Prælectiones philosophicæ, in octo libros physicorum, R.P. Thomæ Mlodzianowski, Poloni, Societatis Jesu. Insertæ sunt et quæstiones magis disputabiles, De coelo et mundo

발행: 1670년

분량: 398페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

281쪽

Tradianis III.

CONTRA . Tum quia,accipio inos terminos: Partes proportionales granoruB. C. aut individua entia pois bilia,n6,tot sunt, quin plura individua possibilia, di aeceptis his terminis restituitur argumentu,sic. Partes proportionales grani A. vel tot sunt quot sunt, non tot, quin plura individua possibilia, vel si mavis dicere quot sunt,no tot quin plures partes proportionales granorum B. C. vel non sunt toti quodcun* dixeris redibit argumentu factum. Tum quia stippono omnia possibilia a Deo cognosci, de quamvis notot sint omnia possibilia, quin plura, verum tamen est,qudd nullum sit ex illis, quod Deus non

cognoscat. Hoc posito, sic accomodatur argumentum: Datis ex granis A,partibus proportionalibus pro singulis individuis possibilibus, non

tot quin pluribus,ita tamen ,ut verum sit: Nulluindividuum est,quod suam parte proportionale ex grano A. non habeat, sicut verum est dicere: Nullum est individuum, quod no sit cognitum, tunc quaero, vel adhuc rc stant partes dabiles ex grano A,vel non restant dabiles, quodcunq; responderis, redibit argumentum ractum. Tum quia ex istis duabus una debet ucris cari v. g. vel Lec. Aliqua pars grant,ex partibus non tot,quin pluribus, est adhuc dabilis, quamvis datae sint, non tot,quin pluribus possibilibus et Hlhre . Nulla est pars grani ex partibus non tot, quin pluribus, adhuc dabilis, cum datae sunt,non tot quin

pluribus possibilibus. Si veris catur prima pro- ostio, Ergo plures sunt partes illius, prae possi- ilibus; Si secunda, Ergo ventum ad indi visibilia, quia ad non dabilia. RESPONDERI potest quinto. Hanc dissicultatem totam,pendere ex natura infiniti,adeoq; etiam argumentanti solvendam esse,quod ita ostendi potest. Accipiamus omnes possibiles homines,ex una parte,ex alia parte,accipiamus reliqua omnia possibilia, tum quaero, vel illis pos-s bilibus reliquis, singillatim potest assignari individuum humanum correspondens, vel non

potesti Si non potest, Ergo deveniri potest in

Crcatione hominum, eo, ut plures iri, plicent

contradictionem; Quodsi potest reliquis possibilibus singillatim assignari unum individuum humanum, Ergo tot lunt possibiles homines, quot sitiat reliqua omnia possibilia. CONTRA. Tum quia nihil est absurdi dicere,positis per possibile vel impossibile omnibus

possibilibus hominibus,quod inqua non sint ulteritis dabiles, ultra enim omne postibile hominum,non est producibilis vel unus homo consequenter ex possibili hominia, non posse aliis singillatim, alios de alios assignari homines, quia implum possibile hortanti, est connumerande nonnisi simplo aliorum possibilium; est aute absurdii in sententia oppolita, datis partibus proportionalibus, pro singulis reliquis possibilibus, deveniri tandem ad non dabiles, seu ad indivisibilia. Tum quia concelso, quod non plures sint omnes polli bile. homines, nec pauciores quam

reliqua omnia possibilia, nego dici posse quod

aeque sint multae partes proportionales uni grani,quam reliqua omnia possibilia; quia posita qtiacunq, hominum multitudine,& extra. ha in actum existentiae, manet ide fons M oti-go multiplicabilitatis hominum, nec qii idquidi minuitur,de illo sonte. Porro fons ille est,ex parte rei producendae: veritas hujus propositionis: Animal de rationale no sunt termini contradictorii: alius fons ex parte producentis,est ipsamet omnipotentia Divina,quae cadem est, sive unum ponat, sive plura. Iam autem cumdantur partes proportionales, no manct ideciprincipium invariatum dandi, quia minuitur

quia producto uci an nihilato aliquo possibili, non redditur hoc ipso illud possibile impost

bile,consequenter possibilitas,manet invari, ta. Jam aute,quod iam uni singillatim assignatur, hoc ipsum jam alteri non potest assignari.

Punctum Dissicultatis

Examinatur ecundum fundamentum.

SEcu NDuM FuNDAMENTUM. Deus cognoscit omnes possibiles divisiones contianui. Ergo cognoscit deventum esse ad non d visibile ulterius. Ergo, non cognoscit conti nuum componi, ex partibus in infinitum ulterius di usibilibus,quia ultra notitiamDei,dedivisibilitate, nihil est ulterius divisibile. PrimuAntecedens veri sicat Omni-scicntia Divina. Consequentia autem sic probatur. Quia Deo cognoscente omnes possibiles divisiones comtinui,si non devcniretur ad non divisibile ulterius, hoc ipso non esset cognita omnis possibilia divisio. Restaret enim illa cognoscenda divi sibilitas,quae responderet,post cognitas omnes possibiles divisiones continui.

RESPONSIO comunis est. Partes continui

post e dividi omnes, &posse cognosci omnes,

non tot tamen quin plures seu inadae ita atC. CONTRA . Cognoscere omnesparteS, in quas est divisibile continuit,& noncognoscere omneS partes, sunt termini se tollentes. Eryctiam hi termini; Cognoscere omnes, non tot tamen quin plures, erunt termini se iovice tot lentcs. Consequentia probatur.Ly tot quia plures,cst terminus aequivalens termino: Nonomiacs. Ergo sicut se tollunt hi teria uini omnes partes suntcognita ,no omnes sunt Qognitae ta6c tu term ini: omnos sunt cognita , SI Ly no tot tamen quin plures, erunt se tollent termini Antecedens probatur comuni cocos' vione d enim est dicere creditore debitori; INIo tot reldidisti mihi nummos quin plures dC DCas,ac dicere no reddidisti omnes. Ubi est aeri co Valenti termini: rasi tot quin plures,ad terminia: non o

plura, signiscat, Deu adhuc no omiaia creasse de sic de reliquis. Procedit hoc num eritu uvides contra sola usurpatione prς si hi cerri in Eundem me tam terminum Ac prvonit Arria

282쪽

Disputatio X.

