장음표시 사용
551쪽
hac re t morbin, m per ista expurgatur. Si vero huc non repit, IEGribus ignisprorogatur,abscessu starum expediare oportet seruare au item in iis naturae motum conuenit. m ad inferna loca inquit faturos abscesse lsus,quibus circa Dpoclandrium allaid phlegmones, hoc est, in ammatum lcaloris affuerit eὸ quod insta repunt humores quiper neumoniam eiciut. - luersum enim hanc sermonem instar exempli depe neumonicis habuit. Ubi ve- lro ipsi ad inferna loca non repun hypochon rium semper molle ac dolore vacans
erit.Homo vero aliquandiu sine manifesta causa dissicile spirabit manifessis quod huic in sivernispartibus abscessasseri necesse siti hoc est, iuxta adrea quae post aures san Statim vero ipsi edi aliquod aliorum signorum qua in caput
accidunt aderit, veluti coma, repentana acpraeter ratione urdita σν
uit scapitis, aut temporκ aut tale quid aliud. Nullum igitur des rudicii modi signumsed omnia, exceptis pulsibus, ab Hippocrate dicta sunt. Plurimi vero qui priscam loquendi breuitatem assequi hau mi exercitati, quadam deficere adibitrantur.Nos igitur altera dictione m msesa haec ipsa dicamus, forte enim se edocti neque impostibilis esse putabantfutari iudicη modumpranscere, neque in
exercitatrone etiam torpebunt.
Summam omnium Hippocratis paulo ante citatarum sententiarum hoc loco Gale. nus exponi nempe nihil aliud in iis docuisse Hippocratem, quam quod medicum in modo iudicii naturae inclinationem ac motum considerare oporteat. Quod manitastissimum fit ex ea sententia quae libro secundo prognosticorum sexagesimaquaria est, quam hoc loco Galenus breuiter admodum, attamen perspicue, enarrat, ut nihil . opus sit nostra explicatione, praesertim quum abundε etiam in prognosticis a Gestano sit exposita Nullum itaqueiudicium modi futuri iudieii ab Hippocrato , demptis iis quae ex pulsibus sumuntur,omissum est. Quanquam plurimi secus censeant, non quidem alia de caula,quam quod priscam loquendi breuitatem, qua Hippocrates v-sus est, non assequantur.Horum itaque gratia Galenus sequenti dictione signa quae o scute ab Hippocrate prodita sunt anifestissime exponet, ut scilicet inde discant non esse impossibile ut aliquis iudicii modum praenoscat, adeoque in eo praenoscendo se
ram igitur quod iudicium erit ex iis quae antea diximust noueris, dein, ceps quale erit hoc modo desiniendum .Primum quidem an acutus oe calidus sit morbuS, iudicium in primis circuitibus fiat: necessarium enim est in talibus iudiciis non abscessum, sed excretionem occurrere. cundo autem num diuturnWac tardus,siquidem eiusmodi morbiper decubitus sedari consueueruntpraefertim
Mi v M tenues ac crudas plurimo tempore minxerint . Si enim multam ac bonam sub dentiam habent agis consentaneum espaulatim coctum iri morbum, iquamper abscessum iniri.Hu autem desinitis,deinceps considerandum, siquidem per excretionem iudicabitur,numpro usum Detrudis aliquo vel seudosivel 'mitus; et deiectio alui erit.Si venter abscessum,qualispata,vel articulus abscessum excipiet. In iis Ie qui excretione iudicabuntur bifariam definire oportet,
552쪽
sicilicet ex futurae recretionis signis,si assuerint ex aliarum , si non assuerint. Certius enim 'erabis eum qui semper praeostenditur iudicationis modum, ubi nullus talarum te distraxerit. Me i tur de si His seorsim dicere oportet, te vero non solum hunc in rotantibin intueri stafingulos riscon
. Manifestius nunc Galenus quam in paulo ante ab ipso productis sententiis secerit Hippocrates, quale sit futurum iudicium ostendere pergit, inquiens. Quum iam ex iis quae antea dicta sunt praenoveris quod iudicium erit, deinceps quale erit hoc pacto definies. Primum considerabis an acutus & calidus sit morbus, & iudicium fiat in primis circuitibus, nam talia iudicia non per abscessum ,sed per excretio nem fieri necesse est. Morbus enim calidus, & concoctu lacilior, ut etiam libro se- Mo bis, talidiscundo prognosticorum, commentario tricesimoquarto testis est Galenus, per excre- per cretionem tionem iudicatur: quod scilicet ex humoribus calidioribus ac tenuioribus, qui ad excretionem paratissimi sunt, constet. Si vero diuturnus te tardus fuerit morbus, id est, concoctu dissicilis, it ex crastiore frigidioreque humore constans, per abscessum seu decubitum iudicabitur, quod scilicet ad excretionem humor ille minils sit