장음표시 사용
231쪽
inferior bus omnibus pubito e sentiendi, moumdifacultate priuantur.Siv re minores fuerint lecti , Itupidi sunt, non tamen moriunmr, propterea lilia restitam illuseruatur . Quibus autemst alis medulla iuxta q*intam vertebra
labora eorum mantas pensam omnem cum motu amittunt stomus Iero rea extam,non omnes quippeprima brachus patries alafae seruanista Ito autem minimum laeditur.Si autem quaepsianc habetur, nullampenitiis noxam mangs iatrabem. At vero vox perii Aggi,us synalis medulla in ceruice laueorat,verum snon in omnibus1'ina vertebris: νι quanis no singulae a feran in commentariis de voce est definitum.Nunc enim plura, quam opus erat, dixi semili
yideor.Neque enim jmniaparticulatim in hoc operes tomata persequi pransitus,sed in generales causas referre In uniuersum tetur miti de omni sta sus Iasione id fit dictum quibus neruis,dum valent, si id acuit Appia latur, ab iisdem dum laborant laeduntur. Quodsi vero quis cuius nerui fata
talem nosse cupi eorum qui ad resti rationem conducunt, in libro qui de restis tionis causis inscribituri eorum autem qui ad vocem, in opere de ceJa aliaue e enarrata.Haec emr alibi a nobis accuratius suntprodita. ruos vera qui ατ
uici, capiti,abdomini,manibus m crurib acultat suppeditant, alij quidam ante nos non incommoZescripserunt,oe nos de iis ui libris de disse med L
ministranda tractauimus. At inpraesentia nobis de Butomatis quae inses
eueniunt,sermo erit. C O M M E , T Ar Quid sit neruorum resolutio,quae Graecis dicitur,ta 1 quibus causis oribtur,ac qua na ratione a stupore distet, hic perspicue Galenus ostendit Resolutio enim non est nisi sensus M motus abolitio,differtque a stupore,magnitudine. Nam in hoc ipso tantom sensus te motus dissicultas est.In resolutione autem, horum omnimoda abolitio.Quae si in omnibus pariter neruis accidit, confestim totum corpus sensis ac motu destituitur,vocaturque malum hoc,ut supra quoque dies um est,apoplexia. Haec, quiarespiratione priua celerrimam mortem affert Porro si spinalis medullae principium laditur, lis particulis quae in capite sun homo ille sentit ac mouetur,quod tinullus septem parium a cerebro originem ducetium neruorum i datur. Manet igitur in partibus capitis sensus D motus integer,ac illaesus Quod si autem cerebro noxari 'cideri tum omnes ex eo natos neruos laedi necesse est,ideoq; statim in' omnibustibus impotens emcitur,hoc est,eas pro arbitrio mouere nequit,sensuque destitu Si vero spinalis medulla insta eorum qui thoracem dilatant neruorum exoreo quod vertebra aliqua loco mota sit, siue alia quadam ratione laeditur: si assi ipsi magni fuerint, cum in partibus quae insta hanc quae offensa est vertebram colutet sunt, mouen, Sesentiendi facultas, atque respiratio ipsa, quod thorax amplius dilatari nequeat, perit. Si autem minores ac mitiores fuerint affectus, stupore quibdem corripiuntur, non tamen moriuntur, eo quod illis respiratio illisa seruetur. Quibus autem spinalis medulla iuxta quintam vertebram laborat,horum manus semium omnem cum motu amittunt quod scilicet a quinto pari neruorum,cui quintae ceruicis vertebris cum quarta viam praebet,item sexto sub quinta excidenti, & sepim.mo ex communi sextae&septimae verteberarum foramine prolabeti,dein ab octauo
232쪽
seu primo secundoque thoracis paribdquod a sexto & septastyngis,seu gurturis,os derivetum Caetersim vocesibus neruis,ut lib. .de labo locis,cap. δε tib P de ulu par.& 16. Galenus arte statur,sunt ij quos recurrentes vocant,qui Aipsi sexti paris neruorum 8 cerebro oristorum pars sunt .Reliqua nulla explicatione egent, quod per se plana admodum sint.
Quomim verb)artes quae volselatis imp m per neruum aliqzem mouerum, ipse optinas per eundem sensium quoque obtinent, duplicem iis noxam in nerui illius morboseuccedere necesse est,alteram sensus,alteram motus.Quomodo istur fit. t nonnullae partes motu voluntariarum actionum resolata esse videntur, oetamen sentire rac rursus quomodo alliae moueri videntur, non autem sentire es In lingua quidem oculis nulla est ambiguitag, propterea quod haec taplici nemuorumgenereparticipant. At in quibus membris duri duntaxat nerui sun feromo ad huc modum distinguendus erit Si ablata cute abiectus musculus qui nu- Δου est mmobilis videatur,tangentes tamen sentiis exiguam ei noram accidisse putandum es nempe quod tantam animalis facultatis partem susceperis,quanta adsentiendam sufficia admouendum vero musiculunonise sectat. st spe tangendi sensem in patieri potius quam agendo con in proran ab exigua facultate erumpesci tes Mus utorum autem motuS qusi agendo,no patiendo actio nis eoicaciam habeat totum enim corpus ab eo transfertur) multa indiget ania mali facultate Contra vero accidere nunquam deprehendes, ut nuduου musiculus moueatur, sed non sentiat.Si vero superiacens illi cutis sensum amittat, ipse autemoueatur nihil mirum videri debet. Veluti nec si Aorum musiculorum alter moueatur, alter vero immobilis si aut a ter quid sentiat,alter vero sensum amnserit Quemadmodum enim in iis alteriμου laesum esse neruum, alte retin autem illaesum liceri ita etiam fieri potest, ut is qui in cutem distersus est neruus sit laesus,
laedatur. Atque haec de propositiso tomam dixi se alis sit.