Deus videt 6mnes divisiones possibiles, circa gnoscibileno est,cognoscibile accipiendo, pro

hanc charta,non solum eas,quae simul fieri pos- eo, quod nondum cst cognitum. Ergo ulterius,

sunt Adetiam quae successive S divisive; ita ut si nialium divisibile, quod sit possibile in conti-

nulla possibilis sit divisio,qua Deus non videat. nuo, est cognoscibile a Deo, nullum etiam di-Ergo Deus cognoscit per eas divisiones, charta visibile erit. Recta enim est haec conicquentia: redactam ad indivisibilia. Consequentia pro- Nullum verbum aeternu est cognoscibile a Pa-batur. Quia si non cognosceretur haec charta tre mimis Patre. Ergo nullum, cst minus. O- redacta ad indivisibilia. Ergo cognoscitur ad- mniscientia enim aittingit res omnes, oc si ali- huc divisibilis. Ergo possibiles sunt aliae divisio- quid non attingit,hoc ipso non est. Tum quia nes,quas Deus non cognoverat, quod est erro. quando Deus cognoscit continuum sine unioneum. Addit idem, Deus habet hoc judicium: ne Α .nnionemq; A. intentionaliter separat,nos hae divisiones, quas ego hodie cognosco, sta repraesentaturDeo quicqua, quod sit divisibile mul existerent, nihil amplius es et divisibile in continentia unionis A. Ergo etiam, quando hac charta, alioquin ego non cognovissem o- Deus cognoscit,omne possibile divisibile nihil es. Ergo per illas divisiones, charta cogno- cognoscit ulterius divisibile & separabile,a co- scitur redacta, ad indivisibilia. tinentia unionum. Sicut enim se habet unio A. RεsPONDET primo Ovied. 5: dicit impri- ad partem divisibile unam continui, ita omnes s.Deum quidem cognoscere omnes divisio- uniones ad totu continuum. Ergo quod supernes possibiles, sed no cognoscit illas posse inter est, livisibile separabileq;non est,adeoq;indivise cohaerere, quodsi Deus non cognoscit illas sibile. Antecedens primarium probatur. Quia divisones posse inter se cohaerere M coexiste- si cognoscente Deo continuum sine unione A, re,nec cognoscit posse ultimo dividi, adeoque repraesentaretur aliquid divisibile a cotinentia nec cognoscit deveniri ad indivisibilia. Dicit unionis A, & repraesentaretur illud continuum deinde, quando Deus cognoseit hanc conditi- sine unione A,ut supponitur,& no repraesenta-onatam: Si omnes divisiones quas ego cogno- retur sine unione A,quia adhuc repraesentaresco modo existerent, duplice habere posse sen- tur divisibile a continentia unionis A. Tum sum. Primo. Quod positis divisionibus omnia quia quando Deus cognoscit omnes divisiones bus,nec clia cxistant extrema, &sub hac con- possibiles, vel adhuc manet aliquid divisibile ditione, videt Deus nihil continui mansurum, cognoscibile a Deo,vel no manet aliquid divisive divisibile, sive indi visibile; Secundo, 'uod sibile cognoscibile a Deo. Si manet aliquid di Positis omnibus divisionibus, adhuc tame exi- visibile cognoscibile a Deo i Ergo falso dixisti,

stant extrema,& haec conditionata, involveret omne possibile divisibile, est cognitum; Si non apertam implicantiam, liceret enim existentia manet aliquid divisibile cognoscibile a Deo, extremorum,ut supponitur; non diceret aute, ergo manet indivisibile. Tum quia illud prin- quia importaret corruptionem unionum,quas cipiti Oviedo: nempe cognosci a Deo omnestamen per locum intrinsecum, dicit existentia divisiones possibiles,sednsi posse illas cohaerere continui. Dicit deniq; Ovied. quomodo Deus inter se,no convincit pro parte Ovied. Si eniti Possit intentionaliter quantitate ultimo divi- Deus cognoscedo omnes divisiones possibilcs, clero, S dicit no cognosci a Deo continuum di- cognosceret etia, quod possint cohaerere inter

visum,in aliquod extremit,quod in se divisibile se, quantitas redigi posset actu in punctu. Ergorion sit,cum quantitas ex se,semper ulterius di- etiam quando cognoscit omnes divisiones possivisibilis sit. Cognoscit tame continuum,ita, ut sibiles, quantitas redigitur ad indivisibile in- non sit omnino divisibile, aliqua divisione exi. tentionaliter. Probatur consequentia. Quia acrite, ultra collectione divisonu, quas Deus quod faceret in actu physico, positio omnium Cognoscit,consequenter quando Deus cogno- divisionum possibilium,hoc facit in statu obje- scit hanc vel illa divisione, cognoscit divisione ctivo, cognitio omnium divisionum Pollibi- IiCCra corruptionev. g. unionis A,cognoscit ni- lium. Tum quia si Deus posset mentaliter di--ailominus existentia unionis B.&sic deinceps, videre continuum, per omnes divisones col- Oscqricter cognoscit semper adhuc divisibile. lective,in partes nullo modo inter se commu- CONTRA . Tum quia quamvis exco quod nicantes; continuum illud redigeretur ad in-ognoscat Deus omnes divisiones possibiles, divisibile. Sed cognoscendo omnem possibi-On sCquatur continuit esse divisum,per omnes lem divisionem, dividit mentaliter Deus con- rLCS Possibilcs,illa enim cognitio Dei non est tinuum, in omnes partes, nullo modo inter ic racti Ca. Caeterum ex eo, quod cognoscato- communicantes, quod ipsum probatur; qWia' .mCS divisiones possibiles,sequitur videreDeu assumptio quam tenes, omnes parces sunt di i-

circinum, quod in se, divisibile non sit; quod sibiles, habet hunc sensum,importatque quod sinio probatur. vera est haec propositio: O- quidquid assignabile est, sive communicans, acie clivisibile possibile in continuo, est cogni- a Deo. Ergo etiam haec vera erit: Nullum vi sibiIc,quod sit possibile in continuo,est co- scibile aDeo.Si enim jam cognitum est,co-

sive non communicans in quantitate , adhuc

divisibile est. Ergo etiam haec propositio. Omne possibile divisibile, est a Deo cognitum, habebit hunc sensum, importabitque , quia

283쪽

Tractatus III.

quidquid assignabile est sive communicans, sive non communicans, si ex quantitate est, lam divisum intentionaliter esse. Fiat enim calculatio: Palmi, ex vi cognitionis omnem possibilem divisionem cognoscentis, jam sunt divisimentaliter in semipalmos, semipalmi,ex vi cognitionis omnem possibilem divisionem cognoscentis, jam sunt divisi in dimidia, quae jam

intentionaliter non communicant in semipalmo & sic ulterius. Ergo Deus simul cognoscendo omnem possibilem divisionem, dividit

mentaliter continuum, in partes omnino non

communicantes.

RESPONDETUR secundo huic argumento. Haec propositio: Omne divisibile possibile est cognitum a Deo, facit hunc sensum, nullum divisibile, quod sit cognoscibile,est incognitum a Deo,ita ut nillil restet in continuo, quod non sit cognitum, S tamen pertineat ad continuum, sed non inde inferre licet: Ergo restat indivisibile, hoc enim non pertinet ad

continuum, ad eum modum, quo cum dico:

Omnes suntin schola, sequitur tantum; nulluabesse a schola, qui pertineat ad scholam, et-jamsi absint qui non pertinent ad scholam. Et sicut, cum dico: Omnes albi videntur in hoc loco, sequitur quidem, quod nullus sit albus, qui non videatur in hoc loco,sed non sequitur, Ergo reliqui videntur nigri. Sic quando dico:

Omne possibile divisibile est cognitum, sequitur quidem, Ergo nullum divisibile, est possibile, quod non sit cognitum, sed non sequitur, Ergo iam tantum est indivisibile. CONTRA . Tu m quia hoc ipsum probari debuit, dicent oppositi, nullum scilicet indivisibile spectare ad continuum. Tum quia consequentia allata a non albo ad nigrum, est a negativo ad positivum. Consequentia autem a

non divisibili ad indivisibile non est talis, cum et Ly indivisibile,in praesenti no terminus potivus, sed mere negativus veniat, solumq; est positivus ex modo significadi.Tumquia, quando dico:omnes dies futuri tota aeternitate post, sunt cogniti:verum est nullos dies esse incognitos,qui sunt suturi tota aeternitate post, ita ut verum sit dicere:nihil ulterius manere dierum cognoscendorti. Ergo etiam cum verum sit dicere: nullum divisibile esse incognitiam,verum erit dicere: nihil ulterius manere divisibile, quod sit cognoscendum. Ergo ventum adni

hil divisibile, quod Ly nihil divisibile, verbo differt, ab indivisibili in praesenti.

