장음표시 사용
131쪽
I I. saxatio equitatis, fidei, dignitatis, iustitiae, ut i oscit,
idest cunctarum Virtutum , Cr natura inchoave rat, ratio , quae est lex diuina, G humana, ciuitatem absoluit, Vt in ea non tantum bene, sed etiam beate v ι ui posiet, cr ipsam felicitatem assequerentur homines, quoniam est opus animi fecundum virtutem. ex conuictu enim bonorum ,,ut dixit Theognides , fit exercitatio virtutum. comunitas nempe ciuilis non praesens tantam commodum, sicut caeterae societates, respicit, fel in longitudnem consulit, Cy in omnem vitam, tauranimi, quam corporis omnibus bonis, atq; virtutibus expletam, qc munitam esse conuenit, ut inde baberi queat illad excellans bonum, quod rerum omnium expetendarum extremum esse diximus, omnium bonorti ex pletione cumulatum . quod est congruenter naturae via uere, in suo quodq; genere perfectioni intendere uo
Dit, cr quod inchoauit, adumbrauitq, ab infimis per media gradiens, sempers ad summii tendens perficit σad ultimam sui generis formam, speciems perducit, expoliis, Cr adornat, Vt aptum sit undis, Cr ablo
latum , expletumq; omnibus numeris, er partibus, venibit addi posit, nihil, quod redundet, demi, sempersari perfectionem respicit. Vides iam arbitror non tantam primus comunitates humanae vitae esse a natura , sed etiam, ex idustrius quidem, ex maxime , riuilem -- cietatem, quod semifimis rationibus, quas nemo re fellare, aut diluere Valeat, confecimus, ac coegimus.
Iam ne sientis Flumini quantum facinus facere adortus Derii, qui ciuilem hominum convictum, quoad tu te
132쪽
fuit, dirimendo, iustitiam quopi tam . egiam virtu
tem, quam hominum societas procreauit, e terris stir
ριtus sustulisti , cum ea quoq; pariter necesse fit splenis
didus boneffinmurum virtutum chorus , quae cum ipsa iustitia coniugatae fiunt, euertatur . Proinde nullus erit posthac, te causam tam iniustam obtinente, bene scio locus. nusta inter mortales promerendae Iratiae da buur occasio, atqi, Vt Video, humanum genus omni bus plane virtutibus Joliare niteris . Incussum Iabo ras . contra natura ipsam pugnas. Prius concidat omisne coelum , omnis natura esse demat, quam non eximebominum coetus, concilia , Cr ciuitates, quae plurimis funt non modo naturae consentanee, sed penitus haerent in ipse infixae. omitto nunc propter necesitatem vitae.
i i ciuili societate, ac coniunctione plurima sunt patrata praesidia, atq; auxili commoditates, Cr opportuni tates , quibus fine nuta foret vita. nihil nunq; essene bomines fine bominum praefidijr, er adiumentis, ut Iuculenter demonstrauimus , essetj vitam e vita tolle re propter multiplicem Uum, ac fuctum generis humani,quem ex ipsa ciuili communitate percipit. Hpra ficto est eterna quadam in , ex lege sancitum, ut bo mo hominum fit appetens, audeos affirmare, etiam βbomines matuo auxilio, atq; opitulatione non indige rent , adhuc tamen appeterent vitesocietatem. Proin
de aeterna lege natura praescripsit, ut bomo homini. quicunq, sti, conssultum velit, vel bae tantum erasa, quod fit homo, ab eaq; impellimur, ut inuicem docen do , coissidendo , admonendo prodesse velimus, er id
133쪽
quidem ex affectione, quam mutuo inter nos babo inus . inc est ae a ιαι ιmpetus, er V emens qssedam amor, quem Aristoteles solerti nus naturae spe. culator dixit innatum esse omnibus bominibκε at eom munitatem, ciuilem - coniunctionem , est comm vis hominum inter bomines, qui conuenienter natura vivere volunt, commendatio. Iucundistinum est adeo
per se homini bominem iuuare, ex quo enicitur, ut i D, quisti naturae obedieus, non possit homini nocere. cum se ad bomines tuendos, eo'servandos s norit esse natum, iij existere naturae constetraneu. id pomm in vita iucundius, magis, expetendum, - , beneuolentias remuneratione sturiorum, atq; ostia
clarum uicistituti s est euim cuiusq; mitura fui similium viaementer appetens, rapit , ad se fui generis omnia, quod quidem perspicuum esse potest ex beneuolentia, et cfe tione, quo non modo ad praestettes, Ita etiam ad posteros habemus, quibus tanta charitate prospicimri,
Hy alla , Ut aiunt, tetis tradentes. hinc te tamenta, multima morientium voluntater, legitime. commmendariones tanta diligentia relicta. illorum vero sic teratam Vocem omnes odio, ais omnibus probris infociantur, qQ mbιlsua interesse dicunt, si ipsis mortuis statim uniuersi orbis confePatur deflagratio .
