장음표시 사용
391쪽
quod etiam futuri yigoris.Nisei n quis fultur m morbi vigorem praenoscat nunquaquando sit futurum indicium ire poterit Quod autem vigoris prisnotio adlaturam crisim sit necessaria,Galenus insea libo .cap.s.copiose admodum monstrabit . Quare vig0y wG2 non hoc loco fusius persequamur. Caeternm vigor morbi no est nisi maphorismo.1o. vehementissima totiuS morbi pars Q od Hippocrates etiam in aphorismisiis significare verbis voluit Omnia inquiens,symptomata,vum incipiunt & finiunt morbi,i uissima sunt:in vigore vero vehementissima. - CAPUT . IL . --
aegrotantis imbecillitate1n,tempore incrementi homine moer o
sicut m quidam alis in ipso gore Num vero etiam in tempore δε- clinamnis aliquis morbus ρccidere qaea merito quaesitum est . Se dera n ρurimis a tabAc gress sermonis decernetur, HG autem quatuor panes, aliqui etiam toti s mombi tempora vocant. Eandem vero ob causam uniuersalia nominant tempora, ut
quas ilicet a particularibus disterant,m quae singulae accessiones diuid utar.Dει ἡ Σ numero dierum,quemadmodum qui 'iamutique taxempora. sera enim haud potest ut montas qui in quatuor diebus soluitur, aequales habeat. partes cum eo qua que ad quadragesimumprotenditur. Et hacn sane omnes Qvq pacto anni propemodum con se tunt. Quo Mutem pacto iudicare ac di tinguere iam di id
dinuda is distin tempora op .rea etiam in eo non omnes inuicem constentiunt sed nonnulli quidem Su*R43 numa anteuertant,autposterius occupent accessiones considerant. si qui ero aiearundem longitudinem re liciunt: alis autem ad magnis inem, qtiam etiam vehementium aEpellant, initam vero hac ipsa, fraterea remi es con templantur Deanceps interse aetereantur,quam liceat quae dicta sium omnia ae adhac aha quae dicentur coniungere. Ita enim vix quistiam consitati temporis exquisita aceret coniectaram.Qu'dcunque vero ex iis nos erit considera tum, tantumpraecognition ocebit, quantum vel magni tudinis, vel virium quoὸpr.
Quum in fine prae id huius secundi capitis,quot sint in uniuersum omnes
tu quatuor omnes morborum partes, princpium, in monomnes m G δ luod Graeci ἱηψιν,&ἐπιδοσιν,&ὰνά stomν appellant via
b, hece a qui go Vel ut hodie loquuntur,status,& declinatio. Accidit tamen interdum, vi morbus tuor partes obti- aliquis praedictas partes omnes non habeat, eo quod scilicet hominem incrementi tempore,vel propter suam malitiam,vel propter aegrotatis imbecillas vires; quae mo Quiduis ianit . bo resistere nequeant interimat Sunt igitur ij morbi ex eorum numero qui duas tam tum obtinent partes,principium nimirum D incremetum Sicut quidam alijsunt, qui QE ' tres tantum partes habent ut qui in vigore interficiunt. Num autem in declinatione, aliquis morbus occidere queat, merito anonnullis qu situm est me qua quidem quae sstione ac dubitatione insea,nςmpelibro.3.cap. .copiose differet,& suam diserie e ponet sententiam Galenus.Quatuor iam dictas partes aliqui totius morbi temporano Tempora morbi minant Vt tempus non sit aliud,quam aetas morborum .Qualis enim res spatum di Diserentia animantibus est,talis certὰ morbus ipsis tempus, Graecisines Vocaturilsequς
392쪽
enim tempus simpliciter hoc vocabula significatur,neque conueniens tempus in quo praes dia consideramus,sed tantum morborum, ut diximus,aetas, quae successionis vicissitudine immutatur,ut animal aetatibus. Memadmodum itaque nos geniti ad vi- stasse. gorem usque augescimus inde iam contabescere incipientes ad extremam usque corruptionem declinamus,si omnes aetates pertransituri sumus:pari modo singuli morbia prima eorum constitutione ad vigorem usque increscunt dum pro augmenti prioris portione decrescentes in totum dissoluantur. Dicuntur etiam praedicta tempora ν, ζ alio nomine uniuersialia, ut scilicet hac ratione a particularibus differant, in quae sin- Accessio qui gulae accessiones diuiduntur.Accessio autem,quq Graecis παρομμος dicitur, hoc loco Pro eo tempore accipitur,quod a prima inuasione usque ad remissionem existiti quatuor partibus,seu temporibus particularibus,principio,incremento