장음표시 사용
111쪽
-92. Commen .m v sati. alium namq
in eisdem exercent iurissi. pro domino rege, de quib. iam prides7 diximus . t Et Almiratus maris de quo et eius iurisdictione in
pragm. Iacobi. 2. data Barc. . non. O .I3I3. aliiquOq. suertit olim magistratus,qui hodie recesserui ab usu,ut ex plurib. pragmmaticis et alijs nostris iuribanti quatis potest colligi. Bellugavbi 18 sup . et additur ad eum. t Caeterum, quia propter absentiam domini regis fuit necessarium aliquem magistratum deputari, qui
pro eo ecillius nomine Iegalias exerceret et Uniuersalem in pro
uincia haberet iurisdicti qui per constitutiones et iura patriς nofuit destinatus, lituac Locumtenentem generalem appellarunt. hic representat personam domini regis, et alter nos nucupatur, habet amplissimam potestatem et auctoritatem. ad cum cst prouocatio et recursius, qui est summa regalia Cap. I. quς sint regali . in laud. et in us . alium iumq. Barones, absente domino roge et Locumtenente generali, absblutam habent quodamodo iurisdictione in suis baroniis et districtib. quia regaliarum exercitium remanet suspensuin, et ideo fuit necessiarium ut gener iis Locumtenens regiae maiestatis uniuersali ipsiusprouincia: admi nistrationi praeficeretur.ab eo supplicatur ad eundem,idemq. regis tribimal reprisciatatur, quod indomino rege praesente, et per eam regis absentia suppletur, et pro pr sentia reputatur in pace et bello. itaq. caput cit omnium magistratuum,caeteri ausu tem magistratus membra. t hunc plerique Pr secto Pr totio compararunt, ad exemplum illorum,qui per Imperatores mi tebantur ad regendas prouincias in tit .de ossic. Praefecti Prael rio Aphrice. de officio Pr feeii Praetorio orientis. et in alus ut sed vix possunt omnia,quae in iure Romano tractant de Pr fecto Praetorio,Locum tenentib regis, nostri temporis ac moco dari etsi verissimu sit plura reperiri Vtriq comunia.1 Sane hqc, quς ad magistratus pertinent magnam ex temporum silccessi
ne Varietatem receperunt. l. 2. P. post originem. Vers.quod ad magistratus attinet de origin. tur. D.et apudRom dum regibux populus regebatur tribunus celerum secundum locum a regib. obtinebat, ex nutilib. yricrat. exactis regib. consuleo sunt conmstituti
112쪽
stituti, et populo aucto dictator summus magistratus creatus, cui adiunctus alius magistratus, Hugister equitum, et cum Imperator in urbe superuenit, Pr secius Praeli rio, qui secundum locum habuit post Principem et Imperatorem,creatus est. l. ta de ossicio Praesecti Praetorio. D. recte itaq. ait Pomponius in l. r.P. post deinde.vers.hunc magistratum. de origine Iur. D. . quod erat regib. tribunus celerit, hoc dictatori b. tribunus equi. tu quod officiu fere tale erat, quale hodie Praefectus Praetori facit d. l. L vers. ad vicem. ait lex. ad vicem magistri equitum Praefectos Praetorio antiquitus constitutos esse, a quibusdam scriptorib. traditum est dc ibi. regimentis reipublicς ad Imperatores perpetuo translatis, ad similitudinem magistrorum equi tum, Pr fecti Praetorio a principib. electi sunt, data eis pleni pleniore licentia ad disciplinae publicae emendationem. de hac mutatione magistratuum, secundum varia tempora. Gregor. σι lib. 7. cap. u.nu.H-vsq. ad finem illius cap. t Apud nos locumtenens generalis alter nos est,et non secundum locum post Principem obtinet, sed eundem locum; nec ab eo ad regem est appellatio aut recursus. idem est enim tribunal, idem regium conciliu:zantaq.est apud eu potestas,Vt,rege absente, nia posist, quae ipse rex posset, si praesens esset, hs dumtaxat exceptis,quq per rura patrie et mores maiorum non possunt separari a persona regia. sic enim se res habet, ut princeps ipse in mandato, quod facit, totum sese, in ipsum suum locumtenentem generalem profundere et omnem suam porestatem in eum transe' ferre videatur. hic ergo per similitudinem cum Praefecto Praetorio comparantur. d. l. I. ibi. re mentis Reipublicς ad iiii, peratores perpetuo translatis, ad similitudinem.etc.et vere Imgis Prisecto Praetorio potest comparari,quam alijs magistratib. Romani Imperij. rege prelante, cessat omnino huius potetanordinariorum potestas, etiam gubernatoris generalis no cellax.t Cum autem haec Prouincia habeat regna vicina externa parum Francorum,partam Turcarum, et propterea sint constituta
praesidia in limitib. Prouinciet aduersas hostes, sintq. multi mi-
