장음표시 사용
131쪽
HERM2TICAE M aDICINAE unde virtutem habeant, quam a forma illa spirituali 3c substantialiὶ Ela, rhabarbarum nunquid tunc in ulum venit,quum iam pridem ex Ibio suo exutu inest, &vim vegetandi deposuit, ut nullam neque vitam,neque in-
crementum amplius ex matre sua hauriat: attamen cur&vnde bilem attrahit & vacuat, sin quem usum desti- natum est ) si forma sua specifica de substantiali euin' vita tua propria, qua in sol 'suo vivebat, spoliata est Nunquid apparet illam formam substantia
Iem, καὶ et λαλυτως rebus omnibus inhaerere, doncc usius, ad quem destinatae sunt, porsiis sustulerit, & alio traduxerit3 Sic ex forma sua substantiali rhabarbarum rectὰ definietur medicamentum purgandae bili idoneum: si e triticum definictur semen nutriendo ho- mini aptissimum. In hos enim usus cum reliquis mnibus aliis illa per formas substantiales, natura per ducit, dum eas formas homo ab illis detraxerit,&in. suum usum transtulerit. QPraeterea quam inepta sit & falsa illorum minor in hoc medio, quo asserunt periisse animam vegetabilem. eradicata e solo suo & exsiccata planta, hinc elucescit Si periit anima vegetabilis , non permanet in fructu
vel semine. At contra videmus permanere. Ergomon periit. Permanere apparet, quod ex semine sicco,et iam in terram proiecto,nouuni germen emergat,specia parentes refercns. At nou qua illud germen unde prodit ct vegetatur, crescitque ad perfectionem,quam ex vi illa&ncultate, aut spiritu vitali in semine latente, qui lex potentia tandem prorumpit in actum Z Neque e- Im fas est dicere, ex te & terra hoc effici, cum illa ut essicientes cauta moueant tantum facultatem vitalem:
in semine inclusam, quae si prorsus esset cxtinetii, se stra semina in terram seruntur , ut renouatio specieii . i
132쪽
DE pausio, , c Ap. XLDieebat Aristoteles, sol & homo homing generant, Vnde istud fieri possit, si semen ab homine exstirpe sua
truncatum & alio emissum vitalibus spiritibus,hoc est, anima vegetativa, selisitiua & mobili spoliatum estὶVel stupidissimus de crassissimus agricola longε verius squam Αnonymus noster philosephetur. Si enim crederet,semina, quae terrae committit, nullo vitali & v
getante spiritu frui, desperaret de messe futura,&suam stultitiam rideret, aut dispendia etiam suorum seminum lugeret,quq temere perdidisset. Mirari utique subit Anonymum nostrum nihil spirituale sapere, in dierrestriorem esse ipsis agricolis. Sed quid de superbo& auaro homine speres, qui nihil praeterquam loculos& inanes stat glorias Quid, cum totus sit materialis, formaliter agat Z Aut quam geminam crasim agnoscat,
tariis argum ntu Philosophorum anto, seat biu confirmatur, rerum omnium facultates non materia,fe forma esse tribuenda/.Vod Anonymus noster virtutes ac facultates alterantium medicamentorum , nec non
mnium aliorum referat sui ex eius tam eleganti libet Ioconstato ad materiam aut temperamentum &cra- ' sin potius, quam ad formam si ibstantialem, socens, quae calida sunt, calefacere , quae frigida refrigerare materialiter, non formaliter: nec nata emollientia pariter materiae sitae non formae ratione emollire ire dii dit nos in hac Disputatione longiores, quam nostri e-άxat instituti, ut tandem capere posset, ciusmodi facultate formis potius , quam crasibus S temperamentis
