장음표시 사용
61쪽
Non dissimili exemplo atque tyranni solent principes virol. & nobiliores de popuIo tollere, ut ijs sublatis, facile vilis plebecula proteratur. Quod consilium a Thrasybulo datum Periandro legimus. Indicat autem id quod fecit Nabuchodono Ierem. 11. r,qui Omnes principes Iuda occidit in Reblatha :l quibus occisis. De pauperibus terrae reliquit Nabuzardan princeps militiae in vinitores & agricolas. l Vocauit aduersumme tempus. l ' and tempus. alij significare putant exercitum quasi ut ad certam diem adesset conuocatu in r Vt dixit Deci Ierem. r. per Ieremiam cap. i. iEcce ego conuocabo omnes nationes regnorum Aquilonis ait Dominus . t Indixit ad certum constitutumque tempus,ut adessent holies. Sed optime tempus, transtulerimi & LXX. & B.Hieronymus, ut sit certum ac statutum, qui graece m&c dicitur. indixit ad certum constitutumq; tempus ut adesset hostis ἱ aut ad solenne sellum que, ut
cap. a. dicit, i Vocasti quasi ad diem solennem qui terrerent me de circuitu. t i Virgini filiae Iuda. t Filia Iuda ciuitas &coetus ipse vocatur ciuium. Virgo autem quasi delicata & ornata vestium potnpa& muliebri ornatu gaudens,quo indic tur ciuium Ierosolymitarum luxus&masn incentia,qui tamquam in regia praecipuaque ciuitate splendide, lauteque vivebant.
iAIM LXX. Super hu ego ploro 3 ocul- metu deduxit aquam, quia longe setas ess a me reducens animam meam. Facti sunt*li, mei perae ii, quoniam inualuit inimicus.
Rica Nas. Causam esse gemituum dixit,quod prae
stolaretur illum reuocantem anima ipsius, vel recrean tem iuxta Symmachum. perditos etiam dicit filios, quia ex eorum peccatis potentior factus est inimicus. Nam pie nobis viventibus vires amittit: debilitatur enim proficientibus no bis,& mortificatur quum perficimur, Sc sub pedibus conteritur,comminutus sicut puluis ante faciem venti,& sicut lutum P I. 1 . platearum commolitus. Nam pro ratione peccatorum no-itrorum ,& alitur & vires accipit equod si delinquere cessaue. Iimus,tamquam fame interit . Contraque diuinas virtutes do
62쪽
eum benefacimus in nobis ipsis confirmamus, Sc cum peccamus expellimus . Itaque Symmachus pro eo quod legimus,
S perditi, i transtulit, i desolati. l Dixerit autem haec ut puto
anima contemplatrix Verbi veritatis, quae per socordiam idem hoc verbum laetificans, ac simul omnes fructus qui fili Isui appellantur , perdiderit: propterea quod vitiositas illius inimica vires acceperit. Reducens animam meam. OL TM-ν IOD. Ad litteram, quia ad hunc usque diem Iudaei afflictantur: Ad sublimiorem vero sensum intelligitur modus ille Dei memoriae, qui animam de morte ad vitam reuocat. I Facti sunt fili j mei perditi,quoniam inualuit inimicus. t diuerta s ctorum genera,inimico nostro diabolo inualescente.
