장음표시 사용
71쪽
ssiministrante quandiu scilicet manseriint in deserto Sin ubi petra illa erat. Non enim semper illa aqua iudaeos est comitata squsdem ut sacra refert scriptura lade prosinsides de Cades venerunt in montem Hor qui est in finibus terrae Edoni
ubi Aaron momuis est . Proiecti sunt autem de monte Hor per viam quae ducit ad mare rubrum ut circuirent tetram Edom S edere coepit populum itineris ac laboris loquutuso contra dominum d Moysen ait Cur eduxisti nos de Aegypto ut moreremur in solitudine . Deest panis non sunt aquae anima nostra iam nauseat super cibo isto lenissimo Vides iam deuenisse illos in locum ubi nullae crant aquae. Mystice autem petra illa Christum figurabat ut Apostolus ait. Unde Attianasius praesentem edisserens locum sic ait. De esca quidem cum meminisset nulla praeterea indiguit allertione quae per se satis pateret nec quicquam esset a sui natura immutata. In potu vero quia eius dumtaκat subministrandi modus immutaretur: assertionibus utitur dicens nequaquam lapidi ipsius naturam potum hunc praestitisse qui tali alias scaturisse concedinir spiritalis tamen alius lapis id omne operabatur idest Christus. Consequenti autem ideo di Mitri ostenderet Christum eundem hunc illis ubio affuit sese miracula ultismodi factitasse omnia.
rospho iis . . . Vetus tralatio . Interpretationes sermonum. Erasmus in annotationibus eoiannata leon legitur apud graecos hoc loco totum hoc: idem enim videtur cum illo γεν, γλω RFi - idest genera linguarum quod modo recensuit. Opinor interpretationes sermonum sese m ab interprete quopiam aut ut isti loquuntur postillatore quod postea traductum sit in conte κtum sermonis praesertim clim ne mentio quidem huius particulae apud ullum graecum interpretcm repersatur caetera. Stunica . Hoc loco in veteribus graecorum Gemplaribus unde interpres noster traduxit interpretationes filisse sermonum eκ eo quidem apparetqitodiatim cum Apostolus haec repetit infert Nunquid omnes linguis loquuntur Nunquid omnes interpretantur pro quo graece dicitur et αντες at- ου λαλουσις
si παντες ρερμήνευουσι Nani cum supra dirisset Alii genera linguarum Alii interpretatio sermonum di hoc ipsum idest sermonum interpretatio siue lingi iam mitin graeco habetur eκcellenisus donum sit ut ait Athanasius quam simple variis lia
is loquendi donum cur istud hoc loco Apostolus omissilet iras id quod di Amibrosius sic Iegit ut vetus habet tralatio idest interpretationes sermonum S subdit Vt hoc alicui gratia dei impertiat ut linguarum interpretandarum habeat peritiam. Non enim duo haec idest Genera linguarum. Interpretationes sermonum quasi interse cognata unius loco Ambrosius accepit ut Erasmus somniauit: sed divisim au
separatim ea posuit direpticiis sicut sequentla idest Nunquid omnes linguis lo. M quuntur Nunquid onmes interpretanturi
Erasini balli Vetus tralatio. In lege enim scriptum est quoniam In aliis lin pulset in aliis QR 'R ' abiis loquar populo huic: S nee si eκaudient me dies dominus. Erasmus in ara notationiblis. Locus quem adducit est apud Esaiam capite vicesimo secundo Iuloquela enim labii di in lingua altera loquetur ad populum istum sic enim Hieronymus reddidit hebraicam caetera. Stunica. Non apud Esaiam capite vicesimo sectando hic locus est ut Erasmus delirauit sed rapite vigessimo octavo. Quod nequaquam adnota trema facilis quippe est memoriae lapsus nisi errata huiuscemodi in aliis acriore censura di ipse ad notasset. Illa vero di nec sic eκaudient me dicit dominus non de suo Paulus adie
72쪽
ettit impleret prophetIae famiam ut Erasmus suis impetit ae indiligenter retulit nec aliunde sumptum est hor testimonitim sed apud eundem Elasam paucis interpositis statim illa verba habentur ubi dicitur noluerunt audire.Sic eni3 apud Esaiam legitur. In quela enim labii d lingua altera loquetur ad populum istum cui dirit. Haec est requies mea reficite lassum di hoc est meum refrigerium et nolueriant audire. Unde Hieronymus praesentem Esaiae locum edisserens. simit. Legimus in Apostolo in aliis lingui de in aliis labiis loquar populo huic di nee siceraudient meditit dominus . Osiod mihi videtur luκta hebraicum de praesenti sumptum cipitulo. Et hoc in veteri obseruauimus testamento abst paucis tessimoniis quibus Lucas solus abutitur qui magis graecae inguae habuit scientiam ubicunt de veteri
instrumento quid dicitur non eum iuκta. Lκα sed iuκta hebraicum ponere nullius sequentem interpretationem sed sensum hebraicum suo sermone vertentem.
