장음표시 사용
371쪽
OBER SECUNDUS. Isodc struere, quam non cx incompossibilitate, sed ut demeritum destruit, Quocirca cum Augustinus air,peccatum est factum , vel concupitum contra legem Dei intelligendum est haec dici peccata materialiter , non formali
trum peccatum sit peccati parietarEcca una omne utique poena est , seu innexa inseparabiliter habet poenam, quandoquidem poena formaliter est priuatio boni conuenientis ipsi voluntati, seu volenti. Atqui peccatum priuat hominem maximo bono, nempe iustitia, & rectitudine debita,quae sanc est profectio nobilior, & magis conueniens ipsi voluntati, ut est libera, quam quodcumque commodum. Privati igitur hac aequitate maius est homini detrimentum &poena,quam quiuis dolor, aut tristitia, seu cu-ruscunque commodi salius a iustitia) priuatio. Vnde Augustinus: iussisti Domine,& ita est ut Omnis inordinatus animus poena sibi sit, dcidem, Neque enim ad momentum est dedecus culpae, line dedecore iustitiae. Inde prouenit, quod poena dicitur culpam ordinare, quia anima peccatrix nequit ordinatius, aut melius cile, quam in poena alias relinqueretur inor dinatum quidpiam in uniuerso. Ad hqc peccat in priuat hominem summo bono aepe Deo
372쪽
Voluntas enim corporale quaerens delectoatio-- ncm,s ritualem amittit consolationem, d66dcrans oblectari in creatura,siuauitate de deli. r.esai: .a xkδβdς serit qua sunt in summo bono: Cumque pδxuum & momentaneu prosequitur bonum, eati. maximo,&perent Privatur bono. Deinde peccatum unum est alterius poena. Nam in Guqesi Gm.1 si dicitur: Nondum completae sunt iniquitates P atm. 68. Amorrhaeoru,& apud Psalmista: Apponit ini-OR quitatem stiperiniquitate eorum, dc OZeam: sanguis sanguinem tetigit,id est,peccatii pec-R cato additu est, & Apostolum: Propterea tradidit illos Deus in pastiones ignominiae, & Vt Thcs impleat Peccata sua super, &c. Ioani etia dicitur per Angelum qui in sordibus est sordescat
7- ρ- adhuc Ratio adduci potest, quia volutate sese a Deo auertente per peccatu,iuste Deus siuam
subtrahendo gratia) deserit, quae proh dolor, a
Deo sic dereheta in alterii incidit peccatum. Praeterea iusto iudicio Deus cor peccatis Obnubilat, ut praecedentis peccati demerito, Sc in Tom. .co- alia cadat. Proinde ut Augustin' ait,praecede trata iam tis est haec poena peccati, & tame etia ipsa peccatum est. Iustillimi enim Dei iudicio traditi sunt, ut ait Apostolus, siue desiderado, siue alio modo explicabili, siue inexplicabili in passiones ignominiae, ut crimina criminibus vindicarentur Et supplicia peccatium non tantu sunt tormenta,sed & vitiorum incrementa. Addo
qui, d& voluntas peccas destruit in seipsa habitu seu inclinatione ad bonu,& sit ad malum propensa, quae cit ipsi maximum incommo-
373쪽
dum. Insuper incurrit remorsum, & afflictionem internam , licet distracta eam continubno prauentiat. Et quemadmodum subsequcns peccatum praecedetis est poena, ita praecedenS In moral lubsequentis esse causa oportet. Vnde Gregorius, Peccatum quod per poenitentia no diluitur,mox suo pondcre ad aliud trahit, & idem ii alibi ait: Contemnenti qui non vult poenitere ponit Deus offendiculum, ut scilicet 'rauius impingat. D.& Isidorus, Deus occulta superbia clericorum vindicat per manifesta luxuria. Praedictis aute aduersari videtur, quod habet Augustinus : Omnis poena iusta est, S iustum Tρm I M
Omne a Deo est,ergo & omnis pinna 3 Ueo ς EM O 1όiit: Sed peccati Deus no cst author, igitur peccatu no est poena: Hoc dubio procul ex Augustino no colligitur: Quod ut apertius noueris Obserua duplice esse poena, videlicet cotracta
qua dicut quae est alicui' boni priuatio,vi re-ititudinis actualis gratiae,visionis, & fruitionis ipsi' Dei,& inflicta,quae sane est quidpia positi tu homini discoueniens,ut tristitia in anima, dolor in corpore. Et huiusmodi poena, quaecu que, est a Deo sui dictu est Resol. praecedeti.)Et de hac intelligit Augustin',ait enim:In bonis operib' Dei, bona opcra sunt ista punitiva, licet sint mala istis punitis. Poena vero cotractano est a Deo effective cum nulla esti cicte habeat causa nec deficiente prim b ed descrete,&rclinquete,ratione primi demeriti ipsa creatam volutate quae deficit in suo defectu, dc in omnibus defectibus ad illam cosequetibus. A
374쪽
Deo enim sic deserta in secundu cadit demeritum,quia Deus non coagit ad illud bonum, videlicet ad rectitudine habeda ad qua quantum est ex se cooperatus fuisset: Id est Deus no iuuat hominem auxilio illo speciali, quo illi assistebat, cli es kt in gratia licet generale auxiliuilli no auferat,ideli prolabitur in varia scelera.