A IN. VULGATA. Idcirco ero plorans, sist oculus meus deducens aquaa, quia longe sectus ea a me consolator conuertens animam mea. Facti sunt filῆ mei perditi, quoniam inualuit mimicus. HAse causa est mei grauissimi doloris, cuius magnitudinem non gemitu modo ac questibus,sed etiam assiduis lacrymis ostendo, adeo ut oculi mei sontibus similes sint iugiter fluentibus 9 quia cum grauissimo cordis vulnere laborem , longe factus est a me consolator,neque ullus est, qui unguento verborum dolorem leniat ac mitiget ;nullus est consolator ut animum maerore saucium,& quodammodo abeuntem ac
eficientem consolatione reuocet ac recreet. An vero matri
luctuosius quicquam accidere potuit, qua quod filij mei per- diti & exanimati sunt, timore maeroreque defixi, inopiaque consili j stupet & attoniti sunt,propterea quod inimicus meus inualuit ac superior fuit Θ Idcirco ego plorans. t Inducit in his verbis Ierusalem peri
de ac matrem super filiorum interitu dolentem . i Et oculus meus deduces aquas.l Repetitio est in Hebraeo oculus meus, oculus deducens aquas. & quia in ea lingua ambiguia eli ocu li nome,nam dc corporis membrum, Sc fontem significat,quae' ambiguitas in voce graeca similiter inest, prius si-Snificationem corporei membri habet, sequens fontis, ut sit mulus meus, fons deducens aquas. ix nuertem animam meam. l
63쪽
meam. l sic solet scriptura loqui, quum reficere animum, Te creare ac refocillare significat, quasi anxietate ac maerore e Diuia & exiens anima consolatione adhibita reuocetur a Credeat. l Facti sunt fili j mei perditi, i οὐιυδροι dixerunt LXX.
quodammodo attoniti Sc stupore vel dolore vel miraculo vel timore rigentes, quid agant, quo se vertant nescientes.
PHE. LXX. Expandit Sion manum suam: non est qui consoletur eam. Mandauit Dominus ipsi Iacob : ιn circuitu eivi trabu
lantes eum: facta est Ierusalem quasipostula me ruas in
medio eorum. R i ο κ μ a s. Sion dicit montem,populum vero Iacob, metropolim Ierusalem. mandauit autem Dominus ipsi Iacob mandata,quae cum transgressus esset, ab inimicis obsessus est, atque circundatus . iuxta Symmachum vero S aliam editionem LXX. mandauit Dominus ut circundarent eum tribulantes eum: nimirum potestatibus quae in malum ordinatae sunt. i Non est qui consoletur eam. l O OOD. Non lex,non Propheta. Mandavit Dominus ipsi Iacob. I OLYMMOD. Denuntiauit Dominus inquit,ut vigilares, quia in ci cultu sunt tribulantes te ille vero ad ignauiam diuertit. Rut . etiam sic. Mandatum Domini inquit, i Ecce posui ante facie vestram vitam & mortem . t Ergo quia Iacob vitae praetulit mortem, ideo facti sunt in circuitu eius tribulantes eum. 1 Facta est Ierusalem quasi polluta menstruis in medio eorum . lGA IOENI s. Ipsius Ierusalem ex peccato contractam impuritatem similitudine menstruatae declarauit. In medio autem dicit, vel ipsius Sion, vel ipsius Iacob, nam totius motis media in parte extructa est,totius vero populi, id namque hoc loco significat Iacob , duodecim tribus. Duobus vero modis iuxta litteram accipere licet tam Sion quam Ierusalem, aut loca ipsa, aut habitatores. Ac si locum significet Sion, manus ipsius, opera & quicquid manu fieri potest appellat ,easque dicit eκ- pansas & non compressas, neque manibus conueniens opus facientes,ut in agro desertaque regione. Quod si habitatores dicit, manus erunt agricolae de operarij, qui propter circum stantia
64쪽
stant Ia pericula manus ad opera facie da non premant. Quod, si manus Sion figurate accipiuntur, quanto inagis membra quae in scriptura Deo tribuuntur ξ Et ipse quoque mons fere simul cum gente gemit, neminem qui consolaretur habens,
non Deum,non sanctum aliquem virum .
