장음표시 사용
241쪽
Q um enim cotrariussit senturvusionis, iden am violetius cogi quam ut ea ad natura reducat. vero id quod nigerrim est,mediissimo minus infesta nosiane quod trariu miniusit triste immoderatio quae coarii generis est:li
pe hac ratione molestius esset ni sis tradidistim sed quia visas instrumenta lilyedi ulpudor vero bis tenuis sitsubflatiae, nemore semper crassam p tim sequi natura coparatu est, viperpetuo quod tenuia spartiust Ocacius, iidsi od est crassam Quu itaq; in iis raraemin 'id quod tenui tu e Dartitio quod est crassaram, minis; in tenue agit quod crassum est, quod sciscet ab eo pati potius natumsit.Sic igitur et Sol visi,m ossendi quia νε tenuioris sit essenti acile ipsium discriminat.Atqui familiaritate qui esubstatis minus,1 ea que saucotraria cotristat.Quisero robore Bonis sit 'iolentior,hoc ipse quos celeritate
ad visus noxa obtinet. d enim breuissimo tepore a Solis splendore visius mste patitur, hoc non inplurimo bi nuta Uinolpudorem intuetur ,sed in profundis versatur tenebris quippe is luci restitutus,nihilaiderepotest, quod extinctus P . Lia ii; iamqδε sit et crassi obsecario S redris Lacudisiimus igitur merito, ac maximὸ Ohd c utilis caeruleus color usui estsed ηο issi qui a Sole discussus est:huic enim ιν tela
octi, trariu remedio est. Ei vero qui san' sse atigatus,color carebus, au
Fufeteolossi eo nec cogat, et exiluat, tun ἡlemPorropusis color ex albo et nigra simul mirati essicitur caeruli' vero albo,essediti tu comtibi', Urin plurimunt uincidenta; Sic enim nos Plato deviros docuit, nepe p ex citrariis extremi s inuice mixtis,mesi ac moderati colores nascutur,qui virus excessum,quovisus lassitur τμtes,et mediocres ipsius fatigationes corrigu haud aliter scolor niger morbos, su
a... discretione eueniat Sane delectatio 1 ab ηs prouenit, noperinde atq; in caeteriventam: .. e supplerea Τηρή nes dolor aequalis erat. essentiae visus tenuita , φρομ 'μ' egregatur, vivetia aliqua, propter seriae familiaritat patitur: ad 1βρι enim ducitur, se perbe anteuertendos inat: neq; dum cor tur, ob tramatatis-nis imbecillitate Demonstratu rei est,id quod tenuis est seriae,ab eo quod cra est debiliter cogi. Atq; itaquide revisa e habet delectam et dolor.c OMMENTHactenus quomodo molastum pathema in omnibus sensibus fiat Calenus demo strauit,nunc a quibus causis iucundum,quod priore contrarium est,nascatur, ostendere pergit.Nasci aute a contrariis omnino causis ait, propterea quod id quoὸ perica Aviis eur mose lum diuulsionis subit,hoc est,eo peruenit ut diuellatur,ubi ad naturalem statum com in Ouς η sertim redit,voluptatem delectation ve parit Exorsus autem a visu, sensu omatum praestantissimo,& qui nobis plurium rerum differetias ostendit, rerumq; optimarum cognitione t Plato in Timaeo inqui attulit, quae singulos sensus iuuent aesedat luculenter admodum exponit. Caeruleum autem colorem iucundissimum esse spectaculum oculis, Si splendentem ac album maxime dolorificum, rectissim8 a Galeno a coinis desis, firmatur. a quum omnes sensus iuuetur ab iis, quae ipsorum symmetria,&c5mod est oeulis laeun ratione tuentur,atq; eorunde substantiae familiaria sunt,ac proportionequata re odissimv dent: a cotrariis aute i datur, meritis c uleus colori,ut qui suo iucudo occursu & benε teperata natura visum mulcet,oculis esse iucudi stimus dicitur. Esse aute temperarum
242쪽
