장음표시 사용
141쪽
vum clausas namerantur,cum risen apage mandrama, b c a M. s.cutaquae utique nimio rigore inter uni.
Hactenm ignis exemplo,& philosophico plane more,de frigidis causis dissemitin lenus Nunc medici fimcturus officio, qua ratione prςdict sex causet in hominuco porib' Egidosproc rare morbos positnt,optima sanemethodo,explicabit.Et quod ad primam quidem attinet causam hoc est, vicinitatem,seigidi morbi ab omni re fi gida quarextrinsecus occurrit,siueidiolo contactu sat,sive potentia,procreabuntur. Cintactusigidi i duntur ac refrim antur,qui in Bigida aqua natat Item qui hybe no tempore iter faciunt. Quorum nonnullos ita i sos esse scribit Galenus, ut in ipso lsane'tinere,priusquam domum reuerterentur,quod capite quinto etiam prioris libri testat est, mortui sint.Potentia frigidi laeduntur,partim illi qui iam dicta sunt , paratim illi qui perperam it intempestiue se in Egida aqua i uant. Magnaeiam diligetia
opus est,multa preterea us qui recta ratione frigida natatione uti volunt, quae ab Hippocrate in aphorismis suntbreuiter ostensa,obseruanda erunt.Porro ob iteram causam,id est limentorum immodicam copia nonnulli apoplexia, morboque comiti ., tiali correpti sunt,multis nimirumcrudis,hoc est, stigidis te crastis ex iis alimentis in cerebro coaceruatis humoribus. Qua quide rationemulti sensus aut motus noxam,m' hoc est,resolutionem,&stuporem,contraxerunt.Parii do accidit,ut plerim excrebra bibacitate aetemulentia seigidis accumulatis humoribus Erigerentur Quod clarius liba de tempe cap.3. alenus iis osseditverbis revinum, inquit,semper cal facit,aeque ut nec oleum flammam accendit, tametsi aptissimum est ignis nutrimem tum.Imo si imbecillae flammae cosertim multum olea infundas,su cabis eam, prorsusque extingues,potius quam augebis Sic igitur te vinum, ubi plus bibitur, quam ut vinci possit antum abest ut animai calefacta ut etiam stimiora vitia Ugnat. Qui γ Pe apoplexiae,pa plegia cari,comat resolutio nemorum, mitialis morbus, con uulsio e tetanus immodicum vini potumcomitantur . Atque haec sane sunt eximia temulentiae te ebrietatis detestan praemia C terum pridicta omnia vitiavinum ex accidente,quod scilicet immodice sumatur, procreat. Si enim moderate ingeratur,
vi innatum calorem potius auget, quod scilicet maximε familiare sit homini alimentil. Neque est cur aliquis miretur qui fiat ut vinum quod familiare est hominis alime tum,frigida possit procreare vitia 2 Quippe hoc idem eumficiunt cibi optimi succi, 8: qui plurimualimenti animalibus praebent, ubi imodita ingeruntur. Natura enim
immensam illorum copiam vincere, ὀc concoquere nequit, ideoque crudis inde humoribus corpus impletur Briterea quecurique Sapte natur igidiora vel comes..tur,vel bibuntur, ut sunt papauer,mandragora, Salia quq a Galeno recensentur, filugidos morbos excitare pmini,quum nimio etia stigore interimere queant: id quod accidit Vbi immodice sumuritur. Neque enim generet talia sunt,sed sola quantitate, quotadpiose admodum Galenus libro simpli s.cap. mooctauo Si libro tertio de temperamentis capite quarto demonstrat Non igitur semperaccidunt, sedium se 'dum,quum cQpiosa quantitate yel comeduntur,vel bibuntur.
Summa astem conflatio, hanc enis textiam rigidorum mortiri causam
H acraredictum est: Si derepente quis obmaluerit, venam interceptumes cor
pora molastiam inferunt. I e verosicuti malis vetustiores, duo vaseorum genera
in quibus guis continetur,venas nominat,non uti recenores, qut alterum dum
taxat quodlapud lauar ve S aridiant. Ubi vero qua in animates tar
142쪽
teria intercipiuntur oc est, adeo implenmr sanguine; ut millum in ipsis 'aevum relinquatur statium, in Podinter dilataniam exremum a rem illicere queant tunc calor innata in rasim extinguit cac qui italaborant bitum um ' motum totius corporis amittunt. Denum ratum enim est a nobis in libro de usu stupuu, ideo' bre arrenis ut struetur in omnibus animantus artibus qui fecundum naturam est calorira opere vero Lysi respiratis ni quod ipsa quoque moderatum qui in corde est,cidor herae crimm est. madmodum i inarsi
externa amma communicam ambientis arrupri visis, aulfumaculo in quo carbones extinguntur,aut curbitid aut alio huismodi circumposito, con
festim extinguestata quos si calorem qui in animalibus est hibeaue, ac includin,
vinullam cum ambienti aere labeat communicationem JPatim perdes. tur calor qui est in miacambienti aeri per faucium mearum communicat: c si hunc occlusieris, ilico ipsumpraefocabis, o animaI enecabis. Calir vero qui est in iis quae per uniuersam corporis molem sunt arteriistum ter cor sum: quatenus faucibus communicat: tum per uniuersam cutem in ambiensem nos aerem stirat, ventilatus quidem quum attolluntur,purgatus autem a subgne quam contrahutur si utrisque vero natura is i W mediocri tra conseruatur. Et siquidem asteriae constipantur,aut a plurimo,ν ausi a te dictum est, anguine,aut quibusdam obstructionabus inlarum schiis facti H baudquaquam trasti reposent, extingui calorem necessees,corpus verὸ ita sectum emori.
