장음표시 사용
111쪽
O Deus sit primum, adaequatum,
Biectum primu naturale intellectus viatoris bifaria accipi potest: Primo 'T 'κ pro eo ad quod naturaliter potentia inclinatur,&tale est ensin comuni Deo& creaturae, dicitur obiectit terminatiuuquod potentia recipere potest, si lac pro ducat illius notitiam, siue non. At motivum obiecta est cuius notitia intellectus produc ere potest sua virtute, & cst creatum. Secundo pro coquod naturaliter cu concursu generali potemtia concipi potest,&huiusmodi pro statuis' est res materialis,vel sensibilis,cum pro hoc statu non intelligat, nisi mediantibus phantasmatibus,propter ordinem potentiarum, & propter originalis peccati poenam,secundum Augustinum: Licet tamen Deus sit immaterialis, & insensibilis,potest nihilominus mediantibus huiusmodi phantasmatibus cognosci per abstractionem,ut dictum est silpra.
' Vtrum trinitatis vestigium in omni sit creatura. Portet,assertoreAugustinovi&creato Lib. c. δε re per ea quae facta sunt intellectu co- Tri. D. vis. spicietes,intelligamus Trinitate,cuius in creatura, tuo modo diguum est apparet ue -
112쪽
stigiam: veruntamen,quia secundum Aristotelem omnes tiansferentes secundum aliqua
smilitudine transferunt, Id est quando quid piam quod non est in aliquo attribuitur eide, hoc fit per similitudinem quandam, sicut cum ira ascribitur ipsi Deo,propterea quod puniens
peccatores,schabeat ad modum irati hominis:
V sirium Ideo obseruandum quod vestigium est simili-quidssit, ludo partis animalis, ab ipso impressa in aliquod sibi cedes, ut si pes animalis imprimatur pulueri, illa impressio derelicta eius det vesti-I P ut gium: imago vero est totius similitudo. Dein- obseruandum quod quemadmodumTrinitas est veluti quoddam totum numerale, quia non est ibi proprie numerus praedicamentalis, sed transcendentalis saltem in conceptu interulectus &persona est ibi quasi huius totius pars: ita etiam personae appropriatu est veluti eius dem pars, quandoquidem appropriati eius ratio in una complete reperitur persona, &acciapitur pro illo cui appropriatur. Quocirca licet creatura, ut in pluribus, nec personam repraesentet,ut est persona, nec appropriatum,ut
appropriatum squia non sic cognoscitur appropriatum, nisi persona cui appropriatur co gnoscatur) repra entat tame appropriabile,in quo quasi ratio partis Trinitatis saluatur. Qua-obrem in creaturis, respectu appropriatorum personis Trinitatis vestigium consistit, ut pote Vnum, verum, bonum quae in omni reperiuntur ente J repraesentant summam primi
principi, unitatem, quae Patri qui est princia
113쪽
LIBER PRIM Vs. 32pium a quo est aliarum origo persenariim)appropriatur, Nam ut unitas est principium numeri,ita pater est principium aliarum persona
rum J & veritatem, quae filio D qui per intelle
ctus modum procedit J appropriatur; Sc bonutatem, quae appropriatur Spiritui Sancto, qui pςr modum voluntatis procedit. Sic in omni creatura est modus, species, & ordo. Modus quidem accipitur pro mensura, v et limitatione iducti, id est creaturae, per quod repraesentatur potentia illimitata producentis. Conditio enim imperfectior qualis est limitatio in nequit enti inesse, nisi perfectior, cuiusmodi
est illimitatio D quae patri appropriatur J in sit:
Quia imperfectum dependet a perfecto. Species vero repraesentat fuminam pulchritudine, quae appropriatur filio, qui est imago patris summe sibi conformis. Ordo vero, vel in operationem, vel in finem, repraesentat opera tionem perfectissimam in Deo, scilicet dilectionem, quae Spiritui sancto attribuitur, Min qua summa consistit beatitudo. Est autem horum trium appropriatorum cum tribus primis correspondentia: quia Unitas correspondet modo, qui respicit Deum, ut causam ess- cientem, Veritas specie, quae repraesentat irsum, ut exemplat, Bonitas ordinem,quae respicit ut finem. Quod si obiicias in natura intellectuali esse . . Trinitatis imaginem, non igitur Vettigium; t, iis, si cum illa oppositas repraesentandi habeant ocBvum rationes. Respondetur, intellectualem na- ω i v
114쪽
turam alia ratione esse vestigium, & alia ratione esse imaginem , cst enim vestigium, sicut quaelibet essentia creata, in quantum cii cre ta secundum determinatum exemplar : Est au'. tem imago inquantum in ipsa est unitas essentiae , cum pluralitate potentiarum , inter quas est ordo originis.