hinc abunde patet, quὀd e x cotrariis A extremis tin timeteo Plato autor existi probe inuice temperatis D comixtis nascatur. Moderata enim luce qua obtinet, delecta- Albus &splenatione:modica verδ suasiscedine,coseruatione praestat.Albus cotra&splendens,ocu- - ila lorum aciem dissipant segregant,& nimio splendore perstringu ipsamque adeo ledui. Albus etia se sola,quia segregat,discriminar, ac dissoluit substantiam, visum molestare solet. Cotra Fuscus,quia citra violentia cogit substatia,delectat Noaute temere adi ctu est,citravioleti a, id enim factu est ut niger excluderetur ςolar,qui di ipse cogit, a 'sequi cu violentia deoque minimε 'isiti iucudus,queadmodu fuscus,esse potest. Neq; fuscus tantum color vervetia viridis visum oblemt,pr sertim si herbacea fuerit viriditas,queadmodusect .3I.proble.2o.Aristo. latius mostrat. Hic Smaragdo sua in oculis roboradis tributa dos est. Fit aut color viridis ex futui,Platone in Tim o teste, & nigri adeoq; c6trarioru, mixtura. eq; obstat quodlatum color medius sitiis em ad suu extremu,nepe albu olatus,vim contrarii obtinet C terum id quod nigerrimum est, miniis insesteuspi edidissimo, minus infestat, no certe quod c6trartu, hoc est nigerrimu in is si tri- λ:quu enim cotrariu sit,molestu quoque ae triste sit oportet: si immoderatio. i.*ledi-simu,quod visui cognatu,&familiare est,sed quia spledida tenui substantia c5stet,atque adeo ad agedu sit maxime idoneu,nigru cotra crassior adeoque ad agedu minus abile. Tenue nanque facilius ad intima qu que penetrat,crassum cotra, in superficie haeret. Sic Sol no obstante quod substanti familiaritate visei resp5deat,acilli cognatus sit,propter tenuiore sua essentia, te actionis vehementia,celere noxa visui infert. Breuissimo enim tepore a Solis splendore i dimur, q, ab eo protinus dissipari visus acie estingat. Quod Dionisii Sicili tyranni inuentu, Gale.li.Io.de usu paraea.3. antiquoru -- numetis relatu, supra etia a nobis,ca.2.nimirsi huiusli .c6memoratu,abud8c6probat. No sic aut a tenebris,in iis nanq; quemque diutius versari oportet, priusqua pare noxa visui inserant. Sensim enim & paulatim crassior atque obscurior visus ab iis redditus, extinguitur Ex quibus omnibus liquido patet, caeruleu colore visiti esse iucundissimused no nisi sano, Stet quia Solen5 est discussus. Huic enim,utpote ei qui aegrotat, contraria, hoc est,nigrsi remedio est Quippe hoc ipsum rursus cogere visum potest.Po tib ro quae de fusci ac caerulei coloris generatione affert Galenus, ex Platone sunt desumpta,qui in Tim o ita scriptu reliquit.*αιὸν λευκολεὐμελοι- ά m ετ ia: Fustu alibi,& nigri comixtione fit Et rursus λαμπρον μυελθον', εἰς μελουν κα κορυεμρπεσον κυανῆρ ορῶμα αποτε - : Splendida albo adiunctu, plurimaque obfusum nigredi- actio ibis, ne c ruleu efficit colorem.Cceterum delectatio quq a coloribus prouenit,no perinde uenit,non peri ac in caeteris sensibus euidens est,queadmodum nec dolor etia aequalis esse solet: quod scilicet visiis substantia multo sit quam reliquora sensuu tenuior,& minus, ut sic dica, est. corporea Quapropter etsi in hoc sensu magni oriuntur dolores, uti in oculoru phlegmone experimur,tamen aliorum sensuum collatione, multo remissiores censentur,
pr sertim qui a segregantibus 8t cogentibus doloribus fisit. A segregalibus enim nulla vim patitur,propter essentiς cognationem,qudd spote sua in id feratur, quod illi noxam illaturum est,nempe ad lucidum splendidumve, ac dissipantem colore.Proinde visus a segregantibus,discriminantibusve dolorem effatu dignum, propter substantiarsuq cum eo quod segregat simillitudinem haud patitur. A cogentibus vero, quanqua
paulo maiorem, quam a segregantibus dolorem sentit, tamen quum ea quae cogunt omnia sint crassarum partium, ob lac transinutationis imbecillitatem, vehementem dolorem inferre nequeunt.Tenue enim a crasso,ut in Galenus ait,debiliter cogitur.
H auditu vero iacussistimavox est quae et lanissima, et tardi a Pterea pasperrima et citi m ipsi asit Uem hae sano adamasii Asai iucura emole sunt Eivero caliga est,praeter lene et tardis; aquos amica est. At eis aegrotat lenissima es et tardi Anemo minima,a hac mito magis lem.