Expeditis duabus Egidioru morboru causis, nepe vicinitate it materia,seu simetis, tertia Galenus nunc aggreditur,c stipatione nimirsi ipsa quae si summὸ fuerit, eististi, iis id est,uehementissima maximavefid enim hoc laco significat: carbs, comata,&apoplexias pariliquorum omnium rationes sistit copiose admodum explicauimus. Caeterum uso Graecis ide quod μέγKον significare, ex i. sect. apho.ε. abunde liquet, ubi Hippocrates ες παρά κράις Itia scribit. Porro c stipationem praedictos morbos posse procreare, Galenus Hippocritistestimonio,quod ex .lib.HA.acut.morbo apho.2o est desumptum,ostendit:ubi illa vocis derepente abolitionem,uenarum interceptione siue constipationem esse docet Haec enim intimum in nobis calorem praefocat, ὀr extinguit,si valida suaerit,nullo tum in arteriis relicto spatio vacuo,in quod inter dilatandum e ternu extrahere aerem queant. Quapropter qui ita laborant subitὰ sensum 8t motum amittunt,atque obmutescunt.Vt hinc palam sit venarum interceptionem non ene, nisi immodicam earundem repletione , qua transpiratione ad rinigerationem desti vesarem -- tuuntur,quemadmodum fusius in explicatione iam cita Hippocratis sententia se in clibello de bono habitu corporis Galenuςostedit:Hippocranem autem di alios veteres venarum voce arterias etiam complexos fuisse in &in minis aliis suorum monume tiam Ehleaei torsi locis Galenus indicauit Quoὸ ad pulsus veruerat nem spectat,satis constat huc Puli qui ex sublatione arteri cluam βιαςολε, ricinomina per quam Bigidus aer attrahituri R ex submissione, quamaidem appellarit, per quam totum quod ex deustione humorum in toto animante cotractium est excrementum, expellitur, perinde atque spiratione,ex inspifatione,quae frigidi aeris attractatione perficitu Nexpiratione,qua fuliginosa excrementa expelluntur, mpositum Heminc rectissime a Gai
143쪽
no hoc loco dictum est de8 pulsare arterias,ut seruetur in omnibus animantis paratibus caloris natiui commoderatio ac temperies,quod i n libro de usu pulsuu es re calo, In iste- spirationis copiosius monstrauit Similitudo externae flammς cum innato animantinis per uniu*- calore, perspicua 8t manifesta est, ideoque explicationelongiore haud eget .Quod stallisti ictε autem hic est calorem qui est in arteriis per uniuersam cutem in ambientem nos aere respirat. rispirare,hoc clarius lib I de simplΔcul.cap. n.mostrauit,ita scribes. Multς ven ,a ,, teriaeque munus in se se osculis aperiunxur, tum ad cutis meatus, eiusque superficiem, ac ,, meatuunt perforationes,haud pauca pertingere venarum arteriarumque oscula exi- ,, stimandum est, nihiloque secta ad extimam superficiem quasi osculis finiri Haec ille. Quid multa ξ venarum A arteriarum munere caloris innati fouetur, id conseruatur substantia,eodem etiam cordi s calor moderatur ac temperatur Hoc autς, per inte ceptionem aut obstructionem earundem,pereunte,& calorem,vit sentem, tingui,& corpus emo est necesse.
