M. Hier. Vidae ... Dialogi de rei publicae dignitate

111쪽

s I a I, 3 33litas sicuta It ciuilam societatem, non Aocietas utili ratem. Inter autem omnes virtutes diximus nustam esse instriorem, nec quae latius dispuniatur, ipsa iustitia, quae est aliarum domina, cr regina, constais ex bomi' ubus tuendis, idest ex societate generis humani, dum communi utilitate conseruata, suum cliis. tribuit pro

dignitate . quod baud facile feri potest, nisi in congregatione, er coetu ciuili, ubi culpae poena, ais ansem uero, quae est animi medicina, certa constituitur. in quacunqciuitate baec virtus omnia moderatur, eam beatam putant . Ruros autem esse beatos, ut obiter ad tertiam quaestionem, quae tuo ordine erat prima, respondeam. erant enim duo ista coniuncta, quae dubita

bas, alterumq; pendebat ab altero, quod post pollutum, corruptumq; humani generis semen ob principis homi nis omnium hominum parenus insignem aduersus deum fraudem, ais, perfidia rari iustitiae omnes numeros impleant, paucisimis inueniantur, quibus nihil desit eo rum, quae ad moralem, ut ita dicam, felicitatem perasciendam requiruntur . nam de ea felicitate more ρbi ἐορρborum loquor, quae in hac mortali uita buberi po/test. de alterius vero vitae, immortalis, perpetuae, ac sempiternae ab solutifima felicitate, de qua disserunt ibeologi , alio loco a nobis agendum erit luculentim, Io tis manibus, er nudo ab operimento ea te, Iustratiss animi sensibus. Licet igitur in communione viventes non omnes felices, aut beati plane existunt, spe tamen felieitatis, ac beatitudinis consequendae c de probis, erbinestu ciuibus loquor θ in laude inuunt, ex Virisite, o

112쪽

pauciorac; istis defiunt, quam improbis, er flagitiosis., autem felιciter, pingui minerua agens ego issos in repub. vivere statuo, qui omnibus detractis v iti', cumulati omni laude neq, alios afficiunt iniuria, neq;

ab alijs laeduntur, quorum alterum q/ideri bomini stu-ν non omnino difflcιle, alterum vero est iocistimuri. res mi Om es boni, ρ iniq- aequo iure uiuere in ea riuitate, in qua ius, lex, σ fas siunt potentissima. Nec vero dubitandum est, isti primi homines , quanetum vis, rudes atq; agrestes virtutis Vim praesensierint, aliquantile praenotionem habuerint, licet bubobscuram .er adumbratam. bonestum enim, ex decorum etia pue rorum animos natura, er 1pecie commouet, quod per

se si pulcbrum, ex laudabile, licet illis nondum nobili earum, aut illustratum, a nuctos laudatum, ipsium Halace, lplendore praefulgens. hiis Privile tibi ime fax re possum esse arbitror ad e , quae rogasti . mssquid vis ad baee, ad Flaminium reuertar, Ut eius oppu gnationi resistere metam. Per me ut Itbet, inquit, ego stia nibit amplius moror. Vides igitur Flamseni nullam inibi tecum esse eontrouersiam. Ego prose cto loquor de matrona sistata, atq, bonesta, tu contra de scorto, er tumiinina Iusta verba facis. ego posco homirie, tu affers Umbra. xem e cu de repub. quae iugesset apud nos, tu quandam picturam repub. squalida , costa - , coloribusq; exaueficentem, quam illuderes, in scenam inruxisti. quaerebam ego formim reipub. integrae, ac florentis . tu mibi attuli' inane si lueminc ratis vitio temporum lapse, corruptae, Votu .

113쪽

a u. I I. a s 4 annis, ae patinis obsitae, er obfiolim neglectae, aegre.