idoneus. Hoc autem tum maximῆ accidit,quum plurimo tempore tenuem it crudam urinam, Hippocrate etiam libro secundo prognosticorum aphoriis tricesimo- quarto attestante, minxerint, utpote quae humoram cruditatem certo pr se ferat. Quippe concoctio crassiorem non solim urinam, sed etiam deiectionem, Se item excreationem, ac pituitam per destillationem te grauedinem, necnon 8e pus in ulceribus reddit. Quod si itaque multam et bonam, id est, albam, leuem D aequalem, subsidentiam urinae habuerint, adeoque tenues haud fuerint,consentaneum est,morbum paulatim concoctum iri, A minime per abscessum finiri. Hane enim subsidentiam concoctionis esse signum libro primo,capite duodecimo satis est ostensum.Qeterum si omnia sic fuerint definita, adeoque hine perspicuum fit morbum per excretionem iudicatum iri , considerandum erit num per aliquod sanguinis profluuium, vel sudorem, vel vomitum, vel alui deiectionem iudicium fiat Quod si vero per abscessum , qualis illum pars corporis, vel articulus excepturus sit considerandum .Por oἡro in iis morbis qui excretione iudicabuntur, bifariam de excretione quae futura est definiendum erit. Nempe ex propriis futurae excretionis signis, si modo adsint: duo mitile ex signis aliarum excretionum,si propria non adsuerint. Certius nanque sperabis eum qui semper a suis praeostenditur iudicii modum, ubi nullus aliorum excretio nu modorum te in diuersum traxerit Quod ut rectius cosequerentur studiosi,Galenunon piguit de singulis excretionum modis seorsim tractare. Hortatur autem medicum , ut non solum hunc, quem sperat futurum excretionis modum in aegrotantibus inspiciat, sed ὀt singulos alios modos contempletur, quod ex iis quae sequuntur planissimum fiet.
Si igitur praeter rationem venter svprimitur, aut urina, iudicio pro pe existente, rigorem expediare oportet. Si vero hic aderit, definiendum, nunquid post ipsam flat pudor, aut vomitus , aut alui deiectio , aut aliquaborum , aut omnia . Et primum quidem ad morbi 'ciem re liciendum est Si enim exquisite ardens puerit , satim etiam rigoris praenono certior erat. Quippe quod admodum ardet, biliosum est . Dictum in autem in iis quae praecedunt, quod humor ille ubi vehementius mouetur, rigorem ess
553쪽
eis. Post haec autem illui etiam considerandum, nunqPid ,rinis tantum, dat etiam 'aluo seuppressa rigore correptus sit . Si enim dinbobus, multas neces rio erat sudor. Sin solis urinis, con erare oportet nunq/gid excrementa ἁ-m plura aut pauciora ante iudicium prodierint. Si enim insimus multo, i clinationem ad hanc locum cognoscere oportet . Sa vero pauciora, inclinatio- linem ad sudores. Si autem vomitra etiam signa assuerint, per amba excretione' iste iudicabitur. Et sane maguper earum alteram, s/ae viis e m PF praeual erit, velaque per utranque, ubi indicia aqualia quodammodo'e- rint si vero vomitoria signa haud assuerint , solum pudores expectare oportet: idque magis ubi laborantes increscente accessione delirauerint , Cy partes exteriores calidiores ac rubicundiores sunt, esse vapor quidam calidus, 13a lis prius non aderat, exhalat. Quodsi vero etiam pulpus undosius fuerit, in signiter mollis, magis etiam sudores expectare oportet. Durus autem pulsu νο-mitus magis qgam seudores ostendere holet. . quin enim ρmnis excretionis indicium est , veluti etiam qui vehemens existit. Magnus vero si fuerit motus ad exteriora m. quam interiora signum est. Quum autem utraque inclinatis duplex sit, ea quidem qμα ad exterioras per sanguinas e naribus pro uarum, aut sudores: quae vero ad interiora;per aluum, 'gulam: vndo in quidem piosus sudores, magnus aut simpliciterprofluuium sanguinis e naribus praesendet. ΩΡ vero inclinatio ad interiora praeualuerit, ubi vomitus signa aperunt,per aevi deiectionem iste indicabitur. Si autem assuerint, potius per vom
ti . Si vero etia assuerint, Augs insigniter subducta suerit,per utraq; igdicabitur. In pluribus vero iudiciis palpin inaequalis fi , praesertim ubi cum cretamine emr periculo sunt: multo autem magu quam bilis humores inventriculani
confisami, m una quoque reliqua vomitus signa assunt, quae ab Hippocrate dictas ni . citque pulsus omnino inaequales fiunt, ubi stomachus mordetur ac grauatori Sed gna apulsibus desumpta Hippocrates, vel quia cognouit, vel
quia hon magni momenti Oeputauit, baud produxit.
