장음표시 사용
351쪽
mentum est quod anatura nostra vincitur,&alteratur Si igitur vincitur M alteratur, non est cur corpus nostrum vincere,alterare,& mutare possit. Verum qui huic rati
ni acquiescunt,nihil quod rectum sit,neque de mutatione quae in animalibus, neque de ea etiam quae in stirpibus fit dicere possvn sed dubitant plane de iis rebus quae omnibus liquido apparent Quod ad animalia spectar badῆ est ab Aristoteleloco past
a n rum transmutatipne id Dioscqrides lib. i.&pli-DMRxa niuslib.I3. cap. 9. aliique multi prodiderunt, quod persica quae in P side ipsis erat, transsata in Aegyptum,exitiosam suam naturam mutauit, fructumq; qui edendo fuit, yrbdiuxit.Vites praeterea in Asia natas,quia locum xx,utarunt iuςrlum reddidisse vinum ebnstat.Denique qui de re rustica& herbaria scripserunt herbas transportatas ex aliis in alia i qm,saepe etiam nainori quam duorum stadjqrum interuallo, multis mo- .e Ioeo in Aiterari tradunt.Sua enim cuique foco ac regioni dos attributa,sua soli natura,pe-ppi 40' cessarisque coeli facies .Hinc fit ut uno in loco herbae eiusdem etiam speciei candidos, inesto vero purpureos ut alterius coloris flores producant, Oportet igitur eos qui a-. Ihentum esse nomen victi,alterati,& nutriti dixerunt , aliquid ςtiam de leuces gene- ratione disseruisse,ut saltem hinc in erroris sui agnitionem venissent. Nam leuces, vel caro quae alitur, vel alimenti prauitas causa est. Atqui non alimentum, ita enim ipsivblunt igitur caro. Quaerendum itaque est quid ii ipsa patiatur , cur alimentum in uniuersum sibi nφn assimilet ecesse autem eli ut huius vitii naturam hoc est, sicub tarcem quae assimilare non potest,causam esse respondeant. Nanqua vero probabile videtur id quod respodent, tamen melius est ut causaes leuces alimento abscribamus, quemadmodum paulo supra est ostensum.
8 et ALicet vero eius quod alitur munus sit alimentum sibi aftmilare, alimenti aute
sedos sit assimilara m mutari,no tamenprapterea ad quodpamur vicissim ali
baetis tramam est in Mutationibus de is non nosi solamiostendimus, uerumniam ex bsopbis qui omnium naturae actionum mpathematumgrauissimi interpretes fuerunt. paret enim omma,tametsi multo iis quibus occurrasiunt valentiora,
aliquid quo ensupercipitur ac manifestum sit pati. Et si non aὸ primu m occum um emporis tamen progressu Iamferrum quod adsecandum efficacismum es,
ubi carnem mollissimam secat, obtunditur. durissimu3 lapis, a gutta plurimo tempore ictu canitatem quandam cotrabit. vero de iis quae interse mixta
sunt dicere conuenta omnes norunt.Siue enim in amphora aquaestructis, frigida
cys leniniichahquod mixtum ex ambobus est, nonsolam corylen victam esse δε- clarat ed etiam vincenti athostaue quis contra in amphora figidae, cotulentaria resecerit incetur quidem Ite, patietur tamen pusillum quid c iam ' plora.Uerum,ut antea quoque daximus,non Mitui in hoc opere rota eaduem
sirios,neque 'ermonem protrahere stia quoad riss feri potest quam celerrime do
cere. itur leuce maximus aeteratricu facultatis error est. Exigua vero alis compluressunt, arne in humiditat siccitate, rigiditate, calore immutata.