vigore, & delinatione,definitum. Verbi gratia febrilis accessionis principium est,quod extremis par- ωrilis aereri tibus refrigerationis sensum praebet Incrementum, ubi stigus desinit,corpus vero incalescit non tamen exquisito calore. Vigo ubi calor qualiter in uniuersium corpus diffunditur, minimasque eius particulas obsidet . Declinatio, ubi calor imminuitur. Porro tempora morborum uniuersilia nullo certo dierum numero definiutur, quod non aequales seu tequῆ longas habeant morbi omnes partes.Sunt enim qui quar o sol- iuerem humerouuntur die,sunt etiam qui septimo ut quadragesimo. Fieri igitur nequit ut morbus definiuntur,
qui in quatuor diebus soluitur,aequales habeat partes cum eo qui usquead quadragemmum protenditur. Et hucusque omnes propemodum medici consentiunt, nempe quod pro morborum diuersitate,tempora quoque horum uniuersalia varient. C erum quomodo iudicare&distinguere huiusmodi tempora oporteat, in eo cert8 non Quomodo Ul- coueniunt Sunt enim qui seorsim considerandu esse putent nu accessiones morboruant euerrant,aut posterius occupent. Alii ad longitudinem accessionum respiciedum distinguentageta iudicant Qvidam ad magnitudinem earundem.Magnitudinem alio nomine ve- .hementiam appellantes,quod haec duo nomina tapius apud medicos de eadem re eL 'P μ' ferantur. onnulli vero haec ipsa,hoc est, longitudinem-ac vehementiam una cum
remissione accessionis contemplantur. Quapropter quum varia in diiudicandis Ddistinguendis morborum uniuersalibus temporibus respicienda esse existiment, nihil mirum quod subinde temere inter se altercentur. quum liceret im8 necesse esset illis omnia ea quq dicta sunt,scilicet accessionum anticipationem,posteriores Occupationes,longitudinem,magnitudinem, remissionem,&alia etiam quae sequenti capite dicentur,coniungere.Nam nisi coniungant hic omnia,exquisitam de tempore constituto facere coniecturam nequeunt. od Galenus iis significavit verbis,inquiens. Ita, hoc est,ubi praedicta seorsim considerauerit,it non conjunxerit, vix exquisitam constituti temporis quispiam coniecturam faciet. Constitutum autem tempus dicimus id quod Galenus vocavit καθ ςωτακαιρον, hoc est,e ροσμενον,id est, definitum, staturum, ὀ Fu, quod nobis cognoscere decretu est,sive principiu, siue incremetum, siue vigor fuerit. Quapropter interpres prior non rectet αβσωτω pr sentis reddidit. Proinde quum Interpretis sis. Omnium praedictorum noticlaad praecognoscenda morborum uniuersalia tempora visi admodum necessaria,quodcunque ex illis non fuerit a medico consideratum &omissum,tantum praecognitioni nocebit, quantum magnitudinis aut virium obtinebit. o autem pacto haec omnia sint coniungenda,sequenti dicetur capite
siderare Oponet, magnitudinem, i morem qui cum B D-matissita contingat, ve ne illum quemadmodum etiam in in-
393쪽
remisone oe declinatione fac eadem esse confideranda para. Moco carem k-
Dectoauo. termisonem, ubi in praetemfebre acantem accestio defierit.Declinationem x
ro, omnem - qua vigorem ipsumsubsequiturpartem usque adsecunda accessionis mitium. Nam anticipatiosolaperse ipsam,non est; aciem incrementissegnum .p o aere morbi magu proprietate equatur, quam ut propter eissincrementum atri quippe π quartani abrui, se tertiani, quotidiani circuitnusque ad integram solutionem ita inuadere exacerbareve iam visi siunt. Com
DpiMMI saeuerant autem medici tales t pos,vocare anticipantes seu anteuertentes,sicuti
Posterius oec alios serius occupantes,quiliique flatim ab initiis aliquid futuri temporu assu
munt. Atqui sanὸ π iis bis plus quam proportio exigit assi ere, vel anteuem
ter hoc quidem incrementi, illud vero hesinationis indicium esse videtur. Simpliciter vero anteuertere, autposterius occupari, neutrius. Volum autem tam siderare oportet nunqm ecunia acclio cosιetam anteuerterit horam, sed numquid etiam longitudo i temporu eadem,aut magnitudo eadem,aut si nanc malignior,aut simplicior uit.Hac ipsa vero etiam in intermis ibas, π declinationibus sunt in 'icienda. Lonoturi quidem temporiS,cognitu faciis est.Magni Mith; hab. rari versi,quam oe vehementiam vocant,m morem,quem etiam modum nominant, tum expropria morbi decie, tum ex oritomatis ei superuenientibus,1 Propria morbi culatur. Ex propriis quidem morbi flecte, si ea quae propriam ipsius naturam com