esse tribuendas. Qis & qu sequentur suo loco a LG a demus
133쪽
1 oo AgRMaTICAE MEDICINAE demus ad confirmationem & elucidationem maiorem veritatis: quum scilicet nugas illius confutabimus, quiabus in tribus nostris principiis, quae in omni corpore mixto & composio constituimus, asse tere conatur,d siderari natiuum rei temperamentum & crium, nec in illis remanere, hinc concludens, ridiculam de hac re ac inanem esse orationem nostram,quasi hoc luce clariussit. In quo pertinaciam suam in tuenda ultrδ citroque Gale. opinione ac mordicus retinenda ostenditi Giquidem G lenus Empedoclis errore nimiu fascinatus . praecipua totius Medicinae fundamenta, nec non pro prietatum ac facultatum , medicamentorum causas, in eiusmodi materiali crasi locauit, quum rei substantiam etiam vocavit, eo usque temeritatis progressus, ut ne animam quidem nostram exceperit, quam ex crasi coraporis esse ortam pronuntiauit, quamuis alibi de ea tu dieium suum subliceat: imo ignorantiam suam aperi Edo eius essentia ac origine alibi fateri non erubescat. . sed quam Platonicis Aristotelicisque philosophis re . tu stetur, apertum satis argumentum hinc profert. 2 At ne salsi a me tantus Medicinae Coryphaeus videatur iniquE insimulari ac argui, promptum est ex illius scriptis quosdam locos eruere, Quibus luculenta erroneae & falsae eius opinionis fides nat. Sic enim eap. 6.
lib. de usu partium s in quo insigne prae aliis eius libris
ingenii acumen explicauit insenuh fatetur, se ignorare quid anima sit. Libro vero septimo de Placitis Hi pocratis & Platonis haec refert, quae sequuntur: Ve- δε animasubstantia quoquessenten- ria proferenda, de duobus alterum dicamus necesse es, inlinam esse fulgidum ac quasi athereum corpim, ad quodHΡ-rendum, velint nolint conscutione cogente, descendent Stoi
ei se Aristotelici: vel fam incorporea quidem essesub x- am, uti tamen hoc corpore tanquam incipati v hi αλ
134쪽
tot D a 3 E N s I b, C A p. XI. Et lib. a.de sympt.causis: Etem anquit, essentiam in aba quapiam traritatione definire, audax fortas facinus putabituran hoc verρ opere, prae audaci superuacu- reum videtur, At quεcuni tandem ipse uerit,e duob sη rerum existimare oportet, aut quὸ ad omnes finiitiones υ-titvrsanguineo spiritu, utpraecipuisinstrumentis, . aut Alteriim , aut utriusqj calore, aut quod in his iasis consi is Non est tamen nostriinstituti, aut antiquorum θι eriora confutare,aut ipsorum ignorantiam accusare, Ubi facile &Pythagoricos& Stoicos ac Platonicos arguit, qui uno consensu omnes liter de anima iudiciunt secerant,ut pote quo contra eius opinionem immortalem esse crederent. Inter eos potissimu Aristoteles de ea recte sentit, quum l.lib. de Anima cap .s.de inpellectu, hoc est de anima, sic disputat:Is intellectusscparabilis es,non mixtim
impossibilis, cumsitsubstantia actita: cui etiaquat raue Oquine praeclaras qualitates au acultates attribuit, mori
talitatis ipsius Miris.Vt nempo sit θρισος separabilis.
