장음표시 사용
332쪽
cilia iis quq sicile concoquuntur primittantur,& si arida humidis antecedant. Cin
tum ubi nos couertimus cotonea mala,Galenus simpliciter μκλα habet. Nam Graecis 'et ιαλὸν simplicite cotoneum malum significat,adeoque illi generis nomenclatura prospecie,idque per excellentiam tuntur Garum autem hic pro muria ea, qua veteres φin olerum conditura usi sunt accipitum. Alias Discoridi liquidum quod aquae modo fluens supernatat, nostasi in piscibus, sed&in animaliuetiam carnibus, i facit,quam ut nodum in scirpo quaerat,difficultatemque pariat, ubi planὰ nulla existit. Omnes enim ventriculi laxiores, calidioresque sanitatis metas excedat, ideoq; ncteaquam sanus victus rationem, sed sibi potius contraria requirunt. Praeterea nemo est qui nesciat imbeeilliori ventriculo,ualentiora cibaria non esse offerenda . Immerito igitur Hali abbatis.i. pract.ca. s. conuellit sententia,ut qui diserte dicat, bene degente corpore,adeoque sano existente ventriculo,ualentiora imbecillioribus, vel,ut ipse loquitur,crassiora tenuibus esse praeponeda. Quis enim imbecillam ventriculi facultatem crassioribus cibis,utpote quos cocoquere no poster,obrueret In sano igitur,& in quo concoctio nondum est manifeste laesa, is ciborum ordo obseruandus erit.Sed ad institutum redeamus.Sexto animal nulla existente in ventriculo noxa haud cocoquit, se propter vitiosum excrementum in ipso ventriculo natum,aut in eum confluens.Il in cibum assumptum una secum corrumpit. Septimo, ob exiguum somnum, qui cibos septimes sumptos,ut infra dicemus,vincere non potest.
Corruptelae aut nidorem referhes,a calidioribus biliosoribus cibis accidis. Iracida vero Uinioribus natura, oe magis pituitosis Similiter in excremens fit. cidas enim corruptelas pariunt, quaepi rosa sunto frioda. Nidorem referente calida oe biliosa. m ipse ventriculus in frigidis morbasiandas
in callidioribus autem nidorem referentes mutationes stacit. Tardas autem con-co Bones crean ea qua quidem Ure corrumpuntur, acultatem tamen seperat,velsomnum.Ubi vero citra corruptelam concoctionis omni nos: priuam,tum sitare oportet ventriculum plane victum esse,vel ab immodica multitudine,quam fa
cultas imbecilla ferre non potuit, aut a vehementi frigore. Q ve in huiusmodi
constitutionibus adeo non concoquit ventriculus,υt ne aurediatur quidem omnino concoctionem Haec agitur tibi eius quoque cruditatis quam vasis accidit ex
empla sunto. Siquidem hanc ad eosdem modos reduces, ad bos etiam eam quae
in tertiast concoctrone, quam totius molas nutritio sequatur: eandem proportione
habente ad venas alimento quod emetriculo in ipsas distribuitur,ad carnes autem,eo quoda venis in ipsas deducitur, quam habent ea quae comeduntur m biabuntur ad ventriculum Haec grur omnia nobis indicauitpraecognitus concoctionis modW.Quum enim huiustmori quandam temperam quae ex quatuor constat elementis,i qua proprietatem corporis ventricula constituit, causam alterationis ciborum essesciaerimus, quod ad hanc rem flarimum confert caldum eis
333쪽
menium,ad inuent em causarum cruditatis quasi manu ductissimus.
