장음표시 사용
561쪽
infinitam ipsi, creaturae nulla- vir tenus competere potest , nec principaliter, nec instrument μ' aliter: quippe quae potentiae est finitar, & limitatae. Hoc autem. astruitur primum iacis sacrae scripturae, quae omnium creatorem Deus solum attestatur. Qui vi . Eratisi Luit in aeternum, creauit omnia simul, &c. Nun - Malach. quid non unus Deus creator tuus, &c. Qui autem omnia creauit Deus est,&c. Quia tu creasti omnia,&c. Creator omnium Deus,&c. Deinde hoc astruitur authoritatibus veterum & sancto mcba. trum Doctorum, maxime beati Augustini ,sither Genesim&aliis infinitislocis librorum ab eo con lix.d. eruit. scriptorum,quemadmodum citat doctor subtilis,& maximὲ illo,non est creator, nisi qui prin- i in t
cipaliter ista format,&c .Postremd confirmatur rationibus,quiasicreatura creare posset,vel esset creatura metὸ spiritualis, vel alia, non primum, creatura min
562쪽
lini ci eare. quia Angelus qui talis est creatura nihil agere potest nisi per intellectum & voluntatem,qui in
ipso accidens est,sed nullum accidensnecessario praexigitur ad creandam substantiam, unde Angeli hac ratione creare nequeunt, nec alia creatura id potest. Patet, quia cum operationes asecribantur ipsis formis, hoc fieret per ipsam sormam,sed haec non minus dependet a materia in agendo, quam in in essendo : nequit autem esse sine materia, ergo nec agere. In seper sequeretur effectum praestantiorem esse sua causa,&h cratio idem includit de accidentibus quibuscunque. De materia verb prima nullus relinquitur dubitandi locus, cum omnium entium sit infimum, & de genere sterilium ab omnibus dici ineretur. Creatura igitur nulla creare potest. DIST. i. QUAEST. 2.nde nitio Sacramenti data a Numistro
Vandoquidem definito quid rei squaesaream uti sola propria est est prim d entis veri,d fisilio. hoc est possibilis existere, &no impos
sibilis negationis,aut priuationis. Secundb entis per se unius,no aute entisvm' per aggregation C, i au-nius per accidens. Tertio entis realis, &no ' entium rationis,quae scilicet per solum actum intellectus collativum habent esse. Quarib conceptus complexi Physice, vel Metaphysico n5 autem conceptus sinpliciter simplicis. Quinto uniuersalis, & nullo modo singularis. Horum quinque tertia solo conditio obstat, quo minus
563쪽
LIBER QUARTV s. 23 sacramentum hac definitione proprie dicta de . finiatur, nihilominus definitur pro formali seu praecipuo significato,tanquam conceptus per se unus, & quemadmodum alia entia rationis, ut puta definitione data per adiumentu hoc videlicet. Sacramentum est signum sensibile, gratia Dei,vel effectum Dei gratuitum,ex institutione diuina,efficaciter signans. Cuius quidem definitionis signum est genus, ex institutione diuina, & ess caciter, differentia, sensibile, hindamentii
ipsius relationis, quam denotat ipsum Sacra me. tum: gratiam Dei, vel effectum gratuitum, alterum est extremum,&correlatiuum Sacramenti.
Et haec Doctoris definito, licet verbis alia sit a definitione Magistri, non tamen sensu. Vnde consequitur Magistri definitione esse commode assignatam.
DIST. 1. QVAEST. Vtrum pro tempore cui cunque legis a Deo datae, debuerit institui aliquod sacramentum
Sacramentum fuit instituendum. Acramentum institui non fuit necessarium , nec ex parte Dei , qui
omnia operatur secundum consilium voluntatis suae: nec ratione granam alio modo haberi poterat secundum voluntatem ipsius Dei, qui non alligauit potentiam suam sacramentis. Congruum tamen fuit, ut homo ex sensibilibus certilis cognosceret, &feruentius desideraret,effectum illum inuisibile
564쪽
DISTINC T. I. D . 3. Dei, nempe gratiam ipsam, & propter hominis eruditionem, exercitationem,& humiliatione. Ad haec ut illi qui verὸ Deum cognoscerent co- uenirent in aliquibus signis externis,quibus sese inuicem noscerent,& iuuareRt,& alterius sectae homines vitarent. Decuit autem signum hoc esse practicum denotans videlicet effectum talem vel in esse, vel in fieri,&non speculatiuum tan
tum. Insuper & certum,non aequivocum, aut dubium: Certum, inquam,cum certitudine demo
strativa, ad quod semper sequutus fuisset effectus, sed certitudine ut in pluribus, hoc est semper certum ex parte ipsius signi, nisi obstaret indispositio suscipientis,torpor & indevotio.sECvNDVS ARTICVLVS. MA quo suis institutum. CVm autem signu aliunde habeat, qudd significet practice, id est effectum aliquem, nempὲ ex sui institutione, & aliunde qubd sit
certum, nempe ex determinatione voluntatis
determinantia, seu ad causandum effectu, quo- tetes adhibebitur tale signum, primum no impedit quo minus acreatura potuerit institui,secundum nullus potest dare certitudin e alicui signo practico,nisi possit causare signatum illius signi. Atqui solus Deus potest causare effectum Sacramentorum videlicet remissionem peccatorum. .. . i. Vnde illud Esaiae: Ego sum qui deleo iniquitates Matib. y. propter me, & Matthaei: Quis potest remittere peccata nisi solus Deus: &c. Et conferre gratia,
565쪽
iuxta illud Ioannis: Gratia,& veritas per Iesum Ioa . Christum facta est,&illud Psalmistae,Gratiam& PI. 3. gloriam dabit Dominus. Quare ipse potest solus
Sacramentum instituere. Creatura autem iam institutum potest promulgare, Vt Iacobus extre- Iacob. .mam unctionem,infirmatur quis in vobis indu cas presbyteros,&c.&Diuus Marcus,vngebant Mars. c. infirmos, &c.
