장음표시 사용
241쪽
cst ars quaedam omnipotentis,atque sapiEntis Dei plena omnium rationum viventium , Mancommutabilium,atqui ars est habitus praeficus,ergo in Deo erit scietia praetica. Respondetur,quod ars potest sumi bifaria, primo pro habitu apprehensuo rectitudinis agedorum, licet non sit directivus potetiae operantis,hoc Arabifaria modo ars conceditur esse in Deo respectu fa- sumit r- ctibilium.Nam post determinationem diuinqvolutatis, intellectus videt agendorum ordinem. Secundb accipitur pro habitu nedii cognitiuo rediitudinis agendorum,sed etiam directivo potentiae operantis, & sic est quidam habitus practicus, sed sic non est in Deo. Prae-- q. s. t rca Obu cieS quod Ideae,secundum Augusti nu, sunt rationes secundu quas formatur esse factibile,unde consequitur in Deo csse notitia praetica. Respodetur quod ideae sunt rationes factibilia repra entantes , sed non continent virtualiter aliquam notionem praeticam seu dictantem de agendo, vel non agendo: Noli - . tia autem operabilium non est praetica, nisi principia,aut conclusionem praetica includat.
commutabili certitudine diuinae scientiast are rerum contingentiaὶ
ALiquod ens esse cotinges est propositio
t primo vera seu immediata, leno demo-rbsitiori s strab:lis propter quid,idcirco quod ens no ha- se nota. beat desinitione cu sit extra gen' per qua haec
242쪽
passio de illo in syllogismo dernostrativo concludi possit, nec potest per aliam, passionem
priorem demostrari, quia ordinem esse in ipsisentis pastionibus non sitis conitat. Quamob, rem Aristoteles arguens aduersius Stoicos, qui
omnia necessarit, euenire contendebant, non , in
deducit ad aliquid impossibilius hypothesi, &positione eorum, sed ad aliquid impollibiles ii ' nobis manifestius, ut puta quod non OportCr, i nec consiliari,nec negotiari, &C. Vnde coli is . cludit negautes huiusmodi manifesta, indige. re poena,vel sensit. Nam secundum Aviccn- in N, negantes primum principium , sunt ver bcraixdi, vel igni eXponendi, quousque conce- dant non esse idem comburi,& non comburi, aut vapulare,aut non vapulare. Prima autem . . radix contingentiae est voluntas diuina. Nani
i cum sit prima,& perfectillima causa,ii ipsa ne se is --Cessario ageret, ulla alia causa agere posset co tingentesiquandψquidem secunda causa ope
ratur eo modo quo a prima mouetur. Insuper omnes effectus comproducuntur a diuina voluntate, quare si ipsa necessarid agat, nullii erit contingens. Vt autem noueris quemadmodum in diuina voluntate sit ponenda, contingentia,rationem desivme ex nostra. Voluntas
enim nostra, cu sit libera potest succestiue velle de nolle, id est diligere & odire,& hoc manifestissimum est. Deinde cum nostra volutasse prior prioritate naturae suo actu, etiam cum est elicitus in illo instanti in quo actum elicit, iest contingentia: quia voluntas, ut prior natu-
243쪽
: raliter ipso actu, sic illum contingendo eliciti quod ut prior oppositum illius elicere poster. Libertatem igitur voluntatis nostrae coco mitatur pramentia ta ad opposita siccessitae , qua ad optata pro eodem instanti,hoc est quod a terutrum sine altero ponere valeat. Quapropter propositio haec δc similcs, Voluntas dilia gens Platonem potest eum no diligere aut odire,distinguenda est,nam in sensu composito est falsa, significat enim quod retines dilectionem Platonis possit simul & semel eum odire,