elatae, ae comploratae. censesne, rogo, rempub. ιυtim, accusatione acerrima proscidisti conuenire

eum forma ista, quam tradιderunt latitPustribra literis sapientiinmι Graecorum s cur non potivi ciuitatem be mcorum temporum, de qua dissereres, tibi proposivi. sti s adfece, atq; ιiluvie, ad labe, ex latu lutus teporiste demisisti, atq; in omnium fordium sentina plane deemers ι, quo tempore non modo ex pulcberrima facta est deterrima, sed potius omnem re lib. amisimus,

prolapsas sunt omnia, Madeo . Vt homines quasi

videantur conuersi in belluas retenta tantum oris, Crbumant corporis figura. tute ipse iudicare potes in tau ta verborum profluentia nihil abs te dictum, quod tan. geret sententiam meam . si strat te omnem Iaborem profudisse. V exu tamen videbimus quales tuae fuerint rationes, quam fragiles, quam Iubricae, er in

constantes. Dirimere conaris, re demoliri ciuilem M. minum in terris omηibus societatem , quae vitam omne

continet, in bomines euersis, relidus ubis urbibus in elati, palantes s in montibus, o flais rursus viatam solitariam degunt. id profecto optimis rationibus probare posem, Ccogere, e te aduersus naturam ipsam bellum gerere, atq, pugnare. eonniteris nimirum obstare, ne Cras, fumus, ex odor, a s id genus levise a corpora vi sua, innatas, morietate bursum Ver sus ferantur, ne ste rursus lapides, terra, aqua, et quag uia uni natura, suopte pondere diserio deorsum ra piantur . adoretis item flammin, π.aquarum decur, o χ

114쪽

sin eoercere re per decliuia labendo tante mare in anishic profecto est gigantum nisu in coelum iter age ctare, atq; moliri. Acta agis. Dcιlius hercle igni vim

Cr naturam eripies, ne admota calefaciat, foli I minum coelestium maximo, ne laceat, quam homini ad societatem nato, ne sit hominum appetens, neve cum eis libenter emuletur, vel ob eam causam tantu, quod

sit homo, quod inquam sit ei a natura insitum . quod licet sit commune etiam aliquibus animalibuε praeter bo minem , ut facιle: Unumquodq; cum istis, quae uni sui generis congregentur, aliud Pιdem alio magis, neq, eoindem plane modo, attamen in bominibus longe alia ratio. Nempe non solum natura homines aptos fecit ad focis tat em hominum , sed etiam ita comparatum est vite, naturaeq; nostrae, Ut ne quidem soli esse diu , aut Viue re Valeamus. quod profecto negare non potes, nis to tam ρθUologian euertere velis. ego vero efficium β-hdis rationibus, ut nesalua existimatione negare posis. Principio arbitror inter omnes philosiophos conue ni re, naturam tam providum, solertems, artifice, con fili , cr rationis minime esse expertem. nitiis, ideo ea temere, fortuito, ac sine causa facere, sed omnia considerate, constanters, ex ex iudicio moliri. hoc post to fundamento res per se ipsa manifesta erit. Explo rutum est etiam pbγfica ratione omni res,que est fecundum naturam, oportere etiam ea naturalia adesse, sine quibus existere. π construari non posit. parum Viselito nanq; , incassums laboraret natura, δε ea, quae facit, nusto modo tueri statum suum valerent , Ad Dul

115쪽

II. ς s. tq; orta essent, interirent, ars esse definerent . quare eam homini naturale sit vivere, naturalia itidem isti ea esse oportet, quae sunt ei ad viuendum necessaria. in ter alia autem, quae maxime bomini requiruntur ad in tum degendam, constat in primis esse hominum societa te', ad quam nati sumus, ex sine qua Vivere nequimus. sequitur igitur hominem natura esse fociale animal. Quod vero bumana societas, sit hominum vitae necessaria, per se liquet, er experimento quotidie doce mur . exi , quae ab ea multifariam vitae ipsi suppedia tantur. Porro non pretereundum est in ipsio cuiusque ortu , quam diuersa sit bominum, et ceterorum anima tium conditio . nam muta gulam pleras, simul atque materno utero edita sunt in lucem, erigunt be protinus ita ferente natura, Cr pedibus suis nituntur. incedunt item , er Varijs discursibus huc, atq; istuc iam tum g fiunt. Mino vero inualidus, imbecιθώs nascens, si is proiectus multos menses iacet, neq; .mouere se loco, neq; per se stare Valet, diutiuss alienis opibus, sub dijss, er adminiculis fustentatur. quatuor enim rebus longe siecus, quam cetera animantia, bomo indiget ad V itam tuendam, victu, Veststu, periculi propulsatio- 'ηe, et disciplina. Quippe natura cunctis animantibus, praeterquim homini, facilem , expeditums se alendi modum, facultatem, facilitatems elargitur , fundiis ex sese illunibit laborantibus pastus varios , Varies abundantes, terra herbas,et fructus nusta eoru cura,atq; industria ad cibum sumministrante, flumina , er Νη- res ad potum. at Lupis, Leonιbus, ac Tigribus , clin-