Rationem eprum hocloco refellit Galenus, qui nutrimentum oesie nomen victi, adeoque carnem immutare non posse affirmant Quanquam enim eius quod nutritur ossicium ac opus sit , ut alimentum sibi assimilet, alimenti vero pathos, ut assimiletur 9 immutetur: hoc est , et sic pus quod alitur nutrimentum vincat, nutri, mentum vero a calore eius corporis vincatur & mutetur: tamen vicissim alimentum
352쪽
etiam in corpus quod vincit aliquid a t. Vt hoc nomine alimentum no sit omnino Almentum victi sed etiam aliqua ex parte vincentis nomen. Constat enim omnia, etiamsi mulso h. britatis quibus occurrunt sortiora sentialiquid tamen etiam quod sensui obnoxium est acam. manifestum pati. Atque hoc ipsum non solum Galeno, verumetiam philosophis,qui omnium naturae tum actionum tum pastionum grauissimi fuerunt enarratores, demonstratum est.Nam quanquam id quod vicissim patiuntur non statim ad primum occursum apparet,iamen progressu temporis euidentissime se oculis in mentium e , ponit.Id quod exemplis aliquot ostendere, pergit.Siquidem,inquit, serrum quod acu Miles ita atissimum est,&ad secandum idotieuiti,tamen quum carnem etiam mollistimam se- quod patitur aliscat, obtunditur. uod certe non accideret,nisi vicissim aliquida carne ferrum pate retur.Durissimus praeterea lapis ab aquae gutta quae in eum diu destillauit, excavatur. Adeo ut hinc prouerbialis etiam ortus sit ille versiculus: Πέγω κοιλέ- ρανὶς ὁ θα- ανδελεχια, Mollior assiduis saxum cauat ictibus unda. Erasmus ita extulit in suis Chiliadibus. ita: Ucymi: Stillicidiu pe petuum saxum excavat.Citat hunc versum veluti etiam alia inepta, multis etia aliis in locis Galenus,praesertim vero libro.3. de tempera.cap. s. ubi itidem id quod vincitur,
agere in id quod vincit iisdem quibus hic exemplis, nisi φ pro mollissima carn mollissimam ceram affert, ostendit. Porro quod omne agens nonnihil & ipsum agendo patiatur, ex horum etiam quae contrariis praedita sunt qualitatibus mixtura monstrare pergit:Si enim in aquae feruentis amphoram,hoc est,urnas data rigidα cotylen Amphissa. iiiiicias, id quod mixtum est non soliim cotrien aquam minorem mensuram ab am- phora esse victam indicat, sed etiam quod vincens,hoc est, amphora,aliquid a cotyle patiatur. 1ta si quis in amphoram frigidae aquae,cotylen, calidae coniecerit incetur sa- - ne cotyle ab amphora eluti a maiore mensura, tamen pusillum quid & amphora a - Η, coryle patietur Quid veri sit colyte in annotationibus nostris in quartum de tuenda osani. librum Galeni copiose a nobis est dictum,& quod perperam faciat interpretes, qui illam cum hemina confundunt,quae tamen cotylen uncia una excellit. Caeterum qua Galenus in hoc libro,ut supra quoqhcap.nimiru ue .lib.primi de sympto .cau. est dictu, Zndi '' aduersariorum opiniones refellere non instituerit,iam csimemoratis,exemplis colenta j tus esse vult, ne scilicet contra suum institutum prolixior sit Vix enim ullis aliis in litabris ea qua Eic,vsus est breuitate. Proinde reuersus et unde digressus est,ait. Leuce a Ium maximus alteratricis cultatis error est.Fit enim propterea, quod nutrix facultas, quae alteratricis facultatis species existit,non amplius nutrimentum in rubram carnis formam,ut antea quoque est diei um,mutare tentat.Sunt vero & multi alij exigui eius dem facultatis errores,ubi caro plus iusto humidior,siccior, Egidior,&calidior fit.
Pars vero alimento privabitar non solum ob alteratricis facultatis Imbecilli- ιό ratem sed etiam ubi attractoriasa cultri fuerit imbecillior,aut quia expultrix m:
morice mouet. animodicunt autem motu excretrix facultas excitatur, H mantea diximu quando retentrix faculta aut ob excrementorum multatudinem,
vel acrimoniam, vel propriam imbecillitat grauatur . Tum enim necesse est ut cum eo quod reduda simul etiam id quod utile est excernatur,ut inueteria, Oseenteria, choleraque accidit. Ob imbecillittirem vero expultricis facultati necesse est carnem tum sumidine um magis excrementitiamferi. Atqui multorum
crementorumprocreatio ,propter alteratrici acultatis imbecistitatem euenit.
Vbi igitur mul accidi vi attractoria facultri multum alliciat humorem, non
possit aatem alteratrix quicquid attracium es conficere , hanc ob rem Bb iij
353쪽
complura gnantur excremeta, expultrix autembaculin hoc tempore det rius, s imbecilia ei amoueatur',ut ita complura in carne consistant excrementa necesse est:atque interim pro excrementorum tum flecte, tum fgantitate,
alias aliam feri carnem, modo quidem aedemata iam , modo famosam, mmm- quam aquosam.Quippe aqua inter cutem suam anasarcam vocant, ex hoc est genere Verum det libus non arbitror nobis producendum essesermonem: nixe enim omniam hoc libro particulatim 1 mpremata recessere decreui, Adin s-
ramis sudisos exercere.Proinde vi ad aliud D tomatum genus quod vi lano abs ab eo quia in laesa consistit actione transeam tempestiuum es .
Hactenus prolisὰ admodu deprauatae nutritionis causas Galenus recensuit Nunc igitur ad abolitae nutritionis causas exponendas redit:quas tres esse ait, nempe alteratricis facultatis alimentum alterare haud potentis imbecillitatem, attra tricem facultate,quae alteratrici inseruit, te alimentum attrahi imbecillitatem,& immodicum e pultricis facultatis motum,quae id etiam quod utile est ut inde pars corporis alatur,e pellit. Ad immodicum aute motum excretrix facultas, ut capite quoque secudo huius libri est commemoratum,trifariam excitatur. Primo,quando retentrix facultas ab immodica excrementoru copia grauatur.Tum enim excitata facultas expultri id quod sua multitudine molestum est excernit.Secundθ,quando excrementorum acrimonia expultrix facultas irritatur ac stimulatur ad excretionem.Terti θ,quando retentrixficultas imbecillitate laborat,tum enim necesse est ut id quod illa retinere nequit,expultrix facultas extrudat.Propter tres itaque causas iam expositas, ut id quod utile est cu. eo quod superuacaneum est expellatur,adeoque alimento suo priuetur corpus, ut inlienteria, senteria, it cholera accidere solet. In iis enim omnibus utile cum eo quod redunda excernitur.Porrd propter expultricis secultatis imbecillitatem , utpote quesuperuacua expellere no possit,carnem fieri tum humidiorem, tum magis excrementitiam necesse est.Propter alteratricis autem facultatis imbecillitatem alimetum probe alterare nequeuntis accidit,ut multa procreentur excrementa, quemadmodum dilucidὰ te copiose in contextu Galenus doce ut nostra explicatione non sit opus. Ad
alterum itaque genus symptomatum, quod huic quod in laesa actione consistit proximum est, progrediemur.