DISTINCTIO M 3. QVAE. VLT. Vtrum in mente sit distincte Iri,i
Ic aliqua sunt praemittenda, primum a quod necessarium sit in intellectu postibili ponere speciem intelligibilem
priorem naturaliter actu intelligendi, ut facile colligitur ex Aristotele, & eius commentatore, afferentibus, uniuersale inquantum uniue sale nihil esse in rebus,sed tantum in aliquo repraesentante ipsum sub tali ratione, quod non
: Aa quana species intelligibilis: Et ait Phi
losophus, quod anima est quodammodo omnia, per sensus sensibilia,&per intellectum intelligibilia. Item lapis non est omnia, sed species, ab Aristotele, quia habet species conseruare, sicut locus conseruat locatum. Secun- Iuttaliam do praemittendum est quod intellectus, & ob- lectu in se, vel in specie praesens,sunt duae causae partiales actus intelligendi, ut patet ex Augustino. Liquido tene tu est sinquit quod omnis res, quam cognoscimus cogenerat in nobis notitia sui:ab utroque enim,scilicet a cognosto
115쪽
te,&cognitio paritau notitia. Ide: Ex visibili dc lib. 1 i Tri ividore gignitur visio: Vitu aute notitia,ab in- ρ
tellectu agente , vel passibili,vel ab utroque
producatur variae sunt opiniones, quaru quaeli- fctissim Diabet sustineri potest. Illa tame uitiatis probabi- ma urilis, quae asserit inrellectu agente, ne tu specie
intelligibile producere, sed actu etia intellige-di: intellectu verbpossibilem sbium ea recipe - re. Na sic ponitur conformitas rei,& nominis utriusque, mutuaque correspodentia in agedo
&patiendo,iuxta ip rhina definitiones. Quodsiinquiras, Vtraillarum duarum causarii partialium: ipsius notitiae sit principalior, obiectum mi ita pia
videlicet,vel intellectus, Respondetur, quod cipui ea. ipse intellectus respectu cogniticinum na-ja turalium: propterea quod iit illimitatio, seu causa indeterminata ad multoseffectus prodi cendos, dc obiectum, ad certum aliquem effectum sit determinatu. Hoc est propterea quod intellectus plures notitias specie disserentes gi- gnere possit: obiectum vero notitia siti duntaxat. Exemplum desumere potes deDeo,sole,&particularibus generantibus. Tamen obiecta beatificum, ut clare visum, cum multum pat iis intellectivae facultatem exceda potest habere totam efficientiam visionis, aut principaliore, quam intellectus: Propter, inquam,talis obiecti excellentiam, &defectum, seu imperfectionem partis intellectivae : de quo vide in . dist. ', &quolibeto 13, i , & IJ. Hispositis expendenda sunt tria : Primum
quid sit imaginis ratio, unde ad propositum
116쪽
translatum est vocabulum: Deinde respectu l
cuius in Trinitate sit imago: Tertio, in quo in nobis est imago. Quantum ad primum, quemadmodum ex praecedenti constat resolutione, imago ostre praesentativa totius , in quo a vestigio differt, quod est repraesentativum partis duntaxat. si enim totum corpus esset impressum pulueri,sicut pes est impressiis, illud derelictum esset imago totius,&vestigium totius, & perinde ac illud est imago partis. Nihilominus haec repra sentatio totius nσnsuffcit sola, sed requiritur illud,quod est imago natum esse exprimere,&repraesentare id,cuius est imago,eo modo quociugies aliqua erigitur hoc sine, ut Regem vel alium quemvis repraesentet. Hoc aute ex Augustino colligitur: ait enim : Quantucumque duo oua sint similia, unum non est natu imitati aliud. Quantum ad secundum, operae pretium est, ut creatura, quae est trinitatis imago, unitatem essentiae diuinae, trium distinctiones persona rum, & originis, seu processionis ordinem re