233쪽
quidem, propterea quod sensus in umentum quodque ad suum munus obeundum multo animali spiritu indigeat .Molli autem,quonia affici ac disponi quodammodo, te pati aliquid ab extrinsecus occurrente sensibili oporteat .Est enim ad patienda quidem aptius molle,ad agendum vero durum .Proinde ut sensus instrumeta mollibus, ita caeterae partes quas moueri necesse est durioribus donantur neruis. Hinc est quod partibus quae sensus instrumenta sunt,& simul motu voluntario aguntur,maiores ac duriores nervi,quam adtactilium dignotionem egebat inserti sunt. Reliquis aut pamtibus sensu tactus duntaxat indigentibus, ex proportione molles, & graciles offeratur. yictes hesu. a' QE9 nomine factum est ut in cutem,quod prima extrinsecus occursantibus occurra Greuli digesti complures neruorum surculi ac soboles passim digesti sint.Sed de iis satis.C terum in iis membris, in quibus duri duntaxat nerui sunt, Galenus ita esse distinguendu putat. Si ablata cute subiectus musculus, qui nudus est, immobilis appare tangentes autem sentit exigua illi noxa accidit.Nam tantum animalis facultatis suscipit, quantum ac sentiendum satis est,ad mouendum vero musculum nequaquam. Quippe quil tactus in patiendo,motus vero in agendo consistat,plus facultatis ad musculi motum,quam sensum requiritur.Verum quam hoc loco rationem affert Galenus, hanc lib.l. de assi.lo .cap s. improbare videtur iis verbis.Orta est,inquit,inter medicos qu stio,quisnam sit eiusmodi nemorum affectus,ut per ipsum seruato eorum motu pereat sensus: Equidem idipsum dicebam quod priores medici dicere solebant, quod scilicet sensus patiendo,motus vero faciendo aliquid fiat apropter ut quis moueatur oppsestro-- bore,sed ut sentiat,vel minima facultas sufficit. Quicunque rectὰ me hunc dixisse sermonem putarent,quid igitur,inquam,num vidistis aliquando cotra euenire, quam ut seruato sensu periret motus ξ Tum caeteris fere omnibus se nungconspexisse dicentibus,unus id confiteri audebat,it nomine laborantis citato, testes quoque adhibere licebatur.Quum vero hoc supradictis repugnare vide sur,in partibus motis illis quibdem,non vero sentietibus etenim Q ad hanc sanὰ ratio te pertinet, fieri haudquaqua potest,ut amisso senis,motus a voluntatis imperio prodiens seruetur rursus orabant, ut causam explicarem,quamobrem utraq; appareant:Haec ille .E quibus verbis palam omnibus fit, eam quam hic affert de agendo Si patiendo rationem a Galeisi loco iam producto diserte improbari ut hoc nomine necesse sit sibi Galenum in iis duo si Loe,fui cilEhi cis eae diametro pugnare.Sed facilis est horum locorum conciliatio, modo utrunque
prima faeie pu- recte expendas. In libris de laborantibus locis primo,& quarto, rationem hanc sim-gda x um c prolatam damnativi quae non valeat nisi in alteram parte,hoc est,tum solum ubi motu abolito,sensus permanet,nequaquam autem ubi perdito sensu , motus manet.Hic autem eandem probat,utpote non simpliciter prolatam,sed ad nudum musculum accommodatam .Hac sane ratione fieri nunquam potest, ut nudus musculus
moueatur, sed non sentiat. Si vero nudus non fuerit musculus sed cutis illi superiacens adhuc adsit .Fieri potest ut is moueatur, nihil tam e sentiat. Nam quia neruus qui ad cutem peruenit,laborat,qui vero in musculum derivatur illaesus manet, deis sensus Α1- ὰδ . ... perihmotu Vero manet ut etiam lib.i .delabo .lo .cap. 6 copiosius docet: Verum haec. ''' Galeni ratio non valet nisi in musculo qui sua adhuc tegitur cute, Si nequaquam eo qdi nudatus est. Ideoque paulo antὰ dixit Galenus, fieri non posse,ut nudus musculus moueatur, it no sentiat.Porx3 qua probabile sit nulla neruu sensu tactus esse destitutum, si enim ad neruum motui destinatum tanta facultatis animalis copia delabitur, via
gere ac motum perficere possit,igitur etiam tanta, ut pati ac sentire queat: necesse est vi ubi sensus integer adhuc est,sublato tamen motu,aliam quaeramus rationem, praesertim in musculo nudat quum nobis tum non liceat ad eam, qua Galenus visus est, deflectere. Quippe motus, ad quem efficiendum maior facultas animalis requiritur, est amissus, Si tamen manet sensus, qui minorem, ut fiat, facultatem expetit. Non inueniemus autem meliorem ea , quam nobis neruorum series , D musculorum
