장음표시 사용
161쪽
vali , duro corpore colliditur:ubi igitur partis ira assectae exi afacies nitinua permanserit,inprofundo autem musta'exiguae diu Onesfuerini,huius modi ασμα cr θλάαm,id est,cussisio contusio vocatur. Quod caui τὰ qua,qκπamollisa ab eo quod icit inducta est,apparea huiusmodi malum Osis dicitur. Necessarium igitur omnino est ut insie ipsiumsub ictu impellatur, O cauum sat id quod colliditur,abo qui non collideretur: ut vero cauitate feriente
remoto,retinea non etiam est necessisriam. Mollia enim omnia,magna exparte,
separato eo quodpercosii ad priorem consitutionem redeunt. Si vero non solum ad interiora os capitis recesseri sed etiam ruptura quaedam inexteriori facie a ceda compositum tam butusemodi malum erat, neque ustum isti apris is autoribus nomen inditum referre possumus. - orationepotius explicandum,quam m- manibus extrense barbari squalia plurima a recentioribus medicis inuerita sunt, utendum. Porro continuitatis solutio est etiam ruptio conuulso, haec quidem - in carnosparte, Pa vero in neruosia consistens. Caus vero generationis horum
repentinus quidam, aut inaequalis, i vehemens motus,pr cipue uti neque m ficta neque ad aequalitatem ducta, neque calefacta, neque emollita corpora motibus exponuntur. Diuelluntur enim in talibus assectibus complures in i spumiri. que risummatim incam,omnes huiusmodi morborum causae, aut extrinsecus irruunt, aut ex imo corpore ortum habent.Extrins us adueniunt, quae νἀ nem are,aut collidere possunt. Ex ipso autem cor resunt immoderati inordinati animalis motus , m humores quidam deprauati, qui S erodendi vis ines
s haesunt causa morbi, qui communis est omnibus partibus, tum mplicibas m primi quae similares appellanta tum ex iis compositu,q instrumema,
instrumentariae nominantur. ποῦ
Ad tertium morborum genus quod utrisque partibus, simplicibus nimirum seu similaribus,& compositis instrumentarisve commune est, & quod unitatis continui ratisve solutionem vocat,progreditur,atque huius pro diuersitate specierum eiusdem Asia causias exponit.Nihil autem refert siue solutionem,sive corruptelam unitatis vel continuitatis voceς,neque enim certum aliquod nomen huic morbo a veteribus impositum est.Speciebus tamen eius veteres medici peculiaria indiderunt vocabula,ut dii cide in contextu,& cap .undecimo prioris libri a Galeno est monstratum. Caeterum ei solutioni quae in ossibus capitis incidit Prisci multa imposuerunt nomina .Nam quae in aliisostibus c5muniter fractura dicitur, in capitis ossibus Graec8Mρκ9s,lath- ' ne fissio fissura,& ruptura vocatur Quod etiam testatur Paulus, qui lib. s.cap. 9o. ita scriptureliquit.Fissio est caluariae per lumma, vel insuperficie diuisio,vel profunda, neque tamen eousque ut laborans os extra moueatur . Qu vero continuitatis solutio ab acuto aliquo irruete ac incidete fit,Graecis εκκοπὴ & est ακοπά,& ε Ilis,latinis incisio, ta A intercisio, M sedes nominatur .Paulus loco citato ἐλκοπὴν caluari diuisionem cum offensi ossis restactione esse scribit. Cur aute tale ,id est,sedem nominauerint hanc continui solutionis speciem,coniicere nequeo.Nomen autem τεροδο s,cariem latini vocant, litera ε abundare videtur.Rectius enim Jηδltis quam τεριὲ Aquasi perforatio nominatur .Huius autem mali causa sunt humores acres, qui ossa ipsa erodunt. Vbi vero primum oritur hoc mala,alteri morboru generi,nempe asperitudini,subiicitur. Exasperant
162쪽
bi causa,aut morbis3 rem,quod nonnulli medicorumDGia snρminat V ἀm hoc nomen Graecis non admodum est in sused B toma, pathema, σpathos omnia haec alpellare ρknr.Sane non omnino idem lem haec nomina significatur eduri inpraesentia distingua de omnibuK qud proxima interse lunt, deinceps ad hunc modum disserens. .
