Ergo, ut aequivocatio & hallucinatio distinguunt, hos esse liberos, illos omnis tollatur, aliter ad primum re- necessarios dicentes. Ergo interdum sponde. anima qua rationalis adta agit S Concede igitur omnia, quae inten Noa emηica.
. - Gibjicitur, omnes actus creatu debae objectio. Et dic voluntatem e , zz i ... rarum agi nam omnes liberi non esse suarum operationum domi- aut necessarii sint tendent a Divino nam, nisi omita habeat praerequisi
304쪽
ta ut operetur,ita ut possit omitterin Quam ob rem asserere, hominem in aetibus, quos necessiario elicit, agere actum,more bellaeno, rideo non judicari,quia non Iudicat. Vt enim:
V m D mo a Deo judicetur , debetis ipse
iudicare ui autem iudicet,debet liberum arbitrium exercere, quod consistit in libertate a necessitate.
Ad secundum dic agi impresse tiarum esse necessitari,ut sipe expressimusaeum igitur impossibiIesit actus liberos necessitari, etiam impossibile erit illos aut a Deo,aut ab alia causa extrinseca agi. Et hac responsio est bona, seu physicas, determinati nes dari, seu non dari dicamus.
Rerum classibus positis & explica Providentia tis poterit ex aeterna extrinsecus dilT dividi, ab objectis sumere deno ripi tui. 'minationes differentes. Nam I vel in asses op- consideratur Providentia ut res om et ' nes, a vel ut insensibiles. 3 vel ut sensibiles universim sumptas, velut irrationales animantes, s verta dem, ut gubernat homines. Et quiadem quinque indigeremus nominibus , ut has quilaque ejusdem Legis Riernae seu Providentiae ossicia seu acceptiones apte distingueremus:sed
est avarus Nomcnclator Latinus, opportunis vocibus carentes cmur mentis ideas circumloquio Nicare
us est qua dam Moralis Regula acti
dirigens. Praescindendo ergo ab Angelis, de quorum actibus impraesentiarim non dis serimus,4 agendo de Iure prout homines dirigit, membra in quae di vi
Sunt tria Ius Naturale, Ius Gemme Iura or sum,&Ius civile Ius Civile, Nat ra' Gentium Ius supponi :Ius Gentrum supponit Ius Natura . An-ne supponit aliquid Naturae Ius Supponit. Sed quis Naturam ipsam, quae quaedam Iuris Naturalis est Radix Vt hanc Radicem in omnium Iu-RnDeealom rium Fundamentum intelligas adn
ἀ is, tatoriamb illos qui docent Decal gum esse Ius Essentialeis obligare
homines ex natura res,ita ut praeici dendo ab omni Divino praecepto, omnia AEngula, quae in Decalogo interdicuntur, sint Theologiee mala rasti Them
omni authoritate latione desti mirnam oppositum communiter docent Thomistae,Scotistae,& Nominales,qui tres celebrcs Scholas costituuntipraeter quas Aut res singulares repserias, non autem qin quartam Scn lam constituant. Adnotato secund5, harum trium In quo eoave
Scholarum Austores in hoc conve nire omnes, quod asserant, si per impossibile, nullum esset a Deo latum praeceptum, nullum sere Theolog cum peccatum dissene autem, quod in FoThomiste arserant totum Decalogum esI Iegem latam a Deo necessario Nominales esse totum Decalogum legem liberam: Scotistas interesse dicentes primum secundum primae Tabula praecepta, qua negativa sunt, esse necessaria qua positiva vero li- - ο' , S.
bera: caetera negative aut pontive p. Carmeli. sumatur,esse libera. D.Bernardo Sco tar ex lara,
tus omnino subscribit. Doctor Angelicus aliis in locis sequitur D. Bese
305쪽
nardum, in aliis autem opinionem, nulli Divina lege teneor: interim noti quam hodie tutantur Thomistae. Hac illi obtemperare se, salsuid mis s.
