장음표시 사용
381쪽
ries edium obtinet locum. Nam calidum te humidum ad alterataices estidoneum Frigida aute 8c siccu,ad nullas prorsus est aptu actiones Caeterim si aetates specte nulla plane corpus iugida et humida erit Puerora enim corpus caliduli humida, iuuenffcaliduli siccu, senu vero stigidu de siccum. Quodautem in artatibus non reperitur, id in prauis teperamentis,sive sint naturalia,sive acquisiticia nuenitur. Sunt enim qui statim in prima formatione frigidum it humidum sortiuntur temperamentum unte iam qui idipsum subinde atque in lucem editi sunt nanciscuntur, quales sunt qui lethargo corripiuntur: is enim largo stigidoque humore irrigat cerebri partes. Tales etiam sunt qui anasarca vocata,& leucophlagmatia laborant. In calidis autem it siccis morbis pratiscae actiones animales,hoc est voluntariae actiones sunt robustissim .A-
quidem qui phreniti de orbo quidem calido Si sicco, laborant, ij certe vigilant, exiu, sunt, exurgunt,& sine ordine se mouent.Vt hinc etiam omnibus perspicuo sit, practicas actiones esse duplices,practicas nimirum animales, ρος non sunt,ut dictum est,nisi alio nomine vocatae voluntari seu motrices,&practicas naturales, quae sunt ama-ctio etentio,distributio,& excretio .Praehic itaque animales in phreneticis sunt robustae,practic autem naturales, contra imbecil .Porro seigidum,sue cum siccitate, siue cum humiditate coniunctum sit,imbecillum sanε est,& torporiseru.Quapropter neque ad naturales, neque ad animales practicas actioties idoneum est. Ad eas enim omnes motus localis neeessarius est, quem a frigore impediri constat. Quod veror
tentrix iacultas in siccioribus te calidioribus instrui itis robustior, it contra in humidioribus 8t stigidioribus imbecillior sit,satis ex iis quae dicta sunt apparet.Porro in
singulis particulis quae sunt amonum instrumenta,magnitudo immoderationi sati dendaest. Od enim ad instrumenta animalia,adeoque motus voluntarii,attinet, ut sunt musculi,neruigendines,le ligamenta,quanto haec sunt sicciora, tanto etiaad suas obeundas actiones magis valida sint necesse est,nisi ad eam usq; siccitatem perueniIsin ut iam propter duritiem difficulter flectantur,se propter siccitatem fiantveluti Ua-- strumcta. quald sunt humidiora, taldad nutriendu magis idonea, etia si summe sintri- humida,veluti in puerisesse constat. Hi enim ut libro secundo de temperamentis ἄ- pite secundo,Galenus attestatur,in summo seu extreme humidi sunt,nempeveluti mulcus:idque non in sanguinis modo vasis, A visceribus,ac carne, sed etiam ipsis ossibus, quae scilicet siccissima sunt omnium quae in nobis sunt partium.Verum tum hae tum reliqua tota macum iis membra quamcerea sintsiinfantiu nutrices fingunt,formatq;. Tanta quum sit in toto puerorum corpore humiditas amen illis,ut antea etiam dictά est, optima est tum concoctio,ium appositio,rum ragglutinatiosium nutrixio Ad co- coctiones autem naturalia instrumenta humidiora, nec seipsis, id est, humidis, sunt meliora, nec iis quae sunt sicciora,modo similiter snt calida ut in iuuenibus seu matessorentibus Hi enim ad concoctiones,perinde atque pueri, optime sese haben neo vlla est, quatenus ad hanc ipsam rem spectat, inter virosque disserentia, nisi quod pueri r ilia, iuuenes vero duriora edulia magis concoquan . Atque id quidem veritati consonum est,nisi omnino sccum alimentumscco M squalenti instrumento argo humore non admisto,exhibeatur.Quippe necesse est aliquem extraneum humore accedere qui calori obsequatur, de nimiam instrumenti siccitatem corrigat. Ad distissibutionem vero alimenti,M superuacuorum excretiones, corp0ra admodu durasint
inepta,eis quod dissicil8 dilatetur,γω tamen ad attractionem, sine qua distributio
fieri nequit,requiritur:& quod non ita prompte contrahantur quod tamen ad excre timem summe necessarium est.Post haec Galenus epilogumomnium eorum quae in
hoceapite dicta sunt breuem admodum subiicit. Hic quum per se satis perspieuus sit,
382쪽
CAPUT XI. Icebri quidem hoc sitimem huic operi imponereneque erim, ut antea dictum est, quo omniaparticulat persequerer Mut disses
in multis exemplis exercitare ad complures Imp*matu tumst cies,tum genera sermonem deduxi. Labra aure magnitudine adhuc semittente,dicemus aliquid oe de is qua fuerunt praetermisi, . Sine enim ense omni um exere ribus iue auribus,mepalato, siue oculusu aucibus, siue utero, siue ex reliqua-
rumpartium quacunque aliquid excrenatur, ejus tum quantitatem, tum quatitatem considerare, itemque excretionis modum ad iam dictaue causue reducere o
portet.Ωi Te omni di tomata ex intemperissimilarium,m instrumentalia morbis,insuper ex mate riae ipsius tum quantitate,tum qualitateprouenire,deprehendentur. Veluti, exempli cause,delissationis, O grauedinis causa est cerebru, inpersigerationibuε quidem v arasimilaris ad intemperiem reductum mili
ter etiam in Solis ardoribus: ut instrumentalis autem,implitu.Quale igitur diarrboea in ventreper cruditatem malumf tale est in cerebro iam dictorum utrunque Destillationem vero nominamus,ubi ad os excrementum defluxerit Grauedinem autem,quum ad nares.RaucitaF vero in destillationibus f faucibus bufi otauεὸ.'