Expositis communibus causis symptomatum qu in concoctionis facultate euenisit, nunc proprias explicare aggreditur corruptela seu deprauata concoctione exorsus. Duaeeorruptela. Quum ver8 duae sint corruptelar,una quae nidorem, hoc est,rei tostae Austae odorem
Mi refert itera veta quae acida est.Haec quidem a seigidis natura, A magis pituitosis, illa vero a catulis,& biliosis cibis procreatur.Simili modo in excrementis fit. Quae enim frigida & pituitosa sunt,haec acidas corruptelas pariunt. uae veris calida & bilioli,nitidorosas. Nam itidem etiam in morbis vetriculi accidere solet, calidi enim nidorem
dis eorieo- reserenim rigidi ver8 acidas efficiunt mutationes Caeterim tardae concoctionis cinctionis causae. is sunt , quae quidem aegr8 in ventriculo corrumpuntur. Haec enim quum facultatem
concoctricem superent,te itidem somnum,qui non parum,ut dictum est, concoctionem iuua accidit ut longiori tempore onec in qualitate animanti familiarem per erectivis duae mutentur, illis opus sit. Cruditatis verδ quae citra corruptelam accidit, adsiquemuis. omnimodae concoctionis priuationis uae sunt causae.Vna,immodica cibi quantitas, quam imbecilla facultas vincere non potest. Altera vehemens ventriculi frigus. In iis enim duabus coustitutionibus d est,imbecillitate,& frigore ventriculi, is prorsus co- coquere cibum non tentat.Iam eius etiam quae in vasis, & in uniuersa corporis mole accidit cruditatis exempla dicta sunt. Nam ut tria sunt cruditatis ventriculi sympto-- eoneostim malum genera,ita etia totidem sunt eius quae invasis,&toto corpore consistit Tres enim esse concoctiones constat, nam quae fit in ventriculo,alteram,quae in vasis,te
tiam quae in mole totius corporis, ut copiosius lib. 3. de naturalib. secul. te in fine lubri quarti de tuen. sani. Galenus testatur Quare hic subiicit Galenus.Cruditatesqus invenis Muniuersi corporis habitu sunt ad eosdem modos, nepe ad priuationem concoctionis, imbecillitatem,& corruptela,vt in sequentibus latius ostedetur, reducEtur. Aldinu, eodeae Emendandus igitur hoc loco AIdinus codex erit,ut quino rectὰ προς έκα-ρ legit pros cadaui . ἐκ-ους. Cur autem ad eosde modos sint reducend ,Galenus hanc esse caussam inquit. Quippe quam proportionem ea quae comeduntur & bibutur ad ventriculumhabet, eandem etiam obtinet ad id quod ex ventriculo in ipsas distribuitur alimentum, Aad carnes quod ex venis ad ipsas deducitur.Vt enim ciborum ac potionum quae inmgeruntur diuersa, pro ratione paulo antὰ exposita , symptomata in ventriculo generant, ita etiam ea quae ex uentriculo dedacuntur in venas, & quae ex venis in molem totius corporis. QSocirca si ventriculus ob laesam in eo alteratricem
facultatem,vel externum quempiam errorem a sua actione cessauerit, ut crudus m neat propterea cibus,utque is qui ad vasa crudus mittitur succus,illaboratus permaneat uti, eonebaso necesse est.Qu9d si verd vasa succos non probὰ concoxerint,nec partes corporis,sibi estinus errorem transmissum alimentum conficere poterunt Natura siquidem ita comparatum est,ut Σφήμφ hδμd quae sese excipiunt concoctiones,posterior priorem edare minime valea quem
admodum in fine libri quarti de tuen.sani. Galenus pulchrὰ admodum in hunc scri-
η bens modum confirmat.Ergo,inquit, siue panis non satis est coctus,sive caro, legumenve intra modum elixu,fieri nequit vi h c vetriculus probe cocoquat. Eade veris' ratione se habent D quae in ventriculo male sunt consecta ad secundam concoctionc ' quae agitur in venis, qua malὰ praeparati cibi ad concoctionem quae fit in ventriculo. Quinetiam quae in venis male sunt cococta, sic se habet ad concoctione quae agitur ' in carne,quemadmodum se habebant cibi, ad ea quae Bin ventriculo, te quae ex hoc' subeuntia,ad eam quae fit in venis. Ergo nec ventriculus externa quaesumpsit exacte V c5coquit,nec venet hcc quae a vetriculo excipi ut: sed nec carnes quae ex venis,ubi pro- be antea non sunt confecta.Haec ille Praedicta autem omnia,concoctionis modus, ut initio huius capitis est commemo ratum,nobis indicat Si enim sciuerimus causam alterationis ciborum non esse nisi quandam temperiem quae exquatuor elementis co-
334쪽
stat Si quae proprietatem corporis ventriculi constituit, e quod ad hanc rem,nempeditatis inuenire. QSaecunque enim hanc temperiem turbant, adeoque proprietatem substantiae,quam propria quaedam actio consequitur,laedunt, haec auditatem parisit.
no lum in cruditatilis, sed etiam in omni tomatum genere,
unum quidem veluti abolitis,autpriuatio actionis, aut quomodolibet nominare nibus eruditatia
volueris,aetreum autem velutiimperfecta, deficiens actio, tertium veropra- ti heu, ua, erranea.In ventriculo igitur,ceupaulo ante est dictu retuam actionis est, quari neminimu quide cibi alteratur. Cococtio aute deficies in tarda cococtione comiscutit erranea,in corruptelis.Invenis autem priuatio actionis
est, qui; humores omnino sunt crudi. Deficies vera actio, ubis i Asiunt. Emronea aure, quu vitiosi e ferint Haud aliter in uniuerso animalis habita, quae velutipriuatis est,in crudis qui ibide humoribus consistit. Quae vero veluti defcies, semicoctis.Deprauata aute,in vitiosis humoribus. hmusi di vitians humoribus generatur erras elata, iam, garris phagedaenae,carbunculi,herpetes, aba eius generis. In nutrieri vera ae ne,priuatio quaeda assionis atrophia est.