Galenus hoc loco de singulis priuatim excretionum modis tractaturus a rigore oriditur,veluti ab eo qui expultricis facultatis validus est motus, ac omnes propemodsi excretiones praecedit. Eo itaque excitato, certum est aliquas excretiones subsequut eras . Principio itaque quomodo iudicatorium rigorem in morbo futurum praenoscere oporteat edocet, inquiens. Si igitur praeter rationem, & sine causa manis sa, aluus, aut urina supprimitur, ubi iam proximum est iudicium, rigorem iudicatorium sperare oportex.Quod Hippocrates etia lib.6.Epidem par. prima, fio.'. 1, iis significavit verbis. Ante rigorem urinae suppressiones. Considerandum autem nu ,, a bonis signis fiant, M aluus deiiciat, somnique adsint. Similiter autem Si febris mo-,idus,&quae ex lassitudinibus.Quam quidem sententiam nos copios8 in nostris commet enarrauimus.Qu bd si itaque ex iam dictis signis sciamus rigore esse iudicatorium, definiedum subinde erit qualis ipsum secutura sit excretio,sudor nimiru,aut Vomitu
aut alui deiectio,aut horu aliqua,aut oia. Quod deprehedemus, si primum ad morbi speciem
554쪽
speciem respexeramus.Si enim febrisdexquisite aiams, adeoque biliosa sum statim Otiam ipdicatorii rigoris praenotio certior erit. Nam ut quarti aphorism. quinquage- .h octauo teliis est Hippocrates: Qui a febre ardente correptu est,si rigorsipin1enerit,Amorb6iliberatur.Addit A lipc loco Galenus eius rigoris nitionem, inquiens. Febris admodum. ardens biliosa est, ideoque nihil mirum si in ea dum quicquid est 3bilicinum expurgatur,rigor eueniat.Dictum enim est libro secundo capite tertici qua,. do filiosus homor vehementiti mouetur,tum enc citari rigorem. Morbi specieam deinde mesiderand*m erit nunquid urina tantum suppressa; aut luo etiam cta, rigor inciderit.Si enim ambobus, urina nimirum & aluo lappressis, rigore con plus est aeger estus necessario su r erit am quum serosae humidicatis in corpore
aceruatae tria sint vacuationis loca,aut enim per urinam ut per alvum,aut per O'
res vacuaturmecesse est ut duobus prioribus locis suρpressis, r tertium,n pe sudores coprosὰ admodum vacuetur. Si vero sola urina anterigorem suppressa sueris onsiderandum tum erit,mnquid ante iudiciu plura alui excrementa, aut pauciora prodierint. Si enim insignitis multo quam antea consueuit fieri, aluus excreuerit vigor expectandus nos erit, sed cognoscere oporret inclinationem serota humidita, tis ad suum fames esse, adeqqge uniuersam hanc humiditatem naturam per aluum excreuisse. Vt nihil mirum sit superuacuis omnibus per aluum expulsis, retentam ense urinam. Si vero pauciora per aluum excreta suriit, inclinationem serosae humiditatis ad sudoris loca factam esse coniicere oportet, ideoque rigorem iudicatorium sudor subsequetur. Quod si vomitus etiam signa, quae paulo pθst recensebit Galenus, affuerint, per ambas excretiones, hoc est, per sudorem Sc vomitum, eriudicabitur.Et magis san8 per earum excretionem alteram, cuius indicia magis praeualuerint. Verbi gratia,per vomitum magis,si illius signa sudoris signis praeualuerifit. Per utranque excretionem sequi, si indicia harum aequalia quodammodo laesent. Si autem vomitus signa non assuerint, tunc post rigorem sudores t tum expectare portet: idque magis ubi aegrotantes increscente accessione vaporibus sursum elatis delirant: dc ubi partes corporis exteriores calidiores ac rubicundiores fiunt. Tum enim humorum ad eas fieri inclinationem ac motum certo monstrabunt, Sc multito certius si vapor quidam calidus, qualis antea non aderat, per eas partes exhalat. 'Vapor enim is sudoris subsequentis quasi certus quidam nuncius esse solet. Quod si vero pulsus etiam undosus fuerit, Se insigniter mollis, magis quoque sudores expectare oportet. Est autem pulsus seu undosus ilibro primo dedissereniatiis pulsuum capite vicesimotertio attestatur Galenus, in quo arteria non simul πιniuersa attollitur, sed primo eius pars prima, deinde secunda, moxtertia, ab hac quarta, motu permanente continud, atque instar undarum sese eleuantium, sic qui- ιdem ut altera unda semper priorem excipiat . Causa autem illius pulsus, ut idem libro secundo de causis pulsuum autor est, non nisi humorum copia existit, vinihil mirum sit hunc esse sudoris certum nuncium. Mollis autem pulsus est,quum inollior, ac yeluti carnosior apparet arteria . Qui itidem humiditatis nuncius esse solet. Durus contra pulsus, qui fit quando. durior ac veluti siccior,& corii modo rigidior