243쪽
Quippe omnimo usilenti ut portione quada restodet tenebris quain, usum. Unde quaestio orta est,nu tenebrae lumini citrariae sint,anprinatio eius, qgea D lentisivom, quies motus. Porro in hocsensu delectatio manifestior est, eo
quod crassori constat essentia. COMMENTA - , auditu oblemit aclωsit hoc loco Galenus ostedit, lenissimavoce A tardissima,
di tui curruesides propterea φ auditus sensus symmetria coseruet,esse auditui iucussissimas dices.L Luctus, estici,& m0xi QRς babeat quale,auditu sua squalitate plurima iuuat.Tardisii regusta' u ma ante qua imbecillima nacta sit motione, sensum telare no potest. Contra vox Diadunti sperrima & celerrima, quu cotraria Sc inaequale habeat motione ,auditu, utpote cuiussisti, deseduli in Kqualitate posita sit, plurimum i dit,quod latius in Tim o Plato mon strauit.Atth quide voces fano adamussim sensui iucudae,&mole sunt.Sanus au- te adamussim est, qui in exquisita comoderatione cosistit.Caeterem auditui glatigat' est,n6du tame aegrota denis & tarda,le exigua, qudd modice scilicet feriat sensum, eninimiru,tarda & imbecilla ab iis genita motione,amica est.Fatigatur aut auditus, luta hemetibus,& citatissimis tu sonis, tu vocibus alt8 sensum ferietibus, ut a tonitru,todimetorubellicorusono cimpetuoso clamore.Ei aut qui grotat, quumolestia nulla ferre possit, grata est vox lenissima ardissima,& minima,atq; hac multo magis sileti LAldinteossies, te Animaduerteta aut hoc loco erit in Aldino codice scriptu esse ευρυθμος .i.concinna, o 8ς4RRu vet,ut alii quida reddiderat, numerosa,ρος voxide sere significat.Na Duρυ φω
δε,-. cis, Latinis numerus,no sit nisi harmonica ratio, numerosa oratio erit ρος certis no Numerur. meris,couenieti harmoniac5stat.Vox itaque numerosa&c6cinna, quia auditu aegrotate ad mediocritatem reductorithmus enim,ut in Tim o Plato ait Habitu in nobis immoderatu appositissimῆ teperat:illi amicissima sit,oportet. Nos vero lectione hac, quaqua tolerabile,tame no legitima esse iudicamus,&pro ενρυθμος, legedu esse Duo putamus. Atq; hac lectione in nostra couersione,perinde atq; Copus,secuti sumusEt ut id faceremus, prinium nos monuit antiquus interpres,qui locu hunc ita couertiu&maximὰ ex sileti Deinde ea quς statim in textu Galeni sequunturverba,quq plane covincul lgedu esse ὴσυ his.Na statim ratione iisverbis cur silentiu coferret expressit. κ γὶρ πω τελής κε υδι z.Quid aute opus erat Galeno iis verbis, adeoq; ratione reddere,
cur omnimodu silet tu maxim8 grotis auribus coueniat,si prius siletii nulla factamotio fuit Accedit' post lenissima,tardissima,& minima voce no potest aliud sequi aut subiici,nisi siletiu.Reliquum igitur est potius esse legedu quam enim siletiu no sit nisi soni,aut vocis priuatio itenebrς lucis,adeoque cotrarii ratione ad id quod aures t dit subeat,nihil mirum,si gras aures plurimum iuuet, acdelectet. Nu reostr lumi Quitstione ausina tenebri lumini cotrariς sint.Dialecticis & ociosis ho1b' explicata,m x me yy mejic is nihil comodi afferat relinquamus.Satis autem ex capite decimolibri praedicamentorum Aristotelis constat umen & tenebras contraria non esse , sed habitu Sc priuatione opposita. Lumen enim praesentia , atque adeo habitum splendidi, tenebret autem eiusdem absentiam ac priuationem significat.Atq; hcc de auditu.
Sed insenseu olf s adhuc manifestin delectatio, quod quos essentu
i u - crastior sit.Quanto enim aer silendore crassor est. to vapor aere. D ver aedoris quidesensemuses,aeris autem auditu vaporis olyalis quea ο ugustas ortinis, Ahin humidae natura, solidi corporis latas. Quum vero ADAM senseus eiusde cam
i in- sola essentiae tenuitate ab re dissides est enim vapor humor en
Gustus tutanda. nuatus)de ambobus simul dicemus, sicut ingratia agustu sumpto initio is curissimi istur baesunt,ubi ραῆώ naturabe habet occi omnes dulces, i gues ostium enim est bos oes esentia corporis esse maxime familiares. Si vero ab
244쪽
LIBER I. 57 aliquo ipsum inmate nuper iumsi chrisit ingues:ῆ enim quod exseratu est,
mamme I sit. Ubi Uro mota tu hucci qm ijs qui morbum excitariis contra'
sunt, issis quide qui attenuat, tenuibi' qui incrassant eris qui discat, exasteratibus qui leuiu Sic vero calidiori ire dis calidi, βcis bum B, humidis
Di.De horsi autem natura distus in. . impl.medica facissuro. Iliber ille haudquaquascuater legetas estput qui tum ad dignotione, tum curation utilis.Siquide vetricultu, visceribus,m venis seruit, itas qualibus haec seuccis: a indiget tales appetit, Huic aute lingua iudex prostat ,i sponsimum seuccisDM ier legendundes, quos vetriculus requirit. Huius vero copenseus tunica qua vestitur poti sima causa est. c delectatur quide lingua vari s te rabu alias aliis extrinsecus HAoccurretibus succis.Delectatur autenonunqua, diaces qui in ipsa cameluinuccos senties.Porro dulcis hic buccus imitae scies est. Proinde quoties lingua essissum e venissanguine dulcesenti erindepatitur,ac si re quapia extrinsecus o currere imbuaturiis olfactus verofacultate externor Pim is vrim, mm citiais, suevi, resim sensus proportionerastari facultati resto t. Vapores aure quos anse coli da ae molestati