Deficies aut nutritis,gracilitag.Deprauata in leucis, elephanasi nominata co
miti Causae vera omnisi tam quae dictasun Impremattheius generis sunt cu
i s quapriusdeventriculo sunt dictae. aliae adfaciatatis imbecillitat aliae ad alimeti uitirim tertiae adstudia, s ea quae extrinsecus accidunt animati res ratur,id, eade illis ratione. Facultatis quidem imbecillitates quapropriae unt, metiaria artium imbecillitatem,quae Nero nonpropriae instrumentales morbos comitatur Alimeti aute in vitia, redundantia , m qualitatem humoram diducuntur.Nam sectu arbitror oesudiorum,oe eorum quae exmn secus occurrili errores,infraeposterum ordinem, oe intempestiuam quandam assumptionem.
Studia υπὸ voco nunc equitationem, secutionem,uenere balnea, deambulationes, nauigationes, venationes, m in summa omnia in quibus aliquid corpore
Tria esse in omnibus tum ventriculi tum vasorum,tum totius corporis molis cruditatibus symptomatum genςra hoc loco Galenus monstrat, adeoque quodsupra dixit obscurius, ad eosdem modos cruditates vasorum,& totius corporis, ad quos ventriculi reduci,nunc planius explicat. Vnum,abolitio seu priuatio actionis. Alteruimperfecta & deficiens, seu imbecilla actio Tertium, praua Merronea actio. Haec subinde ad omnes tres concoctiones in cotextu accommodat ita perspicu8 Galenus, ut explicatioue nulla sit opus, praesertim quum eorum quae ante: diga sunt veluti summa aut epilogum contineant. Quum autem crudorum Se semicochorum hic fiat mentio humorum,animaduertendum erit crudos humores non esse nisi eos qui alterationem nullam in venis perpessi sunt.Semicoctos autem, qui ex dimidio, ut libro quarto de cfudi humore tuenda sanitate capite quarto testis est Galenus, ad exactum sanguinem peruenerunt. Quod vero ex vitiosis humoribus generenture sipelata,cancri,gangraenae,stidν-nus alia quς hic nominatim recensentur mala nihil mirum Quum enim propter sua prauitatem praedicti humores naturae usui esse non possint, expultrix sane iacultas iisse exonerare cupiens,ad extimam corporis superficie, ceu nutritioni inutiles expellit
335쪽
adeoque praedicta mala comitantur, te quibus iam lape in iis libris, A sibi diximus.
Causae sympto- Caeterum causae symptomatum quae in vasorum,& totius corporis molis cruditatibus eueniunt, eiusdem cum iis quae ventriculo accidunt sunt generis.Quappe aliquae hora poti, molis eruo causae ad facultatis alteratricis imbecillitatem,nonnullae ad vitiosum alimentum liae ditati accidui. studia vitae,& ea quae extrinsectas occurrunt,eadem illis,quae ventriculi creant
Proysiae tabe eit symptomata,ratione reseruntur.Facultatis enim imbecillitates quae propriae sunt, si-litates. milarium partium intemperiem sequuntur.Propri vero sunt imbecillitates,qu fiunt ubi propria facultatis substantia quam quatuor elementorum temperatura, Ut priest comprehensum constituit, labefactatur Se laeditur. Non laedit vero hanc ipsam nisi intemperies.Imbecillitates autem quae non sunt propriae, id est, quae sunt propriasDcultatis substantia non isse, instrumentales sequuntur morbos,qui proprie loquendo, Lilmebili dua. ut dictum antea est,facultatis actiones non laedunt,sed impediunt duntaxat.Porro Dbus de eausis est limentum ipsum duabus de causis est vitiosum,aut quia copiosius iusto est, aut praua ''φ' aliqua qualitate praeditum.Studiorum autem,&eorum ρος extrinsecus occurrunt vutia et errores accidunt itidem duabus de causis, vel quia praepostero ordine adhibentur, vel quia intepestiue iis utimur.Vt si exercitiis a cibis, aut manὰ anteaquam prior L E Soh5 14.ὰ dpscenderit Vr mur,aut si statim a cibo aliquid meditemur,legamus,scribamus, b ,hὸum. aut commentemur.Proinde rectissimῆ Cornelius Celsus libro primo,capite secundo, studia. Eortatur, a cibo non esse lucubrandum . Porro studia diximus, quae Galenus Dalii Gisci appellant,per ea intelligentes vivendi ratione, vel genus,institot pnemve uir ,hoc est,artem quam quisque exercet,ut ex Galeni verbis fit manifestis