234쪽
natura ostendit. Ea vero est , ut dicamus sensum manere motu sublato, ubi ne uus musculo suppeditans sensum illesus est, alter autem qui motui destinatus est Iaruditur: D contra,motum manere sensu amisso, quando neruus sensum praebens offenditur , motum autem suppeditans, illesius permanet. Quod exemplo uno demonstrasse satis sit. Si quartus neruus eorum qui brachium subeunt, ac musculis extensioni minimi digiti dranularis extensioni semulantibus surculos proet, vulnere, aut alio affectu,nempe contusi10ne collisioneis ut alicuius humoris affluxui a vitiatus laerit,ut animalis spiritus ab eo deduci non possit,quintus autem neruussuppeditans sensum illeius sit ac integer,tum praedictorum digitorum extensio,atque adeo motus perit,illorum sensu manente integro. ursus si quartium neruum finxerIsint pru, quin- paruus Danularis digiti stupescent', sensuque destituentur. Non est igitur necesse eo deflecti,quod vis maior ad motum quamad sensum requiratur, sed ortuS neruorum,&insertio eorundem medico quam diligentissime discenda erunt, ita enim non solum aboliti motu aut sensus causam proferre erumetiam medicamenta neruis laborantibus commodὰ adhibere medicus sciet . a quidem de re aliquot historias libro de laborantibus locis,capite sexto,ie libro quarto capite quinto, easque elegantes a modum,recitat Galenus.
sectatione igitur etr dolore omnes s Massiciumn no tame aeque des
identer ed insessu quidem viseus minimis , in tactu vero acgu- : M-maxime, ab iis deinceps in olfinu, post hos, ikauditu.
nam iotar communis omnium causa , quasingulorumpropria
Communis quidem est, quan i Plato in Timaeo ita secribens assen. - rater sinatura ac violentum est, si confertim in nobis fit, dolorificum in nobispathos exci- istat. -d vero ad naturam suam rursus confertim redit, iucundum es. Q sod ve sensim, paHatimst, sessu hau ercipitur. Sicquid Plato. Hippocra ''tes autem eo vetustior.hiis inqui quibus natura mutatur, ac corrumpitur, dolo- is res excitiuntur. Hacenam voce,Corru patur,'celeritatem, oe vis entiam mutationis indicat.
omnes sensus dolore ac delectatione posse affici:quanquam non aeque euidenter: A quae sit eius rei causa communis,hoc loco Galenus ex Platone & Hippocrate osten dii Est autem delectatio sensus suauis, linaturae gratus. Contra dolor, sensus tristis, & nbis, 'naturae molestus. Vterque igitur sensus in omnibus sensoriis accidi dissimiliter tamen. Nam in visu minimum, id enim iniςα, Galeno metipso libro secundo de vict acui. morb.comm.decimonono teste significat:hocest inus quam in reliquis sensibus a cidunt delectatio,ac dolor:quod scilicet vehementes illos repentinosque motuS,quibus M voluptas,& dolor excitatur,ob exactam suam naturam,ac tenuem essentia non sustineat Tactus vero ὀt gustus qu8d crassior sit solidiorque horum instrumentorum essentia,delectationem V dolorem maxime sentiunt.Mox ab iis duobus sensibus ol factus,&postremum auditus.Habent autem delectatio Si dolor duplice causam , vnficommunem,alteram propriam.Communem ex Platone & Hippocrate, ut dictu est, Dupleae desecta monstrat.Sic enim Plato in Timam scriptu reliquit. Quicqui d corpus nostrum e suo 49l 'statu naturali violenter ac consertim mutat, id dolorem concitat. s icquid vero co- Com univira ad naturalem habitum consertim redit ducundum ac suaue existit,deleelationem que parit.De Platonis itaque sententia communis omnis doloris causa est violenta, ὀζ
235쪽