CAPUT VI. loc igitμη Πημε is quantitate cy qualitate eorum quae excerng tur consistit, siue propter facultatis aliquam noxam eueniat ue in
tempestuam irritanonem siue prauum motum facultatem incita -'m uepropter apertionem alicuius instrumeti, aut ruptione asterosionem,quemadmotam sanguinis quoque excretio accidi Satius enim ab hac V- coepisse,propterea quod magna exparte videtur esse praeter naturam.Exceptu γ.h nim iis quae mulieribus per uterum emanant, aliae omnes sanguinis vacuationes toto genere praeter naturam sunt:assae verosolum quantitate. Ruptio quidem v in seram,vel obplaga3 aliquaue extrinsecus astataό si aut ahquo calcitrante,aut secutiente,aut alias quomodolibet vehementer feriente homiae. ccidit vero Ilis qua magnis utuntur saltibus, ab alto in terram cadentibus,m ob acutum G mainu clamorZquippeper hunc voca tu instrumentompartesplurimiι tendiu μ
354쪽
Tensionis aut ratione repuntur, ea qua ex saltationitas suntlasa. vera ex caseu ab alto,in genere plagarusium. hil enim refert sue a lapide aliquo emtrinsecus incidente pars aliqua contusast iue ea delapsa, vehementer in se impingat . tque hae quidem manifesta sunt ruptionis causae, neminem latet. Eia vero sunt quae ex corporis lectibus oriuntur,quum scilicet quis ultro e naribus sanguinem excerni aut ipsum vomit,aut exisse aut excreat, aut deorsum deiici aut mingit. Atque haec quidem toto genere prater natura unLMulieribus autem ut dictum est,quae per utem anguinem exceraunt, vacuatio non
toto genere praeter naturam est Usolum quantitate.
Expedito primo symptomatum genere,quod in actione laesa consistit, ad alterum
eorundem genus eorum nimirum quae immodic8 excernuntur,& in corpore retine- tu progreditur.Exorsus autem ab iis quae immodice excernuntur, ea in duabus po- tissimum rebus,nempe quantitate Sc qualitate,consistere ait. Nam alia sola quantita- quantitate, aliat qudd scilicet iusto copistora suntialia vero qualitate, quia videlicet acria, erodentiaque,praeter natura sunt, a quacunq; inde causa, quaru tamen sex hoc in loco rec set,eueniat.Si enim propter facultatis aliqua noxa, nepe retentricis imbecillitate, a cidant, ut capite ultimo libri de symptomatum differentiis est dictum, quantitate e cedere, it praeter naturam esse necesse est. Si vero propter intempestiuam acrium e
crementorum irritationem eueniant, qualitate esse praeter naturam oportet. Sin obprauum motum expultricem facultatem concitantem, quantitate excedent.Quod
si propter instrumentorum excretioni seruientium,id est,uasorum, apertionem te hia rum,fiant,vel quantitate,vel qualitate praeter naturam existunt. Quantitate,si vasoruapertio propter vasis imbecillitate, aut sanguinis qui ad os impetu rua copiam accidat Qualitate vero,si propter acrem quampiam quς illi extrinsecus incidit qualitate,
eueniat.Si propter ruptionem,quantitate. Si vero propter erosionem, qualitate prae ter naturam excretio erit. Porro quum inter omnes excretiones, sanguinis excretio maxim8 sit praeter naturam,satius est ab ea rem auspicari Quappe eaecepta ea quκ mu - .hausta lieribus per uterum si, caeterae omnes excretiones sanguinis, toto genere praeter na- ni. mereti es.