RESPONDETu R. tertio. Cognosci a Deo

omnes possibiles divisiones inadaequate, indeterminate,non tot quin plures mucStame,

seu omnes distributive, non omnes collective. CONTRA . Praeter allata supra. Cogia scente Deo inadaequatE, indeterminatὰ, non

tot quin plures divisiones, omnes distributive

5 c. verumne est dicere, nullae sunt divisiones

cognoscibiles a Deo ultra istas, vel falsum si verum: Ergo neculi' senti divsiones possibi. Ies, Ergo tantum jam sunt indivisibilia; Si au. te est falsum: Ergo non omnes cognoscit,quia de omniscientia, nec debet, nec potest dici.

Punctum Dissicultatis sma natur ultimum Fundamentum

ga. Si darentur partes proportionales in insinuetum divisibiles, deberent esse infinitae actu, contra quam Aristotcles voluerit, M oppositi

sentiant. Hinc PROBATuR tertio. Ille cumulus conuattactu infinitas unitates simpliciter de absolute,&non solum secudum quid,aquosi successive, una unitas post aliam auseratur, nunqua poterunt illae unitates exhauriri, sied granu papaveris est talis cumulus. Ergo granum papaverib continet actu infinitas unitato simplicit .

Major est definitio infiniti. Minor est oppositorum doctrina.

CONFIRMATu R. partes per divisoneti subdivisione acceptibiles, vel sunt infinitae vesfinitae; si infinitae: habetur intentum:Si finit Ergo in illis deveniri potest, ad ultimam. REsPONDENT primo aliqui apud cunde. Partes has non esse infinitas simpliciter sed ta- tum secundu quid, non sunt aute infinitae si pliciter, quia sunt identificatae, partibus aliquotis seu determinatis,quae n5n sunt infinitae. C o N T R A.Tum quia, ut urget idem Atti ga, identitas inter partes aliquotas de Proportionales, est identitas inadaequata,ad eum m dum, quo lateres sunt pars domus, ει quom do materia & anima, non sunt distincta ab ha. mine. Ergo sicut no sequitur ex eo, quia homest unus, materiam & animam, non esse distin cta duo absolute entia, lateres ite non Cim plures, quia una nonnisi est domus, sic nec licebit inferre, partes non esse infinitas, quia fuci identificatae partibus. Tum quia ut urgebam supra, ex hac responsione sequitiam PavcQS Pro portionales S non esse infinitas simplaciteria esse:non esse quide, quia simi identio . 2 palatibus determinatis finitis,Esse autem ἰ quia par tes illae determinatae,sunt identisicolor trifinitis indeterminatis,quarum infinitate , Probatargumentum factum. Tum quia noin Potest dici hominem esse rugibile, in quantu Cn Leo,n esse rugibilem quantum est ratioriale Ergo et jam non potest dici, partes esse finitas ob identiscationem cum finitis, S tamen cile sempo&semper acceptibiles,nunqua idet in accipi do, adeoq; conveniente sibi definitione infititi, sicut enim definitio rationalis Q O ii clit rutbilitatem, ita definitio finiti, eκQIQVit cietationem infiniti , adeoque e silviciat accepabilitatem actualem,alius Mali ci 1o cecinita REspo NDET uR secundo QN. inis Quae Lbet Oviedo,hic punc. 3- n, I. E Q Pances. pportionales non esse infinita , calata ad

284쪽

mentum hoc procedit, inquit, Oviedo, sempera proportione Majoris ad proportionem Minoris inaequalitatis, δί quocunq; modo augeatur, non excedet illud ipsum totum,ex quo accipitur. Sic v. g. sit una quantitas palmatis, Salia uinaris, accipe medietatem ex ulnapalmatiq; illam adde. Rursus illius ipsus medietatis, residuae in ulna, accipe dimidium, dc adde palmo, de sic deinceps; quidquid tamen ex ulna addideris palmo , non excedet ulnam, quia augmentum hoc fit ex eodem toto, quod est ulna, de si augmentum fieret ex alia & alia uina, additioncilla cresceret palmus, ultra ulnam. Porrὁadinfinitum est necesse ut sint artes aliquotae, δί aequales, infinitae, non autem ut partes nonnisi proportionales. CONT'. A. Tum quia, ut idem Ovied: u get. Etiam partes aliquotae δί aequales, sunt in quolibet palmo v. g. per adversarios infinitae, quia continuum est divisibile in medietates inquales, hae ipsae medietates sunt divisibiles in alias medietates aequales, & sic deinceps. Et sicut partes proportionales sunt infinitae, quia semper de semper dividi possunt; ita de Partes aequales erunt infinitae, quia semper, aliae, dc aliae,inter se aequales, dari possunt.Tum quia ut dixit Arriaga, quamvis illae partes sine inaequales,si semper aliae & aliae accipi possunt, non sunt dicendae finitae; ad eum modum, quo nummi non sunt finiti, si semper & semper accipi possunt, quantumvis minores & minores. Tum quia ex hac responsione, sequitur Sc esse finitas, S: non esse finitas; sunt finitae, ut probas, S non sunt finitae, quia semper de sempersunt acceptibiles, non accipiendo idem.

RESPONDET tertio Oviud: ex proprio

sen si, de dicit: Posse in infinitum procedere divisioncs, S in infinitum partium multitudine augeri, non tamen posse D Eum infinitas divisiones hoc modo exhibere, aliud enim est, posse divisiones in infinitum augeri, aliud est, divisiones esse infinitas, sicut aliud est numerum posse in infinitum augeri, de aliud numerum posse esse infinitum. Adconfirmarione metiam dicit. Ex eo quod quantitas possit in infinitum in partes dividi aequales, inferri in quantitate in-l sinitas partes aequales, non tamen reperiri in1 qciantitate insinitas partes aequales, quia in-1 qciit ex infinitis inaequalibus, una minori alia, potest qui cuinq; numerus quantumvis mari natas partium finitarum construi, sicut contin-

git in numero, qui in infinitum augeri potest, tex co, quod possibiles sint infinitae unitates; exo ictibus numerus finitus, infinite pollit accre-

iccire, etiamsi non possint infinitae unitates an tamerari.