consertim facta anaturali statu mutatio. Contri delectationis causa communis est Hl Feralesquo a non naturali ad naturalem statum consertim factus reditus. Hippocrates etiam; qui teporo Platone vetustior est:vtpote qui Artaxerxis longi mani Persarum rem tempore, amnis ante Christu seruatorem nostrum. 448,vixerit,quo etiam tempore Herodotum, Plato. & Thucididem historicos floruisse constat. Plato autem Artaxerxis secundi, qui e gnomento Memnon dictus est,tempore vixit,annis post Hippocratem propemodum quinquaginta:Platonis de communi causa doIoris sententiam confirmat, quum inli bro de homine in eum scribit modum .His quibus natura mutatur, D coriumpitur,dolores excitantur Scite enim,& suo sane more breuiter, omne doloris causam hac una voce,corrumpitur,complexus est. Nam naturam nostram quae lento gradu & paula tim sui sensum excitant, corrumpere nequeunt. Alterare quidem A extra naturale temperamentum ducere possunt,euertere autem, ιζ corrumpere nequaquam . At qua violenter ac consertim incidunt,ea certὰ naturam nostram conumpere de0que dolorem inserre solent. ihil enim citra dolorem corrumpitur, Voce igitur,corrumpi tur,quod hic etiam Galenus monuit,vehementiam acceleritatem,quq ad doloris generationem requiruntur,indicare voluit Hippocrates. IPorro magna in tactu a natura euenjunt mutat es, i di,calidique riu eauin linta occurseu. Praeterea ab ῆς quae contundere,secare, extendere, aut erodere=lent.Nam humidum oesiccum, sine calore e rigore, occursum violentia carentem obtinent.Id quod discessi opus de simplicibus medicamentis leges.sside enim demonstratum est rim alia quam calidum ratione delectare: ipsum tamen ἀquod substantiam diuelli dolorem excitat. Vadentur autem ea qua comeniat, tendunt,eo quod corporibus rupigra periculum asserunt, dolorum causa esse quemadmodum etiam qua pungunt, cir quae siecant. Neque egum postquam aliqui sectam, oe' ruptum eji,dolorem inber sed dum ni omnia huiusmodi dolorum causae evadunt:ni ex accidenti eos qui sic laborat dolor sequatur,abas dem acribus humoribus viceratum corpus mordentibu alias phlegmone Apem mente,quae ima undiquaque partem dist dendo, dolorem essest. Non raro etiapropter immodicam calorem,aut humoram acrimoniam, dolor excitatu ri
ve messi do Expeditis communibus doloris causas,ad proprias venit, A primum quae sint in ta- MI Q ctu vehementium dolorum, magnarumque a naturali habitu mutationum ac euem γ' 'φ' propriae causa ostendit.Prima autem causa propria est, calidi Afrigidi violenim occurrus.Has enim qualitates vehementer alterare omnibus in conseo est, quod scilicer, Aristotele etiam libro quarto Meteo cap.r,ic Galeno cap. 4. libri de inaequali
intemperie testibus,sint longe efficacissimae,& ad agendum maxime idoneae. una itaque calidum & frigidum consertim te violenter alterent, nihil mirum si dolorem
excitent,ut lib.I2.the.metho.cap. .Galenus etiam docet.Secundo inferunt dolorem ea quae contundunt,secant,extendunt,te erodunt, quod experientia quoque ipsa testatur, ut multa comprobatione non sit opus. Caeterum num humiditas & siccitas do
niasi 2ζ Ees inserant,a multis in dubium vocatur Facilis autem te expedita est,de Aristote
Etesteui3 lis A aliorum philosophorum, qui has duas qualitates omnis actionis esse expertes, i , ut ita dicam, passiuas prorsus statuunt,sententia ad hanc quaestionem resposio. amii plan8 nullum posse excitare dolorem respondebui quod scilicet ad huius procreationem opus sit aliquo,quod violenter ac confertim alteret,quale nec humidum, nec
stigidum existit.Nec dauersum Galenus bi alii medici, qui iis duabus qualitatibus non
236쪽
omnem prorsas agendi vim adimunt, sed minus tantum quam calidum Mi hi dum, agere amrman ad praedictam quaestionem respondebunt.Quum enim nulla res, nisi occursus eius sit violentus,ac consertim sectus, ut dictum est, dolorem inferre possit, humiditas autem A siccitas nullam vim,seu violenta molestamque sensionem in comporibus sensu praestis emcere queantiquod scilicet imbellior eorundem sit amina tensim irrepens alteratio, atque adeo ad patiendum magis quam agendum sint apposit :ided nullum,quum nudς sunt,excitare dolorem possunt Non autem temere adiectum a nobis est,quum nuta fuerint: quippe si a xu alicuius humoris comitatae partem aliquam obsederint, tum ex accidente, nempe implendo, distendendo, Si inflammando dolorem concitare possunt QDcirca idipsum non humiditati ut sicciti oblectione.