ad' plent resticiamus,veluti ita reuer in ea de ad panctori u lateris dolorem,m acutam febrem, tu , dissicultatem stirandi Ex ipsis autem με superueniunt θ tomatis, multa σ diuturna, valida, oe maligna aut contra pauca oe breuioris temporis, parua, oesimplicia fuerint. Et bane inter missonis ac declinationis te visi priori longius, aut breuius, aut tolerata di cibus,vel facili aut si qMod ex accessione lamploma remanet, aut omnia des runt. Si enim iis qua 11ta sunt peiora inueniantur, morbus manifeste increscit: sin meliora, declinat. 'ppe si accesso consuetam anteuertat horam, longior
vehementior, malignior, atque cum multis acprauis B tomatis mο-lsetfetiam declinationis tempus breuesmuli non omnino tolerat utile,ηγque ab omnibus ex accessone Implomatis liberum sinemo utique, arbitror, de iis qui sic laborant quaere nunquid morbus es in magnitudinem abeat. Contra veros hs omnia contrariasan accessionis nimirum iuuasio posterius occupet ses turi magnitudo accessonis imminuantur, malignitaS mitigetur , Imptomata quae succedunt minora ac sim liciora fant, aut omnino non compaream, interm io etia aut decimam tolerat acilis, longastat,m omnia acre nis L mplomata aboleant, haec utique manifenfima declinationis indictahunt, ficumpriora incrementi. Ρndo autem ea quae ad utraque acce es perti nent κqualia quodammois fuerint,morbum in vigore esse significant Hoc in loco Galenus docet quo pacto morbi augmentu declinatio,ac vigor c.' gnosti
394쪽
gnosci possunt. Cognoscitur autem morbi incrementum non solume eo quod ac thhinrita si modi cessiones anticipant,sed etiam ex longitudine, magnitudine, Amore, qui cum sym-bi quomodo eo plomatis, vel sine symptomatis existit.Anticipant autem,quae solito citius inuadunt. Poscitur: Coniungenda itaque haec omnia,& nullum eorum separatim considerandum . Non esse autem anticipationem solam per se ipsam sufficientem incrementi notam, hinc est suffeten, si perspicuum fit,qudd saepe morbi magis proprietatem sequatur, quam ut propter eius incrementum fiat.Nam visi sunt iam quartani aliqui,tertiani, in quotidiani circuitus Cireuitu, quia, anticipando inuadere usve ad integram morbi solutionem aest autem circuitus, -- ριοδοι Graeci vocant,similis ad idem reditus, hoc est, uniuersum spacium a primo in- . .. sultu unius accestionis, usque ad insultum alterius .Et consueuerunt medici alios typos , Graece sesλκπIκους vocare anticipantes seu anteuertentes, eos videlicet, qui statim a pantea. morbi initio aliquid praecedentis temporis assumunt, alios vero, qui scilicet statim ab initio morbi aliquid futuri temporis assumunt υςόhi; ους dest,posterius occupantes. In summa,typi anticipantes sunt,qui una aut pluribus horis citius quam prius, inuadunt Posterius autem occupantes,qui una aut pluribus horis tardius. Typus itaque ni- hil est, nisi intensionum ac remissionum perstatas ac con stitutas vices reuersio. Vel est tempus mali,in quo Sc accessio it intermissio statis vicibus accidunt. Sciedum au tem si accessiohes plus quam proportio exigit anteuertunt,incrementi indicium esse. Sin vero aliquid de futuro tempore assumunt,hoc est posterius occupant, declinationis. Simpliciter autem,id est una debitam proportionem, anteuertere, aut posterius occupari, neutrius,id est,neque incrementi,neque declinationis, indicium erit Porro non solum considerare oportet nunquid secunda accessio consuetam inuadendi hora anteuerteri sed etiam nunquid eadem accessionis longitudo, aut magnitudo eadefuerit, aut si nuc malignior, aut simplicior, hoc est, placidior, aut minus mala sit. Nam si ρIEi quid Hippocrati Sc Galeno,απλοω &.απλου hoc est,simplex,interdum idem quod AK ς ση)κ significat. ae sanδ dictio,vi libr.3. prognost.commen .2.Galenus attestatur, duo significat.Primo eum qui laudabilibus ac bonis moribus praeditus est Secudo, eum qui minime malus est Simplex itaque hoc loco maligno contrarium est, idemque quod placidum,modestum,& nihil malitic habens denotat SicHippocrates febres simplicissi- Τ'
