장음표시 사용
181쪽
to constiterint corpore, diuersam appellationem sortita sum, ut e re botona Gr opisthotonus oe tetanM. Si vera non selum totius corporis sit conuulsio ,sed etiam principum actionum detentio, epipse a bosi mploma appessamr riemadmodum is apoplexia,totius corporis reselutio,vna cum principitas actionitas
detentis. . Atque hae quidem motricum actionum sunt noxae. Si vero quaepiap
priam praecipuumque nomen obtinet,non est ut ob id qui 'iam deceptus, aliquod BStoma a nobispraeteritum esse putet eluti neque apnaea id est,trandi i-uationem, di aean,id est,rissicultatem stiraod ut flurium,id est, urina retentionem, osuriam, hoc est, urinae dissicultatem,aut aphonian,id est,ust,
cis priuataonem, Osthonian,hoc est, vocis difficultat sed huiusmodi omnia
medicum ipsumper singulas actiones animales, inuenire oportet, nec non cuiust
bet horum disserentia velutis ita eveneri dissicultatis spirandi, quae unam sani malis operis o toma Ne resti tunis, quoisint omnes eius disserentiae, quemadmodum in libra de stiranssi dissicultate demonstrauimus . . ut vitio se vocis quorsint particulatim disserentiae, veluti in commentariis de voce dige*m LSaepius vero quistiam dubitauerit ex quo genere est D toma, veluti ripandiculatione, σψcitatione, di sternutatione, tuis. Sed de iis omnibus in
sequenti libra, qui est def)mplomatam causis,utius dicetur.
sint motricis actionis prima symptomata hoc in loco docet, nempe totiudem quot in sensifica eveniunt actione,duo nimirum .Vel enim in totum motus aufertur,& dicitur Auno ια dest,immobilitas vel priuatio motus, vel difficultas est motus. Atque hic cert8 duplex est,aut enim imbecillus ut deprauatus existit. Deprauati autem motus quatuor recenset differentias alius enim est tremulus, alius conuulsi-uus, alius palpitans, alius concussivus.Tremulus,qualis est is qui tremore afficit. Conuulsiiuus,qui conuellit corporis partes.Palpitans, qualis cordis palpitatio. Concussi-uus, Ut rigoris motus. Quid vero tremor, conuulsio palpitatio,ir rigor sit,libro secundo de symptomatum causis dicemus. Horum symptomatum nonnulla, quum totum occupant corpus,diuersas sortiutur appellationes. Vt si conuulsio totu occupat corpus,&caput,collum ceruicem,& reliquas partes in pectus conuellit, ἐμ ροαπιος Graece nominatur.Si contra accidit,ut caput,aliaeque partes dictae,in scapulas contrahantur, rιeomos appellatur.Sin ceruix intenta,& immobilis manet, atque in neutram partem inflectitur λανθ vocatur. Qu*d si non solum totius corporis sit conuulsio edetiam principum actionum,nempeimaginationis, ratiocinationis, it m moriae detentio,hoc symptoma ἐπιληρα appellatur Mam in eo malo neqiae imaginatio,neq; ratio,neq; memoria procedit,sed singularu harum actionum,quousque malum desina fit detentio. Si autem uniuersum corpus resoluitur, A sensus ac motus fit priuatiosedeoq; uniuersam principia motricu detentio, απιπληία Graecis nuncupa tur.Qu'd si vero quςpia actio proprium praecipuumq; nome obtinet: nam ita planec citra negationem,contra quam alii fecerunt interpretes,conuertendu erit,quu Gi γε sit,ci rufς ιδιον ἐεωρο-- in Heraetera' 't -οια,&Mc για,& - ωία, ὀζ id genus aliaequς a Galeno comemoratur,no est quΘd,ob id quod scilicet a nobis nuc no sit nominatim expressa,deceptus quispiam,putet hac a nobis esse priterita.Na sub generali di-
182쪽