ne si molesti fuerint,vi prius dictu est, interdit sensupercipit uaues vero, aut in
summa iucuris,no sienti veluti nec usu nec auditus.Hi nassensius,quia tenuissentia coyan nata in se vehemerpathemapaliutur. Tactus vero se gufus, aqua ne ipsi quide vehemes aliquid in se sentiu exiguu tamε tale aliquo se thema intersipati utar, lingua quide,ut Mia est A dulci pituit quam P
xagora Philotimustroprio mags nomine dulce succu appellat. Eius aut motu infle no raro senti quu ad natura redit, russ quae imum intrinsemus exaste 'bat,vel cococtisvel transtiratione,velsensibilivacuatisne exput .Quinetia qui Iasiitudine laborat,posteaquam mollibus fictionibu aut balneis corpus emollitu fuerit, quiescum euidensesentio volupta . seria magis in ipsis dictis motibus delectatur atigatis partibus ad natura redeuntibus. solum vero lauando,oe molliter plurimo ole icta Iasib partes voluptate assiciuntur,sed etiain maioribus doloribus attrectatio mollis ita oe liuis,ta exiguiι solatia assert. Hai Unodi auigia externa existunt.Dicetavero deqsorbus deinceps. sena
de odorabili,' necessaria est nos alii dicere, postabiliba vortione remisat, u
ae gustu &ollam oblectat atq; c6trist t,hoc loco Galenus diserte exponit Quod aute de ambobus sensibus ia dictis simul agi no temere factu est.Sunt enim sensus cocognati, nec alter ab altero,nisi ementi tenuitate, ut paulo pΘst latius dicemus, distat. mppe odores, ut cap.s.lib. de sensu Si sensili testis est Aristoteles,saporibus propor- Ossole, sub tione respodet. a odores perinde atque sapores, dulces, pingues,acres,austeri, & acerbi p omouet sunt.C terum in olfactu manifestior,quam in visu Dauditu delectatio, φ essentia illis crassiore costetqu9d ita Galenus demostrat. Visus est sensus splendoris, auditus aeris olfactus vaporis, gustus succi, tactus aut solidi corporis. Splendor vero aere est qtenuior,aer vapore,vapor succo, succus solido corpore, igitur gustus & olfactus, visu& auditu, perinde atque illis duobus sensibus tactus, crassiores sunt. Porro olfactum olfactis, stas
esse sensum vaporis,Galenus etiam libro quarto simpli.cap. at demonstrat verbis. Vξ'
245쪽
O, Odorabilium substantia est vaporosa. Ea enim quae a corporibus defluunt ambienti di permixta c deinde per narium inspirationem in cerebrum delata, sensum mouent. O, Recta igitur ratione quaecunque odoratasadem & calida sunt,quod scilicet vaporum ' copia a calore proueniat.Ηaec ille. Plato in Timaeo odorem καπνὸν κοράχλην dest&Ρ mum,aut caliginem Aristoteles, ut capite sexto,libri de differentiis symptomatum diximus,in libro de sensu Sesensibus fumosam exhalationem,seu fumum per calorem avaFo, quid, odorisera resolutum esse ait. um itaque olfactus sit vaporis, x vapor non sit nisi humor extenuatus,vi hoc loco calenus attestatur,euidentissimum est gustu esse eius. dem generis,M ab eo differremon nisi essentiae tenuitate, olfactum.Constat enim is vapore,id est, humore attenuato,gustus vero crassiore succo. Vaporem aute esse humo, rem attenuatum, Aristoteles etiam confirma qui libro primo meteor capite quarto, aquae secretionem vaporem esse scribit. Caeterum quod ad ea quae gustum oblectant attinet,huic ubi secundum naturam se habet, iucundissimi sunt omnes succi dulces lapingues,quod scilicet iliares sint leprobe temperati, adeoque mediocriter calidi, ut libro quarto de simpl.medica. iacui .capite octauo D nono Galenus abundὀmon strauit Qui vero longius a iusto,ac conuenienti temperamento recesserunt,ut amari, acres,salsi,acidi,ti acerbidi omnes molestant.De succorum autem omnium natura copiosissime Galenus in libro quarto de simpli .medica facul. tractauit. Quocirca nonoa es. ἡ ρ ῶε--liber legendus erit,quod scilicet ad dignotione lacultatis materit me
tu laeuIiatibu, dicae,&ad curandi rationem miressit utilis Non est enim quod sine horum libror medico diligi x quarti potissimum,cognitione,qui methodo ac ratione curare velit, quicquam quodcu, i, ut, 1 u laude dignum sit,se praestare posse sibi persuadeat. Ad verbum itaque medicosir distigiiae sapor si iudi libri ediscendi,atque ad unguem tenendi sunt. Non temerὰ autem natura linguae sa-ς λῖς mist ' porum iudicium permisit, utpote quae in hoc ventriculo inseruit, iis nimirum succis delectata,quos ventriculus requirit. Vicissim ventriculus famulatur visceribus Aveni tales appetens succos,quales haec expostulant. Consensus autem huius linguae ac ventriculi, potistima causa est tunica quae illam vestit. Quippe ex dissectione constat, internam ventriculi tunicam continuam esse per omnia & gulae,minguae,&palati,uoris tunicar,ut multis locis suorum anatomicorum librorum D libr. tertio prognost. comm. 52.Galenus etiam confirmat.Delectatur aute lingua variis temporibus, prout