more imbutis v d si in gurgulionem fluxio decubuerit,aut Hylen,hocs,v-
uam vocatam n ea gignit, aut alias in tumorem ipsum attollit. At si in glanduis utrinque sibi in s ne oris exadue opstris,antiadas efficit.Si verὸmpartes it Antiades. iasproxima pari mia. Defertur etiam a capite in ventriculum, i in astera arteriam, utrasque mirifice nocens. Verum huiusmodi uxionam noxas, tum alij ante nos diligentius exposuerant,m ηος in medendi libris de ipsis copi us dic mAs.De i s vero quae ex Pulmone, thorace expuuntur, in libris de iudiciis diseseruimus.
Quum in hoc libro reliquum adhuc sit, ut uniuersum quem de excretionibus cap. biffisus huius libri octauo sermone cepit Galenus nunc tandem absoluar, principio tria in O- meretionibusmnibus quae excernuntur consideranda esse docet, nempe quantitatem, qualitatem, Ru Se modum excretionis,quod ista ratione facile omnes symptomatum causae inueniatur.Nam,ut Galeni exemplis utamur, excretionis modum in destillatione te grauedine considerantes,facil8 eius caulas inueniemus. Vel enim ideo humor excernitur ὀ cerebro quia a frigore in unum coacto,& compressis quodammodo capite,expressa materia inutilis ad loca capite inseriora descendit. Frigus enim veluti manus quaeda e trinseca capiens,ac premens, quadam uti spogiam cerebrum, exprimit illa quae in ipso continetur humiditatem.Modus itaque ille excretionis, a seigida fit intemperi atque tum cerebrum ut pars similaris laborat.Si autem ideo a capite destillat humor, qu8d a Solis ardore humores in cerebro sundantur,it eliquenturia calida intemperie is excretionis modus natus est Atque tumdimiliter cerebrum ut pars similaris laborat. Vbivero excernitur a capite humor quia cerebrum impletum est plenitudine affectum, tum ut pars instrumentalis labora quemadmodum ex iis quaein praecedentibus libris dicta sunt pater. Vtrunque autem malum nuc commemoratum simile est diarinoeae. Vt enim di arrhoea, id est,alui profluuium, nascitur ob ventris cruditatem in destilla- seniliam
383쪽
tiones &grauedines ex capit Geo quod cerebrum minus ct 8 concoquit, proueniat. Habent autem quae ex capite defluunt certas quasdam appellationes.Nam quod ex capite inbs defluit excremetum, κατάρ ους Gr is,Latinis destillatio nominatur. Hi vero ad nares Graecis, grauedoLatinis dicitur. Vbi autem ob destillati nes fauces humore imbuuntur, αγορος Graecis, raucitas Latinis nominatur, quema modum alibi sustus docuimus,praesertim sectione secunda aphorism. comentario tricesimonono, d si in columella fluxio derivetur,malu parit,quod Gr cis Latinis uua appellaturiaut alias in tumorem ipsam attollit.Est autem in y sit libro sexto de compo.medica.localium capite terti attestatur Galenus alum,in quo tota columella laxata,extrema sui parte maior est,supemaverΘ tenuis,in similitudinem cini uuae,unde nomen sumpsit. At si fluxio in glandulas, quae in fine oris utrinque exaduerso positae sunt,decumbit alum effcit, quod Graeci απιαίας vocant. Glandulas autem has Latini Tonsillas,barbari amygdalas nuncupant. Si in partes illi proximas, hoc est,isthmum appellatum,id est,partes quae in & gulam interiacent, fluxio fertur, παροραοι malum procreant,ut copiosε admodum libro secundo de meden. morbis capite tertio diximus Cretera patent. Locus autem quem in fine citat est in libro primo de iudiciis, capite quinto,& decimooctavo.