ουρια Graecis, ut comprehensum est dicitur, Alterum , quae item,aut imbecillam mi ctionem. .Tertium. ς αγγουρω, quae non est nictio, latinisque 'rinae stillicidium nominatur. De qua re infra fusius uenus etiam haec ipsa ex tertio genere sympromatum , nempe eorum excernuntur & retinentur,capite ultimo libri terti; de symptomatum. Porro medici ossiciu est,ut omnia symptota ta, per singulas anima
exempla aliquot a Galeno nobis in libris de di sicultat Sspitandi, & de voce proponuntur Caeterum tape quis dubitat ex quo genere sit symptoma, num se ilicet ad naturale,an animale referri debeat actionem . Ex quo sane genere sunt pandiculatio, oscitatio, sternutatio, & tussis. Nam quum motus sit expWltricis facultatis irritataeu Obiectio, causa praeternaturam, vilib.2 de sympto .causi fusius dicetur,consentanea est ut hoc nomine ad symptomata naturalis actsonis reserantur . verum quum praedicta etiam omnia per musculos, qui sunt voluntari; motus instrumenta, sint, ea de causa ad
183쪽
animalem potius actionem reserenda erunt.' merito sane quis dubitare possit,utra .ad actionem magis sint reserenda.Sed quum liquido constet hanc facultatem quq motus illos essicit non esse naturalem , sed animalem,musculorum enim ope es adminiculo perficitur,adani lem potius,quam naturalem reserendam esse palam fit. A voluntatis enim imperio hi motus prodeunt utcunque naturalis facultas irritata illos instituat.Pandiculatio nanque, quae Graecis σκορβονισμος dicitur,non est nisi distensio omnium partium corporis,adeoque deprauatus motus,qui si per musculos in iis partibus constitutos,&excrementa protrudentes.Oscitatio autem maxilis inferioris distensio est, adeoque deprauatus motus eandem aperien οῦ musculorum.Sternutatio Si tussis etiam musculorum adminiculo, excrementa in naribus Athorace contenta abigentium,sunt,ut insea,libro nimirum secundo de stm- ipromatum causia. cap. 3.&.4. latius dicemus,quare ad symptomata motricis facultatis i
. Proximum est utprincipis actionis noxa ab ima natione incipientes,prost- ω. quamur. vero huius bac veluti resolutio quaedam,quae caros,is detentis m-Jφwψdi deprauatus a liquisvel errans motu quod deliri m νε- ... 'l'p' - ia veluti deficiens cir imbecillus,ut in comate, lethargo. Migae initia. ratiocinatrice actione,qua veluti resolutio est dementia dicitur.Quae vero veluti deficiens motus est,stultitia oe familia vocatur. Quae autem veluti errans mo- tus est delirium nominatur.Plaemnqve enim in utrisque fimul delirium confinit, tum parum apte imaginando tum non recte ratiocinando. φὶ autem interdum in ,s is es.ὸ; -ήμηtaxa SAemadmota Theophilo medico agro tanti accidit,qui 3 7 alis lirium. qua prudenterpe gerere ac interroga et,mad inteTrogata respondere praesentesque exacte nperet tibicines tamen quosdam angulam cubiculi in quo decum bebat occupasse,s assidue tibia canere atquepulsare putabat, Ditis vid re arbitrabatur,alios quidem illic flante alios autem sedentes,ita continentem- bia canentes,ut neque noctu quicquam intermitterent reque interdiu ne minima quadem tempore quies erent. clamabat vero assidue, e cubiculo ut ipsi elicerem, iubenς. Atque haec illi erat deliri scies.Is ubipersecte conualuit, mombus abii tum reliqua omnia quae singuli eorum qui ingressi sunt dixissent, oe egissent, narrabat, tum visi de tibicinibus meminerat.Nonnulla vero nulla appa rem visa, sedperperam ratiocinantur, ratiocinatrice animaeparte ipsis laboratc.
