장음표시 사용
341쪽
idem praestitisset non sequitur,si quidem prole,
humana habet membrorum teneritudine,propter complexionis bonitatem & congruentia naturae, quae a debiliora c5plexione ad fortiora procedit, etia quemadmodum in statura corporis , & membrorum usii per temporis accest in
profecissent, sic in exordio natiuitatis sensitim perfecti extitissent,& per temporis interuallum in sensu,& cognitione profecissent. Vnde primi, fuissent inscij,& rerum ignari: Tamen hiecignorantia si ignorantia dici debeat non fuisset in eis culpabilis,aut peccati poena, Imo nec ignorantia proprie dicenda fuisset. Siquidem ignorantia no dicitur nisi clim id quo d sciri, Mno ignorari debet, nescitur. Dicit eni priuationem scientiae, quae est apta inesse pro illo tempore: Et haec sola est peccati poe n deculpabilis. DIST. 11. QV EST. I. potuit ne homo primum venialiter delinquereὶ AJam tb Vm Originalis iustitia ultimo fini, qui est
tuu primi. a Deus ipse, hominem non perfectius con ve taliter iungeret, quam gratia gratum faciens nunC Τ' viatorem coniungat, de conringit eum qui cistin gratia quantumuis perfectus fuerid, venia
liter delinquere, praeter amistionem gratiae, Vipatet ex illo , Si quis superaedificauerit &c. Sci Cor. 3. cx illo, Si dixerimus dcc. & illo, in multis osten I. Istam. I. dimus omnes &c. Cosequens est etia habete mi 3 iustitia originale offendere posse venialiter, licet eam no amittat. Secus veniale no minus i
342쪽
stitiae repugnaret, quam mortale, si utrumque eam corrumperet. Adde qui, d aliquis actus ex enere esse potest veniale, quale verbum otiosum, hoc autem potuit Adam proferre, Igitur,& venialiter peccarc. Nam actus ex se venialis non fit mortalis, nisi intercedat praeceptum itilud prohibens ex necessitate salutis. Quod sane non interuenisset, quia Deus ipse. ius praece- I. Ioann. s. pia grauia non sunt,& iugum suaue,ac onus le- Matth. u. ue, non obligastet ipsum hominem semper ad faciendum quod fuisset melius, vel ad vitadum quodcuque retardatiuum mcliori bono. Hoc νὴ cuippe admodum dissicile homini fuisset. in m ' beatis autem nequit e se veniale peccatum,nili fisd ra. dimitteretur sibi ipsis, & tunc etiam talis actus in ipsis esset mortalis,propterea quod praeceptu iit eis intermisse Deo frui,& semper optima operari. Illi siquidem habent perfecte adimplere praeceptum illud, Diliges Dominum Deu tuum
OVo exactius peccati Adae grauitas expendatur, operaepretium fuerit imprimis talis peccati qualitate rimari, quam ut adsequamur, obseruandum est in genere esse duos voluntatis actus, videlicet velle, & nolo seu amare, Modire: E t peccatum nequit esse primum in noti , te, sed in velle. Est aute velle,seu amor duplex, nempe amicitiae , & concupis centiae,seu com-
343쪽
modi, ille est propter amatum, hic propter a-La,. 11. -- liud. Prima aute A dae peccatum no fuit ex in prege. H. moderato amore sit,sicut primu angeli peccatu sed immoderato amore amicitia: yxoris. Siquidem, ut ait Augustinus, noluit eam contristari, qua credebat sine silio so latio contabesccre,d a se alienata omnino interire, non quide carnali victus cocupiscentia,qua nondusenserat,sed a-naicabili quada beneuolentia, tua pleriique sit,ut offendatur Deusine offendatur amicus.No igitur fuit amor concupiscenti. x, vel libidinis, quia is non tu erat. Ex illo autem inordinato amore gravi' sequebatur peccatu, nempe velle exple
re quod no licuit, id est violare praeceptum Dei esu ponii. Ex hoc possumus clicere grauitatem huius peccati . Grauitas enim alicuius peccati depraeheditur vel ex eo quod opponitur maiori bonitati, sicuti oditi Dei eius dilectioni, vel ex eo quod pluribus praeceptis prohibitum est, ut occidere homine grauius est qua no obseruare ieiuniti ab ecclesia indictu: Quia illud iure naturae & diuino prohibitum est, istud ver , iuro