in occursu apparet arteria: vomitus magis quam sudores ostendere solet. Hunc autem interdum fieri a conuulsione constat. Quum itaque vomitus motus sit conauulsioni haud dissimilis, quid mirum si durus pulsus huius esse index solet. Altus
pulsus, qui non est nisi is , qui naturali pulsu profunditate maior est, omnis ex cretionis, quum auctam esse facultatem significet, perinde atque is qui vehemens dicitur,indicium est. Magnus vero pulsus motus humorum ad exteriora magis quam interiora signum est, validum enim facultatis robur, noxia ad exteriora propellentis, significat.Caeterum quum utraque inclinatio humorum bifariam aecidat,ea enim quae ad exteriora fit, vel per sanguinis narium profluuium , vel sudores perficitur z quae
555쪽
vero ad Interiora,vel per aluum vel pergulam seu stomachum: undosus quidem alusus se ut dictumi est; sudores ranagnus autem simpliciter sanguinis ξ naribus prosi iuuin Gnunciati Porro si humorum ad interio a motus D inclinati priualuerit, v-bi nullavomitus signa a Gin erat uidelectionem aeger iudicabitur Siser omitin etiam:signa affuerint,lt venterinsigniter excrinerit,iam per vomitum, quam sui deiectibnemigditabitur. in multis autem iudiciis ip esertim quoenbn sine maximo lnaturaecum morbo certamine accidunt, adeoque periculo non vacant pulsus stinas cinasis Et maxim8 quando biliosi humores ad ventriculum confluunt illum mestin tulsu, siqh,Ηεν m grauaratrantque haec sum signa excretionum a pulsu desumpta, quae Hippo
Vomiturin autem signa sunt tarta morsu una cum capsu dilore 'm
bino agitat O , ac pia a m tenui saliua dimente , Haec vero omina accidunii; ubi bili us ac mordax humor in ventriculo limacho aceruam
fimi vha . 'entriculi quod veteres cor' nominabant, momorderit: : cum ij somachum totum intro ad inferna druulserit,unde edi Iasium psis quatar saliua tenuis defuit, Tenebrosa autem quadam oculis o i
nersantur, G vertigine vexantur, oculorumque catagine laborant,'ω-
vomsiu, thesela. - sint propria vomitus indicia, Galenus hoc loco monstrat. Primum est cordis Cordis morsus. siue oris ventriculi ita enim illud veteres appellarunt, ut copiosius libro quinto delaborantibus locis capite quinto Galenus ostendi;)morsus . Cuius nullam aliameia . se causam Galenus subiungit nisi biliosum ac mordacem humorem os ventriculi mordentem, quem natura molesta subinde vomixu eiicit. Est autem os ventriculi exquisiui admodum, sensus , propter neruos satis magnos a cerebro ad hoc ipsum Capiti, dolori dela OS. Alterum signum est capitis dolor, qui per consensum partim iam distorum neruorum, partim propter biliosi humoris exhalationem nascitur . Tertium Vertigo. est vertigo , quae itidem ob biliosorum humorum ad cerebrum exhalationem fit. .se ' ... Quartum , quod atra es tenebricosa oculis obuersanxur. Fit autem hoc ided quia . flaua bilis plenius calefacta, & vehementer affata, atram exhalationςm ceu fumum quendam sursum exhalat, quae ad sculos permeans , turbulenti orςm reddit in eis humorem natura splendidum ac purum. Hanc igitur exhalationem sentiens aco. rebro ad oculos permeans visorius spiritus, perinde atque per suffusiones,tenebri . ita iis. μ' co rum seu atrorum visa efficit.Quintum est labii inserioris agitatio , que propterea quod bilis internam ventriculi tunicam mordeat,& intro,arque ad inferna conuel saliaccidit.Constat enim ex dissect ione, unam esse omnem hanc tunicam uniuersam c
tinuam per omnia sibi,& toti ventriculo, & gulae, & linguae, M. alato, & ori: Haec igitur est quae labia agitat ac commouet, quoties ab acriore ibile collecta in I I μ' ' ore ventriculi mordetur. Sextum signum est, quod multa ξι tenuis saliua per Osd fluit. Bilis enim prae sua leuitate fluitare in superficie assolet, te ob eam causam ad gulam ascendit Sc os, ventriculi fundum relinquens, ut nihil mirum sit tum crebro ex ore saliuam tenuem,Sc plurimam effluere. Caeterum
556쪽
Caeterum propria signanostra sanguinis e naribusJendores oculis appa- 2rentes:eo quod humorfanus est. titudines arue quoniam humor multus con bustram elatus a veriora stiritus meatus obstruit . Sic vero oculi iacto anantur, propter fluxionis copiam, quemadmodum etiam in lippitudinibus accidit. Eodem modo rubicundi videntur, una cum malis honnunquam, naribus. Proprium vero profluuii sanguinis narium est etiam b Ochondrio