Sed nec quae ad mensit Appresi em,nec deprauatam omnium quae ex uteilonis ro manant expulsonem perment, disskil fuerat inuenire,si adsimili copos retuleris. t enim xtera ipsius corpus quum densum dura ueri appr=ρ-nis causia m tale silucet natura factum,ut omnino nunquam purgetur, ni quis
ipsum medicamentis Angoque tempore ad meliorem habitum transferat aut tractu temporis per illam odium,quirutique crebro uteros occupauerit Xenarum etiam angu aprotinus ob immeonnascitur,muliere illic male formata. Die proportione restondet ea quae ex iis quae circumiacent , Ut compre ,quumv delacet corpus immodice crasum euadet. Vteri vero intemperies, m natura, oeper assectas 3usdam fit,quemadmodum misensitas. Detinentur monηκηssia etiam menses ob materiam isto quando id quod vacuatur vel crassa vel stinosi uerit.Quinetiamsi sum quidem utilefuerit, obstractio vero quaepiam invasis quae ad uterumperueniunt, ex huiusimodi humoribus priusfacta ,sic quoqμe menses seupprimentur Sed cir totius corporis culpa,interdum mulier nihil
prorsu urgabatur,rnterdum parcius,aut in t deprauate. Nihil omnino rgabatur,ob multas exercitationes,e tenuem victum, humorum ad aliaSpam res inclinatione Propter haec ipsa vero, quum mediocriasunt, min s quam pranaturali consuetudin argabitur.Plas aut propter diuturnum otium, oe liue Ris muliebris beraliorem visu Caeteriqm deprauataeper uterum fluxiones, vocatur vero idom
prema fluxus muliebri expurgato per hanc pistemuniuerso corpore sunt. πη temperpetuo id quod vacuatar decie tali,quales id quod in animante reda dat,RAbram quidem sanguinis sanies,alterum autem albam, apituitast. Adsi,
dum vero biboseum. , quosum autemserosium. Praeter haec deprauata ex utero
Iacuatio,propter malum aliquod in ipso factum. Praeter has autem ibiliusmodi mensiumsuppressi' in qua nes proptersanguinis penuriam, ut in planissexercitiis dictum est,c ' tenui victu,nequepropter malam quod in uterofactam
384쪽
LIBER III. . Isγ'sed propter rabolas vim sanguine ad alias panes irruente ,purgationes per erum detinentur, Verii Blaeso ante dixi , haud dissicile arbitror ,singulos
in iis commentariis versatos,quam in multis iamsint excercitati, buissemodi per seipsos inuenturos. Quippe quod propter uteri proprios morbos, tum qui in inrnibus cons tun tum qui in ceruic tum etiam qui in tota amplitudine, alaqua δε quidem vesplura quam prius 'vel paucior erantur menstrua, aliquando vemro prorsuF non,vel deprauata,omnino est man sum, Sub hum quoque loci genere in Armonis diuisiones ina,quarum uterinpera- non si prehensitur.