veluti phrenitico illi contigit,qui obseratis intus ianui per fenestraό singula vase
protub praetereuntes interrogans, iuberentne eap iacere. Hic erum Eulava' fa suis nomenclaturi robe nomanam viae intelligere licebat,neque in imagina tione circa assa esse laesum, neque in nomanum memoria. . t quam ob rem omnis
ab alto deieci ac perfregi hoc coniectura assequi nemo poterat,bed ipse opere, 'Mis. ω. st declarabat.Q md vera oe memoratrici animae parti sympumata eae niant, tum in iis qui adhuc aegrotant, tum in iis quorum iam insunt morbi, Nucidi de disicere licet, qui nonnullos e pessilentia flematos, adeo omnium 1μ praecesserant fuisse oblitos commemora ut non flkm suos familiares, sed etiam
184쪽
Amonum quae principe facultate prodeunt noxas, adeoq; symptomata hoc lo-rmari uotico explicat,initio ab imaginatione desumpto In hac enim tria noxarum actionsigeia impromata nera, siue symptomata contingunt, Vnum est,quando nihil omnino imaginatrix facultas agit,& illius veluti resolutio accidit, idque Graecis κάρ& in αλκ Iie dicitur Caros nanque non est, nisi sensuum,uniuersarumque motionum priuatio. Si sensuum est priuatio,igitur etiam imaginationis, utpote quae obiecta D imagines a sensibus actione sua priuatisnullas recipere potest Catalepsis autem siue detentio, subita etiam C lepta sensus umotus priuatio est veluti lib.l de mededis morbis,cap. 23. copiosius diximus, ut merito quoque imaginationis, quae simulachra te imagines rerum a sensibus adem-
185쪽
CAPUT IIII. N, utatili inta OsteaqRa 1μα tu incipe anim artes tomata euenim dicta smp max . sci seunt,tempessuus vitam adestem actionsi,quagnaturales vocant,
-π stamus. Sunt autem etiam in hara iugulis, vel quia m fas aut quia male funi,1 mpromatas quin quide generi 9 n
mata siunt in appetet; abolita appetentia,dissicilis appetentia, oe immodica ciborsi appetentiadn concoctione verricrudita tarda concoctio dissicilis concoctio. Quinetiam in distributionesimiliter,c in sanguinisgeneratione, vel non
quae inter cutem steriesIn nutriendi actione,amphia quaeda, tabes,c7 n irationis rustrationes.Leucae uero, ophiasis, oe alopeciae, omnia idy το tomata, Pictatam nutrition sequuntur. rerum abolitiopulsus, ct v, cisus pus,inpulsuum actionesunt θ tomata.In excrementorum quos e pulsione vel omnino nonperacta et non riteperacta P tomata sunt: quorum alia quidem propria appessatione vacant, veluti quae atram bile equantur,
alia vero consueto nomine vocantur,ut icteros. ue regi in mo M. u ,1 a b Hactonus Galenus omnia symptomata quae in animali actione eueniunt exposuit. ymFiocia 2 Nunc de iis quae in naturali accidunt actione,Galeno sermo erit.In ea vero totidem, quot in animali consistunt symptomatum genera,hoc est,duo ut tria. Duo,quia lin totum auseruntur actiones, vel quia malὰ fiunt. Quod si vero male vel debiliter, vel deprauat8 interpreteris, tria in uniuersum symptomata erunt. Verbi gratia n appetentia tria haec sunt symptomata, primum quod Graecis ανορεθα, latinis abolita appetentia,alterum 4 lυσορεθα:quae vox in Graeco Aldino codice desideratur:latinis disicilis appetentia,tertium inamodica appetentia,cui Graeci peculiare nomen haud indiderunt appellatur.In concoctione itidem tria accidunt symptomata, unum quodilli
guinis generatione similiter duo symptomata fiunt, abolita scilicet distributio,sangui- nisque generatio, & deprauata distributio, sanguinisque generatio.Posterioris gen ris symptomata sunt omnesaquae inter cutem species, qudd singulae non alia de causa nascantur,quam quod iecur suam functionem omnino non obeat,aut gignendo sa guini parum valeat. In nutriendi actione, duo etiam symptomata accidunt, nempe abolita nutritioint est Ποφία, & pthisis siue tabes:in iis enim frustratio fit alimenti:&vicio seu deprauata nutritioint leuce,ophiasis,& alopecia, quaru vocu omnia expli cationes ex copendio,& libris nostris quos de mededis corporismatis inscripsimus,
ted erunt.In pulsuu actione duo etiari- οῦ ς
biis Graeci vocant,& viciosus pulsus,quem iidem κακοσφυἱ appellant. Pari modo in excrementorum expulsione duo symptomata fiunt vel enim est abolita, vel depra- ..uata expulsio.Huius quidem generis symptomata, aliqua propriam appellationem no habent,ut sunt ea quq ad aciam bilem attinent, quae singula Galenus lib.6.de labo. locis cap .i copiose admodum recenset Ad quem locum, ne longiores simus, lectorem ablegamus. Aliqua vero consueto nomine vocantur, ut et ρος Graecis,morbus regius latinis. Non est autem,nisi flavae bilis per uniuersum corpus effusio. Reliqua omnia,
quae studio praeterivimus 8 superioribus satis nota sunt.