163쪽
Principio huius capitis, quid in prioribus duobus libris docueri quidque in iis qui
sequuntur illi tras andum sit,exponit Quum enim tres sint in uniuersum omnes Π eter naturam affectus,morbus nimirum orbi causa,& symptoma morbi morborum autem M causarum omnium disserenti ac genera prioribus duobuscomentariis sint explicata,ad perfectam horum ommium tractationem hoc tantum restat, ut omniuitat ma a nonnullis medicis ἐοιγ-μα , hoc est succedens, non admodum inepto'o bulo esse nominatum, quθd scilicet morbo sempta laccedat, illumque veluti umbra
corpus,sequatur Etsi autem praedictum nomen, naturae rei maximi conuenit,tamen
reliquis Graecisin usu no est,ut qui eius generis omnia, symptoniata,pathemata &ρο- the appellant. Cinerum non idem per illari omina Gaula,morbus,pathema,& symptoma significatur quae hic Galenus nominat 'προκειμεν te, idest,propi qua,8 meritisquidem. Nam cauta pathema S: morbus,mbino autem symptoma proximum te vicina est.Quippe inter causam & morbum octu item & symptoma nihil interuenit. Qua b iis . V O ratione sint haec abinuicem distinguenda mpet docebit Galenus.
Morbus quid dicarer nistimo quadam praeternistinam , aqua stimum Eho Dditur. Conliat autem floctum quendam praeter naturam a quo actis fiam gene- vitiatur dixerimus,idem nos dicturos. Siquidem quicquid est, uesanam sit, re aegrum sue neutra id a liquo modo asscitur. tqui nomen assectus, ab assici quia modo derivatum 6Batque in hunc Uum non solum ab antiquis philos Ibas,verumetiam reliquis Graecis omnibus admissum est sectus igitur g
ratim ad omnes tum sano tum agros,lum neutros pertinet. Nais cantu Iharmoniae, orationis, dactionas, assectus Graecis dicitur.
Demonstraturus in hoc libro omnes symptomatum differetias Galenus, rectissime . Vt amori i definitione ordirur . Quippequum symptomatis natura tota propemodumst Galenu,. a morbo,Vimequem,veluti umbra corpus,sequitusipendeat, fieri no potest ut illius natura ac ratiόfectὰ cognoscatur,nisiprius morbi natura plane sit perspecta . Et timorbi definitione auspicetur Galenus,non tantum ordinis, methodi ratio:sed&ea quae priss dicta sunt postulare videntur.Siquidem de tribus iis nominibus quibus af-.fectus praeter naturam significantur,&quq inter se proxima sunt,se esse distincturum, singulorumque naturam explanaturum paulo ant8 pollicitus est. Eddutinam Gai asiconsilium plerique hodie sequerentur,neque enim temereac ridicul8 M quod diu citur Andabatarum more clausis oculis, de multis rebus sibi nondum satis perspectis accognitis disputarent, , sed primum quid per quodvis vocabulum, allatis in medium definitionibus,significare vellent, constituerent. Galenus igitur ut de singulis iam dictisnominibusperspicue disserat,priticipio morbum,definit, inquies. Morbus estco' stitutio elut ipseloquitur κα---κ, praeter naturam,a qua primo functio vitiatur. Idem autem erit si dixeris, esse δὶαθεσιν, hoc est, affectum praeter naturam ,a quo primum actio laeditunNam affectus ab assici,qudd Gr cis est isti C. ,deriuatur. cquid autem est,siue sanum, siue aegra, siue neutrum si quodammodo assicitur. Neu tri autem hi ex Herophili te aliorum potius quamsta tenti Galenus metionem ruit Nam verὰ neutros qui, ut metipse libr primo,de Simpl.medi .faculaeapite vicesimoprimo inte retatur, no sunt,nisi qui non sunt aliquod duoru extremor ontis librumve ipse capites ecundo libride differ .morboru δυσαθμου φυς nominauit Affectus itaque generatim ad omneso sanos,tuagros,luneutros euissυσαρες- -οὐ
164쪽