C ONTR A.Tum quia illae partes,quarum divisio potest in infinitum procedere, de facto

inlinitae, quando de facto de actu, tot sitnt, ri t Cmper ex illis aliquid sit accipere, & nun- am idem; partium autem continui divisio,

potest ininfinitum procedere, SI partes continui sunt tales, ut semper ex illis, de facto,& ctu, aliquid sit acceptibile,& nunquam idem. Ergo illae partes sunt infinitae actu. Tum quia 'pensando verba quae adseruntur, non satis liquet quid intelligatur, quod DEus non possiexhibere infinitas istas divisiones; vel enim ex eo illas non potest exhibere, quia deveniretur, ut a parte dividendorum, defectu orto , cxhiberi non possint,& sic clare deveniretur ad indivisibilia; si autem non postlint exhiberi illae divisiones, desectu orto ex parte dividentis

DEI, de tunc arctaretur omnipotentia sine necessitate, praecipue cum argumentum adlatum, non tantum probet, posse divisiones in infinitum augeri, sed probet debere essetni nitas actu. Tum quia quamvis unitates possint in infinitum augeri, non sunt tamen infinitae ex eo, quia non tot sunt actu dc a parte rei unitates, ut ex illis semper sit accipere aliquid de nunqua idem,partes aute sunt actu tot,ut semper sit aliquid ex illis accipere dc nunqua idem. Caeterum, qui tueretur, partes non esse in continuo actu, sed solum potentia distinctas, consequenter addicta tueretur, non esse illic ullam infinitatem actu.

De Iundamentis radictam ementiam.

P ponenda erunt imprimis fundamenta prosintentia Zenoni M.

OBJICITUR primo. Tempus & motus

necessario debent componi ex instantibus.

RESPONDETUR. De hoc quaerendum

esse insta.

OBIICITUR secundo. Si haera persecta

tangit planum in puncto, quod demonstravit Euclicles Lib. 3. Element. propositione secunda, consentitq; Aristoteles lib. I. scammatex. 3.Et certe ponamus sphaeram trahi per planu, tracta describet lineam, quae nonnisi punistis constabit, semper enim nonnisi in puncto tanget planum. REsPONDET primo recentiorsuar. Quod scilicet tangetur illud planum, non in puncto,

sed in parte incerta, omni scilicet minima, minori. Ideo autem sunt incertae illae partes, quiacusint continuae, sunt indeterminatae,nec habent existentiam determinatam. Illustrat hoc instantia; non est dubiu in numero, plures existere,quadiu tamen istud plures ; ad duos tres dec. non determinatur, istud plures,est numerus incertus, ita etiam S illa existentia partium, omni minori ilainorum, cum non sit determinata, incerta est.

CONTRA . Tum quia haec responsio nihil dicit ad demonstratione Euclidis, qui demonstravit futurum contactum nonnisi in puncto, quorsum ergo obtrudantur partes istae incertaeZ Tum quia quamvis darentur partes istae incertae&c. dc indeterminatae,tamen illae dcter-

285쪽

et Tractatus III.

minari de certae reddi per assignatione possunt; si enim mens, si diviso, si quodcunq; aliud determinalyartem, etiam contactus determinabit, cumq; contactus sit quid Physicum, non debet perfici in aliquo, quod subsit nostris intentionibus, sed aliquo physico S reati,quaero

ergo quid illud sit quod tangit ' Tum quia vel

videt Deus certo de determinate quid sit illud quod tangitur, vel non videte si non videt: Ergo nec quidquam tangitur, infallibiliter enim illud videret; Si autem videt certo dc determinatE, id quod tangitur, non potest illud esse indeterminatu, determinatus enim tactus, non

potest esse rei indeterminatae. Tum quia qua vis ista propositio: aliquis calamus est necessarius ad scribendum,explicabilis sit,per descensum, nihil determinate significantem, tamen haec; aliquis calamus scribit, explicabilis est, nonnisi per descensum determinate significantem. Determinate autem non significaret, nisi esset determinatus. Ergis etiam quamvis haec propositio, aliqua pars tangi debet, sit explicabilis per descensiim, nihil determinate signis- Cantem,tamen haec propositio: tacta est aliqua pars, debet explicari per descensum determinate significantem. Determinate autem non

significaret, nisi esset determinata pars, quae tangeretur; sicut nec determinate signis caret haec propositio: aliquis calamus scribit, si non

esset aliquis determinatias calamus, qui scriberet. Tum quia falso supponitur,determinationem partis, sola figura oriri, cum possit etiam ex assignatione mentali oriri. Instantia etiam adlata non convincit, quia quamvis in ordine ad intellectum limitatum, lyplures, non habeat determinationem, sed a parte rei, dc in ordine ad intellectum illimitatum, quodcunque est ly plures, illud vel est majus, vel aequale duobus, nihil enim vagum,existit a parte rei. R Espo NDET secundo Albertinus. Quod sphaera perfecta, nullo modo tactura sit planuperfectum, nulla enim est ad Contactum proportio, cum quidquid est in sphaera, globosum sit, de quidquid in plano, planum est. Tangit

itaq; sphaera planum insensu negativo, quia ita Crit vicina, ut vicinior esse non possit, sed in terillam M palmum mediabit semper aer, aut aliud corpus, &etiasi gravissima illa sit sphaera,

non descendet inferius, nec dicetur pendere in aere,nam illud pendere dicitur, quod retentum ita est supra leve,ut possit salva figura, descendere inferius. CONTRA . Tum quia haec responso sine necessitate rationem penduli tribuit gravissimo corpori sphaerico:certe enim pendere, non aliud est,quam non inniti nec teneri solido,extra centrum, illudq; additum de descensu salva figura, est mei e arbitrarium, cu in coni unis

etia apprehensio, per pendere, intelligat praedictum:Non inniti dcc. Tum quia illud corpus

quod mediat, vel est punctiim vel divisibile: si

punctum: concedis intentum;Si divisibile: Ergo adhuc ulterius plano sphaera approximare poterit, adcoq; de consistere in illo. Tum quia lineipsum medium, tangiturne a sphaera vel non Sinon tangitur, cur non dc si manus nunc vere tangitur ab acre, tangitque aerem, cur non Scilla

sphaerat si autem illud medium tangitur a sphaerar vel tangitur in puncto,vel in parte:si in parte: contradicis demonstrationi Euclidis; si in puncto, habetur intentum. R Espo NDET tertioMartinus Oiser hi.u nam eandemq; rem habentem diverias forma. litates, posse secundu m unam formalitatem, ita se habere, & secundum aliam formalitate, qua vis priori identificatam,aliter se habere, oc ita v. g. homo secundum animalitatem-, Grinaliter dicit identitatem cum brutis, non Gicit autem identitatem cum brutis, secundum rationalita tem; cum ergo etiam quantitas habeat puncta, superficies, lineas, tanquam fui formalitates, sola ratione ad invicem separabiles,st,ut secundum quod gerit rationem puncti, possit tangi asphaera, dc non tangi, secundum quod dicit alias dimensiones lati & profundi,re divisibili,geren te vice indivisibilis : sicut enim indivisibile, potest habere officium divisibilis, ut cum Angelus indistata suae locabilitatis divisibili sphaera, ita de di visibile,potest habere officium indivisibilis. Supponit autem haec responsio,illa indivisibilia,

esse idem realiter cum continuo seu divisibili. CONTRA. Tum quia non datur distinctio virtualis in creatis in ordine ad praedicataphys ca; cum autem tangi sit praedicatum Physicum, non potest quantitas tangi, secundum unam ra tionem, δί non tangi iecundum aliam. Tu quia

hoc quod est aliquid habere se,prout indivibbile,sunt merae formalitates connotativae, de a den tes suo modo a nostris intentionibus, tacta autem, non debet essem eo, quod sit dependeas a nostris conceptibus. Tum quia punctum, Mnum qicit quoad entitatem, &subjectum, aliud

dicit pro connotato, δί cum contactus non se Conotati, neqcillius negationis, debet esse ipsius puncti quoad entitatem spectati: entitas autem

de subsectu puncti, est ipsum continuom, quoi est latum, profundum, longum. Non erite a contactus in indivisibili, de tamen deberet eis a ob suppositionem Euclidis.