rum fine dolire te o. Nam ct hoc baud exiguum e anguinis ad seu m
na vergentis indicium. Quemadmodum etiam trandidissicultas, nam oebae sanguine in thoracem demente fit. Si vera hypochondriam cura dolorem extendatur , non futuri prouuii sanguimis signum, Ad pHemones alicuius ibidem factae, est Omprema. Quinetiam dolor capitis , etsi commune est vomitus profluuii sanguinis narium signum , tamen qui veluti mordax est, vomitus: qui vero veluti grauis, m distendem,pulpamque, ac cadidus, pro furii sanguinis narium proprium signum. Sic etiam visiceram in hypochm-
driis phlegmonae, sanguinis profluuii causa sunt simul m signa, ubi morbus
per excretiones iudicabitur. Quod si vero per contrarium promere sanguinem non est bonum , perrectituZinem , ut inquit Hippocrates, experientia docet, bonum Iam tibifacile narem unde profluxurus en sanguis,pr dicere, ubi causam profluuii sanguinis inueneris. Dextram enim hypochon-drium, ex dextra nare bonum assera iudicium: sinistrum vero, ex sinistra
Didici si aute prius o bonora m malim iudiciori signa.Quomodo igitur difficili adhuc eu narem ex qua profluet sanguis praenoscere, quam psis taborantem partem exquisite dignoscere, m iudicii morem non Pores, σβgna qaae fanguinis profluuium indicant euidenter appareant Praeter haec o-nia se aetas , m anni tempus, m rem , σἰ laborantis natura futurum
sanguinis promatam significaret unt,
Quum paulo ant/ quae sint vomitus indicia exposuisset Galenus, nunc quae sint. propria profluuii sanguinis narium signa commemorat , eorundemque causas explicat. Primum autem signum profluuii sanguinis e naribus inquit esse splendores. oculis obuersantes, eo quod humor qui profluxurus est flavus sit. Flauum autem colorem ad splendidum vergere cap.ra .libri primi diximus. Secundum signum esse ocu- lora hebetudines est,quonia humor multus sursum elatus, spiritus meatus obturar, ut hoc nomine hebetudinem visus fieri necesse sit ertium,quando oculi illachrymantur,id enim non fit sine fluxionis copia, quod Iippitudines etiam satis declarant, in quibus itidem propter copiam fluxionis ad oculos crebrae lachrymae promanant. artum signum culi rubicundi .Quintum,malae rubicundae. Sextum, nares rubicundar.Siquidem saec omnia humorum ad caput motum denunciant.Septimum hypochondriorum sine dolore tensio, haec enim ad summa tendere humores significat. Octauum,difficultas spirandi, quod sanguinem sursum, Scinthoracem fluere monstret.Non autem temeta dictum est sine dolore, tensio enim hypochondrii cum do-Iore,non profluuii sanguinis sed alicuius potius phlegmones ibidem factae indicium,
557쪽
PNQr pydi. symptotna est.Nonum dolor capitis, non quidem omnis, sed is tantum qui grauis est istendens,pulsans, ac calidus. Nam ille sanguinis ad caput confluentis copiam portendit.Haec enim grauat,& distendit sua copia,pulsat autem & calefacit sua quat Rah. viri yuia rate .Decimo Viscerum in hypochondriis des decoris A lienis, quorum hoc in sini trionac stro,illud in dextro hypochondrio situm est,phlegmonae profluuii sanguinis ex nar bus A causae,& signa sunt: ubi scilicet morbus per excretiones iudicabitur,Caus quod scilicet sanguinem sursum tendentem suppeditent.Signa ueta, quia horam viscerum
phlegmonae plerunque per sanguinis ε naribus eruptionem iudicantur, Et dextrum Ex qua nare sim quidem hypochondrium,id est,iecoris phlegmone, ex dextra nare bonum affert i gui sit py0M dicium:sinistrum autem, hoc est,tienis phlegmon ex sinistranare. Atque hincedam facile cuiuis eritinarem ex qua profluxurus est sanguis praedicere.Nam si causam profluuii sanguinis.esse iecoris aut lienis phlegmonen cognoueris, id per rectitudinem prostuere sanguinem,bonum: per contrarium aute malum esse sciueris,nullo nego-x qua nare sit profluxurus sanguis praedixeris.Caeterum quid sit rectitudo, tua. propter sanguinis eruptio perrectitudinem facta sit bona, contri quae per contraria . sit,mala, copios8 admodum in explicatione capitum decimi quinti, te decimi sextilita Galeni de curandi ratione per sanguinis missionem diximus.Ad hos itaque locos lectorem relegamus,ne eandem rem denuo hic cogamur narrare.Porrd praeter iam dicta signa profluuium sanguinis etiam significare possunt tas florens seu iuuenili vidi pote in qua,Hippocrate tertii aphorism.29. teste, sanguis abundet, anni tempus calibdum,ver nimirum D testas,regio temperata,aut cuida,le laborantis natura sanguinea, ac calidior.
