장음표시 사용
161쪽
Psal. i ,3. 3 Sessionem eorum, cum quieti sunt.&otiosissic psaIm iam Tu cognouisti sestionem meam &resurrectionem meam. Resurrectio autem aggressionem operis aut negotij significat. seu cum seriati sunt,seu cum seria tractant,in me dicta iocosque iaciuntasic superius quoque dixit, i factus sum in derisum omni populo meo, canticum eorum tota die ol& psalmo Psil. 68. Aduersum me loquebantur qui sedebant in porta. quod eorum est qui seria tractant, I& in me psallebant qui bibebat vinum .l quod genio indulgentium,& otiosorum est. THAU. L X X. Retribue eu retributionem ae omine iuxta opera manuum
suarάm . Reues eu protectonem coria, laborem usis Persequem eos in ira, ἴδ' absumes eos de seu b caelo Do-
Ierem. Is . Matth.2 I. Videtur legisse σαπρολεσεις pro
OR t o a N i s . Dixit etiam supra, I Consume illos, & erit tuus sermo mihi in laetitiam & gaudium cordis mei . lHaec euenerunt, post insidiosa illa consilia aduersus Saluato. rem inita,quu ubique dispersi sunt.venit enim super illos omnis sanguis iustus effusus super terra.ergo verbum illud ,IConsumes, i significat illorum cultum finem accepisse, neque adhuc gentem Dei censeri. I Protectionem cordis laborem ipsis. lO , ca Nis. Nam dabis eis laborem,m sentiant, quantus tu
eras cum eos protegeres, ut te denuo quaerant Sta minus, persequeris eos in ira tua.
Reddes eu micem Pomine iuxta opera manuum suarum. AB M A M eis mercedem repende .lac ut eorum malefactis poena respondeat.
Dabs eu scutum coria, laborem tuum. Haec autem aequa erit vicissitudo quam illoru malefactis rependes, ut cum illi me sabulam fecerint, & meos aduersos casus cum ioco ac risu quasi carmen canere omni tempore sinliti sint, tu des illis scutum, copressionem nempe & anxietatet cordis,quae maerore tamquam tegumento quodam & scuto tegat
162쪽
tegat & obumbret corda eorum, ut in molestia sui cordis de me psallere non vacet. Dabis eis etiam laborem tuum atque defatigationem,uel ut eos defatigari facias,& de labore nihil proficere: vel tu ipse delati geris & cesses, neq; illos adhuc tu, 1lineas,dc pati ulterius desinas.. Dabis eis scutum cordis. ε Haec vicissitudo non satis neq; in Iatino neq; in Graeco exprimi potuit ut in Hebraico expresisa est,cum maxima sermonis gratia Sc elegantia. nam scutum N psalmus similes fere voces in Hebraeo lunt, navita nam quia Negi M. igitur illis Ieremias psalmus Sc carinen de sabula factus erat, b Ἀνο-- petit ut vicissim illis a Deo detur scutum cordis.idest pro,immdetur mula, dc sic aequa sit retributio. navia etiam ambigua vox est,nam Sc scutum, Sc dolorem ac maerorem indicat . ita ut non solum in similitudine vocis gratia sit, sed etia in ambiguo.nam ex scuto maerorem ac molestiam voluit intelligere. νt solemus Itali curas Sc anxietates, occupationes cordis appellare . non solum autem in voce gratia summa quaesita eli, verum etiam rerum ipsaru apta vicissitudo. nam qui cum laetitia cordis de alienis malis gaudebant, iustissime, moeror cordis illis redditur, ut in suo moerore de alienis malis laetari dein sinant. Haec autem dc si qua eiusmodi alia sunt, quibus imprecari malum propheta videatur,ex diuino potius oraculo,qua ex prophetae loedignatione dicutur 3 ut ea non iratus animus fundere, sed diuinae sententiae costius praedicere videatur. nam cum Deo conluctus animus,ac diuinus propemodum factus,quae dicit non tam humanae infirmitatis sunt, qua praedictionis diuinae. dc si ira nonnunquam coniuncta esse videatur, id fit ut indicio aliquo saltem humano Sc ex humanis a Diactibus ducto deae ostretur diuinae ultionis tuititia. no enim