Expandis Sion manus suas, non est qui consoletur eam emandauit Z ominus aduersum Iacob , in circuitu eius hostis eius. Facta e Ilerusalem quasi poltata menbuu inter eos.
o Movo mater ex morte filiorum intimo dolore toriaquetur , & prope exanimata deficientibus viribus expandit manus, ad eundem modum Vrbs Sion orbata ciuibus suis plangit ac dolet, nec qui dolorem eius leuet inuenitur. iussit etiam Dominus aduersus Israelitas, ut qui in circuitu eius sunt Ammonitae ac Moabitae, illos ut hostes obsiderent&arctarent atque propellerent; itaque ij ciuitatem Ierusalem quae in medio eorum sita erat,tamquam menstruis laborantem mulierem expuleriit,& ex illorum medio , habitatione, atque consortio, ut mulieres immudae separari seorsumq; ab alijssedere solent, abegerunt,& eiecerunt. Expandit Sion manus suas. iExpansio manuum,ut aliqui ex Hebraeis tradunt petentis ac rogantis habitum indicat, Expandit inquiunt Sion manus consolatorem quaerens, & qui consolaretur nullus fuit. Aut expandere manum, eius est qui opem de auxilium petit,quod fere idem est:Sed aliorum expositio praesenti loco magis congruere videtur, dicentium, dolorem summum hoc habitu corporis indicari,quum exanimata fere mulier seu partus dolore, seu aliquo alio casu dissolutis viribus labitur, & manus expandit . sicut in libro Iudicum de uxore Levitae scriptum est, ii iacebat ante ostium sparsis in limine manibus, Ac locus huic praesenti quam simillimus Iud. 19. est in prophetia Ieremiae cap. q. i Vocem enim quasi parturientis audiui, angustias ut puerperae. Vox filiae Sion inter- Ierem. morientis, expandentisque manus suas.Vae mihi quia defecit
anima mea propter interfectos. l Mandavit Dominus aduersus Iacob,in circuitu eius hostes. l Vel ut hostes eius illum
65쪽
circumdent &obsideant:velut qui in circuitu eius sint,nem.'te Moabitae & Ammonitae, & ceterae gentes inter quas hais ital,sint hostes eius. priorem sensum Symmachus probauit , qui venit a IΘ λιβον σ ἀώών,ut obsiderent evini tribulantes eum:ne quisquam videlicet posset essu gere. poste iriorem Hebraeorum nonnulli doctores sequutu quem conia firmare ex hoc eodem cap.versu a a .possumus, i Vocasti quasi ad die solennem qui terreret me de circuitu, i hoc est,edixi. ut ad die adessent gentes inimicae, quae terras mihi circumpositas incolunt;quales Ammonitae erat & Moabitae,& Idumaei,populi Iudaeorum genti semper insensi. T SADE. L X X. Iussus est Dominus, quia os eius ad iracundiam prouocaui. Aud te obsecro uniuersipopuli, es videte dolorem meum.
Virgines meae iuuenes mei abierunt in captiuuatem. OR t O a N I s. Os Domini prophetas accipere Oportet, ex quibus unus Esaias dixit, i os enim Domini loquutumesi haec. lIerusalem vero obiectum est a Saluatore quod prophetas occidisset, ex qua re etiam os Domini exacerbauit, laiboribus illud acerbissimis tradens. Ille vero qui sanguine pr-:phetarum exquirit Deus, loribus ex bellis, & rursus captiuitati iuuenes illius ac virgines tradidit. pro quibus igitur has calamitates passa sit, alijs confitetur : te ipsam illis exemplum praebens,ut cognita Dei iustitia in similia mala ne inciis dant. I Virgines meae &iuuenes mei abierunt in captiuitatem. t OR a o sΜIs. Post intellectum sensui expositum,Virgines eos intellige, qui in incorruptione vivunt . iuuenes qui in virtute probati sunt: frequenter enim etiam sancti viri noxis
Iustus esi Dominus, quia os eius ad iracundiam prouocaui. Muste obsecro uniuersi populi,es videre dolorem meum Virgines meae iuuenes mei abierunt in captiuitatem IN poena meam agnosco eu am, non defendo, & in ea irroga da iustum ivisse Deum uidicem fateor, quia pr- ceptis