dicia.Post inaque horum, sudorum.Si vera etiam per aluum excretisset, ne
que ita manifestum, nequeproprium signumsed ex eo quod adsunt excretis A
P mn adsunt autem vomitu vesproflaust sanguinA narium, vel udoris coli gere licet Quanquam autem nullum horum ad tamen non hoc tantum, Ad sper hamorrhoides feri potest iudicium, aut mulieribus per menses. Non amen HMEhgui sita.flinguere illa esὶim sibile. Grauitia enim lumborum insignis,m dolor, G ten-- Dc mensespraecedit Haemorrhesides autem non omnibus fuere consiueuerunt.
Qiabus lotur consitieuerunt, issetis utique quistiam haud facile definiet. tabis
vero omnibus ubi conco Bonis excretionissigna assuerint,vom s autem, tiro auii sanguinis narium,antsudoris indicia non assuerint, omnino venterpem turbabitur.Hoc quidem pacto propria communia modorum iudicη indicia Ascernere oportet,in iis Istilicet morbis qui per excretionem iudicabuntur.
Conseri inter se hoc loco Galenus excretionum signa, & docet sanguinis ὀ naribus profluuii ac vomitus signa esse exquisita εἰ propria.Post b c autem, maxime propriai esse sudoris signa .Eius autem excretionis legendum enim in Graeco codice, os ρισις& non Chabet Aldina aeditio κρίσια quae per aluum fit,neque manifestum, neq; proprium est signum Tam tamen esse suturam ex eo colligere licebiti quod quidem excretionis hic itera falso pro ἐάκρισεως legitur adsunt signa , no adsum aute vomititus,aut profluuii sanguinis narium ut sudoris indicia. Quanquam autem nullum iam dictorum trium signorum adest, tamen non tantum hoc, id est, alui profluuium, sed& per haemorrhoidas, aut mulieribus permenstrua iudicium fieri potest Non est autem difficile,in mulieribus praesertim,definire,virum per menses ut alui delemo-
558쪽
nem iudicium fiat,Si enim insignis lumborum grauitas, Setensio,& dolor fuerit, certa ea humorum inclinationem ad yterum esse, ideoque tum iudicium per menses,&munime per alui deiectionem fiet . Caeterum in viris quibus harmonsioides promanare certis D statis temporibus consueuer non ita ticile est distinguere num per alui d lectionem,aut haemorrhoides iudicium fiat,vdd scilicet per eundem locum utraque excretio prodeat,adeoque in ambabus excretionibus motus humorum ad anum fiat. Aliis autem omnibus viris quibus per consuetudinem haemorrhoides no profluunt, ubi concoctionis D excretionis iterum ἐκκρίσεως legendum signaacterint, vomitus aurem,vel fluxus sanguinis narium, vel sudoris indicia defuerint, iudicium per ventrisve deiectionem futurum est. Atque hactenus de signis tum propriis,tum communibus,quibus modi iudiciorum eorum morborum qui per excretiones iudicantur distingui & discerni possiant. Si vero ad abscessum conuertanω, communia eiusdem omnias liudi' sitis Estinussicia, ubi a lubriter se aeger habe neque solui morbum, neque urinam multam, O copiosam habentem subidentiam, sed crudam ac tenuem marere. Propria vero morborum non valde diuturnorum , si aeger subito dissiculter stirare caeperit, mox autem haec spirandi dissiculi s aesierat , illam capitis grauitas G' dolor, γ' tam ac surditas exceperit , huicinoandulis pψὶ aureolaria secessum necesse est.Si vero morbus iam diuturnus fuerit, neque ullum ex iis signis ueri appareat autem in aliquo infernorum locorum vela auit , vel tenso, vel inflammatio . vel doloribuic in infernis partibus abstessum futurumster abis. Ememplum vero utriusque abscesus unum morbum Hippocrates in propio istis con limen eos qui eiussermonem intueri possunt edocuit,quo pacto in uniuersum de omnibus abscessibus ratiocinari oportet. Quare mihi visum estpraesentem his claudere librum. Si quis enim uis qua ab Hippocrate dicta sunt nostra etiam addiderit nondum autem artifex factus est,aut iudiciapraenoscit, insequenti b-bro,qui viti inpropositae uobis tractationis erit, stero igum quod deficit cognitu- 'ram.Prudentibus i tres pusscire neque quarto indigent libro.