Vetus tralatio Permanebo autem Ephesi us palpentecosten. Paulag. πιιλοῦ et tecosti fer ἰφίσω ἔ- ῶς προ- ος οῦς. Erasmus. Commoror autem Ephesi si ad diem quin in dictu . quagesimum . Et in annotationibus. εως ' ι τεν-ram,u idest si ad quinquagesimum, subaudias diem. Nec enim de festo loquitur. Stunso . Errauit primum Erasmus Roterodamus cum pro eo quod graece Iegitur , hiis id est permanebo defuturo: commoror ille de praesenti transtulit . . iDeinde eum non de festo hic locutum fuisse apostolunt Paulum eκistimauit sed hodsensisse permansurum se videlicet Ephesi dies quinquaginta . Caeterum de testo hie Apostolum intellerisse e Actuum apostolorum capite vicesimo manifestim me patet ubi dicitur Festinabat enim si possibile sibi esset, diem pentecosten faceret Hierosolymis e illo enim loco hic debet intelligi . Nam cum epistola haeco Epheso ab Apostolo fuerat Corinthiis missa id quod graecum argumentum eidem appositum ostendit cum dicitur ταυρον ἰοπε- is ipεσι. πις ήσἰ M idest hane mittit ab Epheso Asiae: ac deinde relicta Epheso ob tumultum illic a Demetrio illo argentario concitatum in Macedoniam proficisceretur ac e Macedonia in graeciam: atl iterum ob iudaeorum insidias vitandas eκ graecia reuerteretur in
Macedoniam tandem e Philippi Macedoni malitima ciuitate post dies azymorum soluens Troadem quae in ora est minoris Phrygie adnauigauit e Troade via moratus est diebus septem terrestri itinere in Allon deuenit S e Asso sterii conscendens nauis venit Mitilenem altera die contra Chium die insequenti applicuit Samum ac postridie deuenit Miletum. Ait deinde Lucas Proposuerat enim Paulus transnauigare Ephesum neq)ia mora illi fieret in Asia. Festinabat enim si possibile sibi esset ut diem pentecosten faceret Hierosolumis A Mileto autem mittens Ephesum vocavit maiores natu ecclesiae S caetera CNod autem Ephesi non mansit Paulus ust ad pentecosten, Corinthiis scripserat turba quidem illa sui in causa a Demetrio argentario concitata qua eκ re necesse illi fuit ante tempus quod destinauerat Epheso eκcedere ac deinde quod prius in spiritu pro postierat transita videlicet Macedoniadi Achata ire Hierosolymam praestita sibi occasione effecisse. Diem itam pentecostes quem Ephesi agere decreuerat illum inquam diem Hierosolymis agere festinabat quod di fecit ut e Apostolica historia apparet diebus ridelicet enumeratis qui fuerunt eκ quo a Philippis ubi dies egit azymoru diruisit quo usi Hierosolymam deuenit. Irae omnia si Erasmus ut par erat diligenter attea cluet non utit diκisset de festo pentecostes non Apostolii hoc loco intellevisse.
73쪽
EX DISTOLA. H. Ex EPISTOLA SECUNDA AD CORINTHIOS CAP. .