186쪽
LIBER I. 68 dodas autem bla qua omnia inueniri sunt, est naturalium facultatum ' 'es
cognim,quc in opere a fricato, quatuor esse inquabbet corporisparte,demon- 'aumus,nempe attrad ce retramce alteratricem, er expaltricem . t autem insetu is ipsarum duplexθmptam alterum quum maleprocedit actio, alicram quum omnino non*.Proinde m quouis natura se in frumento octo erant in uniae sum 'Stomata itur ex di sectione numeruspar m animalis em.
ploratus si confestim omnium θmpromatum multitudo inu enietur. ne quae naturae amaxat sunt infrumeta ctostam θ tomatis infe butur Quave'
rosunt animae um si tam amplius aliis duobus. Monstratum enim paulo ante
syn singulis animalibus actionibus duplicem esses Stomatustreremvebrars s nonpera tam et malle actarum.Dictampraetera es, male bifariam di- aut enim idem quo obscure debilite, ve, aut idem quod deprauat disignificat. Quare sirusus in qualibet tum aditione tumfacultate, non duosed tria in totum dixeris esses' tomat alterum scilicetpriorum duorum in duo secάου, duodecim
quidem in quolibet naturali instrumento, quinticis autem in animalibus erant
symptomata.Porro diuisio quae in primas dua acta est differentias, octo quide
naturalium erem vero animalium actionum essest. Si rὸ instrumenthm ali
quod duplici ratione animale fuerit ensi cum nimirum simul torium, ex pecunia diuisione decem m octo erunt o tomata, priore autem, duodecim.
Methodum,hoc est, viam & rationem inueniendorum symptomatum in natura- .libus actionibus hoc in loco Galenus tradit.Non est vero alia, nisi ut naturales lacul- nomai si in nari rates cognoscamus, quas in singulis corporis partibus quatuor esse,in tribus libris de Asti i- his ipsis editis demonstrauit.Erit itaq; in singulis ipsara facultatu duplex symptoma, 'μ' altera qusi actio omnino non fit,altera quuparu rect8 fit.Proinde iuxta hiiic symptomat si diuisione in unoquovis naturali instrumeto octo erunt in uniuersum symptomata. Verbi gratia bolita lemata attradi io,abolita & mala retello,abolita & mala alteratio, abolita Si mala expulsio.Iam si ex anatome,alicui numerus partium cognitus Scexploratus fuerit,cofestim uniuersiam symptomatu multitudine, inueniet ar enim naturalia dutaxat instrumenta sunt,octo solum symptomatis i ta dictu est,infestatur. Quaevero animalia sunt instrumenta,tsi istis octo,quit illis accidui,quatenus naturalia sunt,tum amplius aliis duobus, quae illis,quatenus animalia sunt, euentur, symptom tis molestabutur a singulis etia animalibus actionibus,vt pr cedeti capite demonstratum est,duo eueniunt symptomata,abolita scilicet,&mala animalis amo Quod si verδ malam actionem, In eam quae est imbecilla,aut deprauata subdiuidas,atque adeo in singulis actionibus non duo,sed tria in totum dixeris esse symptomata in quolibet naturali instrumento duodecim erunt symptomata.Exempli gratia,abolita, imbecilla,& deprauata attractio,retentio, alteratio,& expulsio Siquidem quum tria in singulis actionibus symptomata sint, in quatuor actiones, duodecim sint uniuersa sympromata necesse est,quatuor enim tria constituunt duodecim.In animalibus aute actionibus ista ratione quindecim erunt symptomata Quippe prioribus duodecim,quae illis ut naturalia sunt instrumenta eueniunt,alia tria accedui, quae illis, ut animalia sunt mala quindecim instrumenta,accidunt,Verbi gratia, in oculo,ux estnaturale instrumetu octo,vel duodecim fiunt symptomat ratione paulo ante exposita. Vt vero animale etia est instrumentum,tria alia iam dictis duodecim nepe priuatio visus,quae caecitasdicitur,&im-
