장음표시 사용
141쪽
I I.I68 induere, sapientia, er Virtute praestet, fitq; talis, a quo, eruiιri, ex iuuari queat, quod expedire, Cr Vtile essintueri possumus etiam in ijs rebus, quas terra gignusolo in iras. amputatis enim, atq; recilli naturalibus, siuestrium, steriliumq; arborum ramis inseruntur generosi, felectica generis furculi ,σ planta, qsae erat plane sterilis, in frugiferae , ac felicis naturam, er coefuetudιnem coalesicit. multa quoq, , quae in V no bona sunt natura, alterius virtute, atq; industria persepe sunt meliora. banc ob rem mortales idi pristi parere regibus coeperunt. quod imperj genus initio delatum fuit ad unum iustum ut, Cr sapientem babitum, Ut isse praeesset ceteris, existeretq- Vnus in ciuitate iusti, et aequi eustos, ac vindex, quae sunt 'infima vincula civitatum , gereretq; unus ciuitatis personam, er conmmuni utilitati feruleus ciues sibi siubiectos aequitate, erme definieret, seis caeteris Virtutis Jecimen. ti virosponte sua, ac voluntate parent, boni praeferintim, ex innocentes, quod id sibi salutare esse intelligui, cum animi mortalium fere omnium nimia libertate insolescant, cunctis; plane licentia deteriores fant. At vero, si quis existat, qui neq; Vereatur quenquam, no sue lege se teneri ulla arbitretur, sine freno, sine modo, besti cupidus, pacis, cr quietis inimicus, hunc omnes defugiunt, auersa itur , atq; deuitant, cuius quidem δε euncti homines existerent similes. humanum genus Platonis sententia parum abesset a feris. qua ito melius cum illis agitur, qui cum multis equo iure in ciuitate Vis tu ,se ,suas omnia prudentiorum consilio, ac
142쪽
Hei committunt, iuris , ex legibus De est rationi, fusvoluntate, libentibusq animis parent. Em inde nihil non equum, aut iustum, expectare, metuere μωα Equidem haud inquam quenquam esse duco ita ab humanitate remotum, qui si suo arbitratu, atq; , Viperet, actiones suas dirigere Valeri, er potitia con sequi, quae vestet, nolit magis uiuere fecundum virtu tem , quam a recto alienus. Principes enirigero, erqui alijs proni, tales esse oportet, ut cogitent clinvium se potius patrocinium fuscepisse, quam imperium,
aut dominationem, taless rectores Plato idem non do minos ,sed reipub. seruatores vocat, in quorum tutelatum, ac libere Vivitur, nustiusq; rei istis cura maior in cubat, quam ciuium libertatis, quae ab aequitate proiacificitur , euius nihil est magis proprium, quam pari iure vivere in multitudine. Non ne, quemadmodu apus Xenoptantem pater cγrum admonet, qui aegrotant a Nocant medicum, cuius se committant voluntati, prae scriptos pareant, ut eius praeceptis sanitatem recuperent s Transituri quoqi mare scienti mo gubernatori
se totos tradunt, qui non ignarus locorum, ac regionum exploratum habeat anni rationem, Cy temporum, meeliq- naturum, ac Merara, Ventoram, Cr omniau, να pertinent ad artem nauticam calleat, nes Vnquam acteius praestituto discedunt. Verum haec plane fiunt bu mana , er humi iacentia, nunc a terra nos a tirubentes paulo altius tuebamus rationes. christus, cuius natura non tantum erat bominis, fies seorsum quoq, diuina . ac coelesiis, ore furi in caelo ad patrem moliens Sismonis
143쪽
monis Petri custodia, curae, ac diligentia concredidit manum istum, ac multitudinem, tam quae promesa sua, auctoritatem, et fidem fecuta fuerat, quam quae in posterum erat secutura, ecclesiams, idest bonorum se
lectam congregationem nominauit, eis voluit unum semper caput praeesse vicaria potestate, ad quod caeter illius corporis membra rupicerent. Viiemus quoq; in sacrarum literarum monimentis , seu potius oraculis persepe coelitum concilium, coelestems ciuitatem, voecari. ad cuius rationem, nisi me impedisses isto tam im portuno intercursu, bumanam, Cr terrestrem rempub. temperandam esse eram disputaturus. quod Homerus ipse etiam videtur non omnino ignorum , Vbi ait, quod