o. is, it V. x l/uo Sive consolamur pro vestia consolationae siue e M ii ies, hos xcij xiij j j pro vestra bortatione di salute Paulus. - παρακαλούμε
tionem accipitis pro nostri consolatione ac salute. Stunita. Cum verbiim die Hαλῶ, consolari significet S exhor tati: di παρακAviri consolationem Neκhortationem: viro; modo apostolici haec verba transtem in latinii possunt destit aut consolationem sonent aut eκhortationem Caeterum hoc loco in latina editione utrol modo verba ipsa graeca esse interpretata quae semel Apostolus posuit manifeste apparet ido non veteris interpretis culpa accidis te constanter assero: sed quod is margine ubi istorum alterum annotarum ab aliquo fuerat plicandarum graecarum dictionum causa ab imperitis scriptoribus inteNtum fuerit transpositum. Errauit autem Erasmus cum peo quod graece legitur παρακαλουμες idest consolamur palsine sicut e paulo ante ιλi Mμει idest tribulamur: consolationem accipitis tradurit quasi illud 'et ακαλαμει actine ab Apostolo dictu fuerit quaeκ causa pro vestra id est ἰμων quod graece egitur coactus filii traducere nostri iidem ud alienissimo quidem ab Apostolo sensu. Nam in paulo ante dixit et Siue autem tribulamur pro vestra eωhortationeae salute cosequens erat ut ad eundem modum sequentia responderentidest siue cosolamur ovestra cosolatioe ac salute. Apud Athanasi ubis lego eκplicata haec verba idest siue cosolamur die. Legit enim ad hunc modum.Siue consolamur pro vestra consolatione: sivi hortamur pro vestra eκhortatione quae operatur tolerantiam arundem passionum quas S nos patimur ut spes nostra firmastix vobis Sive cosolamur; vestra cosolatioedi salute scientes Sc. In utrol aute Iocono nostri legit Athanasius idest Mia, sed vestri idest Manan qua in ultima eius eκpostlide nostri legebatur quod errore librarioru accidit. Sic enim legi debet apud Athanasium. Culiκerit superius siue alitem ipsi tribulamur ne graue aliquid dicere S molestui his videatur sic inserto distrae salutis gratia cosolamur hoc est nostra cosolatio haec in vestri animi subleuationem cedit. Nam si parum perti ipsi respirabimus satis arbitror ad vos cosolandos id valiturum quippe qui mihi sitis eiusmodicoso lationis participes. Tralatio illa antiqua quas diuus Ambrosius sequitur sic habet. Sive autem pressuram patimur pro vestra Ohortationi salute siue eκhortationem colaquimur pro vestri hortalide quae operatur per patientiam earundem palsionum quas S nos ipsi patimur di spes nostra certa est pro vobis quia scimus quod si socii estis passionum sic Meonsolationis eritis. maue' ue Vetus natatio. Non quia dominamur fidei vestrae. Paulus I Hl: τι κυρi linici. μωνῶ. II: , eri Hoc Erasinus. Non quod dominemur vobis nom sne fidei. Stunica. Non alio pacto verba apostolica intelligi possunt nisi ut vetus interpres traduκlt. Necput Erasmus in annotationibus refert more graecorum is hic potest subaudiri ut dicimus No quia dominamur vestri propter fidem. Quippe talis loquendi modus raro aut nunquam apud Apostolum inuenitur Nel Erasmum mouere debuisset articuli transpositio mo alias eo pacto articulos transpositos in Apostolo legerit Athanasius quom in eundem sensum hunc eκ piscat locii in quem ab interprete nostro traductus est. Sic enis ait. ironia quod Δκerat dominantis praeferret potentia di tanqua eius vim explicaret qui in Corinthios haberet imperiit parcit em qui
74쪽
potest paenIsaflicere: mitigat sermonis asperitatem inquiti. DIκ equidem vensam me vobis daturum non eo quod fidei vesti ae imperitarem quippe quae voluntaria est Quis em ad hanem uim qite pia coget di nolente Sed quia vestra animi iocunditate Pro mea duκerim dici A mbroldi praeterea se legit ut vet' interpres tramilii: S subdit. n ades uo neces latis sed volutans res est: ideo dicit no quod ditemur fidei viae Sc.
EX CAP. II. Vettis tralatio . Ut non cum venero tristitiam super tristitiam habeam de qui me mebus oportuerat me gaudere . Erasmus in annotationibus. Super tristitiam superesta uen
au ελεων λυπ, εχ a verum id aliunde hiic translatum est ter Glatio.
Stunica. Super tristitiam non superes neq3 id allunde hue translatum est ut Erasmus retulit. Si quidem sic olim habuisse vetera Memendata graecinam Nemplaria ut verils tralatio coiitinet tametsi apud Ambrosium non legatur: argumento est liber apostolicarum epiliolatum graecus venerandae vetustatis qui O insula Rhodo in Hispaniam allatus ac deinde Patri Reuerendissimo Francisco Cisnerio Toleta no Ordinali ct Hispaniarum Primati dono datus eiusdem iussu in publica hutiis Coni plutensis Academiae bibliotheca repolitus est: in quo haec quidem se leguntur ἰνα μου λειον λυπουν ε π λυσκολα e. ζῖε με χαιρω id est ut non cum v cuero tristitiam super tristitiam habeam de quibus oportuerat nae gaudere.
