Claudii Galeni Pergameni, medicorum facile principis : aliquot opera

발행: 1549년

분량: 636페이지

출처: archive.org

분류: 생리 & 의학

591쪽

tempora,singulaque regiones suas aeris constitutiones habeant.Ite qualitas di quantitas ciborum antea ingestorum,excretiones retentae, motusque seu exercitia neglecta, ut initio huius capitis iustus est a nobis ostensum. Que sane omnia quantitatem vacuationis demonstrahi

templenitudinis notis in praestentiarum contemplabamur, num mit tendus omnino sanguissis quando hae inhonesinesolita a acobra te negotia apparuerint, aut necessarium non sit ubi nulla mapii

morbifuerit susticio. Porro quid hac de re sentiam, vobisper ectum est, ut pi

saepe adfueritis mihi sanguinis missionem suadenti aut podagricis,au aribtriticri aut comitiali morbo obnoxiis aut melancholicis, aut iis qui sanguinem antiae: pulsent ,aut in thoracesracturam ad id malum idoneam fortita essent, aut xemtiginosis aut iis qui crebro corripi selent angina,ve erapneumonia, vel pleuriti-d vel hepat itide,vel vehementi ophthalmia, vel vi summatim dica, magno quapiam morbo. ippe in is omnibus sanguinis missionem necessarium est Vr - dium arbitror, confessiim adhibitam ,pos habitam virium mutatis rationem. Haec si aliquando non dicantur,subaudire tamen oportet. Verum iis qui nihil

tale arieaperpessisun omnium ae corporis partiam inculpata- habent con b- tutionemgeminam me viam vacuationis proponere nostis. Per sanguinis quidem misitonem invictus rationefuerant intemperantes: citra nc , stemperantes. Licet enim frictisne multa, oe balneis, ambulationibu aliisque motibus, adhaec unctionibus discutientibus,celeriter plenitudinem vacuare modo tibi baud videatur nonnunquam crassanguinis esse redundantia. Talis es maxime melancholica v iura sanguis: ἀ vero crudorum vocatorum humorum . . At qui in melancholica nominata redundantia sanguinem mittere praestat, ast omnino medicamento nigros humores purgante uti. udis aut humoribuε a dantibu antequam aegrotare incoeperant,casite vacuabis. Ubi vero tam febricitant, ut antea dixi, nequaquam Caterum eorundem notam habebis tumplumbeu colorem,aut expallido album,omniaque magΠ quam rubrum, oe pupuu in μα- litatem. Si vera admodum creuerit eiusqjodillenitudo, etiam grauitaue stis adest, Gr ad motu eritia, mentisque tarditas , s sensuum hebetxdo, Contra verὸ quibus ex retentasiaemorrhoidabus coaceruatuσsanguisfuerit, iis audacter san guinem matres,etiamsi antea magnAm morbum experti nonsunt seri enimpotest ut aptisnt ades modi alique caeterum propter haemorrhortam vacuationem

nondum perpes. Qui vero aliquae illorum partes prauam Fortitae sunt fructAram,potissimumqκα in thoracesunt,omnino eis celeriter funguinem mattes lHoc in capite Galenus quaestionem mouet, num homini solita negotia adhuc ob eunti sit mitte ius sanguis si plenitudinis notae apparuerint,aut no mittendus, nisi agni alicuius morbi futuri sitsuspicios Et respodet quid iis quibus adsunt plenitudinis notae,ia suspicio est futuri alicuius morbi magni etiamsi adhuc obeut solita negotia