si in hominibus, se dei speciem , ex imaginem. ipse item deus, cr homo christus in verae sapientiae essitis toties regnum coelorum nominans innuit in coelo quos existere imperium, Cr regendi vim, ac potesta tem. Insuper cr ipse heros noster Petrus, cuius vica fidei concreditam memorauimus christianam rem pub. nominat regale sacerdotium. Mitto eundem HO merum excellentem naturae pictorem non solum Io uem sepius deorum omnium, atq; hominum regem, sed etiam in omni, quasi pagitia Agamemnonem vocare πιμενα λαων . totius inquam Graecia exercitus pastorem, atq; rectorem, ad cuius nutum, ais arbitriucaeterorum ducum consilia ressicerent, quod quidem necesse est in omni fere belli expeditione tum terrestri. quam maritima, in omniq- congregatione, in qua nimiceat aliqua potestas, qgae alijs praesit, ac procri S
144쪽
bat recta, π eum rationestraecipiens, statim dilabatur,
dissoluaturca manus ista, ac multitudo. nemo itc circo neq; Grecorum, neq; quorunq; aliorum milites,
ducesve alios in exercitu summo imperatori subiectos recte appetarit feruos, quod pareant duci ita ad quem totius imperi summalpectat. opus est igitur in omni conssciatione rectoribus, er gubernatoribus, me quoerum prudentia, diligentia, aequitate, ac fide nuta communitas stare queat, illisqὶ praesertim recta iubentibus parere omnes oportet. quod qui non faciunt, sed principibus. ac magistratibus, quorum desicriptione omnis
reipub moderatio continetur, aduersantur, eos Plato e Titanum genere existere arbitratur. Quando autem pauci adeo inueniuntur, qui Virtute excellant, no multi admodum idonei existunt, qui repub. capessasst, eiusq; praeclarκ muneribin prae t. Ne tamen bis Flamini erres, er tragoedias usquequas decantes in rerannicas rectiones fine causa inuectus, banc omnem obedientiam. voluntariam esse oportere dicimus, atq; ita tua omnis oratio extra septa, σ eance os vagitur , frustraq- la boras, Cr inanem Vmbram persequeris . diuidit nempe Plato omnem rectionem in violentam, et voluntariam . violentam vocat tyrannidem, Cr factionem. volunta riam vero, regiam, accivilem nominat. differas rexa oranno, quod bis volentibus, iste iuvitis, ac coactis
imperat. bine est quod libertatis tempore semper potentiora Aunt, ac validiora legum imperia. parent autevolentes populi, tunc cum imperium est magis gratia
subiectorum, quam imperantium. secus enim illi, qui
145쪽
principibus, ae magistratibus obedint, strui essent. be ηe ideo se habere ciuitate, rectet administrari dicimus, eam non minus eorum . qui subiecti fiunt, quam eorum, qui praefiunt, utilitas DCritur, ιmmo maxime, Cy ιnprimis populi commoda attendenda sunt. inde nibilomi nus sequitur etiam priuata regentium utilitas,que feminper coniuncta esse debet cum publica, nec sine ea futuis rebus existere potest. Sic nauarchus maxime nauistarum , er eorum, qui fiunt in naui , incolumitati stu det. ex qua riligentia nihilo fectus suae quoq; fututi consulit. num ipse etiam evadit incolumis, Cr portum cum vectoribus tenet. Ac in hoc sane agnoscimus pastores distare a ciuitatum rectoribus, quod pastores in primis utilitatem suum, non ovium sibi proposita habent. Aegubernatores reipub. praecipue commodoru ciuium ra /ionem ducunt siue Unus , me pauci, me multi princia parum tenent. neq, enim Vliaremonis forma reipub.νecte dici potest, nisi in qua isti, qui praesunt, publica
Vtilitati, communibusq; ciuium comodis in primis stu dent, volentibusj ideo imperant. cum vero qui re gunt, imperium ad suam, fluoruque domesticora, ac pro pinquoram, amicorumue tantνm utilitatem dirigunt. ea rectionis forma multum abest ab optima gubernandi ratione, eam, Verius tγrannidem, aut factionem, aue popularem licentium nominamus. Oportet autem ma xime a iusto imperio omnem vim abesse, dominandis libidinem, cunctamq; suspicionem avaritiae, qua nulla pestis magis est contraria imperio, ae maiestati .sed qui imperat fit nustius reι egens, aut cupiens, sed inquam
146쪽
plane existat fle tuo contentus, Cr ea se totis pendeat.