113쪽
lites stationatij in presidi js, propterea dominus rex generalem
capitaneum in prouincia deputauit,adquem militaria omnia auxilia δε ministeria pertinet. quem magistratum, magistro milis, tum compararunt. l. I.C. de ossic. magistri militum. t Vnde a multis quelitum est, an ab eo ad locumenentem generalem sit prouocatiot & nostris temporib. baec controuersia valde agitata est, cum Idem magistratus commissius sit locumtenenci generali. Olim ab hoc magistro militum vel Capitaneo generali , ad
lacumtenentem generalem prouocatio sine controuersia admittebatur.Ferrer. in obseruat.3. par. cap. HS.dc duob.seq.quini more in prima instantia saepenumero locumtenentes generales de delictis cognouisse militarium per narum, idest stipendiatorum de selidatorum, in numeris militiae descriptorum dc sub Vexillis constitutorum, exempla illa demonstrant, quae ille ind. Cip. N 6. scripsit Zc alia Viciniora pleriquςMrmant Perpiniani accidisse tempore Locumtenetiae Archiepiscopi CGaraugu-sae, de Marchionis de Lombai. hoc autem rationib. plurib confirmatur. in primis certum est, quod in hac prouincia unum debet esse caput,in quo regia potestas repraesentatur, no plura campita. t Hoc autem est locumtenens generalis, qui locum principis representat, illius locum obtinet,sedet in eodem tribunali habet idem regium concilium, eandem Cancellariam, illi phriter omnes magistratus totiusProuinci & omnes Prouinciales magnates, duces, barones,ciuitates,Vniuersitates, praelati, omnes
milites religionum, obediunt& obtemperant pariter ac domino regi. dc ideo primum locum, in personam domini regis in Prouincia obtinet,ad quem omnes appellationes δί recursus deseruntur iure principali ac regio. quam obrem non presidet ut Praesemis Pr torio, locumtenens ipse, sed ut Princeps Ec illius nomine de in eius personam.In notitia Romana a magistro mi- litum, non erat prouocatio,ad Pr sectum Pr torio. quia viri it lustres comites, de magistri equitum et peditum in prouinci les, nullam penitus habent potestate nec amplissima praesectura, tu militares viros . l.1.2. de officio magistri militia. C. I.I. de
114쪽
hiac. Praefecti Pritorio. D.quia istorta uterq.habebat primu locupost principem, vel dictatorem. Locu tenens generalis, non s cundum locum obtinet, sed eundem. dc idem tribunal. nec est appellatio ab eo, ad regem nec ab eo ad rege est aliquis gradus medius cognitionis. sic enim nostris legib. statutum est. & de iure vicegerentes principii eadem potestate habct qua ipsi pri cipes. T de princ et eius priuileg. nu. 87. Rursus legibus Ro--ms,a aragistro militu ad regem fuit prouocatio. cum autem locumtenens generalis inperisnam domini regis,primu locum in prouincia ootineat, ad eum appellatio erit a magistro militii, sicut foret ad rege, si in Prouincia esset. quia extra prouinciam
appellatio non recipitur .Alfons. . in curia Barc. cap. te, causes. MIer. coll. II. cap. 2. les causes. col. 7. ibi. sequitur in tex. q nopuguen esser tretas de aqueil. Ergo in Pronuicia debet esse ali- quta, ad quem recurratur, sicut ad regem, recursus est. quς est regalia suprema in Prouincia. vf. alium namq. cognoscit autem locumtenes gnatis de istis causis appellationii a magi ltro militustu Cipitaneo generali interpositinam, cum regio consilio. αhoc fuit obseruatum tempore fiderici de Porrugalia archiep. Cetsaraugust. dc Marchionis de Lombay.& minime simi mutanda, sis L. minime De legib. D. presertim, cum in Cathalonia, Constitutio de usus seu consuetudo , quantum ad legis essentiam
equi parentur. cap. desilanis. p. mes auant. tit. de obser. leys y. constitui.sunt Ferdin. a. in curiss Bar. I. & 2. not. in fortiori,
Ss terminis Ferrer. ita obseruatum curia gubernatoris cap 83.t Postremo in hac prouincia, quς propriss legib. dc motab. regitur, nullus potest esse magistratus,qui legib.patrijs non sit subditus. regalijs suppositus,& illi praecipua: ec maxime regabς, per quas subtienitur oppresso. d. Q. alium namq. t hecauvem regalla cualijs, cumtenenti generali c6municatur. igitur ad eum erit appelLitio et recursus a quocnq. magistratu in prouincia existe-te.alioquin ad quem estet recursust quia cxtra prouinciam non
datur. postremo, nihil magis conuenit fidei publi , quae residet in Principe, nihil magis ad Regis honorem pertinet dc rectam reipum