An necessario remittunt Carmelitae excalceati,qui, beret, nec morarer aut curarem iube -ez ii rit . quamvis asstrant Decalogi praecepta rem vec pracepto obedirem. Et interr debuerit necessario esse lata, docent tamen no go, An in illa hypothesi hic actus esistasse necessario intimati; nam sicut et mere Philosophicu, an Theoli in Cancellaria Regia Decreta, etsi gice bonus Dan Theologic malus conceptain scripta fuerint simul, no a Theologice indifferens Porro tamen simul nec statim publicantur, ει tantiam Philosophice malus,non& intimantur; sed quando occasio ra videtur, est enim actualis irreverentiatio: necessitas postulat circumstan facta Deo,& habet moralem quadamtiis omnibus consideratis sic Supre moralitatem quae cum nec indiffe-mus Legissator Deus, tametsi omnes rens, nec bona sit, mala necessario est Decalogi leges simul tulerit,non om dicenda. Prismu .frustra dicimus De Cur Decalogsne simul voluit hominibus maiust ealogi praecepta obligare,nisi prρων - Γ' 'stari cintimari nam aliquas per A ponatur obligatio obediendi Deo et damum,aliquas per Moysem, aliquas nam,vel haec est ante omne Divinum 16: is per Christum QApostolos, ex praeceptuni,vel non est.Si non si ne-Τh-oloei, lex pressitis per Paulum, nobis manise ino habebit obligationem obediendi U n. stho stoinin aliquae adhuc sunt,quas no Deo, cum leses pronunciet. Si sit, iri. maniso, dum voluitistimari per Ecclesis CD ante omne praxcptum ergo datur nones Desinitiones, quae olim ex qusdam si avis obligatio,obstringens plicabuntur,4 intimabuntur. Nam homines ex narii raici, quae a praece-
omnes opiniones probabiles,que cir pto de voluntate Divina non depenca Decalogi intelligentiam versan det. Confirmatών. Aliud est enim Retur, espiciunt singulariari determi gem leges ponere,in aliud te debere nata pr.ecepta, quae quanditi ab Au obedire nam mihi Hispano cin Hi- thoribus Classicis varie exponuntur, spania commorati imponat Rex A di probabili interpretationi sunt ob gliae leges, quas velit, uno me vel bonoxia, nec totaliter a Deo explicata, expediam dicens, Obedire non teneor. nec nobis totaliter intimata dicenda Si,ut sibi obediam iubeatidicam neq;. Pp, - runt . Prospicit enim Deus stagilitati huic me praecepto obedire debere. Et cutiantia ho humanae,& quia multa utiliter igno hine venio ad Decalogu. Dicit Deus, T. rantur,in insuperabilis ignotantia , on occides. Et quid, si dicat homo, aut nescientia vcritis semper ex Obedire non ιeneor 8 Et quid, si muncusat, voluit ut homines leges indi- Ο.b. de I. Petri I.c. dicat Deus, Iubeo, viduas ringulares nonnullas igno si obedias' us ure,aut iniuria dicerarent omnivo, quas essent violaturi bam, me illi priori praecepto non de- eertissime,si earumdem haberent no bere obedire,dicam etiam huic post titiam exactam . riori obedire non velle. Ergo ante CCCII Contra hanc communem, ad Decalogum rius Naturale debetriis tr inti missam ab omnibus Scholis doctri dari obediendi obligatio,quae non sit nam obsectio nam, tuae docet, Si per impo sibile De mihi imposita vi alicujus Divini pia calogum non tiasset Deus,nultu Theo cepti, sed sit essentialis Mindispensa- logicum fore eccatum est una in stan bilis, humanam voluntatem trans-tia sortis,quam in magnis Academiis scendat. proposui, adhuc solutionem desi Hinc patet Ius Naturale seu De Ius mentiauderat. Sic inquam calogum, non esse omnium primum, 'ipSupponamus Deum nihil jussisse sed ante illud esse Ius Essentiale in maintaidi. . .. όnt Iado mi ic nypotne si adsit Petrus , connexione praedicatorum essenti uilla Deis, dicat, Nihil mihi μα juisuio ideo lium consistens, & a praecepto Divi-