592쪽

modo vires,it aetatis ratio permittant,esse semper detrahendum se inem. vi nimirumhac ratione caueamus ne morbi qui e plenitudine nata consueuerunt sequatuilia,sanguinis sputo per sanguinis missionem intempore adhibit ait.Idoneam au- eois is unctitem structuram thoracis ad sanguinis spuitionem sortiuntur,quibus thorax angustus mimtas sadest. Quippe ij leuissima de eausa ruptionis venarum quae sunt in instrumentist pi--οῦ . Et in omnibus qui praedictis morbis, Maliis ensis spuiti ε

patide, & ophthalmia seu lippitudine bro corripiuntur, necetarium est ut languis

confestim mittatur , viribus tamenia aetate antea consideratis. Q d si etiam non adiiciturmanifeste, subaudiendum tamen perpetuo erit. Caeterum si plenitudinis signa appareant,' nulla tamen morbi futuri suspicio est, quod scilicet nihil talevnquam antea perpessi sint, & omnium corporis partium: inculpatam habeant cotisti tutionem,tunc quidem vacuandum.atqui non semperint in priori hypothesi, per sanguinis mi sionem.Per languinis qui bem missiqne ubi in victu fuerint intemperantes.Ita enim fit ut ex intemperantia magnam humorum plenitudinem coaceruent, quae nullo alio praesidio commodius quam per venae sectionem vacuari potest.Q dsi vero in victu non itaintemperantes fuerint,leuiora remedia usurpanda erut i sunts ictio multa,balnea,ambulaticines,aliique motus te unctiones discutientes. Haec enim celeriter plenitudinem exhauriunt, quemadmodum Galenus lib.4. Ther.metho cap. 6.in hunc scribens modum testatur: am,inquit, D alia ratione si quis etiamnum sanus,nec adhuc quicquam l susin plethorico concursu sit positus,non statim huic mit siti sanguinem est necesse:imis alii satisfacit inedia,alij cibi parcitas,alii soluta aluus, vel , purgatio, vel frequentius balneum, alij sola exercitatio,vel multa malo abunde suit. MEIaec ille.Praedictis itaq; praesidiis plenitudinem pulchr8 exhauriemus,modd haec ipsa se

ex crasso sanguine non sit orta. um antem sanguis bifariam crassus dicatur, nimirum aut propterea quod melancholicus sit, aut quia crudus: siquidem melancholicus fueri quod ut plurimu accidit, praestat mittere sanguine.Qu'd etia docet laciendum esse libo de male affect.locis.capis.ita scribens:Vbi uniuersum corpus sanguine me- ,, lancholicum continet,curationem a venae sectione incipere oportet. Vbi veto cere- ,, brum dutaxat, infirmius, quod ad hiinc affectum attinet,sanguinis detractioneno in- si diget.Haec ille. Atque hinc est quod hic dicat aut omnino medicamento nigros humores purgante indiget Sin crudi humores abundauerint,autequam homo aegrotare coeperi cauti vacuandum erit.Pro quo quidem loco pleniuS intelligendo,sciendum, ciuata, humori crudum humorem,ut testis est lib. .de Sanitate tuenda, cap. . te libro primo de aliment secul.cap.de tritico Galenus,frigidum 8ccrassum esse, atque eum qui citra sanguinem consistit,ac odoris grauitate te lentore caret.Disierique a pituita, ut quae H-gida quidem est,non tamen crassa, utpote multa humiditate referta. Cludis itaque

humoribus abundantibus antequam aegrotare coeperint caute ac solicite vacuandum erit Nam considerandsi tum erit num crudi humores copiosi sint te bonus a guis exiguus,aut cotra humores crudi exigui bonus vero sanguis copiosus. Denique an crudi humores sint duntaxat in venis primis, aut habitu totius corporis, quemadmodum diserte te copiose Galenus lib. .de T ven. Sanit cap. .re sequentibus monstrat. Porro ubi iam homines febricitare coeperint,nequaquam vacuandum erit, ut supra, capite nimirum sexto ictum est.Vt autem medico perspectum plan8sit quando cruia Redundantis iadi humoresin corpore abundent,eius rei signa certissima recense calorem nimirum corporis plumbeum,aut ex pallido album: omnia enim potius alia quam rubeum colorem in hoc corpore conspicies,& pulsuu in qualitatem, ut loco iam eitato est commemoratum.Et si admodum plenitudo crudorum humorum creuerit, grauitas quoque praedictis notis accidit,ad motum pigritia, mentis tarditas, it sensuum hebetudo.