Postremo huius libri loco quae sint communia A propria abscessum signa Galς c.esisui ita, ianus tradit.Communia,St quae in quamuis partem futurum abscessum significant,tria stamuis, esse inquit. Primum si teger salubriter se habeat, secundum si paulatim non soluitur ula. Amorbus,rertium si urina neque multa, neque multam subsidentiam habeat,sed cruda ac tenuis fuerit.Si enim multa fuerit, D copiosam subsidentiam habuerit,paulatim coqui & solui morbum significat,iuxta id Hippocratis dictum Quibus spes est ad artiticulos futurum abscessum, liberat ab abscessu urina multa,crassa de alba prodiens. qiam diximus confirmat etiam in prognosticis Hippocrates inquiens . Ut tenuem ac crudam multo tempore mingunt urinam,siquidem alia ipsis salubria signa affuerint, iis abscessum expessire ad loca quae sub hypochondriis sunt oportet. Propria vero Stin singulis partibus factorum abscessuum signa sunt in morbis quidem non valde
diuturnis,primum quidem spirandi difficultas celeriter incipiens, mox autem iterum desinens,quae humores quidem sursum versus tendere, adeoque abscessum in supernis sedibus erupturum denunciat Secundum capitis dolor id grauitas. Tertium coma,ac grauis sopor.Quartum surditas. Haec enim omnia motum humorum superiora mgnificant,adeoque in glandulis post aures suturum abscessum demonstrant. Si autem
morbus iam diuturnus fuerit, neq; ullum ex iam dictis signis quatuor apparuerit, sed
559쪽
grauitas vel tensio,vel seruor seu inflammatio φλογασις est in graeco vestatorini ferri is partibus fuerit,motum humorum deorium fieri deoque in illis partibus fit rum abscessum nunciabunt. Vtriusque autem abscessias, nempe eius qui in sapernis, A eius qhi fit in insertiis partibus, Hippocrates unum morbum nempe peripneumoniam,tib i.prognost.s .et sequentibus aliquot aphorismisco stituens, edocuit O ino in uniuersum de omnibus abscessibus ratiocinari oporteat. Quare pluribus noesse opus Galenus ad iudiciorum cognitionem putat,modo non gravetur aliquis cilipenter quae scripsit de iis rebus Hippocrates legere. Quanquam autem prudenssidias ij tres libri suffcient, tamen nihilominus quartum se de iudiciis scripturum lubrem pollicetur,quem tamen consecisse no censeo, quum neque inter graecos, quelatinos extet Galeni libros.
Claudii Galeni pergament, de Ratione
evRANDI PER SANGUINIS MISSIONEM,
Liber unus,Leontario Fuchsio Medico interprete.
CAPUT I. ωIS qui desanguinis contemplationem in lituunt. Pram quidem'prima e V eculatio, ut qui assectus corporis v s cutisne egeant confiderent.Dem altera, quinam ea quae per
sanguinissimissionem.Quippe multisant assectus, qui da
quapiam vacuation non sanguinumissione indigent. Tertia post bas consideram est . ut diiudicent qui hanc vacuationem citra noxam ferre queant. m nonnunquam quide assectas reperitur quisa
guinis missonem requirat, atqui aegrotans eam tolerare non potest: id ue aut propter aetatem, aAt anni tempus, aut regionis nasuram, aut oris ventriculi vexationem,quod nomine abutenressaepe 'machum appellant: quemadmodum sane nunc etiam per totum hunc librum, breuitatis gratia, hac appellatione utimur. Se uni quoque qui ob uniuersi corporis habitum sanguinis missionem nonstra, etsi,quod ad morbum attine ea maxime egent.