. Potest-ne a Dro peccatum esse
Vgustinus libere profitetur Deu peccati non esse causam, Ait enim nullo homine sapiente authore fit homo deterior: tanta enim est: ista in homine culpa, ut in hominem sapientem non cadat: Est autem Deus omni homine sapiente perfectior, quocirca eo authote nullus deterior fit: Adde illud Ioannis: Stiae ipso factum est nihil, glosa, id est,peccatum, ergo peccatum, ergo peccatum est a Deo. Praeterea Augustinus, qui causa est omni enti ut sit,no est causa no essedi, qua- Ie cu peccatu formaliter sit non esse, sicu nega- , tio alicuius boni illius Deus no erit causa, aut ' i alicuius mali. Idem ibide: Vitium est voluntas, quo est homo dcterior, quod villuloge abesta Dei volutate, ut ratio docet. Cave nihilominus cum audis omnes Doctorcs Catholicos in hoc consentire, qu bd Deus non sit malorum author, ne malorum pamas, sicut peccata, aut aeriones ipίas peccato substratas, id est actus
375쪽
positivos,qui sunt peccata materialirer, ase tore Augustino cu definit peccatu) includas, poenarum enim Deus author est,sicut ipse per prophetam A mos ait: Non esse malu in ciuita' ais., te,quod Deus non fecerit, Item apud Esayam . Nex persona sua ait, ego sum Deus creas malum& faciens bonu. Ecce hic dicitur creasse,& fecisse malu,sed mali nomine poena intelligitur,
non culpa, sicut e couerso, cu dicitur Deus non esse author malorii, nomine mali peccata intelligenturi ideoq; Augustinus qui dixerat, Quod Tisin. GisDe' author mali no siliquo modo id intellige- lib. 83. q. q. dii sit aperit dices, vide dii est- ne male intelli- Ii. gatur quod dixi,Dcus author mali no est,qui&omniu quae sunt author est,quia inquantu sunt lab. r. ratri in tantum bona sunt: Et ne hinc putetur no ab 'illo esse poenas m alorum, quae utique malu est .