pertinet.Quamobrem non solum medici,sed &philosophi antiqui inanimis rebus affect us nomen tribueruui.Nam'cantus,ist harmoniae,le orationis, te dictionis affectam dixere Notandum vero hoc loco erit,ubi nos cantum conuertimus.Gr c8 eL se μέλους. Vox autem aene ricis membrum,& cantum nificat. Membrum proprie, cantum vero metaphoricas Quemadmodum enim numerosa corporis membra, quanquam diuersum situm ac motum sortiuntur, variisque funguntur muneribus,nihilominus tamen ad unum tantum opus cooriuntur numque Biem habent ita etiam concentus qui μέλω Gr cis catur, ex vocum diuersitate consurgit ac comstituitur,ad unumque finem tendit Harmonia autem nonsonat latinis nisi modsi,seu modulationem. Atqui quatuor sunt m6di. Phrygius uro e Ze pugnas excitat .Lydius lamentationes Dorius honestatem:Ionicus aut ducunditatem.Rectissime itaq; ve Deterescantus,harmonia orationis,&dictionis es affectum dixerunt, omnibus enim illis quatuor afficimuur.Id quod prae caeteris harmohiae seu modi luculeter ostenduci
Morbus autem savitati contrariis est Lm ue vero distercid θM Mibos cir pathema nominatur,ut etiam Plato sum definiens,dixit Quicquid G diu. '' enim aliquis perpessus e pathos appellandum Vnde,arbitror, siens mali rationes,stathemata nominauit. In Hse quidemeri quae abalbo, uitro, uhoe alii oloribus sunt.In tactu era quae a calidos ido, sicco, bumido, molli, dura,caeterisque id genus omnibus Similiter in singulis reliquissensibus. φ-
cat etiam voluptatem pathema,atq; insumma,omnem motum quicuns ab alte- Actio. ro in alterum procedit. icientis enim motW actio est vero quod Ab eo qδο - . . dammodo asscitur,eathema Gypat os. Summatim enim assci ξMdomodo ide pathemii
s, quodpati, Gr dissera pathema ab assectu, motu Cessante nanque eo quod terat,alteratio quae in eo quod perpessum est permane eius quodperpessum est
fectio est Proinde in ipsa esueson mutatione, temon ac motione,pathos generatronem obtinet.In eo autem quod manet, quod eruatur insubiecto corpo
re, inin consistit Iam vera est ipsum permanentem assem,Graecipathos no
minant:veluti etiam id quod egit, nec etiamnum agit,causa m.Quanquam neque
hoc simpliciter cause nequepermanens assectinsmpliciterpathos est: sed si quis accurate loqui velit,a ctu actum pathos est, quum amplius nonsit pathos.
Pergit Galenus,lt quod morbus sanitati contrarius sit, id quod Aristotelis etiam co- firmatione conta quidque pathos seu pathema,actio,ir affectus promissime sumpta' 'iussit,luculenter admodu demonstrat. Caeterum a morbo e sanitate differre pathos Si pathema ex Platone etastissimo sine philosopho,ostedit.Is enim in Timeo, que- admodum etiam prisci omnes,motum omnem nisi activus sit , pathema nominauit Actiuus autem motus, Galeno lib. primo,the.metho capite sexto ,autore, est qui a se pastiis δeditur. Passivus vero,qui ab alio quopiam excitatur. Pathos igitur Si pathema Plato appellaui quicquid aliquis perpessus est. de Si sensuum alterati 5es,eas nimiru quar
165쪽
asscitur:assici enim quodammodo idem inqu8d pati:motus, pathos & pathema vocatu siue is motus a causa ext na,vel interna prodeat. Differt autem pathema ab affectu propriissim8 sumpto,naotu Qvippe pathos in ipsa conuersione, mutatione, alti eratione,&motiqne generatione habet.Hoc est, pathos non est nisi quumaliquiὸ cst uertitur utatur,mouetur,& alteratur. Asse s vero in subiecto corpore manet, vservatur. Quado enim id quod alterat cessat, alteratio quae in eo quod perpessum est manenaffectus dicitur id est,id quodalteratione absoluta in subiecto corpore permane eius quod perpessum est,affectus existit. de omnibus palam fit, nihil prius censeri affectis quam 'bi in eo quod alterationi subiectu est corpore, permanserit. Per manens igitur,constans,ac stabilisest affectus Contra pathos non est nisiin ipso, ut