116쪽

istis feris, quae rapta, cr sanguinest pasiat, alias

pecudes inualidiores eadem parens, atq; ultrix sufficit.

quarum carnibuε alantur. Humanae autem Vitae finee:

tando baud plane fatis esse possent per se berbae, aut rurictus, necudumve, aut ferarum carnes, nisi multa arte, multoq; opere, atq; negotio imum dι cibaria mo litat essent, subacta, atq; consecta . nempe humani corporis longe mollior, infimior, atque imbecillior est natara , quam caterorum . idem contingit in Vestitu, quod erat. secundum . quandoquHem natura ipsa bstarum corpo ra proprijs indumentis texit, ac festimentis, in absputa alterim ope per se fatis coeli Vim, atq; inivi iasper Ierae valeant. alias quidem cori , pellibusq: duri imis muniuit, π Ianae velleribus, ac pilorum densitate ve-βιuit . alijs plumas dedit , quibus tegantur. ast homirinem nudum, inopem , inertem, alienas opes expectan tem ab eeu . Ad propulsandum quoq; periculum quad. me tertio lacominum fuit, mutis animantibus e Emmmullis omnium mater ,σmagistra largior , atque

benignim fuisse videri potest, longes, eis consilit prouidisse. etenim idis cauit .ve fuis Viribus , AMAmarte adversus in rius tueri se e valerent. alia itaque dostibus , alia cornibus, alia vetuibus: amauit. ali quibus item pedum sternicitatem. Cr agilitatem corminus dediti qua see quirem ab virecto pericula liberare, e Validrorum vim eludere, ais euadere. bominem Uero h ενum rerum tumem, inermem , a , indefentum reli

rano i vis propost fuat ob disciplinari , qua Ac ia

117쪽

tuemur bomine minime implere posse vitae munia. alii mantia enim ratione careulia omnia per se agunt, quα ad vitae, natur aes construationem pertineut absq; si centu ministerio, nulla risiciplina, nulla doctriua ιαλ- ,sed sola quidam, magna hercle, Cr incredιλlt, naturae v i, atq; iustinctu . siquidem animaduertimus dues sub partus tempore siemper const uere nidos, eoss, quiniostissime possunt, substimere, licet nullas alius V suram fui geueris aues uiderint nidificantes. canes praeterea cura pariunt, per sie norunt quomodo se in partu tuo ι in faetuca educando gerere debeant, tametsi, quod exploratum babemus, nullam unquam aliam canem purrientem aspexerint . mu etiam docuit araneas telam fam quaq; tam molli, tam egregio, tam admirabιlivere contexere s De Bomisce tam exigua animante

nemo hercle ambigere postit, quis siolo naturae instinctu. o lumine, nusta alicuius distiplina inmum opus meam admirandum expleat, quam videmus ubi tem pas lanifici' ingruit, fila delicate nere, eademqcerta ratione agglomerare, ut materiam textrinae busticiat , cum nunquam, iam non dico viderit, fies neque vidisse potuerit, quam aliam in huiusmodi opere imitaretur , quia ei animanti veta trimest is tantum, totum genus a stirpe singulis annu stato tempore simul Dudi tus interit, relictis ex be Iuutaxat oua quibusdam te misima pro femine, quae supremo vitae tempore υκ riunt reparaudi generis certi*mam spem . quod nos oti in eo ipso poemate de balasimodi animante exprese min. Vs plani verbis . Meua omnibus crus

118쪽

Vix ulli lanae eompletur tertius orbis, IEt nunquam ex sese prolem videre creatam. Intereunt omnes. pecus occidit omne quotannis . rEt eunctam euertunt fera fata ab origine gentem Immortale tamen restat genus bis, neq; morti Est penitus lacus, aeternaem sed femina durant. iFerae insuper naturali quadam industria norunt herbas quasdam vim medicamenti babentes, quibus nulla aco