Pari methodo qua reliquorum symptomatum & excretionum , nunc quoque suppressorum mensium,Sc deprauate promanantium causas exponit Galenus, easque vel Densitas&d in uteri ut menstrui sahguinis, aut totius corporis vitium reiicit. Quod ad primum' attinet,nempe uteri vitium,supprimuntur quidem menses ubi ipsius uteri corpus desum,& durum fuerit.Quum enim densitas stigiditatis comes sit, quid mirum controeto ac densato iam a Digore utero non promanare mensesZItidem de duritia, quae sic citatem comitatur,sentiendum.Nam & haec ipsa uteri vasa constipat D angustat, amque adeo mensium expurgationem impedit. Vtraque igitur, tam densitas scilicet quam duritia,sive a natum,hoc est,in prima quae in utero facta est formation siue dein tractu temporis,& postqvim in lucem editae sunt mulieres , per illum affectum qui crebro uterum occupat, it densitatem ac duritiem efficit, in utero contracta fuerit, cur omnino non purgetur,nisi quis uterum per medicamenta,aut longo tempore ad meliorem habitum transtulerit,in causasint. Altera suppressionis mensium causa est ve-Vὸ narum uteri angustia,illi protinus ab initio conata. Tertia est compressio corporum gustia. quae vasis circumiacent,quae mm accidit,ubi corpus crassum euadit.Quarta causa suppressionis mensium,est intemperies tum naturalis, tum aduenticia. Atque hactenus uteri vitia recensuimus. Menstrui autem sanguinis,seu materi ipsius ex utero eman blenstrui lantis vitio Ze occasione menses supprimuntur,prim6,ed quod crassior ac glutinosior est,
385쪽
muliebris est uteri destillatio diuturna, a sanguinis eruptione differens,eo quod in illa
sincerus emanat. Hic vero, fluxus deprauatus apparet. C terum quod in fluxu mulis bri vacuatur,perpetuo specie tale est, quale est id quod in animante redundat Si enim rubrum fueri sanguinis sanies in corpore animantis redddat.Sin albsi,pituitae.Quod si pallidum,bilis.Si vero aquosum,serosa in animanse redundare excrementa certumo est.Quid autem sit sanies,alibi,nepe lib.6 Epide.sect et .c6m .as .expostsi est Anima uertendum autem hunc locum in Gryco Alditio codice esse deprauatum. Ibidem enim ita legitur. Iucμ α τ'αλλο, πικροχὸλον estεαλλ quum ad eu potius modulii lege dum esset. ωχρόνδε αλλο, - δε υδαταμ . Id quod in primis c5firmat ea quae lib. 6 de labrant .loc.capri in hunc scribuntun modum: ἔς φδετε GH ρ ἔν τε μεμερυθρου ἰχὰρDιροτε si'υδὶα lης,κύ χ ρος Clarius vero Paulus tib 3.capit. sexa- gesimotertio,qui uniuersum hunc Galeni locum in sua transtulit,ita scribens. Π ενε-
λο a υδα αδες. Praeterea Aetius loco paulo ante citato, ubi ait. Hic fluxus interdum ruber est,veluti sanguinis sanies.Interdum albus,a pituitoso videlicet sanguine. Interdupa lidus,ubi bilis amara rςdundat. Interdum aquosus, a serosorum humorum exae mento .Qu are post υ stina δες in Paulo videtur esse adiiciendum, Π, oi uislες. Praeteria dictabdeprauata uteri vacuatio fit,propter pathema aliquod in eo natum, siue eusipelas,aut id genus aliud fuerit.Nonnunquam etiam propter robustas vires sanguine ad alias corporis partes quam uterum detrudentes. Reliqua nota sunt quae de propriis teri morbis actri Galenus, quoruni aliqui in cornibus consistunt, aliqui in ceruice, it nonnulli in ampla uteri capacitate. C6rnua vero esse superiores uteri partes,quq utrobique veluti in duos obtusos desinunt angulos, qui enascentibus iam boum cornibus assimilantur ex anato me abunde constat. propter iam dictos proprios uteri morbos, menses prorsus non emanant,ubi haec loca obstructa fuerint.Plura ver quum laxiora, deprauata,quado qualitate praua affecta sunt. Sub huius loci seu partis, hoc est, uteri,genere,in sermoni diuisione etiam e quibus uterus imperiaratus est deprehendu-xur. ατρητοι nanque, quarum hic Galenus Irieminit, dicuntur mulieres, quibus uterus concretus ὀζ imperforatus est,idque natura,vel morbo. De quibus plura Aelius libro decimo sexto, capite nonagesimooctauo Copus ατρκτους improprie steriles conuenit.
Similiter m quipria simus nominatur,tumor e r inflatio inuoluntariam
sculini pudendi existens,l Numa est a lusos iritu natum. Quinetiarao-
norrhaea,quae absque pudendi te o8e est, ex imbecillitate retentricis secutatis quae an sieminariis va is se uenit.Si vero intento pudendo acciderat, conu D-
m quid simillipatimur.Non est igitur quMd de eiusmodi amplius disseramus, sutranserantes ad reliquum genus1 mptomatum, quod nec ipsum quidem multostrmone indigeteropter ea quae tam desiuccedentibus sibi, uicem is rematis ἐμέ sunt iam opus hoc loco temtas.