sic dicam, fieri.Nam motio qua corpus wnuertitur,mutatus,alteram pathos ico' lprehensum est, dicitur . Fluxum igitur obile,& imperfectum aliquod pathos est.AL sectu vero fixum,stabile, persectum, ac pathematis veluti finis, Disserunt itaque tatactus, te parsema inter se, tanquam finis a m o,perfectum ab impersecto, stabile ab
4nstabili caeterum si ectus, ut iam monstrauimus, ex permanentium ac constantia. est genere, pathema verὰ succedentium,hoc est, eorum quae nullam manentem ac stabilem obtinent parte Sole etiam meridiano clarius est,morbum, quandoquidem assectus est, iridom esse ex permanentium numero . Quippe quum causa morbifica quaesierat cm 'quiescit,ici qu*d ab ea natum est,u permane siue qualitas sit; siue suta stantia moibus Galeno dicitur Et quia in hunc modum de morbo loquitur Galenus,' idia rectissime capite octauo praecedentis libri,lapidem in vesica, pterygia, &asca i.- des,non obstante quodsubstantiae tat,inter morbos numeri recensuit. Neque enim' affectus tremorbi definitione, quod in libro etiam de morboructifferentiis copiosius demonstriuimus, pro qualitate tantum a subiecto iacile mobili, ut ab Aristoteleu, ctum est,usulpatur Galeno,sed pro eo quod desinente alteratione,in subiecto corpii
es. repermanetiSi vero morbus est ex permanentium numero,atque adeo affectus, nes
bstendemus. usa continens e uae rei a se productae essentiam continet. Causa au tem,moibi eius quem produxit essentiam non cEntin et,quddea sublata morbus m arere queat,ut capite secundo praecedentis libri abunde demonstrauimus.sgitur modibus causam se continentem non habet.Praeterea si morbus est affectus,hoc est, resc&stans,stabilis D permanens,consequitur etiam m0rbum a tumoribus fientem vocata, non esse morbum. Fientem enim illi nominant eum qui essentiam suam non nisi in. ε fieri obtinet quum tamen constet ea quae in ipsa motione generationem habent, non
morbos sed pathemata Galeno appellari. God ut hoc loco longius ostendamus,partim necessitas ipsa postulat, ut qui causas etiam coniunctas, si morbos hoc modo esse, , fientes concesserimus,li agignare cogeremur: partim ut id faciamus Franciscus Val-' Ieriola nos hortatur,vi qbi in huius loci enarratione ad asserendos morbos fietes millias proserat rationes,dum ita inter caetera scriptureliquit. Verum, inquit, magna n bis inde pugna ex hoc loco oriri videtur Nam si verum est Metum id esse,quu qui uerit alterans,&iam agere desii uti verborum Galeni series apertissime sonat,sequi omnino oporte nullum eorum quaesouentem ves efficientem causam haben affectus censeri debere, sed tantum pathemata dici.Quareneque febris ipsa putrida,neque te mpne neque scirrhus, neque aliquod huiusmodi in quibus causa perseuerat,morbi aut affectus censebuntur:quod in iis alterans non quieicat,sed perpetuo agat Proinde non fientes morbi,ut medicorum more loquar,sed solum qui fassi sun Sinon iam inferi essentiam suam possident i morbi dici merebuntur, ut ephi merafebris; hectica, tabes,& reliqua omnino vitia, quae cessante ea unde nata sunt causa,permanet: Quod tamen Galeno atque adeo veritati ipsi repugnat, qui putridam sebrem, phlegmonem - ὀζ alia commemorata,inter morbos recenset.Haec ille. Ad quae ita resposum volo. Ad
166쪽