187쪽
cedunt,erunrque in uniuersum oculi symptomata quindecim. Caeterum hinc omniu
bus perspicuum fit,diuisionem quς in duas primas differentias, in abolitam scilicet ac
malam actionem acta est,o quide in naturalibus instrumetis, in animalibus vero decem efficere,in utrisque enim duo accidunt symptomata.Si vero instrumentum aliquod duplici rationefuerit animale nempe sensificum&motorium,ex secunda diuisione, qua scilicet tria in unoquovis tum naturali, tum animali instrumeto euentutsymptomata,decem edocto erunt.Nam ut naturali duodecim accidunt, quia in qua- uis actione tria. Vt autem animali, sex, hempe tria ut sensifico,& alia tria,ut motorio. Si itaque sex posteriora,prioribus duodecim addas, erunt 'niuersia decem M octo. Ex priore autem diuisione qua duo duntaxat in unoquoque instrumento accidunt Φωptomata,duodecim.Siquidem octo vi in naturali,quatuor autem ut in animali, duo nanque ut in sensifico,& duo alia ut motorio fiunt.
Demonstremus igitur in una, tabe prete id quod iani diisimus, visi quia 1 iam 9mplomata in numerum cogere voluerit,id in omnibus faciat, quod nos in
iisfecisseputabit.Porro minime nominibus attentus sit, non enim ubique usitata nomina,sed ad ipsam rerum naturam resticiat. o sane verriculus in- quod distii est. strumentum conco Bon quod trahat ad sicut demonstrauimus,familiare ad Lm , m excerna quicqvada ienum est, item retineat ad quod attraxit, 'ab ret quod retinuit.Quum inrur vel nihil omnino trahere,vel male trahere illi accidit, duo mihi in traiicefacultates Numata esse intellige. Deinde alteram ipsorum rursus bifariam diuida nempe quod male trahi tame nominibus manifeste explicare nonpostis neque enim ustum sis nomen impositum est Qua η- pter oratione ea interpretari quoadpotem tentandum est, quod mala aura Iineessic a tua, partim si imbecilla,partim veluti deprauata.Imbecilla quidem, quam vix, ct Dotaui a. 'difficultesim ni ulto tempore trahit Deprauata vero, quum veluti palpitando,
vel tremendo,vel concutiendo,vel conuellendo trabit.In alteratrice autem ventri
culi facultat aliud θ' ubi omnino alteratio non D, quam cibi quales assumpti lsun tales in omnibus qualitatibus permanse. Aliud ubi imbecilliter, quoὸ pro-
prium nomen obtine tarda ue concoctio dicitur. ἐν liud ubi deprauate, quam in ahenam qualitatem cibile utantur.Proinde tria an uniuerseum in unica, coh hasb. ctione ascopo aberrante erunt Omplomata actio aute ipsa vocatur concoct ira ς*ωψ θ 'ciborum in familiarem animanti qualitatem alteratio. Tarda vero con coctio fit,ubi in eandem quesitatem,sed is uri tempore, bis mutatur. M De hs . . mtionem a Mem in alteram qualitatem, qua non sitsecundum naturaem,crudita tem nominant. Hinc vero similiter appellatur, actiqnis priuatis. Quaquam clarius erat, si haecsola cruditas nominaretur,dissicilisve concoctis,quae depra uata est mutatio tarda dure cococtis,quae imbecilla est aberatio. . Atqui ut AG lto dicebat,ueteres quamplurimm res ignorarent,agras omnino non, aetas non re l
nomanarunt. Non est i tur quod nomina nobis impons ,seedipsam rem sis fi l
orum substan- flantram intueri oportet.LUfecerimus ueniemussimiliter retentrici acult. l Rφη actione ecandum natarumpe habere,ubi tempus complectendi cibos, conta,
188쪽