mhois , 5 odsi modicafumi Hlipati on necessario natium calor,hocpathema stipatio calorε telaserabis. At in animantis corpore veluti fuliginosum quoddam, oesu gesti sum excrementum coni heri tum aliud natiui caloris pathema erit, aliud verosi vaporisDauis oe boni natura referet. Horu vero utrunq; bifariam hoc modo distriminaturi, bi enim optimus in corpore sangui uerit, nullo inquinatus vitae si excremeto, vapor ex eo calefacto bonu3 excitatur,qui nihil secum fert igneum, aut acre Huiusmodis e corpus si modice con stipetur, breui aut plabori me rit, aut supra naturalem habitum calidius. Plethoricum qui em, ubi vita desti exercitiis minime dedit intus manentibin, quae laboratibn excerni oportebat. lidius vero, quum exercitatur, utpote aucto ex motu nativo Calore, non
transtirante autem οἶ corporu de lateri. Ucorpinfumose excremeto resen tum constipetur,auintam accendetum , ob clausam intus fuliginosam exhalationemautpraefocaitur extinguemque nantius calorVtrunquevero horum compequetur m excrementi multitudin , constipationis suantitate. Si enim D mosum excrementum quod vacuatione indigebat, plurimum fuerit, constiphitis uehemens,ne innatus calor siub excrementopraefoceturpericuli; est Si veropo cum sit excrementu Cy' non ita vehemens constipatio ebris accendetur. Iis,
bincpesicaam est,quod natura es maduenticios corporis affectus,per quos vel fuliginosumvelsamidu,vel vaporosumsit id quodira brat, cognscere opor
tet Sed hoc in hoc tractatu de medendi ratis,e dicetur, nunc Nero ad institutam
instituto nonihil digressus, prolixa orationisteri alenus docet, no posse qua-ζMiliti Aorem uis constipationem corpus ita omnino refrigerare, ut nativus eius calor ab ea extim ἔ-gς guatur,& animal pereat: sed alia atque alia ad mediomm quidem constipatione sequi pathemata,pro excrementorum intus redundantium natura.Si enim optimus iti corpore sangui Si nullius vitiosi excrementi permixtione turbatus fuerit, quum calessi vaporem reddit optimum,qui nihil secum fert tweum aut acre, breui autem corpus ipsum,si constipabitur,vel plethoricum, vel calidius fiet.Pleisoricum quidem,ubi per ignauiam vitae exercitatio neglect afuerit,ita enim in corpore retinentur ea, quae per rubores,& exercitia cerni oportebat . Expelli aute exercitiis et laboribus excreme N,
144쪽
α,Galen copiose libro primo de tuend sanitate capite secundo,docet Calidius autem fit corpuS,quum exercitatur,utpote aucto ex motu,&mutuo 4nstrumerorum qui in exercitando fit attritu,natiuo calore: ob densatum vero corpus, haud potentetrasse pirare. At si corpus fumoso excremento refertum c5stipetur, tum aut sebris excitabitur,ob clausum intus fuliginosum vaporem:aut pressocabitur, & extinguetur natiuus calor.Atque utrunque horum consequitur D excrementi multitudinem, te constipationis sortitudinem, quod perspicu8 hic,& multo copiosius lib.r de diuisaein cap. . Sc
lib. 8.the.meth. p.et. demonstrat Galenus, ut logiore horum verborum enarratione non sit opus. ,
Sicim i tur constipatio refrigerationis saepiὸs causa est, quo dictum est mo
do: ta et ruarati si plus iusto discutia di speis natiusi calor orpus rigidi ' reddu.-s haec interiinumuerso animes interi in singuli spambus, aut csipatis, aut rarefa BGi em quale totu corpus per arteriaris tiι obfra nitu maturine habet essem,talepuri quaepia ob arteriaό in ipsa solsi laborate obtineat, ne cesse erit hanc toti corpora similiter aegrotare. Et quide ea quae extrinsecus adhibetur tu medicamet u aquae medica vipradita Go i dae,m aer nos iambies, aut con stipatione,aut raritate immodica in ipsa parte efficere sunt. Praeterea violenta quadam vinculavet ipsi nonnunqua particulae iniecta,vel interim sev mribus circunligata, oe vitapriuantparte, mrefrigerant propterea quod eam priuatcomnicamne quam cum principe animalisparte obtine ex qua in aliam nativus manat calor, faculta arterias mouens uppeditatur.