Vetus tralatio. portamur sed non destituimur. Paulus. απορουβι αλλ' in ἰ inoi si in αππω,διοι Erasmus Laboramus at non destitium nr Erasma a Stunica Verbum a portare non unicii habet ignificatu . Siquid enim dubitare sonato indigere. Aic in utrum et sensum hune locu Ethanasius explicuit se dicene. RDoriamur sed non destituimur. Hoc est Si si in rem ancipite S dubia in idimus nihilominus erecti pedibu stamus nec ulla desperatione succii bina iis sed via potius euadimus regia S in deo comperta victores ab eo nihil destitisti. Vel aliter aporiamur quod graece aporumeni dilium id sane praetulerit si necessaria desint haud quaquam tamen in vero thesatiro consequendo deserimur Tralatio illa antiqua quam diuus Ambrosius edisserit sic graecaeκ pressit Inopiam pals sed nodestituti. iod sic ille explicuit id est in inopia positis affuit pastor deus. Significat etia cottistari siue an κiari aut moleste ferre. Unde Hesychius inleγico απορ inquit αδκuιν αγωνια .i. cimo δε tristatur an κius est siue moleste fert Atlancifc sensum Hiero.accepit u pro eo quod apud Esaia legitur capite quinquagellino nono. I δ: Iet hi ipse traduxit S a portatus est quia no est qui occurrat idest cotristatuζesti siue molelie tulit.
Vetus tralatio. Et Inambulabo inter eos . Erasmus in annotationibus. Inter Hecte iterme eos non est graecis sed tamen conatus est eκprimere verbum et ατήσω qnod si ognificat in aliquo ambulare. Nam inambulare latinis nihil aliud est aliquoties quam ' με μ' ambulare Tamelli melius erat satis quam inter eos. Stunica. Cum hic locus ecLeuiues capite vicesimo sexto assumptus sit: videndum est primus quo nam pacto hebraica veritas hae, presserit ac deinde quomodo eadem. LMκ. interpretes in graecia transtulerint. Sciendum igitur in hebraeo sic ha ri Uz dii u quo. LXκ.transtulerunt Ἀμπῆιπατίσω ν diuti et Ricionyinus ainbula inter vos. Ergo is εμ et aera, et α ως Apostolus hic posuit Quod si adverbii traducitur S inambulabo incis dicendum est in paulo autem vetus interpres transtulit Sinhabitabo in illis quod graece dicitur . τι tibia σω b istis.Si vero iuraalatinae linguaePprietate Sinambulabo inter eos. Ac sic qui
75쪽
dem Ambrostus legit idest auoniam inhabitabo In illis Sinter eos ambulabo. EX CAP. X. R. iusti Vetus tralauo . O uae secundum faciem sunt videte. Erasmus in annotationstitiis bus Graeci codices legunt hoc per interrogationem ut sit videtis non videte: quasi fingens id fieri quod velit obiurgare. Num ea cernitis quae sunt i ta faciem Hoeest quae fotis videnturo ostentationem habent potius quam efficaciam c. Stunica. Non graeci coelices hoc legunt per interrogatiovem ut Erasmusast: sed nem per indicativum idest videtis sed per imperat tuum potius idest videte id quod e Athanasio facile apparet qui praesentem eκplicans Iocum sic ait. Non solus seductoribus formidinem incittit quin etiam e seductos obiurgat. Et ideo inquite his quae secundum facie nisu ocis innae videntur videte: idest iudicate si quis videlicet in status superbit si quis opibus affluit si quis demum virtutis figura vel umbra opertus est.
ωda re Vetus tralati Sed S supportate me Paulus Jλλα κω αγελε θυο aratam. Q iii '' modi sustertis ine. Et in annotationibus aere, b graeca voinanceps est. Et magis quadrat ut sit indicatius modi sustinetis Corrigit enim quod diNerat utinam sustinuissetissmo inquit sustinetis di quod opto factum facitis. In hunc sensum eNponunt graecanica scholsa. Stunica. Licet graeca vo α, x D anceps sit ut quae Sindicatiui Simperatiui esse possit: hoc tamen loco non magis quadrat ut sit indicatiui modi idest sustine. tia. Nessi enim corrigit Paulus quod diκerat ut Erasmns retulit. Sed cum peroptandi orationem prius cliκisset. Utinam sustineretis modicum quid insipientiae meae: quasi rogans statim intulit sed S lupponate me Ric in hunc sensit in praesentem lociim G plicuit Athanasius sic dicens. Inquit lac utinam sustineretis meia paucis delirantem. Quin potius ne supportate. Confido enim imposteriam vos me beniuolentia prosecuturos foret ut me per omnia toleretis. ex rois accle Vetus tralatio. Despondi enim vos uni viro virginem castam evhibere Christo. - ει ita Pauli Pel π 3ενον ήγνδε παρας,σα- ῶ χριςd Erasmus. citra me fidiunXi enim vos uni viro ut virginem castani e iberetis Christo. Stunica. Proprie