M. Hier. Vidae ... Dialogi de rei publicae dignitate

81쪽

s senis, extibus, cτ conuenticulis omnibus, ubi hin m. sorum licetia corrupta, foedataj sunt omnia, ad agros, aer ad solitudinem Uniuerse cunctis mortalibuε redeun dum esse. dimittendastiis, ac fugi am tetram hanc, Qtp immanem bellttam, quam reipub. nomine secutus veterem errorem philoisbora Vida ingressus est tot laudibus inaupicato obruere, triplex inquam tot capi tum, totiess tripartito tergeminum monstrum tot in volucris, er integumentis inuolutum portentum, toties multiplex, tot flexionibus, tot caudarum voluminibus,

o spiris contortuplicatum, hoc est ipsam germanam rempub. qua conciliatrice, Cr quasi lenaunimum umbris, delici' , octo, languore, desidia, lubefactauimus, emigrandums ab ea vita, in qua est nobis longe plus mali, quam commodi ut priscam vitae priuatie, ut soli turiae tranquillitatem, ac Fecuritatem, inma propulΝ tegum, er poenarum, censoriarum tofusionum metu

non anxij usquesuaq; futuri simus, sed cum grauitate,

er animi constantia nobis, er apud nos simus victuri, relinquendaq- a nobis regna, imperia, honore , robi litates, maiestates, dominatus, divitias, opes, inanes glarias istis, qui ea tantopere a petunt. Agite viri fortifimi a tempestate porro omnium perili Gaetionum undis excitata inportum tuu mum nos coni amus, Vmflicemuss a fremisimi foedis in , A viri sev Iumus , feruitute in prionum pristortim mortalium libertatem. eximamus nos ab iniquissimo primatum ma Pstratuum, Cr iudicum, quibus destum est quis cri mPlim videri, dominatu. exudamas tandem i populi K χ

82쪽

inuidia , tanquam ab ergastulo, er ab aliquo pistris O , et maiorum nostrorum felicisimum priscae istius an liquitatis statum reuertamur, ubi principum, Cr populi mores non se nobis tanta nausea ferendi, tot

ineptiae, tot stultitia devorandae. Vitemus conuentus,

ex congregationes tot insidi', fraudibus et fassuesse re fertas. meminerimus aureae istius sententiae prudenti philosophi , naim tam detestabilem perim exist re, bomini ab homine non constetur. reuocemus ad hanc aetatem tam deformem, tam squalidam, er obfo-iletum heroica ista, er beata tempora, et aureum βω- dum repraesentemus. reducamus in terram iustitia post Iiminio redeuntem, pulchritudinems, Cr 1plendoremivirtutis iam olim a mortalibus repudiatum, atq; rei inum. seuocemus nos i tot antκca molestin osseum . . Cp repulseru, procul ab instabilis Vuli iudicio, pro reui ab ambitione, er bonorum contentione. Quia d ob - decro dulcius, iucundius, quum Viuere ex natura f. quam si sequamur ducem, ais magist am, nunquam d recto aberrabimus deo mi praepotenti obtemperantes totius bulus amplifimae ciuitatis, mundi inquam, σUniversae naturae molitori, ais moderatori uum P

ifamiliam regenus, facultatumst quisqsuarum finibus

.co'tιηe4tes, paruoq; contenti, magis rebus necessari , ex salubribui studentes. sciam quierem, vites sicuri citatem en cunctarum perturbationum fedationcm ego mediusfidius omnibus imperi , omnibus omnium trια-ρbis , magnificenti , lendoribus , apparatibusq; cum. legasstia, a copia, muctas opibus, ais divitijs, β

83쪽

39, id mei indici est, anteponendam duco. Discifen μιiam rogatus praestantisιαι Viri non modo me, Aea πιστο quouis gram, Cr ab iniente, quem voluptatum ice cebrae a Veris, et optimis consilijs dimouere no rosint , digmiumam. Ne tamen autumet me genustumanum omnino distrabere ad dioerritionem, ipσre, atque diuestere velle, omnes ipse potius gen tes , omnes nationes , omnes populos , clivctosque mortales ex oppidis, Cr municipi s , atque quibus