Quartam frigidorum morborum causam,nemperaritate,aggreditur.QuJppehaec dotest ei ipsa discutiendo D dissipando natiuum calorem Porpus restigerat Id quod aestate potissimum accidit,in qua calor nativus ad sibi amem extrinsecus circunstante aeris calorem.protenditur,qui substantia natiuidi luit atque dissipat,visusiris sect s. apho- commentario decimoquinto Galenus monstrat. Porro constipatio Draritas interim in uniuerso corpore,interim in singulis animalis partibus euenit Constipantur enim nonunqua arteri totius corporisvel per plenitudine,vel obstrumone. Interdu solum qους in parte aliquastut arteria propter easde cqstipantur causas Constipat aute medicamenta Egida, vel uniuerso corpori,vel mi Glaxat parti admota,Balnea,ite aque frigidae Statuminosae. Aer frigidus, A vincula violeter iniecta, quae certe superi ibus partibus circuniecta, partem inferiorem vita priuant, atque adeo refrigerant. Rarefa- faciunt contra medicameta calida adhibita, Balnea aquil dulcis calidae,vel medica vim citra adstrictionem sortitae,& aer calidus Duaru vero postremaru causarum, immodici scilicet motus Moest,hoc loco non meminit: quod M iis primo huius capitis loco abundedictum sit.Vtranque autem refrigerare constat mmodicum quid ' mo
tum,quia calorem dissoluit:otium verΘ, quia per id calor plansues. -----
disieramus. Si quis stur plurimum transti seddime minatur:
, si curis, aut vigiliis smodicis torqueatur. Itideaeos rambietiss
caconstitutione anima corZo aridiora reddum terra natationes in aqua
145쪽
natu particeat.Ite medicameta 1 exiccarifacultate bab ue intia assum,tur,fae extrinsecus adhibeantur, ipsa qMque exiccant. tqui de iis abunde dictum est in libris de medicamentis. Hae quidem sunt ctarum morbor causim
Siccorum morborum causas breuiter admodum hoc capite Galenus ostendit. Sicci autem morbi sunt,quibus corporis humidior substantia in dies absumitur cvni uetas corporis habitus, aut unius alicuius duntaxat partis extenuatur Hoc autem accidit, ubi aliquis plurimum transpirat, sed parcῆ nutritur. Si enim nihil, aut non satis ali, menti in locum eius quod transpirauit A effluxit, succedit, corpus siccari necesse est: idque potissimum si cibis quibus siceadi facultas inest,utitur,ut sunt salsa, acria, am ra,le id genus alia,quorum catalogus est in libris Galeni de alimentorum facultatibus, Exiccant etiam vigiliae,A solicitudines tristiti ,8t id genus aliae animi perturbationes, quae t Galenus capite 8s. arris medicae testatur,alterant, D a naturali statu auertunt. Siccant praeterea aeris constitutiones siccae, balnea nitrosa fulfureaseluminosa, te aliaquq a Galeno in recensentur,ut patet ex iis quae idem in libris de medica. simpli .ebcultatibus docet.
CAPUT V. Umirimm Giem morborum causae omnes sunt contrariae, velini cyborum putas humidiore acultaScopia, implurimus,stomnis delicatior uiuendi ratio, animi tranquilitas, Gr creber balnearis dulciam ap/arum usu praesertim a cibo Sic Cr tota vita ocis somni vacans labore lurimi imbres omnis constitutio humida, ' medicamentas a idem escerepossunt.
Humidora morborum causas hoc capite breuissimi exponit, quς collatione siccorum cognitu faciles sunt.Oppositorum nanque,ut tritum est in Dialecticorum scholis verbum,eadem est disciplina.Ηumectant enim alimenta humectadi facultate ρ dita,plurimus potus,mollior ac delicata victus ratio, animi securitas, plurimus balbnearum ex aquis dulcibus usus,praesertim a cibo .Nam ut in fine libri de marasmo testis est Halenus,huic qui nuperrime cibos ingessit, balnea adhibia , crudis corpus h
moribus implent Humectare pr terra alia,quae a Galeno in contextu commemorata sunt,nemini non notum est,ideoque explicatione nulla egent.
-ηο causae.Si enim calida causa simia cum sicca a liquando tam maenia calidum oesiccum morbum oriri necesse estsi calida GH N mid calidum humidum. Ita in reliquis quoque duabus com
pationibu ne origida oe bumida, i da oe sicca euenit. QMd ναὸ
huic seremoni necessari, adiungitur, ac definitur,id nunc dicamus nepe quod tam', pus pubinde alteratura causis quae omnes intersesunt uniformes subinde His, ab iis quaesacultatibus contrari unt. Dique interim ex ipsis vincunt qua vel numeroplures sunt, vel tempore diuturniores, vel tentiores,interim by utriris, noxam corpus ex aquosuscipit. Etsi vera fera m posse videtur, ut unam mi A
corpus simul et calicius es ius,aut simul et tamdias esca sera nata
146쪽
habitus, reddatur, tamen er hoc ipsum usu contingu, o merito inaeq is nominatur inteperies. De quaseorsim in alio bbro,prout res ipfapostulauit, ambis
dictum es . Verum non est cur nunc de iis protralamus sermone pedad reliqua
morborum genero rum causaε consideraturi,veniemus.