Galeni verba non sequitur id quod colligit Valleriola.Nam etsi verum sit, nullu eorum quae fouentem causam haben assectus censeri debere, sed esse potitis pathos:tamen non ob id sequitur phlegmonen non esse affectu adeoque morbum , quia in iis alterans non quiescit,sed perpetuὰ agit. Siquidem in phlegmone, febr Rin reliquis omnibus morbis, Galeno etiam ipso libro octauo,the. metho. pite primo, & Iibro decimotertio capite secundo test principio considerandum est,num causa creas morbum adhuc adsit,aut morbo iam iacto desierat.Si causa efficiens, siuefouens ashuc adest,necdum morbus absolutionemnaetiis est, duo spectanda veniunt Vnum, iquod in generatione adhuc est, adeoque in seri consistit: id enim pathos Si pathema propri8 loquendo dicitur, eique parti artis quae futurum praecauet morbum, subiicitur.Esse autem idipsum pathos, ex eiusdem Afinitione satis liquet. Neque enim est nisi alteratio quae adhuc fit.Vel motus circa materiam,ab emciente procedens.Si vero p thos est, non erit res permanens siue affectus gitur neque actionem I det,neque illi tiam morbi definitio coueniet.Praeterea si ei parti quae futuros morbos praecauet subiicitur, quθd diserte loco ia citato Galenus attestatu morbus certe haud erit, utpote qui ad alteram artis partem,nempe eam quq morbos cura pertinet. Alterum quod c5 sideradu eri est id quod iam iactu est,&causa etiam effriete sublata permanet.Est vero id a quo actio laeditur deoque merito morbus appellatur, & ei parti artis quq morbos sanat,subiicitur.Proinde quicquid phlegmones,aut sebris iam generatu est,mo bus dicitur, qudd sit res permanens,adeoque affectus actionem laedens. Quicquid vom eius adhuc in generatione est,aut in fieri con sistit, pathos rectissime, & nequaquam morbus nominabitur,quod scilicet n6 sit affectus,& ex permanentiu numero . Nam causa ciente sublata,statim Stipsum quod in fieri consistit,una tollitur, ac desinit. Neque enim permanetia sunt Galeno,nisi quae sublata ea unde nata sunt causa, adhuc permanere,& subsistere possunt.Ex iis igitur quae diximus,manifestum fit, non ea solum morbum qui a causa sua vel in fieri,vel in conseruariat ita dicam, nullatenus pe-der, in summa cuius nulla amplius pars futura est, qu od scilicet effectrix causa sublata sit aut desierit,ut est febris ephemera seu diaria dicta, morbum Galeno dici sed eum etiam qui causam fouentem adhuc habet,atque adeo nondum totus factus est. Q deuidentissime confirmant ea quae libro primo,de Iaborantibus locis capite secundo, Galenus scribit, ubi qu stionem hanc diluit, num quemadmodum domus,eo quo fit tempore,nondum est domus,sed tum domus est, quu tota facta est: eode modo mombus eo quo fit tempore,fiens quidem si nondum tamen existat. Nam illic diserte demonstra nullum esse, proprie loquendo, fientem morbum:qudd protinus ab initio quum incipit morbus:sectis atque domus,quae non est domus,nisi ubi tota facta su riuuer8 existat morbus t fusici in nostris in hunc librum editis commentariis docuimus Quocirca quu in eo morbo cuius causa effectrix adhuc manet, id quod sectu est,morbi naturam habea hoc est, functionem laedat, ectissime morbus, qu od scilliacet affectus sit,&sua etiam sublata causa permaneat,dicitur. Id quod pleuriticiis exemplo planius reddemus.In ea siquidem pars phlegmones iam lacta,te quae amonem laedi morbus,& quidem pleuritis appellatur,non obstante quod causa hunc fouens adhue adsilmam illi morbi definitio exquisitὰ quadrat.Accedit quod a persessiori semper fiat denominatio.Perfectior autem phlegmones ea existit pars, quae iam facta est, per se enim & citra alterius opem permanere ac consistere potest,quam ea quae adhuc fit,igitur ab ea denominatio sumenda erit. Quid multaῖmorbus essentiam generatione posteriorem,quemadmodum domus ipsa,non obtine sed protinus ab initio eadeconstat essentia gitur eo etiam quo fit tempore veta existit, D effectus , propriissimὰ etiam sumpto vocabulo,adeoque morbus,quod actionem laedat, dicitur. Maioris tamen perspicuitatis gratia,licebit etiam de Galeni sententia fientem morbu appetare
eum, cuius causa effectrix,vel conseruans subest , A qui nondum ad absolutionem sua
167쪽