scilicet varid affecta est,aliis atque aliis sibi extrinsecus occurrentibus succis . Accidit etiam nonnunquam ut dulces succos in seipsa contentos sentia qui non sunt nisi pituitae non naturalis species ecunda nimirum, ut libro secundo de differentiis febriucapite sexto Galenus est autor,quam plerique etiam cum screatu expuunt Η c quum . sensibilem habeat dulcedinem meri id dulcis est dicta. Quando autem lingua sanguiunem dulcem ὀ venis suis effusum sentit,tunc perinde patitur,ac si aliquo succo extrinQue olfactu de- secus admoto imbueretur. Atque hactenus degustandi facultate. In olfactus facultaten: ' externorum quidem tum iucundorum,tum eorum quae molestant per omnia iis quae de gustandi facultate dicta sunt, respondent.Non est igitur cur hic denud de iis dicamus. Vapores autem quos olfactus instrumentum in se continet, ubi insuaues 8t molesti sunt,ut ab initio fere huius capitis dictum est, sentit.Suaves autem, Min summai in cundos,perinde atque visu Mauditus, nequaquam.Tenui enim essentia costant deoq; nullum in se validum patiuntur pathema. Accedit quΘd ab iis quς extrinsecus occurrunt, nullum violentum patiuntur pathema,quanto minus ab iis quς intrinsecus sunt. Talius vero & gustus,quanquam ne ipsi quidem vehemens aliquid in se sentiunt ita enim conuertendum eritinon obstante quod Graece legatur μου ὀνδω ὀυHA -cad praecedentia enim referenda sunt haec verba, ad ea nimirum, ubi de iis quae in sensibus sunt aut quae in se sensus habent, locutus est:qudd etiam antiquum secissein, terpretem constat,qui locum hunc ita renidiu Gustus vero & tactus, etsi non magmea quae in ipsis intrinsecus sunt faciant passionem,ea tamen senti uno exiguum tam st
246쪽
aliquod tale pathema interdum patiuntur Gustus quidem, ut dictum est,adulci pituita in lingua contenta,quam Praxagoras & Philotimus,ut lib.2 de differenseb c .c. etiam testatur Galenus,magis proprie, dulcem succu appellauerat. Tactus autem motum in se non raro sentit,quum ad naturam suam redit, iis quae ipsum exasperant Amolestant,vel concoctis, vel difflatione, vel sensili excretione expulsis. Quibus san82: idae Hverbis,Galenus tribus modis tactum quum ad naturalem habitum reuertitur,motum tum reuinitiar, in se quidem sentire innuit. Primum bi ea quae tactum molestant concoquuntur.
Quod iterum,pro duplicis concoctionis ratione,bilariam accidit .Primo quando cru talista 2
da quae dolorem inserunt,tactumque intrinsecus exasperant, anatiuo calore in quali- ctio. tatem animanti semiliarem alterantur. Cruda autem tum sunt, quae citra sanguinem subsistim nec exactiim elaborationem furit adepta SecundΘ,quando ea quae sunt excrementota,necdum a natura superata ita concoquuntur, Si euincuntur, ut subinde expelli possint Cruda itaque hoc modo vocantur,que a natura non sunt evicta, visa sim liba apho.commen .22 monstrauimus. Altero modo tactus motum in se percipit, quando ea quae tactum intrinsecus exasperant discutiuntur, ac per habitum digerunturiid enim Galenus innuere per-voluit Tertio, quando per sensilem aliquam vacuationem,sudorem verbi gratia, aut similemaliqua quod intrinsecus dolorem excitauit,soluitur Quinetiam qui lassitudine laborant, ubi prius molli filicti6e corpus emollitum fuerit, postea quiescunt, euidentem voluptatem sentiunt. Mollis Mollustissio autem Dictio est,quae fit cum oleo a quo omnis adstringendi iacultas abest, ut lib. s. de tuen. sani. p. s.Galenus autor est Haec certe summe conuenit lassatis,ed quod cutem molliat,&relaxet,uti de Galenus.2.eiusdem operis lib. cap. .testatur.Idem etiam accidit,si corpus balneo priusquam quiescat fuerit emollitum.Non autem omni bal
247쪽
ex se fidem Ecitidia sane Donato a Mutiis illi ampulloso ac turgido leguleso respon- Αεhinis nata prax admonendo que suorat quam esset dialectices ignarus,vidite quem la
tum 1 Misisi, si teret principiorum ratio.Verum relicto leguleio,cum ipso Donato paulisper agamus, incitur de missis. is enim etsi fatetur Hippocratis de quiete sententiam recte habere,tamen hac non re-m ctε Se pro dignitate a Galeno esse enarratam contendit.Neque enim,inquit, de omni-n bus lassitudinibus ac fatigationibus veta dicitur, hanc statim a quiete auferri. Siquideae, utcunque de duabus lassitudinibus ensiua nimirum&phlegmonosa,vere assirmetur ,, has a quiete statim austa rigamen de ulcerosa non rectὰ dicetur. In ulcerosa enim quem propter tenuium & acrium excrementorum copiam procreatur intum abest ut pro- D tinus quiete lassitudo tollatur,ut omnin6,Galeno etiam ipso in lib.3.de tuen.sani. tem ste,egeat vel longa quiete, aut ex oleo dulci rictione, Si nonnunquam in aquis medij,, temperamenti mora, accipius ut sesesequeti die denuo exerceat.Vt igitu Inter co
di, pora quae propter bonum saccum,lc ea quae ob prauum succum lassitudi corripiun, lux discrimen faceret, hunc aphorismum monumentis tradidit. Hactenus Donatus. Mira vero haec est Donati illatio .Quomodo enim de corporum discrimine, quae luel bonorum,vel prauorum succora occasione in lassitudine incidunt hoc in loco Hippocrates agere potuit,quum diserte dicat s uirum κmis hoc est, in omni motu corporis,ubi fatigari coeperit Si igitur simpliciter de omni lassitudine loquitur, certe non Quisomolam discernit num ab hac, vel alia causalassiiugo fiat.Atque id quidem rectissime ab eo si planῆ nulla sit Iastitudinis species,cuius quies no sit remedium am quu