RESPONDET uR aliter huic argumeto, li a

scilicet Euclides S: Aristoteles,aster do sph ram perfectam tangere planum in Prarristo, assc rant id, nonnisi ex suppositione, si daretrix &ci set possibilis,&sicut eum Aristoteles definitila

finitum esse id,cujus secundum partes accipientibus, semper accipere est,&nun ita a idem, ne

tamen sequitur,quod infinitum postibile sit, i laque definitio, sensum nonnisi conditi oriatu habet, quod scilicet si daretur infinitia ria, talis deberet esse naturae:ita de in praesenti. Quod aut

sphaera perfecta sit impossibilis, debet referti iprincipia praejacta, nempe quia illa si lacera&c

286쪽

Disputatio X. et

Componeretur ex ptinctis&componeretur; no OvjiCITuR primo Auctorita Aristotelis componeretur quidem:quia compositio conti- ad illam. nui ob rationes adlatas, non potest: esse ex pun- REsPONDERI potest. Imprimis claras dectis; componeretur aute:quia si ipsa,non desine- argumentis propositas rationes Aristotelis ha-ret quaqua versus in punctum, quomodo sic de- beri, nonnisi pro hoc, quod continuum non sinenti, tageret in pucto. Rursus si sphaera com- componatur ex indivisibilibus, sed de divisibi- poneretur ex punctistita unu punctum penes a - litate in infinitum nulla haberi demonstratio-liud collocari deberet, ut non faciat lineam re-λnem Aristotclicam, forte 4; agnovit divisibiliam, non potest autem non facere, linea recta. talem in infinitu hoc suasu, quod medietas in

Quia si n6 faceret lineam recta, deberet aliquo dimidia, dimidia in alia dimidia dividi possint;

sui uniri,uni puncto,& aliquo sui obliquari & in- ita ut nulla sit potentia creata, quae ita minit Curvari, obliquatio aute &incurvatio, ei quod tim dividere possit, ut deveniatur ad indivisi- non habet partes, omnino impossibilis est. De- bile, vel posita divisione , non contentivumniq;si deberet tangere sphaera perfecta,planum quantitatis. Deinde hoc dici posset, quod in i- persecuina in pucto, deberet desinere in punctu, stis quae concernunt omnipotentiam Divina, si enim non desineret in putamina, desineret vel non multum sit deserendum auctoritati Ari- in lineam vel in superficiem divisibilem: Si aute stotelis; hinc ipse innixus illi principio: Ex ni- desineret in rem divisibilem, in aliquo etia divi- hilo nihil sit, concedebat DEO vim creandi sibili, non autem in puncto tangeret. Sed spha:- de novo, & quia devenire ad ulterius non diara non potest desinerem punctum, quod ipsum visibile, nec ratio Aristoteli suadebat, nec exprobo. Quia si duceretur linea diametraliter, a perientia,ideo voluit illud ulterius,&ulterius, Centro sphaerae,adptinctu tangens, desineret in esse divisibile, loquens prout philosophus per illud punctu nNsi autem alia pone duceretur,iti- ordinem ad potentiam creatam. dem in punctum desineret, sed non tangens, OBjiCITuR secundo ex recentiori Suar. quaero: qui fieri possit, ut illud imediatum pun- Possibile est componi quantitatem ex parti-ctum evadat, non tangens, si continuetur cum bus in infinitum divisibilibus. tangenti, S se toto ab illo indistare Quaero enim REspo NDETu R. Dictae rationes volunt o- vel distat ab illo vo non distatZ si non distat Zae- stendere implicantiam. que tangit. si distat i vel cojungitur cum illo, vel IusTAT idem. Si daretur quantitas infini- non cons ungituri si non cos ungiture non cfficit te extensa, collocaretur autem in puncto, illa sphaeram,si conjungitur &distat 'ergo secundu quantitas esset indivisibilis in infinitum in pat- ali quid conjungitur, ad salvanda continuatio- tes aequales. Ergo ctiam possibile erit quodli-raeiri, secundum aliquid distat,quia non tanget, bet continuu habere partes insiaitas potentia. Planu,tange te alio. Ergo in illo indivisibili dabi- REspo NDETu R. Conditionata quidem tur cotinuit, S distans, adeoq; no erit punctum. conceditur &sequela illius, scd negatur posse OBJICI Tu R tertio. Quantitas discreta com- dari quantitatem infinite extensam, cuius si Ponitur ex unitatib',quae indivisibiles sui. Ergo negetur possibilitas, quomodo sequetur possivi qualitas cotinua coponitur ex indivisibilib'. bilitas compositionis continui, ex partibus in

RESPONDET u R. Disparitatem esse. Quia infinitum divisibilibust Deinde si posita quan-

impostibile est componi quantum discretum, titate infinite extensa non sequeretur accepti- nisi ex indivisibilib',quia ex unitatibus, quae in- bilitas partium aequalium infinitarum, sicque- divisibiles sunt, ex quo enim alio Z LInde defini- retur absurdum,nempe &isere, ut supponitur,ti Vc plura, sunt unitas & unitas, jam autem non illam quantitatem infinitam,& non fore infi- est definitive continuum punctum & punctum, nitam, quia exhauriretur permensuras finitas. immo non potest esse, ob adlatas rationes. Et Unde per locum intrinsecum ex infinitate se- Ccrte compositio quanti discreti, non debet fie- quitur acceptibilitas in infinitum , non sequiri ex talibus, quae se tangendo constituant ma- tur autem por locum intrinsecum ex coni gnitudinem; ccotra, quantitas continua, requi- nuo, divisibilitas in infinitum. xit esse contactiva, indivisibilia autem non sunt Dic Es tertio. Cotinuum constat partib'di-

ap ta,ut tangendo se, faciant magnitudinem. visibilib',no crgo potcst ultimo dividi quia ci- solve pro hac sententia citari etiam A ristote- ia ultima illa divisio, fieret in partes divisibiles. t les ex ti Physic. tex.ῖς. ubi docet recipi lumen RESPONDETUR. Sicut non tenet haec in superscie corporis desi& opaci,nec ullo mo- Consequentia ; palmus constat semipalmis. odo in aliqua profunditate, alias non esset perse- Ergo non potest ultimo dividi nisi in semipal- cte opacum. Sed loquitur Aristoteles deprosu- mos,ita nec prior illa tenet. Sicut zrgo palmus do simpliciter seu notabiliter, quod in tali non constat semipalmis manens palmus, ita divisi- Tccipiatur Lunac, nec requiritur ad opacitatem. bile constat partibus divisibilibus, manes divi- ' Perfectam, universaliter, compositio ex indivi- sibile. Nego aute semper manere debere divi- ibilibus. sibile. Unde illud etiam Antecedens. Conti Visattinet adsiententiam componentiam ex para Duum costat partibus divisibilibus,hoc sesu est ς bus in infinitum divistilibus Euantum. Pro ilia. verum,quousq; scilicet contanuu m manet,sed