Hactenus simplici pardum similarium morborum causasGalenus per*icue, Moptima sane mechodo,expositit. Nunc ad c mpositas earundem partium causas progressus initid quodcomposito tam morborum compositς etiam sint causae ostendit. comis a Q. Calida enim &sicca vatis a calidum Asiccum morbum phocreabit. Frigida vero Schu- stri Musis Wara mi da,frigidum it humidumsicque de reliquis Dein quθd corpus a compositis causis varie alterari possit, extraque naturam propriam duci monstrat.Quippe interdum alu me, sit, teratur a causis quae bmnes inter se sunt unissirmes, Si eiusdem speciei.Sic autem appellat Galenus, quq omnes simul ad unam tantum inteperiem corpus immutant, calidam scilicet duntaxat,aut frigidam,aut humidam ut sicca,pro causam varietate. Vt si immodicus motus, stipatio, putredo,& calefacientium usus simul concurrunt, atque uniit eidem corpori negotium facessunt, tum ab iis omnibus in unum coeuntibus,quod scilicet sint uniformes, rpus immoὼce incalescet.Nonnunquam vero corpuSalteratur a causis quae facultatibus contrariae sunt,ita ut una sit calida, altera verὀfrigida Quod si accidat,vnum idemque corpus una fit calidius&Egidius, itit periesque . . generatur quae medicis inaequalisnόminatur,quod scilicet in omnibus intemperan ter affecti corporis parcibus aequaliter non insit. Vel quΘd in ea omnes partes non aequalite hoc est,a calido et seigido et humido et sicco tantum:sed a cotrariis qualitatibus id est, calido Si frigido simul alterantur. In harum verocausarum complexu euenit. vi interim vincand ex ipsis quae vel numero plures sunt, ut si duae sint cateia
cientes una autem quae resei gerat:vel vel quς sunt diuturniore ut si seigidior diutius, quam calida durauit: vel quae robore sunt validiores, ut si accidat calidas Afrigidas
causas numero,& tempore esse. quales,calidas tamen robore fingidis potentiores. Interim autem se,ut corpus ab utrisque qualitatibus quae inter se facultatibus contrariae sunt, ex aequo noxam suscipiat, ubi scilicet D numero, te tempore, &robore aequales fuerint Caeterum unum, idemque cbxpus Bigidum simul A calidum euadereposse, atq; adeo contrariarum simul qualitatum vim sentire, febres vocatae hepialae euidenter admodum demonstrant. In iis nanque tum ab interno, tum exiguis portionibus uniuersum corpus ambo,frigus nimiru es calore, sentire videtur. QEu enim tenuissimis portiunculis aspersum per corpus tum calidum, tum modum sit, nullam sensitim alterius portiunculam ita paxum desumas,inqua non alterutrum sit comprehensum. Quocirca fit ut tum vno in loco contraria sentiant aegrotantes,seigus scilicet at- c ista . . que calorem. am pituitosus humor qui frigidus est, quemque Praxagoras vitreum ap- eodemq; in loq pellat,& amara bilis quae calida est,simul redundant,ae per sensiles corporis partes mo iς- uenturiideoque mirum non est odvno eodemquein loco tum contraria sentiantur,quemadmodum capite decimo libri de inaequali intemperie,copiose te luculenter demonstrat Galenus.Quem sane libellum, quicunque ea quae hic obiter a Galeno attinguntur adamussim intelligere cupit iligenter legar,necesse est.Ne igitur quς illic traduntur de inaequali intemperie uniuersa in hunc locum tresti enda nobis sint, ad eum libellum quem nos commentariis etiam illustramulus lectorem ablegamus.
Rursus vero bla eorum quae in libro de morborudisseretra di sunt recordari Disy x late oportet, quod corpora interdum selis quatuor qualitati u , nulla alia extrissecus
ipsis affluente subsuti a naturali recedui habitu interduxenfinione epictar, hami a quidem omnino formam δε humda aure facultate:ipsin cronfideres.