ctionis tempori aequamsim cibi ab omniparae exacte constringunGr. Frmatio nem vero innamodam actionis, ,haprorsuου non complectuntur: accidit autem id in liuitate inteflinorum.Imbecillitatem vero,quando vel nonprobe complectu tur,vel non usque ad consummatam concoctionem: vel quam ambo haec simia incidunt ram mur in uis duabus rebus retentrici acultatas proba actio cons stat,ut nullum locum anter ventriculum ac cibos vacuum relinquat,'ut tempus complectendi cibos empori concoctionis adaequetur: vel in altero horum sin taxat amo minus recte procede vel in ambobus: θ tomataquesequenturid bilem quidem complexum luctuationes e r inflationes: breuioris autem temporucomplexum,fesina excretio, Gr ciborum in infe re ventre corruptela. . tque his illud an aduerto,bono quod saepenumero adterum ompuma alterum s quatur.Nam imbecillum complexu,modofluctuationes, modo inclationes plusι- GTBreuioris vero temporis complexum, omnino imperfecta sequitur concoctio. D em vel celer ciborum exitus, vel eoram in inferiore ventre corruptela. qui celeris quidem exitus in separabili di tomatasun deiectionis humidum, deficiens per corpus distributio. Corruptela vero in iis quae deiiciuntur necessirio graveolentia laetorvesequituri non necessario autem mordicatis,aut inflatio. Sed
accidat interdam ut neut Amsiequatur, interdum ut altem, nonnunqua vi utru
que Quamobrem vero tum istis,tu in iis quae prius dicta siunt,quaedam necessariὸ sequantur,quaedam non necessario,in eo qua hunc sequitur libro, ubi E Numam causa ersequemur,docebimus.lmpr entia vera ad reliquam O tomaturetentricis facultatis disterentiam tra eundum est. rium igitur cibos ventriculus amplectitur,sed cum quadampalpitatione,vel tanquam conuulsione cy tremore,c concussumsideprauata eiu)modi coprehenderi actio fuerit. - palpitationem quidem verriculi haud obscare sensu percipimus remque conuulsone sin- βgultus enim hoc D toma nominatur. pathema quod veluti tremor eius est, non adeo clare percipitur,tamen si diligenter animaduertas,ne i sum quidem difficulter deprehendes Ergo siposteaquam cibum sum Hi, necfluctuatio aliquamst sineque inflatio,nequepalpitatio ulla, neque uultus ,sed vetriculust ter conseuetudinem dubium perplexamve molestia entit, se velutigrauatur, ac labora celeriterque id quod prauat vesper inferna deiicere,vel siverna defidera praeterea accedit ructus quidam,m molestia quaedam in restiratione perplexa,m qua vix effari quea tum exis ato ventriculum quidem amplecti cibos,hed quasi tremule.. tqui veluti cocussorius motuS est,qua in rigoribus totismum apparet, uniuersa3 animantis particulas occupans. Sed de iis in libris qui binc siluantum in diseretur.Iam quartam ventriculi et Uramursacultatem,quae expultrix c propultrix nominatur. Huius quod veluti paruatio est,in quibusdam ilii siue uoluuli1'eciebus sit Imbecillitas vero crebro in tardis quibus iam excrementorum deiectionibus incidit. Porro eius veluti destrauatus motus' est,quum vel ad actionempropera anteaiuamperfecta sit concoctio vel ea abe
189쪽
soluta cessat,ac tardat, vescum iam dictorum ij tomatam aliquo fit, Astrae
quous modo magis aliter et tanquam impos sui υ-ricesus in cibos irruitisco fide tot minimeve moderato motu utens,exemplo eorum, quiper declinem totam
currentes ubinde Ileregradum nequeunt. . . . Ventriculi exemplo,qui concoctionis instrumentum est, quomodo symptomatum numerus in aliis naturalibus instrumentis inueniri possit,aptὰ admodum Ddit
