장음표시 사용
141쪽
disti ut hoe faceres λ l Hoc est, quod tuum in hoc saeto consilium fuitὸ In Graeco est, Κίωι ωκ-i Dominus non dixit
sed quantum ex Hebraeo conijci potest, LXX. transtulerunt, Κυρια- . . t Dominus non vidit .l Sed adeo antiquum est, da kri,ut etiam Origenes id interpretatus sit, cum ait, αὐ---μὴ ἀργμωνα - κόων,- α δ αυτ ον εἶ ἀυπν τῶ ---- Inv 4 δσμους της Dc. 1 Ex his discimus non dixisse Dominum,neque auctorem esse ut vincti terrae sub peccato humilientur. lMEM. L X X. uis ita dixit di Actum ea, i ominus non mandauit. Ex ore altissimi non egredentur mala-bonum. αuid murmurabit homo liuens, vir pro peccatu Fuis 'ORio avis. Frustra igitur murmurantes, in creatorem culpam conserimus: quod sane viro viventi sacere ne is fas est: talis namq; sententia eorum est qui mortui sunt in peccato. nisi sorte redarguit hominem in peccato viventem,&Deum accusante. Ergo ut qui nihil nisi nos ipsos accusare possimus,nostra facta iudicantes conuertamur. OLYMPIOD. M. hil de Deo tamquam peccati auctore queratur. nam quia vis Iuntarie homo peccauit, potest idem ad paenitentiam conuerti, & vanae sunt excusationes.
Ex ore alti simi non egredentur nec bona nee mala. AT 'It i , dicet aliquis,etiam si haec mala Dominus non facit ex beneplacito suo, accidunt tamen praeter eius voluntatem,& illo etiam non iubete contingunt 3 casus enim& fortuna dominatur in rebus.Quis tandem iste est adeo stultus,ut quicquam fieri & euenire dicat Domino non iubente Zaut quis tam potens est, ut dicat & fiat etiam praeter Dominuiussum Θ de siue bona sint siue mala non eius praecepto atque decreto contingant Θι MEM.
142쪽
aruid murmurasit homo vivens, mis pro peccatu suu eQuod si neque iniustus est Deus,ut praeter iustitiae norm 1 paenas infligat, & declinet iudicium, neque muneribus cosexumpitur , aut aliquorum gratia & fauore capitur,& persona cuiusquam accipit, neque vero quicquam aut boni aut mali euenit praeter eius voluntatem , quid causae est cur quisquamurmuret vivens,& culpis peccatisque suis, quae magis confiteri N. humiliter agnoscere debuerat, aut Dei iniquitatem , aut fortunam casumq; prae texat,quali aut iniuste,aut temere M sine consilio puniatur
Quis est iste qui dixit ut fieretὸ l Superius haec mala quae,
Iudaeis acciderant, non ex Dei beneplacito, quasi poenis hominum etiam innocentium laetetur, euenisse dixit. deis inde docuit fieri non posse, & alienum a Dei natura esse,peruertere & declinare iudicium et reliquum erat in casum ac temeritatem culpam conij cere, aut nostris peccatis adscribere . quod si non iniquus est in iudicando Deus, neque temere aut sortuito quicquam sine Dei consilio fit, relinquit ut culpas Iudaeorum id esse commeritas , ut his malis ac poenis subij cerentur . In quibus verbis illud adnotandum, ii militatis gratia aliam malorum causam illum non commem rasse: nam saepe non ut peccata vindicentur, sed ut merita augeantur, ut etiam exempla patientiae atque constantiae proponantur,vexari tullos quoque homines Deus sinite sed Ieremias hanc causam non commemorauit, seu humili animo culpis tribuens,cum praesertim sciri ab homine non possit,amore ne an odio dignus sit, & pro culpis ne an pro cumulandis meritis affligatur: seu quia clades illae Iudaeoru re vera pro illorum peccatis puniendis euanerant: ideoque hanc causam
ait u lit,alias omisit. l Quis est qui dixit vi fieretὸl Quis est tam
potens homo ac tyrannus,seu Nabuchodonosor ille fit, seu quis alius, ut dicat & iubeat quicquam mali, & id statim fiat, etiam praeter Dei voluntatem cum iniqui homines nihil nisi Dei permissu aduersus alios homines faciant ,&virgae ac baculi instar sint, qui per se percutere nisi ab alio agitatus no
Potest. Ne igitur quisquam dum ab homine affligitur, illum esse
143쪽