147쪽
De huissimodi i tur humorum facultate diectum est a veteribus tum medicistamphilosebis .ma nobis tum in aliis quibusdam,tum in iis quos de medicam iis inscripsimus commentariis,demonstrata est, Dicetur vero e r nunc quantam adpraesentia expedire , debitur,nempe quod flaua bilis facultate calida. fio,
di fleatomata,morbisunt afluxionibus orti Diste tautem Uese tam L, ru' omnes alis quos praediximus, quia at exsola pituitasunt, at exsanPEM, E eae Mua silebalis ex atra, alq ex alio quodam,qui non omnano sit prater naturam, humore.Uerum quisquis fuerit hic humor, omnino ex praedictorum aliquo genere erit Fieri enim haudquaqua potest,quin i esse calidus siccus, aut causisssumi aut rigid' se α',auor P humid'. . t quatenW iadmota crassus. frigidus est,a naturalivituit 'ecie excidit, atque Ams humor esse vi detur,qui toto genereprater naturam sit. Sed non ita reuera est: quicunque enim secaltate riptas Ei midus fueriit ab pituitae genere cometur. Eadem ratisne quicunq; calidus Orficco uerit,eiusdem cum fana bile generis est.De iisv
rs alibi plenius didium est, ideoque e iis nunc longius no erit disserendum, napiose etiam de iis omnibus in libris de curandi ratione dicemus. s
In memoria reuoca te repetit obiter qu, capite quinto prioris de disse.morborsi libri dicta sunt,nempecorpora nonnunquam solis ac nudis quatuorqualitatibus, nulla alia extrinsecus affluente substatia, 1 naturali statu recedere: interdum vero fluxi ne impleri,quae etsi forma& specie est humida,tamen facultate talis non est Nam ii. mores oes actu seu forma humidos effec6stat, facultate vero minime. Sunt enim ex iis aliqui sicci,sicut utraque bilis.Sic sane aquam omnem, si formam Sc prout apparet consideramus, tumidam esse dicimus estra vero si facultatem eiusdem insipiciamus Ita enim marina,ed quod exiccandi secultate presita sit, siccaesse dicimus. De huiusmodi vero humoru te medicamet si facultatecopiose admodu tractat Gale.hbs. de temp.cap.r.Et lib.t.deNat facul.Itel 1 de medii simpl.facul .cap.r.aliisque locis libroru de cura. ratione multis.Et nos in copedio nostro medicinc cap.de humoribus hac rem diffus8 admodum tractauimus. Quare non est ut hic longius de ea agamus CFerari tam accidit nonnunqua hora quatuor humora si riguli synceri influant,nonunquavero si1btinuice mixti,adeoque sit ut affectus seu morbi ex iis procreati, plurimum iriter se variet. Alii em ex sola pituita, ut cedema,alii ex sanguine,ut phlegmone,alii exfDua bile t herpe alii ex atra bile t cacer. Alii ex sibiinuice mixtus,ut erysipelas,exsanguine & flaua bile calidiorib'.In summa oes tumores prcter natura ex iis quatuorhumoribus generatur,quorum multos in contextu Galenus recenset,alibi a nobis adude
148쪽
ostendimus, intelligi posse.Ganglia,ut obiter etiam id dicamus, tumores sunt nem rum ex ictu, aut lassitudine orti In extrema huius loci parte Galenus quorundam ω amo pinionem, qui plures quam quatuor esse omnes hum ores existimarunt,confutat, necesse ullum humore, qui non ad alique praedictoru quatuor reduci queat ostendit.Notandum etiam hoc loco venit in Aldino Gr co codice no rect8 legi Κινα pro ο ισ αν, Aldinuam tui is sit sensus que in nostra couersione expressimus:quicuque eni facultate seigidus M.
Rusus vero ad id qκod adpraesente tractation pertinet redeamuS. Omnes igitur his modi morue depelleresemper natura id quod residat ad ignobissiores Tu Mes perer artes,nascῆtur Id quod coplures ex iis qua nos aetates cesserunt licet dixerint, tramisitionis tame quis esset modus,nἔωάexplicarui Ratione enim quandam ac mente naturae tribu insita simpliciter eam quicquidinutile est, ex principibus ad mobiliores depellerepronuciauerimus.Sed quod quidem mmorta bonae Indi
cationes ab huiusmodi a liqua facultate fiat,manifeste apparet. Quisve sit harum indicatronum genrrationis modus aiores nostri non satis ac rate explica veru ideo nes naturalis facultates,qEM nos in aliis cometari esecuti sumus,
exquisite dems repotueru quo , quaevissim, quodsingularum opμ Verum nue haud dissicile est de bibus his disserere ei qui hypothes in quaό in i LIis comentariis demo rauimus, voluerit.'enim quu quatuorsinoacultates,