peruenit:Factum vero,eum qui iam vehementissimus est, D plene absolutus. Atque hqc est legitima Galeni de morso fiente, Si facto sententia, quam etiam Valleriola sequitur,& amplectitur,in eum scribens modum. Vt igitur, inquit, ad quaesiti dilutione' accedam ostare puto ex iis quaein hac digressione de affectu irpathemate dicta sunt,' morbum omnem cuius causa effectrix vel conseruans subsit, vere morbum Galeno, ' non pathos dici debere.Nam etsi in eo alterans non quiesca sed cotinuo agat, cuius' merito affectus dici non deberet sed pathos:ad id tamen collatum quod iam factu est, ' a quo protinus functionu laesio sequitur,tam alterans agere desiit, nec amplius quod '' essectum est,in motu & alteratione ed in assectu, it permanentia quasi quadam comvsstit,quamobremit morbus iure censebitur.Hactenus Valleriolae verba, quibus no- lstram comprobat sententiam, bona retulimus fide.Quam etiam sequitur quum mom lbum fientem definit esse eum, qui causam sui productricem habet, Si cuius altera pars secta sit,altera sutura fieri Nam in hanc seutentiam nos quoque morbum esse fiente lconcedimus,ut ex iis quae paulo ante diximus,liquet Constanter tamen negamus id- lipsum quod in fieri adhuc consistit,morbum debere dici,sed potius pathos. Nobisca letiam sentit,& in nostram manibus 8r pedibus concedit sententiam Valleriola bi in lsi eum scribi modum.Nec huic meae sententiae Fuchsius repugnat, etiamsi ultro libro lis secundo, paradox.capite primo,asseueret,morbum qui fit,non esse morbum.Nam ita se eum intellexisse existimo, dipsum quod in fieri,&alterari adhuc consistit,morbuno se esse,quod ego item proiecta hasta confiteor. Haec ille: Vnde Sole meridiano clariti et apparet Valleriolam,etsi interdum hanc deseruisse videatur, tamen tandem nostram amplecti sententiam .Quod autem sibi passim non constet, alia de causa factum non lest, quam quod ea quae semel amatis praeceptoribus hausit lacile dediscere haud potuit deoque varias elabendi rationes excogitauit, ne quod semel verum esse sibi per suasum est,ab eo temere recedendum esset.Quare summo studio admittendum eritvt optimos nacti praeceptores, a teneris statim annis optimadiscamus, ne tandem inde-
discendis iis quς praua ac falsa sunt plus laboris nobis sit insumendumquam olimin
discendo QNued aduersus nostram sententiam producit locum Galeni ex libro primo, de laborantibus locis ulta confutatione non eget Nam constatillum perperam ab interprete esse couersum,ut qui non sine maximo errore παρο- lila, ut pasirim in eo libro,pro affectu est interpretatus, quemadmodum fusius in annotationibus nostris in primum Galeni de tue sani .librum monstrauimus.Sed de his hactenus, ad institu-
tum igitur reuersa, id quod restat,explicabimus. Est autem huiusmodi Grici affectum
permanentem etiam pathos:veluti id quod egit, nec etiamnum agi causam nomina- uerunt,atqui perabusionem .Quod testantur abunde,quae libro secundo,the.methm 'capite tertio scribit inquiens Galenus. Nuc per abusum etiam affectum qui expatho. Factum pathia. mate iam prouenit nec amplius in motu est,pathemaappellant . Quocirca recte hoc loco ait,permanentem affectum non simpliciter esse pathos, sed cum adiectione sarium pathos,quum amplius non sit pathos,nequeenim in motu est,sed moueri, Maluterari desiit Ita causa quae agere desiit,non simpliciter est causia,quod non amplius a gat:sed cum adiectione, quae agere desit causa
Quod vero Graeci sic nominare constueuerunt, in libro de medicis nomiobus v. h.ὰ, s. s 4-wmρψω m. tque meminisse oporte elinquo emper a nobis dyees αδ esialii Etum est,,t de nominibus celerrime cu abispacificamur, ad res autem ipsa3 ita γ' μ' peremus,inque inversemur,ac immoremur. Verum plurimi eorum quisee di tos esse existimam,contra faciunt, omnem enim suam vatam de nominibus alter cando conterunt, adeo ut ad artis finem nunquam peruenire possint. Quadistur