omnis lassitudo non hisia vehementiore motu excitetur,spontanea, de qua Hippocrati in citata sententia sermo non est, excepta, quomodo non omnium quies esset remedium,quum constet contraria cotrariorum perpetuo esse remedia ξ Et cur lassititudini vicerota ex motu natae non competeret quies,quum ei conueniat, quae sp tanea diciturZNam ut lib.2 de sympto .causis Galenus etiam attestatur, ea laborantes ne minimum quidem motum tolerare possunt .Atqui dicit Donatus, fateor ulcerosae
lassitudini competere quietem,sed longam deoq; illam non statim aufert.Respodeo, neq; idipsum Hippocrate docere,ut quies statim lassitudine auserat, sed ait, es δι--παυεινωθὼς,ειοπη .i protinus cessare seu quiescere,lassitudine leuat.Vel simpliciter tantiquus couertit interpres,statim quiescere remediu est.In hunc etia modii Nicolaus Regius Calaber illa Hippo. sententia in lib. Gale. de assuetudinibus interpretatus est, inquies mox quiescere remedio est.Statim itaque adverbium, adquiescere, non adhFεU erba, lassitudine leuar,referenda erit.PraetereaA οπιν vox,qua Hippocrates usus est,
Graecis remedium quoj lassitudinem leuat,aut quod ad lassitudines utile est, inmὐ
catino quod statim illas aufert Testis est Paulus Aegineta,qui lib. .cap.I9.in eum mo
ζον-.Quid multat neque Hippocratis,neque Galeni sententia fuit,quietem statim auferre lassitudines,id quod uno loco Galeni demonstrasse satis sit.Is autem est in lib. . a de compo.med.generalium in capite de accipis,ubi in eum scribit modum.Lassitudi- D nes nominant homines affectus e multis,aut vehementibus motibus,corporibus vel D totis,uel partibus magis laborantibus factos.Molesti autem sunt ipsi affectus, potissi- mum iis qui mouentur,vehementiores aute,iam & quiescentibus negotium lacessunt.: Vt hinc omnibus euidentissimum sit,Galenone per somnium quidem in metem venisse,quietem statim,omnem auferre lassitudinem .Recte igitur se habere Hippocratis sententiam,eamque probe a Galeno esse enarratam, iam arbitror nos luculenter admodum demonstrasse,nec posse illam enarrationem, nisi ab eo qui insidiose aliquid fingit,quod fecisse Donatum tum hic umin aliis suis explicationibus nulli non comstat, lumniari. tiam enim futiles, magnoque studio qu sits sint pIer que eiusdem . rationes partim,exiisquet diximus patet, partim ex iis quae alibi,Deo volente, prode mus,latim innotescet.Nec puto virum hunc sane doctissimum, alia de causa in hoc
248쪽
argumenti genere se exercitare voluisse,nisi ut ex tanti viri reprehensione aliquid sibi
laudis compararet.Sed metuo ne pro sperata gloria,multorum sibi acerbissimum con .ciliarit odium. Caeterum quum metipse Donatus parum firmam esse quam finxit rationem animaduertere aliam quaerere coactus est,hanc nimirum Fortε, est,quispiam radicere posset Hippocratem nos admonuisse,ne ultra initium laboris exerceamur,se- racus sola quiete protinus lassitudo non aufertur. Haec ille.Monere quidem Hippocr 1 ditem ne ultra initium lassitudinis exerceamur non admodu repugno, utpote qui alibi etiam doceat,quouis modo plurimum mo uere corpus esse periculosum,omneque numium naturae inimicum: tamen si eousque progressi fuerimus ut nimium nos exercitando lassitudinem incurramus,eam a quiete non leuarbid constanter negamus. In summa, quiescendum a labore est statim ubi lassari incipimus, tamen si accidat ut supra modum exercitando lassati fuerimus,quies certe lassitudinem leuat Atqui no sola, ut Donatus praeter Galeni sententiam suis attexuit verbis, quod plura alia praeter quietem, omnis generis lassitudinum sunt remedia,quae singula lib.3. de tuen. sanita. cap. .Galenus ordine recenset.Huc etiam respexit Galenus in suis commetariis,dum
inquit.Siue membra iam doleant ex multitudine motionum,siue sint fatigata, ut vix πiam agere aliquid possint,statim quiescere lassitudinem leuat.His enim verbis innus vre voluit Galenus, non solum statim esse cessandum ab exercitio ubi quis lassari incipit,sed tum etiam,vbi quis ita lassatur,ut vix subinde aliquid agere possit am hoc quoque in casu quies lassitudinem leuat. Quapropter quum constet Hippocratis testimonio quietem omnem lassitudinem, siue exigua,sive vehemens fuerit, leuare, G leni expositio,quemadmodum Donatus censeGcum Hippocratis verbis nihil pugnat. Optarem itaque ut Donatus a Mutiis aliud sibi scribendi argumentum proposuisset, nec ita leuibus Se nullius momenti rationibus Galeni enarrationem temere labefactare instituisset.Reliqua quae in contextu sequuntur ex se sunt notissima, ideoque prolixiori commentatione non egent,praesertim quum Donati nomine nonnihil ab institito nostro digressi, longiores fuerimus. Hoc Zuntaxat adiiciendum eri Galenum ubi inquit,dicendum vero de omnibus deinceps non loqui de presidiis externis iue ali nis ab hoc suo instituto,sed de iis quae tactum in uniuersumoblectant.