quibus quaelibetpars tu anima i tu stirpis aedita est, ' adia quide id quod familiare est attraha alia retinea alia aeteret, alia ad quod redundat mcernati qua etia id quod re dat genere dupleo aut enim qualitate, aut qualitate re- sila est.' Idundanquum denis o tu corporispartium non aequale sit robur ,'dprincipes panes statim ab mino natura robustiores essecis,copent eu ut in impuris,m iis quae excremetis redudant corporibus aliquid in ignobiliores partes Quat. Quuenim exorbus robustioribus partibus excrementupropellatur, Gr nusquacim re possit, in parte omniu maxime imbecilla desabitur. Haec vero alia atque alia est,aut quia statim in primaformatione animesi error ea aliquis accidit, Vo- μὰ l afuit, aut1 uapte natura talis esse debuit,qu admodum cutis. Hac enim eis stativiis, a quum nullius actionissed usus duntaxat iratia creata fit,no ab re ras quae amo- sed susnem ρbtinent imbecillior facta est. enim veluti velamem quoia 'κatissi dita: φanimalis tegumentum. que istur coco Bonem, neq; alimenti distrisutionem nessanguinisgenerationem,nes; pulsum,nes resti non , neq; voluntaria motu nes vllam omnino assionem animali praebet Praeteria quum sit omniupa tium extrema sita,merito uniuersi corporis excremeta excipit.Multa enim pro . Linus ab initio natura expurgandorum excrementorum Pratra infrumenta fabricata est is haec sola ad sanitatem sussciut, ubi nes ex ambiete noxa anili infertur,nes ob enorem in victus ratione, totum corpus immodice excrementis
redudat.Quod si vero talis aliquis acciderit error tu naturalia instrumeta sola, ad excremeti multitudine expurganda nosi acium proinde tu fluxiones a robustoribuspartibus depulsae,ad imbecilliores csi impetu immut . Atq; euenit inter Δὶ vi Gylatis meatib',per quos expurgari cosueuerat, ad alia costuat loca,Hum
149쪽
insemodi quide exordia si tgenerationis omniupraedissita noria Isi eis in ipsis mebris augetur,qusi impacta ipsis excrementaputrescentia iis ita deteri, facta, eum qui postea affluit humorem bonus fuerit mulcorrumpanti
Quomodo praedim omnes a fluxione humorum orti morbi nascantur, hoc loco Galenus prolixe admodum ostendere pergit,ut nimirum eo perspecto, quae qualesssint horum omnium cauis liquido appareat.Nascuntur aute quado natura id quod redundat, ad ignobiliores partes depellit.Id quod etsi priscis etiam aliquot miscis cognitum fuit odum tamen transmissionis non satis accurat δ explicarunt. i tamen nequaquam illis praetereundus erat, propterea qudd si simpliciter naturam,quie lquid inutile est, ex principibus partibus ad ignobiliores detrudere pronuciauerimus, re rationem ac mentem naturae tribuemus. Per naturam enim hic Galenus intelligit fa-
quam ratione& cultatem gubernantem corpus nostrum,que nequaquam ratione & mente,ut quibus- imοις ροεα ςst diesvideri posset,praedita est,nec consilio voluntatisque ductu, non animali denis, . qui per cognitionem sit,sensu:sed natiuo quodam, te insito illi instinetii agit. Quod in primis confirmat Hippocrates libro sexto Epide.sectione quinta, hori secundo, in hunc scribens modum.Natura ipsa,inquit,non per rationem ad suas actiones instinctum inuenit ut sunt nictar te aliae quibus lingua subseruit.Siquide natura anui, Io edocta, ea quibus opus est,efficere haud didicit. Haecille. Non igitur ratione aut
aetatura honest mente natura agit, sed natiuo quodam potius,ut comprehensum est, instinctu, tot in iners. corpore,admiratione sane dignas, actiones efficit. Vnde etiam liquido apparet, hanc ipsam non esse inertem, quod tamen non sanὰ summa temeritate Asclepiades affirmare ausus est,quum seri non possit ut tot,ac tam variae,& quas non sine m xima as
miratione intueri licet actiones, ab inerti natura sint,vi libro primo, Se decimoquinto de usu partium it libro sexto de laborantibus locis, capite sexto, Galenus copiose, te eleganter,aduersus Asclepiadem disputans, demonstrauit .Quae singula sanὰ loca, tabidi Lis , 'etiam in enarratione iam citatae Hippocratis sententiae produximus. Caeterum les Unde fiant quddin morbis bonae Sc laudabiles indicationes ab huiusmodi quadam facultate, quae scilicet superuacua te inutilia expellit non quae mente te ratione praedita est, fiat, manifestum est. Fiunt enim vel per excretionem aliquam notatu dignam, vel per ab