593쪽

Haecbenim omiasymptomata cruditatem magnam sequi necesseest. Caeterum si remmtyci morrhcnditassanguis coaceruatuoest;tunc iterum, idque audacte sin ine-HM5f,Soldum mittet e. portet,etiamst antea magnum morbum non ndideruhc INam feri potuitvE ad eiusmodi aliquem sint apti amen propter harmorrhoidum vaestationein hiitae . di nondusint perpessi. Quippe hismorrhoidum profluxus a variis it multis morbisho mine tuetur,quemadmodum testaturi Hippocr. MPlib.6. Epid.Par.3 1Apho 'is hec ,, modumscribit:Habentes,inquit,haemorrhoidax neque laterum dolbre inel pulm6 1 nis phlegmone,neque depascenti vicere.neque iurunculis, neque terminthis, pariterrimuelepra,nequealphis corripiuntura Haec ille. Quod si aliquae illorum quibushmorrhoides retentae iunt partes prauam structuram sortitae sunt, potissimom hae que sunt in thorace, omnino celeriter iis sanguis mittendus erit, antequam scilicet sam gui saceruatus in aliquam illorum partium irruat, illicque morbum pariat grauem Apericulosum. Vniuersae enim corporis partes.ut antea est demonstratuiti,sua superua. cua ad partes imbecilliores deponunt.

pressa rugatio. Ne queenim in iis prorogare vacuationem oportet, quana1Fam venaniracidere non vi necesse. Nam madeolo se risiationes ad vacuandum superuacuum suscere' nt, a π aliud habent commodum nempe quod mentum motum concitant quemadm odum etiam in masteolis'poplitibus sectae vena. Quine plenitudines a retentis men- Eruis natrue, ex cruribus omnino cuata, rue venam incadere laesar, care ρ- porteat.Sanguinis enim ex gibbero mi olurgationes muliebres reuellere confisi uit. rerum quae inter materes candidiores sunt , hae sanguinem magis tenuem coaceruare selem: quapropter malleolorum starificationibus η xime iuuari . quae nigriores sunt,secta vena curator crassorem enim mos melancho licum sanguinem congregant.Idque magis etiamsi m ag habuerint vena Hoc autem gracilioribus nigrioribus accidit.Obesis en cadidis, exiguae sent venae.In iis quidem malleolos scarificare prolat, quam venam incidere. Nam venas in craribus hae exigua3 habent, Proinde etiam probe incidantur, medio cru tamen non profuit sangui . .

..esbab iis QR m supra sisenu eZposuisset quid medico faciendum seret si ex retentis hae

, , esii men morrhoidibus sanguis est coaceruatus,nempe audacter sanguinem esse mittendum: sibus sit vacuan- nunc quomodo in suppressis mensibus sit vacuandum docet. Non esse autem in mulierjbus quibus menstrua purgatio retenta est prorogandam vacuationem inquit, notamen necesse esse venam semper incidere Quippe vacuatio ea quae fit per malleolorum scarificationem interdum sufficit ad id quod superuacuum est educendum, neq; Hui '' ' opus est ex vena mittere sanguinem. Id vero accidit ubi superuacua exigua suerint. Caeterum malleoli Graeci ινφυeα vocant)sunt extremae Mimae ab utroque latere tibiae euειε - ε,ν E fibul eque processasi partes,gibbae quidem & Omnino exteriore parte carne vacantes, tum errarum. infrinsecus vero cau .Hos multi interpretu Galeni,vel uri Coruarius, M alii quida talussi talos nominat,si Gr cis P pria voce me αγα λει dicatur Sic passim multis anatomes, qu ab Oibus propemodu contenitur,ignoratio imponit variisque erroribus inuoluit. Mirum vero est tantum, si Diis placet, leonem in tantilla re tam turpiter labi posse.