quidem ac eleganter vetus interpres hunc locu traduκit iros μοσαμων quod in graeco legitur despondi latine ille reddidit. Si quidem hoc verbum saepisti me apud graecos in hunc sensum accipitur priore lignificatu sumpta metaphora idest ab adiungendo siue coniungendo aut conglutinando vel adaptando quae est huiusce verbi prima significatio . Athanasius quom sn eum sensum quieκ vetere tralatione percipitur verba haec apostolica intelleNit cum praesentem eκplicans locii in sic scripsit Despondi inquit vos domino cuius gratia zelo hoc. lucor non mei. Non cnim sponsus ipse futurus sum sed sponsae ductor Attende quemadmoduim non illorum se praeceptorem profiteatri ut debeat sui ab his eκigere tolerantia quin illos in sponsae modii se vero pronubae loco costituit nubente eo positurii Scinctinos Vetus tralatio. Damasci praepositus gentis Aretae regia. Erasmus in annotatio
cui Derodis tribus Aretas reκiserat socer Herodis.' hathiiij sil Stunica. Cum non unus lacrit Herodes de quo in sacra nous testamenti scriptutarniuiti aliat mentio sed tres et iis nominis fuerint hoc est Herodes ille maior Antipatri silius qui primus eκ proselytis iudaeoru regnii Romanoru obtinuit beneficio Iac deinde hu
fus filius qui Antipa cognominatus et Galileae tetrarcha qui Ioanne baptista decoliauit. Tertius vero Herodes fuerit cognometito Agrippa qui apostola Iacobii occi
76쪽
di t& Petrum In circerem conlecit: debes s et hoc loco Erasmus cum Aretam Herodis fuisse socerum scripsit de quo Herode intellexist et significare ne lector id statim tacitus requireret.Selendum lassi non Herodis illius maloris Aretam fuisse socerum sed Herodis tetrarchae illius filiivte Iosepho libro decimo octauo sudaicae antiquitatis apparet. Hic autem Aretas reκ fuit Arabiae petrere Damascenae ciuitatis quae Arabiae vicina est dominus Aretae autem meminit Strabo libro sotodecimo de Arabia enim agens sic ait. Rursum Gallus eκ alborico meκercitu digressus peresus modi loca profectus est ut camelis aquam portarent eoru improbitate qui viam monsti abant. Cunare post multos dies in Aretae terram peruenit qui Obodae assinitate
EX EPISTOLA AD GALATAS CAP. I.
ETVS tralatio. Conlitruo non acquieui Orni S sanguini Dacp.rali Sc. Erasmus in annotationibus. Proinde ita quit nec illud , e . is huius operis est quod haec Pauli narratio multis modis de aeni edit lentit cum ea quae est apud Lucam in actis apostolici a
Stunica. Non haec Pauli narratio multis modis dissentire videtur ab ea quae est apud Lucam in actis apostolicis capite nono ut Erasmus retulit sed haec illam videtur eκponere Sit ita di κerim ampliare tametsi prima ironte videatur ab ea esse diuersa. Vnde Hierotrymus in commentariis super hoc loco sic ait. Non sibi videtur historiae ordo concinere referente Luca in actibus apostolom quod cum Paulus post fidem Christi per dies niti letos euangelium Damasci loqueretur audenter: factae suerint ei insidiae S in porta per murum nocte dita; illius sit 5 venerit Hierosolymam tentans seiungere discipulis a quibus cum vitaret S timerent ad eum accedere a Barnaba ad Apostolos illum esse perductum Sibi nartalle quomodo dominum viderit in itineres Damasci fidiicialiter egerit in nomine Iesu. Erat inquit cum illis intrans Eeκiens in Hierii sale fiducialiter agens in nomine dominisoquebatur quo id disputabat cum graecis illi
autem quaerebant occidere eum auod cuni cognoui issent fratres deduκerunt eum
Caesarea me dimiserunt Tarsum Hic autem dicit se primum se in Arabiam Siterum reuersum Damascum post triennium venilla Hierosolymam vidissse Petrum dictimeo mansis e diebus quindecim nec praeter Iacobum Latrem domini alterum conueni Te. Osraevi vera credantur dubia quippe videli absentibus poterant sub testatione coiifirmat dicens C ae autem dico vobis ecce coram deo quia non mentior. Post unius igitur aestimare ille quidem Paulum secundunt Lucae historiam Hiero,solymam non quasi ad antecessores Apostolos ut aliquid ab illis disceret: sed ut persecutionis impetum declinaret qui sibi Damasci propter euangelium Christi laestat concitatus: δἰ sic venisse Hierosolymam quasi ad quancunc aliam ciuitatem iud eum statim propter insidias recessisse S venisse Arabiam siue Damascum at pinde post triennium ad videndum Petrum Hierosolymam reuertisse Vel certe ita.