praesentet. mQuantum ad tertium, obseruandum quod animae ipsi assignantur tres vires,seu potentiae, nempe memoria, quae nihil aliud est quam anima, aut intellectus agens cum specie intelligibili: nam haec duo obiecti notitiam gignere Valent, quo sit ut memoria quoque pςrfecta dicatur. Quod si cum aliquibus philosophis,&Theologis intellectui possibili vim producem
117쪽
gi notitiam adscripseris,ncia intellectui agen- iti erit ipse possibilis intellectus, ut productivus notitiae, cum specie intelligibili memoriar, sed
primu a me magis probatur. Aduerte insiperquod memoria perfecta coplectitur cita volu tate ipsam,ut est principiti producti tu amoris,&hoc quide ut pi enepatre repra sentet,in quo est medium foecunditatis ad generandii,sed adspirandum secunda potentia Dei intelligentia, aut intellectus, quae est anima ipsi, seu intelle ctus possibilis inquantum recipit in se notitiam
genitat Tertia est volantas,quatenus in se suu quiuem e.-- recipit amorem, nam quatenus eum elicit refertur ad primam potentiam, sicut&intelle- imis ut est productitius notitiae,nempe ad memoria perfecta. Imago aute trinitatis consistit in his tribus unimae potentiis , ut sunt sub ad sebus suis tribus,id est inpotentiis&actibus earusimul quandoquide tres potentiae sunt una, &eade anima,ex quo diuinae assentiae unitate repraesentant,&actus earum reipsa distincti, distinctione personarii repraesentant. MOdu Vς-ru processionis ipfarsi personarum imperfectErepraesentant. Na no titia, quae est secuda imaginis pars,non producit amorem, ' pii est ter--t. j. tia pars, sicut Filius in diuinis Spiritu sanctum Tri .cap. x comproducit, sed propter ordinem duntaxat 9 4 quo tertia imaginis pars secunda pr stupponit, repraesentant ipsam trinitate. Nemo enim v i
ait Augustin' vult quod omne quid, vel quale ue i, L
st nesciat. Unde colligitur Augustinum acci- T im cisi ere Voluntate, ut est tertia imaginis pars, pro
118쪽
actu amoris,&no pro potentia ipsa. Dupliciter enim Augustinus assignat imagine, Primo dia
cenS,mens,notitia,&amor. Secundb memoria
intelligentia,&voluntas,& utrobique per metem in prima assignatione:&memoriam:in se- cuoda complectitur utraque vim,videlicet ii telligendi,& volendi hoc est intellectu,&voluntatem ut sunt potentiae suorum actuu notitiae videlicet vel amoris productivae na quatenus suos recipiunt actus, intellectus, notitia,& voluntas amorem. Ad secundam,& tertia imaginis partes referuntur, illa quide ad secundam,haec vero ad tertiam. Obserua nihilomin' persectissimam & vltimam imaginis rationem esse in praedictis potentiis & actib',quando sae potentiae habent Deum pro obiecto : nam tunc anima non habet solum similitudine Trinitatis expressiuam ratione suarum potentiarum & actuum,sed etiam ea ratione, qua actus ipsi conformantur obiecto, quandoquidem actus est vere obiecti similitudo.Hoc aute contingit, cum anima Dei meminit, denique Deucontemplatu ac diligit. Hoc aute ex Augustino colligitur, in eo. solo, inquit, quod ad con- . templationem pertinet externorum,n5 solum est Trinitas, sea etiam imago Dei, in hoc autequod derivatum est in actione temporalium,etianis Trinitas possit, non tamen imago Dei
inueniri potest: Quod intelligendii est de expressissima imagine,&perfectissima similitudine,Dcinde est imagoTrinitatis sed min perse- iste quando anima habet seipsa pro obiecto.