594쪽

Porro scarificatio malleolorum non tantumquae redundant educit, sed Se mensium motu concitat. Adeoque nonsecus atque venae quq in malleptis & poplitibus secantur menstrua ciunt .hoples aut posterior genuum pars est.Eius autem vena propter chiru gorum imperitiam hodie inci desiit.Quocirca generale hoc praecepta sit,omnα plenitudines a suppressis mensibus ortas a cruribus esse vacuandas,sive VςnZsirincidς ,1Ehtames ad siue malleoli scarificandi Quippe sanguis ex gu bero missus purgationes mestruaS suppresiis metas sursum reuellit.' etiam lib.t, ad Glauconelia,cap. &lib.s Ther.Meth. P.R Galen. copiosius ostendit.Est autem gibberus processus posterior,Minferior vlnq, que Athenieses λέκραν ,alii vero Gr ci, Hippocra. praesertim & Galenus αἶα nominat, Interpretes Galeni non sine musta confusiones entium,cubitum, conuertunt. Quum itaque menses retinetur, vel crura sunt scarifican , vel ex iisdem sanguis mittendus. Mulieribusautem candidis crura sunt scarificanda, propterea quod sanguinem tenue

coaceruare solent, qui facile per scarificationes educi potest, Mocirca illis maximὰ Eses, diu , ii

iuuatatur.Contra nigrioribus, quia crassiorem magisque melancholicum languinem fi*nda. aceruant,qui per scarificationes educi haud potest,uena potius incideda,ea quae in cruribus erit. Hoc autem eo magis faciendum erit, quo maiores venas habuerint. Habent autem maiores caeteris venas quae sunt graciliores & nigriores . Contra quae obe id quae messere, candidae, exiguas.Hinc est quod lib.et .de Temper.cap .s Galenus ita scriptum relique- maiore resa barit: uibuscunque,ait,latiores venς sunt,hi calidiores natura sunt, Quibus angusti bres contra magis frigidi Caloris nanque opus est has dilatare, & extendere.Ita rationabi- 'liter in idem fer8 recidit venarum angustia cum habitu pingui, Si crassiore: habitus 'gracilis cum venarum amplitudine. Haec ille obesas autem hoc ioco diximus quς G 'lenus ἐυσαρκους. Quippe ευσαρκος vox apud Galenu&Hippocra:duo significat, nem- Vpe obesum, te interdum etiam mediocri corporis habitu praeditum, quemadmodum obeta quae. multis exemplis idipsum monstrauimus in nostris in Hippocratis Aphorismos com- ωσαρκοι mentariis,in explicatione nimirum Aphorismi septim' sectionis quartae. Obesis igitur praestat malleolos scarificare ,quam venas incidere,quod scilicet has ipsas in cruribus valde exiguas habeant. Proinde si recte etiam a indico incidatur, tamen sanguis ne quidem mediocriter,propter earundem angustiam,profluet. ι

rerum haud oportet nos contemneresanguinis mi nem,acsi esset auxilium minime reuulseris quum me saepenumero conspexeritis in sanguinis e narrbmeruptione vehementi, eo remedio usum esse, cst repente e fluxu edasseconuenit autem, vidissi non expectare donec ad extremum imbecillitatis vires perueniant, sed ubi quod moderatum est iam vacuatam esse videtur,proramentisssanguinis impetus validuspermane secare ingruero venam conuenit, derara quidem naresa inemprofundente e dextra manu,altera autem,ὸ sinistra Simul vero cum haec agis,artubus ins cito vincula euasit aut lanis re hypochon

drio quod e dire isi supponitur cucurbitam assi to. Haec enim oe nos quisfacer

remus,ut nosti semper erumpentem ex naribu anguinem compescuimu quum antea experiremur medicamenta quaescribunt naribus esse inferenda, fonti .

illinenda omnia infirma se Proinde ais ea quae supra desanguinis missione dicta

sunt,m hoc quoque rationem Menodon conuinci putanti lethoricam nomin

tam frandromen remesi nos admonere . Nam asse s qui nunc expositus es,plethoricae Ondromae plane contrarius est. Vsurpamus autem in eo venae flectio

neminion ut vacuatorium, ed ut reuulporrumpraesidium.