306쪽
no aut humano independens. Est au caeteras omnes ancillari dixit Phil tem Essentiale Ius, quaedam lex, ho sophum, An .a.Politis consentitque minum conscientias obligans ex na noster Iustinianus S. I.ut omnisbed. u- tura rei, quam Deus non potest tot diceratam. v. s. Sic Aristides, Lysi Aristi e . lerc, nec mutare, nec dispensatione machi filius, cognomen Ius meruit, i. ' 'I r iitcre, cujus unicum tantummo quod omnium honestarum actionum do Praeceptum est, loc invariabile studiosus paruisset semper legibus, Mimmutabile,videlicet, Obediendum obtemperasset Plusarchus in Aris es legibus quod complectitur quam de.J Sane Corasius, quod nos Praenadam veritatem ex natura rei certam , turale Ius merito dicimus, Iasi iam di per se notam a voluntate Divina niversalem appellat, quae tota in independentem. Porro leges Divinae hoc unico Praecepto,Obediendum es vel humana senti Ius igitur Essentia legibus Divinis, consistit ex quom te praecipit Deo & hominibus obtε cessario deducitur esse etiam obediem perare: qua respicit Deum Theolo dum Humanis; est enim irre Cgicum, qua homines humanum syllogismus, qui sequitur. emunde vi hujus praecepti nolle obe Obediendum est Deo. dire Deo est peccatum Theologi Sed a Mediamus Superioribus eum is nolle obedire hominibus fris, Deus praecipit. Philosophicum. Consulto vi huius verioribus ergo obedire debemus pracepti dixi,quia hodie nolle obedire Praenaturale hoc Radicate, Funda I, inate VI. hominibus est peccatum Theologi mentale Ius cognovit, exposuit Pi 3ni cum, nam iubet Deus, ut Superiori Vlpianus lib. I. Regularum ' his inferiores obediant ExoLao.b.Levin tu semiustitia rotae Uri se jam dixit
1 9.a. Deut. .b. Tob. a. nec non Deu enim,Iuris praecepta sunt haec, Hon , 7 b.c.ad Roman I 3. a.ad Hebr. I 3.c. se vivere , Alterum non dere, Ius
Putabam hanc meam esse singula suum cuiq; tribuere. Unde concludit. An sit haec fila rem sententiam, nec turbabar ideo, Iariorudenti est divinarum atq; hώ-M ubi enim ratio intellectaim illuminat, manarum rerum nouita, Ut atq;inj- non ideo deberem claudere oculos , si Scientia. quod alii ambularint in tenebris. At Dices.Ergo,si Ulpianus de Prama recor
quia Veritas est Veritas, Mallucet ursi Iure loquitur,dicemus hoc tria e rara
omnibus,hanc doctrinam observavit, habere Praecepta, non unicum nam& tradidit Ioannes Corasius, quem ipse tria expresse numerat,in expo- circa annum M. D. XV. natum Mat nit. tharus Vesembecius affirmat, scit Respondeo hoc non obstante unupsit enim doctissimos& eruditissimos cum esse Iuris Praenaturalis praec Commentarios in Caesareos Pande ptum,& ut hoc ostendam,dabo unum di ndum 'as,& antequam de Iure Naturali aut alterum Iureconsultum, unde
seu Decalogo agat, hane doctrinam Mens Ulpiani claritis&melius inn
ediuerinpraevidebat enim homo per testat. spicax fiustra se leges Divinas Mu Iacobus Cujacius. Praeceptum il- manas expositurum, nisi prius esse uius sum erisDibuere,est propri Modest e lex legibus obediendum ostenderetiEjus Iustitiae;illa autem duoMonese vive em Μ' verba subiicio. Porro Iustitiam in re, Iuram noridere, sunt propria Univerialem & Particularem Veteres Modestia in Temperantiae. Et unum sapienter deduxerunt Aristoteles s. illud, Honeste vivere, ad nos tantum Ethie. Universalis, ut illi idem defi spectat,non ad alios; nequid agamus,nierunt, est Obedientia omnibus te quo videamur esse turpes, ne serm gibus debita, quae ideo cunctas virtv ne habitu moribus dioluti luxuri te complectitur quin immo huic s-ve simus, nequid agitiose ag a muλDisjlige by Cooste