nepo

287쪽

186 Tractatus III.

nego divisione devenire non posse, ut non maneat continuum. Et certe Continuum definitive est, cujus extrema sunt unum, hinc quo- usq; manet continuum, divisibile erit, si enim

habet Extrema, quomodo non habet pluralsi plura, quomodo non divis bilia a se. Unde concedo cum Aristotele 6. Phys. T. 4. Continuum semperessc in ea quae insunt divisibile. Sed nego docuisse Aristotelem, hoc, quod semel continuum est , debere esse continuum semper, licet quousque manet continuum, sit semper, & deinceps divisibile, & quod in divisione illius, non veniatur ad indivisibile, seu ut loquitur Aristoteles inibi, ne sit indivisibile,indivisibile tangens. Nos autem non dicimus indivisione continui deveniri ad Indivisibile, de quo infra. Primi autem Physicorum T. is. D- nitum enim dum inquit) in quanto ess, non significat in Infinitum divisibilitatem partium, sed solum quod infinitudo speetet ad quantitatis praedicamentum , non substantiae , aut Qualitatis, unde addit: Infiniti enim ratio,

o Compositione Continui Successiti

per allas.

Successiva duplicia sunt; quaedam successiva, ratione sui fieri, in re autem permanentia sunt, &ita productio caloris succeisiva est, calor autem productus , est quid pcrmanens. Alia autem etiam in suo esse, successiva sunt, & talia sunt, tempus, motus localis successivus&c. Porro sunt aliqui, qui quamvis

censeant, continuum permanenS non componi ex indivisibilibus,ut recentior SuareZ, Censet nihilominus continuum successivum, componi ex solis indivisibilibus. PR1MA ITAq; EST SENTENTIA. Continuum componi ex indivi ilibus. CONTRA est primo. Quia continuum permancns non componitur ex indivisibili hus, Ergo nec continuum successivum. RESPONDET recentior Suar. disparitatem esse. Quia in continuo permanenti, indivisibilia ambo simul existunt, & cum sint indivisibilia, neutrum resistit alteri, sed utrumque est simul cum alio; in continuo autem successivo, in quo nimirum indivisibilia non eo existunt, S unum non est simul cum alioued post aliud, ideoque faccre possunt cxtensionem. Sed redit argumenium, quare haec indivisibilia, quae sunt simul cum alio, non possunt facere cxtensionem, possunt autem faccre cxtensionem indivisibilia,quorum unum succedit alteri, de quid plus adfert existentia unius, & non existentia alius,ad extensionem, quod non adfert, existentia utrita, luc. CONTRA secundo. Quia ad veram se cessionem,quae condistinguitur a Positioned, scretorum immediata, qualis reperitur, dum ab extremo ad extremum transit agelus,non transeundo medium, requiritur uC secundum aliquid sui, coniungatur,secundum aliquid recedat, cum autem indivisibilia nora postvus a ti Ly i, Aliquid sui, nec erunt apta ad constitu. endum successivum.

CONTRA tertio. Quia universaliteras sumit Aristoteles, quod indivisibile, non pus

sit facere extensionem.

DICES primo cum Oviedo. Partes te poris sunt essentialiter successivae, ergo nua quam sunt duae partes illius simul, hoc ipso enim, non essent successivae. Ergo ultentis nunquam existet, pars illius divisibistis, s enici existeret pars illius divisibilis temporis, hoc ipso existerent partes, in quas dividipotest,seu partes successivae, quas non posse simul existere, probatum est.

RESPONDEBIS primo. Quod parita

temporis existant successive de non simul, talis enim debet esse cxistentia partium, qualis eri stentia totius ; & ita homo, cum sit naturaliri permanens, & partes illius, S totus hominex, stit simul; cum vero tempus sit naturi sua transiens,etiam partes illius transeuntes erunt,

existentiamque illius deposcent, nonnistis Cessivam. Haec esso MNON SATISFACIT. Tum quia ut v gelidem, id quod est successive, partim estoctu, partim fuit, partim erit, quaero ergo deicto temporis quod est actu, estne successivumr si non est successivum; Ergo est instans. Si in

successivum: Ergo partim est, partim erit,palatim futurum est, quaestio autem est, de eo sola,

quod actu est. Tum quia si id quod est Mawn'Is,existeret successive, verum deillo esset dicere ; Non est Actu temporis, Quae sunt contra dictoria, quia de illo quod est actu temporis, Verum esset dicere, successivum est,si suacessi-Vum est,uerum erit quod existit, vel extiturum sit, instiper quod existat. De eo autem quia extitit, verum est dicere: Non est Acta te poris, sed fuit: De eo etiam quod extitii racst, verum est dicere: Non est Actu temporis, sed crit. Ergo a primo ad ultimum, te eo qu est actu temporis, s successivum est,uerum est dicere; Non est Actu temporis. Ttam qui successive existere, non est nisi exstititie vel ex titurum esse. Si ergo tu tribuis tempora exi stentiam nonnisi si1ccessivam, tribuis illi quod extiterit vel extiturumst ; hic autem quaerit de eo, quod existit temporis.

RESPONDEBIS secundo cum Murcado

Quod tempus existat secundum partes inde terminatas , & licet nulla pars detoerminat temporis possit existere tota simul, partes tamen indeterminatae, pollunt existerc totae i

288쪽

Disputatio X. 287

NON SATISFACIT. Tum quia nullae non est statum hoc instans, cur volente DEO

i dantur actu partes & tamen indeterminatae annihilare immediate post instans creationis, temporis, determinatam enim, S non vagam non poterit respondere annihilatio. Et certe existentiam habent. Tum quia partes illae in- non creetDeus in instanti quo supponitur cr determinatae vel habent ordinem prioris dc asse) Angelum, cur eo tempore quo tu dicis

posterioris, vel non habent : Si non habenti posse illum annihilare immediatὸ non seque- ergo non sunt partes temporis, quod definitur tur nonnisi instans, adeoque id, in quo creari per ordinem prioris dc posterioris 1 Si habent, possit Angelus, adeoq; etiam annihilari prius

ergo non coexistunt, sed una est prius, alia po- creatus. Quis credat consecrantibus tot Sa- sterius. Tum quia partes determinatae tempo- cerdotibus dc tot communicantibus , nun- vis, non pollunt existere totae simul, ergo nec quam deveniri ad hoc, ut Uc quidem primo partes indeterminatae. incipiat esse Christus consecratione, de nullo