turam sunt. Nam qui per illas excernitur humor secundum naturam est,& aptus un-- q* de corporis partes santur,ideoque non excerni , sed in corpore debet retineri, ut in D: lis, tiam capite septimo libri de differentiis symptomatum,est commemoratum.Mulie- turam sanubris autem per uterum excretio,quae statis ac certis mensibus accidit,n5 nisi sola qualitate praeter naturam est.Nam quantisper id tantum quod superuacuum D inutile
est excernit,tantisper secundum naturam est, quod scilicet tempestiue fiat, it id quod
contristat, expellat.Si tamen modum excesserit , iam quantitate praeter naturam est Sunt autem ruptionis vasorum,siue exmtionis sanguinis duplices causae,externae sci- RuptionIs 62-
licet te internae,quas ordine hic Galenus exponit Prima externarum causarum est plaga extrinsecus illata,ves aliquo,verbi gratia,equo calcitrante et percutiente, Vel alias Eit quomodocunque valide seriente homine,Secunda, est magnus saltus, qui vehementer tendendo ac concutiendo corpus,rumpit vasa Tertia, casus ab alto in terram, qui plagae instar vasa laedit.Quarta, acutus D magnus clamor , per illum enim vocaliu o ganorum partes tenduntur,atque subinde rumpuntur. Id quod non raro accidit iis iqui inter cantores altam,ut vocant,vocem usurpant Causae vero internae sunt quae ab affectibus corporis oriuntur bi videlicet quis ultro, hoc est, absque causa aliqua manifesta sanguinem vel per nares excernit, vel vomit, vel tussiendo, vel excreando reiicit vel per aluum deiicit, vel mingit, nam omnes hae excretiones ab aliquo corporis affectu prodeunt.Qui vero tales sint, sequenti commentario exponemus.
355쪽
Talia kπὸ omnia tribus de causis incidunt. Quippe velfacultaS Asam guinis recludit,ut inprofluuios anguinis e naribus, ans mi em leaste
est,aut vaserum aliquo. Sanguinem quidem male assectum dico, quum adtas ruitissem, ut ea a quibus continetar vasa erodatim quum ita 6ξ asi Zm,vico Euri nonpositi. m is quoque rumpere, aut recludere pG potest. Ipseram vero vaseram iuitium in immodica mollitie, duritia, s tenuitate consistit. . cadunt autem haec nonnullis natura bi statim in utero vitiose formati sunt: qua quam etiam mollities a redundante proueniat humiditate, durities autem ab ariditate,tenuitaό vero ab amphia.Quod immodice molle est, promptius ob imbecillitatem rangitum at quod admodum duram est, eo quoὸ no facile amplius ex tenditur. ΩΡd tenue Urpropter utrosque bruu modi venarum assectin , mn 19-lum ab internis causis, erumetiam ab externis prompte rumpitur.Verum non ο-
mnia vas imiliter eroduntur.Quod enim durum, crassiἱmque est, erosione baia facile patitur.Pari modo reclua,ta quod imbecillum, molis,m tenue est,irο-
AyertioVasiorumlte accidit. Non facile vero et,quod firmum crassum, durum est.Fit autev forum apertio,tum ab iis que vasorum ora irritant,tsi a plenitudine urgente, non-. δ' GVP nquam etiam a naitara quae excernit ea quaesibi mole sunt. Nominant agre
quendam etiam flatum sanguinis, veluti quartum supra ea qua iam dicta sunt
genus. Uxero haudquaqua quartum genus, sed vel exiguorum vasorum apemtio , vel non est excretioni anguinis, fled seristecies, quale ma me in iecoris,m
renum imbecillitate mingitur, saepeper inferna delicitur cruentu erum.D hs aute autopin dicetur,frius de iis quae vomuntur,disseruerimus.
Σ QR 'R' Excretionis sanguinis,8 quacunque corporis parte fiat,tres esse causas, ne pelicul 'μ' '-hobur sanguinis vitium,& vasorum sanguinem continentium noxam, hoc loco Galenus ostendit. ppe facultas expultrix robusta, in morborum potissimum iudi clis,id quod contristat,ac molestum est,expellit. Ita no raro sanguinem ὀ naribus e , sanistis bifaria cernit.Sanguis autem biseriam vitiosus erit .Primum sua qualitate, acrimonia nimiru, M v - quae saepe tanta est, ut vasa in quibus continetur erodat Secundo sua quantitate,quum scilicet ita auctus est,ut contineri amplius in vasis non queat, ideoque ea rumpit atque recludit. Atque iis sane verbis Galenus duas praecipuas apertionis vasorum causas e pressit,copiam nimirum sanguinas ad os vasis impetu ruentis,&acrem quae illi extrjnsecus incidit qualitatem,quas etiam libro quinto therapeuticae methodi capite secun- vaso uri fuditi. commemoras. Vasa sanguinem continentia vitium contraxerunt, ubi immodicὰ niseauta. mollia et dura,vel tenuia existunt. Id quod nonnunquam in prima statim quae inv-tero fit conformatione accidere solet.Prouenit autem nonnunquam in iis qui iam in lucem editi sunt mollities,a redundante humiditate. Id quod copiose admodum libr. secundo de temperamentis capite quarto, Galenus in hunc scribens modum monstrat, , Humiditas,inquit,a molli corpore est inseparabili sint si quid molle est,hoc etiam humidum sit oporteat on tamen siquid durum est,id statim siccuest. Nam Mid quod
a frigore concretum est,durum cernitur,sicut glacies. Durities autem vasorum asi
citat ut tenuitas, ab atrophia, hoc est alimenti inopia se . Porris vas quod immodicὰ A molle est,promptius propter suam imbecillitatem frangitur. At quod admodum du-: si rum est,facile singitur,quod non posui amplius extendi . Hinc est hoc Hippocratis,
356쪽
venas frangit aqua seigida.Neque enim frigida per se anguinis eruptiones sis sedis
accidenti,quia scilicet venarum tunicas frigiditate sua duras, & extendi contumaces reddens,ut rumpantur,parariores efficit.Vas vero quod tenue est, propter utrosque
iam dictos venarum affectus id est propter imbecillitatem & dissicilem extensionem,
tamab internis quam ab externis causis ficile rumpitur. Quod enim tenue ac gracile est, :hoc etiam imbecillius sit quam crassum , nec ita prompte ut hoc ipsiam ten datur,oporter,ut liquid paret in vesicis iam exiccatis A extenuatis, quas constat ad primum serε contactum frangi. Atque hqc quidem de ruptione vasorum dixisse satis sit.Quod ad eorundem erosionem attinet,sciendum non omnia vasa similiter erodi.