595쪽

DE UTIONE CURANDI

Venae sectionem esserevulsorium retriedium hoc in loco Galenus ostendit, adeo data ciuita horiatur nos ne sanguinis missionem tanquam prisidium quod in contrarium reuel

diura. lare nonpossit contemnamus . Reuulsorium autem esse remedium venae sectionem,

lariguinis e naribus eruptio mani sestissime conuincit, ut quam saepenumero repente sedauerstat od certε efficere nunquam potuissetf1 non in contrarium sanguinis impetum auertisset. terum hic animaduertendum erit non quovis tempore iis quorum p e naribus sanguis erumpit venam esse secandam, neq; enim tum quum iam ad exu .h. mum imbecillitatis vires illorum peruenerint,sed tum potius, ubi id quod iam vacuast stemia. tum est non multum,& moderatu est, A ubi impetus prorumpetis sanguinis adhuc validus est, in gibbero venam incidere oportet. Neque etiam quavis ex parte corporis sanguis est detrahendus:verum si ex dextra nare sanguisemuit,e dextra manu: sin ex sinistra,ex altera sanguis mittendiis. e singula clarius lib.s.Ther.met .cap 3.Galeis nus docui in eum scribens modum: auum ὀ naribus sanguis erumpit, si aeger adhuc se resolutus nonest, vena etiam in gibbero incidenda est, qui profusioni edirecto respois det. Vbi paululum detraxeris,moxunam horam intermittens,rursus detrahes,post ite- ω rum atque iterum pro laborantis viribus.Haec ille. Porro quum hoc agis, simul etiam artubus,hoc est,manibus Si pedibus iniicito vincula,ex fasciis, aut lanis. Nam, ut loco iam citato Galenus ait,vincula valentius adducta, iis quae ad contrarium revellunt re- Attuum vincula mediis adnumerantur. Porro ubi nos conuerrimus fasciis, aeta enim est ιν ,hic τοῦ*ςii*R . alius interpres ineptὰ admodum cannabe reddidit. Denique hypochondrio quod edirecto supponitur cucurbitulas etiam assigereoportet. Qeodclarius Galenus loco iasi utapi xM' -citato iis verbis significauit:Eadem,inquit, ob causam quum e naribus sanguis N erumpit,eum retinent maximae in hypochodriis defixae cucurbitae. Infigendae autemn sunt si ex dextra nare profluit sanguis, super iocinore: sin ex sinistra, super liene : si ab utraque nare, super utroque sunt imponendae viscere. Haec quidem praesidia Galenusar ad sanguinem erumpentem ὀ naribus copescendum esse efficacia,experientia cogno-αγ ui quum interim ea quς naribus inseruntur,te fronti illinuntur omnia infirma essent, a nec sanguinis erumpentis impetum cohibere possent. Et ex hoc etiam loco ratio M eb, suetior nodoti, putantis plethoricam θndromen nos sanguinis missionis admonere, conuincitur. Nam affectus de quo iam diximus,nempe profluuium sanguinis 8 naribus, plothoricae syndromae planὰ contrarius est.Quippe haec ipsa ex retentis excremetis & peruacuis generatur.In sanguinis autem eruptione illa potius,& utilia quoque,vbi i ualuerit, vacuantur.Quapropter si nunquam nisi plethorica praesente, sanguis mittendus esse ut Menodotus cessiit, certe in hoc affectu venς sectioni locus haud esset quutamen plurimum illi conferre Stratio ὀζ experientia testantur. Vt hinc Iabefactari Me-Vent sectione In nodoti rationem omnibus sit perspicuum. Caeterum in profluuio sanguinis venae se-Τ' , ἡό. T Vsurpamus,atqui non ut vacuatorium neque enim vacuationem hoc malu iduin indicat sed ut reuulsorium praesidium. Quocirca quum reuellere Se in contrarium Dgere queat venae sectio,non est temerὰ,ut nonnulli factitarunt,contemnenda.