RESPONDEBIS tertio. Partes temporis, interposito tempore alibi ultimo sit ' quis cre- esse simul, non quomodocunque sed simul in- dat ut dum hic ultimo est,per totum mundum esse fluenti. Haec responsio. nulli bi possit immediato post, primo esse, sed NON SATISFACITTum quia simul, S: nonnisi exspectato tempore : quaenam hoc r in esse fluenti, sunt termini, qui non se compa- velatio docet 'vel ad quem fidei articulum de-tiuntur, si enim aliquid fluit, necessario succe- fendendum id requiritur cur non dicetur hoc dit, si succedit, simul non est. Tu quia videtur quidem instantanec produci', hoc immediatdin hoc esse manifesta principii petitio, dicere annihilari, nihil proportionati correspondere enim successivum, simul inesse successivo exi- in temporet ut emigiatur hoc absurdum,quod stere, est petere principium, de hoc ipso enim DEUS debeat interrogatus dicere potesneruaeritur quomodo successivum, succes- nunc creare non possumi quia modis est temve tamen existere possit. Ergo etiam dicere pus, sed debeo exspectare instans, cumq; illud quod successivum simul in esse fluenti existat, tempus per totam aeternuatem sit divisibile, si est petere principium. Tum quia hoc quod divideretur per totam aeternitatem,non potest fluenter existit, vel est divisibilite vel indivisi- quidpiam creare. Quis item credat hic dum bile ρ si indivisibile, habetur intentum; si divi- separatur anima, nullibi in mundo, aliam im-

sibile, habebit h6c ipso prius de posterius, de mediate post crearit Quis credat dum instanti

hoc autem ipso quaeritur quomodo existat u- affirmat aliquid Angelus velPetrus,immediatrumq; simult tὶ toto universo, nec hunc Angelum nec alium DICES secundo. Potest DEUS in uno posse, quicquam affirmare, assirmaret enim in instanti creare Angelum, de in altero illum divisibili&instantaneo judicio,sed deberest annihilare, alias non esset illi libera conserva- re obstipum, aut nescio quam, nonnisi divisitio creaturae. bilem notitiam ponere. Tum quia sit impossi- RESPONDERI solet primo negando an- bile tempus, poteritne tunc creari Angelus,Mtecedens. Unde si velit Deus creatum uno in- statim annihilarie si non poterit, cur ' si enim stanti Angelum annihilare, debebit exspecta- ideo non potest, quia impossibile est composire tempus, nec per hoc ossicitur quidquam li- tum tempus ex instantibus, cum sit impossibi-Mrtati Divinae, sicut non ossicit quidquam li- te,debet esse compositum ex instantibus adeo- hero dominio Dei, quod non possit 1 . horas, que in quorum uno possit creari, in altero imponere sinui, quia hoc oritur, ex ipsius tinpos- mediato anni hilari; Si autem in illo casu potest sibilitate objecti. Impossibile autem est, ut im- annihilari immediate Angelus, etiam nunc mediate sequenti instanti, annihil et Deus An- annihilari poterit, quid enim obest motus coe- gelum, Priori inaediate instanti creatum, cum lorum, nec res alia possibilis ex se, sit impossi- post instans nullum sit, nec possit esse imme- bilis, cumq; possibilitas unius rei, non officiat diate, sequensiti tempore, instans Haec Responso possibilitati alius rei etiam possibilitas motus NON SATISFACIT. Tum quia secun- coelorum seu temporis, non ossiciet possibili-diim dicenda quamvis immediate sequenti in- tati immediate sequenti annihilationisAngeli. stanti anni hilet Deus Angelum, nondum se- Tum quia, si non posset annihilare DEusAnquet:ir instans temporis post instans temporis. gelum instanti immediate sequenti, non esset Tum quia, vel sunt stata haec instantia quibus liber in ejus conservatione. Quod ipsum procreari. v. g. porcst Angelus vel non stata Z si batur. Si DEus non posset auferre existentiam stata,ergo non semper c si DEIIs expeditus ad homini, non esset liber in hoc,quod homo exi- creandum in instanti Angelum, c su quo in stat animal rationale. Ergo etiam si DEUS tempore, statum illud instans, non respon- non potest immediatὰ annihilare Angelum, deat. Ergo non omni tempore potest justifica. non esset illi libera conservatio Angeli. Ecre impium, casti quo statum instans non re- certe non est possibilis creatura, qua posi- spondeat,quo deberet produci gratia, quae ut- ta reddatur impossibilis positio alios creatura

pote spiritualis in instanti producitur:Si autem saltem in diverso loco , subjecto dcc. Ergo

etiam

289쪽

:88 Tractatus III.

etiam non redderetur impossibilis annihilatio Angeli, quocunqtie instanti, quia esset possibile tempus, quod non potest componi ex instantibus. INSTABIS. Si DEus voluisset creaturam producere ab aeterno, non posset immediatε1Equenti instanti, eandem annihilare, idque salva libertate Dei. Ergo etiam quamvis non posset Deus creatum Angelum,immediate sequenti instanti annihilare , adhuc salvaretur DEI libertas.

RESPONDETUR. Cum ea quae sunt

ex suppositione usus libertatis Divinae, non auferant libertatem Deo, cumque nonnisi ex suppositione decreti Divini, illa ponatur ab aeterno, nulla enim exigit de se ab aeterno esse, hinc fit, ut aeternitas illius, non auferat Deo libertatem, non esset autem ab aeterno, si uno tantum instanti duraret, S: sequenti annihilaretur. Quia illud sequens instans, vel esset ab aeterno, vel in tempore si ab aeterno Ergo ab ante aeternitatem potest aliquid praecedere, praecederet enim creatio; Si in tempore. Ergo illud prius instans, non esset ab aeterno, sed in tempore a quod enim est ab aeterno, non potest praecedere tantum instanti, id, quod est in tempore, infinitum enim plu quam finito, debet excedere id, quod est fini . tum; tale autem nullum simile absurdum sequeretur , si creatus in instanti Angelus, immediate sequenti instanti annihilaretur.

RESPONDERI solet secundo. Annihil. landum illum Angelum in parte indeterminata minori & minori in infinitum. Hac Responsis

NON SATISFACIT. Tum quia quaero:

an respondeat in tempore aliquid proportionatum illi annihilationi vel non; si enim non respondet aliquid proportionatum ρ Ergo potest bene post creationem Angeli,sequi immediate annihilatio Angeli,jam enim non sequetur tempus componi ex instantibus; si autem aliquid proportionatum respondet. Quaero an illa ipsa pars indeterminata minor SI minor in infinitum, sit aequalis, vel major vel minor. Si aequalis, Ergo est quid instantaneum. Ergis non in parte minori & minori, sed in instanti nihilatur : Si minor, Ergo instantanea anni-hilatione, datur minus. Si major, contra erit, quia quidquid ultra instantaneam annihilationem est, jam non mens irat eandem sed excedit. Tum quia quaero: ipsa creatio Angeli velestin instanti, vel non est Z si non est in instanti, non cohaerenter imprimis respondetur; nam quomodo non potest Angelus in instanti immediate sequenti anni hilari, quia sequeretur instans post instans; siquidcm jam ncc antecederet instans, utpote cum per Te,creatio illa, non sit futura in inflanti. Iam autem qui etiam fieri potest, ut res spiritualis non in instanti producatur, viqi ea quae sunt tota simul, non ponantur tota simul, adeoque ininachii Si autem creatio est in instanti t Ergo'anni hilatio est in instanti, ratio enim utriusque ea. dem est, nempe spiritualitas substantiae qua nec poni per partes nec annihilari per panti potest. Conscquenter non fiet in partemde

terminata.