sh syaesdinosa cide per singulas eiusdem actiones docet. In symptomatum vero commemoratione commoratiooe minime nominibus atteritum esse oportet quasi scilicet necessest singulis sua adeos. I it in que propria imponere,quod non ubique usitata inueniantur nomina. Qinnoportet. ad rerumpotius naturam respiciendum erit, liquod una voce non possumus, saltem Vεtriculo 'est commoda, Si rei naturae apta oratione interpretandum erit. Caeterum ventriculus visi .h hii 5 bis' est concoctionis instrumentum,quatuor actionibus est praeditusona qua semiliare ad tuor actionibus se alimentum trahit,altera, qua quod lienum est excerni tertia, qua id quod attraxit ip α - - retinet,&quarta,qua alterat quod retinet. In quibus omnibus symptomata ut eueniat,
Αi .a ue es d/lenu , ab taram ice Orsus demonstrat.In ea enim duo primaria accidunt hibis, symptomata Vnum quum omnino nihil trahit,alterum quum malὰ trahit. Quod si vero malam tractionem bifariam diuiseris,in imbecillam cilicet ac deprauatam, tria
Pilatis. Oa;, in Universum huius actionis symptomata erunt,nempe priuatio tradi ionis,imbecilla. nis, tradito,&deprauata.Privatio trainonis est,quu omnino nihil attrahit Imbecillatu ctio. ter trahendum veluti palpitat, tremit,concutitur,aut conuellitur ventriculusi Atque φ ό- . tot,& talia sunt attractricis actionis symptomata.In alteratrice ventriculi Hione to y 'U' '' iidem reperiuntur symptomam,duo nimirum,uel tria,si alterum rursus dividas.Amo . coeoctio quid3 autem ipsa Graecis πέψις, Latinis concoctio vocatur. Neque enim concoctio aliud est. quam alteratio ab innato calore facta: velut hic Galenus definit, ciborum in famili rem animanti qualitatem alteratio.Hac itaque a s sopo aberrate,tria in uniuersum fit τώζ ἡ1 h,όου. syta promata.Primum,ubi omnino nulla fic6coctio, Grecis λινεψια atinis crudita cIlla eoMoctio. aut concoctionis priuatio.Alterum, quando in qualitatem animanti conuenientem ra& familiarem,cibi mutantur,sed vix, Alongiori tempore,ω cis βραδlυmψια,Latinis tarda vel imbecilla concoctio Tertium, ubi in alienam qualitatem cibi permutantur,. Dissicilis vel de Graecis proprie istucina ιό atinis difficilis vel deprauata cococtio: improprie α- ίοι
etiam nonnullis Gr cis dicitur.In recentrice facultate, quae utique secundum naturam a Resstricis sym- se habet,quando lepus complectedi cibos, coctionis tempori aequatur: hoc est,quum P δε idquod cofici debet,landiu retinet, quoad exacte sit concoctum & elaboratum,& ci pilatis, e5 1- Omni parto constringit itidem tria eueniunt symptomata. Vnum, ubi omnino diuti cibi non complectuntur,ut in leuitate intestinorum accidit, priuationem complexus nominant. Alterum ubi non usque ad consummatam concoctionem cibi c5plectum in Imbecillum complexum appellant.Teritum,ubi non probe, sed cum quadapes'. V 'μ' μ' pilation tremor conuulsione,vel concussione cibi complectuntur, dep rauatucom plexum vocant.Caeterum praedicta symptomara,sia quoam sequuntur neque enim irarum, ut alterum sequatur alterum symptoma verbi gratia debilem complexum fluctuationes &inflationes Fluctuationes autem fiunt,quum cibus uniue sus a ventricu μ li partibus non undique cingitur ac complectitur.Tum enim late expatiatur, labens nimirum in quod se diffundat spatium deoque instar in pelago excitati veri,fiuctua tionem,id est inundationi simillimum,le perstrepentem motum,excita quem GKctκ δ- -όolοναvocant. um vero sine strepitu & murmurillo,sola partium ventriculi didit μ' ., ctione,vetricul attollitur Scintumescit Gr cis πιε αά- ri Latinis inflatio nomina- U deprauatum complexum,imperfecta concoctio, celer ciborum exitpi,