aut non diligere, tunc enim contraria esset in eodem subiecto: Et duo contraria de eodem respectu eiusdem enunciarentur. In sensi autem diuiso est vera, quia denotat Voluntatem successive posse illis actus oppositos clicere Consimiliter de diuina dicendum cst volui te: Sicut enim nostra voluntas diuersis actibus in diuersa ferri valet obiecta, sic diuina volui ras unico actu simplici,& illimitato in quae clique fertur obiecta, & in nullu necessario scr-tur,pra terquam in suam cssentia, nam in omnia Creata cotinget crfertur. Siquidem ipsa,vt prior naturaliter suo actu, etia, cum ipsu elicit
Oppositu clicere posset, no quidem quod poc' sit in opposita obiecta simul coniunctim ferri, nam hoc implicat contradictioncm,nec quod possit in ea uiccesime, hoc cnim mutabilitatCarguit,sed potest in opposita diuisim, id est in Vnu,vel in alterum. In co cnim in stati, in quo vult Antichristum csse,potest velle ipsam non esse. Reliquum est nosse quemadmodii cum
244쪽
rerum cotingentia stat certitudo diuinae scien- se retia ditiae ad quod dicendum quod diuinus intelle inae certi-etus aut effert simplicia extrema, quoru viaio ' in re est contingens ipsi voluntati aut si obiicit complexionem' extremorum, obiicit eam veluti neutram,hoc est nec veram nec falsam,& voluntas unam eligens partem,ut puta coniunctionem duorum extremorum ericit util- ilud sit determinative verum. Praesumptam autem determinationem diuinae voluntatis, per quam contingens est determinate verum, intellectius diuinus in diuina essentia illam cognoscit veritatem, & hoc quidem naturaliter, quantum est ex parte ipsius essentiae,quia diuina essentia naturaliter repra sciat omnia vera, necessaria quidem in priori inuati, ante actum voluntatis: Contingentia autem subi de post determinationem voluntatis: & sic essentia est ratio intellectui diuino omnia cognoscendi, quia eminentissime, & perfectistime omnia continet, & certitudo cognitionis diuinae est ex determinatione diuinae voluntatis, quam diuinus intellectus nouit immutabilem& nullatenus impedibilem. Quocirca intellectus diuinus determinat certo, infallibiliter, ac immutabiliter omnia cognoscit etiam contingentia. Omnia nuda, &c. glos id st, . ex omni parte . plene visa. Nam quidquid A i est perfectionis in scientia, est attribuendum diuinae scientiae : sed certitudo , indecepti bilitas de caetera, dicunt perfectionem scientiae , Quamobrem diuinae scientiae sunt a L
245쪽
s. . , 'O- scribendae, non tamen sit continῆentia necestius uti m satio,quia nec sunt vera necessario, sed cotin ''s 'se genter,& eo modo,quae vera sunt, ab intelle- cognoscuntur Cum praedicta autem Certi tudine diuinae scientiae stat rerum contingentia:Na sicut voluntas potest non velle aliquod Contingens, scintellectus illo modo potest non scire. Quia lic illud contingens per diuinam voluntatem ut determinatum ad esse,
, nihilominus quia illa determinatio ut dictum
cst libe est, de continges,potest non e se tale ι , . contingens. Arguitur in futuris contingenti-h.fri . Ulf bu a sertore Aristotele, Non est determinata Veritas, ergo nec certa & infallibilis notitia: Antecedens autem astruit,propterea qubd secus no oporteret negotiari,aut de aliquo con- .s liari, cum necessario illud eueniret. Respon- , detur quod in propositionibus de futuro non . est similis veritas, sicut in illis de praesenti , de praeterito, quandoquidem in istis sic est dete minata veritas, 'ubd alterum extremum iam positum est in esse, & inquantum huiusmodi, nullo modo subest facultati ipsius causae: In illis autem de contingenti non est talis determinatio. Nam tam et ii intellectui diuino vita pars sit determinate vera & etiam in se sit vera, non tamen ita quin sit in potestate causae primae pro illo instanti oppositum ponere, & ista indeterminatio sussicit ad negotiandum &
246쪽