positivo. Neutro autem modo fuit peccatum Adae maxirnu, quia non fuit directe contra m
ximu,& ptimii praeceptu, Diliges dominu Decituum &c. Nec contra huic proximii, quod est de dilectione proximi. Excedere enim in prima dilectione sicut excessit A dam, minus aduersatur tali praecepto, & praecepto de dilectione Dei, qxiam proximum odire . Nec fuit prohibitio illa esus illius fructus de lege naturae, seu prohibitus quia malus, sicut decu p ecepta do
344쪽
ogi. Eius enim illius fructus in se non fuit malus, sed filii solum malum, quia prohibitu ad
expetiendum eorum obedientiam. Si enim noluisset prohibitum, ita licuisset eo vesci sicut alio: Ex quo concluditur peccatum primi hominis simpliciter, & secundum suam n Amram minime fuisse grauissimum. Quinim , plerique nunc grauius delinquunt,ut Atheistae, Libertini, haeretici,blasphemi &c. qui nisi resipiscant grauius punientur,quam puniretur Adam damnatus pro tali scelere. Si autem conscramus Adae ,
peccatu peccato Euae, istud dubio procul pec- . catum grauius multo fuit, quippae quae usurpare voluit diuinitatis aequalitatem, & nimia praesum ptione elata credidit ita esse futurum. Haec
in i Dist. 1x .e autem non Irreplerunt in animum Adae , pro
quo vide Magistrum. A dde quod ait Apostolus, Adam non fuit seductus. Inde etiam colli- I.aάTim. I.
gitur, quod mulier plus peccauit, quia grauius punita est, cui dictum fuit, In dolore paries filios: item fuit peccati viri causa, ergo grauius. Obserua nihilominus ut plane interpreteris
dicta patrum , qui videntur nonnunquam aggravare magis Adae peccatum , quam Euae in peccatum possc aggravari ex circunstantia accidentali propter ex cclientiam, & dignitatem personae, quae prop terea cauere peccatum magis debet: insuper propter sortitudinem, & f cilitatem re sistedi. Quapropter,quia Adam exteriori pulsatus tentatione cecidit, tanth gravi' plectcndus erat, quanto leuiore impullii erat prostratus. Tentatio cnim carnis dissicilius vina
345쪽
titur quia de nostro cotra nos roboratur. Quia igitur Adam fuit circunspectior & nobilior & fortior ad resistendit,ideo p er accidens,licet
non perse,suum peccatum fuit maius. Traditat is, dis enim fuit Adae iustitia originalis, tanquam di- meritu, gniori,& circunspectiori, ac fortiori, ut ait Au- peccat.' δε- gustinus, Ita quod si eam perdere pro se,& to p in si ta posteritate perderet. Non sic auto tradita fuit . . mulieri . Ideo peccatu Adae accidentaliter fuit
ha; Psalini. grauiu peccato Euae, formaliter tamen per seciae nou mere,& praecise in se peccatu Euae fuit grauius; rapui tunc Praedictis tamen videtur aduersari Augustinus, e qἰν --φ- clicens quod Adam,&Eua voluerunt rapere diuinitatem, & perdiderunt felicitatem. Sed dicendum est quod Adam non appetebat Dei aequalit tem directe & formaliter , seu efficaciter, sed tallina interpretatiue, quia divinia contempsit imperium, & voluntatem sitam diuinae ' LAEU Ea . praetulit voluntati& iussioni, &se sibi tanquadiaboli. Deo subiecit, & ex hoc Deo aequari voluit, Msic omnis peccans, ut ait Anselmus, vult rapere Dei aequalitatem, imo vult esse Deo maiorica propriam voluntatem diuinae praefert, non o Decuendo ipsi Deo. Eua autem tormaliter,&c ficaciter ea appetiit. 1 nsuper si dixeris ob peccatum Adae maiore fuisse inflictam poenam, quia mors ipsus M toti' humani generis,modb P - i, i, infigitur iuxta grauitatem culpae, Quan tarii se lorificauit. dec. & secundum qualitatem
delicti: Ergo peccatu illius fuit grauius. Rem - , detur quod licet mors sit generalior, qua QMxcunque alia poena pro peccato homini insti stas
346쪽
non tamen maior est poena,quam illa quae debetur,&coiresposset formaliterpeccato mo tali in inferno. Peccato autem Adae non debebatur poena talis maxima, quininid si pro hoe peccato solo fuisset damnatus, leuiorem sustianuisset poenam,quam multi alij.