Priapital Se gonorrhoeae causas hoc loco non temer8 exponit. Priapismus enim colis seu pudendi masculini 8r in lonψtudine,& latitudine,nullo stimulante ad libidine
aut desiderio,aut acquisititio calore, tensio est. Gonorrhoea vero inuita seminis genitalis excretio existit. um itaque primum malum sit flatuum retentio iterum vero seminis excretio merito hic de iis Galenum verba fecisse constat. Priapista vero una duntaxat est causa,nempe flatuosus spiritus . Q ippe penis duobus e corporibus intus spogi instar cauis efformatur, qu flatibus impietat edutur,&insigniter turget
386쪽
Gonorrhoea vero e duabus prodit causis.Vna est, tentricis facultatis seminalium va cononiam duaesorum imbecillitas quae semen longo tempore retinere nequit. Atque tum semen citi, umtra pudendi tensionem profluit. Altera est,pr dictorum vasorum Hluti conuulsorius aliquis affectus,qui haud secus atque naturalis ipsa excretiora facultas seminalia vasa mouere potest,quemadmodum lasius libro sextio de laborantibus locis, capite sexto, Galenus monstrat. Et quum de imbecillitate partium, te conuulsione in prioribus libris abunde dictum si no est cur de in amplius sit disseredum,sed trantiundil ad reliquum genus symptomata, hoc est, ad symptomata,quae corporis nostri sunt affectus.
nquam de iis etiam cap. .lib.de sympt. disser.dicta si neque haec ipsa plurimo sermos indigent. C A P V T X II.
tur mutabuntur, ut summatim dicam, ob humores qui a Mota
hsMas'ecie aberran aut in profundum subeunt, aut cute ve
luti adlusit.Particulatimvero propter causia quae humores ad huius mori tum motu tum affectusperuenire impellant.Sunt porro baan Verturbatione CT aeris nos ambrentis in calorem en figus permutationes,m ipsius corporis,quod vel calidiorem,uelsisti rorem,vesparciore vel uberior velfo 3 protrusem vel intro retras anguine obtinet, ectus Huius quos generis est omni itiosus succus,quisu ecie uniuersi corporis talorem altera virn ictero aqua inter cutem,elephantia, oe benis iecor que imbecillitatiburi Pro portione autem Gr in qualibetparte colores vitiosi consiliunt.Figurae vero naturales mutabuntur, particulis vel immodice replerisvel vacuatis, vespmpriis sed bus rea ais, et conuulpis Cassaeautem singulorumpluressunt, quas etiam inuenire baud dissicile est ei, qui priora non oscitanter perlegit. Eodem modo ne graneolenti aut mollitier,aut tartiti, aut aliorum qua iis proportione restoden causas inuenire est operosum ei quipraedictisfundamentis nititur. Quinimo iam di
cta a mesunt m ne libri qui deo tomatum disserentiis inscriptus est. Quare
non oportet de iis producere sermonem.
Symplomatu quae corporis nostri assectus sunt visites,causas principe huius postr mi capitis loco Galenus exponit.Siquidem colores corporis tribus de causis mutatur. Colores tribus Primo,quado a sua narurali specie humores declinat.Humores aut quosda naturaleS, quosda vero no naturales esse in copendio nostro medicinς abudῆ mostratu est. Quuigitur a naturali specie recedat na cu specie,colores etia mutant,quddflauae bilis exemplo tabus liquet. Η c enim flaua aut pallida quu si naturale sua specie obtinens, si in no naturale trasit,vitelli oui,aut porri,aut eruginis, ut Isatidis colore accipit.SecudΘ, quum humores in profundum subeunt Sic in animi defectu,sanguine ad pro - . da corporis subeunte,uniuersi corporis color iinmutatur.Tertio quado cutem veluti alluunt, tum enim eorundem quoque colorem cutis accipit. Id quod in vitiliginum speciebus maxime apparet,in quibus cutis vel candida,vel ἀgra fit. Atque hae san8 g rates sunt mutationis coloris causae . Particulatim autem huius mutationis causae sunt, quaecunque humores ad huiusmodi tum motus, tum assectus impellunt Hae vero sunt animi perturbatio nes, de quibus multa capite quinto libri secundi de symptomatum causis diximus,ltem aeris in calorem & frigus permutationes, & corporis affectus,cui sane corpori vel calidior,vel seigidio vel parcior, vel copiosior, vel foras protrusus,vel intro retract' sanguis est. Id qd clarius tame,li.4. de tue .sani Ca.3. docet,