Statim ut baptizatus sit ex accepto cibo confortatus fuisse eum cum discipulis qui
77쪽
erant Damasci per dies aliquot: Sstupentibus cunctis in syna Us iudaeorum praedicasse continuo quod Iesus esset filius delet tunc isse in Arabiam de Arabia Damascum reuertille: ibi feci se triennium quos dies multo scriptura testatur dicens. Cum implerentur autem dies muli consilium fecerunt iudael ut eum interficerent. Notae autem factae sunt Saulo insidiae eorum custodiebant portas die ac nocte ut ea interficerent. Accipientes ergo discipuli eius nocte per murum dimiserunt etini summittentes insporta Cum autem venisset Hierusalem tentabat iungere e discipulis.
Lucam vero iccirco de Arabia praeterisse quia forsitan nihil dignum apostillatu in Arabia perpetrarato ea potius copendiosa narratione diκ illi quae digna Christi euangelio videbantur. Nec hoc segnitiae Apostoli deputandum si frustra in Arabia suerit sed quo aliqua dispensatio S dei praeceptum fuerit ut taceret. Nam S postea legimus Patilum cum Sila egressium prohibitum esse spiritu sancto verbum in Asia loqui. Hactenus Hieronymus.
Aa iustitiei Vetus tralatio O insensati galatae quis vos fascinauit non obedire vetitati SEras ab era nausin annotationibus Osiis vos fasciuauit Hieronymus secundo aduersus Ioui phim', itan uni vi ro vertit impedivit. Stunica. Non pro ascina uiti demia, nisi Hieronymus secundo aduersus Iovinianu libro vertit impedivit ut Erasmus e tumultuaria lectione intelleNilla visus est sed ea illic verba citauit quae infra capite quinto habentur ubi dicitur Currebatis bene quis vos impedivit veritati non obedire. Sic enim Hieronymus ali. Et ad gal tas.Currebatis bene quis vos impedivit veritati non obedire ubi pro impedivit iagraeo est νέκ Iis . Nec pro βααωνεν idest fascinauit mutatum illic est Ἀκοψεν
idest impedivit ut Erasmus delirauit sed sic Apostolus posuit ut nunc legitur idest τὶς υμας ,εκυιεν hoc est quis vos impedivit . Ac sic quidem Hieronymus legit eγponens subdit. A quo praepediti doctore peruer umbram legis sequimini di angelii rellinquill veritatem Atlita quidem legit Seκponit Athanasius. Euhmn . . Vetus tralatio . Praettidens autem scriptura quia in fide iustificat gentes deus
apud D te praerali iactauit Abra aequia benedicentur in te otii ne gentes. Erasmiis in annotationi
tatin'soni gratia sic loquamur. Nam euangelium graecis sonat bonum ac laetum nuncium etiam si apud Hamini Penelope promitti euangeliit hoc est praemium quod dari solet iis qui rem laetam prim nunciarunt.
Stunica. Non apud Homerum Penelope promittit euangelium ut Erasmus butyrod patria cerui si obrutus somniauit sed lystes in patriam reuersus ac sub meucte habitu Eumaeum subulci in agris alloquens euangelii primus fecit mentione 3 quod sibi dari itine petebat cum Vlylses domu adueniret. Cui Enmaeus nec se euangelium illud soluturum respondit nec Vlystem unquam domum suam aduenturum. O vovero Erasini hallucinatio manifesti' appareat versus ipsos homericos eκOdysseae quartadecima Rhapsodia hie ascribendos censui.
78쪽
Et insta. O areis il ετ evi: ελε ε , Sc. Cinae nos ita ad verbum tradurimus in eorum gratiani qui graece nesciunt. Hunciusus allocutus estis nita passus diua lysses. amice quoniam omnino renuis incipe stimas Illum venturum animiisl tibi semper incredulus: Sed ego non frustra loquar: verum cum iureiurando rod redibit lylses euangelium autem missi isti Statim postquam ille veniens suas domos aduenerit. Prius autem di valde quamuis indigens nequaquam acciperem.