tuam iniuriam ulcisci propheta cupiebat,sed in sua iniuria diuinam offensam cxecrabatur.Sic autem haec euenerunt. nam& Sedecias qui illu in lacum misit, captus dc oculis effossis ex. Ierem. s r. caecatus , dc principes qui Sedeciam ad iniuria prophetae impulerunt simul capti Scoccisi sunt3 dc Phassur sacerdos capti- Ietem. 1o. uus in Babylonem ductris est ibiq; mortuus. l Laborem tuli. lHoc etiam ad vici istudinem pertinet, ac peccati retributionem,de qua superius dixit,l Reddes eis vicem Domine. l que
163쪽
vero laborem Latinus interpres vertit,& item LXX. Hebra et maledictionem tua. intelligendam putant.& est diuina maledictio poena conueniens opprobrijs illorii quae in propheta
conij ciebant,de quibus opprobrijs dixit 4 Audisti opprobri eorum Domine, i qui igitur prophetam, opprobrijs feriebat,
in eos ut Deus maledictionem iaculetur petit 3 ut scilicet nihil eis prospere contingat,omnia infeliciter succedant.Ceteis rum quia beatus Hieronymus vertit,i laborem tuum, i & ite LXX. labor, defatigatio intelligenda est. sed quomodo Dei defatigatio ξ neque enim aut laborat, aut labore fatigatur Deus, & propter fatigationem intermittit opus suum, quod hominibus accidit .ergo defatigatio Dei illa est qua Deus immittit,non quam ipse patitur. imprecatur ergo ut fatigentur, & deficiant, nihilque ex suo labore proficiant. Aut humano more dixit, i Laborem tuum .i nam quia fatigatio in hominiabus cessationem ab opere facit, per fatigationem Dei, eius cessatio significata est dabis ergo eis laborem tuum, ut ipse fatigeris & prae defatigatione cesses,neque illos ultra sustineas eo Ham qua onus molestissimum ferre polli, ac renues proq-cias, ut huius ipsius prophetae cap. 6. N Isaiae ca. r. i Laboraui sustines, i hoc est semis sum illos serendo ac sustinendo;no amplius illos seram. Laborem itaque tuum da illis, ut illos non sustineas,neque ultra patienter seras, sed deponas & a te proijcias .
Fersequeru in furore, di conteres eos de sab caelia Domine.
Quod si fugerint,& iram tuam euadere nisi fuerint, persevieris eos fugientes,& in surore velut igneo quodam vapore in eos afflato,tamquam stipulam leuemq3 materiam comprehendes,& destrues ac penitus consumes, delebisque de terra, ita ut ne unus quidem eorum supersit.
Persequeris in furore. I Sic sere dictum est psalmo 8a .lDeus
meus pone illos & rotam, & sicut stipulam ante faciem venti, sicut ignis qui comburit syluam, & sicut flamma comburens montes,ita persequeris illos in tepestate tua,& in furore tuos turbabis eos. l nam furor figurate dictus est tamquam igneus quidam vapor & halitus e naribus emissus, qui stipula adurit. Aut
164쪽
Aut in furore tam qua caligine furoris in eos immissa, ut quo fugiant non videant,persequeris, sicut superius dixit, i operuisti in surore & percussisti .l De sub caelis .i Hoc est paenitus,ut nemo supersit, neque alo in loco sint, aut in venianis tur.quod certe ita factum est .nam LXX. illis annis omnes illi Ieremiae inimici perieriit,neque ullus in terram suam redijt , simili exemplo atque in illis quadraginra annis in deserto generatio illa praua atque per versa,praeter Iosue & Caleb filiis Iephonne, omnis interijt.
THRENORUM IEREMIAE. I V X T A LXX.