mas, vocat placidissimas,mitissimas, Sc haudquaquam malignas . Sunt autem praedicta etiam in intermissionibus et declinationibus consideranda. Intermissionem Veros διαλci in Graeci nominant, ubi in quietem febre vacantem, απυρεμ- iidem vocat, accessio desiit, appellamus. Declinationem autem, Nemetio Graeci dicunt, omnem accessionis partem, quae vigorem usque ad secundae accessionis initium sequitur Caeterum longitudo temporis,cognitu facilis est. Prompte enim quiuis num una sit alia longior accessio animaduertit, Magnitudo vero Se mos morbi biseriam cognoscatur, ci mo bi esse ex propria scilicet morbi specie,& symptomatis quae morbo superueni ut . Ex propria Nam cognoscua quidem morbi specie,si quae propriam ipsius naturam criplent,conrcplemur. Verbi g,ν opia mota gratia,pleuritim per punctorium lateris dolorem, febrem acutam,tussim,le dissicultate hi specie. spirandi Haec enim quatuor naturam ipsius complent, adeoq; ab ea inseparabilia sunt Quod Galenus etiam lib.s.de labor .locis, p.2.testatur,ita scribens . Pleuritidissym- Dptomata inseparabilia sunt,febris acuta, dolor perfnde ac si locus vel intendatur, vel Dpungatur, spiratio se equens,& exigua,tussis magna ex parte cum sputis coloratis,non- , nunquam vero sine his. Haec ille. Causas autem iam dictorum symptomatum infra cap.1o libri secundi copiose admodum enarrabit Galenus Ex ipsis autem symptomatis quae superueniunt magnitudo te mos morbi ita cognoscuntur Siquidem multa, Se 'i' diuturna, si valida atque maligna extirerint,maior Si malignior morbus erit Contra, si pauca A breuis temporis,si parua te simplicia fuerint,minus vehemens, it placidior morbus erit Magnitudo enim idem quod vehementiam significat.Quod diserte ad modum Galenus sect.rapho .commear .docet in eum scribens modum. Nihil differt
395쪽
siue magnitudinem,sive vehementiam dixeris, quia haec duo nomina sunt apud medicos usitata,& si pius de eadem re pronunciantur,quum aliquando dicunt maiorem fuisse febrem,ea quae praecessit, aliquando vehementiorem. Mos siue modus ,ves ut Graece dicam hθος- -,veteribus medicis, praesertim Hippocrati in libris Epide. duo significat,nempe nunc animi mores, quo in signiscatu hic non accipitur: nunc vero essentiam,differentiam ut speciem t hoc in loco,ubi Galenus morem seu modum,accessionis differentia seu speciem,hoc est, maligna aut placidam, vocat. Eius rei testis est Gai .lib.i .Epid. com.3. Huic ni θης ut paulo ante diximus,lde Graecisest quod mitis, acidus,& minime malignus.Sunt aut e longitudo, magnitudo,&mos etiam in intermissionibus D declinationibus ut supra quoque monuimus consideranda.Nam si intermissionis ac declinationis lepus priori longius,&toleratu dissicilius fuerit, Daliquod ex accessione θmptoma remaserit orbus manifest8 increscet.Si vero breuius, A toleratu iacilius intermissionis ac declinationis lepus fuerit, A symptomataaccessionis desierunt, morbus manifestedeclinat. Quapropter si accessio solitam anteuertat horam,longior,vehementior, maligniorque sit, D cum multis prauisque symptomatis infestet:declinationis quoque tempus breue, ac simul no omnino iacile, neq; ab omniubus accessionis symptomatis liberum , morbum abire in magnitudinem, ac crescere euidentissimum erit.QmId si vero omnia contraria fuerint,nempe accessionis inubdio posterius occupet,longitudo A magnitudo accessionis imminuatur, malitia desinat symptomata quae superueniunt minora A simpliciora seu mitiora sat, aut omnino non appareantaintermissio quoque vel declinatio toleratu facilis, ac longa fiat,omniaque accestionis symptomata aboleat, manifest8 hinc declinare morbum coniicimus. Vbi vero haec in utrisque accessionibus aequalia suerint,morbum in vigore esse imde omnibus palam fit. Atque his quidem rationibus incrementum,declinationem, bevigorem morbi deprehendere licet.