tati per se,sed humori iisdem qualitatibus praedito adscribendum erit. Verum hic somtasiis quispiam nobis aduersabitur, Galenique aliquot obtrudet loca, in quibus ille ab humido A sicco corpora disertῆ alterari et corrumpi fatetur, atque illic quidem, ubi idoloris causas ex professo tractat.Horum cert8 primus est in cap.quarto libri de inaequali intemperie bi in hunc modum scriptum reliquit. Alteratur autem &corrum-Npitur natura,quum vel calefit, vel fiigefit, vel siccatur, vel humefit,vel eius unitas χΙ- πuitur.Alter locus est in cap 8o.artis medicae,ubi ita scribit. Alteratur vero substantia φa caliditate Egiditate, humiditate, siccitate. Huic vero in eum qui sequitur modum respondendum erit.Aliquid bifariam alteratur, primo quidem violeter es consertim, Ah4esabia isecundo autem lento gradu,ac sensim. Mare diligenter admodum considerandum aritatur. erit, a quibus qualitatibus utraque alteratio fiat. Nam ea quae violenter ac consertim alterat,atque adeo corrumpit ac dolorem infertia calido &mgido duravit fit. Altera vero quae citra violentiam it sensim alterat,adeoque nec dolorem excitat,nec sorrumpi ab humido it sicco.Quapropter ut diuersitatem hanc innueret Galenus dixi ait ratur,& corrumpitur.Alteratur scilicet quum siccatur vel humes corrumpitur aut quum calefit,vel stigest Atque hinc est etiam,qu3d lib.I2.t .messio.cap. . has est rationes ditinguere volens Galenus, doloris causas in violentum acrepentinum tantum calorem lesei saltera oppositione omnino praeterita reiiciat. id multa 3 etsi humiditas A siccitas non omnino actionis expertes sint, sed in seinuicem, ut idipsum lib.i .de elementis Galenus copiose admodum ostendit,agant,& pro sui ratione variὰ
corpora immuten tamen non ita violenter 8t confertim mutant, Sc alterant, ut co rumpant ac dolorem inferant.Doloris itaque generatio ac corruptio, solius sunt calo- . ,ris,acfrigoris. Atqui hic rursus instabit,it contra ea quae iam diximus,alium Galeni locum ex lib.2.de victu acut morbo. comma. proseret, in quo humiditatem ac siccitatem confertim etiam,perinde atque caliditatem te siccitatem, alterare disertε amomat. Verba illius h c sunt. Alteratur autem consertim ab emcietibus qualitatibus quu Responsio.& calefiunt,&resti gelantur,xsiccantur,& humectantur. Facile vero quod obiectum is est diluitur,si dicas Galenum in loco iam productonon de nudis loqui qualitatibus, Dsed iis quae sunt cum alicuius substanti affluxu. Ibidem nanque de pleuritide,siue costas succingentis membranae phlegmone agi quae 8 nuda qualitate non sit,sed fluxionis humoris soboles est. Praedictas autem duas qualitates cum humoris alicuius affi xu, inserre posse dolores,pauld ante est a nobis concessum. Quanqua proprie loquendo doloris causa non qualitatibus,sed humoribus potius iis qualitatibus praeditis ad scribenda erit.Sed iterum quae diximus oppugnye pergesialium nobis Galeni locum
ex lib.2.de compo.medica localium cap.r obiiciens, ubi manifeta mediocres des res ex siccitate fieri testatur, Ut enim mediocres dolores ex siccitate proueniunt, hu- Dmiditates nullus dolor comitatur quitur autem,ut 8 contextu verborum omnibus D
palam fi de nudis si non de iis quς cum affluxu substantiae sunt qualitatibus,stplan8 nullus relictus sit effugiendi locus Cui ita respondendum venit, Galenum iam citatis ψRM. verbis,quet inter siccitatem ὀζ humiditatem qua usta earundem actiones pertinet,
237쪽
est disserentia, indicare voluisse Nam quum illa: has etiam inter efficientes, secusae Aristoteles, qualitates numere neque ipsis omnem prorsus agedi secultatem adimat, tamen inter se quoque illas hac ratione differre ait, quod siccitas magis, quam humiuditas sit efficiens. Proinde hanc nullum omnino posse inferre dolore,illam velo mediocrem asserit.Neque id etiam semper sed tum solum,quum immodica est, QuanimsIerita, noti νε eu enim erigua est,tanti spes propter modicam suam actionem dolorem excitare no exaecidem potest.' igitur dolorem inserat, immodica sit, oportet.Excitatautem tum dolorem, 'φ verum non primo Aper se sed ex acciderati,quia scilicet immodicam siccitatem,pa tium tensio comitatur, quae contines solutionem, atque adeo dolorem efficere potest. Quod luculenter admodum libro duodecimo therapeuticae methodi capite ii septimo, Galenus, iis confirmat verbis, Ergo,inquit, quum nihil extrinsecus sit, is quod ves distendat, vel gravet, vel erodat, sea ex ipso horum aliquod corpussemiatiat, neminem latere potest, distentionem ab aliqua intrinsecus substantia, quaeia multitudineisua corpus se continens dister at, aut immodica siccitate prouenire. Haec ille.Praeterea ubi immodica est,ibi calar vel frigus colungatur necesse est,ueludetestatur idem Galenus,qui libro septimo therapeuticae methodi capite sexto; sic scribit.Scire autem licet solidorum corporum siccreatibus,si perdurent, succedere necessarid in ditatem. ippe permanere ipsa per se, non mutata 6ppositione quae ex calido,it frigido consistit,non potest. propter si siccitas, ubi vel frigiditati, vel cal ditati coniungitur dolorem inseri,idipsum non sistratione, sed caloris potius, aut F-goris accidit Si enim frigus illi coniungitur, tunc contrahendo,& diuellendo subst