Gomori obscurabitur aurum, mutabitur argentum boni , essus uni lapides sancti, in principio omnium exituum eLYMν I DORI . Euangelica nempe doctrina. Initio quarti huius elementorum ordinis,pro claris viris praecipue lamentationem suscepit, illorum claritatem obscuratam esse dicens,& tamquam effusam aquam euanuisse. i Mutabitur argentubonum. l Eius Det M. Lex Mosaica.bonum vero,quia sola a Deo inspirata, quamuis leges apud homines multae essent. Effiisi sunt lapides sancti .f ORic Ereis. sancti dicu tur, quia electi propter patres.aut propter sanctos qui cum Ioacim capti sunt, quos ficu bus bonis comparauit. ET PAVLo P a T. Exituum vero eorum qui a sancta terra duc ut in perditione ,& ad spiritualem Babylonium, ut discant non blasphemare. Conuenit etiam haec lamentatio in eos qui a Dei cultii recedunt,si quide fuerint illustres,& ceteris se erroris duces praebeant, relinquentes sontem aquae vivae,& in lacus contritos velli,qui continere nequeunt.vnde merito effunduntur in errore aquam non continentes. Oivus Io D. Fluidi facti sunt singuli in conuersatiouis proposito quod arripuerant. Accu- .i sationem
165쪽
iat ionem etiam hic sermo habet aduersus daemones qui haec
Ab ers uni lapides sanctuari, in capite omnium platea
rum ec Vovo oo splendor ille auri pallore obducto obscuratum est, Sc color ille probatissimae tincturae euanuit ac perditus est,& lapides illi gemmaeque sanctuari j,quibus sacerdotales vestes ornabantur, disperti sunt ac volutantur in coeno & Iuto in capite platearum omnium, in quibus quod eo viae deseruntur, abundat lutum Θ4 Quomodo obscuratum est aurum. l Hebraeorum plerique hanc lamentationem proprie in Iosiam composiva esse dicunt eo quod scriptum sit in secundo libro Paralipomenon capite 3 s. i Et uniuersus Iuda &Ierusalem luxerunt eum , Ieremias
maxime,cuius omnes cantores atque cantrices usque in prae,
sentem diem, lamentationes super Iosia replicant,& quasi lex obtinuit in Israel,ecce scriptum fertur in Lamentationibus. lHaec autem opinio ex eo maxime confirmatur, quia circa Mnem huius lametationis script u est, i Spiritus oris nostri Christus dominus captus est in peccatis nostris. l quod de Iosia dictum accipiunt non solum Iudaei,verum etiam de nostris multi,ij que nobiles. Sed an ad Iosiam pertineat cum ad eum locuperuentum fuerit disseretur. interim satis erit dixisse a clarorum ac nobilium virorum clade initium sumere lamentatio. nem, amis etiam incommoda deplorare. Illud aute animadis uertendum est, aurum obscuratum, evanescentem colore volutatos per coenum lapides pretiosos, figurate accipi oportere. ais enim imaginibus principum & clarorum virorum aerumnas & miseriam deseribit. , Mutatus est color optimus. ILXX.transtulerunt αλυειον. quippe legerunt in Hebraeo nondria, sed 'P . color vero optimus tinctura indicat, qualis erat coccini vel hyacinthini; quorum viroque vias erat in veste sacerdotali. ille igitur tincturae optimae color mutatus est . in quo B. Hieronymus Aquilam sequitur, qui hoc Hebraeu no-
166쪽
men solet βαμ , hoc est,tinctara transferre.ergo quia in vessibus & auru erat & coccu & hyacinthus, & gemmae,omnisi horu trium mentione facit .i Dispersi sunt lapides sanctuarij.l Lapides sanctuarij gemmae illae erant rationalis& super humeralis . per quos Hebraei intelligunt figurate dictos filios Sion equos fortasse ideo dicit dispersos esse in capite omnium platearu, quia iam de filijs & paruulis dixerat, animas eorum defecisse prae fame,in capite omnium compitorum. Hos igitur filios Ierusalem tamquam Iapides sanctuarii,fame & gladio necatos, proiectos esse in compitis viarum dicit, procul catos & luto coenoque plenos. ut etiam in prophetiasia dixit, i Et populi quibus prophetant erut proiecti in vijs Ierusae e prae fame & gladio, & non erit qui sepeliat eos. t Et Isaias, δμ' ' bai; tui, i inquit, I proiecti sunt, i dormierunt in capite omniu viaru sicut oryx illaqueatus, pleni indignatione Domini. BETH. L X X.
Filo Sion inchti, eleuatim auro, quomodo deputati sunt is Iasa tema,speram anuum Rubeo R i o a Nis. Qui diuitijs, inquit, pollebant, vel ipso quoque auro pretiosiores , quo nam modo vasis vilibus atque fragilibus, in captiuitatem abducti , comparati sunt Θ His autem eos similes dixit etiam cum descendens serem. in domum figuli acceptu vas confregit. Comparat eos Esaias. E 30. quoque ciuitati corruenti, & ruinae, inquit,eius erunt Iam.