Durum nanque D crassum,erosionem non facile admittit Contri molle latenue pro
piissim8.Pari ratione quod firmum, sium,ac durum est, dissicile recluditur. Quod
vero imbecillum enu ac molle facile. Reclusionis autem siue apertioniS vasoru tres tum diluta. hocloco recenset causas. Vnam,acrem qualitatem,quae ora vasorum ad excretionem irritat.Alteram,plenitudinem seu copiam sanguinis,as ora vasorum impetu quodam ruentis,&ad excretionem urgentis.Atque hae duae ca aste paulo quoque ante expositae sunt.Tertia,est natura,hocest expultrix facultas,quae ea quae molesta sunt excernit, ut fit in profluuiis sanguinis narium,qudd in morborum iudicationibus accidit. Ca terum sunt qui supra tria quae iam dicta sunt,scilicet ruptionem, erosionem, & reclusonem, quartum genus, qndd διακωδκσιρ Gr ce, salau Latine nomina addere solet. λ-ME. Est autem haudquaquam quartum genus, sed vel euiguorum vasoru apertio:& ita sub anastomosi seu reclusione complectitur: vel non cis species excretionis languinis veri&legitimi sed cruenti potius seri, quare In iecoris. imbecillitate saepe per inferna desiucitur,& in renum imbecillitate mingitur. Nam i in haec distinguenda erunt, vi mictus cruenti seri ad renum imbecillitatem,& per infer na deiectio ad iecoris imbecillitatem, reseratur.Nam ut libro quinto de laborantibus 'locis, cap. septimo,Galenus autor est, quum aIui sedimina aquae in qua nuper mactatricam abluta est similia videntur, cacissimum inde laborantis iecoris signum elicii indu .Ac nominant hepatica, ea pra cipue quae ob imbecillitatem ipsius deiiciuntur. Mictum ver8 sanguinis renum imbecillitate portedere idem Galenus capite tertio lain citati libri perspicu8 ostendit. Praedictum autem malum saltum medici appellaver qudd in eo sanguis saliendo,excer
natur. Esse autem vel exiguorum vasorum apertionem, aut cruenti seri, seu extenuati sanguinis excretionem,Galenus etiam libro quinto,etherapeuticae methodi, p.secundo,abunde monstrat,quum hocex ratrefacta tunica, sanguine extenuato,aut ex gracilium vasorum ore aperto, fieri tradit .
Excernuntur autem haec quoq te interim cea immodi qm ventriculum gra vomis, ratiis. xantia,quemadmodum aliquando adimenti multitudo: nonnunquam vero ceu ea
quae in sani ac mordent,veluti υ per cruditate acidum, vel nidorosum, vel amarum, vel acre alimetum assumum est redditum. Huius generisseunt bilios mytuitosa, serosa excremet tum inibi nata, tum G unaues anum
tu habitum eum confluentia. 'aeterea tertium causarumgenus, qua απλculum ad vomitum concitant,licet nequegravent, neque mordice sed solum'α-
ter naturam sint Est autem omnim quae praeter naturam sunt communis definitio postea quam cisos sunt,alere non possunt.Hac, ut opinor, ratione, non μ' Ium acida pituita, oesias; verumetiam dulcis nonnunquam in ventriculo con
sistens,ipsum ad vomitumprouocare consueuit. Sed edi sangitiis sequi in Pen triculum est effusius, hocpacto lum vomere curi
357쪽
mirus,qui deprauatus quidam ventriculi motus est,quo superne&per gulam id quod ipsum molestat expellere nititur,nunc causas exponit . Tres autem potissimum eius causas esse ostendit.Prima est, si in ventriculo continentur quae illum sua multititudine grauan siue alimenta, siue excrementa fuerint.Ηaec enim non serens, per vomitum expellere conatur.Secunda, ubi propter cruditatem alimentum quia ingestiles acidum es nidorosum,ves amarum,uel acre si tum enim sua qualitate ventriculuissestat ac mordicat,atque adeo ad vomitum irritat.Id quod etiam accidit,ubi eur . menta,quae vel in ventriculo nata sunt, vel in hunc ex uniuerso sunt derivata corpo- refuerint vel biliosa,aut pituitosa, aut serosa.Nam 8e haec quoque ventriculum ins stant ac mordicant, hocq; nominoad vomitu impellui. rtia, quando aliquid quod sit praeter naturam in ventriculo continetur, etiamsi neque grauat, neque mordicat. his, hi uites Pr xςr naturam autem est quicquid, postea quam est concoctum,alere non valet O , Concoctionis vero nomen hoc in loco in altera eius significatione v patur, pro Concinio, ea scilicet quae partim naturalis est, partim praeter naturam: hoc est, pro ea quae quidefit ab innato ventriculi calore,non tamen ab eo qui prorsus vincit: quod scilicet materiaquae concoquitur non penitos benigna St an manti familiaris,neque etiam prorsus aliena sit.Qirare concocta sunt hac ratione, quaecunque a ventriculo alterata, lieuicta sunt on autem quae in