66쪽
eeptis eius non parui,mandata neglexi. Itaque nihil est quod de Iudice conquerar,sed quod de meis cladibus tantummodo doleam.Sed vos universi populi obsecro, ut non tam quod tuoste patior, quam quantus sit meus dolor cogitetis, & mihi vestram commiserationem pro levamine doloris impendatis. Audite inquam,&quod auditis re ipsa probate, ut non tam meis gemitibus ac fletibus, quam oculorum vestrorum testimonio credatis. audite questuum meorum voces, videte lacrymas quibus quantus meus dolor sit, aestimare possitis. Virgines meae &iuuenes, quos genui, quos alui, quos prouexi, abierunt in captiuitatem, ab ijsque nullum fructum mihi capere licuit, sed abducti sunt,& victoribus belli iure sortito
li Iustus est Dominus. I Inducit in his verbis Ierusalem suam culpam agnoscentem, Deique iustitiam in irrogando supplicio confitentem . Deinde eandem populos compellantem s citi, habet enim hoc humanus animus, ut & gaudiorum suo. ruin & doloris socios habere velit,leuari namq; aliquantisper videt ui molestia qui afflictus est participatione maeroris, &Non eo usque se contemni putat ut etiam in dolore deseratur. 4 Abierunt in captiuitatem. l Videtur comminationem illam μ Moyse factam commemorare,quae habetur Deut. 28. i Fi- Deut.28. Aos generabis de filias , & non seueris eis, quoniam ducentur in captivitatem. lCOPH. , D L X i X. vocavi amatores meos V autem deceperunt me. Sacerdo
tes mei in senes mei in Urbe defecerunt, quia quaesierunt cibum sibi, mi refociliarent animas sura, , non
ORI Oariis . Amatores quinam sint,declaravit Ezechiel dices ipsi Ierusalem,quam Oolibam vocat. i Haec dicit εης b, 33
Dominus, ecce excito amatores tuos aduersum te undique,
filios Babylonis & omnes Chaldaeos. l Hi namque olim ami-ςi, diuina Prouidentia faciente ad inimicitias versi erat: quod ipsum in amore contingit frequenter ut in odium conuerta ιur. dicit enim de Samaria, i Et fornicata est Oola a me, & imi , G a sanivit Diuiligod by Cooste
67쪽
si IN CAPUT PRIMUM sanivit in amatores suos Assyrios . t & post pauca. i Ideo trita
didit eam in manus amatorum eius, in manus filiorum Assyriorum; l dicit etiam de Ierusalem, i Et vidit soror eius Ooli. ha,& corrupit appositionem suam super fornicationem sororis suae;& in filios Assyriorum apposita est. ISacerdotes mei,&seniores mei in Urbe defecerunt &c. t O arao D. Haec in obsidione contigerunt .iuxta altiorem vero sensum, Doctores, verbi Dei praedicatores facti, qui salutis Populi haud Bdeles dispensatores erant,non inueuerunt discipulos quos docerent,qui sit ni illorum cibus,cum populus simul cum docto. rum impietate lapsus esset.
Vocavi amicos meos, m ipsi deceperunt me: Sacerdotes meio, senes mei in Urbe confiumpti sunt, quia quaesieruης cibum sebi trescidarent animas suas.
Vocavi amicos meos qui circa me habitabant.. & me cum foedere iuncti erat, ac se pro amicis dum res meae staret ostendebant, ut mihi in meis aduersis rebus consilium darent,& opem serrensiaut certe consolaretur ripsi vero amicitiae iura negIexerunt, neque foedera tantummodo violauerunt,uerum etiam fraude sua mihi nocuerunt. Sacerdotes, mei ac senes, quorum illi reIigione hi consilio atque prudentia populum urbemque tuebantur,fame S inedia, quod mortis genus teterrimum est, sensim. deflacerunt atque consumpti sunt:cum fames tanta cffet, ut quamuis cibum quaererent noqui Iuxuriam ex aliaret, sed qui ad deficientem animam aetpaene egredientem,reuocanda recreandamq; satis esset, exiguas tamen vitae scintillas inuenire non potuerint.