quid igitur plus quam comemta nobis m,aut aliquid ab Hippo
crate in iis ubi docet quomodo quis'iam ex circurtibus inueniat incrementa reor
, bi omissum ein Mat enim accepiones inuicem esse conferenda3 , si mathrivis si, vel non, si longiori tempore durent,vel no: ersi magis aut minus afflixerint. Hoc nanque si maturius fant,vel non tale quid gnificat, nunquid accesso consueta hora citius aut tardius inuaserit. Istad uero, si longiori tempore , vel non:
nunquid longiori tempore,aut breuiora durauerit.Hoc autem, madi aut mi Creliqua quae a nobis ante uni dicta in se complectitur. Nam magnitudinem, morem i in morbi, T qsae isti stuccedunt f mplomata,adhaec taram nam
rum in eo quod dicitur mag/s manus, complicti exilit mandum est. Pari ratione istos declinationis,ut quae totius accessioni spars est, magis miηus, . ex isdem considerationibus inuenire oportet.Incrementi veri , er ascense , Iaugmenti) iis enim omnibus nominibus alterum morbi tempus appellant flum. maturius exacerbara, si ori tempore, 'maos, indiciabunt.Sicut declinatronis contraria, nempe tressius anuadere,o breuiori durare tempore, ει' om
nino priori esse debiliorem accestionem.' Vigoris vero Dum , mansio oe' per'
ae hactenus copiosῆ admodumdicta sunt, ea omnia Hippocratem breuissim complexum esse sententia monstrat Galenus, ubi ita lib.a .Epide sect .i .scriptum ti
396쪽
qait. ω Ἀσι- παρον ritu ψέλοις ι - βα s.cim αίτερα Guela πλαναποκν ὴ Ρεὶμ ον, ἔς. Id est. Oportet ut in circuitibus accestiones inuicem conferantur, si maturius fiant, vel non, Se si longiori tempore durent, vel non:&si magis aut minus assiixerint. Nam Galeno nostro interprete , per haec verba, si maturius fiant, vel non, nihil aliud significare voluit Hippocrates, quam esse Maturita fiant, considerandum nunquid accessio consueta hora citius aut tardius inuaserit. Per 'φ' haec autem, si longiori tempore, aut non: innuere id voluit, esse consideran- si longiori temdum, nunquid longiore, aut breuiori tempore durauerit accessio . Per magis ve- pq ro aut minus, omnia quorum paulo supra facta est mentio,hoc est, magnitudi- Mamnem, A morem morbi, item quae huic iuccedunt symptomata , ὀζ eorundem numerum, complectitur'. Pari quidem lege: & ipsius declinationis, quae quarta accessionis pars is, magis tr minus , ex iis considerationibus, nempe magnitudinis, moris, A symptomatum reperire oportet. Praedicta vero omnia ideo fiant medico consideranda, quia maturius & citius accessionem inuadere , & longiori--- tempore durare, Se maiorem siue vehementiorem esse, & maligniorem, maio- Taque habere symptomata, incrementi, ascensus, siue augmenti: nam iis omnibus appellationibus alterum morbi tempus nominatur: certissima indicia sunt, sicuti declinationis tardius quam antea inuadere, breuiori durare tempore, Sc omniuno priore accestione esse debiliorem ac mitiorem. Quod si vero haec omnia in v fotiti eodem tenore manserint ac perseuerarint, vigoris signa erunt.
Saepe utique in morbis nissum tali quod sensu deprehendatur tempus i uenit r, sea quartam, verbi grana, accepionem augmenti adhuc signa babentem , quinta accesso decimationem prae se ferens excipit, quod videlicet istasi,mum Eff.
vigor celeriter abierit, adeo vi nemo ipsium praesentem agnouerit, sed ademquisitam cognitionem primo declinationis tempore opus fuerit. Simile vero quid etiam in morborum augmentis accidit. Nam interdum prima accesso
principium simul σ augmentum vigorem in se complectitur, in pri
ma scilicet sui parte principium , in altera quae hanc excipat aurentum, p rema vero vigorem . Secunda vera deinceps accesso euidenter declinato ria esse apparet . Verum tunc demum quum altera instat accesso cogno
scere qualis prima fuerit, praeter id quod uniuscuiusque opM m ossicium
es mediet, etiam praenotionis maximι momenta Uum perdit, vel ti plenius Ginerosi s d.
in libris de medendi ratione senseum es a Caterum generosi medici, cret Hippocratis arte digni est , ut futurum vigorem praenoscat: siquidem ad Πης
hunc resticiens uniuersam victus rationem innituet. Quocirca cir augmen
tum γ' principium morbi,non utique υbi iam completa sunt cognoscere, sed multo ante tempore praenoscere praestabit
Quod interdum uigoris tempus in morbis sensu deprehendi nequeat , nisi declinationis tempus succedat, hoc in loco Galenus ostendit, inquiens. Saepe utique in morbis nullum tale tempus, vigorem intelligit, quod sensile sit, aut sensibus apprehendi queat ii
397쪽
accessionem, quae augmenti signa habet, quinta excipiat accessio declinatoria, hoc est, declinationis indicia obtinens: quod scilicet vigor ομμου diseerit,&eeleruter abierit, adeo ut nemo ipsum quum praesens esset cognosceret, sed ad exquisitam es. notitiam primo declinationis tempore opus fuerit. Simile vero quiddam etiambissensum latet. in momorum auSmentis euenire solet. Interdum enim prima accessio principium fiamul & augmentum M vigorem morbi in se completatur,in prima nimirum sui parte principium in altera quae primam excipit augmentum, in psestrema vero vigorem, adeo ut neque tum facile augmentum deprehendi queat, nisi ex secunda accestione, quae euidenter admodum apparet esse declinat pria. Verum secunda tandem instante ac praesente accessione, cognoscere qualis prima fuerit, ut ad unumquenque medi- . . . cum etiam non admodum peritum spectat, ita sane praecognitionis usum, qui maxua modieo Ff noo mi momenti,perdit.Generosa autem medici, M arte Hippocratis digni estivi sutu-scendWυ rum vigorem praenoscat , quod sine huius noticia victus rationem instituere non sis sudes b, queat.Duo enim sunt,Galeno libro decinio e curandi ratione capite quinto test insilia petuntur. In omni aegro spectandata quibus cibandi consilia petuntur,morbi summus vigor, di aegrotantis vires.Hinc est quod Hippocrates etiam sectione prima, aphorismo non dixerit.Coniicere autem oportet num aeger possit cum victu ad vigorem usquemo D bi perdurare,& nunquid ille prius deficiat,nec cum illo victu durare queat, aut mo D bus antea deficiat, it retundatur. Proinde ξζ principium, id augmentum morborum, non ubi iam completa sunt,sed multo ant8 tempore cognoscere praestat,ad eum quibdem modum quem in sequentibus capitibus exponet Galenus.