Huic autem respondens allocutus es Eumaee subulce. seneκ nec ego euangelium hoc persoluam: Nel Vlyises amplius domum adueniet c. EX CAP. IIII. Vetus tralatio Q noniam confundo in vobis. Erasmus in annotationIM . m inpm Caeterum quantum eκ Hieronymi verbis licet coniicere putat ille idem esse diox mr r in σι di xuis quorum prius confusionem sonat posterius erubescentiam eum si V rimum intersit inter haee duo M. : αχυ
Stunica . Non potest eκ Hieronymi vertas super hoc loco aliquo modo percilii: mu rpi putasse illum συὶχυσιν uix idem esse quod falso ad Hieronymum Erasmus
retillit. Sic enim apud eundent in libris venetae impressionis legitur Quo is enim non tam confiasionem quae apud illos Ixi siue appellatur quam indigentiam Sinopiam resonat. Vbi Erasmus in libris germanicae istius m pressionis quae nuper emili aestita posuit aevo ta enim non tam confusionem quae apud illos imis siue rubχυσκ appellatur quam indigentiam ct inopiam sonat. Cum enim in antiquis Hieronymi libris vacuum illum locum qui post dictionem sive vacuus videtur reperisset erub aere reponendum citra Hieronymi opera recognosceret eκistimauit quod fecit. Nisi sorte Amorbachii illi fratres qui nouae huius evcussionis Hieronymi operu autores fuere huiusce piaculi rei sunt quod vocem quam ignorabant Hieronymu scripsisse quasi comperta illis foret ad eundem modum in loco vacuo reposuerunt ut nunc videmus. cryanqua Erasmicam potius audaciam fuisse aediderim. Eristimo autem ego Hieronymum ita illic scripsisse Iis m, enim non tam nlassonem quae apud illos lix siue ἰ rs di appellatur quam indigentiam inopiam resonat. Siquidem duae istae dissiones idemilix δε ιτ' apud graecos consasionem siue erubescentiam sonant a uod ut credam tum alia efficiunt tum vero quod has duas dictiones ad maiorem vehementiam simul positas clim idem signisceat in scripturis saepissime egimus ps. o.Operianta confusione d pudore qui
Et verba similiter ab eisdem conflata ut in fine eiusdent m. o. Cuconsuli S reuersti fuerint qui volunt mala mihi λα gi χινι iri, τραποῦ ν ι κτουντες mitis Idest cum confusi fuerint erubuerint siue pudore affecti fuerint qui volunt mala mihi: id enim proprie significat verbii hebraicum 'di ibi positum pro quo Lκη Ἀτραωσι transtulerunt.
79쪽
ver Vetus tralasso Alter alterius onera portate 5 se ad Implebis Iege Christi Pautatae mus. Inuice onera vestra portate di sic reini plete lege Christi. Et in annotationi . Quanqua graeca inquit vo magis sonat readimplete hoc est denuo adimplete quasi dicat quod alteri: deli diminutu filii in legis obseruatione id aliora sarcha caritas. Stunica Praepositiones ut Michael Syngelus eris εω eruditissime
refert componuntur m simplicibus dictionibus interdit quidem Pia, si is εαγκούαν idest propter usum necessarium:&tunc immutant significatum. Non unquam vero καιοι πλεονασμὼ υς -ον idest superablindantia ad ornattim dimonNStunc nihil plus significant qua si appositae non essent. Hoc aut loco ανα praepositio m verbo αλ, o composita eiusdem verbi significatu nequaquam immutat sed perinde est ac si apposita non et Iet. Non igitur ii cerλκούσατε eimplete aut re adimplete hie significat sed implete aut adimplete simpliciterit vetus interpres tristulit Nem apostolica verba id significant quod Erasmus in annota illa exponens expressit,sed quod Hieronymus praesentem replicans loctim apud quem sic legimus Osaia peccatum onus sit S psalmista testatur dicens Iniqilitates meae eleuatae sunt super caput in eum: quasi onus graue grauatae sunt super me. Et Zacharias in specie mulle iis vidit super talentum plumbi sedere iniquitatem . Hoc onus saluator pro nobis tulit suo nos eNemplo docens quid facere deberemus . Ipse quippe iniquitates nostras portat δἰ pro nobis dolet: N eos qiri peccatorii ac legis onere sunt depressi ad leue Onus virtutis inuitat dicens Iugum meum silaue est Monus meum