Vocavi amicos meos. l Aegyptios intelligit,qui ad opem tialis serendam a Iudaeis euocati, cum ex Aegypto exissent seu paenitentia ducti, seu timore ac metu Chaldaeorum territi, reuersi sunt in terram suam , amicis foederatisque in summo discrimine desertis. TVt refocillarent animas suas. In Hebraeo est ut conuerterent animas suas; non tam verbum qu1 sensum expressit B. Hieronymus:quaesierunt cibum quo animam iam abeuntem & de corpore Propter samisincommo
68쪽
dum attenuato,tamquam ex ruinoso domicilio egredietem, ad illud iam aliquantisper resectum reuocarent.
RECH S. L X X. Vide Domine quoniam tribulor et conturbatus est mente
meus, in cor meum Nersum ess in me et quoniam exacer
bans exacerbata sum: foris orbavit me*θsgladus, si-
. cui mors in domo. O Rina Nis . In sua prophetia quidem dolet animam ut Ierem. . quae graues aerumnas perpessura esset: in hac vero lamentatione , cum illa iam contigissent angitur, & confitetur Dei acerbitatem ex peccato sibi acerbissimam esse redditam , adeo ut ex multorum liberorum parente liberis pIane orbata ' . sit:& quod grauissimum est hostili manu . Cum vero persona fingatur,non opus est quaerere qui na sit urbis venter paries ,& cor dissolutum. i Conturbatus est venter meus Sc cor meuversum est in me .l OLYMν. Pro eo quod est omnia interiora mea. ceterum venter & cor iuxta tropoIogiae leges, distributiuae sunt & vitales animae vires,per quas eius sensus aluntur & exercentur, i Foris orbavit me filijs gladius, sicut mors in domo. l OLYMν. Iuxta historiam,eos qui ex obsidione exibant,occidebant Romani:Intus vero manentes fames interficiebat,ut Iosephus scripsit. Iuxta sublimiorem in telligent iam, inuisibilium hostium incursus inquit, extrinsecus, hoc est in nobis minime ingenitus, perdidit meas bonas cogitationes sicut interius nostrae voluntatis in peiorem partem propen
sio: id enim significat, i mors in Domo. IRECH s. V V L G A T A.
vide Pomine quoniam tribulor , conturbatus es venter memsubuersum ess cor mea in memeti a, quoniam ama ritud ne plenaseum: Foris interficitglarim,s oma mors
QVoui AM nullam in amicis fidem inueni, ad te conuertor Domine,tuum auxilium opemque qui fidelis permanes flagito ; Vide quam tribulor, & undique malis obsidentibus & impellentibus premar, nullumque sit ex his malis es-
69쪽
fugium,nisi mihi tu in tribulatione dilates,& aditum qua eu idere possim aperias. Venter meus & intima praecordia tamquam igni quodam doloris exaestuantia,intumuerui,& quasi gemitibus ac singultibus concussa& conturbata ebulliunt in lacrymas.Cor meum torquetur, & costringitur prae maeroris magnitudine ; neque enim locus est, quo possim euadere, cum undique & ubique malis opprimar. ris hostium gladius interficit,nec domi quies vlla datur, metu impendentis cladis
ac mortis animum terrente atque inquietante.