Peccauit ne primus parem ex ignorantia . . Missis variis ignorantiae acceptioni Adam vinbus, primus parens no deliquit igno- Aliquitrantia erronea,quia error non pr cessiit peccatum ipsius, sic quod crederet factum illud esse bonu,aut bonum ex eo sequi. Nam ut ait Augustinus approbare vera pro U 3. δελfalsis est naturae lapsis, non institutie. Deinde in Cir non erat in eo ignorantia facti, sciebat enim vesci fructu illo esse contra Dei praeceptum. Sed fuit in eo ignorantia circunstantiaru consequentium,quantum ad grauitatem culpae, MPoenae,putabat enim veniale, quod erat mo tiferum. Existimabat siquidem se consequi facile sui peccati remissionem, nec existimabat Deum,adcb grauiter viturum tale delictum in seipso,& in posteriS. .
mis ne Deus voluntatem creare, qua per naturam peccabilit existar
347쪽
mm. O Ono sane supernaturali fieri potest, Angei' ne se ut sit creatura quaelibet rationalis im-qμ tus ' ωας peccabilis, quale donum uligini fuith pisaii.M. concessum, & bonis Angelis, ac beatis nil ccollatum est: At per naturam id nulli compe- VDε- tere creaturae potcst. Quod sane magis sacro homo. rum doctorum authoritatibus, quam rationi'
es bus fulcitur. Ait enim Anselmus respondens discipulo quaerenti ab eo,cur non potuit Deu facere creaturam rationalem impeccabile per naturam, quia non potuit inquit in ipsa facere Deum,quare nulla creatura potest esse impec- - ἡ in cabilis nisi sit assumpta a supposito diuino. Ite Lib.,.e. 11. Augustin' ait Angeli peccauertit,de daemones facti sunt, & cuicuque creaturae rationali prae statur, ut peccare no posit,non est hoc naturae iis ita aiu propri sed Dci gratiae. Insuper Hieronγmus: d. fri. ρρι- SQlu. Deus est inquit in quem non potest ca- . .. dere peccatum. Haec quoque ratio adferri potest. Omnis voluntas, quae non est sua regula, nec necessario est coformis regulae suae, potest deficere in rectitudine i sed omnis voluntas creata derelictae naturae sitae est huiusnodi, ergo potest dcficere, & per consequens non esse impeccabilis suapte natura.