leuc O ui igitur fratris non desperat salutem sed manu porrigit deprecanti Squantum in se est flet cum flente infirmus est cum infirmo sua tu iudicat aliena peccata iste per caritate adimplet lege Christi. Quae Christile est Hoc est mandatu meu ut diligatis inuicem a uae leκ filii dei est Diligite alterutrii sicut Sego dilexi v x ano imodo dei filius nos dilexit Maior hac dilectione non est quam ut quis animam lua 3 Ponat pro amicis suis. O ui clementiam non habet nec indiuus est viscera misericordi di lachrymanim quamuis spiriritualis sit non adimpleuit legem Christi. Sed Shunc locu cu superioribus copulemus duplicem. n. sequi mi irintelligentiam. Si quis infir inusi: fide est Madhuc lacte nutritur infantiae nec potest tam cito a legali obleniatione ad spiritualia sacramenta transire: vos qui robustiores estis eius onera Pprtate ne per scientiam vestram stater pereat pro quo Christus est mortuus. Hactenus Hieronymus cuius verba ultimarum tumultuarie ut assolet Erasmus perlegisset quae ille de veteris legis obseruatione in alium sensum disseruit haec iste ad delictum in diminutione obseruationis nouae legis transtirlit quam autem recte iudicet lector prudens Illud etiam notandum Ambrosium impletatis legem Christi hielegisse non reimplebitis aut readimplebitis: attrita subiecisse Lewenim Christi omnes saluos vult fieri ac per hoc qui fratri peccanti consulit ut redeat ad propositum implet voluntatem Christi. Nec ignoramus Athanasium noluisse occiosam hic esse iri praepositionem sed tamen non illam ad iterationem ipse retulit sed ad persectionem unde leganter quidem ae proprie illius interpres sic eiusdem expositionem hic traduκit. Non enim implebitis diκit sed adimplebitis hoc est comuni consensu omnes Christi legem perficietis um ipsos inuicem tolerantes videlicet ut iracundus ad iram tardum sustineat S tardior iracundi impetum ferat. Sic fiet uti ei illa delinquat si ab hoc toleretur: ne is si ab illo seratur. Ne illud dico ut inuicem por rectis inter vos manibus Christi legem alternis moκ exequamini: ed quod proNimo deerit unusquisis stesattolctando. Caritas aute Christi est a. unpletio mandatorii.
80쪽
ETVS tralatio.Ut essemus sancti SimmaculatI. Paulus. ii Gaμοῖς άγiους su μίμους Erasmus ut essemus sanctio irreprehensibiles . Et in annotationibus μύμους quod magis culpatos siue irreprehen libiles quam immaculatos significat. Momos enim graecis reprehensio est siue deus reprehensionis. Stunica . Quo maculam significat idest detectumcta diu quod hebraice in hunc sensum maculam sonat graeca dictio deducta ridetur . Unde pro eo quod Leustic vigesimo primo in hebrae dicitur . In ro 'N
nymus sie quidem traduxit . HOino de icininc tuo per familias i chςbuerit mάculam non offeret panes deo suo : interprete sic traduNerunt Gρωπος ἰκ- δωρ τογιωδαυτα idest Homo eκ genere tuo in generationes veliras cuicunq; fuerit in ipso monius non accedet ad offerendum dona dei sui. Inde αμωμος immaculatum proprie significat idest sine defectu Psalmo. ii S. Beati immaculati in via μακαρια ι μωμοι ἰν όPω, Sonat etiam μῆ μο reprehensionem sive vituperium quod a priore significatu deductum apparet. Quippe carere macula idest desectu idem est quod esse irreprehensibilem.Atl in hunc etiam sensum transtulit vetus interpres ad Philippense lacnndo ubi dicitur. Vt sitis sine querela' simplices filii dei sine reprehensione pro quo in graeco legitur tibκπε α .ilia AO M ακα Gοι , τεκνα,οῖο μωμη m. Diuus praeterea Hieronymus immaculatum hic legit ut vetus tralatio habet praesentem eκplicans locum sic ait. Inter sanctum de immaculatum hoc interest quod sanctiis N immaculatus quom intelligi potest immaculatus vero non statimo san tias. Paruuli quippe immaculati sunt quia integro corpore nullum fecere peccatiim: S tamen non sancti quia sanctitas voluntate e studio comparatur. Et quod immaculatus dici potest ille qui peccata non fecit: sanctus autem is qui virtutibus plenus sitiuκta illud quod in quodam psalmo scribitur crus ambulat sine macula Soperatur iusticiam. Et incantico canticorum Tota speciosa es proxima me di macula non est in te die. Vetus tralatio. Et virtutem di dominationem Paulus. 9 Pυναλως in κυριοτητοι Erasmus. Et virtutem di dominium. Smnica. Licet idem plane sit dominium quod dominatio quia tamen hoc nomen in ecclesia pro uno e angelicis ordinibus usitatum est sicut di hic accipitur: non debilisset illud Erasmus commutare ac nouam inuehere appellationem cuna praesertini ita legant Ambrosius di Hieronymus ut in vetere tralatione continetur id est dominationem.
tia maceriae diruit simultate in carae sua legem mandatoruin decretis sita abrogas.