vulgato, er peruagato Graeco q/oiam Versu eleganter exprimitur . causa autem tantae cbaritatis non aliunde porro, ab ipsa natura proficiscitur, occulta qsadam vi ad id nos impellente, nemo e lim Velit inuere iustatudine etiam omnibus bovis affluetis, cr in insinua
134쪽
rerum copia positus, sibi negata inspiciendi bominus ρο-
testate. Quae obsecro tam suauκ voluptas, qui rerum optimarum adeo iucundus fructus esse posset, quem nouei omnem insiuauem, iniucundums efferet folitudo, euinquiunt non baberet, qui cum partiri, atq; communi
eare tot sua posset bona s Natura enim, que femper visi et malum, nihil amat solitarium, ut diximus, Drais ui querit tanquam adminiculum , cui innitatur,quod per sie fatis esseposset argumentum ad conficiendum bo mines ad ciuilem societatem essenator. Atqui forte
etiam bis occurris repertos esse aliquos, qui inuerens in agris, ex insolitudine, congressust bominum ; erfocietatem defugerent . ea vero, Pae nobis natura in funi, conuenire inesse semper, cr in omnibus . 'om nes fune bomines aptos ad ciuilem societatem naturam procreasse dicimus , burificeqi communitatis appetitio nem cunctis eandem ingenerasse, ut liquido iam appa ret , potest tamen quis aliqua fortuna, inis, aut impediri, ne in civitate vivat. egestate enim aliqu adeo laborant, ut eis opus fit perpetiatu agris manua mercede inopiam tolerare . nonnulli etiam reperii suiu pqui quoniam ius aequum cum multu uiuendo pati nequi rent, fugerint , non modo ciuitatis communionem, Iei
etiam congressus hominum et fodietate summe o e quasis aduersus naturam obluctores , omnibus legum Iatq; si clarum vinculis exoluti vitam inaequalem, eonfragosam, procul a magistratibus , atq; iudieibis. insolitudiue duxerint. tales profecto ne* pudet gilio quam, neq; metuunt quenquam, nes lagem se putant i
135쪽
tenere Mam, existimati similes volucrum istaru , quae. Mero coelo volantes sanguine se pascunt. quod quidem euenit perturbatione rationis, et ordinis, er quia posero fini a sanitate alieni. Fos tu vero bomines ducas suo sane eos feras etiam asseritate anteire statuo. nulla
enim tam aspera , tam trux, er immanis est bequa, qua feritate homo exlex, cr a recto remotus non Vincat,
quod prae caeteris animalibus sessu, et intelligentia prae astus sit, quibus in contrarias partis, ut libet, Vtipsit. ijs I recte utitur, nibit eo melius queat cogitari, si perverse, nihil immanius, quod dici solet de tu stitia, quam munitam, stipatams armis esse conuenit,
si ista arma, abiecta ratione, ad iniuriam , cr vim couverterit. Proinde fiunt etiam, Ie i plurimu con-Munt, quis usis adeo muniti sunt Virtute, Cr sapientia, ut milim ope, nudiu3 subsidi', nu Zg: adminiculis egeant, er Ie ideo a coetu, atq; hominum conuictu
avocant, totoss te dedunt cognitioni, uniuersae naturae, rerumq- admirabilium contemplatores. bos sene
existimant plusiquam bomines existere, Cr quosda quas mortales deos babendos. propterea de ijs, er illis con fiderantes philosopbi, eos dicunt nullam esse ciuitatis partem. Ita aut deos, aut bestias existere . caeterum,nem illarum, qui in societate ciuili vivunt, oportet esse aliqueri, ad quem omitu vita Vniuscuiusque, eractio ordinatur, cum homo agat per intelligentum, rusus opus semper Devi respicit . ut vero diuersa est bominum vita, Varies existunt actiones, et studia . neq;
ab omnibus in multitudine prociditar eodem modo ai
136쪽
propositura fueri opus est, itaq; ei multitulini aliquo
tanquam rectore, Cr duce, a quo cuncti eodem dirigan tur, visocietu construetu . neq; enim nauis , in medιo mari in diuersa ferunt Venti, ad optatum poratum unquam perueniret, ns gubernatoris vera, atq;