115쪽
96 Commen. in viati. alium namq.
reipub. administrationem,quam Ut sit in prouincia aliquis, ad
quem, Principe absente, coniugere postant omnes maiores Scminores. Accedit alia ratio, quia per locumtenente generalem occuritur scandalis, absurditatib. turbationib. quae ex conflictu magiitratumn interie de superioritate contendentium orbrentur. cap.pastoralis. de rescrip.ex.que Omnia colunderentur,nili ellet hic supremus magistratus, qui in pei senam regis
Omnia componit, omnia conciliat, & inter omnes omnino in prouincia habitantes, et ad eam declinantes, Vel peream quomodolibet tranteutes,pacem facit, iecuritatem plenis Simam promittit, & seruat.omitto, quod magister militum procedit cum conlilio Voluntario et per eum pro arbitrio adsumpto,Vnius as selioris vel duorum, auctoritate publica minime approbatorii; locumtenens generalis in omnib. caulis ciuilib. dc criminalib. diiudicandis et terminandis, suum habet regium concilium, ex multis viris doctissimis de magnae fidei dc auctoritatis sermatum, cum approbatione regi j iupremi concilij,& nominatione regia, cum examine dc longa vitae,ac mortu inquisitione in concilium cooptatis dc in senatu regio receptis. Atque hi sunt magiitratus huius Prouincie S haec iustitie adminilirandς serma. nam caetera minutiora, que in nostris legib. de iure reddendo, de iudici)s habendis dc exercendis, continentur, non est opus re sere properantem ad grauiora, dc hanc magistramurri notitia breuiter percurrentem . prelatorum quoq. Ecclesiasticorum serinam iudiciorum, integram dc inuiolatam religioncm praetereo. Nobilium, magnatum, militum, richorum homunt,qui omnes sub nomine baronis,etiam si sint pr lati ecclesiaru Sc Eces
fiastice persenae,continentur, omnes curi suam habent forma iudiciorum,a quib.non solum appellatio secunda ad regem permissa est ex regis pr rogatiua dc regalia. Vs . alium namq. sed Scin plurib. casib. regaliarum in prima instantia cognitio causis regis est, non baronis.d. Vs. M um namq ut iam iam incipiam declarare, hoc enim instituti est nostri.3 Enimuero ignoratio no-
116쪽
parit in tota prouincia difficultates magna incommoda . nam qui ad prouinciam mittuntur, nullam habent prouincialiu notitiam,mores hominum ignorant, leges prcuinciae, statuta, ritus dum aliarum prouinciarum iura,quae nonnulli. percepta habent & cognita, quaeq. putant aequa, iusta, Occurrctib. casib. in hac prouincia student aptare, accomodare S applicare, duorum alterum elaciunt, aut causam contentionis ministrant ipsis
prouincialib.ut de violatione suarum legum qu rimonia faciat; Vnde sepenumero multi & magni labores in administratione iustitiς suscitantur, aut grauisiimae iniuriae prouincialib. inferuntur,qui plerunq.malunt omnia suffcrre,& perpeti, quam de afflictionib. expostulatione facere. Vtrumq. magnum quide m lum,sed posterius maximum,dum prouinciales initiste afflictatur,& misere praemunt atq.cruci rur. Huic tam magno malo, Vnum tantum videbatur remedium conueniens & opportunii;
si mittantur, qui h c bene nouerint & prouinciae leges, mores prouincialium,iitus iudiciorum cognCuerint;atit qui h c intentigere & cognita habere cupiat & obseruare.Sic enim diuinus ille Plato dicere solebat, beatas tunc fore respub. si aut philosophi reges essent, aut qui eas regerent, philosopharentur, hanc coniunctionem videlicci potestatis,ac sapientiae saluti censitit ciuitatib. esse posse. Vnus mihi liber Ciceronis, una epistola ad Quintum fratrcm qui in Asiam prouinciam sibi a senatu decretam mittebatur , instar est omnium libroru, qui de bac re scrip. ti circunferuntur, & exemplum omnium instriictionum , quae in Regia domo apposite ordinantur N iJs,qui in prouincias mittantur cum magna religione obseruand comendantiar. in ea