facere oportet eu qui veritatis est amans Res quae inter Ase natura similes sunt, Crob
168쪽
ob hoc minus aduenantur, demonstrare,Deinde imponere eis nomina,potis
simkm ieri fore si quae maxime sunt Uitata. Quia si ero haec a frateropria
fingere . . te omnia autem si His rebuS Ongula imponenta . nomina , nequa in sermone ex homony mia obsecurita ,sophismo oriantur, neque etiam res assiqua omittatur. Porro siue recte ueperperam , et priae, siue improprie nomen fit impositam,per multum ocium considerandum est, ubi iam res sue didicerimus Quippe o harum cognitione fuccessus consisti non in nominibus. svero, ut diximWlatae, GT consueta imponimu6 nomina, oe res intersesepro ximas definimus to distinguimus.Caeters autem pro ambitrio nominare permIGnmta sed rem aes suam inde iram relinquere minime concedamus.
Non esse more quorundam de nominibus temere altercandam,sed curandum po itius vires ipsas cognoscamus,ac singulis singula nomina, eaque si fieri potest maxi- holmδ conlueta ac vsuam imponamus,hoc in loco hortatur Galenus. Nam quum rebus Iideo lint imposita nomina,vt nobis rerum significata explicent,in rebus ipsis versari, atque immorari,non in anxia,u scrupulosa nominum inquisitione oportet. Neque tamen est ut quispiam ex praesenti Galeni loco suae inscitiae patrocinium arripiat4 α- G-que damnare illam prorsus in medico nominum inquisitionem putet, quando idip- isum ne per somnium quidem Galeno in mentem venerit. Eos nanqu e hic tantum notat,qui ociosam in verbis non necessariis, minimeque ysitatis operam ponunt, ac totam suam vitam de nominibus litigando contemn atque adeo in ho c tantum studium incumbentes,nunquam ad artis finem perueniunt. Hanc vero esse legitimam
169쪽
psas didicerirnus.Nam si rerum notitiam consecuti fuerimus integram, facile deinceps,cum legitimis nominibus eas insigniverimus,deprehendemus. Quomodo aute res sibi prox imas appellare constituerit, actionem nimirum,pathema,affectum,mo
bum, & sym proma,hic plane definit,idque copiosius in libello de medicis nominibus a se inscripici, qui iniuria temporis,ut alii multi Galeni libri,intercidit,demonstrauit
Igitur in iis quae nunc nobisproposita sunt,id quod fit dum conamitarim vistatur corpus , quomodolibet alteratur, diuersium est ab eo quodiam factum est. permanet:- autem quod fastum est,aliud quidem natura em a tionem es mi aliud vera eam laedit Quod quidem in ip seseri essentiam habet, actionem, Jautpathos nominaumWΓΗd vero per aliquod te inpermanet ,sanitatem. aut morbum pathos autem ab istone dis reuimus, tanquam id quoὸ facit ab eo quod nedi morbum Uiriuate, veluti id quod praeter natura est, ab eo quo
cundum naturam. Breuissime quid sit actio, pathos orbus,& sanitas Galenus ostedit hunc in modu. Id quod fit dum esteratur,c5uertitur,tr mutatur corpus, differt ab eo quod iam facta est D permanet. Porro id quod fit in ipso fieri essentiam obtineGatque adeo delata dentium est numero.Eius generis estinio &pathos,quae duo tamen inter se differat, ut id quod facito id quod M. Actio enim motus est agentis. Pathos autem motus rei quae ab efficiente inicitur.Vel alteratio quae adhuc fit.Ex genere eius quod factu es, morbus it sanitas existit. Differunt autem, qudd haec secundum naturam est, ille vero praeter naturam. Quet quum ex superioribus satis nota sunt, prolixiori enarratione
Rusus eris tetris horum definitionibuspositis, qM reliqaa sunt deinceps prosequamurinnitia itaque es assectus sicandum nataram, actionis effectrix.