Di inquitu ne severior portio ab inferior Sic utique animae portiones,non si intsc accipiendae, quasi sint duae animae potentiae abinuice distinctae, superior una,inferior altera: Quinimo utraque triPI ex est iuxta potentiarum animae numerum, VidC
348쪽
LIBER sECUN Dus a 32 liuet intellei' us,volsitatis,& memoriae, quaeli- bet etenim harum trium superior fortio dictitur pariter,& inferior. Cum enim ad Deum ipsum,& aeterna apprehedenda sese conuertunt quod contingi cum homo Dei memoratur, eiusdem perfectiones contemplatur, ac ipsum diligit) portio superior quaeliber nuncupatur. 1;ιλ δε At cum ad terrena sese deiiciunt etiam refe- Trinitie. 8 rendo eadem ad coeles ia,inferiores vocantur portiones. Vnde & A ugustinus: Rationis autepars superior aeternis rationibus conspiciendis,3 vel consulendis adhaerescit. Portio inferior ad . temporalia gubernanda deflectitur. Ex his igi. a. . tur manifestum euadit superiorem portionem Tab inferiori, non reipsa,sed cosideratione duntaxat separari,seu ratione actuum,quod& Augustinus asseuerat dicet: Cum veto dissierimus . de natura mentis humanae, de una quadam redisserimus,nec ea in haec duo, quae comemo' med sic rauimus,nisi per officia geminamus. Videam- 6.da sese 'pluis Magistrii. Quo d si dixeris A ligustinum f- litate 1bide costituere trinitatis imagine in superiori portione,& ea negare inferiori, hoc utique ait Augustin' propterea 'ludd in superiori portione sit expressius, qua in inferiori. Qua loqhiidecu animae potetiae tertitur circa aeterna habent libri. quanda speciale similitudine,cu personis diui- non. antis aeternis,qua no habet, ut c5uertiatur ad teporalia. Verulam e in eis etiacum alliciatur te
349쪽
Volutassias uxu es icitatium. Lib. ii. de
N ea fuerunt haeresi Go redus, & Henn--cus, trutauerint quidpiam aliud a voluntate, esse effectivam causam volitionis & nolitionis, ille phantasma , ille obiectum cognitum. 1 cd pro culdubio sola voluntas ipsa est
totalis causa suorum actuum, ut ostendit Augustinus hoc pacto, Quod si duo sinquit sint
aequaliteras scisti animo, & corpore, & postea tententur cadem pulchritudine vel obiecto, unde cist quod unus c dit culpabiliter & alius non cadit 3 Et dicit qui, d hoc solum est avo- De cocvt' luntate. Idem dicit Anselmus. Item Augusti-1 P. HV , ea quae simi oluntaria, nobisti. a bivio. estent posita in potestate, nostra voluntas neque esset laudanda, neque vituperanda,iaeque mouenda. Et qui dicit is et sentit voluntatem non esse mouendam, talis est exterminanduso ab hominum numero.Praeterea Anselmus,ub- uiri j.ὸ luntas instrumentum seipsum mouens, & ali- . bi: Voluntas mouet nos tanquam sua instri I b. I. retri menta. Augustinus: Nihil tam est in potestate p λ3- nostra,quam ipsa voluntas. Insuper Aristot
les libere profitetur, qu bd potestas rationalis est ad opposita,& subdit: Hoc autem dico a P petitum,& prohat resin,id est, electionem Ig tur appetitus est effectui' fiat volitionis. A idez3 i p. ; δliqu/ ςuζniunt contingenter, & euitabiliter, secus non oporteret consiliari, atquCnegotiari,ut dicit Aristoteles.Sed quae contingenter eucia iunt non fiunt a causa determin a ta ,seu naturali, quia tunc necessario euenir Ct: quare oportet illa esse a causa indeterminata
350쪽
Vtramgratia sit in aumae egentia melin potentiar
Nselmus liberius profitetur grauam Lib L A eme in ipsa voluntate , dicens, Omnis ineta. 3. iustitia,& iniustitia actualis scilicet, δί& habitualis) est formaliter in voluntate, Si- Ginia squidem gratia est quaedam iustitia, A ree titu- - potentia. do. Insuper opposita sunt circa idem , atqui' gratia,& peccatum opponuntur,& peccatum assertore Anselmo ibide, in voluntate existit, ergo & gratia. Praeterea gratia est forma aliqua in anima,ut patet ex illo, Charicas Dei di fusa est,atqui non est passio aut potentia, ergo habitus: per locum a susscienti diuisione data R ' ab Aristotele, omnis autem habitus est in Po C h 'tentia, quia opus bonum habentis talem habitum reddit, igitur & gratia in voluntate est. Postremo gratia cooperans est in voluntate, ergo & operans, clim sint idem, bH : DIs T. 27. . . QV A E s T. VNICA.
X praecedenti distinctione liquet grata G vitiam esse habitum, atqui non vitium, ' igitur virtus , & eadem reipsa cum A. t charitate, quandoquidem qua cunque excel - Lot..c. I letiae gratiae attribuatur,& charitati, & contrλ