387쪽
M ubi itascriptum reliquit Si quidem color ab humore prouenit, solidis animalis paribdidi tibus,utique quum se humores in altum non receperunt. Accidit vero illis propter v frigora,rigores,vel animi perturbationes . veluti timorem et ingentem tristitiam,vel 1 incipientem verecundiam: quorum nullum si adsit, nunquam se in altum recipientor humores. Aeque nec in cutem violentius irruentes hanc aduret unquam,nisi animus,1 aliquo modo affectus sit,aut aestu immodico animal extrinsecus obsessum. Ergovehe- menter commotis, aut iratis ut in pudore eluti reciprocantibus se humoribus,inspiadi cere colore non oportet. At si nec ambietis violentia calidi,frigidive, nec ullus animi ,, affectus subsit certissima animalis humoris cognitio ex colore datur. Hactenus Galeni verba retulimus,no alia ob causam,quam quod praesenti loco plurimum afferat lucis.Huius sanθ generis est vitiosus humor,κακη HK1Gr ci nominat, na diis uniuersi corporis calore pro sua specie alterat.Si enim est cacochymia biliosa, ut in ictero, kniuersus corporis color auriginosus redditur.Si vero est pituitosa,vtin anasarca,&leucophlegmatia, totius corporis color albus fit.Quodsi melacholica fuerit, ut in elephatia, niger effcitur.Sic per imbecillitates iecoris, hi ad pallidius coloris mutatio, quemadmodu per lienis,ad nigrius Sic in qualibet corporis parte colores proportione totius corporis cosistunt.Si enim bilis ad unam aliquam parte cofluit, color eius palli- ἡό, euades. Sic de reliquis iudicandum humoribus erit.C terum figur naturales mu' tabuntur quatuor potissimum modis,nempe particulis immodice impletis,vel vacuatis et a propria sede motis,vel conuulsis,quemadmodum capite septimo libri demorborum causis est copiosissime expositum,ut non sit opus hoc loco de iis pluribus diseserere.Causas etiam omnium quae iam dicta sunt,u aliorum quoque quae affectus nostri corporis sunt symptomatum,olfactilium scilicet gustatillu, Atactilium quod illas quiuis, modo ea quae praecedunt non oscitantes perlegerit, inuenire possit; collis omittit, pr sertim quum cap. quinto libri de symptomata causis abundE sint expositae.
Sed hoc loco operis des tomatu causis is est si unu adhuc ses addi
rimus θέ)d in libro deo tomatsi distermis demostrandum, in hunc locum di-
necessario Quod ipsum quoque mihi non iuidetur lora egere sermonese am erit
unico exemplo huius rea methodum ostendere,multitudinem partacularium abiiciendo.Considerato agatur num ab una causa id quod fit, an a uritas perfici tur Si enim ab una, necess)rius ut micienti succedat. Atque bac quidem methodus in omni re communis est.. ω hanc vero modum de ibi tomatis quoqsse tibi considerandum est Si enim unum ab unico fat, necessisio consequitur. Sm adsecudis' tomatisgeneratione aliae quaeia causae accedat, sum no neces rio adprimsi cosequitur. No enim si quis nihil cami necessariobequitur in ut is,
scuti neque mordicatio, neq; liquid aut multa delectro, neq; nausea, aut maneteti aut appetetra intesa, aut ignauia ad actione aut regiis torpor, aut capvisgrauita3,vel vigili vel cor is dolonMulto vero magis nes epile a, vel deliriuxilmentis emotio,vel coma quemadmotam neque mores neque alia qualibet, neque multo magis melancholica nequesane omnino coli,aut renum, aut lieni aurecori aut thoracis,aut articulorum dolor: aeque ut neque inaequalitas, aut borror aut rigor , aut febris. Quanquani tum horum, tum reliquorum fine omnium nullum est, quod non aliquando in iis qui nihil concoxerunt appareat.