CA P UT ILII. Mulii miasti. Vanqzam iuideo plurimos meditas ne praesens quidem principiam di,tasiis morbi cognoscere,quemadmodum maxime admirabilem Thessa qeo ,: -pΠηcipio quidem contrahere iube etiamsi morbus est adyrri elu prom natura relaxatione inriget. Pu vero Em rustprinci piam ι Am scat, tanquam aliquid quod sit notissimum, dicere haud a tar sis AII 'Mam studuit:habet vero dubitationem non exiguam. Nam siprimum quidem δ' i QR exquisite insiliamprincipium totius morbi statuere conuenit, indiuisibile ipsi s sine tempore est . Si vero primam accessionem scimus hanc aliquandose niuersum incrementam, γ' vigorem inse complecti ,praeter id quod avrurdi s
mamsit morbum qui ad summam in septem diebus fluitur , eum qui tu flex
usque menses extrahitur, m omnes qui in horum medio sunt, primam avium
accessionem pro principio habere Quemadmodum enim neque augmentum, neque vigorem 1eque declinationem aequalis temporis omnes obtinent morbi: eodem
arbitror modo nequeprincipium. Neque tamen siquistiam primam transii erit accessionem,poterit deinceps principiam circunsiribere. Si enim secunda incre menti obtinens indici viam siuccedat, post ipsam tertia, ' quan ab aedeinceps omnes, qui primam praeteriit accessionem, tanquam non est is incripiam,vel uniuersum quod in medio est usque ad vigorem rempus,principium esse
diceri.atque ita omninoperiret augmentum: aut v&primo defineretprincipium,
398쪽
Quum praecedenti capite Galenus monstrasset generosi medici esse, ut principium Dalia morbi temporaantequam praesentia essent cognosceret:nunc se plurimos scire medicos refert,qui ne praesens quidem morbi principium agnoscant,rantiam abest ut
hoc ipsum multo ante tempore praecognoscere queant. Atque ex eorum numero imprimis impudentissimum, atque ob id maxim8 admirabilem Thessalum esse ait.Is enim eo temeritatis peruenit,ut quum ignoraret quid principium morbi esset, tamen ma gna impudentia quid in morbi principio esset faciendum praecipere ausus est.Quippe in eo creantrahendum esse:id enim ει ν hoc loco proprie significat: etiamsimorbus )ό adstrictus Apro sui natura relaxatione eget,iussit. Quod virectita intelligatur, ani- GHTali senio maduertendum Thessalum,ut testis est lib.i.ther. method.cap.3. A in libello de sessis ua
Galenus uos tantum ex victus ratione prouenientes morbos statvici, nempe fluxu& adstrictu quos Graece iωδες κω3Ἀγνω appellauit.Fluxum vero nominauit, quum Fluxum. naturalis corporum vacuatio iusto magis fiebat.Adstrict um contra, quum plus aequo retinebatur. Vbi itaq; colpus fluidum erat, lila contrahedum ac constringendum:sin . adstrictum, relaxadum esse praecipiebat:atque id quidem recte,contraria enim contrariorum sunt remedia Proinde merito illum erroris insimulat Galenus, duplici nimi- Thessalu merses rum de causa.Primumqu5d in morbo adstricto,contra suam plane naturam,contra-- ρος hentibus in principio utendum esse doceat,quum magis contrariis, nempe relaxantibus, utendum esset.Secundo,quod dicere praetermisit anquam omnibus notissimum unt.Ali, primam accessionem totius morbi esse principium affirmat. Sed neutri
recte dicitur. De priorum enim sententia, principium plane est indivisibit latitudine carens,li sine tempore, quod non sit nisi primus,ut ita dicam, articulus, seu primum morbi momentum.Aliorum vero opinionem esse falsam hinc satis liquet, quod prima accessio saepe non solom principium,sed & uniuersum incrementum,atque vigorem in se complectitur,veluti in synochis seu continentibus febribus accidit,quit unicam duntaxat accessionem ab initio ad finem usque durantem habent. Necesse igitur est ut in se non solum principium, sed es augmentum, & vigorem complectatur, alias nanque ad declinationem & finem usque non duraret. Praeterea absurdissimum est ut morbus is qui ad summum septem diebus finitur,la is qui iti sex usque menses extrahitur,& omnes qui in horum duorum medio sunt,primam tantum accessione pro principio habeant Quanti enim longius extrahitur morbus, tanto etiam plures accessio nes pro principio habebit Quemadmodum istur neque incrementum, neque vigo- 4 re neque declinationem aequalis temporis,omnes morbi habent, sed unus breuio- phineipium ne ra,alius longiora:ita quoque non aequaliter longum aut breue obtinent principium. Neque tamen si quispiam primam accessionem transgrediatur, iam poterit principia F2haaeeestio circumscribere .Quipppe si secunda accessio incrementi obtinens indicia, statim suo non transiliedr. cedat,& posthanc tertia,& quarta,aliaeque deinceps omnes incrementi signahabebui, certe qui primam praeteriit accessionem,tanquam non esset principium, is vel uniuersum tempus quod in medio est a principio usque ad vigorem, principium esse, seisdquidem dicet: atque ita plan8 omnino periret augmentum: aut ubi primo desineret principium haud deinceps ostendere posset,quod primam accessionem, in qua principii finis fuit,omnino transilierit Quapropter quanto haec res maiorem dubitatione habet,tanto etiam magis Thessalus reprehendedus ac negligentiae accusandus erit.