cesto medico morbo laborantes sibi ipse adhibent remedia, qliorum quisquam homo per se nesuspicari qui dem potest, nibiis plane omnium distincti, discrete an it, sed vix rationis lumine res communiter inuoluo te, universe , promiscues eognitu bubet. et enim ad humanus actiones, Vitams bene degendam opus est diuturna , muhiplicis disiciplina, accedente ad natuia ratione, conformationes doctrinae, quam consequi nequit, ns ab alijs, quibuscum versatur, tauriat, Neo vero ego tamen iccirco unquam crediderim natura ipsam aduersivi belluas adeo liberaliter egisse, σήμ est tanquam benignam, indulgentems parentem exhibuisese, quod aliqui immerito queruntur, ut hominem tam nobile animal, quem intuemur tanquam regem caeteris dominari, penitus neglectui habuerit, eis maligne Au ueniens nudo, inopis , er alienis opibus obnoxio fleno

Mercam professa fuerit. Nimirum si v itae praesidia ,

quae nobis per manuum ministerium disciplina suppeditat cum omnibus naturalibus instrumentis, quibus, Vememoravimus, muta animantia per se sunt praedita, co feram, hoc uno ea omnia, quae nobis natura negavit.

119쪽

. I i. 1 eo eqsare posumtri , longes praeclarius nobiscumactum fuit, atq; cum ist8. Verum tamen nulla primum .disciplina ab homine haberi potest, ns ab alijs accipiat, erudiaturq; ab ist8, qti Justu Versatur, quod longe prae

clarius ei contingit, quaceterκ animalibM. cum igitur, ut hanc rationem denis concludam, homo, cui per se naturae in brumenta defiunt, neq; disciplinam, ne que cetera vitae subsidia, atq; auxilia necessaria, quae modo memorata fuerunt , aliunde expectare posit, quam ab humana focietate, quae vitam omnem contranet, sequitur hominem naturali motu appetere homi num coniunctionem, atq; consuetudinem. er, Ut postea cogam, necesse est etiam confiteri ciuilem consociationem naturae esse consentaneam. Praeterea nullum ansemul ab alio perfecte erudirι potest, nis sit rationis, ersermonκ particeps , quibus duobus praeclaru, ac di uinis donκ solum hominem natura locupletavit, ais inde est omnis disciplina. neque enim ab illa tantopere extra, quam intus armati fuimus, non tam corporis viribus, quam animi diuina quadam vi, σ facultate, in quase nobis eo se liberaliorem praebuit, quo parcior, er ieiunior fuit in corporis praesidi s elargiendis. His duobus enim naturae adminicula longe praeclarius , ac magnificentius nobis supplere, π repraesientare posumus omnia vitae necessaria substria. ex sermone nans omnis, de qua modo egimus, fit disciplιna,'orta quidem primum, ais, a ratione profecta. Dedit itas is mini natura orationem, per quam oritur disciplina, φ

120쪽

natura bomini est datus sermo, quod est semifimum

, humanae siocietatis Vinculam, necessario est etiam ipshominum conciliatio , communitis , atq; societas ab e dem natura attributa, Ut mota conclusium fuit, nihil sine causa agit, in quave nulla apparet temerιtis . non enim bomini dedit loquendi vim , π facultatem , ut secum ipsi loquatur, sed in cum alijs fermonem co- ferat. si quideri oratio doce etdo , distendo , communia cando , disceptando, cosiolando, consulendo, obiurganaedo , arguendo , bortando , iudicando colloquendo in eredibiliter conciliat inter se homines , a naturali quo dum nexu coniungit. neq- hercle ego cum loquor, meus sermo, atq; oratio me ipsum dirigitur , sed ad allas potius, quibuscum loquor ., Sequitur igitur bumanam societatem natura constare , estq; per se confectarium. Si tamini naturalis est bermo, naturale est etiam ei viavere in societate, Cr in communione, Vt natura nihil temere, frustia, er inconsulte faciat. cuius enim eausabominem loquentem fabricata esset , ns ut is aptus --ret ad coetus, ad concilia, cr ciuitates s Hinc etiam Aristoteles arguit hominem ad societatem, Cr congregationem aptum esse magis, quim apes, quam csteraqucpi animantia congregabilia, iras nullum aliud ani mal sit particeps, compos p sermonis, er orationis, qua inter se homines explgare queunt , quid utile, quidae inutile, quid iustum, quidue iniustum, non to tum, ut diximus, scut bena, iucundi, er molam sensium indicare . Proinde, quia natura omne animal

diligit seni et si . nonpotest Omnis homo Mino G