Gener, Iotii, ' Oponet autem medicu nonsolum ImptamMaagnoscere, oe generationem
, i πά I-i'uenire sed oe generationis modum, ut inter disserentias essectricium
c cognosce W - caiisaram collocetur Neque enim illud tantum n e conuenit, num ventriculus
msel omnino concoxerat, sed etiam quamobrem id acciderit, a n ob vehementem escemicis facultatis imbecillitarem, an ab immodicam copiam, an obpraui*mam aliquam ciboram qualitatem. Quod enim ex cibis oritur di tomasisse emendatur.Quod vero propter extremum facultatis caseum m irenteriam,aut a- tuam intercutem tympanianumitur In venis quoque ibiter, non solum θη-guscationis rationem considerare oportet ,sed etiam qua de causa euentat, utrum ob sangui coacultatis imbecallitatem: nec enim in te ita nominabitari. an ob multitudinem crudorum fiodorumque succorum, qui ex ventriculo distri'
hvisitur.Siquidem hoc facile sanar Orest Ilud in aquam intercutem transit. M
eundem modum in carne se sine propter crudor humore quia morbis immodice satiantur, atulenti, toto corporis habitura idi redduntur. Propter imbecillitatem vero facultatis,anasarca vocata b drope corripiuntur.
Non satis esse Galenus hoc loco docet,ut sola symptomata medicus agnoscat pBModus genera- rumque generationem inueniat,sed ut etiam modum generationis sciat,ut scilicet sietioni fy p 0r is in effectricium causarum differetia obtineat, vel in quo loco, A numero cast zὸ G. saxum effectricium habeatur,intelligat.Verbi gratia,non satis est nosse,num venescuIn prima eoico lus nihil concoxerit, sed scire etiam oportet,propter quam causam haud concoquatuan videlicet propter vehementem ficultatis concoctricis,cibum alterare nequeuntis, imbecillitatem ut immodicam copiam,aut ob prauam aliquam cibi qualitatem. Has
enim omnes causas procreare posse cruditatem diximus. Atque praedictae causae hoc potissi
336쪽
potissimum nomine sunt medico cognoscenda ut hinc veram medendi rationem sibi comparet.Siquidem symptoma quod ex cibis oritur multis Se prauis, facile cor mgitur, si copiam A corruptelam vel vomitu,vel alui sebductione ademeris,M subinde minus quam antea ciborum exhibueris. Symploma vero quod propter summums
cultatis casum accidit,in liente iam,aut aquam intercutem tympaniam vocata, transit.Insignis enim Egiditas ventriculi, concoctricem eius facultatem summe imbecillam reddit, ut ne minimum quidem cibum est erare possit. Proinde accidit ut cibi ea qua assumpti sunt forma per aluum deiiciantur. Eandem etiam ventriculi imbecilli talem etympania consequitur,propterea quddin consensum ducatur iecur. Pati instera ratione inaltera conco mone,quaestin iecore Sc venis,non solum sanguinis frustra' tionem crinsiderare conuenit,sed etiam qua de causa accidat,num scilicet ob sangui scae facultati quae iecori est indita, ζ ab eo venis communicatur, imbecillitatem, an . ob crudorum frigidorumque succorum, qui ex ventriculo in iecur& venas sunt di stributi, multitudinem eueniat.Hoc enim facile sanatur, si medicus tantum curet ut ιventriculi vitium emendetur,conuenienti vacuatione,& calefactionibus crebris,quae frigidam intemperiem abigere possunt.Ηis enim peractis medicus cavebit, ne subinis de ventriculus crudos,&fiigidos procreet succos,ulud yero, imbecillitas scilicet sanguificae facultatis,in aquam intercutem asciten vocatam,ut omnibus liquet, transire solet. Similiter in tertia concoction quae in carne vel totius corporis habitu st, eueni- In intia. resolent symptomata.Nam qui ex morbo li rati iam conualuerunt, si statim se immodice satiant,crudorum sibi humorum copiam conciliant, quod facultas adhuc a morbo imbecilla,tantam ciborum multitudinem concoquem nequeat. Quapropter flatulenti,M toto corporis habitu turgidi reddutur,id est,malocorporis habitu, quam Graeci κα Οἱι ' nominat orripictur:hos enim per υ βαλέον hoc loco Galenus intelligit.Propter imbecillitate vero facultatis in carne alteratricis, aqua intercute anasa leno dicantur. ca appellat s uniuerses corporis carnes ocupet,ut alibi copiosius dixi ,generatur.