his qui punititur, Sed hoc ita dixi,sicut dictum ni
est, De' morte no fecit,cu alibi scriptu st:mors& vita a Domino est,maioru ergo poena,quae a Deo est,malu est,quide malis,sed in bonis operibus Dei est quoniam iustum est ut mali puniatur, & utique bonu est omne quod iustum est. Sic ergo dicitur Deus non fecisse mortem,
quia non fecit illud pro quo mors infligitur, id
est peccatum. Deinde mala voluntas,& actus mali qui dictitur peccata materialiter inquatum sunt. vel inquantu actus sunt,bona sunt δίDei natura bona,& ex Deo authore,licet in qua tu inordinate,& chntra legem Dei fiunt,& debito carent peccata sui, & nihil sunt: Et ex co-
sequenti Deli no habeant authorum, sed solam
376쪽
D Is T. 73. QUAE ST. v N I C A voluntatem creatam deficiente. Hoc vero ita quaest. 11. in destruitur primum ex Augustino,De' boni,ta-φρφ tum modo causa, quocirca mali author no ost: quia omnlii quae sunt author est,quae inquantusunt, inlatum bona sunt.Idem ibidelia: Omne Euchi. e 13. quod inquantu cit,bonii cst, & in Enchiriadio, omnis natura bonu est, nec res aliqua mala eslet, ii res ipsa quae mala est natura no esset: Ioan. 1s. deinde astruitur per illud Ioanis: Sine me nihil dcc. Atqui omnis actio siue bona, siue mala estens,igitur absq; Dei concursu no fit. Quod si dixeris illud de bona intelligi actione, oste do Ua. te. Oppositu, Siquide apud Esaya dicitur, vae Alluc virga furoris mei,&c.Ite: Nuquid gloriabitur secutis,in que locu glosse, sicut instrumenta nihil per se agetia,ita Senacherib nihil per se ope-n ratus est,ut patet ex Esay a. Si ergo actio Senacherib mala erat,& crudelis ipse erat, &ipse erat illius actionis instrumetu Dei, igitur talis actio a Deo erat laqua a primo principio:&prin Maiis.' ςip si agcte. insuper operatio miraculoru est a. solo Deo,sed aliquis facies miracula peccat uvpatet apud Matthaeum dicentem:N5ne in nomine tuo prophetavina'ὶ & c. Cu facit illa propter Vanam gloriam, aut aliis malum fine, igitur haec actio substrata deformitati,& peccato
est a Deo, & pari ratione quae uis alia Adde mi, ἡ & Verba Cayphae apud Ioanem, quae ipse propter malu finem loquebatur, in quo & peccabat, concurrete Spiritu sancto pronuuciabantur,ut patet ex cotextu Ioannis. Praeterea Om-- c. i. Da. nis scientia a domino D eo est, tame multi propter
377쪽
pter auaritia distulatagitur illud addiscere maluerit,& Deo cocurrete fit. Ad haec cum proles ex adulterio generatur,quaeritur an Deus concurrat,vel non,si primum, habetur propositum, si
non cocurra ergo proles genita non est a Deo
quod est blasphemii. Ratione vero sic comprobatur: Quae hini eiusde generis habent eadem principia prima,sed dare eleemosinam propter Deum, S dare ob vana gloriam sunt eiusdem generis in genere naturq,idcirco si primum sit ar eo,&secundum erit. Huc accedui duo inco- uenieria,quae adfert Scot',videlicet quod Deus non esset praescius futurorum, nec omnipotes, vi ipse optime deducit in hac distinctione. Noenim est praesci' futurorem contingentium, nisi quia certe nouit determinationem vQluntatis suae incomutabilis', & inimperibilis ad illa pr6- ducenda. Sed si humanavoluntas esset aliquoru totalis causa, posset aliqua velle aliter quam essent a Deo praevisa. Deinceps quomodo esset Deus omnipotens, si nos postem' quidpia agere,aut velle contra suum beneplacituma Quo modo, inqua, omnium rerum essentiarum, accidentium omnium visibilium, d inuisibilium creator,& conseruator, si aliquod ens esset mi' ipse causa non essetὶ Sed tunc dubium est, quomodo creata voluntas sit peccari causia, non diuinat Euin Nitiosus actus ab utraque producatur. Respondetur,quando duae partiales causae concurrunt ad effectum naturalem ambarum, deffect ' esse potest in essect' productione ex v-nius illarum defectu,& non ex alterius. In pro-
378쪽
DISTINC T. D. Q V A . VNIC A. posito diuina voluntas,& creata cocurrunt qui
de ad eunde effectum malum, sed defectus qui est in tali desectu) prouenit ex defcctu creatae voluntatis,propterea qubd non det rectitudinis