170쪽
bi πὸ refert, u diximus,siue constim e sue assectu me actionis ctric dica me actium causam.Simili modo etiamsi, pecudum nasturam, omi-Jeris,nita refert,intelligitur enim in reli qua oratione.Sic quoqDe morbus,constitum est corporis praeter natura aut iuitiatae actionis causa. Vel rasus hoc modo. rbus est assectus praeter natura qui actionem impedit. Pathos autem es motus in materia,ab siciemurocedens. Ipse vero esscientis motu actio est.
Vt omnino eorum quae sibi proxima sunt natura cognoscatur,sanitatis morbi,pathematis,&actionis hoc loco definitiones integras proferre,adeoque repeteredenuoquc antea dicta,Galensi non piget cile enim ab imperitis, propter hac vicinitatem, unum pro altero usurpari posset,nisi diligenter priosa se inuicem definitionibus suis distincta essent Caeterum quὀdnihil referat,in sanitatis ac morbi definitione sime costitutionem,siue affectum dixeris,abunde ex iis quae capite secundo, libri de morborum differentiis dicta sunt,constat.Praeterea notum iam est, pathos esse motu in materia, cest, in eo quod patitur,ab efficiente progressum . Caetera sunt supra satis e
Id vero quodsi pte natura ei quod fit aliquams generationis panem in seri causa illius dicitur. Porro huius complura unigenera,nempe materia, v Cauaquil
tibiarim scopus eis instrumentum, munde principium motus . Singula enimborum,ei quodsi a liquidperfectionis conferant. Qua vero nibit Uerunt, sed eisi, sis.... tamen ab iis quae conferunt seiungi nequeunt,ea causae e qua no, raraonem ob' tinent Haec quum ita see babeant eri potest ut causarum, qua crebro sese imis sese exe*ientiu
excipian series quaedam sit, velut pluribus calculis interse ordiis diis ,pri
mam quis moueat, primus vero secundum,m ille tertium, atq; ita deinceps Iab
libet eum qui bisuccedit.In iis enim omnibus nisi quis di iuuat id quod per se
fari ab eo quod ex accidentefacere dicitur, multa oe absurdissima in distulationibus committet errata igniscat autem perse,idem quod primo:quaars non nulli tilia loquentium vocabulum hoc non usurpant. accidenti vero, idem . quo ecundo Igitur qui primo calculo dotum admoue primo quidem hunc mo ue ex accidenti autem siecundosum qui illi successi rasue ad eum iam mο- dum reliquos omnes. Sic etiam primus persee mouesecundum, ex accidenti vera tertium, γ' dranceps reliquos.SAtque eadem ratione secundus, primo quide mouet tenta suartum vitro, quintum,m alios deinceps,secundo Quod si autem a ratius distinguere volueris: cenim ad exquisitam rerum notitiamvtibus erit: quilibet calculus primo mouet eum qui sibi bucceditsecundo autem eum, qui
banc sequitur,quipost illum, π quarto tertio eum qui deinceps si credit.
um hactenus Galenus luculetissime quid sanitas,quid morbus,quid pathema, Mactio si os ederit nec quicqua hora sine causa fieri possit.ideo nuc quid sit causa etiaexponit,inquies.Id quod ei quod fit aliqua su generationis pariesuapte natura indu- catici disia1 cere potest, causa illius dicitur. d verum esse per singula eius genera, quae quatuor Genrea ea sar si Numero sunt, nempe materia, utilitas copus, Grumentum, & unde principium my- 'μ μ ρ