Raedestinatio bifaria accipitur, Primo Prias dc proprie pro actu diuinae voluntatis, q-Hquo rationalem creatura ad aeternam cligit vitam,seu decernit ac determinat se daturum illi in prassenti gratia, Sc gloriam in futuro. Secundo accipitur fiasius pro actu etiam intellectus diuini , pro praecognitione videlice quam habet Deus salutis electorum, quae quidem pr cognitio concomitatur,& conse- quitur electionem. Quemadmodum autem .diectum est resblui. praeced. diuina volutas ct ca ipsius creaturas libere & contingenter sese habet, Quo circa contingenter saluandos prae' destinat, & postet eosdem non praedestinare, non quidem ambo opposita simul,nec succes- siuὰ, sed utrumque vivisim in instanti Oeternitatis cilicere potest: Ex quo consequitur,qud d
is qui pr destinatus est damnari possit, quan- '
doquidem ob praedestinationem non est eius
voluntas in bonum confirmat ut peccare ne queat,& conformiter in peccato perseuerare,& tandem damnari, sed sicut potest damnari, ita potest non praedestinari. Haec igitur propositio,praedestinatus potest damnari & similes, i distinguenda est,secundum sensum compositum,& diuisium, In sensu enim composito fal- .sa est, significans eum qui praedestinatus est, manente tali praedestinatione damnari, qud d
247쪽
utique accidere nequit, In sensu autem diuiso vera est,& debet explicari per has duas cate goricas, Is prae testinatus est, dc is damnari Walet, demonstrando in utraque electum ad votam aeternam : utraque inquam harum cate
goricarum vera est, non quidem, quod duo oppossit simul esse pollini, aut sibi inuicesu
cedere, quia in aeternitate est utrumque: Sed dic itur vera simul inquantu actus diuinae VO-luntatis cosideratur, ut prior naturaliter, ant
quam transeat super tale obiectum svidelicet gloriam isti In illo siquidem priori naturaliterno repugnat ei esse oppositi oblucti, imb pos is et esse aequaliter obiecti oppositi:sed obiicies, bLib. 6. tibi. esse praeteritu est simpliciter necessariit. Nam
secundia Philosophu, hoc solo priuatur Deus ingenita facere quae facta sunt.) Atqui praede-
stinatio hui' praeterita est, cum ab aeterno De cu praedestinarit, est igitur simpliciter necessarium hunc est praedestinatum, & per consequens nequit Deus eu non praedestinare, nec ipse damnari. Respondetur, lubd haec ratiocinatio falsum supponi quia enim imaginamur actum diuinae volutatis velut praeteritum,non cocipimus libertatem eius ad actum huiusmodi, Actus autem diuinae voluntatis non praeterit,sed semper stat, quia instans aeternitatis, in quo est talis actus seper praeses est: unde adeo potest nunc Deus in instanti aeternitatis aliquid velle,aut aliquem praedestinare; perinde ac si voluntas eius ad nihil esset determinata. Authoritas proinde Aristotelis accipienda es i
248쪽
de his quae in praeteritum transierunt, sicut est iactus volutatis humanae: Praedestinrtio autem huius non transiit,quia in Deo idem praedes Lnasse,praedestinare,& praedestinaturii esse: ista namque verba non consignificant partes temporis mensurantis actum istu, sed consignifi icant nunc aeternitatis mensuras. Hunc actum quod nec est praeteritum, nec futurum,sed co-
existens omnibus istis. iterum obiicies: Si praedestinatus danari possiet,hoc no eueniret, nisi peractum suum, posset igitur per actu volun- tatis creatae, diuinae voluntatis actus impediri. Respondetur cosequentiam nullam esse, quia non potest stare determinatio diuinae volutati cu opposito eius,quod determinauit: Nam sicut praedestinatus peccare potest, δί damnati: ita Deus potest eum non praedestinare, haec enim se inuicem necessarib concomitantur: Tuc Autem voluntas aliqua impeditur, quan
do sta, in proposito,& non sequitur effectus.