ipsi actui, tua posset tenetur dare auic diuina voluntas,licet no rcncatur ca darc cum nulli legi sit Deus astrictu, tamen quantum ex se est, ea utiq; daret,si homo cooperaretur. Vniuersaliter enim quidquid Dcusantecedenter daret etiam consequeter, seu cficaciter, quantum cst ex sic, sino adesset impedimΨntum. Dans autem homini liberam voluntatem. dat & opera recta,quae dubio procul substit facultati ipsi' voluta is. Quo circa quantum est ex se ipse omni voluntatis actui debet rectitudinem,& daret ex consequeti seu reipsa) si ipsa voluntas hominis ex parte sua quemcumque actum Iccte eliceret. Quauis igitur primi actus B eus sit causa, no oportet tamen qu bd ipse peccet,scuti non recte coli igitu',De
est causa mortis, aut tristitiae nostrae, aut comestionis,ergo Deus moritur,tristatur,comedit aut
bibit: Et queadmodum bonus scriptor operans, vel per atrametum fluidum, vel in pagina fluida vcI per calamum ineptum est causa bonitatis, si quae relucet ex arte in scriptura illa, sed non est causa maculae in illud scriptum prodeuiis: Haec nempe oritur non quia scriptor malὸ scripsit,sed qua papirus in qua scripsit, vel vitiata erat, vel calamus ineptus fuit: Sic Deus cum operatur p celiberum arbitrium fluidum , vel fugitiuum, a Deo quidem est causa actionis, & emitatis ex libero albitrio prodcuntis, sed non est causa de-
379쪽
formitatis, secundum quam liberum arbitrium, deuiat, ad deficit a regula diuinae voluntatis. Quodsi inde colligas Deum agere contra suam prohibitionem,si videlicet ad actum concurrat vitiosui Et potest gratia cxempli adduci prohibitio facta Ada esiis ligni scientiae boni,&mali. Respodetur, De' cum aliqua prohibet actione, eam no sibi,sed alij vetat,nec prohibet sua cooperationem,quam no subtrahit creaturae. Qua obrem actio ipsa quatenus actio est a Deo, ted non inquantu prohibita. Sed inde dices consequitur hominem no peccare, proptere i quod in tali actu sese diuinae co formet voluntati, vult enim actum. quem Deus coesticit. Respondetur, voluntas Dei signi, est regula nostrorum actuum, non voluntaS beneplaciti: Idco quin
uis huic volutari beneplaciti se homo coformetito idcircd semper bene agit. Hac de re vide latius S Gebrielena.
utio sit actassolius voluntatisr uteui uel Ntendere in praesentiam est in aliud tendete: Hoc aute bifaria vol 'toi accipi potest: Primo generaliter pro actu cuiuscuque potentiae,
qu in quidpiam fertur,velut in obiectu, vel ut in fine, siue huiusmodi potentia seipsa in sui actib determinet, siue no &sic cuilibet copetit potentiae, &intellectivae,&sensiti uae. Secundo accipitur proprie, vel uti pro actu potentiae seipsim determinantis , quippe quae non ducitur ab obiecto, sed seipsam in illius
380쪽
consecutionem, vcl fuga ducit,ut in sinem i Et hoc modo nequit esse naturalis potetiae, sed ta-thm liberae,id est ipsius voluntatis, quatenus libere seipsam in f ncm mouet, & non rc spectu cuiuscumque obiecti, & quia voluntas acturri intellect' vi dire: iuum praesupponit, non secus ac pedis incedentis operatio aci ionem oculi via praeost edentis exposcit. Idcirco intendere pro piissime sumptum, erit totius liberi arbitrij intcllectu,& voluntatem includentis: Et id quideratione voluntatis, perinde ac intelligere copc-
Maiib. 6. tit ipsi homini, sed rationc intelledius. Qubd si ide sit actus medi ,& sinis victim quis vulti ci
praecepta propter Dei amorem obseruare) aes 'ille in finc in fertur crit pater intentio proprie, quatenus in medium ad illum finem mater du- taxat. Quod si nitaris intellectui intentione tribuere,cum dicatChristus apud Matthaeum so- .culus &c. Item vide ergo ne lumen quod in te&c. Et glosa, oculum,&lumen quae ad intellectum pertinent) de intentione exponant. Res pondetur quod ibi intentio dicitur acius intellectus,propterea quod operatiovoluntatis adiuintellectus praeexigat. Haec autem latius a Magistro pcrtractantur hac distinctione, qui & intentione esse ipsius voluntatis asserit, propterea quod ex suo fine cognoscatur, vir uretctast, an praua. Deinde finem, quem intendere debet cxplicat, videlicet Dei amorem, iuxta Augustinum in cnchiridio omnia praecepta diuinarc feruntur ad charitatem de qua Apostolus: Finis praecepti,&c. Praeterca quomodo volutas duos