i Vide Domine . t Videre Dominum idem est ac misereri. vi
non videre,& oculos ac vultum auertere, iratum esse, non misereri. quod enim hoc loco Ieremias dixit. TVide Domine Hilari quoniam tribulor, i hoc ide m David psal. 3o. dixit. i Miserere mei Domine, quoniam tribulor,conturbatus est in ira oculus meus,anima mea& venter meus. t i Conturbatus est venter meus. t talis conturbatio intelligenda est, qualis esse in aquis bullientibus aut aestu maris solet, quit exundat aqua &ex imis sedibus concussa turbatur . transfertur autem ad dolorem & gemitum, quum anhelitu vitalia turbantur, & velut exundantes lacrymae deauunt. Vnde etiam capite a. i defecerunt inquit prae lacrymis oculi mei,conturbata sunt visceara mea alij verbum Hebraeam significare volunt etiam,constrictum esse angustatum,contractum. Sed illa prior interprexatio magis placet. Subuersum est cor meum in memetip sa. t Subuerno tamquam torsionem cordis significare videtur, constringitur namque cor maerore, ac dolore quodammodo Geti. i. torquetur,& commouetur ad luctum. Vnde de Ioseph Gen.
43 .scriptum est,cum vidisset Beniamin, Icommota sunt viscera eius super fratre suo. l Sed quia saepe reperitur versio eo dis mutationem animi &sententiae ac paenitentiam signifi- Exod.t . care, ut dicitur de Aegypt ijs in Exodo i . Immutatum est tot Pharaonis &seruorum eius super populo, & dixerunt, Quid voluimus facere,ut dimitteremus Israel Θi & psal. ios. I Conuertit cor eorum,ut odirent populum eius, i ideo dici potest Ierusalem quae prius aduersus peccata ac scelera filiorum suorum Zelo commouebatur,ubi vidit illos puniri,& peccatorum suorum merito plecti, emollitam quodammodo ab Disiligod by Cooste
70쪽
illa seueritate ac zelo mutasse animum, & ad dolorem actu.ctum cor eius esse conuersum, cum caedem ac mortem filiorum quamuis malorum intueri sine dolore non sustineret. TForis interficit gladius, & domi mors similis est. I Pro eo quod B.Hieronymus dixit, interficit, LXX. posuerunt,ητεκνω-M,Orbauit liberis. Mater enim Ierusalem loquitur, quae se fi- Iijs orbatam dolet: id vero quod sequitur, i & domi mors similis est, i nonnulli ad samem referunt, quae domi sic conficiebat, tamquam mors contagione pestis inuecta. alij mortem Angelum morti praepositum, qui domi sedentes exterreat. Ego imminentis mortis terrorem vexantem & excruciantem animos non incommode posse intelligi puto, ut dictum est multo ante comminante has poenas perfido populo Moyse,. i Foris vastabit eos gladius&intusi auor. I &psal. 34. Cormeum conturbatum est in me, & formido mortis cecidit su-Per me. lCHSEN. L X X. Au alte obsecro, quia ingemsco ego, non eΠ qui eonfitetur med. omnes inimici mei audierunt mala mea , δ' laetati
sent quoniam tu feci Hadrixi li diem, vocasti temptu , i soti sunt similes mei.
ORio a Nis. Sermonem ipsa Ierusalam partim ad hostes dirigit,quos audire cupit,partim ad Deum. Quid autead illose hortatur inimicos,ut audiant.quid vero ad Deum det illis ξ quod laetati sunt. vide igitur ne in suo & Israel delicto salus gentibus contigerit , ut illos aemulentur, & cum plenitudo gentium ingressa suerit,tunc omnis Israel saluabitur. ad eos aut e qui de gentibus erant priore loco dicit prophetice: ad Deum vero posterius.derelicta sum ut paterer,inquit,ut locu habeatis, & facta sum inimica Dei propter vos, quavis secundu electione dilecta essem propter patres. Itaq, meis iam hemit ibus auditis etiam illorum causam agnoscite ὁ nam verae salutis causa prorsus derelicta sum, non habens eum qui me quum mala essem experta semper consolabaturmuc enim defecit princeps de Iuda & dux de femoribus eius:venit enim cui reposita erant , illa expectatio gentium, cuius sanguinis