esse auctorem suae amictionis putet, sed tamquam diuinae vindictae ministrum intelligat. Ideo namque Assur virga indii si io. gnationis Dei ab Ilaia vocatur . Hic unus est horum verborusensus. Altcr est contra salsam casus ac fati fortunaeque accusationem. Qitae est ista tam potens & domina rerum fortuna , aut praepositum hominibus fatum tam serreum,ut etiam minuito Deo quicquam dicat & iubeat, & illico fiat P adeo ut in. rebus humanis nihil possit altissimus, & ex ore eius non egre4diantur nec bona nec mala, neque inter homines vllam parici potestatis habeat, adeo ut neq; mali quicqua neq; boni illius Histii eueniat Θ Hanc secundam aduersus fatum dc fortunam expositionem Theodoritus,& Hebraeorum nonnulli probat. alis priorem. Quod si neque in Dei iniquitatem coni jci culpa vlla potest,neque in fati Sc fortunae temeritatem, quid murmuramus & conquerimur,& vanas caulas comminiscimur, dein res quac nullae sunt,noli rorum peccatorum culpam conserimus, quali aut de Dei iniquitate, aut de fortunae satiq; necessitate miseri simus,cum miseriae nostrae nos ipsi peccando auctores fuerimus P i Homo vivens. Recte dicit, i homo vivens: έ nam qui de sato sortunaque sua conqueritur, is inor. tuus potius est quam vivens .nam in mortuis & inanimis naz, ra ipsa aut temeritas, si quid illa possent,locum habetent. temeritatem dico G ῶν re Γν. at in vivente homine fortunam ac satum accusare ridiculum est, cum voluntate faciat quaecunque facit, non naturae aut fati necessitate cogatur. illa de necessitate conqueri possunt quae in anima de libera no sunt l, at qui vivit, qui libero arbitrio donatus ornatusque est, quid habet quod suae culpae praetexat, &excuset excusationes in peccatis, perinde ac si mortuus esset,& spontaneos motus
non haberetὸ quae hac vanior, quae leuior excusatio ξ i Vitpro peccatis suis. l Cum non solum vivens sit, verum etiam
vir,hoc est,cum non modo voluntatis momenta habeat ad eligendum,verum etiam Deo donante vires ad effcie dum , qnda ut de Deo conqueritur tamquam iniquo, aut casum ac tot tu nam tamquam malignam accusat P de te potius, & de suo vitio conqueratur.
144쪽
TARE NORVM IEREMIAE. ret NUN. L . X X.
Inuestigata est ita noma s r examinata conuertare. urusque ad Dominum. Levemuου corda nostra in manibus ad excelsum in caelo . Feccauimus , ιmpie egimus ,
O Rin εκ is. Fieri non potest ut comi erratur ad Dominum qui se ipsum ignorat. semetipsum vero agnoscit quisque, dum suis actionibus mentem atq: animum adhibet, simul illas conspiciens,simul etiam intellectuales efficiens. tuc namque reuelata facie gloriam Domini speculamur,&ante 2. Cor. acta confitentes dicemus, i Peccauimus & impie egimus ut Dan.ν. auerteremur a te ὁ &, iustus es in omnibus quae induxisti nobis. t i Leuemus corda nostra in manibus. t ORIGEMIs. Leinuare corda in manibus videtur hoc significare, tamquam in manus sumendo cogitationes nostras, eXaminemus an purae sint M OLYMPIOD. Hoc est, ex terrenis rebus animas nostras attolledo,offeramus illas Deo, animas nostras per opera tamquam oblationem quandam adducentes. i Et non es placatus. Eiusna M. Quoniam irritavimus te,liones placatus. hoc est, iusta passi sumus. '
Scrutemur Nivi nomas,'quaeramus, in reuertamur adi omιnum OΜissis igitur vanis excusationibus atque conquestionibus, vias, facta, vitamque nostram cum summa sollicitudine examinemus & inuestigemus,unde malorum Omnium origo pendet e, & sicubi de recta via nos declinasse deprehen derimus, errore abiecto,per conuersionem ac paenitentiam reuertamur ad Dominum. I Scrutemur vias nostras. l Hoc nobis reliquum est, idque novis faciendum incumbit, ut vias factaq; nostra perpendamus, ac diligenter examinemus.Scrutati aurem dicit quasi intimos recessus & abditos rimari r facta nostra. Omnia excutiamuS ac
145쪽
Levemus corda nostra cum manatas adDominumin eae sis Corda etiam nostra tamquam munus quoddam purum ac mundum puris manibus ad Deum, cuius habitatio in caeliseriat tollamus, ut ei acceptum sit di gratum . neque enim Corcontritum & humiliatum spernit unquam, idque lacrificiops l. so quouis gratiuS illi est . ,: t i . . i Levemus corda nostra cum manibus . t In Ecclesia quoque mos hic receptus est, ut maturi leuent manus, ut multa sunt quae per symbola quaedam & figuras corporeas oculis euhibe t;quae interius & vere facienda sunt, significationibus quibusdam repraesentans.