Est ne aliquod praedestinationes, trepro- butionis meritum3 Iuus Augustinus asserit, qubd pro- In vise ta pter fidem, quam praesciuit Deus tu q*R '-- Iacob, qua sibi esset crediturus,& infidei talem in Esau, illum praeelegit, & hunc non.i & alibi ait, Cui inquit, vult meretur, de quem vult indurat : Sed haec volun Lib. 8, 3. 3.tas Dei iniusta esse non potest , venit enim q- - -
249쪽
Lb. 1. R - de'ccultissimis meritis.Sed hoc retractat, detrast, ς. x . aperte ostendit lubd si propter futura merita electus esset, iam non ex gratia esset electio,
de de fide ait illud non dixissem : si fidem inter
dona Spiritus sancti connumerare sciuissem. Vide Magistrum et . cap. huius dist. Henricus autem asseuerat bonum usum liberi arbitrii a Deo praeuisum, esse praedestinationis causam, α malu usum eiusdem etiam a Deo praeuisum, esse reprobationis rationem. Sed praeter rationem id assertuna videtur,cum Deus no praeuideat aliquem bene virum libero arbitrio, nisi quia vult , dc praeordinat eum bene usiuru ipso libero arbitrio, Quandoquidem certa futuro ruin contingentium praeuisio ex diuinae deter minatione voluntatis est,quapropter no prius illud intellectus praeuidet, quam volunt f id ipsum determinauerit. Adde quod & haec HCaici ratio no sit comunis, cum paruulis in pue ritia discendentibus, quos no praeuidet Deus bene aut male libero arbitrio Vst ros, comportat. Fatendum est igitur veluti facris literis magis consonum praedestinationis , & reproba rihil Misa 60 i qu tenus actus ipse est a Deo nullamitauis aut esse causam,aut rationem. Hoc patet, quia ni- reprobatis- hil temporale est ratio aeterni, omne quod innu Hla est praedestinato aut reprobato reperitur,tempor
rati est, & ipsi praedestinatio Sc reprobatio
aeterna,id igitur quod in homine futuruna, non est praedestinationis aut reprobationis causa. ED. i. Huc accedit Apostolus , Elegit nos , inquit, 2 omus . i. ante mundi constitutionem. Et vocavit nos
250쪽
LIBER PRIMUS. 93 vocatione sancta non secudum opera nostra, sed secundum propositum suum , & gratiam, Ioan. Ip& illud Ioasenis, Non vos me elegistis,sed ego elegi vos,&c. Ite ad Romanos, ubi argumen tum hoc repetit altius, & futius prosequitur sab exertiplo Iacob, & Esau electorum simul,& reproborum conditionem sic tractat cum nondum nati essent, &c. Fratres sunt Esau &Iacob iisdem geniti parentibus, eodem adliud utero conclusi: In illis omnia paria, diuersum tamen de illis Dei iudicium. Alterum enim as
ciuit,alterum vero reiecit: Sola crat primoge nitura cuius iure alter alterum praecederet, at
qui illa quoque praeterita iuniori defertur, quod negatur maloii. Immd in aliis quoque destinato consilio primogenituram videtur semper cotempsisse Deus, ut omnem gloriandi materiam carni praescinderet. Repudiato I fmaele animii ad Isaac adiicit, postposito Manasse Ephraim magis honorat: causa si quaeras,
hanc redditi Apostolus, Quia M oysi di tu est,
Miserebor,cuius miserebor, &c. Verum ergo
inanet illud Augustini,gratiam Dei non inue nire cligendos, sed facere. Quamui tu prae mina. Adestinationis non sit ratio aliqua, quatenus est a Deo, nec etiam ex parte praedestinati aliquomodo prior ista praedestinatione propter qua illa actio diuina magis terminetur ad huc qua ad illum: tamen hoc modo est in reprobato R proba- aliqua reprobationis ratio.Primum fatis asse tum est, sed nihilominus hoc quoque medio satis astrui potest. Omnis enim ordinate voles