qualitatem ei familiarem ac conueniente mutata sunt. Haec enim alere ventriculum possimi illa vero nequaquam: sed tamen quia a vent mculo euicta sunt,& ita concocta,ut iam illis natura dominari possit, ideo ab eode e pelluntur.Hac san8 ratione in iudiciis etiam morborum quae concocta sunt, expelli constat.Eodem cert8 modo acida,salsa,& dulcis pituita in ventriculo nonnuquaco sistens,ipsum ad vomitum concitat. Num enim omnes hae pituitae species, ut costat ex iis quae libro secundo de differenti is febrium,capite sexto scribit Galenus,sint non naturales, alere ventriculum non possunt. Nutriunt enim ea tantum qu planesi tantasita di I naturam sunt,& in qualitatem ventriculo familiarem mutantur. Sic utique sanguis,humor animanti maxime semiliaris, ubi in ventriculum effunditur, ipsum advomitum cogit.Nam illic tanquam in loco sibi a natura non destinato, corrumpitur. .. .μο.fio. Atque hoc est quod ab Hippocrate dicitur.Si sanguis praeternaturam in ventriculum effunditur,ut corrumpatur necesse est.
inferna transimittit aliquando celerius, aliquana tarditis , ast
ηδεμ minus, Ulu aut raro,aussaepe, vel utili alimentum, uel corruptum, antesv celerioris. peras in risum derivatum,aut in regemtunt excretio solitum te in anteuerti vel quia ventriculus ob multum cibum angestumgrauatur, vel a mordente vellicatur ac pungitur,vel vi alienum ac minamefamiliarem expellere nititari
Mulium trisaria Caterum meminisse debemus quum multum quid dicimus d trifariam feri 'fψῆμ' quia facultaue stipsa imbecilliorsi vel quod assumptum mediocritatem e cedat,vdpropter utrunque.Praeteriam dicta, humidiorum quoque, ac viscoorum eduliorum oblatio,celerem deiectionem efficit: quae tum promptius delabi tars leuite maximos eorum assumptionem inambulent, ita ut ea quide concutiantur,fled non ante tempus in corpus distribuantur. 9 nanquis aliquidper concussones accidit.Quippe quum compluressint intestinorum stactu nece
seprofecto est,ut cibiper singulos esuperioribus ad inseriora deferanthr. Deinde autem ut illic amplius maneantpraetrauitates eri nopotestsed qui in anfracti bus impia an ipsorum intestinorum actione protraduntur: habens enim i a
358쪽
rasitam facultatem qua expellant ea quae sibi molesta sun Humidi vn Medi υι-
scidi cibi faciliper meant siue uarrauitat re corporis concussionesve int Dorum opera propellantur . c Meris quidem exit dict unica φ ii ab hisci,
diiu autem quam pro consuetudine excrevit amms veriter, aut ob intestinorum ver uoivi tauta.
imbecillitatem, vel dissicilem sensum es ob ciborum paucitatem, aut qualitate. Quippe quae imbecillasvnt,protrudere nonpossunt. inae erodissicilesentiunt, debiliter ea quae molesta sumpercipiunt. Excretio autem, ipsis moles Bae samatio erat. Iam verὸ cibi qui iusto sunt pauciores, parum habent excrementi, ideoqueno militergravant. rasitvπὸ m acerbi omnes seunt tarditransitus, eontia quam glutinosi s bamidi.Non solum autem propter intestinorum imbecillit
te sed etiam musculorum abdomini deiectio retamdatur ,potissimum, excir menta duris euaserunt. menim non modo musculorum quisunt inas Dne,sed etiam eorum qui in thorace habentur,valenti amne est opus. miniuquam proportione comestorum redditur excrementum, ubi plut ex ipsis in corpus
est distributum Econtraris plus quamproportione seu torum deiicitur, interdiet ob distributionis defectum, nonnuquam propter aliqua qua ὸ supernis ad ventiris
spatia demunt..ispiduae autem excretiones, vel ob imbecillitatem, veldemorsum Assiduae festa
eueniunt.Imbecillita3 quidem instrumentorum ventris,ut saepe iam Assu es fo- 'μ' '
pter intemperiem fit Demor vero, ab M quae in ipsis continentur. Porro qui tuor eorum quaesic mordent generationi unt causae,vel medicamentosa quaepia uri via cum cibis, vesperseipsam Vbmpla , vel etiam domestorum corruptelae. Praeterea quae ex corpore in ventrem mordacia excrementa confluunt, qua Oiusmodi in i Ogenerantur,veluti in Oseenteriis quae a maligno iacere cientur.Potest autem aliquis esumoderam o tu tram quinta causam adiicere Metimmcorporum sensu siue is a natura contigit siue ab exulceratione. bus vemo a duae excretinis modus es,genere causae ab omnibus iam dictis causis discretus, qui a resolutione musiculorum,qui mi per quem excrementa effluunt adiacent, accidit.Qusive inuoluntaria in s est excretis,proptereaque intempestua, inor dinata, assidua.Verum de deiectionibus hos iciunt.