tiam, seri dolore.Sin cito ecando, dirimendo,d iuidedo acerodendo, dolore concitat. Magna autem ex parte siccitati calor adhaeret .Hinc est quod Galenus libros. de simpl.medic.facul .cap .vltimo scriptum reliquerit, nullum esse medicamentum si
plex quod quarto ordine exiccet quin idem etiam Eleurat. Quod enim summ8desi cat,id etiam omnino deurit.Proinde quum loco parulo ant8 citato Galenus mediocre dolorem a nuda siccitate tradit, de immodica,adeoque ea cui subinde calor, aut fiigus coniungitur,loquitur Verissimum igitur est quod micat humiditatem siccitatemque nisi calori aut fi igori coniuncta sint,dolorem creane non posse. Atque haec de praesenti quaestione dixisse satis sit. Caeterum quodUgui; aliter ac calor delectatione impialneis, ducar libro 'uarto.de simpli .medica.facul .cap.prin io,Galenus demonstrauit .Quip-cto delectitione pe modic8 frigidum eὁ quod cogit,contrahit,& condensar, nondum autem conuel- indueat,st dolo-lir, molestum non est, sed amicum &iucundum.Calicium verΘ,quia id quod in corpo aisti. concretum fuit, liqua voluptatem parit. C ontra stigidum diuestendo molestum est,&mordax. Calida autem di luendo ac dispergendo substantiam, eroden doque id quod continuum est,molestum ac mordax efficitur.Poπὰ quae contenduKD tendunt ideo dolorem excitant, quia corporibusr upturae periculu afferunt, adeos, continuum soluunt. Mo nomine ea etiam quae pun gunt, A secant dolorem inferre
sesent. Haec autem omniano inserunt dolorem, nisi dum fiunt,dum enim tacta sunt, nequaquam dolorem inserunt,nisi ex accidente, ubi talicet acres humores ad locum vulneratum ut exulceratum confluentes illum mordent, aut ubi phlegmone succe dens,undiquaque distendendo partem olorem efficit.Nam tum non ruptionis,aut trum dolorat sectionis ration sed humorum potius,& phlegmones,dolor excitatur Caeterum hociariis loco Valleriola quaerit, num dolor possit esse morbus, ac proli admodum aduersus Apponensem, quem conciliatorem vocant,disputat, dolorem perpetuo inter symptomata esse reponendum, occasione e praesenti Galeni loco sumpta, ubi dolorem in inbtu,&alteratione consistere ut in ipso, visc dicam, fieri. Morbus enim est affectus,
permanentem habet essentiam quod dolori haud couenit. Atqui ex ista difficultate se quispiam facile explicabit, si denomine doloris distinxerit. Dolor siquidem biseriam accipitur,ut sectione secunda, ho. comm .sexto etiam diximus. Primo pro assectu,
238쪽
qui dolorem essicit. o quide in significatu aliquoties ab Hippocrate sumitur, prae sertim libro sexto Epide sectione prima apho.septimo ubi ait.In Cranone vetusti dolores Egidi.Hac quidem ratione,dolor est morbus,quia significat affectum inserentem dolorem.Huc respiciens Galenus libro secundo the.metho. pite secundo, Cephalaldam,inter morbos,qui nomen alaesa parte,& symptomate,sibi impositum habent,recenset.Secunta pro molesto risti, aborioQue sensu,qui ex violenta D repentim alteratione cdiuisione,& separatione uniti corporis accidit.Qua quidem in significatione hic a Galeno usurpata vox est. Et tum sane perpetuo est swmptoma, quod ipsius essentia in ipso alterari, A moueri consitat,& assictum sequatur Praeterea fit do Num dolos litor propter immodicum calorem,qui violenter & confertim alterando,ut dictum est, morbus an syma dolorem creatHumorum denique acrimoniam dolorem inferre notius est quam ut pluribus demonstrari debea praesertim quum idipsum fusius libro secundo de labor. Iocis capite primo Galenus docuerit.
Diuellitur autem o gustus instrument: ,quatenus tactu particeat, aram Quae gustulat dictis causis.Quatenus verora improprium est,ab amaris, acidis, acerbis, acri 3 . quandoquidem horum sngula, ut demonstratam est, continuum diuellis.
Infestant quoque olfactu qui a praedicti uccis exhalant vapores,propterea quod Olia int
hi quoque continuum diuellant. Auditum vero contristant, vox astera, m ma- Auditumi xima, celerrima. quam omnia in terribilissimo tonitru coeant, nonnulli
auditin siense omnino sumpriuati, eo quo oni violentia ipsius instrumentum diuellatur.Quinetiam viseum maximi lylendores quod plurimum discrimnenis cernantve,usendunt, corrumpunt. Atqui ipsa secretio ex diuidentium resam gemere est,is omnibus autem sensibus commune infestans pathema exsecretione,
ac diuisione continua unitique corporis excitatur,ubi confertim inci it. Voco autem conferri quod vehemens, m repentinum est.Hoc Plato quos volebat, ubi ς0pseriis.
dixit, molestum senseum in corporibus pensupraditis ὰ composito ex violent mulm conferto pathemate incidente, eri Nec refert ue tristante me cruciante, siue laboriosum,me dolor cum appelles. . sequipericulis, Platonem ipsum Ceadere dictis nominibus omnibus promiscue usumere in Timaeo, V in phi- dolorificum idq, praeterea in aliis libris cubi de ipsis sermo incidit. Quod autem Hippocrates eiusdem tum in nominibus ipsis, tum rebus sissententiae, ex paulo ante di
cti m ex qs quae in omnibus suis libris scripta sunt, manifestum est.