pro quo tempore debuit institui.
Via vetb morbus, scilicet peccatum ori-- ginis fuit in natura humana, seper post lapsum Adae,regnauit mors,&c. Omnes peccaue - πι' 'runt,&c. Omnes in Adam,&c. Ecce enim in initar. r. quitatibus conceptus sum,&c. Congruum fuit PDI. lo. pro omni tali tempore Sacramenta institui, ut viator per sensibilia manu duceretur ad inuisibi. lia. In statu autem innocentiae non congruebat Sacramentum institui, quia nullum habebat saluti pedimentum,nec mens grauabatur corpore quo minus ferret libere in Deum ipsum, nec in statu patriae, nam videbimus eum licuti Cον. 13. est,& facie ad faciem,& nihil coinquinatum in- Oe. xi.
S Acramentum postremb druiditur in pro' saream A
prie,&improprie di etiam : Primum gratiam di ino. . onte ri, secundum est signum rei sacrae, quod-
566쪽
cumque suerit. Deinde diuiditur ratione sensibi lium diuersorunt,ut Baptismus habet aquam, Eucharistia panem, & vinum. Postea diuiditur ratione diuersae significationis, quia Baptismus significat gratiam inhaerentem, Eucharistia vero gratiam assi sic tem, corpus scilicet& sanguinem Christi. Postri md diuidi potest ratione maioris effectus, vel minoris, qui confertur per ipsa sacramenta, ut licet circuncisione conferatur gratia, velut baptistinate, maior tamen baptismate confertur. Vnde colligitur cadem sacramenta improprid dicta potuisse esse eaden, in diuersis legibus,ut genu flexiones, non autem sacram clas . ., vi pro pric dicta. Quia in processu generationis hu1id. manae semper creuit notitia veritatis. Et lex po- ιλ. . sterior semper fuit persectior priori, quare de-bcbat habere maiora auxilia ad sui obscruationem. Et congruum est ut perfectius adiutorium signaretur alio signo, ab eo quod erat in priori lege: nam illud semper significaret id ad quod primδ significandum fuerat institui .
Haec autem maxime congruebat de illo sacramento, quo delebatur originale,quod quidem in lege naturae erat oblatio pueri ipsi Deo, chm quibusdam verbis deprecatoriis: in lege scripta circuncisio, in Evangelida baptismus.
Vtrum sacramentum habeat causalitat αἱ ituam respiἱ tu gratia conserendae
567쪽
LIBER QUARTV s. Acramentum non essicit gratiam, si- Sacram
quidem ea a solo Deo dicitur, Gratiam,& gloriam dabit dominus, ct c. 7 , T
Qui bonus eli hauriet sibi gratiam a pretiarbii. domino, &c. Gratia, & veritas per Iesum Chri- Ioan. I. stum,&c.Gratia vobis&paxa Deo,&c. Per quem R.