Expeditis causis eius excretionis quae per superna fit, hoc est, mitus,ad causa eius quae per inferna fit excretionis,quae&ipsa vetriculi per infernum eius orificium quae illum infestant expellentis, actio est,progreditur, atque quae sint celeris, tardae, multa paucae,& asii duae deiectionis causae exponit Deiectio autem solitum tempus anteue tit quatuor de causis.Prima est quia ventriculus propter multum ingestum cibum gra i ρu, anteuertituatur.Molestiam enim hanc quam nimia sua copia inseri cibus, ficultas ipsa sentiens, ' - illum celeriter excernit Secunda, quia acre aliquid ac mordens in ventriculo est, quod illum vellicando M pungendo ad excretionem celeriorem irritat.Tertia,quia cibus assumptus alienus,lt minime familiaris est ventriculo, ideoque quum ex eo ali non pos.st,hunc celeriter extrudit Caeretam quia multi cibi in prima celeris deiectionis causa facta est mentio nimaduertedum aliquid triseriam dici multum. Primo facultatis Multam trinis
respectu,quae seipsa imbecillior id quod assumptum est alimentum superare non pot
359쪽
test.Nam quicquid facultate vincit ac superat,id etiamsi per se exiguum est collatione tamen ad imbecillam facultatem rectissime multum appellatur. Secundo simplicitct& absolute multum dicitur, quod assumptum est alimentum , quia mole sua medi critatem excedit.Tertio utriusque,hoc est,facultatis D molis, occasione. Id quod fit, ubi assumptum alimentum non solum facultatem grauat,verum etiam mole ac quantitate sua mediocritatem excedit arta celeris deiectionis causa, est humidior uacviscosiorum eduliorum 'blatio .Haec enim ventriculum lubricum reddunt, adeoque ut quae oblata sunt citius delabantur, efficiunt.Id quod tum maxime accideresolet, viatribulis bi post praedictorum assumptionem aliquis inambulauerit.Siquidem deambulatio,sitio facit ricibus modo lenis ueri leuiter concuti edo corpus,ut citius cibus descendat efficit on a citius dest 4M- temerd adiectum est si lenis fuerit: vehementior nanque si fuerit, ut ante tempus cibus in corpus distribuatur,praestat.Quippe tum idem quod exercitium, quod non est Galeno libro secundo de tuenda sanitate,capite secundo teste nisi vehemens motus,efficci e solet.Vt enim illud distributionem cibi in corpus adiuuar, ita etiamvehementior deambulatio .Atque hinc est quod Galenus loco iam citato ita scriptum reliquerit Quoniam distributionem in corpus exercitium adiuuat, non debet,quum aD ministratur,crudi cibi ut succi multitudo inventriculo contineri,unde sit periculumne priusquam per maturam concoctionem utilis fiat, in omnes animalis partes rapiatur Carteium cur post ingestum cibum leuis concussio ut ipse no distribuatur in corpus essiciat,Galenus hanc esse causam ait. Quum plures sint intestinorum an Dactus, necesse est ut cibus per singulos e superioribus intestinis ad inferiora delabatur. VNrum ne diutius in iis anseactibus han eat cibus opus est concussione ea quae per deambulationem fit .Haec enim efficit ut cibus illic diu haerere nequeat. Cocussus enim propter suam grauitatem cibus qui in anseactibus impactus est,delabitur,adiuuate ad hoc ipsum propultrice intestinorum acti Ohe. Habent enim haec ipsa insitam facultatem, qua ea quae dilis molesta sunt protrudunt te expellunt, ut supra etiam, & libro quarto de usu partium,Galenus docuit .Humidi vero te viscosi cibi iacit 8 intestinorum anfractus permeant,sive a sua grauitate ac concussione corporis, siue intestinorum actio- . rente iacili medelabuntur Atque tot quidem sunt celeris exitus causae Tardioris autetransitus itidem quinque sunt causa .Prima est intestinorum imbecillitas, qua protrudere cibos non possunt Secunda,difficilis eorundem sensus, ob quem debiliter admodum quae molesta sunt,sentiunt. Excretio autem ipsis intestinis molestiae sanatio erat, si scilicet non essent hebetiori sensu praedita. Nunc vero quia diminute sentiun ideὀea quae illis molesta sunt tardius expellunt,atque adeo excretio qua destituuntur propter difficilem sensum,ipsis molestiae sanatio esse haud potest. Tertia, est ciborum paucitas.Cibi enim qui iusto sunt pauciores,parum obtinent excrementi, ideoque non