Monstratis iis quae tactus sensum infestantinunc quς gustum, ac reliquos sensius molestant ac contristant ostendere Galenus pergit, &quὀd unum commune in omni bus sensibus pathos molestans deprehendatur, quod in continui diuisione corporis consista luculentissime demonstrat. Caeterum quum gustus instrumentum, hoc est, Gustu, iustis lingua bifariam consideretur no modo ut tactu participat, altero vero ut proprium tum bifariaeon. est gustus instrumentum: prima quidem ratione a paulo ant8dietis causis, nempe intemperie, it continui solutione diuellitur. Altera vero ratione ab amaris, acidis, ace bis,&acribus molestatur gustus, quod te haec ipsa continuitate distrahant, ac diuidat. Nam quum longissimo quodam a temperie excessu recedant, ut lib. quartode simpl. medica.facul Galenus dissis8 docer, violenter,ac consertim alteret necesse est. Si vio lenter ac consertim alterant,dolorem etiam inferant,ut ex iis quae praecesserunt parer, oportet.Si dolorem inserunt,molestent quoq; necessirium est. Quod etiam hinc ma-
239쪽
nifestum fit Si enim quae temperata sunt, naturae familiaria, A grata admodum esse solent, contra quae intemperata sunt, ac commoderationi S normam egressa , mes Leidii, x gustui stiam exhibeant oportet. Minime igitur mirum est,si ab iis,utpote singuet temperiem euertentibus, A substantiae eius continuitatem diuellentibus gustus infestetur. ippe acida mordicant,citra tamen caliditatem aleno etiam libro primo de simpl. medic. secul capite.3 .lt libro quarto,capite sexto autore. Incidunt etiam,extenuant, di diuidunt,eodem Galeno libro quinto de simpl. mediciscul. capite vicesimo quinto teste. Diuidendo itaque,ac mordicando linguae continuitatem diuellunt, adeoque dolorem ' excitant. Amara,Galeno iisdem in locis attestant multum detergent, molestῆexa Grant,le incidunt. Exasperando igitur ac incidendo continuitatem soluunt. Acerba, tες hy i iisdem in locis autor est Galenus,valide et inaequaliter exiccant,& in multa usq; profunditatem exasperant,atque veluti erodunt. Contrahendo itaque, 9 exasperam Acrita do continuum soluunt.Actiacum valido quoda calore mordicant,acrodunt,adeo continuum soluunt.Atque hactenus de saporibus, qui gustum contristant. Olfactunolsastum mole- molestant qui a praedictis succis resoluuntur vapores,quod ipsi quoque, ob dictas iam Lues isti. causas continuum diuellant. Auditum turbant & contristant vox aspera, Se maxima,2 celerrima Quae quum omnia tria in horrendissimo tonitru concurrat, ideo quidam auditus sensu omnino priuati sunt.Soni nanque violentia,auditus instrumentum di Uisium offenden, uulsum est. visum,maximi splendores,qudd plurimum discriminent ac separentio fendunt.Est enita secretio etiam ex eorum quae diuidunt numero . Ut hinc omnibus constet, esse commune aliquod infestans pathema, in omnibus quinque sensibus,qiuod ex continui vestique corporis diuisione,ac secretione excitatur bi sei licet consertim incidit .hoc est,uehemens ac repentinum est Idquod etiam Platonis D Hippocratis verba supra citata satis demostrant, in quibus molestum sensum siue dolorem, a pathemate violento,ac repentino fieri testantur. Quin etiam Aristoteles libro se λdo de anima capite tr. iam dictis subscribit,dum excellens sensibile omne, sensoriericorrupere dicit.Fieri enim non potest,qud vehemetes omnes,ac derepente incidentesimotus,sensus oes corrsipat,it validὰ immutet. C rerum proictu Galeni verbano ita
Non est.dica do sunt accpienda, quasi doloris unicam tantum causam esse censuerit, cotinui diuisistori mus/- qudd illi ex hoc loco,falso tame, Avicenna Fen .et . Cap.8c secretionem .i. Oct. 2cilesiis, a talsia summa secundis, capite is . assinxit,ubi ita script si reliquit. Galenus,inquit,quum veri nia Auincennae ficatur intentio ad hoc eam redueit, ut essentialis causa doloris non sit nisi solutio co
μαμ μ - tinuitatis Et paulo post,subiicit, Et in quodam suorum librorum secundum hanc statentiam in tantum processit,donec opinari fecit quod omnia sensibilia nocumenta faciunt propter eius separationem, aut propter condensationem, quam separatio sequitur. Nam hoc illi ne per somnium quidem in mentem venit,sed hoc potius iis verbis innuere voluit,quod diuisio cotinui unitique corporis dolorem excitans non sat, nisi quum aliquod molestum pathema violenter, Se consertim incidit. Concedenda
igitur de Galeni sententia continui solutionem,qu .a violento alicuius rei occursu filicYcitare dolorem,atqui non solam,verumetiam validum calidi frigidii occursumsit experiuntur qui hyberno tempore per algentia, &niuibus obsita loca obambulant, '' ut aestate per ardentissimos Soles itinera emetiuntur Nam quum sensus rationi com