119쪽
Nam licti tunc non habeatur ab ipso Deo immediate, veluti a proximo obiecto similitudo,
habetur tame quandatenus,in quantu in men- re,ut in imagine De cognosditur. De hac ima- 'gine loquitur Augustinus. Ecce inquitJ mens et smeminit sui, intelligit se, diligit se, hoc si ceruia O .mus,certainus Trinitate , nondii quide Dei sed ipsam imaginem Dei. Respectu vero obiectorii inferiorum in ment licet sit imago,non tamen ita perfecta: iuxta quem sensum interpretandae sint variae Diui Augustini authoritates. Ex his liquet in parte sensitiva imaginem non posse consistere, ob id quod in ea non sit
potentiarum consubstatialitas, nec modus agendi duplex, naturalis videlicet, & liber, sed .
naturalis duntaxat, ut patet ex Ioanc Damasce-no,asserente quod bruta in sitis operationibus non tam agunt,quam aguntur. Obii cies aduersus praedicta Trinitate naturaliter cognosci posse,exmete naturaliter cognita, si mens distincte Trinitatem repraesentet. Respondetur ex creaturis naturaliter non posse cognosci Trinitatem: Nam licet anima, Vel liab. 0 δε angelus sit Trinitatis imago, hoc tamen non Tu.cap. 7- cognoscitur naturaliter,ssea est creditum: asser m se. tore Augustino, qui videt sua mentem, &in ea Trinitate,id est,tres potentias,quae sunt id mete, nec tamen credunt ea esse imaginem Dei,
speculii quide vident,sed n5 videt per speculucum nec ipstim quod vident sciat esse speculii. Adde quod imago dicit relatione, quae nisi cognitis extremis naturaliter cognosci nequit.
120쪽
DI s T. r. 4yasTro' .Quauis autem ipsuin fundamentii natu liter cognoscatur, non tamen terminus squi est essentia diuina sub propria ratione. Praedicta ij tur de imagine valent credenti Trinitatem ad perscrutandum, & persuadendum. Quod si adhuc obiicias nihil, quod sit in anima plus repraesentare una persona qua aliam, chin iecundit Augustinum pater est memoria, intelligentia,& voluntas,& filius consimiliter: ergo una potentia no magis distinctErepr sentat una persona, qua alia, cum illae tres potetiae sint in singulis personis. Respondetur una pOtentia magis repraesentareuna perso na,quam alia, non propterea quod in illa sola persona sit potentia,sed quod propius repra stet modum
originis talis personae,ut exempli gratia,memoria repraesentat patre,propterca,quod gigii at fi liu, quaten' habet ratione memoriar, & non ut habet rationem intelligentiae,aut voluntatis.'
Virum hae prapositiones sint νer Deus generauit alium Deum, Deus est Pater. Filius. Spiritus
sinctusὶ Rior earu propositionum falsa
cit, propterea quod non sit ali-5 us Deus a patre,sed unus dunta-9 xat. Audi Israel, . dominus Deus h tuus unus est, & illud: Ego sum Deus tuus qui &c. Is autem terminus alius )si-:nificat diuersitatem in essentia,& natura diuia quae nulla est; Sed haec est vera,&catholica,