Nos inique egimus in ad iracundiam prouocauimus, ici
se eo tu ιnexorab αδ es. Nos inique egimus a te discedendo, tuisque imperiis non pare do,te ad iracundiam prouocauimus,& superbe tua praecepta contempsimus. idcirco te placatum habere non possumus, quia non ex imbecillitate, sed ex superbia tibi repugnauimus,leque contempsimus,& ad te conuerti negleximus.
i Et ad iracundiam prouocauimus. l non simpliciter pecimismus,sed quasi contemnentes te, ast iracundiam prou ocare studiose curauimus. de industria contempsimus: peccatum autequo maius est,eo maiore poena plectitur ideo, I inquit,l tu inexorabilis es, t& quamuis miserator sis & misericors, tameculpa nostra id exigente, litus reae mansuetudinis videris. quod ad poenam relaxandam es difficilior, id ad nostrae contumaciae culpam vindicandam facis,non quod tibi insita Cae
veruisti in furore, s persecutua es nos, occidissi cnon pse peresia obtem si ui um nube, propter orationem, claudetidum ocul- ωM-abiiciendum, posui' nos ia
146쪽
inobis offudisti; de cum a te longe essemus persecutus es. occidisti per supplicia nos peccato mortificans. Et quia peccata nostra nos a te diuidebant, tamquam nube muri instar interiecta,non peruenit ad te nostra oratio .neque tenim habebamus Pennas colubae vi super volare possemus, dc dicere in Deorransgrediar murum. lnon enim erat facile peccatu pertran ''' δ' sire , quod & solidum est ,& tenebricosum, Sc lancti Spiritus expers. i Propter orationem OLYMPIOD. Ne ad te per-Menire posset oratio. i Ad claudendum oculos mihi & abij-ciendum. l OLYMPIOD. . Auersio tui vultus,inquit, mihi lucis praesentiam eripuit, de ut solet oculos claudentibus euenire, mihi tenebrae obortae sunt. i in medio populorum . OLYMsio D. Sensibilium vel intelligibilium,propterea quod a peccatis proditi sumus. i
sAMLCH. V V L G A T A. . Operuigi in furore percussi is nos, occidissi nec pepercissi.)CV M tibi surorem iramque tuam quasi velum obtendi
ses,ne quempiam agno iceres, sine respeetii aliquo per cussiti nos,neque alicuius rationem habuisti; occidisti, aeque alicuius miser Iu S es. iEt percussisti. In Hebraeo est,persecutus es,quod etia LXX. nabent, , quod potest etiam hunc sensum habere, quasi caligine quadam furoris obtexisti nos, ut quo fugiamus ἡψdere no possimus. dc sic furoris tui caligine. obcaecatos persecutus es: iuxta illa d Psalmi , ii fiant viae illorum tenebrae &lubricum, dc angelus Domini persequens e .
posmui nubem ιibi, ne transeat oratio. Sed id quidem non tam graue est , quod furoris velo quasi caligine quadam,vel te contexeris ne cuiuspiam rationem haberes , vel nos inuolueris ne quo fugiendum esset videre posisimus , illud nobis molestissimum est, & gravissimam poenam
cinnis, quod uubem tibi , quasi murum interiectum Oppo- sueris,ne transeat oratio.
ἔ Oppositisti nubem tibi. Nubem simitatem illam diuinaesculentiae dicit, cum exurari se n5 sinit ab ijs qui illius admo-
147쪽
Iia. t. nitiones&consilia prius abiecerant, ut Isaias ait, Icum multiplicaueritis orationem non exaudiam.& sapientia in Pro Proueib. i. uerbi jhi Despexistis omne consilium meum,& increpationes meas neglexistis: ego quoq; in interitu vestro ridebo, & subsannabo cum id quod timebatis euenerit &c. Tunc inuocabunt me & non exaudiam:mane consurgent ad me,& non inuenient me: eoquod exosam habuerint disciplinam,& timore
Domini non sulce perint. l digna namq; paena est,ut qui m
nenti non obtemperarunt,non habeant adiuuantem,& cuius consilia non audierunt, is eorum orationes non exaudiat.
Eradicationem sabιectionem posivisti me in messio populo .