efficacissimis qualitatibus t est calor & Egus,sensuum commoderationem eum clabefactari, quod citra dolorem accidere haud potest.Id quod aliquot etiam Galeni locis confirmabimus. Libro enim I 2.the. metho. capite. sept. in eum scribit modum. Quod violenter vel calefacit, vel refrigerat,id sentientia corpora dolore afficit. Ibido quoque apertissimis verbis duas esse doloris causas,8t non unicam iis quide verbis docet Sive substantiae, i,sensibilium continuitatem diuidentia,sive ea confertim alteratia dolorem inferant Pr terea duas,ta non unicam,esse doloris causas capite quari R
240쪽
tur me ipse Galenus certe singula loca Avicenns temeritatem abundὰ ostedsit, eiusque ratiocination dum ita colligit, esse ineptissima euincunt. Diuisio aut discretio Inepta Avieennc cotinui vestim co'oris dolore excitans, non fit nisi a repetino ac violeto alicuius P uini alio. thematis occursu gitur omnis dolor a cotinui tanttim solutione sit.Hac enim ratiocinatione id tan- colligitur,quod cotinui solutio dolorem in sensibus,excitas non fiat nisi quado siquod illis pathema cosertim ac violenter incidit.Ρroinde h cratiocinatio, dolor insensibus Malalutione c5tinui,quam illa quq cosertim incidunt in- serre solet pathemata,igitur omnis dolor a cotinui solutione nascitur:similis est huic, cretio Iuli fit a Soljs calore, itur omnis cocretio fit calor quasi vero nulla a stigore fiat concretio.Ηinc itaque palam fit oibus,qualis Galeni interpres sit Avicena,vi ne- Ammina cassimo no videat caluntatoris potius quam interpretis Galeni nome illi copetere. p-pe loco paulo ante citato ita Galem verba interpretatur Avicena, quasi dicat calidum pre
non inserre doloreminis quod continuitate soluat,ic stigidu, no alia de causa,quam quod ipsum continui comitetur lutio.Quae quidem interpretatio quam sit seisia,fra Galeni sententia alienissima, metipse Galenus et fund8 ostendit,qui calidum S: Digidunon ideo excitare dolorem tradi quΘd continuitate soluant sed quod proxime accedat , ut unitate soluant. Atqui pr stat verba ipsius ex cap.8.libri de inaequali inteperie adferre in mediu,ubi inter reliqua sic inquit.Immodicus calor,&Egus vehemeS,pro- ΜHmὰ accedunt ut unitate soluant.Plurimus quide calo dum segregat ac diuidit sub- Mstantiae continuitatem,sumum vero sei us quum stipando ni orsusque pariter truden- , do quὰdam exprimit, quaedam quassat.Atl hunc quispiam immodici caloris ac frigo is
ris terminum statuens briasse non incommodὰ sentiat.Haec ille Quum itaque ait pro- ,, ximi acceduntJatis significat similem excitare sensum,qualem solutio eotinui infert. Praeterea lib. Ia.the.methq ca. .ubi ex professo de dolorum causistractat, duasque esse docet,nempe continui diuisionem, te alterationem, inter caulas cotinuum soluentes, calidum te seigidum haud numerat,sed ea tantum quae contundunt, incidunt, ac di flendui. Ita enim inter alia inquit. Ex iis quae corporibus nostris propinquant,haec sola sunt dolorifica,&quaevehementer vel excaleiaciunt,vel refrigerant,&quae substan- ltiae continuitatem inluunt. Haec autem sunt quae vel contendunt,vel incidunt, vel distendunt ec alias praeteriam dictas continui soluti causas,libro secundo de laborantibus locis capite primo ecenset, dum ita scriptum reliquit Pars distenta,aut contusa, si aut vulnerata dolet ob continui soliationem.Capite etiam octauo artis medicar, inter causas solutionis cotinui, incisionem,erosionem,fracturam,&tensionem connumerat,praeteritis calido & seigido. Item capite undecimo libri de morborum cauhs, ubi etiam ex professo solutionis continui causas expόhi nusquamcaloris it Bigoris me-' minit. Oportebat igitur huius loci interpretationem Avicennam ex aliis Galeni locis petere,& non ita temerὰ tantum virum,deque re medica plus omnibus aliis meritum, inscitiae insimulare,nec falsi rigidisque suis rationibus imperitis fucum facere.
Hoc quide modo omne molestas pathos in ossassens,iust. d asit illi co
traria est,incudria cotrariis nascitur causis,m eius quod diuulsionis periculum sibui prooeectunsiabit ad naturale flatu coorti actus reditus,hlectationAoluptate ine essicit. Proinde caeruleus color iucundisiimus octili sectaculum,sicuti maxime dolo
rificum stlendens, m bibus,quemadmodum Sol .Post hos,inter eos qui de qui contristant albus inter eos qui delectani secusasse quidem,quod ipsiussu aistiam
segreget ut hac dissoluat,hic aure, quo timvrolentiam cogat. senim cogere durarassatis est,ita enim σ niger color essetinistas,isum autem non est.