Caeterm omnes intemperies, i marea fuerim, facultatem deiiciunt. Verum
qua ex frigore riincente constant παapathemata es me consueuerum. νε ζ ,. 'l'
uero ex calido,contraria.Eodem modo se in iniqua oppositise ac coniugatione, x xlauri lsatuere oportet. Omnibus autem,ri dictum est,commune est,rim irint maxima a naturali constitatione mutatio Si enim in cibos mediocres,Gr consuetos nihil omnino egit vetricula maxima j sinteperies indicatariorumsipropter exu perantem calorem ei inmodi pwiὸ accida protinus cibi corrumpuntur. Communiter pratim corruptela,nidorem refert.Privatim vero quilibet citas proseua na- Co Flesa tura. γῆ enim quum corrumantu Uirus,aut caenti η crudospisces,aut ex
plicatu dissicilem,m alienam putredinem olent.Nullum enim eduliumvehem ire calefactu'eputredin emanere potest. Confestim vero quisic assecti sunt immodicesinunt,atq; interdi; tenuibus er paruis hecticis febribus corripiatur;
aute propter immodicustius omnino abolitur ciborum concoctio, nessinu neq; febricitant,atque ipsorum ciborum exactas qualitates percipiunt, siue ructare, siue vomcire velint. d exigua quaepiam ipserum in concoctionesit actio, ac ciborum natura vel me temperamni,vela idioriS fuerit,acidi ructus excit buntur.Si veri calidioresuerint temperamento, aut natura etiam famosi, vapor odiritu ventriculas impletur vi in eiusmodi intemperie ventriculus breui tibi nis humiditate autem c siccitate taeo intemperatus, ve actionem suam
337쪽
DE SUMPTO MATUM CAVI Isamittat,nunquam nasi urimo tempore fieri ulmi ius potest Et oportet pudem humiditatem praecesiste aquam inter cutem siccitatem vero,vel senectutem, vel maramum. dbui modi differentiarum explicatio alterius e veris.
Othnes intemperies, si vehementes fuerint, deiicere facultatem hoc in loco Galli- , Π monstrat. Atque eas quidem quae ex vincente frigore constant, stigida pathsmata: Suero quae ex vincente calido constant, contraria prioribus, id est, calida pDa themata, efficere ait. Ad eudem modum in altera oppositione ac coniugatione statuendum erit Si enim intemperies humida fuerit, humida procreabit pathemata . Sino sicca, talia quoque excitabit pathemata. Caeterum omnes intemper ies ea in reco lati municant, quod in iis maxima,ab ea quae secundum naturam est constitutione,fimatatio.Vt nihil mirum si easdem viresdeiicere, quippe naturae siue substantiae virium qua ut libro undecimo therapeuticae methodi, capite primo,autor est Galenus,exspiritu,carnosa specie,&solidis constat, symmetriam rurbant, & a iusto temperameto recedere cogunt Hinc est quod in maxima ventriculi intemperie, hoc est, frigida, actio eius cococtrix prorsus pereat adeo utetia in cibos mediocri quatitate sumpto disticosuetos nihil omnino agat. In calidissima autem ventriculi inteperie, mox cibi cor-j rumpuntur,oc in alienam qualitatem mutantur. Qine sane ciborum corruptela, communiter nidorem referre solet.Privatim tamen quivis cibus corrupilis pro sua natura odorem exhibet Alius enim ubi corrumpitur virulentiam siue foetorem: id enim βρωμος significat raut coenulutumve olet. Alius crudorum piscium,aut putredinis cuiusdam explicatu dissicilis Si alienae odorem refert. Nullus enim est cibus, quin vehementer calefactus putrescat.Omnia enim quae putrefiunt,Galeno etiam libro quarto. therapeuticae methodi,capite quinto attestat a calido externo te humido sic assiciuatur Qui vero calidiore ventriculi intemperie laborant, ij confestim immodica Miuguntur siti .propter causam in superioribus abunde expositam, & tenuibus Si exiguis heaicis,id est, quae aegre discuti polsint ebribus cor ipiuntur. Febres autem ισι καρ. esse quaeae rὰ discutiuntur,ut contra r 'τικας quς facile, Galenus libro octauo thera- peuticae methodi,capite primo testatur. Nihil autem mirum febres has a calidaventriticuli intemperie natas aegre discuti,utpote calore praeter naturam ventriculi iam corpus occupante. Qui autem stigidissimi ventriculi intemperie afficiuntur, illi neque . tiunt,neq; febricitant, propterea quod