Tamquam inutile lignum eradicasti me&euu Issti deteris ra mea, & abiecisti in medium populorii, ut ab omnibus proterere r. i Eradicationem. l Haec verba ex persona totius populi dicuntur, unde etiam superius communi exhortatione vius est, i Leuemus corda nolira, &, i Scrutemur vias nostrasdcreuertamur ad Dominum, proxime posthaec, i Aperuerunt super nos os suum,&, formido& laqueus facta est nobis vaticinatio & contritio . t Non ergo haec omnia ad Ierdimiae personam pertinent. i Eradicationem , t vero dicit tamquam infructuosae arboris de loco suo euullionem, iuxta it. Pal. si, Iud, i propterea Deus destruet te in finem, euellet te & em grabit de tabernaculo tuo, & radicem tuam de terra viven-Pta. yi. tium .i Contraque de viro iusto dicitur, i Ego autem sicut oliua fluctifera in domo Dei,&, Iustus ut palma florebit,sicut cedrus libani multiplicabitur,platati in domo Domini, in atrijs domus Dei nostri florebunt. t ut enim eradicata arbor ne quo floret, neq; fructum affert,& ignibus traditur, sic populus ille quasi aridum & infructuosum lignum extirpatus e terra sua , S in terram alienam proiectu magna ex parte successionem generis perdidit, & gloriam illam tamquam ornatum solioruamisit. unde etiam de Ioacim rege Iuda dicit idem hic Iete H. mias, i Haec dicit Dominus,Scribe virum istum sterilem,vitii qui in diebus suis non prosperabitur. nec enim erit de semine
eius vir qui sedeat super solium David, & potestatem habeat Eaech. aris vltra in Iuda, in Persona populi captiui dicit Ezechiel,
148쪽
T perijt spes nostra, i tamquam scilicet arboris radicitus euulissae, Si abscissi sumus. sed in LXX. legitur, προυσαε μω, ain ae--BGM-quid autem in Hebraeo legerint , ut hoc est, oculos claudere dicerent, non possum conq-cere . nisi sorte λικμῆσαs, hoc est ventilare transtulerunt r Erech. u. sic namque hoc verbum Hebraeum n nn transserunt ijdem in Ezechiele, λικμησυτο, παῖ , euentilabo. putitie rem eius ab ea . itaque hunc sensum habere poterit , quasi sulueris rasu iam Scabiectionem posuisti me in medio popu-orum. ut enim leprosae domus puluis abradebatur, & in immundum locum pro ij ciebatur,tic de illa habitatione Ierosolymorum, quae iam peccatorum lepra infecta erat ,hi tamquapuluis abrasi erant, & inter populos ac gentes proiecti, & inomnc ventu ventilati . nam Hebrae ii verbum etia radere significat, licet in Ezechiele LXX. ventilare transtulerint. In Origenis vero expositionc hic versus non est positus,ea ut opinor de causis,quia cum sic origenes interpretatus esset,ut eius interpreratio verbo xs ιμυσα ,non congrueret,cum parum quid sibi Origenes vellet catenae auctor intelligeret , neque illius expositionem cum suo libro conuenire videret,leuem habuit expositionis illius iacturam,& ne parum cum textu cohaerere videretur, eam maluit omittere quam aliquid parum congruens ponere. neque vero Theodoretus aliquid habet quod ad huius versus expositionem faciat.
PHE. LXX.eseruerunt seu per nos os suum omnes inimici nomi. Timor pavorsectus est nobM,etitio contritio. Em Iones aquarum deducet oculus meus super contritione filiae o- puti mei.
O Rro εκ is. Symmachus Eomnς terror . Τoto ore inquit - . absorbuerunt nos, & in profundum malorum descen- Vide uile-dimus, timore ac turbatione obruti. cadit enim peccator in gigς non
foveam quam fodit,& suorum peccatorii poenas luit: & quia
ante contritionem praecedit contumelia iuXta Salomonem , Prouer. ιε.
hoc est superbia, quia elati sumus, ideo etiam contriti. unde etiam Dauid canit, i non veniat mihi pes superbiae,& manus Pta . .
149쪽
peccatoris nod moueat me. t i Aperuerunt super nos os suuJ'OLYMPIOD. Conuiciantes, aut absorbere quaerentes. Timor & pauor iactus est nobis. t Eius Da M. Ex varijs castiga - . tionibus . i Elatio & contritio . t OLYM pro D. Aut propter elationem, inquit,& arrogantiam contriti sumus,aut elati supra dos hostes nostri contriuerunt nos. i Emissiones aquarum deducet oculus meus.l O R I G. Cumq; tanta mala passus e flet, pro ii quisccςr-nt dolexu adeo caritas malum non cogitat. l
κακοὶ ουλ Mρeruerunt super nos os suum omnes inimici .
intelliis OMNES Inimici nostri tamquam teterrimae belluae ape- Origenes, ruerunt super nos os suum absorbere deuorareque cu-
ῶ ι - κα- pientes, di penitus perdere atque consumere.