corpore: non mixtus materiae corporis: απα,
stantia semper existens. Quae quidem qualitates longet aliae sunt ab illis , quas Galenus animae adscribit.At mi-xum tantis tenebris inuolutu in tanti viri ingenium, vequi in re tam magni momenti, tot pr*esaris superio-xum temporum Philosophis, etiam illustratus tituba-riri & huc & i lluc incertis sententiis βuctuarit, adeo,ut nullum veritatis portum unquam i agredi potuerit, Quin fluctuando ad Ionsd peiores scopulos alliserit,
quum libro de Consecutione motus antiani & corporis temper. & de l0cis amet. audet animam defini-re,quae nihil aliud sit, quam ex quatuor elementis teni peramentin certa proportione concrctu, qua animal omn e vivat & omnia vitae opera pretestet. Vnde certo
135쪽
eunte illa & certa proportione ut tande in Ommia
itidiuiduis accidit in Anima simul diuoluatur & pereat Quorsum igitur in illius Masistri verba iuremus t Qui
sitam crasse impegit in errorem in re tam magni momenti, ubi de cognitione animae agebatur, nunquid Maliis in rebus multo leuioribus potuit a veritate desse istere t Ergo nec certa fitinaque semper ab eo Medicinae fundamenta haurienda sunt, ut qui &de nonnullorum morborum essentiis & causis etiam minus medice disputarit, medicamentorum virtutes alio quam ad cer tum temperamentum referre nesciuerit. Hos si docti viri damnant errores, & iustis rationib. oppugnant, auignari, empetrici de haeretici etiam potius celendi liliat, quam strenui veritat is propugnatores&assertores, quae Hipp. Platonis, Aristotelis &Galeni amicitiae longe lateq; praeferenda eii Z Erroneam illam de anima opinionem, longo aute Galenum tempore, agitauerat & tutatus erat Dinarchus, a Platone primo, deinde ab Ari- itotele aliisque veris Plailosiphis confutatus, ut libro illo nostro de recondita rerum natura fusius docebia - mus. Quam vero Galenus tuetur sententiam,quaomnes prope facultates & proprietates crassi .abscribit. Empedoclis errorem hac in re secutus est, qui dicere ec arat litus, Naturam nihil aliud esse quam mixtionem,& mixtorum alterationeni. Quem quidem errorem diluit Aristoteles , utque falsam opinionem euertit, probans eius nodi crasses, temperamenta&mixtiones ualitatum elementarium nullo modo essicientes esse causis, nec serinales: at organicas seu instrumentales. quas Ρlato causas vocat , sitie quibus non: quae ciri sint sua natura indefinitae, serma substantiali definiui tur, tanquam fine, Atque hinc Arist. Phyc r. ca sani rinalem, quae substantiam cum materia constipuit, appcllat φυγιν seu λογον, & principe naturalium
136쪽
D a r a N s ro; C Ap. x I. ro3 eausam. Quae forma, ut scribit idem mel Aristoteles s. Metaph.i& in fine Eb. r. neque est elementum, neque concretum quid ex elementis, quaeque forma seu natura est principium & quoddam diuinum , quod non constituitur ex crasi elementorum, nec ab iis generatur. QOm enim forma dicitur genera , id suta stantiae naturalis ratione dicit u quae materiae causa dicitur esse generationi obnoxia. Vbi notandum est. plu res esse substantiarum misserentias χNam & forma constituens δc materia &compositum ex utrisque du
euntur substantiae. Pariter notandum est in omnibus rebus natura lib. .
tria considerari .Primo substantiam ipsam; secunddi-i psius δυναμιν, quae est ad agendum efficax; tertio secundum actum λνάμεως, Plae dici lux ανέργεια seu actio. Vel primo totum eompositu consideratur; secundo potentia essentialis,quq nunqua separari potest a toto,cum sit quidda a forma rei promanans, quaeq; reuocatur ad Categoriam substantiar: quamuis non sit aliquid se ipse subsistens,aut χωριςον τι quia cum dii finitur, neque agnosci neque intelligi potest,nisi ratione eius si1bstantiae, cui inest: verbi gratia i rhabarbari facuutas, quae est purgare bilem, non definitur, nisi cum diacitur, vis este&facultas producta ab essentia rhabarbari Consideratur denique potentia naturalis, quae est qualitas dependensa temperamento siue crasi, cum peratur: quae crasis idcirco est tantum instrvinentipotentiae illius essentialis, siue causa sine qua non, appellat Plato. Notandum praeterea est nomen δυναμεως, aut potentiae unum & idem significatione esse cum facultate aut proprietate. Dicitur enim
quidemδυναμις distinguitur a Philoso-
137쪽
so HεRΜετICAE ME, I cINAE Fhis in persectam & imperfectam. Cuius imperfectae inultas alias distinctiones, in quas diuiditur, hic praetermittemus silentio, breuitatis causa, quarum etiam, accidentia sint tantum, nulla demonstratio est, quod accidentium per se nulla causa existat.