388쪽
LIBER DL Iiis Verum pro crudarum magnitudine, disserentia, hominis naturali terea facili di lique pensis, acsingularum corporis partium robore, vel Imbecillitate, alias aikdi Numagi Pietur.Magna enim cruditas tam maiora, tAmplura
inducito tomata. Minor vero contrapauciora minoraque. Ω timetiam cruditatu disterentiae,quae pgide adfigata, pituitosumsunt coaersae, ali apossunt inferre1 mpremata Quae uero ad nidorsum oe calidum, Za. Sic'moria ce aut non mordaces, em in basimo tum lyram solutae nonsolutae. Sed O hominis natura,ut dictiι est vel co ,υAreluseam Implomaiugeneratio nix ut mepb cause,quibus abius sense uerit varichius, 3 ne nemeter mordesitur,nes dolent,nes ex mut malia. d eande vero modsi, neq; cordis doloret
bis singulis qui cruditate laborat,eapar olfimum noxa sentit, quae maxime est imbecilla.Proinde dicetano est, di tamavlia necessariosequi cruditate. Arvero alimeti in corpus distribueri actionissae priuatiosae ιmbecillit S, atrophiam necessario inducit sicuti etiam alteratricis insingula particulis facultatis noxa. Praeterea quae inseparatione excremetorasanguinisftfrustratio, qua edi ipsa separatricis actionis sθ toma,necessario praκi coloris inducit B tomata: Nocaturq; allem eoru Herus, quod vero melacholico excrometo succedit, nomine caret. Simili modo in omnis Numatigenere Se quae semperseeinaicebequuturmvenies, cur quae nonsemper. Ego vero prolixitati parcens, hic libronem im
od capite quarto libri de symptomatum differentiis est pollicitus,ta in extremo fit pyhuius capitis loco docet:nempe qua sit symptonarium sese consequenti uratio. Qmptitatu sese pe quidam illorum se inuicem necessario sequuntur, quaedam non necessarid. Mod vero necessario,& quod non necessario sequatur,hac sane methodo, quae in omni re communis est deprehendemus. Considerandum num id quod flab una duntaxat causa, an a pluribus perficiatur Si itaque symptoma aliquod ab unico tantum fiat symptomate,necessario illud sequitur. Ab unico autem tantum fit, quando primum symptoma ira alterius quod sequitur causa fuerit,ut a nullo alio fieri possit, adeoque illius unica duntaxat causa fuerit Si vero ad secundi symptomatis generationem Daequaedam causae accedunt, ipsum non necessario id quod praecedit sequitur. Quod v-nico cruditatis exemplo Galenus pulchre monstrat. Nam etsi ad hanc nonnunquam inflatio,mordicatio,liquida ui aque deiectio, nausea, D alia quae hoc loco a Galeno recessentur neq; enim omnia repetere opus est sequantur, ut dictum est loco paulo ante citato,tamen quia haec symptomata saepe etiam citra cruditatem accidunt, ideo eam non necessario sequuntur. Caeterum de inappetentiae, mentis torporis, vigiliae, cordis doloris, emotionisque mentis causis, dictum abunde est capite septimo libri primi de symptomatum causis.De inaequalitatis,horroris,& rigoris,capite secundo libri secundi de symptomatum causis verba fecimus. Porro mentis cmotionem, ut hoc etiam obiter moneamus,diximus,quam Galenus D ali, Greci ει - φ appellat, ubi
389쪽
piutur ἐλατ nominatur.Germanicomodissima apellatione ita affectos vestachi, quasi metis emotione laborates vocat, Cur aute praedicta symptomata cruditate no necessario sequantur,Galenus hanc rationem subiungit.Cruditatis magnitudo,&differentia,tum hominis naturabitem acutus, vel obtusus sensus, & alia quae in contextii recenset,essiciunt ut alias aliud cruditatem sequatur symptoma. Quippe magna a ditas,maiora & plura inducit symptomata. Minor,contra minora, ac pauciora. Praeterea adfiigidam Dacidam alia,ad nidorosam D calidam cruditatem,ut capite primo huius libri mpnstratum est, alia sequuntur symptomata. Sic mordaces, hoc est, mordicasionem in ventriculo excitantes,vel non mordaces, Scin vaporosum spiritum, siue flatum soluta Se non solutae cruditates, alia atque alia symptomata inducunt. Hombriisquoque natura vel confert,vel repugnat symptomatum generationi.Quibus enim natura ventriculus obtuso ac hebeti sensu preditus fuerit,i, propter sensus hebetudinem ab excrementis neque mordentur,neque dolent,neque aliis symptrinatis a Galeno commemoratis laborant:quod scilicet haec omnia exquisitiorem inventriculo seis supremisi fila saxis requirant. jbus confra ventriculus natura facil8 senti iis praedicta omniasympium. plomata prompte sequuntur,supremo principio, hoc est,cerebro quod in capite residet,sympi' mala immittente. Nam idipsum ventriculo per neruos ab eo ortos facile sensum pr bet,adeoque symptomata, quae facilem & exquisitum sensum sequuntur, immittit.Atque hactenus Galenus exemplo cruditatis,quae symptomata