190쪽
corruptela, ualia quς a Galeno in contextu recensentur symptomata sequuntur. v autem necessario, quae non necessariis sequuntur ibro tertio de symptomatum causis capite duodecimo,docebitur.In quarta ventriculi actione,quam GKci ταρπια , ExpuIstim θαψπ-ςuuta Latini expultrice M propultricevocat, similiter tria euentur symptoma iata. Unum est priuatio expulsionis tin milei specie quae I talis est accidit . In ea enim propter validam intestinorum a phlegmone obstructionem,nihil omnino per insemna excernitur.Nam ut libro tertio de naturalibus facultatibuS testis est Galenus,ipsum eis stiliebri ac quod phlegmone laborat intestinum,nec pondus,nec ammoniam tolerat excreme- Ii steteus vomistorum,eoque excernere expellereque ea quam tbtigissime a se nititur Prohibitu vero deorsum persequi,quum scilicet hoc loco grauissima pars phlegmones fuerit,in proxima suprapositorum intestinorum extrudit.Itaque iam excretricis facultatis mometo per continuum intestinum sursum verso,excrementa usque ad os ascendunt.Et ex hoc etiam Galeni loco,ut obiter moheamus,omnibus fit manifestum . Ileum noni Ileos quid nue intestinum,quod nonnulli tamen temere affirmant, sed potius malum quod in hoc intestino excitatur, significare.Alterum symptoma est imbecilla excretio, quod frequenter in tardiusculis quibusdam excrementora deiectionibus euenire solet.Te D- auati. tium,est dep auata expulsio,quae fit ubi facultas ad excretionem properat anteaquam absoluta est concoctio.Autubi iam perfecta est concoistio, expellere tarda aut cessat. Aut quando ventriculus immoderate irruit in cibos, adeo ut motionis suae impetum moderari nequeat, instar eorum qui per decliuem aliquem locum curretes sistere gradum non possunt.Tum enim praecipitanter expellit cibos, ut qui motum suum inhi
dicia sunt m autem nutriripostulat, se id quod nutriat ad se tra- θ-omata.
here,intanti per dum alterauerit retiner quod redundat emcreuerizaberum aequalemi mptomatum numersi, visimilare cor-
pu obtinebit. Acfortass7 1titerit omnia quae sn nutricatori unctisne incia dunt Implomata 8 currere,qua tumuentriculicorpori,tu caeteris omnibuSpam tibus communia sunt. Quippe ita tectoribus clarior emo erit,magisque Guden
ter quis docebit id quodpaulo ante dictum est D rem I tomatis esse cau
sam. m atraphiam licet unicum sit mrema, siue eam uniuerso animantis corpore accida me in una quadam ctu particula, colla praecedunt θ romata QSm enim id quodprobe nutrime debet, trahere ad e conueniens ali- metum oporteat,m id quoad aeteram sibi assimilauerit retinere ,praeterea quod redundat excernere,duplex vero sit eius , quod redunda enus sues enim quant late redunda vel quatitate)necesse omnime articulam quae atrophia laborat, δ' mae causis vel propter unum aliquod eorum quae Zictahunt i athuel plura. Mue diminute debiliterve id quod nutrire debet traha siue omnino non trabat, siue d prauate traha particula non nutrietur, etiamsi quantum m quale esse oportet stondet iis quae de ventriculo sunt dictae,itidemque atrophetiamdnducet.Si vera hae facultates probesua fungatur actione,σrauerit aute expultrix tu quam opor tet excernens, sic quoque Vacalis reddetum, nlaquam nutrietur Iarticula,