De curandi ratione quae fit per sanguinis missionem in hoc libro tractaturus GD, lenus,principid tria proponi quae iis qui sanguinis missione recte uti volunt sintdiligenter consideranda Primum est, ut sciant qui corporis assectus vacuatione indigeant.Sunt enim morbi,utpote ex defectu nati,qui adtemonem potius,quam detractionem desiderant .Quare quum nonnullis affectibus adiectione opus sit, prima erit speculatio ore;βλημα enim hic idem quod significacvt qui illorum vacuatione egeant diligenter cognoscant. Altera deinde speculatio est, ut qui affectus eam vascuationem quae per sanguinis fit missionem exigant peripectum habeat. Quippe sunt multi affectus qui vacuationem quidem desiderant,atqui non eam quae fit per sanguinis missionem, sed eam potius quae fit per medicamenta purg ntia, metiones, balnea, ambulationes, motus,unctionesque discutientes,ut capite decimo copiosius dicemus
560쪽
Τertia speculatio est,ut diiudicem qui hanc vacuationem quae per detractionem sanguinis fit citra inpram ferre queant. Nam accidit ut nonnunquam affectus, ipse sanguinis missionem expetat,caeterum apraream seire nequeat, idque quinqu maxime
de ausis primis propter aetatem quBd neque pueri,neque modum sene Ianguinis detractione commod8 uti possint, quemadmodu capite decimoiretio copiosius demonstrabitur S cundo propter anni tempus sub Cane enita&ante Canem n.maximis etiam frigoribus,ut capite decimoquario ostendetur, nequaqua detrahimus sanguinem, etiamsi hanc ipsam vacuationem affectus maxime eiu tat. Tertid propter oris ventriculi binis rig,hoba est afflictionem vexationemve qui prompte syncopen ore animi dsiectionem accersere solet sangui hem, misere haud expedit. Hoc otriculios medici nonnulliabutentes nomine stomachum appellano. od etiamsino γ. EAphor.commen j7.scribit Galenus.Proprie enim loquendo vi testis est lib. Mevsu par. Pp huma. GalenuS,omnis ventris cauive ce uicem praepostiam ., instar immiangustam, stomachus significae. Ineaque significatione vox haec antiquitus est usum pata .Post Aristotelis vero seculum,ut idem testatur Galenus lib.nde maleasse lo. capite 4.ad OB Dp νο hoc est gulam duntaxat i ipsa transtat aest Dein Galeni aetate, ut luc,& libro iam citato.cap s. metipse testatur,ad os ventriculi, quod 'eteres καρι Τιαν dixerunt,transferri coepit.Tandem post Galeni tempora,nomine hoc magis abutentes medici ad ipsum ventri culum transtulere.Galenus autem,etsi inaliis suis libris stomachi vocabulo pro gula utitur,tamen in hoc toto libello pro ventriculi ore usurpat. arto a sanguinis detractione abstinemus propter habitam corporis densum aut
rarum,velut inexplicatione sexti capitis fusi in dicetur. . - . . a
ubi quis definierat,ea quae est de eccasione succedit consideratio , vir in alio quouis auxilio.Deinceps uero ea quae est de venis qua incidere portet. Quippe dei iis abunde quotam est,mbiae unque referat quam quis incidere venam
volet, quum omnes omnibus assectibus aque prosinnan, quemadmodum Hippocrates cir probatissimi medicorum quique consiueuerunt, plurimum intersit hanc prae illa incideres rerum hac quoque consederatione desinita,succedit deScopis sermo,quibus uidelicet quis animum intendens acuationis messuram coniectura
a sequatur Posthac veri omnia in quibus utique semel auferrepraesta in quibus
vero repetitam vocatam ablationem feri conuenit, quos ad animi usque δε-fectionem vacuare,in quibus autem hanc,veluti maximum detrimentum, a ere
expedit.Haec itaque confiderare eum,qui recte hocpraemio uti uolet,necesse est,
Quae ab illis qui sanguinis missione rect8 uti volent initid sunt consideranda,ira iam dicta sunt Nunc vero Galenus ad alia progreditur,quq itidem ab iis qui sanguine mittere volunt contemplanda sunt, ita inquiens: stquam ea quae iam dicta sunt d finita fuerint,hoc est, si quis de iis certi aliquid constituerit um ea quς est de occasione seu idoneo utendi tempore consideratio fiuccedit, quae quide in omni alio auxilio adhibendo obseruari debet. Est autem occasio, quae Gr cis υγρου dicitur, temporis pars in se habens rei alicuius idoneam iaciendi aut non faciendi opportunitatem. deoq; Ἀμος Graecis plus est si tempus,nempe articulus,ipsumque momentum ac punehum,quod aiunt,in quo aliquid est agendum, ut sectione prima aphorismorum commen .i .latius ostendimus. Sensus itaq; verborum caleni is erit.Postquammedicus d finiuit quod teger vacuatione indigeat,&m qu fit per sanguinis missionem, illamvcitra noxam ferre quear,tum reliquum est ut consitiret quo temporis momento ea
sit facienda, caveatq; diligenter ne occasionem amittat. Na si in omni alio praesidio