accepimus gratiam &c. Humilibus dat gratiam. Φρ ' ,' Et huic assertioni subscribit B. Thomas. Nee est sacramentum causa essiciens instrumentalis dispositionis praeuiae ad gratiam,viasseuerat D. Thomas. Quando quidem dispositionem in sacramentis in iterabilibus dicit characterem esse. In aliis ver b aliquem animae ornatum characteri proporclonatum, squidem ista aliter, quam per creationem esse nequeunt, quae tantum soli Deo . competunt. InsupeI haec plura non sunt necessaria, nec sussicienter probari possunt. Sed pro pterea a Magistro, & vetustioribus doctoribus facramentum asseritur causa gratiae, quae eius sψπ-ς susceptio sit dispositio proxima necessitans effectum signatum, gratiam videlicet:dispositio ' inquam, non ex natura rei, sed ex diuina institutione libere, & secundum consilium voluntatis suae,&non alligauit potentiam sv m siccamentis, sed necessitans secundum quid, hoc est se-- cundum legem datam,&potentiam Dei ordinatam, quae nobis innotescit per sacras scripturas. Decreuit enim,& huius decreti Ecclesiam certiorem reddidit, quod suscipienti sacrametum ipse coferret effectum signatu,nempe gratia, modι ob ex suscipientem non impediat. Decretum au. Friuri tem istud,&eius certificationem habes his locis,
568쪽
quibus instituta fuerunt, aut vulgata sacramen ta ut de Baptismo: Qui crediderit, & baptisa-
Marc.vit. tus,&αδc de extrema unctione, Infirmatur quisi s . in vobis, &c. De aliis patebit in subsequentibus. Tamen sacramentum dicitur causa activa' gratiar, seu instrumentalis eo modo quo merita sunt causa instrumentalis respectu praemii, dc per ipsa habemus beatitudinem, ut patet exiti Phil. i. lis Apostoli locis. Cum metu, &c. Thesauris area a/Tim s. sibi, &c. Talibus hostiis promeretur Deus, &c. α β ι - Factus est omni ous operantibus sibi causa ia- lutis aeternae. Et tamen metitum non efficit praemium, sed Deus ipse, nec dispositionem aliquam, sed ipsummet est dispolitio previa ad praemium. Deinde motus etiam dicitur causa termini ad quem, quem tamen non produeit, nec dispossitionem aliquam, sed ipsemet est disepositio proxima ad terminum. Postremo instrumenta artis dicuntur secare,polixe ligna, lapides, &c. Et tamen non sunt activa proprie, sed sunt receptiua motionis per quam hunt tales effectus : ita & sacramenta sunt instrumenta quibus assequimur gratiam. Potest, etiam adferre exemplum de incisione, & applicatione aliarum medicinarum, quae non causant activo sanitatem, licet dicantur ipsius
569쪽
DISTINC T. I. QVAE. F. Utrum in se cramentis psit ese mirtus aliqua
N sacramentis nequit esse virtus aliqua supernaturalis hoc est qualitas aliquai realis, & absoluta a Deo causata inhae- ιufe naturens ipsi sacramentis quae habeat esse in fieri ralem vio hoc est dum actu sacramenta recipiuntur in & continub dependehs a sua causa, ut res aliae successivae: quomodo videlicet lumen habet esse in aere continuo dependens a sole , ut species sensibiles obiectorum coporeorum habent ense in medio, ut asserit D. Thomas. Frustra enim poneretur huiusmodi qualitas,quippe quet in animam nihil essicere posset, & abique ea per ipsa sacramenta immediate iuxta institutionem, & decretum diuinum, possumus recipere effectum sacramentorum. Insuper sicut sequenti rationem naturalem non sunt ponenda plura, nisi quae ratio naturalis concludit: ita sequenti fidem, no n sunt p onenda plura, quam fidei veritas requirat. Veritas autem fidei id non requirit,ctim id non constet ex sacris literis, &pacto Christi cum Ecclesia. Quare non est ponenda huiusmodi opernaturalis virtus. Cum autem August.ait su pet illud: Vos mundi estis proptet 'φ' sermon ε,&recitatur. I.quqst. I. detrahe, Qus est ista virtus aquae. Respodetur virtute accipi etsi oiuxta Philosophos primo coeli &mudi)pro viti. mira
mo de potetia, cum videlicet agens agit quantupotest. Ultimu autem de p0tentia signi practici, l
570쪽
i hoc est perfectius, quod fgnum praeticum po
test essicere, est significare effectum signatum praeuie,certo, & cssicacitcr. Nam non posset signo practico ut est practicum maior competere potentia. Hanc autem virtutem significandi videlicet certo,& essicienter concedimus ipsis Sacrametis, iuxta institutionem ipsius Christi. Haec enim ex sacris literis constat,&haec virtus nihil aliud est, quam conformitas signi adsignatum, hoc est veritas ,-certitudo ipsius sacramenti, quae est de essentia ipsius Sacramenti, auesaltem accidens concomitans ipsum sacramentum ut in pluribus, id est semper, nisi in dispositio suscipientis impediat, quia Deus qui De in bis fecit te, sine te non iusticabit te, affert ore Au-
Vtrum in Circuncisione ex vi circuncisionis gratia conferebatur C Ircunsione peccatum originis delebatur&gratia confercbatur. Suffragatur Paulus, Signum accepit circuncisionis,&c. Si enim Circuncisio ni stitiae signum fuit, haud dubie signum erat certum & essicax, cum scriptura exprimat hoc ipsum a Deo traditum , cuius solius est sacramentis virtutem, & essicaciam tri
buere: unde Apostolus, Circuncisio quidem prodest, si legem obserues, & Hieronymus in