quam iragmenta testacei vasis.l IEleuati in auro .l OLYMν. Ex similitudine eorum quae appenduntur in statera, sermone sumpsit,qui ex aduerso appedebatur,linquit,hoc namqksignificat,i Eleuati in auro thoc est inquauis pretiosare,quomodo facti sunt vasa fragilia, ad peccatorii impulsum confracta,vehex eo quod in praestatioris vitae proposito no permanserint is
fiunt in vasa tectea opus manuum Auli. ILII Sion adeo puIchri ut lapidibus pretiosis aequari possent, quorum species adeo splendebat,ut auro primo,
167쪽
ae probatissimo amicti viderentur,quomodo in tantam deformitatem ignobilitatemque peruenerunt, ut pro vasis testeis haberentur, quae ex vili Isima ignobilissimaque materia figuli manibus efformantur & finguntur Θi Filij Sion inclyti . t Iam declarat quos intellexerit auri nomine atque gemmarum, i filij,l inquit,Sion inclyti,aut pretiosi, sic enim habetur in Hebraeo . nam quia lapides sanctuarii dispersos esse dixit,liis lapidibus filios Sion pretiosos comparauit & recte, nam similia sunt nomina in Hebraeo, filij inclyti seu pretiosi,de lapides pretiosi. & praeclare filij lapides dicunturivi enim lapidibus aedificium construitur, sic nitis cognatio propagatur. quamobrem filiorum successionem generisq, propagationem scriptura solet aedificationem dicere, ut ita Exodo de obstetricibus, i aedificanit eis domos,l hoc est filios tribuit & genus earum propagauit, apta & conuenienti pietatis mercede,ut quae alienos filios seruabant, suos haberent. Et amicti auro primo . t Amictos dixit beatus Hieronymusti N, P . LXX. vero, ἐχ θυδροι eo ισίω, i elati in auro , t quod puto significare apud illos, appeti in auro,hoc est aequati ponderi auri, aequati auro, tam pretiosi quam aurum primum ac probati ilimum, quod aquila solet κιρρον dicere, fulvu . id enim putat esse 'a quod alij AMMρν, id est probatum dixere. Alij,qui
conserebantur,& comparabantur cum auro probato. ut ἐ*mρώωοι significet,qui efferebantur, laudabantur.commendabantur ut aurum probatissimum, opponebantur auro, ut intelle- xit Gregorius Na Zan Zenus, in pacifica oratione prima , --θέ μοι,inquit, bene etiam Olympiodorus, ιδευοι, econtrario appens . Beatus Hieronymus intellexit
tamquam si esset a b ν quod vestem significat: ideo transtulit amictos. I Quomodo . t Affectum habet dolentis de commutatione & vicissitudine alias vix credibili, & Ionge dissimili. In vasa testea. t quae nullius pretii sunt,& facile confringuntur,& confracta nulli sunt usui .nam fractum ex metallo vas,dcconcinnari potest,& metallum usui est.at vero vas testeum fractum, neque usum habet ullum , neque concinnari ullo modo
licet;quod ipse Ieremias facti sui figura praesignauit,quum lagunculam testeam in valle filij Ennom confregit.
168쪽
GIMEL. L X X. Etiam dracones nudaverunt mammas, timuerunt catulos
saos filiae populi mei in incurabile, quasi struthio in de
serto . O Rio ε s. De fame illustrium puerorum haec dicit,
tamquam Ierusalem ne ad serarum quidem belluarum exemplum mammas illis praebere potuerit. nam eius mali magnitudo etiam naturae obliuionem efficit. Dracones autem vel iuxta Symmachum Sirenas, nequam spiritus intelliges, quae suos catulos malo lacte nutriunt. tales autem sunt qui doctrinis impiorum instituuntur. i Nudauerunt mammas. lOLYMν I on. Venenata dogmata,aut peruersas expositiones. Lactauerunt catulos suos . t Eivso a M. Homines qui illis fidem adhibent. Filiae populi mei in incurabile . t Ostia Μ I s. Nam quomodo non lint filiae,qui effeminati suntὸquos etiam Pharao conseruat masculis occisis, cuius doctrina Deo carentem depascuntur, cum tamquam struthocameli auolare non possint, sed per terram semper currant. nam struthionem sic transtulit Symmachus. Horum vero doctores non incommode Sirenas dixit. nam iuxta externas fabulas illae per voluptatem quicunque occurrissent interficiebant,ut etiam infixo per morsum veneno dracones. Illis igitur praeclaris scilicet magistris obijcit, ne ad harum quidem ferarum similitu. dinem erga suos auditores studium ostendisse. i Filiae populi mei. I Ox YMν i o n. Illae animae quae pestiferas eoru in disci. plinas exceperunt. i Quasi struthio in deserto. l EIvsvEM, propter inopiam auxilij laqueis captae.
Sed di iamiae nudaverunt mammam, lactaverunt catulos
suosfilia populi mei crudelis quasi struthio in deserto.