scessum,quorum duorum neutrum euenit,nisi quae redundant et inutilia sunt natura excernat, aut a nobilioribus ad ignobilespartes detrudat. Atque sic quidem hunc Galeni locum esse enarrandum,hinc palam fit Neque enim de Galeni sententia,natuis mentem te rationem tribuere licet,quum alias etiam reliquorum animantium naturis quae tamen constat ratione carere, atque ob id Graecis αλογα, Latinis bruta esse dicta ratione tribuamus necesse sit, qua easdem in illis,quas in homine actiones edat, concoquunt enim te immutant alimentum,idemque in uniuersum corpus distribuunt, excrementa denique naturales facultates in brutis, perinde atque in homine exce nunt.Praeterea quu Galenus hoc in loco de expulsione eorum quae redundant trinutilia sunt agat,expulsio autem non sit nisi naturalis facultatis alo,quae ratione vidictum est: omnino destituitur:euidentissimum est,Galenum hic affirmare bonas inditicationes ab excretrice facultate,qu una est ex iis qu naturales appellatur,fieri. Quid multis Galenum naturς adimere rationem Se mentem,locus qui est in primo de usu partium libro manifest8ostedi ubi ita scriptum reliquit Caetera animalia natura magis quam ratione artem aliquam exercent.Haec Galenus. Qu' fan8 in loco diserte rationem a natura distinguit, quod facere neutiquam potuisset, si natura ratione prae-
Natura singula ditam esse putasset Quanquam itaque ex Galeni dogmate natura ratione carere,nes
Num di consilio vii certum est,tamen ita haec ipsa agit, ac singula dispensat , ut illa si ratione uteretur melius inicere haud possit. Atq; hinc est quod hanc Galenus, de diuini illius Hippo-
150쪽
Hippocratis sententia,passim, pr sertim vero in lib.s de usu par.tanquam iusta a tificiosam,perita prouidain,& solicita audibus in coelum usque euehat. Porro quumodus generationis iudicationum,atque excrementorum expulsionis veterra latuerit, Me, his genre atque saltem illis non sit exquisite explicatus, ideo hypothesibus aliquot aliunde de- taeis iudicino- sumptis, hunc ipsum hoc in loco luculenter admodum, atqui breuiter Galenus monstrat Nam quomodo principes partes,utpote robustiores, quicquid alienum est a se rudi. repellant, it ad ignobiliores detrudant, copiosissime lib.s de naturalibus facul. p.
supra modum naturae auctu, vel qualitate sua molestum est et utroque simul modo. Praeterea hic etiam tribus modis partem aliquam infirmam imbecillamve fieri osten- PMaias ira isdit Primum, quia statim in prima formatione animantis aliquis ei error accidit. Se--Mcundo,quia postquam in lucem editum est animal liquam noxam contraxit Τertio, quia suapte natura imbecilla esse debuit,ut scilicet hac de causa promptein se quae r dundant reciperet,ut sunt glandulae,&cutis,ut perspicud in contextu monstrauit G Imus . Caeterum natura protinus ab initio multa instrumenta excrementorum gratia Multa iusti fabricata est, ut eorum quae in capite sunt,nares,& palatu: quae in thorace,fauces: quae me exm Din ventriculo,& in primis venis,aIuum:quae in renibus esicam: qu in uniuerso compore, cutem.Et haec quidem instrumenta ad sanitatis coseruationem lassiciunt, quod singularum partium excrementa probe expurgent,nisi aliquaab ambiete aere fragido in iis obstructio facta sit, aut ob errorem in victus ratione anta excrementora copia nascaturicui expurgandae naturalia instrumeta lassicere nequeat.Qu'd si acciderit ufluxiones a robustioribus ad imbecilliores partes impetu ruut. Mala vero haec in ipsis partibus augentur,quando excrementa illis impacta,perspiratuq; destituta putrescat: rum enim humores qui deinceps ad has ipsas confluunt, etiamsi boni natura sunt, sis
mul corrumpunt eorumque in naturam ut mutentur,cogunt.
CAPUT VII. Verum quoniam iuriam corporum progrios morbos recensemus, reliquiι es, ut de instramentariis dicamus, rimo horum genere, quod in conformatione Mi iit,exordientessit autem hic morbus interdum naturali Aura immWatu, 2 ό όά, 'isinterdum leuitate,vel asteritate, vel meatu corrupto. Causarum autem ob qua3 eonformatio
naturalis figura immutata prima est,eoru quae adhuc in utero gestantur vitiosa frirmatis, impedito naturali feminis motu et ob materiae multitudinem, vel qualitatem non idoneam iteravero causea est,error vel inter pariendum,vel quum infansfusiciis inuoluitur commissus.Ouum enim nuper genitorum puerorum com
pora mostia sint,ac propemodumfluxibilia facile contorquentur quam inter pa
riendum non recte ab obstetricibus excipiunta aut non como Iastiis inuoluum tu aut de inceps a nutricibuS temere eriguntur,velreponuntur,dum vel lac praebent, vel lauant,vel fasciis inuoluunt.la iis omnibus nasiquis commode ipsos tractauerit facilesingulorum membrorum naturati gura colorquetur, Gr deprauatur.Et quidem in uniuersa ea quae sequitur educatione ,partim ab immodica
satietatelartim a vitiato mora,vel ubi ante tempuι, ipsis standi oe ambulandi
libertas permittitur,aut vehementius mouendi, multa membra distorqueri contius Siquide satieta actiones naturales impiam intempestiuus ver aut vehementior motus, aliorsum atque decet membra tantorquet distrahitque . Crura enim