iis malis frigiditas ex diametro pugnet:& ipsorum ciborum,utpote qui ne minimam quidem alterationem cococtionemve,quum h c prorsus per hanc intemperie aboleatur,senserunt,exactas qualitates siue ructet, siue vomant percipiunt. Quod si tamen siqua ex parte cibi alterentur 9 c coquam tu quod accidit si no summe frigida fuerit in temperies, Si ciborsi natura medii sit toperamenti,aut frigidioris,acidi ructus excitabutitur. Imperfectas aute concoctiones e. - ventriculi stigiditate prouenientes acidos efficere ructus Galenus sect.6.apho .c5m.i. co- copiositis ostedit . ut lilaetia perspicuu fiat, eos tota errare via,qui malu hoc quod Ger. manis Der Sol appellatur, Gr coruoἱυρεγιυμ, esse estni,quu potius sit, id quod Galenus lib.8. de copo medic.localiu cap.I. VH GF : ςομάρου, hoc est ardore stomachi, nominat,queadmoduidipsum diffus8 admodu sectione. s. aphorism. commentario tricesimotertio demostrauimus Si vero cibi calidioris fuerint temperamenti,aut natura fiatuosi, vaporoso spiritu vetriculus impletur,ut capite septimo copiosius ostendemus Atque in calidam &fiigidam intemperiem breui labitur ventriculus trium in humiditate S siccitate eξ intemperiei perueniat ut actionem suam amittat,noni si multo tempore fieri potest:quod scilicet priores duae qualitates omnium maximesnt effectrices,posteriores vero nequaquam. Tamὼ enim prioribus minus sunt efficaces,ut nonnulli has ipsas planὰ passeiuas dixerint. Quare si tantam contrahere debet
338쪽
ventriculus humiditatem,aut siccitatem,ut hinc suam perdat actionem, necessie est ut illam aqua intercutem praeceda hanc vero senectus,vel marasmus. Qua de re plura libro septimo therapeuticae methodi,capite sexto, ὀζ cap. s.le sexto libri de marasmo Galenus scribit
Vnc ad retentrice acultatem veniendum est. Nam in hac υ prima θmprematum differentia tripli ea aut ommno non comple- ratissmplomata fient vel debiliter,uel deprauate. itur quum nabi enitus,aut δε- I biliter complectitur,in ali nec fluctuationes comitantur. IV trones quidem ubi citi tu sunt, Gr ventriculus non admodum I iam αμ sit Fluctuationes vero,quam nihil in ipso cotinetur, quod inflatum conuerti possis,aut vehementer res eramsfuerit Puppe huius modi affectus nullum vapo
rem gignere sedet. Constat autem quod me potione in ventriculo fluctuatio haud
fat.QMd extreme infirmas sit ventricula norbus in causic est: abus quidem ut
similaris ventriculi alius ero ut infrumentatu. De motibus autem in eo depra
uatis, quod aliqui vel tremuli vel palpitantes,vel tanquam concussorij, vel conuulso'sint, prius in libro de Omprematum disserentia dictum est. Qualis vero unusquisque dictorum momum sim quae unius cum ue ipsorum Ualroxi
Absolutis quit in concoctrice facultate eueniunt symptomatis,& eorundem causis, bolita ecunduta capite quarto libri de symptomatuni differentiis latas est monstratum. Copus hunc talocum ita conuertit,quasi Galenus contra innueret inflationem Si fluctuationem, a- tio Iur. bolita aut debilis retentionis esse causam, at minus rect8, quum in Graeco planὰ sit ακολουθοῦσι Quare occasionem dedit Valleriolae , vi in duobus locis, quae sibi pugnare,seductus peruersa versione,putauit,conciliandis plurimum sudarit, at temer8, quunulla prorsus in iis si nisi interpretis errore, inducta pugnantia. Per fluctuationem kμμμ autem,ut loco iam citato quoque dictum est,Galenus inordinatum,St errantem, va- gumve cibi in ventriculo,instar fluctuum in mari excitatorum motu intelligit. Haec excitatur, quando nihil quod in flatum verti potest in ventriculo continetur, aut ubi ventriculus vehementer fuerit restigeratus. Nam vehemens ventriculi restigeratio nullum flatum,ut insea,capite nimirum septimo,latius dicemus,gignere potest.Ad generationem autem fluctuationis,potio etiam accedat necesse est, sine qua fluctuatio fieri nequit. Inflationes contra, ubi cibi flatuosi sunt,et ventriculus no admodum rigidus fueri oriuntur Quod autem ventriculus extreme imbecillus sit: morbus in causa est,quorum alius ut similaris particulae ventriculi est veluti intemperies,alius ut i strumentalis,ut tumores praeter naturam,phlegmone, vel erysipelas. Hinc est quod capite quarto libri de symptomatum differentiis,de ventriculo,ut est pars inhument lis, in quinto verὼ t est pars similaris, te ut nutriripostulat, tractauerit. De motibus seu retentionibus ventriculi deprauatis, capite quarto libri de symptomatum disi rentia abunde dictum est. Sunt vero praecipui quatuor, tremulus scilicet, palpitans, concussorius,& conuulsorius.Cuiusmodi autem quisque horum motuum sit, te quae