ET 1 AM ipsae ferae,ietraeque belluae quales lamias serunt,& saeuissimi dracones,quum viderint catulos suos esurientes,mammas appetere, naturae vi atque pietate cominmotae saeuitiae intisper oblitae,ex theca sua mammas educuat,& Iac libentissime praebet. at vero filia populi mei & ad V miseria
169쪽
misericordiam ac pietatem nata,& in ea educata, necessitate, famis vrgete, puerorum suorum di maternae aturalisq, pietatis oblita est,& lac illis cibumque negauit,sicque hii os tuos depulit,quasi struthio sylvestre animal , & deseriis assuetum , quod relictis pullis suis, eorum curam negligit & salutem
i Lamiae, i d an in Hebraeo est, quod nomen non uno modo
transferunt,nam δίδωνπις,& hoc loco & alibi LXX. verterim
nonnumquam vero Sirenas, ut Esaiae
MilUtc. B. Hieronymus solet dracones vertere ὁ sed hoc loco singulariter transtulit lamias,quo modo Symmachus in Esaiae 34. transtulit verbum Hebraeum πω, , quam alij interpretes verterunt ἰεωαῖ, furiam. sit ne vero lamia, quodve animal sic ambigitur. Dion Chrysostomus graecus sophistes, in libγ casa bella, lamias esse animalia quaeda in intima Astica sci ibit, muliebri facie,vberibus totoq; pectore adeo speciolo, ut nulla pictoris arte similes ei lingi queant: quibus retectis, homines in fraudem alliciant, captosq; devorent .videre licet a pusteum auctore plura .icterrimum autem esse animal & biformenronstrum,& sibilum edere persimilem draconi. ex quo sibilo puto Symmachum & LXX.nonnumqua Sirenas vertisse. quod autem hic est, i nudaverunt mammas, i & LXX. dixerunt e ξε- detexerunt, i ex theca quodammodo extraxeria ut, id non dissentit a Dione,qui licet non de mammis dicat, reliquutamen corpus squamis contectum asserit, ut si squamae etiam in pectore sint,non absurde de mammis dicatur , detexerunt .Libyca autem esse animalia etiam Theodotitus aiein caput decimum Ieremiae . De lamia sere silmilia Philostra.
tus dicit, de vita Apollonis libro quarto .l Filia populi mei crudelis quasi strut bio in deserto . l B. Ioannes Chrysostomus in
trigesimum caput Iob de struthione sic dicit, πουλκ mu που ει
thiones, inquit, struthocamelos dicit, ut etiam Symmachus edidit. animalia vero sunt ea in desertis assueta. Quid autem crudelitatis habeat struthocamelus, & quomodo sit in pullos suos saeuiis,sorte ex Iob intelligi potest,qui de hac bellua ver Iob ,, ba faciens,l Quando,inquit, derelinquit oua lua in terra, tu forsiuata
170쪽
sorsitam in puluere calefacies ea λ obliuiscitur quod pes conculcet ea. duratur ad filios suos quasi non sine sui. l.DAL Ε Τ Η. L X X.
Adhaesit lingua lactentia ad palatum eius in siti: paruuli petierunt panem Huis angat non est eis.
OR t O a M i s. Haec passi sunt & cum obsiderentur,& cum captivi ducerentur. Dici autem non absurde potest etiam fame illos vexatos esse , non panis & aquae iuxta pro- Amost. pheticum eloquium, sed audiendi verbi Dei. ideo de eorum nuper genitis infantibus prophetat.
DALETH. V V L G A T A. victa est lingua lactentis ad palatum eius in siti: paruuli
ferierunt panem, non erat qui frangeret ess. INε ANτvM lingua qui lacte nutriebantur,cum ab inedia
materna ubera exaruissent, adhaesit ad palatum prae siti .paruuli quorum grandiuscula aetas solidiore cibo nutrienda erat,petierunt panem, neque erat qui eis vel minutum frustulum quod tantulae aetati ad famem sedandam satis esset, Dangeret, atque porrigeret. Hoc versu exponit quod superius dixerat filiam populi sui Lam ijs crudeliorem suisse: in eo, inquit, crudelior Lam ijs fuit, quia cum suis catulis illae lac praebeant, ista suis infantibus non praebuit.saeuior etiam struthocamelis,cum panis tantillum ne minusculae quidem aetati porrexerint ;& cui indu l-gere naturalis amor persuadet, ei ne minima quidem ac necessaria victus adiumenta praebuerit.
Η E. L X X. Qui mescebantur delicqs, perierunt in exitibus: qui nutri bantur in cocco amplexatι sunt stercora. O R i o E N i s. Iuxta historiam,ad ea re dijt quae illis in captiuitate contigerunt . iuxta interiorem vero sensum, de fame verbi ad docendum pertinentis loquitur . Qui vescebantur delici j s. l Oai Ga v I s. Non enim adeo miserabiles erat pauperes famς vexari. Hos etiam luget Paulus, i quo- Rom 9 V a Iums: by Corale