307쪽
mus, quod ves nos commaculet s los.Caeterum alia praecepta,ruin ad re ullum, num cuiptribuere, spectant
Quid imo ad alios. J Si seire, quid Modestia sit,' velis, Alberieus de Rosite, geusius. famis erciscund facem exhibet, Modestiam a Clementia disti
guens:ita ut haec non subditos,sed superiores illa utrosq;concernat. Ante omnem enim legem tam superiori, quam subdito modum ponit Mod stia; illi,ut paratus sit bene gubernare; huic ut obligationem suam agnoscat,& paratus sit bene obedire. Qii' inbbr.depracept.S. Bemardus respexisse
videtur , cum dixit, per professi nem
steri MMachum, o Abbatem alterutrum debitores, illam fidelis obedientia, ct istum Deli regiminis. Qum in
Monasterio prestat solennis Protessio, hoc praestat in mundo Creatio nam per Creationcm fiunt homo meus alterutrum debitores;ille fidelis ob dientiar, hic perpetui regiminis nam, cum homo ex nihilo mediret in nia hilum,nisi divinitiis conservaretur; nihil operaretur physice, nisi cum illo
Deus immediate concurreret nihil bene intelligeret, nisi divinitiis illuminaretur nullam heologicam specialem exerceret virtutem , nisi praecepto aut consilio Deus illam es.se sibi gratam ostenderet. Sane illa, quae respiciuiit nos sunt priora illis, per quae nos respicimus alios, undo idem Mellifluus Doctorimponens illud Lucerna ardens o lucens, docete debere homines sanctos, prius ardere charitate & virtutibus, 'ostea I cere doctrina, sanctis monitis alios Anci alterum illuminare. Non volo cum Cujacio
. hises ita disserere. Cur illud pneceptum sis
ima ram non dere, non sit Iustitiae proprium:hoc enim mihi lassicit Hasese Oisre, hoc est,tae paratam Aedure, etiam quanda nihil tu ei Saperior, ad aliam pertinere antiquiorem Viri rem, quocumq;illam nomine indigitet. Ergo ante Ius Naturale aliud prius, antiquius cognovit Cuj
Ioannes Corasius. Neq; enim ulla lex,uli ve Civilis ratio,quae non hue spectet ut scilicet vel honeste vivant homines,vel alterum non laedant, velius suum unicuiq; tribuant, quorum prius ad Deum, alterum ad proximum, postremum ad nos ipses refer tur Piesnam; sancte cum Deo est vivendum, nequid vitii patremuMi ste cum proximo, ne vel in minimo eum offendamus moderate nobiscum,ne aliena appetamus.JEcce asserente Corasio Honestὰ vivere,respicit Quid sithon
Deum, nihil aliud est, quam pies xi sancte vivere. Et quidem ille pie sancte vivit, qui obedit Deo. Pros cto , si nullum esset Divinum praec pium possibile hoc sit, aut impossibile adhuc coram Deo pie dancte viveret, qui esset obedire paratus &impie ciniuste ageret, qui diceret,
Eis praecepta imponat Deus, non ob dianti Ergo pietas vita honestas,in
quid prius 4bstractius Divino omni humano pGcepto. Vel dicito Honestatem esse dupli CC .cem, generalem,& specialem:illam in animi praeparatione consistere, quam do aliquis vult omnia bona facere, si Deus iubeat hanc in exsequutione , haec bona,aui illa faciliquia Deus i
Quando in Ulpiani verbis pomim Quid lassetur Iuris praecepta, Ius sumitur uni gnisi ut versim,prout Essentiale, Naturale,
Civile complectituri tria praecepta illud dividuncita ut Primum Ius ED
sentiale , Secundum Naturale;& Tertium Civile constituat.