339쪽
singulorum causa,in eo qui praecedit libro secundo de symptomatum causifeste o. situm. In praesentia vero satis sit hoc dixisse, ventriculi motus deprauatos esse, qui liorsum quam pro naturae modo fiunt,ubi scilicet in retinendo A complectendo tabo tremi vel palpitat et concutitur ac inaequali motu agitatur,vel conuellitur.Η rum enim nihil fit, ubi ventriculus cibum probe continet.
Nunc verὸ tantum etiara adiiciendum erit, quod tum morbi,tum θ ta retentricis m excretricis facultatis miseentur, ut vel si veluti couulporinmotu qua infingultu accidit.Neque enim exquisite conuulso est,ut quae olla masculis me tqui neque ventriculus ipse . neque ein cogam musculin est. Veluti autem conuulso quadam ambarum commune quoddam Omploma s: retentricis quidem,quod ventriculas quam Multit, praue, non ecantam naturam cibos comple titur:expultricisvero, qho praecipue eius de auatus ille motu3 est, dum aliquid eorum quae molestasuntpropulsare conatur.
Quod tam expultricis quam excretricis facultatis tum morbi tum symptomata misceantur,singultus exemplo,Galenus ostendit.Per singultum enim,qui veluti conuulsorius quidam est ventriculi motus, neque retentrix prob8 suo fungitur munere , ebquod cibum conuulsorio quodam modo retineat:neque expultrix, ut quae non in te singultu, exqui pore,neque per conuenientia loca, expellat. Neque temere dictum est singultum esse
si te loquedo no veluti conuulsorium quendam motum,neque enim exquisite loquendo,singultus -
ςstςφῆψv est,ut quae in solis musculis fiat,atqui neque ventriculus ipse,neque eius collum musculus est,igitur in iis conuulsio fieri haud potest.Non esse autem singultum comuulsionem,sectione etiam sexta aphorism. commentario tricesimonono Galenus in D hunc modum scribens innuit.Singultus vero concedatur conuulsio ventriculi nomi in nari,melius autem suerit non conuulsionem appellare,sed quendam motum eiusdem cum vomitu generis,intentum autem,es illo vehementiorem. Haec ille. Curautem cohrisulcbi L uulsionem,nonnulli dixerint,sectione septima aphorism.commentario tertio Gai nulli, dictus siti nus ita scribens monstrat.Conuulsionem autem quidam ideo nominauerunt, quod quale malum conuulsio est musculis, tale singultus sit ventriculo. Vt enim percon-D uulsionem, musculi praeter voluntatem contrahuntur, ita ventriculus per singultum
Qua de re nonnihil etiam cap. secundo proximi libri,&in nostris in citatas iam Hippocratis exaphorismis sententias commentariis,diximus.
Vomentibus & Non est autem idem motus, quia neque etiam idem a fetas, vomentibus,2 ἡ 'ta, singultientibus.In vomitionibus enim ea quae in amplo sum ventriculi statio: inissa.r -vero ea quam ventriculi corpore junt, cernunt,si liscilicet tum aDctu tum motu,qualem in iis qui ob intemperiem tussiunt fieri ostendimus,omni basQui singultupo ventriculapartibus, id quod molestat exprimentibus. Hanc ob causam quibus Fuisti I ventriculus mrigeratusi est, hoc θ tomaeueni nitidem iss qui per conferam deuorarunt, aut calidum scirinde aliquod medicamentum,deinde calidam suem biberuntpotionem. Atque eo magu visingultiant ipsis acidit, ubipiper in tenues
exquisitepartes fuerit redactum, quippe idipsum altius in ventriculi co Myubingreditur ic reliquis omnibus quae refrigerant m caisfaciunt, si in ventriculi corpμ penetriant singultus succedit, qui primum quide expultrici acultatis
motus quida est deprauatus: deinde vero retetrica , amplexatriciue nominata.