Desectamur autem in huismodi serefingenere, vi simplisiter dicam,dum ad ta
naturalem habitum reuertimur.Contingit vero id nobissemper per contraria ,siquis His prout conuenit, contrariu acceperit. Conuenit autem in omnibus talibus mydeteoniis
stinare eam quae imum me, permiam altersi interueniens nis casesa si non quam praeincipientem, Primitiua exterea 3 e vocant. Id quod Hippocrates nos admonere videtur tum in aliis multis, tum quum ait. . ccidit aureis
ut in distetisne neruorum sine ulceratione, iuuene mediocri corporis habitu, ate is media ri a multaeperfusio, seris reuocaesione essiciat. dor vero haec liberat. A
-pe si quis ista deratius Hiasimodi verba perpenda putabit aliquid eo
rum quae praeter natura unt, ali uando persimilia curari, velata neYuorum di- flentionemo tria lauanoe. Se secusse habet verita perpetui enim omnia ad
naturalem habatum per contraria redeunt, quemadmodum etiam neruorum di-
flentio per calom reuocationem. si itur confertim hocsat, cum voluptate sanatioperficitur Si ve paulatim ensia hau ercipitur, ad naturalem habita reditus. Haud aliter transitus a natura satum eum qui est aper naturam ol
confertim fit, olentus est,eν omnino dolorem excita Si veropaulatim ,senseum
249쪽
latet.Proinde quam sensim in corpore non naturalis assedias increscit, nullam omnino sui sensum excita eius tamen ad naturalem statum redi , ibi cofertin
s non solum ρntitur,sed etiam voluptatem induciti atque hocpotisiimum , ab
iis quae nobis maxime sunt familiaria mi, cui nodi in gustus t dulcia, ino
vitalitassees quail proportione resto ent, vocantur autem odorata. Proprium lium sensis - , πο quid, eximium genitalium partium sensius patitur. propterea quod val quidpatituti dis apraedit mIacultate,in ma culis quidem expultracegenitatGIeminis, in Iaeminis vero,tum hac quidem in liniculis,oe seminariis vasis, tum attractice in toto viπo.Conjunxis enam natura genitalisseminis tum excretiom,tu conceptiora ingentem cupiditatem, simul Or voluptatem. Verum moliata quae ex redundante, ac intin retento semine oritur, paulatim longo temporis tractu increscit.
Proinde licet magnopere infeste ut alibi diximuri vincitare tamen a magnitia ne voluptati qua in venerest.Eius. autem quod mole at expulsio confertim facta,rediim ad naturalem statum celeritati, volvtatis quos magnitudinem ρ-
portione restondentem obtinet.
Quae tactum oblectant hoc loco Galenus docet omnia ea esse, quorum praesidio ad naturalem habitum reuertimur on fit autem reditus ad naturalem habitum nisi per ea,quae iis quae molestiam ac dolorem intulerunt sunt contraria, ut quies moti ni,calidum Bigido. Diligenter autem hic considerandum erit,ut non nisi id quod es--Contra laru co- uenit contrarium deligamus.Tale autem erit id quod primum Si per se,nulloquealio interueniente finis causa existi no id quod primitiuae causae rationem obtinet.QSodu Hippocrates etiam nos sect.ς.apho.2i admonere voluit um inquit. Nonnunqua in ,, distentione neruorum sine ulcere, iuuene mediocris corporis habitu praedito, aestate D media,frigide aquς perfusio caloris reuocatione facit. Calor autem haec sanat.Quisus san8 verbis, Hippocrates duplicem esse sanatae distentionis causam innuit, unam i ternam,calorem nimirum,& alteram externam rigidae perfusionem .Diligenter ita considerandum utra illarum sit contrarium per quod distentio sanatur. Nam contraria contrariorum semper esse remedia oportet Non est autem contrariu per quod
sanatur distentio,causa primitiva seu externa,h c enim non primo,& per se, nulloque his bab s --ε -distentionem sanat,sed potius calor Neque enim aquς frigid per Phestis, distentionem per se sanat,neque finis causa est:sed natiui potius calorisinteruentu, stentione senet. quem ob cutis constrictionem ac desitatem, quam sua frigiditate aqua efficit, auget, distentio ipsa sanatur.atque id quidem duplici ratione.Primὁ,quθd conclusa summa corporis facie,is qui a profundo corporis ascendit calor repercutiatur.Secundo,uθd eius difflatus,propter cutis densitatem,prohibeatur. Atque id quidem Hippocrates iis