in am i tur huius dubitationis medela siquide vellent quae t ab HE quae dubinatio pocrate scripta indicta perdiscere,expedita viis esset doctrina.Nunc vero prae
399쪽
etiam ea quae ignorant caluntari conantur. tq; illis nullaprasus seuppetit νου rantiae medela, nobis vero expedita facilis e .. Acce es enim inquit,s castitationes morbi indicant: anni tempora, circvituum interfle incrementa. morborum quid QId quidem morborum con istutiones veluti eorundem 'ecies nominat, peruri' talibus oe tantis constant uniuersa libus temporibuη, minimρ xtis i*i hoc argumento addisce se um enim inprimo si de torum libro tradix fiet. M Sunt vero modi, consitationes,m accessiones singularum harum Arimita
,, continuarum,tum intermittentium deinceps ait:φJa gratia, cotinua enim 1ai-isbusdam incipiensforescit m maxime vigesim ad deterius procedat. tra verois iudicium,m una cum iudicio,imminuitur.Nonnulls autem incipit mollis,ac ve- luti'bmersa, increscit autem c exacerbatur singulis diebus, circa iudici is vero abunde elucet manifeste sendi quod aliqua ex uniuersalibus morbi temporibus compositionem,nominat constitutionem. Quomodo igitur morbi, oe anni tempora, circuitunm inter se incrementa uniuersalia morbi tempora demon-
ea quidem quaestione versamur. ne quartana aliqua febris
borum demon- uadens,non solum primam accessionempro principis habetficuti neqse exquisita tertiana usque ad septimam diem principium extrahere potest. Eodem Oeta modo etiam de alias morbis iudicandum Ardens enim febris ρο pleuritis, π, pergneAmonia,breuis temporis principium habet. Guae aut comitialisii sic, des, m articulorum dolores, nephritatis, longi temporis.Sic quid ma morbis ipsis. M teporibus vero anni hoc modo. Aestiua quartanae, magna ex parte,ke- D uesse . sAtumnales vero longae,praesertim qua Demem attingunt. Sic rura
omnis alius morbus aestate quidem osus, eme vero tardius iudicatur. Mani-
Ρ ΠΣ festum quos est quod principiam quidem a te breuius,hyeme vero longius ba
Te -- ebIt .Hμω autem proportion reliqua etiam morbi tempora. Sic quidem anti festionum iR tempora morborum con titutionempraenunciant. Accestionum vero incrementa hoc pasti. Accessiones inquι per circuitus inuicem conferre oportet, nura mat
rius fant,aut nomoe num longius durant,aut non aut magis,vel non. Si enim haec omnia coniunxeris propius ad exquisitam cognationemperueneri Si vero Ubil tiram considerans principium morbi posse cognscere, aut ab incrementa Ascernere putas,nunquam ad veritatem prope accedes.