Totum Ius Essentiale in hoc praecepto consistit, Honeste vivere; quia honeste non vivit, qui legibus obedire non vult, honestesvivere ille dicendus est, qui habet paratum aniamum obediendi legibus, si serantur.
Divinis obedire praeceptis non tene unde eae
tur homo ex Divino praecepto,sed ex rh ' D'.
natura res:Quoniam,ut dicebamus,etsi
per impossibile nihil omnino Deus praecepissiet hominibus, adhuc homo haberet actualemvi essentialem vi
308쪽
gationem obediendi Creatori , quo si tria illa, ccpta ad eamdem Iustiatiescumque 'ualitercumque Deus iam spectantivi nomen Ias in eodem illum vellet honorare praeceptis;nam sensu in tertio praecepto in defini- Deum dignatum esse homini precep tione ponitur, male illa & inadaequa- ta imponere, favor est te definitur, dicere enim debuimet Totum Ius Naturale in hoc prae Vlpianus , Iustitia es consans ac m
r. voce Hieram , Deum, Angelos. nem dendi,ct unicuiaue Ius suum re Homines universos intellige ita ut v ι. Ergo, ne Iustitiae ab Ulpiano Iustitia tri. sensus siti Nec Deum,aut Angeis asse traditam definitionem malam isa Pi nec homines assectu vel emeeta cam esse assirmare cogamur, dicamus eis. Atheista enim, Idololatra. illis tribus praeceptis tres disterentes Periurus, Blasphemus, &c Deum Iustitias Essentialem, Naturalem,& Angelos & Beatos etiam analogice Civilem constitui quarum ultima, non effectu, sed stlo affectu ladunt quia illam ipse specialiter considera- Ideo omnia pinaria Iuris Naturalis bat, speciali definitione voluit dii praecepta sim negativa, videntur cidare. mutata materia hujusmon laedere in Pandecta sunt ex gnomis diverse Quomodo Pa se repetitiones. Nam siaua positio rum Scriptorum , quos non omnes με - β'usunt, ex his negativis inieruntur: bo bene intellexit Tribonianus, assuti: na enim est haec Logica: necessariae gnomarum ordinem mutavit, χροconsequentiae, quas suspicis circinavit, ut voluit quam ob rem Iuris iraturali, I. Non basesis Deos alios verba Vlpiani fuisse sequentibus Gp ς Ergo me habebis Deam milia putarem. I. Ergo me cales ut Deum. Iurispradentia si Divisarum ars o Tribonia II. Ergo nomen me non cantemnes. Hamanarum maturalium, Civi Abih. - III. Ergo aliquanda me coles. tium rerum notitia:Iusti aque iniusti tu verba pto.