te inuice sequuntur, onstrauit.Nunc pergit in commemorandis symptomatis quae sibi mutuo succedunt, quorum primum est atrophia.Haec nanque necessarid priuatiouem distri butionis,auteiusdem imbecillitatem sequitur. Si enim nihil prorsus alimenti distribuitur partibus,ut atrophia laborent oportet.Sj autem debili sest distributio, hocest, si parum alimenti,M minus quam requirant ad easdem distribuitur,extenuari,acathophia corripi est necesse.Pari ratione alteratricis,seu concoctricis facultatis singularia partium noxas,atrophiam sequi necessarium est.Si enim alimentum haud concoquiutur, qui rogo ex m alerentur partes Alterum est deprauatus color, hic enim necessario segregatricis excrementorum ansuinis seustrationem sequitur . Si enim fia-uae bilis excrementum a sanguine hon leparatu .niuersum corpus vitioso inficitur colore, auriginoso nimirum: vocaturque illud symptoma icterus, siue morbust in μμ gius, ut capite quarto huius libri est diclum. Si vero melancholicum excrementum a sanguine non fuerit separatum,nigro plane colore uniuersum inficitur corpus , caretque hoc symptoma peculiari nomine. Hodie tamen plerique nigrum te eruinap- Niger icteriis. pellant.De hoc quidem symptomate copiosὰ admodum disputat libro quinto de laborantibus locis,capite septimo Galenus. Ad horum itaque symptomatum modum omnia reliqua symptomata quae necessari3 sequuntur,& quae non necessario,inueniri
390쪽
Claudii Caleni pergameni , de Iudiciis
tionem iam ,siue eam quae antecedit turbationem , me om
nem morbi solutionem, siue eam tinti quae bona sit udicium quis nominare velit, non est nunc mihi propositum disii a re: quod potius quo pacto quis haec omnia non obiter, sed optia
' me praesciat namrare constitui. Optimum autem praenotro
eorum principium, quod etiam futuri vigoris. Sic ero vocatur vehementissi-mvs hvigma visiuersi morba pars.
De iudiciis tractaturus Galenus rectissime ab ipsius vocis seu nominis explicatione exorditur:idque non temerε. Nam κρμις seu iudicium varie ab autoribus sumitur. Dὀieram .ati ξ σPrimo pro repentina ac subita in morbo mutatione.Sic sane a Galeno lib.3. praesag. ab audiaribus su
dem in omnibus iam citatis locis crisin seu iudicium, subitam Sc praecipitem in morbo mutationem ess tradit.Secundo iudicium nonnulli accipiunt pro inclinatione in melius,quae tamen proprie l0quendo non simpliciter iudicium , sed cum adiectione deficiens iudicium ut in explicatione libri tertii copiosius ostendemus dicitur. Tertio pro turbatione quae excretiones tr abscessus antecedit. Na priusquam morbus per excretiones aut abscessus finiatur 5 mediocris in corpore aegri fit turbatio. Hic nan- 'baxi v sque sublid spiritum dissicilius trahit, vel delirat,vel ealiginem,uel splendores ob oculos sibi versari putat, vel lachrymas fundit, vel oculos rubentes habet, vel tempora graui vel in ceruice dolores percipit, interim vel caput dolet , vel nigra quaedam pculis offundi quaeritur, vel stomacho laborat, vel inferius labrum quasi tremulum ac intro
contractum obtinet,vel rigore vehementi conquassatur. Hanc itaque subitam turba tionem sunt qui iudicium seu crisin appellant, quod Galenus, lib..1. de diebus iudicatoriis,cap.2 facit Quarto crisiis pro omni morbi solutione siue subito, siue paulatim fiat,sumitur Quintd,pro solutione quae adbonu terminatu Etsi aut Variis modis iu- eiae, ghε thd adicium accipiatur, Geno tamen,ut ex capite ultimo huius libri patebit,pro subita in eiu Galeno quid morbo mutatione, it multo magis pro ea quae huic antecedit turbatione usurpatur. Transtata vero vox κρῖνις est, eodem Galeno libA .de iudiciis, capite et teste,c iudiciali foro Namul in illo inter eum qui accusat,& alterum qui accusatur atrocissima existit pugna nusque tandem vincit alter vero vinciturisic etiam in iudicio morbus 8c na- tura corporis acerrime inter se pugnant,ut aegro ni Eil aliud, quam illis qui in iudicio de morte aut vitinaudiunt sententiam, sit expectandum Quanquam itaque multi Smo-dis crisiis siue iudicium a medicis accipitur, tamen Galeno hoc in loco consilium non est elis velle distinguere:quΘd hoc potius eius sit institutum, ut in iis quos de iudiciis - inscripsit libris ostendat auo pact' quis non idem obiteriseiddῆ,ne i genter, osci tabund8,Nut Iurisconsulti dicunt,incideterae enim union Qνiae Galeno,ec aliis vere ribus significat: sed optime id exquisite praedicta omnia nempe subitam in morbo mutationem,aut in melius nutritionem,aut eam quae antecedid turbatione, aut morbi solutionem,praedicere queat.Optimum vero horum omnium praenotionis initii