Quum initio huius capitis de principio morbi magnam apud medicos esse dubi. tationem docuisset nunc quae illius dubitationis sit medela ostendit. Nullam vero adiam esse ait, quam ut indicia principii ab Hippocrate tradita perdiscantur. si vero. λ Thessalus D eius sectatores extra id quod nolui quae ab Hippocrate recte scripta sunt addiscere,etiam ea quae ignorant calumniari pergunt,quid mirum illis nullam pro sus ignorantiae medelam suppetere Contra vero iis qui Hippocratis scripta diligenter Aerestiones, & legere, M quae ignorant, non quidem calumniari, sed discere poties cupiunt, expedius. Ur,. & iacilis admodum medela est. Mippe sectione aphorisinorum prima, aphori i ,bis zbaa mo duodecimo Hippocrates principii indicia diserte admodum tradidit, acceGotur modis. nes, A uniuersalia morborum tempora tribus modis dignosci posse inquiens. Primo
400쪽
Primo ex constitutionibus morbi Quid vero appellat constitutiones morborum,-- Ex eonstitutio lenus in contextu exponit dicens,Hippocratem morboru constitutiones non nisi eo- eόα Mirande nominare species per quas ex talibus A tantis costant uniuersalibus teporibus. zib Nam si species morbi eiusmodi est ut acutus sit, alia adeoq; breuiora habet uniuersalia tempora,quam si diuturnus esset.Proinde considerare constitutionem morbi, noest nisi considerare num morbus peracutus es acutus,vel diuturnus sit, quemadmodum in explicatione iam citatae Hippocratis sententiae Galenus testatur. Vt palam sit omnibus constitutionem idem quod speciem significare Hippocrati, ut fusius in nostris etiam in hanc sententiam evulgatis commentariis ostedimus. Hod autem Hippocrates constitutionem non nisi quandam ex uniuersalibus morbi temporibus compositionem nominauerit, sui ipsius coprobat testimonio Galenus,quod ex lib. ide. primo, sectione tertia desumptum est.Ibidem enim Jόπιυς & κα-ςά choc est, modos & constitutiones pro uno A eodem accipit. Jo οπυς ver8,id est modos idem quod .u G. ἀμ,hoc e pecies significare in comentariis diserte testatur Galenus nquiens Hip- Μodi. pocratem hic singularum febrium species describere. Citat autem hoc loco Galenus non integram Hippocratis sententiam,sed eius tantum partem aliquam,quod satis illi fuerit, paucis admodum verbis ostendere constitutionem apud Hippocratem idem quod speciem denotare. Momodo autem ex constitutionibus,morborum tempora uniuersalia cognoscantur, in contextu Galenus aliquot exemplis commonstrat. Si enim quispiam febrem quae inuasit specie esse quartanam agnoscit statim una cogno- Ex morbis.
stet hanc primam accessionem pro principio haud habituram, ut quae longὰ sit diuturnior futura, quam ut eius principium prima accessione sit desiturum. artana si enim,ut testis est lib.s.Epid.seci . 6.apho. 22. Hippocrates,ante annum vix desinit. Sin alterius speciei esse febrem,nempe exquisitam tertianam,deprehenderit,suum prIncipium ad septimum usque diem extrahere non posse sciet. Breuius enim multo eri asio , quum Hippocrate etiam attestante,tertiana exquisita in septem circuitibuS, quum tax ,, dissime, iudicatur.Species itaque febris, qualia sint futura eius tempora, hoc est, num si breuis aut longa futura sit, demonstrabit.Quod de praedictis febribus diximus,de alias equoque morbis intelligendu venit.Nam ardens febris, καυσων Graecis vocatur,pleuritis,&peripneumonia,quum sint acuti morbi, breuis etiam temporis principiu ob-tinebunt Contra comitais morbus,Ischias,articulorum dolor,&nephritis, quumsint
longi morbi longi quoque temporis principium habebunt. Atque hoc quidem modo
a morbis ipsis primum uniuersalia cognoscuntur tempora.Secundo ex anni tempo- ribus,quod scilicet omnis morbus aestate quidem citius,hyeme vero tardius iudicatur. ributi
Quippe aestate humores facile discuti,& vires di lui contingit. Hyeme vero contra accidit.Tum enim humores intus D in profundo corporis manent. Hincque palam omnibus fit, qudd principium testate breuius,hyeme uero tardius morbi obtinebunt. Principit autem proportione, reliqua etiam tempora breuiora habebit. Quod Hippocrates breuiter admodum ea sententia quae a Galeno in contextu citatur significare voluit,inquiens. Aestiuae quartanae magna ex parte breues sunt,&c .Est in secunda si sectione aphorismus. 2s. Sic quidem anni tempora constitutionem morborum, hoc est, uniuersalia tempora praenunciant. Tertio ex incrementis accessionum tempora praedicta dignoscuntur.Quod quomodo fiat Hippocrates lib. 2.Epide .sectio. prima, ubi ita scriptum reliquit, luculenter docet,inquiens. λέλοκχθη ' ρομα vinci ντησὶ talis γε nocta ans Ῥοιπιτο eo ρωie ροῶ ο,.' εἰ πλει- ci μῖΜον, ς. QuΘ- tui estitutus. rum verborum is est sensus, quem in nostra paulo ante conuersione expressimus Graeca autem Hippocratis verba ideo produximus, quod in omnibus fere codicibus deprauata sint. Ita enim habet:Usi mimia inta e&Eύτερον Nostra aut lectione esse veriore Galenus in cotextu huius capitis )ocet Quanquam Ahaec lectio, si repetitur vox δῆλον quae praecedit,tolerari queat, priori tamen bscurior