Hic vero Flaminius arridens, expecto, inquit, quor sum tandem baec tendat oratio. nam, ut video, cali
fam meam agis, tes ipse induis in idipsium, quod in
xime effugere niteris, Cr dum te expedire tendis ex la queis mea oratione tibi iniectis, arctius te semper inuo lutum constringis, tes ipse configis tua mei confosso ne iugulatu n. Servitutem ego tibi obieci, peruicis nos manet e In ciuitatis communione non posse, nisὶ prole via, amissaqprosus libertate, nisis fecerimus nosmetipsos potestatis alienae, σ alteri feruitutem ferula mus id ipsum idem tu aperte, palamqae confiteris, dum
reges gubernatores, imperatores, rectores, Cr magi
stratus, tanquam dominos in ceruicibus nostris collocati Wi quo plures extiterint, eo magis nos in feruitute re digis, grauiorique dominatu premis, π quot rectores das , totidem vobis imponis tγrannos, σ quo minime vis eo reuolueris . Ad ingenium redi, excute hic tandem intelligentiam tuam, er complicatam animi tui 1 tentiam euolae, teq- , si potes, explica. Explica bo medius didius, inquam, tes, er omnes, qui in ciuit tibus aequo iure cum multis uiuunt, in libertatem , cuitu a eo metuis, vindicabo , atq; quacungi oratio mea pertransierit, pers Volauerit, omnibus foluam com pedes , ali ergastula, libertatis Ubis feminator, ut neminimum quidem uspiam relinquatur seruitutis indictu. Erras non parum sepe Flamini, in bac autem re ma
xime, qui non vis intestigere, quantum sit discriminis inter eos, qui sua Ponte, er voluntate parent, cr
147쪽
ciunt, cum proprium sit libertatis munus, Ut per eam .
quis agat quicquid v elit, liberi plane existat, quis quis nihil facit, aut dicit inuitus. Qui enim ferui illi
haberi debent, qui uorum commodorum gratia obtem - perrat magistratibus recta ratione in iubendo, Cr ve nimio v tentibus s tibi res plena periculi videtur esse, quod nos ipsos subiicimus arbitrio alieno, alteris ita addicimur , ut in nos iste interdum Vitae, ac necis vi deatur habere potestatem. fusteris hic sane maxime, nempe, cum sub ius, iudiciunis Venimus , addicimus nos, nostras non alicui homini, sed legibus aut a regetusto, a ciuitate non oppressa orannide latis, quia magistratus, gubernatores, regess obediant quos, ipsi Iegibuε, recte rationi, nihils ab totas est agendiι, non dici posit recte, et ex ordine factum, Cr Ium ma ratione obuantum. Porro regem ipsium non subj- ei Iegibus, sceleratum vocem esse clamant, Cr detesta tur omnes. nans, Vt est apud Xenophontem, leges non modo parere docent, sed etiam imperare. Ne igitur magistratus quoq- , Cr qui populas regunt, iuiubendis, ac vetandis rebus errarent, neue quicquamugerent ex libidine, conditae fuerunt mira omnia gentium consensione leges , sapientifimorum hominum eo gitata , atq; inventa, quibus iura, ac iudicia destribun tur. unum, idems nempe propositum legum , er magistratuum esse debet, eadems voluntas,σ ratis . hinc aliqui magistratum, Iegem loquentem, legem vero magistratum mutum esse dixerunt, luculenter disserit
148쪽
ratopbrastis in eo libro, in quo de officio legum, crmagistratuum copiose agit. Iegum sane praesci pto qui' iudicant, quiq- rempub. temperant, nutiquam deflecte re possunt a recta ratione, quae est ipsarum legum non modo conservatrix, Cr emendatrix, Verum etiam eugenerasse quodam modo videri potest, cr raram est . ut ita dicam, quasi anima, ais medulla . bis porro dominantibus nullus est gratiae, aut odio lacus. non mouentur ira, cupiditate Vlla, semper eaedem, σιequae omnibus, nemini succenssent, nihil cupiunt, nihil
dolent, nihil metuunt, sperant, nunquam latitia efferuntur, nunquam stomactantur, neque fastidiunt . nes defessc oblanguescunt, neq; obtormiscui, sed Iem
per una, eadem Voce cum omnibus loquuntur.