inses conciliabulis ad ampliorem societatem, quae lege maturae latifime putet bominu inter omnes, ample, as . -magnifice deduco. Haec babui fere in hane sententium' quae dicerem, quoquo modo potui, ad banc dictionent lubitum, Cr improuisam, adde quoq; , mihi parum gra--tam aduersus ingenium meum detrusus, imparatus, at-- que inexercitatus. Scio equidem mihi opus fuisse lon-u giori apparatione , cum maxime laborandum. esset Da. odiosio cause genere. Sed enim quid facerem s mos g rendus fuit Montio. qui totum hanc turbam conciure Volens, cum pacata, tranquitas essent omnia, quodi praeuiderat bac disputatione sibi fuisseo egis, ni id fa--ceret, protinas negotitim exbibitum iri. aequa enim es se, atq; e dignitate videbatur eos huius nostri conuen tus, Cr societatis principes principe loco sententium dicere, et excipere primos ictus in arenam descendentes. Itaq; is, vise ex hac turba euolueret, a fies, et suis co- fessoribus omnem hanc molestiam amoueret , quicquid plane laboris , discriminis, Cr eertaminis imminebat,

nos ambos Vida, s nescis, minus fbi coniunctos. et

84쪽

longo interualla ad se pertinentes , ordinis inferioris

omines deriuauit. His ille dictis oculorum quadam Miritale liberali modeste nobis amisit. eutagioque exuit omnem issam, quam in dicendo modo praefesere

bat, acerbitatem, Cr austeritatem, quo orationis vine Uentrum ardore oculorum, vultus plane non suo im

etinetur, totius Vt oris mutata Jecie confestim fit farcius pure alias, ostenderetq; omnino se alienae persone actorem fuisse, negi suopte sensu ea pronuntiasse, pr sentems quodammodo tunc abstruem fuisse. cim ori

. nes vero docti hominis, usq; parati non satis admirari possent eloquentiam. Montius cosicarus rem ex Di reuia procedede . iaciamis esse aleam , Ut omnino re Oondendi cum contentione nec stas mibi impositu es Hactenus equidem inquit, Flaminium semper ra inus sum poetam duntaxat dulcem, atq; compositum, ta-ims , ωι nostra aetate pauci pares essent. lego enim o iam interdum poetas, cum mbi.apublicis muneribus diocq qui piam datur, neq; a recentioribus , Cy ris,

qui hodie vivunt, tempero. Existimaui fine semper poetas , al, oratores facultate inter se plurimum esse ' ristinctos, palmis ideo bactenus inuenti fiunt inter ora

trium staturi alicuius nomiuis poetas, qui, non dico: optime orarent, sed solatam orationem nonsmrutro

nendam conficerent. δείδειle est erim Hae Ius di in nium studi s non modo in omnibus , sed etiam in Viro, Lm altero excessere. Vua profecto quaeq; ars totum M'. minem occupat, nepi eundem facile patitur in diuerse Astrati, curams, Cr cogitationem huc inc ideo.

85쪽

quod sane nosse possumus tu duobus lingue latinae Imm

itibus M. Tuilla cicerone , CI P. Virgilio M.troue,quo rum alter exceptis V ersibIs ne literam quidem criptam reliquit, alter vero per octum interdum poetica assar i

tus fuit. sed quam belle ei successerit prae ιlis stud/js

siue issi erant propria, nemo nostru non nouit. prorπ- de inter nos quoq, qxi huc conuenimus, quendam esset .

scio s uls Polum innuebat qui in omni scriptionis

genere plurιmum valet, eum tamen nullum unquantversium fecisse audio. at Flaminius no ter quam magnifice , quam copiose, atq, compo te videtur tιbi Visa etiam oratoris munere perfunctum fuisse s Mibi ne, inquum s quem nihil tale expectantem accurata in di cendι copta, atq; ubertate, tantos verborum, cur siuquasi torrente pene perterruit, ac stupefecit , Cr rustram manifesto esses falsa, quae dixit, eo me redegisset loci, Ut plane nescirem, quo me Venerem. Si ille in solitudiue, quam tautopere praefefert expetere, mi divi fuisset, non in ea urbis luce inter doctifimos optiamsis instructus artibus , atque Virtutibus , nunquam ita obturasset, neque bercle hic mibi constitus esset Ia , bor, cu ad ea, quibus non modo aspere, sed etiam atrociter , acpraefracte est in Emtus rempub. mibi respo-dendi onus impositum sit. Uerum tamen nobis, Plinbiu Flamiuij oratio visa est doctilominis, copiost, uis parati, nou adeo mirum esse debet. babit enim iste non multo minus ab oratoribis, quam a poetis. quanuis et intueor poeta s plerunq; in suis poematis virtutes oratorias persequi, et proximam esse cum oratoribus poc