similiter grauant Si non grauant, igitur neque celeriter ad excretionem naturam irritant Quarta,est qualitas ciborum. Vt enim humidi de viscosi,propter stram lubri itatem vicomprehensum est,prompte permeant:ita estra crassi Sacerbi, ed quὀdo struant,adstringant,angustioresque per quos transeundum erit,meatus iniciant, tardi sunt transitus.Quinta causa est musculorum abdominis imbecillitas Nam ut libro, quarto,&quinto de via partium Galenus attestatur,musculi abdominis ad duroru e crementorum expulsionem subseruiunt. Si igitur iam dictae expulsioni subseruiunt, nihil certὰ mirum horum imbecillitatem ad tardiorem,excretionem aliquid mometi afferre,potissimum,ut Galenus etiam subiecit,sia excrementa duriora euaserunt. Tum enim non sol tim musculorum abdominis, verum etiam thoracis violata actione opus est .Per thoracis autem musculos septum intelligit transuersum, qui unus est ἡ num ro musculorum thoracis,& ad propellenda ventris excremeta,ut locis iam citatis Galenus firmat,in primis coducit.Porro minoris excretionis quam quae proportioni
360쪽
ingestorum ciborum respondeat causa est,plurima ex ipsis in corpus distributio Si Gnim plurimum ciborum in corpus digeritur,quomodo multam excretionem essiciet Plurimae vero excretionis duς sunt cauta. Vna, defectus distributionis.Quanto enim minus in corpus digeritur tantd plus subinde excernitur. Altera causa, est defluxus quorundam 8 supernis corporis ad loca ventris.Assiduarautem,hoc est,eius quae saepe Asima. multumque vrget, D perpetuo quasi ad desidendumcogit,excretionis tres iunicauis. Vna imbecillitas retentricis facultatis, quae propter intemperiem naicitur. Altera a crism demorsus,quὰ expultricem assiduῆ in itat Demorsus autem eorum quae in intestinis continentur quatuor sunt causae Prima, est medicamentosa vis, acris nimirum vel salse,quae una cum cibis,quibus commixta fuit,velper seipsam, hoc est, citra cibi admi tibnem, assumpta est. Secunda, est eorum quae sunt comesta in ventriculo corruptela . Si enim cibi corrumpuntur, non raro mordacem aliquam qualitatem
assumunt.Tertia, est mordacium excrementorum ex toto corpore in ventrem con
fluxus . Quarta, excrementa eadem in ipso ventre nata, ut accidit in dysente iis quae a maligno ulcere procreantur. Malignum autem ulcus, quod Graecis κακοκεὲ dicitur, est, Galeno libro quarto, therapeuticae methodi capite quinto aut ore,quod omnibus rite decenterque factis, tamen non sanatur. Talia itaque 'lcera mordacia quae in intestinis creantur,excrementa conciliant, quae subinde dytenteria comitatur. Potest autem quispiam quintam demorsus causam adiicere, nimium intestinorum sensum, siue hunc a natura, siue ab ulceratione sintconsecuta. enim exu, cerata ccute nudata sunt, haec citiusquae ipsis moleta sunt sentiunt. Tertia assi duae excretioni scausa,est musculorum qui fini recti intestini adiacent resolutio.Intelligit autem eum mustulum qui Graecis,ut capi re tertio huius libri etiam dictum est,
σφιγκάρ, quasi strictor, dicitur, eo quod rem intestini orificium stringat, ne assi- 2 Pr
due,ac praeter voluntatem excernamus Eo itaque resoluto,ut inuoluntaria, atque adeo intempestiua, inordinata, ic assidua stercoris excretio fiat, necesse est.
.ldicendum . Generantur autem in locis quae in ventriculo sunt, Satuquum humores quidam pituit , ibi contenti, vel cibi a debili colore in vapores resoluunturi te absoluta rigiditasprorsus vaporem non efficit,''opterea quod neque omnino attenuat, neque conficit, neque alimentum dissoluit. Vehemens autem calo quam multis modis id quod complectitur supere elas quampro vaporisgeneratione cibum attenuasin senaturas tuosiussit.Tum autem generatur iritus quidam turbidus, euer ut ita dicam, ne bulosius,caterum gum,m breuisem temporis, adeo ut uno vel altero ructu vacuetur Calor vero in cibos agen tamen imbecilliter, eos quodammodo dissolui non tamen exqui te conficit, atque hinoamsusprocreatur iritus. Et ut υ-no verbo absoluamus, quemadmodum extri Uecus is dissimae constitutiones, ma
ximes irante Area erenaesunt, ac calidi mae quae aestatis tempore sunt, am'
hiemem aerem parum reddunt quae vero inter haε media sunt, nebulaSIgnunt: insumma caloris imbecillitate nesquamis vehementer valet, sed quum medium obtinet locum latussam excre eritum gene ramin.
Initio huius septimi capitis, vaporosi spiritus, qui Graecis o P Latinis verd flatus