340쪽
Quod vomentibus ac singultientibus non idem sit motus,neque etiam idem affectus, adeoque quomodo inter se ij duo motus differant ,hoc loco Galenus monstrat. In VO Qeβmodo mota mitionibus enim qua in capacitate sunt ventriculi laborantes excernunt: in singultu vero ea quae in ventriculi sunt coVore. Od etiam sectione sexta apho. comme. 39. ἴδε in. 'Galenus iis innuit verbis.In vomitibus ea tantum ventriculus appetit expellere, quae in eius latiori spatio continentur.In singultibus autem,& ea quae sunt in ipsius corpo ,. re penitiora Quem quidem locum ideo citandum esse duxi, quod cum praesenti j ,, ne quadret,adeoque illi nonnihil lucis afferat: A ut hunc esse tam in Graecis,quam Latinis codicibus deprauatum,intelligeret studiosi. Aldinus enim codex falsὰ legit a fis θια pro σὼμα. Quem subinde errorem secuti interpretes,in ipsius ore conuerterunt, quum tamen vertendum erat,vt praesens locus euidenter conuinci in ipsius corpore. Rccedit etiam ratio ipsa,quae satis ostendit, ea quae in amplo ventriculi spatio,& ore eius continentur non singultu,sed vomitu potius reiici: Neque enim tam intento ad eorundem expulsionem opus est motu,qualis est singultus, sed sufficit is qui in vomita Fimilis est in sintu fit.Similis itaque est in singultu motus,& affectus, qualem in iis qui ob intemperie tu, tussiunt,fieri capite quarto proximi libri demonstrauimus. Nam ut affectus qui tuL in iis qui prodi sim excitat propriam instrumentorum respirationi seruientium substantiam occupat,ita ille qui singultum mouet, ventriculi. Praeterea ut tussis est motus quo omnes instrumentorum respirationi famulantium partes a se quod moIestum est excutiunt: ita etiam singultus motus est ventriculi quo omnes eius partes id quod illas infestat, exprimui .Proinde huiusmodi symptoma iis quibus vetriculus est persei geratus,quod in pueris saepenumero videmus, qui refrigerati confestim singultire incipiunt,accidit. Item iis, qui piper consertim sumpserunt, aut simile aliquod medicamenin m calidum
deuorarunt,ac dein calidam superbiberunt potionem. Cuius rei causam reddit Gale- Cur si qui ρῖνε nus sectione sexta,aphorism commentario tricesimo nono,in eum scribens modum, οὐ serum tum Si solum,inquit,quid acre,veluti piper,deglutierint, siue ca melle, siue aliquo alio,po ditas iu=E S stea vinum biberint aqua calida temperatum,statim singultiunt, calore quidem posuS berunt potione, piper ad interiora deuehente, eius vero acrimo a ventriculum molestante. Vnde conatur motu violentiore rem infestantem expellere .Hactenus Galenus. Caetera quae in contextu sunt,satis plana esse censemus,& partim prius etiam explicata.
Similiter nassea quoque, vomitin expultricis facultatis deprauati motus
sunt, ut ea qga ventricula os infe ant, quam celerrimepergulam vacuetur. Si- tu, henteria'
mordaci, vel grauantesic molestitur, t hanc confestim expellere cupiat. Quum deprauati mo- vero duo sint ventricula ora,supernum quidem angula, infernum autem ad ian
torem ad quodcunque horti id quod in sat verrat, eo ad expulsione utitur Omdsi vero interdum uniuerso ventriculo ei inmodi assectus contingat, utrisque simul
utitur oris veluti in choleris.
Nauseam, vomitum teteriam, Secholeram expultricis facultatis deprauatos esse motus,adeoque symptoma ventriculi,hoc loco Galenus ostendit Nausea enim irritus est expultricis facultatis motus Nam et siqn ea excrementum quod in ore ventriculi limret elicere facultas unice conetur iustratur tamen suo fine, nec id quod erat aggressa
perficit, ed quod humor in ventriculi ore hqres, expultrici iacultati haud pareat. In vovomitu autem id quod ori ventriculi molestum fuit , celerrime per gulam vacuatur,