86쪽

iarum regnationem c de istis loquor, quibus summam piam, Cr dicendi facultate est elargita natura ροωtamg: oratori in multis ornandit generibws animaduerte esse focium, Cr pene parem. ais ideo visium est multis Platonis scriptionem, tametsi is sit a versu, magis meema babendum, quam comicorum poetarum locutionem, . quod paulo magis incitatus feratur, π crebris verborum luminibus, tanqua stestis quibusdam, semper gra dis orationem istustret . quo in genere Democritu quoq; habitum fuisse audis . quandoquidem quanuis i e duae facultates longe sint inter se Esiunctae, multa tume exsestunt viris communia , taliaq- , quae non parpin inter se mutuo adiutant. quod quide experior in me ipsi: nant non defuerant, qui me quoq; in aliquem poetarum n merum venisse creterent. insust vero,inquit Priustus nunc primum norimus nos inter nos. ut conte tim' de te ipse s perinde poetam dissimulas , ac st nunquam poeticam attigeris, qui libros non parum multos veresbus refer isti. ais de ea ipse arte poema edidisti faia bene longulum, in quo praecepta trudis eius quicquid est artifici j , conatus adolesicentulum a grammaticorum sinu fusceptum talem instruere, ut euaderet poeta omni laude cumulatus, audios evn librum legi ai multis , er in academi' ab adolescentibus memoriae mandari. Iccirco tantadum vum mirabar, quod orn is, Vel intermissis pristinis tuis studi' omnia aliae ageres, atq; ego quidem de bae re, quod vehementer optabam, nunqquam te bactenus cppestare ausus fui. Ego inquam, Pria te negare non possum possisse multum temporis,

87쪽

er quast aetatem triuisse in illis studijs, quibus a puem

ine totum dedidi sem, non tam, ut animo meo induIHgerem, quod faciunt multi, quod Ue in ista facultate aliquid posse inibi persuadere, niihiq, placerem, quam

ut aliorum voluntati morem gererem. cum enim iam

adoleuissem, relictis studi s istarum artium , quas quitenent, eruditi vocantur, me totum philosiopbis, tum theologis tradiderum erudiendum , grauiomisq. tilis studijs Romam adductus operam strenue navabam. scio quomodo a Leone decimo tunc poni. max. interpes tatur fui, Vt relicta, reiectaq- omni alia cura, ac studio periclitarer, quid effcere, quantumue progredi Vlerem in exprimendis, er versiu explicandis rebus diui nis,m pertinent ad christi instituta, totamq; tam augustae, religionis, ac sanctitatis rationem optimorupoetarum figuris , atq; virtutibus Latine, poses , ornarem. autumo quia fortasse legisset quosdam meae adolesicentiae lusius, versus inquam istos, quos olim adolescens de re ludicra ,sed non parum difficili, inuoluta c Scarebia vulgo vocant conscripseram, nec non duos quoq; libros de Bombγce. erat enim pontifex ille ex elarimma, bonestisima, ut neminem vestrum praeterit, Meoceorum Hetrusicorum familia omnium virtutum auctore, qui ad beneficentiam, decus, ex amplitudinem nati plusquam homines, finistimi, duin artes, exercitationess virtutum in Ita lia Ubiq; propagare, ae promouere staderent, nihil prius habuerunt, quam bonestis praemijs optima inge- L

88쪽

nia elicere, sq, V et remoti incin quensi, σ nihil asst pertinentem, in quo esset ingenij, et Virtutis indoles. liberalitate sua excitando in omni studiorum genere ad Ammam perfectionem , ad excessentiamq- perducere, rigvi certe immortalitate viri. Non potui sane tanti pontificis , t que de communi bominum focis late bene meriti pie voluntati nou obtemperare.