indu stria accedente . cistabatur nanq; diffluus populus, nisi a sit rector, Cr quasi gubernator, qN eu contineat, Qtiiπὶ cum siue qui rei seorsum, ferusecte i studet, in diuersa distrabantur omnes nemine exi stente ,-rimum commune curet, tueaturq-,Win me dium consulat. Publici nempe cura ciuitatem coniungit, connectit, priuati vero studium, er amor disiungit, ae disipat, ut iri etiam in corpore cuiusuis animalis , quod plane difflueret, dissoluereturqi , nisi princeps aliqua vis regens, as; gubernans praeesset,quc omnium aliorum membrorum saluti, atq; incolumitati prospiceret. Hanc autem rectionem esse a natu ra, nemo ambigat, aliquii sentit, aut intestigit. Sic eadem ratione deus praepotens no tantum generi bum no , sed etiam eunctis coelestιbus animis imperat. Icetiam elim bomo, ut diximus, constet ex animo, et cor pore, animzs praeeipit, praesicribi' eorpori, tanqua dominus imperans obelieuti . rursus in animo i or tio, quae est princeps pars, vitiosis partibus praeest, iram 3, er libi ιnem temperans refrenat, viroquesub M a vocat, Cr totius animi motus regit. in corpore quoq; inter membra unum membrum obtinet principatum, cordi, alij cerebro attribuunt,
cunctas; mouet , regit. densu eadem finiritudinis
137쪽
i I. ratio existit in omni communitate. in qua necesse est semper unum excedere, qui rirector rerum prudens, vel perpetuo, Vel ad tempus quoddam certum , ac praesti tutum inuicem alios gubernet. boc penes. ut caeteri
omnes sint in Ubicio, oportet sit omnis imperandi. praecipiendi potestas, eiusq; offcium est, ut, sin cut ciues fua quisq; curant commoda, ita irae rei com muni prospiciat , suae utilitatis pene oblitus, pacem R, er concordiam inter omnes in ciuitate concιliet, atque eonfervet, quod minus commode feri posit, ni penes Unum sit principatus, ut praescribere valeat, dirige
re, ordinare , iubere, sq, imperare. Iccirco conclusum est initio vocata in concilium rudi ita, er agresti multitudine, ad prudentiorem aliquem, qui esset ommupraesidium, ex columen, delatum ultro fui se princia patum , fota natura impellente, secus eos non potuisse unquam in populi unius corpus coalescere . quandoquidem natura comparatum est in hominu genere, ut quod est potentius , imperet imbecilla. ita foeminis praefune mares. quod perspicue videmus, in primis communi
talibus, quas a natura introductas , Cr esse naturales mihi concedis . vir enim Uxori imperat , dominus ei, qui est natura feruus, pater liberis, maiores natu mino-mb. praescribunt. cum potentiam dico, er imbecillita tem, non tam corporis, Cr membrorum Vires, quam animi, ex ingeni Vim, Cr facultatem intelligo. Nem pe, ut memorauimus, homo licet a quibusdam fluestriabus animalibus corporis Viribus antecellatur. tamen omnibus iste dominatur, gratione, consilio, in x-R v
138쪽
stria, ais fiolenti omnia alia animantia anteeat. neque id tantum in hominum genere animaduertimus, sed etiain eaeteris animantibus. qua ratione Pindarus fisis The banu probat principatum esse a natura, iustums ideo regnum, quod cilicet etiam in animalibus ratione non urentibus per icua imperij signa dignoscantur, cum semper ea, quae sunt Validiora, tenuioribus, magisvimbecistis imperent, idq- innatum est omni plane ani mantium generi. Quod si Flaminius apud se existenseogitasset, non bercle tam acerbe omne imperi , atque rectionis genus probris omnibus, er contumes sycon scidisset, neq; rei lib. omnem 4 finibus naturae exter minaset, quoniam nusto pacto potest ustum animal non appetere id, quod videtur accomodatum esse nature, uia disseis quam multa sequerentur incommoda, Cr ab umda, nisi natura suadente aliqui parerent inter bomines, aliqui imperarent. quod ni sit, ausim iterum, atque, iterum dicere, usq; adeo libera voce affirmare, necesse sit omne coelum , mundus s i e , er cuncta natura intereat, eis videamus uniuersa ita diuina prouidelia