etenim epistola Cicero, iamiatum fratrem sic admonet,sic hortatur ad prouinciam regendam,Vt nullum pr termisiste officili videatur diligentis & moderati imperil. quae maxime colenda& obseruanda sunt ijs, quibamperium ita datum est in prouinci,s, ut illud redderent, re ab iis legib. datum est,ad quas reuertendum est . status prouinciae comisth cum primis spectandus est, si pax in ea reperiatur,& tranquillitas, Ut custodiatur. Nam G dormien-
117쪽
08 Commeti. in v sati alium namq:
dormientem gubernatruem summa pax obruere, Vigilantem etiam delectare potest. si bellum aliquod magnum Sc periculotan immIneat, omnia praecauenda sunt. euitan tu, ne Vel hostium insidiae,praeli; dimicatio incauta; desectio seciorum , in pia stipendii aut rei frumentarie, seditio eXercitus, prouinciam infestent. liaec enim per saepe sapientissimis viris acciderunt. ex quo genere hominum prouincia constet, intelligat praeses,quib.
vicinis dc sochs adiuuetur; qua necessitudine cum c exterae ubcine prouinciae coniuncte: ut quantum in illis fiduciae sit ponendum intclligatur. resistendum est pecuniae, voluptati, & omnia rerum cupiGitati,Vt improbum qu eq. negotiatorem , aut paulo cupidiorem publicanum comprimere praues prouinciae posSit. nec satis esse ipsum praesidem hasce habere virtutes,sed elle ci cunspiciendum diligenter, ut in hac custodia, prouincie omnes ministri Imperij siue a principe tanquam comites, oc adiutotes negotiorum dati, in quib. non oportet omnes sordes scrutari,
aut unumqueq. eorum excutere: sed quantum sit in unoquoq. . fides, tantum vinculq. comittere siue ex domesticis coniunctioni b. ad ministerium vocati, vel ex necessarijs apparitionci quos praeses secum esse voluit. in quib. ipsum non tum facta, sed etiam dicta prestare oportet. Hos itaq. tales cum eligem oportet, quos possit recte facientes, diligere, minus consulentes exi 'strinationi Imperi), facillime coercere. aures prςsidis sint ad audiendum parat , in quas ficte S simulate nihil insitsurretur. sit anulus,non ut vas aliquod,sed tanquam ipse tu: non ut ministen alienae voluntatis, sed testis voluntatis prςsidis. Accensus, hoc est secretarius, quem sibi ministrum Optarit, sit eo numero,quo maiores nostri eum esse voluerui,& cui non multo secus, ac letuis imperetur. Lictores Sc apparitores, praeserant dignitatis insignia, non potestatis. toti demq. prouinciet sit cognitum prςiidi salutem omnium subditorum, liberos, famam, fortunas este charis imas. sit haec opinio, no modo iis, qui acceperint aliquid,
sed i)s etia, qui dederint, praesidem, ii id cognouerit, futurum iniuncum. sit perspectum omnibus nihil per eos, qui iactant. seo apud
118쪽
apud pr sdem multum posse, ab ipso solere impetrari. in suos
vel domesticos, vel comites dc adiutores,ne sit aut nimiii durus aut suspitiosus. Scd si quis ex ijs nunquam in suspitionem auaritae venerit, illi negotia comittat rectissime. si quis vero sit, de quo aliquid senserit, illi nihil est credendum, nulla pars existimationis comittenda. si quis in prouincia, qui ante fuerit ignotus, in familiaritatem praesidis penitus intrauerit, illi quantum crodendum si, videndum prudentcr. Laborandum summopere,