Ex quibus duae priores consequentu scientia. His isseisia es riplex, se μ*i t ad primum, tertia ad secundum. iruas Maceptis insistens haec autem
ultima ad tertium praeceptum spe sunti Honeste vivere, herum non I ctav. quartum autem praeceptum vir dere, Iassuum unicuique tribuere δε- tualiter est negativum,parentes enim de Iasilia erga Deum , es constans est non occidendo, non lasciviendo, non perpetua volantas honeste videndi. hoc turando, non mentiendo eis hono es fritile Mediendi: Iasiria Naiuraramus. Caetera sorinaliter sunt nega lis, si conserans perpraua voluntastiva. aturum a rudendi Iustitia autem Totum Ius Civile hoc circumsem talis si consumis perpetua volum De Bite in bi tu praecepto, Ius suum cuique rei ras jusseum cuique tribuendi. saere hoc enim consideratis loco-
m , temporum, personarum circumstantiis jura distinguit,in praeci De Aeriam Humanorum bonitatessit ut unicuique suum jus tribuatur. 9 malitia. Hinc pateticiim illa Vlpiani verba Ter ponitur ramiponimus:videlicetir is ita es Alitia est duploe, Theolo C CH
ι .iq; trisaeadru es Iuris praecepta sunt. de 3 is uam sique tribuere vel deest dissonantia 4ndece phlea.& Theotia quaedam ante omnem g 3bere nos dicere averse sensu vocem legem in aliquibus actibus humanis Ius,quam poni ter videmus,accipi,vel reperta multa enim secreto debent tantiim Civilam definiri Iustitiam;ve fieri,quae licet peccata non sint,si fiat tandem male definiti Iustitiam. Nam, iublic indecentia non carent.Vnde
309쪽
Malitia Philosophica iterum erit duplex vel quoad substatiam,vel quoad modum occidere enim hominem, praescindendo Decaloginest malum Philosophieum quoad substantiam;
quoniam rationi dissi,nat a natura necessitatibus satisfacere,rationi co
sonat, adeo est Philosephice bonum at hoc ipsum, si coram aliis fieret, dissonaret quoad modum, quia naturalis decentia postulat, ut acti nes hujusnodi secreto fiant Malitia Theologica est dissonantia inter Legem Divinam aestum humanum: unde ab omni Lege Divina praescindendo, Theologica non datur malitia. Nec obiicias,peccare illos Theologice, qui dicunt, Nolumas Deo A dire nam hodie datur de hac ipsa
obedientia praeceptum. In Deuter nomii capite xo. d. ara. Elige ergo viatam,ut o tu vivas, est semen suum odiligas Dominum Deum tuum, atque
obedias voci eius, ct illi adhaereas. c. unde Christianos S. Petrus Epist. I. cap. I. c. I q. Obedientiae filios appellat. Sed neq; obiicias qua is peccarei die Theologice, qui violant Ieges h manas quia pure poenales, sine pec-
CCCVI. Lex duplex. Potetiae dei a
cato temerantur;& morales,ides o stringunt conscientias, quia praecipit Deus, ut Superioribus obediant se diti. Audi Paulum his verbis cap. II.
Romanos alloquentem.Omni amma Car homiHPausiarisus fablimioribu Arisastra ire is non enixies potesas nisa Drauquae au 'rem snt a Deo, ordinata sun Itaque , a re is PMesraii Principi Dei ordinarism res in xui autem, fiunt , i Abi damnationem adquirunt.Nam
Principes non sent timor boni operis, sed mali. Vis autem non timere rit
farem'Bonum fac est habebis laadem ex illaci Dei eisim iniser es tibi in
bonum. 8cc. Vide Deuter. II.&c. ad Hebr. II. c. Ecce exstat lex Divina
quae praecipit, ut Superiori obediant subditi Unde si tolleret hanc legem Deus,qui nollet homini obedire,non
Ratio naturalis non dictat fornic tionem secundum se consideratam esse grave peccatum sed dictat ob diendum Deo esse, manc ob rem semicationem interdictam divinitus , nunquam sine si elere admitti iis Oseam, qui jubente Deo ivit ad sornicariam, non peccasse.
E vel in Re lis vel Mor iis Realis non
nat,4 obstri git Moralis. Potentia differet a Potestate. Diciatur habere potentiam occidendi, qui vires ad occidendum habet: at dicitur potestatem habere, qui occidere legitime potest. Ergo Potestas est potentia ad bonos mores Subernata. Etiam Lex a Iure distinguitur; Meta I e. nam aggeres legem imponunt fluvio, ne inundet campos;& tamen ius non dicunt fluvio. Ius ergo, quando pro lege sumitur, importat Legem mora
oonens, cum intentione obligandi con-s extias. Distinguitur a Lege aeterna, quia haec est universalissima, omnes creaturas dirigens, omnibus prouudens,& conscientias non obligans; de ipsa enim Provetb.8.dicitur,la ισω
310쪽
Cur non vo cetur Iusmo. rate Et cur voce. ut naturale ν
Iuris Iu divisio. De Iure natu.