Nei valet icas quia sequeretur instans stinstans, ideoq; annihilatio debet esse in parte

determinata, reditur enim ad argumentum per contradictorium, & debere esse in parte indeterminata illam anni hilationem ut proba tur,& non debere esse,quia res spiritualis, si potest incipere nisi tota simulata nec desinere. Nes valet, si dicas, creat ionem etiam Angeli esse quidem instantaneam, sicut & anni hilationem, sed neutrum fieri in instanti, sed neutrum fieri in instanti, sed in tempore inde terminato , redibit enim argumentum primo loco factum, qualis quantaque sit illa patri

Tum quia contra hanc partem indeterminutam, urgeri possunt reliqua, quaesupra infimi mili adlata sunt.

RESPONDETUR tertio. poscimto AngeIo annihilari eundem in instanti immediate sequenti, nec tamen sequetur tempus componi ex instantibus, quia nihil protorti nati respondet in tempore, sequeturque imstans post instans intrinsecum, sed non sequetur instans post instans extrinsecum. Nomi ne instantis intrinseci, venit indivisibilis quocunque actio, vel quasi actio, duratio intrin, seca, seu entis passiva contervatio 1 c. No mine autem instantis extrinseci, venit instans temporis: S: sicut si Angelus colligat scripunctum in quanto permanenti, nihil resipo det proportionatum , ita nec respondet inquanto successivo quicquatia proponiora tum, illi v. g. Creationi.

SECUNDA SENTENTIA est: δε-

rum successivum, componi ex partibus is in nitum divisibibus. Haec sententia impugnari debet eius quae supra allata, sequeretur enim quod inna hora postit tota aeternitate durare , α cum adhuc non sit in illius successione, de

Veniendum, ad negationem ulterioris successionis, durare poterit ultra aeternitatem.

AESTIO III.

si uid tandem diripossit de composio r

Si fides doceret unum granum papaveri

ita esse divisibile, ut singula ex possibilibu , Ilossint proportionalem partem habere, ite que quod uno grano papaveris, possit tegi Sulterius,& ulterius tegi,tota haec sphaeramus' di, nec tamen unquam occupare plus, de di mensione in omne parte quam ante. esset bo

290쪽

Disputatio X. 289

later mysteria fidei apprime dissicilia. Hinc

Praetentanda erit alia via, ita tamen, ut haec

quae adferentur, sint sine praejudicio ut dicitur sententiae melioris, quae vel soc ipso, quia communis est, probabili or est. Et ea quae adseram,non tam doceo, quam praetento viam, an doceri possinit & melioribus ingeniis ma

teriam offero , Truendi verum : unde mox,

cum Ly Posset. scilicet diminuente Particula, sententiam hanc proponam impugnandam, aut illustiandam.

DIFFICULTAS

si mr contina permanens. Dici possετ l. ta uantum nes componi ex

indivisibilibus, mi ex partibus in infinitum divm sibiobus, mi ex partibus sinite aevis bilybus, nec quidquam esse ex quo actu comoueatur,composivione, dequa inpraesenti.

Prima x secunda pars supponitur in superioribus discussa. Tertia & quarta pars pro

batur.

Omne quod componitur Physicὰ & actu

componitur ex pluribus actu, sed in continuo non sunt plura actu, quia non sunt partes actu distinctae. Ergo neque est compositio actu. M or supponitur ab omnibus. & probatur,

se . quia si aliquid non habeat partes, non erit compositum sed simpleae, ut videre est in An gelis , anima &c. Ergo etiam, si non habeat

partes plures actu, non erit inpositum actu. Addidi expresse quod continuum no habeat, ex quo actu componatur , compositione de qua in praesenti. Admitto enim quantum componi ex materia & forma, sed hu ius com-

poli tionis non est hic locus. Potius ergo inquiri debet, an in resolutione continui deveniend5m sit ad indivisibilia an ad sena per divi sibiliat an tandem ad minima ὶ ex quibus quia indistinctis actu non potetit dici componi, sed rigorose loquendo potius resultare totum , quod qua tale , partes non deposcit. Unde totum hypostaticum , constat natura humana, & Persona verbi,ne que tamen Petaona verbi, est pars. Et circumne difficultatem Di C i Po s s E T il. In resolutione Continui, deveniendum tandem ad minima Physica. Hanc

conclusionem in re docuetunt antiquiores ιdum censuerunt componi,continuum ex paratibus finitis divisibilibus. Eam innuit Coninch& Lessius apud de Lugo Disputat i s. de Eucharistia, Sect. 3. ubi asserunt Christum non esse infinities potentia, sed finities in Euchariastia, juxta numerum finitarum particularum sensibilium, docentes Christum non permissurum , ut tale minimum infractione hostia: dividatur; ubi supponunt, quod si divideretur, no foret sub illa parricula Corpus Christi. Quod autem illi docent de Corpore CHRI-bii , idem nos cum restrictionibus insta ponendis, dicimus de quantitate. Habeti etiam

ejus fundamentum potest in Euclide Lib. r. Prop. L ubi dicit i per divisionem perveniritan ciem ad magnitudinem,qui; si minor,proposita minori magnitudine, tandemq; ut A gulus rectilineus,st minor angulo contingentiae. Forte etiam aliquantulum meminit hujus sententiae Aristoteles , nam hic censuit quantitatem non esse a subiecto separabilem, ε tamen primo Physicor. Te c. i8. M secundo Pityueor. Tex. 3 s. dicit: substantiam, sublata quantitate non eae divisibilem, cum autem tolli illa non possit a substantia, utpote ins parabilis ab ipsa, nisi divisione ipsius substantiae, admittit hoc ipso deviniri ad talem divisionem substantiae, quae divisibilitatem ult tius non admittat. amittendo scilicet multitudinem partium, seu quantitatem divisibili tati subiectam. Huius sententiae accipi primum fundamentum cogitandae. sub meo doctissimo Profestare Patre psi TROPA piis Ri, qui

discurrens quandonam Sacramenta causent gratiam, docuit illam causari in minimo senstabili. Cujus Scripta magno inter alia pollcntencomio, quod quo diutius leguntur, magis semper sapiant, de insorinent. Probatur haec Concluso argumento non

nisi negativo. in resolutione & divisione continui, non devenitur ad indivisibilia, ut probatum eY Aristotele. Ergo devenietur ad partes. Non ad partes seinper divisibiles, propter dissicultatem supra propositam. Ergo ad partes non ulterius divisibiles , quas appello minima physica. Vι intergatur Coo ausis suppo No primo. in istis quae partes demolem requirunt. devenire tandem est, ut nisi

certa moles detur, illa dari non possint. Sic devenire est ad minimum materiς, quo non dato, Corpus organisari x formati non potest. Rursus quia molem & partes certas, requirit ulna ex semiuina, ne divinitus quidem, caeteris salvis, seri potest ulna. Conformiter ad haec dici potest rationem quanti requirere

partes, & molem determinatam , adeoque,

deveneri posse ad tale minimum quantitatis, ut nisi eo salvo & integro , subsistere possit

quantitas, ita, ut sicut organisatio in corpo te, longitudo in ulna, determinat sibi certam magnitudinem ι ita eam determinet sibi etia inquantitas e consequenter dico, in illa medietate minimi, non esse iam reperibiles alias medietates quantitativas : S sicut si quaeram in sententia communi i cur non possit dividi quantitas in partes non ulterius divisibilesqrespondebitur, quod id proveniat ex essen-

SEARCH

MENU NAVIGATION