verbis: calor .autem haec sanat,breuissime innuere voluit. Reliqua quae ad huius semitenti pleniorem enarrationem spectant, ex commentariis nostris petenda erunt, in ' quibus etiam iusius,quod nihil per similia curatur, a nobis,ut hic etiam Galenusfeci ostensum est Carterum quς lila de reditu ad naturalem statum, A contra a naturali in eum qui est praeter naturam dicuntur, in huius capitis initio ex Platone abunde sunt a nobis explicata.Non est vero silentio pr tereundum quod a Galeno subiicitur,dum Osuales ait.Affectusnon naturalis quum sensim in corpore increscit, nullum omnino sui sensum excitata eius tamen ad naturalem statum reditus, ubi confertim fit,non solum sentitur,sed etiam voluptatem inducit. Haec nanque verba ex diametro pugnare videmtur cum iis γε libro duodecimo theta method.capite septimo stabuntur bi inqui Corpora
250쪽
Corpora non solum quum in non naturalem habita consertim aguntur, esstem,gra ouemque mutationem sentire videntur,sed etiam in ipso ad naturalem statum suum re sedim, nisi eum paulatim accipiant,obiter cruciariHaecille. Quum enim ait, nisi eum is paulatim accipiant, diserte innuit,qudd,si consertim ad naturalem statum redeant, crucientur.Cuius tamen hoc loco contrarium affirmat, nempe quod affectus praeter naturam ad naturalem habitum reditus,non dolorem,sed voluptatem, ac delectationem inducat. ocirca h c duo loca prima lacie manifeste inter se pugnare videtur. Tamen si hare ipsa recte,& accuratius expendas,nihil pugnare deprehedes. Siquidem 462 in lib.u.therap. method.Galenus loquitur de reditu ad naturalem suum statum, qui ciliauo. fit per contraria,Sc nobis minimε familiaria.Id quod abunde docent exempla quibus eo loci Galenus utitur,de iis qui in vehementi frigore iterfecerunt, A quum consertim calefacere se se properarent, dolore circa unguium radices adeo vehementi sunt affe- ut illum ferre non potuerint. Quum itaque ignis refertim calefacta ac violenter irruat,atque adeo nobis contrarius,ac minime familiaris sit, dolorem etiam in reditu ad naturalem statum,inducit.Hoc autem in loco Galenus loquitur de reditu ad naturalem statum,qui fit per ea quae nobis sunt similiaria, atque adeo minime contraria. Quod satis iis testatur verbis: atque hoc potissimum si ab iis quae nobis maxime sunt familiaria,fiat.Is autem ad naturalem statum reditus qui fit per nobis familiaria, euasicosertim fit, voluptatem excitat.Citra enim violentiam sit. Quomodo igitur id quod non violenter irruit, nobisque familiare est,ut sunt dulcia in gustu,odorata in olfactu,
dolorem induceretZquum nulla mutatio alteratiou Galeno etiam lib.12.therap.method.capo.autore,nisi quae confertim fit,&violenta est,dolorem concitet.Quocirca quanquam haec alteratio quae sit per familiaria cosertim incida tamen quia caret violentia,ideo voluptate 8r nequaquam dolorem inducit Atque haec est legitima praedictorum locorum conciliatio.Caeterum genitalium partium sensus,proprium quid Gmstulum pase& eximium patituripropterea quod validissima pr dita sunt facultate, in marib' quidem expultrice genitalis seminis .in sceminis vero expultrice in testiculis,&vasis semi- IdmIlii iurinariis, te attractrice genitalis seminis in utero. Coniunxit autem natura genitalis s minis excretioni,& conceptioni immensam voluptatem,ut scilicet hac ratione genus perpetuo conseruetur, quemadmodum lib.r .de usu par.cap.9.fusitis monstrauit Galenus Verum ut voluptas insita est genitalibus,ob causam iam expositam,partibus in molestia ρος exintus retento semine oritur,paulatim ac multo tempore coaceruatur. Proinde licet magnopere infestet,quum maior sit vitiato semini quam menstruis vis ad inserendam uniuerso corpori noxam,ut lib.6.delabo.locis, cap.s.larios est a Galeno ostensum,tamen a magnitudine voluptatis quq in congressu fit maris cum foemina, molestia haec vincitur Quum vero id quod molestat semen expellitur, quanto celerius reditus ad naturalem statum perscitur,tanid quoque maior voluptas erit.
Siquμm est ut de iis quae ventriculi os, quod cor nominant, et euant
f ramatis disseram s. Sunt enim haec quae ad tactus genus νω Tpertinent. Sane nulla pars est quae ita exa D sentia aut utranque principe artem una secum assiciat, ac os ventriculi. Nominatur
autem consevere nomine non solum no ullis, edetiam medici 'macbu Stomm statvactra,
ehicae nanys modi vocat huiusparti ung=mplomata,quemadmodum mediatam,id est,cordis dolores, quae H, altera eius appellatione nomen sumsorti- ω.Praeterea dissiciles abolitas 'irationes, ' demorsis er epilapsias, et deliria, oe melancholias assen. Itque hac quidem omnia conserestus ratione.