Eas itaq; in ciuitate dominari, non magistratus, quos potio par est ipsis legibus, er maiorum sapientifimo rum hominum instιtutιs apprime obedire, ab istiss ne transiuersium quidem unguem disicedere. Miseram ni mirum congregationem illam, ubi leges parum po sunt, sed ipse potius magistratibus seruiunt. Felicem eon tra illam, ac beatam ciuitatem, Vbi leges ipse magistratibus dominantur, et omnia possunt. Platoi ι reipub. agore multa bona, quae dij dant ciuitatibus. Porro legibus, ac moribus necesse est contineri omnem ciuitatem, quorum Vnum fine altero esse non potest. Haec duo nisi essent, homines vi uterentur ad cibum , I ad maris, ae formine coniunctionem , cunctas ex libidine fierent. bine dicimus conditas fuisse leges ad salutem cιuium, vitams omnium quietam, ac beatam,
149쪽
ai compesce inmet, improborum lice itiam, in oderintimustitiam, iusti autem naturam diligant, atq; Ut b miues ab iniuria inter se attemperent, Vt suumq; curq tenere liceat, neue improbi magno cum bonorum ρert culo, cr detrimento, nimium posivi. est enim lex e rum ,-i ta sunt, Cr eorum , quae iniusta, recta dι-fiιnctio auferens iniuriarum, scelerumqi Ilaeutia. NHenim natae fuissent in aurinis hominum cupiditates ta sequam in humida materia quaeda caries, nihil plane opis erat legum scriptarum promulgatione, quae sicut supplicio affetunt improbos, ita bonos defendunt emenda trices Vitiorum, virtutum commendatrices . nitit ber
cle nos opus esset legibus , si aequi, cr boni essemus omnes. Si quidem cupiditates prius fuisse necesse sit . .
deinde leges adiuuentus, quae illis modum facerent, furari, rapere, latrocinari, fraudare, adulteraris vetarent, iuberenis siua re queus contentum esse , avι, a j iniuria omnino abstinere, ad recte facta vocantes,
deuocantest a peccato. Nempe lex vinculorum, verberumq; , Cr mortis minis providet non tantum, ne rem alienam rapiat , sed etiam ne alterius udat famam, i optime maiores nostri ni κ . cofultum esese volentes capite sanxerunt, si quis occentasset, car-- mens edidisset, quoi infamiam alicui afferret, ut ori nium indemnitati, er securitati, bonori, atq; existima tioni cautum esset, ijsq; vinculis improborum, in olea M. friumst , er petulautium coerceretur licentia. recte itaq; Iex asapientibus dicitur populi fatus, quae'paupe res que, ac diuites posse ιa ciuitate . inuatur. inim
150쪽
mnas, ac mulctus, quibiti saltem improbi ab iniuria , er scelere deterreantur. Hinc Romani imperj isti pie ni maiestatis fustes, trementis siecures, lictores, a
apparitores. Elaborarunt autem summopere, Ut pceenae inflictae vim baberent fututaris cuiusdam medicinae, iustaeq; , ac debitae essent, neue maior poena, quam culpa, sed noxia mulctae par existeret. Hinc tot leges,quibus omnes nationes pariter. Vtuntur, quae scilicet ver fantur circa istud ius, quod gentium dicitur, cuι aequum est acquiescere omnes poplitos, ac nationes, et fine quo baud commode genus tamanti existere possit. inde etiῶ leges scriptae, quae dicuntur populares, singulorum in
quam popalorum instituta, quibM tanquam Armifλου
vinculis continentur singulae ciuitates. quod enim rex fanxerιt, senatusve creverit, aut populus iusserit, Ie gem esse conuenit . quod nomen illis scitis maxime con gruit , quae sapientes Viri alicuius populi, aut prιnci pum iuisu statuerat, ut in Graecia, sicut tu modo recen fuisti, multi fuere legum latores. Nostra tamen crauitas obtinuit, ut ius, quo ipse utebatur, receptum esset a cunctis fere ciuitatibus, utq- ciuile ubiq; Voc retur, cum ob ingentis imperj maiestate, tum propter summam diligentiam coniunctam cumsumma prudentia in condendis legibus. Nempe nostros X. Vtros, qui Romae constri ere x D . tabulas, necesse estfuisse homines prudenti mos, quod tantulis tabe is tauta reρpub. diu stetit, neq; post multos annos ustae aliae arie ctae fuerunt leges, donec improborum hominum alida cis , alse intemperantia eo peruenit, ut calliditate Ie