ordinata, atq; directa fuisse, ut inferiora superioribus, cunctas uni ira deo, ut diximus, obediant. ns id
quoq; negare Velis, deos, rerum omnium molitori is perium in homines, melitesqὶ ipsos in perpetuum abrogare adoriaris, ne forte euaris fateri bominem addis ctum esse feruituti, cum deo, diuinaes legi nascatur ob
noxius. Vide vero istuc ne fit Titanum more contra deum, naturamq bellum gerere. Verum tandem via
deamur, qua nam si ista seruitus, quamvis eo dete
139쪽
minum genus dirimere, discerpere, de disipare tam im potenter molitus sieris. Primum equidem fateor tecuseruitutem p hemum esse malorum omnium,etiam bel Io, Cr morte repellendum, omnesq; homines merito lis bertati studere, er iugum acerbistimum seruitutis, ve morbum, Ut pestem, ac famem odisse. aio vero non omnem, quam tu Vocas feruitutem, esse contra natura,
quod nes Plato, nes Aristoteles tam praestantes philosophi inficias eant. negos omnes, qui alicui parent , recte feruos dici. Nempe aliqui nascuntur tuo modo serui, quibus G Vtilis, o iusta est illa seruitus . bi
quidem corporum Viribus, atq muneribus opportuni existunt, mentis vero ratione, atq; confisio non ita .
qui ideo sibi tu ad vitam tuendum haud satis esse pos
ient sine alterius opibus, atq; praesidiM. Natura ita que eorum corpora fecit firma, atq; robusta ad labores. er ad usus vitae necessarios, ut ingrauiorum operum functionibus durare, er aduersius onera resistere vale rent. dominis vero, quibus isti bulasimos seruitutem serviunt, data sunt corpora, ut elegantiora, ita ple-rmqt graciliora, invalidioraq- ad istiusmodi munera .er opportunitates minus utilia. veru quod eis corporis virium natura detraxit, mentis, animis solertio ris compensatione mitigauit. existunt enim ad eruilia munera, ad pacis , bess opportunitates, ad rerumpindagandarum cognitionem aptiores. Utrise, igitur utraq; Vtilis est eonditio, ut alter imperet, alter parta, neq; est ita seruitus, quam ut mortem detestatin
140쪽
ratura, eum sit iusta, utilis, dis admodum seminum
generi necessaria. Ea vero omnia, quibus cuncti ιn
flectantur, detestanturi feruitutem, in illam seruitutem dicuntur,. Hud iratura, sed bominum opinione in ducta fuit , gentium ingliam conventis , Cr communi consiensione, ut victi, captis in besto, victoris ferme potestatis, eis feruitutem feruirent, si ab eo in vita seruatι essent, unde ab antiquis feruos dictos esse in lant, nec tantum in inctoris essent potestate, sed etiaillorum , reos irae adiis set, Cr ture nexi, mancipi) per es, Cr libram obligasset. ιstuc feruitutis
genus odit merito, auertitur natura, in eims gen
tium legem ρbilosophi invebuntur, ut iniquam suasioris iniqui rogationem, quoniam persaepe euenit fortune iurebin bumanis Iudentis arbitrio, Vt Vm nobiles, crmientes ,seruiant ignobili, s insipienti. Hoe itas capite nonnullis visum est iis naturale a iure gentium ita distinctum existere, ut inuicem contraria esse, a disparata suo loquendi more dixerint, quoniam hoc modo parere, ex imperare, non conducit viris . nam Pi
paret , haud quaquam id sua sponte facit, sed vi, ais
iniqua coactus conditione. Ex ijs quae dicta sunt iam intestigere potes, alios ali parere non stolam non esse contra naturam, sed etiam naturae esse valde consenta neum. quod ni ita sit, multa absurda incurrat bominum genvi est necesse . nes iccirco libertus est adeo omnibus ebara, quod cuti liceat facere quicquid velit, neq; adeo abhorret natura quod quisl transformet se in mores alienos, dumtamen tile, in cuim mores quis A velit