scripsis poetarum more de ipsius cisisti rebus, σinstitutu libros v r . qui fortasse in aliquorum V

strum manin venere. conatus fui in issis , id , quos apprime Leo expetebat, veris latinis explicare quae dam flens recondita, expressu innicilia Hebraeorum lingua propria, cr a femoria tum Romani , tum Greci maiestate admodum: ima, grauisimus i quam βntentias parum Verbis adhuc ornatus , qua videbantur nussa unquam fermovi latini luce posest satis Olandeficere, ut, si quis forte mct me ea

dem molarius illustrare cuperet . aliqua saltem a me impressa vestigia inueniret , in quibus insistere post, eτ sua ibidem altius imprimere. Sed cura diuina ista de christi rebus a II I I. viris conscripta historia non inibι omnem omnino occasionem minministrasse visa est opportune , π Ioco βο , at que ordine extra omnem nimie industriae fulpicio nem, ornandi ea , que funt eius religionis propri . metx nostris adbuc , si non. plare intacta , fustem inexpugnata , es t a de eaπβ Ηmnida conscripsi laudum inquam Lunarure librum . quibus Vt p.

89쪽

tui, pro imbecistitate bumana proferetus sum . derum quidem prius praepotentem trinis persionis unum , optimum , maximum , deinde etiam minores coeli tes , tanquam eius ciues , CT administros , tus in loe scribendi genere diuersa tumen religionis ratione antiquistimos theologos Orpbeum , Litium, Mercurium. Vιdes igitur Pritilla me non ab re isto studia insimul e . negaui me esse poetam, quodpo te quae canunt, scribuntve, ω suapte sponte, Manimi libera quadam oblectatione faciunt . ego vero ista, qualiacunque, i4sus, ne dicam, coactus, scripstrerimis fere Leonis decimi poemata , mea dici possint . tandem , restincto in me calore illo, sine quo negabat Democritus quenquam poetam ma

gnum esse posse, serius quam voluissem ad me ipsum redij. mes retuli ad pristina studia, Fe licet tem pori feruiens intermisissem , attamen ea semper ani

mo retinueram . Flaminius Vero noster extra bane

nee statem positus , semper fuit suus , scis is ,

quaecunque ei costibuisset, obnoxius imperιο, vere poetae nomine dignus . iccirco animadvoteme potuistis in ista tam langa, multumq; litigiosa reipub. accusatione quam incitatus ferretur, grandis, Valensqassurgeret, creber luminibus quibus

dam ornaret orationem, ut ambigas , oratorem ne raritus , o poetam dicas . ego vero eum viracv qve velis manu aeque aptum , potentems, ac paratum etiam pi qua Vellem exp erier . Non ignorae L χ

90쪽

Viti, inquit Flaminius nibit bis plane suspe ijs opus .

quae nunc perlevi arrepta occasione extra causam me morat. Verum ea verborum tenus duntaxat, nihil exanimi sententia, intimoue sensu loquitur. interim nimirum comperendinando be costigit, Cr quantulancunque potest spatij ad cogitandum, commentandums fomit . quod equidem baud moleste fero , ut eum postea cum maiore reipub., de qua quaerimus, proventu, audiamus. Tum Polus , qui itidem quoq; tacitus animaduerterat, cum D mitifimi sensus, animis Ie- tusimi, Cr omnibus mortalibus confultum esse cupiat incre ribili beneuolentia ebaritate bumano generi deuinctus, fui usquequaque memor, sui semper per selis, ut ipse quoque ampliaret, Nunquam possem solis inquit laudare beneficenti mi pontificis illius tam sapiens consilium in istιusmodi re prouidenda chriastianis hominibus non modo decora, sed etiam saluta ri. Vix exprimere Valeam, quanto stomacho audire, aut legere folio, christiani bominis poemata, in quia bus Vbis loves , Veneres, Saturnos, castores, Postuces, er id genus nugas auribus meis inculcant, praeter fabellas, er mosticulas, plenass libidinum, er titillationum omvis generis narrationes . tu quoque Vida visius es mibi aliquandiu via communi ingredi , ei madbuc adolescens illos tuos tuos lusius iuueniles, quos modo aiebas, amicis legendos dares, insuper er bucolica , multaque alia carmina ad mores pertinentia

dulcia quidem, σ ita , quam tantopere Vos poetc