κῶ,non rς- Aperuerunt super nos os suum. Nonnulli ad irrisione persi Ebfit,it tinere haec verba dicunt. quod no admodum probo. Nonnul Iudic. tr. li ad iniqua cruciataq; decreta quae in Iudaeorum populum victores Chaldaei decernebant , iuxta illud Iephtae dictu in ad filiam, ut LXX. habent, i aperui os meum super te . t Sed Lament. a. naalui tamquam de bellu is deuorare properant ibias intelligere, ut etiam huius libelli capite a. Aperuerunt super te ossuum omnes inimici tui, sibilaverunt & fremuerunt dentibus: suis, & dixerunt, deuorabimus. l habet autem significatione quandam maximae auiditatis verbu , t aperuet ut, i quasi non/ modice,nostra pernicio expetierunt, sed toto ore in nos inhiauerunt,iuxta illud Isaiae 9.-deuorauer ut Israel toto ole. l
Formido-laqueus siti s nobis vaticinatio es contritis.
Ineuitabilia mala incurrimus, adeo ut si alterii fugeremus, in alterum cadere necesse esset longe priore peius. itaque vaticinationem sugientes in contritionem lapsi sumus, no secus. atque auis quae sonitum pertimescens in laqueum incidit. Formido & laqueus. l Cum vaticinia prophetarum timeremus,& illae uitare niteremur,in conti itioncm & rumam incidimus. ita ut vaticinatio contritio facta sit nobis, ac fuerit idem quod auibus formido S laqueus. ut enim avis sormido-Ioso territa sono, in laqueum quem euitare volebat & perti- , mescebat. Disiliam by Coosl
150쪽
melcebat incurrit, item nos vaticinia pertimescentes, & mo- Ieste ferentes, in illam ipsam perniciem quae vaticinijs prae- . nunciabatur incurrimus. sic etiam in Prophetia sua de Moab dicit Ieremias, Pavor & fouea & laqueus super te o habita. Ierem. 41. tor Moab dicit Dominus:Qui fugerit a facie pavoris,cadet in foveam:& qui conscenderit de fouea capietur laqueo. t IVaticinatio de contritio. t Dubitari potest , quam consequentia
habeat cum vaticinatione contritio, nullam cnim habere videtur . sed mihi beatus Hieronymus id sensisse videtur: nam quia vaticinatio apud Hebraeos onus, seu elatio dicitur, seu impositio, id enim est hedidi , putauit eandem vim habere voce quae vox hoc loco in Hebraico reperitur, cnm eandem originationem habeat. Cum igitur onus seu elatio sit prophetia & vaticinatio , existimauit voluisse Ieremiam ex ambiguitate verbi gratiam sermoni conciliare , ut ex uno intellectu in alterum transiret,ex vaticinio in pondus seu onus, seu elatio- nem Oneris . pondus autem cum graue est conterit, &quod attollitur Sc super ponitur si cadat comminuitur atque con teritur; apte igitur & cum gratia quadam sermonis,cum vaticinio coniunxit contritionem . eodem loquendi modo usus
est in prophetiae suae capite a 3. cum Dei iussit prohibet ne per iocum illudentes pro Rhetis, illorum vaticinia onus vocent. Vt quid, inquit, vobis onus. pro ij clam quippe vos dicit Dominus, i nempe tamquam graue onus & intolerandum enhumeris proij clam de conteram Sc affligam. Eodem modo diu cuntur assumptiones, quasi onera m humeros sublata. ut huius libri cap. a. i Viderunt autem tibi assumptiones falsas &eiectiones. l Non longe ab hoc intellectu abierunt hoc loco LXX. qui transtulerunt ε, elationem. ut sit,facta est nobis elatio & allisio seu contritio, iuxta illud psalmi icit. i Ele-Pal. ror. uans allisisti me .l Ceterum verbum Hebraeum quod hic legi mus, nκπ, potest etiam terrorem signiscare t eadem sententia alijs verbis repetatur, formido & laqueus factus est nobis se terror Sc contritio: nam terrorem fugientes in contritione di minam quasi in foveam incidimus, in qua contriti Sc coninstacti sumus. neq; hoc loco solum hoc Hebraeum nomen teria
rorem significat,verum etiam in Iob 3 i. ubi ille laquit, i Sei tit, at