At alia speetes est, quam hic intelligimus,
di de qua nobis sermo est,quae non simplex qualitas est, aut aecidens:sed quae essentia est sub categoria substan . tiae comprehensa, ut diximus: qualis est potentia & facultas videndi in oculo, chylum formandi in ventric ro, in senna atram bilem purgandi, absynthio dete fendi,& obstructiones expediendi, atque elusinodi innitae aliae potentiae,quibus alia indiuidua praedia sunt, sistionesque suas diuersas obeunt: quorum vires alio quam ad substantiales aut essentiales potentias referri
Has proprietates Diale st. Graeci ιδια no-ininant, Latini proprias affectiones, quae sepacaria rebus subiectis incolumi substantia non possunt; sed omni lati & semper insunt subiecto , atque desiibie-dus demonstrari aut praedicari possunt. Qgae quidem
proprietates aut facultates suis energiis dissiniuntur agnostiantur, siue sint activae, sitie sint passi u . Et potentiarum causa , agens dicitiir tangere, & p xiens tangi,formae non adscribitur tactus. Sin forma non est corpus,at materiam informat sine tactu. Solius itaque corporis naturalis proprium est, ut tange do patiatur. Porro agentia agut,vel κατ' ἐντελέχεαν:ομοειδῆdicuntur,quia illud, accidentis externi est ἔμοιον in agente, & patiente, quum eam qualitatem, quam habent manifestam, imprimunt in patiens,vtionis qui calidus, calidum etiam ericit,aqua frigida re Ligerat. Age .
138쪽
D E rv.N s I. O , . C A P. XI. ros Agentia κατεντελέχειαν appellantur, quae illa intrinsecavi, quae est perscctio, seu ἐντελέχεια agunt: eum imprimunt in patiens qualitateni eam, quae tamen in agente non est manifesta: ut cum piper licet non sit extrinsecus vel actu caliduni, habci t mm in calefaciendi. Haec longiore nobis explicanda fuerunt oratione,ut pateat quam absurdς hallucinetur Anonymus noster. quum de facultatibus medicamentorum alterantium loquens, eas materiae, crasi dc temperamento arrog*ς potius,quam formae stubstantiali, quum in haec verba erumpit: Accedit quodsi eida refrigerant, ct casida cabfacit i materialiter, non formaliter. Pendet enim vis cabis. eiendo estigerandi,humeri di siccandi a materia certo morido temperata qua temperies non perit , Ialtem minuitur dististatione: salua vero is integro, inquit, manet insucco.
enim animaplanta Aurea utiq; verba ba cfudi,quae rubrica signari & exarari scilicet merentur Respondeo ac nego An onymo nostro, vim ac propriexatem medicamentorum calefaciendi, refrigerandi, incidendi, aut detergendi materialiter agere vel quod manifestis qualitatibus, &sensui notis, actiones suas praestent in medendς, proxit est in elementis id praestare: sed occulta vi Sc potentia propter substa tialem formam:quemadmodum exempli gratia dicia, mus piper,de quo iam autea, aperto calorqstnsib peo . uio nequaquam esse praeditum, qualix est ignis, caloa
aut ardor.At facultate tantvm occulta poste calefacere.
Neque enim eius actio percipi potest, nisi calore anx malis permutetur; quod est proprium abditaxum v
rium,seu occultarum facultatum.