ut prouinciales alienum homicm ament eX animo; ac nCnsui commodi causa simulent . multis simulationum inuolucris tegitur , & quasi Veiis quibusdam obtenditur uniuscuiusq. natura: frons, oculi, vultus persepe mentiuntur : Oratio vero saepissime. sit prςsidi nota tota prouincia, sicut unicuiq. sua d mus nota esse debet. publicani Sc vectigalium redemptores, sue prouinciolessint, siue exteri, sic tractandi, ut ne illis ad uelletur prςsCS, neq. In omnib. reb. obsequatur, ne dum nimium illis indulget, funditus eos perire patiatur,quo tum non modo salueti, sed etiam comodis consulere dctet. suadendum prouincia- lib. ut istineant publicanos, cum vectigalia regia,ad bella cxterna sistinenda dc ad domesticas discordias sedandas, de pace in prouincia retinendam, maxime sint necessaria. Sed i ludin hoc genere hominum summopere curandum, ne iniquis, acerbis ec grauib. Vectigalib. prouincia, contra ipsius initituta vexetur & oneretur. sumptus hi δί tributa ciuitatum, ab omnibus, qui earum fines incolunt, si qualiter sit itinentur, facil- me tollerantur. sunt liqc presidi pr cauenda diligenter, ut cum non selum ciuib.presit, sed es socijs, omniu quib.pi sit comodis utilitatiq.sseruiat.Itaq. summa debebit adhibere diligetia, ne ars alienum In ciuitatib. sibi comissis contrahatur, 'ciere si quod erat magnu et g aue, liberentur: nullas in oppidis seditiones, nullas discordias durare permittat: prouideat, t ciuitates Optimatu consilios administrentur. caedes reprimat,pace in tota prouincia costituat:&no solu illa itinersiaiq.agrorum; sed etiam multo plura, dc maiora oppidorum, Sc templorum latrocinia depellat: in
119쪽
Ioci Commen. in usitI. alium nam q.
iure dicendo adsit se mma seueritas, quς non varietur gratia,sed . conseruetur aequabilis.Sed parui refert, ii ab ipsi, Pr side ius dicatur qualiter & diligenter; nisi idem ab ijs nat, quib. ille mu
neris aliquam parte concesserit. Et cum negotiorum magna Va
rietas in prouincia administranda sit, ea tota iurisdictione sustinetur. In qua scientie pr sertim prouincialis ratio, de legum ac iurium ipsius patriae cognitio,& praxis expedita est. itaq. constatia dumtaxat est adhibenda in iure reddendo,& grauitas,quq resistit non solum grati , verum etiam suspitioni. Adiungenda etiam est facilitas in audiendo, lenitas in decernendo, in latissa ciendo ac disputando diligentia. sit facillimus aditus ad pr fide; pateant aures omnium quςrelis, nullius inopia ac solitudo exclusa sit, non modo illo populari accessu ac tribunali; sed ne domo quidem aut cubiculo. Deniq. in toto imperio nihil acerbum, nihil crudele sit, sed omnia plena clementi , mansuetudinis, humanitatis. nam si h c in ea prouincia iucunda sunt, in qua rex ipse adiri potest,& in qua ob eam rem tot sunt magistratus , tot auxilia, tanta senatus regit authoritas; certe in ea prouincia, in qua tanta multitudo ciuiti, tanta sectorii, tot urbes,tot ciuitates unius hominis nutu intuetur: ubi nullii auxiliu est, nulla coquaestio, nulla concio, nullus ad quem recurratur, erunt qua gratis ma. Haec Sc multa alia Quinto Ciceroni in Asia P tori obseruanda insinuauit Marcus trater, qu ς pr scripta esse ijs, qui mi tuntur ad prouincias regendas ex Cyro Xenophontis, cum Africano existimauit. Sed hoc viderint, qui in aula sunt, & quibus haec res curi eila solet,& debet: nos Vero ad alia transeamus.
i Regalia in numero plurali in antiquis monuis
mentis legimus, et vulgo regalia innumerosingulari appellatur.
120쪽
3 Regalia iura quare dicantur.' R egialia iura competunt cuilibet non recognoscenti si eriorem.
1 Papa re Imperator puni duo primi fontes
omnium dignitatum. 6 Comites s duces non re in centes superiorem creant dignitates sua dignitate inferiores.
7 Regalia, alia sun scalia, alia patrimonia..tia secuti s bona principis.
9 Patrimonialia ante incorporationem libere alienaripossunt. Q Fiscalia Iura non alienantur ΤΦ Regalia diuitantur in maiora oe minora J-- cet aliqui tertium addant nu :π qua se parari prasicribiq. non possunt yy Re alia iura in Cathalonia aliterdiuidi. in Regulia iura, quo ad institutum ustici no ri, alia sunt pecularia , alia ecclesiastica. ' Regaliasecularia qua competunt comiti Taro G s cinone