ponebat aquis, ne transerent sines suos. Haec lex creaturas infallibilitat , non necessitat unde, si causae necessariae imponatur,infallibile crit, ut ipsa necessario operetur;&, si imponatur li
berae, insallibile erit, ut pia operetur
libere Sed cur vocatur Ius naturae' Siquidem conscientias obstringit, Morale est deberet ergo Morale, non Naturale vocari. Respondeo in voce Ius moraIitatem imbibi,4 si hoc Ius, caretur morale, bis moralitas pone-ixtur, nam si Ius est lex moralis, Ius Morale esset Lex moratu. Est ergo Ius Natura, sic dictum; quia est Lex quaedam moralis lata a Natura summa, nempe a Deo, quem aturam
naturantem vocamus. Si Natarale anativitate derivetur, Ius Natiirale erit idem ac Lex moralis cu hominibus nata nam ab Adamo, primo: mine ad ultimum, obligat universos Ius naturae vel Primarium,vel Secundarium est. Illud Angesis Mominibus est commune hoc est, partiaculare:aliud enim in Angelis,& aliud in Hominibus est. Nam licet Secundarium per necessarias consequentias ex Primario oriatur, clim aliter H mines mortales, corporei, aliter Angeli immortalesin spirituales, sint dirigendi,nemini videri mirum poterit, si Ius naturae Secundarium Angelicum, quinaturae Secundarium Humanumdifferant inter se. Naturae Ius rimarium brevissimum est; duo tantum praecepta complectitur uibus oriuntur binara bulae. Illa sunt,
Ama Deum Deo. Ama proximum proximo.
Nulla est de primo dubitatio eius
enim intelligentia est pervia Secundum, ut olim exposui; non est Amaproximam Deo, hoc enim clauditur in primo. sed est, Ama proximum pro ximo. hoc enim est aliquid aliud,quod in primo non claudiitu nec ab co p te per consequentiam necessariam
inferri. Naturae Ius Secundarium Huma De Iurenam decem praecepta continet, quae r Seiadari
subscribo. - Ama Deum Deo. I. Ergo non habcbis alios. vanu. II. Ergo no assumes Dei nomen in Ergo coles Deum. III. Ergo aliquando coles Deum .
IV. Ergo honora Parentes. V. Ergo non occides. VI. Ergo non moechaberis. VII. Ergo non furaberis. VIII. Ergo non mentieris. IX. Ergo non facies concupiscere. X. Ergo non concupisces. Has consequentias bene inseres,vide De consequein tu evidentc constare. Tres priores, R' quae Tabulam I .constituunt, tam sunt necessario cum antecedente connexae, ut idem licae censeri possint, nec indigere subtiliori discursu Caeterae,
quae ad Tabulam II pertinent, sicut in Inseque
minus videantur clarae, bene tamen deduci definit. S. Paulus Romanos instituens his verbis. Redite ergo, omibus debita: cui trisatum ributum, cui tectigal vectigal cui timorem, ι
morem cathonorem Vonorem Nemιni
quidpiam debeatis, nisi invisem dii gatis qui enim diligisproximum,legem implevit. Nam, Non aduiserabis,Non occides, onfuraberis, Non falsum testimonium dices, Non concuses, drsquia est assiuae mandatum, in hoc verabo instauratur Diliges proximum ruam cui ieipsum Dilectisproximi malum
Illa, quae ad veterem Legem spe D' et' p 1'ctat, consequentia, videlicet. 'x'
Gles Deum aliquando. Ergo die sabbati. Non est Iuris natum, sed caeremonialis, nec necessaria ex natura rei, sed tame ratione sundaturiquia oportet, ut in polo servetur unitormitas, quae sine lege nullatenus servari pO-
EY his sussicienter , ut video, scire poterit Lectoriquid Ius nature sit sed quia juvat etiam alios Aut resa