Alia est omninb ignis caliditas, quam nimirum μιώδη escit in corporo nostro, alia ipsius piperis quam κατ nobis impertitur Illa est
139쪽
materialis, & quae proprie est elementi ignis: At haec formali propria est substantiς ipsius piperis,&quq nullo modo crasis aut lcmperies dici potest. Nos igitur substantiali formae seu toti substantiae
adscribimus vires, potestares Saetiones medicamentorum, quae κατ εἰδος assiciunt aut mouent aliquid, seu alterant,potius quam materiae aut crasi,quae ex primarum qualitatum mixtione suboritur.
Atque Uaee nostra opinio a Fernelio illo, inter huius seculi Medicos celeberrimo, omnibus rationum momentis propugnata est: Eb. de abditis rerum causis. bb. de Medic facult. nec non a Scheggm, Aristotele altero,in- . ter Philosophos clarissim0, qui mihi a iuuenilibus an- nis cognitus est, queniq; ut Praeceptorem audiui, sicut alterum parentem semper &colui, Odhuc memoriam eius celebro ac praedii abo, ut par est. Qui quidem granes illi ac venerandi viri, non secus ac multi alii doetis .smi & Medici & Philosophi , erroneam illam Galeni opinionem plane damnarant ac exploserunt. Qualis etiam est magni Hippocratis sententia lib. de antiqua
Medicina. At Anonymus noster, Qui ignarus non est. omnes proprietates rebus infusas esse a natura, iuxta
Phil blbphorum seiarentiam. vel per formam, vel per materiam, cum nil nisi crassum videat, & lippis oculis subtilia non percipiat, causa istarum proprietatum seria ger potius ad materiam sibi visibilem reseret, quam
ad formam, cuius intuendae capaces non habet oculos. Qua quidem forma videtur ipse carere, cum ea sit, quae :ὰisciplinae ac scientiae capacem reddat hominem, inge-nium qi i psius discendi cupidum, acutum ac subtile eL isciat: quam tamen non agnoscit, sed Alam materiam: : stupidi intellectus ac crassi ingenii opificem amplectitur, non satis gnarus, quicquid contra aut praeter na-igram est corruptumacviti*ium a maxeriai non
140쪽
D s F p N I o, 'C A p. I orma essentiali,tanquam causa proficisci. Corruptelae enim vitiaque omnia priuatione intelligunxur quadam eius, quod secundum naturam inest. Facessant igitur Anonymi nosteti deco mones , quas distillationibus praefert, dc siuccos, quos ussentiis anteponit his verbis: Temperies si non perit, saltem minuitur isticiatis salua se interea manet in succo est enim anima Fama aut in decocto. Succus sic licet an aplanta tu et est, qui simpliciter expressius, citra vitam decoctionem, digestionem, defaecationem statim putredin m ac fPtorem contracturis es. Iisfutura est isthaec anima, si materia eam informat , non vita Z 6 pr clarum Philosephum: o instagnem Medicum, qui animam plantarum in iusculis &decoctis earum potius, quain extractis & depuratis esi, sentiis collocat.
Quis docuit hunc , selas distillationes averis chyna icis Medicis ad alterationem, coctionem, ac praeparationem humorum, aut sela etiam oleastillata usurpari Z Nunquid Chymicorum librorum sedulus fuit iseloi, in quibus tot praeparationes aquarum, vinorum, hydrometitum , Oarmelitum,syruporum, &decoeti Hum, electuariorum, puluerum genera artificiosἡ laboratorum , magna uicunditate & fructu descripta conspiciuntur 3 Quae si in usu in alterandorum & prς- parandorum humorum transferam: ur aperixoMedico. alia inueniat, quae bilem, aliaquq melancholiam, alia quae pituitatem alterare,digerere & coercere possunt, tum cerebro, tum in pectore, ventriculo, iecore, liene, renibus, ipsoque utero: & aliaquet mandando ac de purando sanguini destinata de aptata sunt. Qus etiam non carent viribus calefaciendi, refrigerandi, attenuandi, incrastandi, aperiendi, astringendi, de sp cificae operationis. Vnde apparet, quanta rapiatur