C AP VT XII. medicam artem insuis actionibus coniectricem stacti, M-- coniecti iacit. que cuiusque remedii quantitaS.Quippe quam requenter exquisites tempus in lare exhibiai aut ciba, autpotus erusque aut ca- aut rigidi .tamen quanism dandum sit ceno haudnouimus. Idem inpurgantibus etiam medicamentis Uu venit. Nam quod aegrotantistrinbendum sit medicamentum quod aut bile aua aut atram,auttitustam, aut

seras.

596쪽

strosa excrementa vacuet, exquisie nouimus, caeterum quantum dari o meae

ignoramus. Docet hoc loco Galenus quid artem medicam,maxime coniectricem faciat, nempe cuiusque remedii quantitas. Nam etsi compertum habemus tepus exhibendi cibi aut potus, eiusque calidi aut frigidi, instare, tamen quantum dandum sit, certo scire honpossumus.Sic saepe accidit ut exquisit ὀ noscamus dandu esse medicamentum purgans aut bilem flavam, aut atram, aut pituitam ut serosos humores,tamen quantum eius dari oporteat,nescimus Hinc est quod lib.3.Ther. metho. cap.3. ita scriptum reliquerit 'Galenus. Nulla est, inquit, in arte medica nec res, nec medela quae specie dicibilis non sit:sed quod nec dici,nec scribi,nec omnino percipi potest,id quantitas in unoquoque . particulati est.Et lib. i.ad Glauco .cap.8. ait:Singulorum quantitas nec scribi,nec verbis di 'zz Iullo modo explicari potest. Proinde medicam coniectricem facit in primis cuiusque test. remedii quantitas, deinde etiam actiones medentium & operς.Ης siquidem incertum euentum habent. Quapropter quum cuiusque remedii quantitas exquisise sciri non Medi Maeutare queat, neque etiam finis medicat artis semper attingatur, ideo ipsa coniectrix appellatur. Minim8 autem propter ipsius praecepta, quae certε simi perpetua, firma & stabilia,ut copiosius Galenus in libro de optima secta, ad Thrasibulum,ostendit.

Verum quod ita datum in correction subinde nugam admist.Nam quod semel in ventre ingestu es medicamentum, quo minus totam deuora tam fit feri nonpotest: neque licet ubi plus iusto iam purgatur homo partem eius quod obi tam est auferre . . t in sanguinis missione maximum adtinum Z, vacuationem ubi volesposse flere,ac rursus quo utique acuerit tempore iterum visuae permittere,quoad recte tibi habere videatur. Quocircapraestat, sinibit urgeat, prima detractione parciusfacta, iterum auferre, imos volueruetiam tertio. In quibus i tur multa vacuatione euopus, vires autem sunt imbecistiores, in iis

vacuationem recondere conuenit, quemadmodum nimirum me in iis qui cru

dorum humorum copia laborabant facere con 'existis . Nam pauco sanguine

vacuato. protinus musamprobe cos iam cum extenuantium medicamentorum

quopiam, aut bessopo, aut origano, Ornonnunquam laminiba, aut pulegro exhibeo: aut cum mulsam meli, aut suci ue . Deinceps rursumsanguinem aufero, interdum quidem eodem die, interdum vero postero, in quo rursu mi laterpradictorum medicamentorum quodpiam exhibens, iterum sanguinem de traho,ac tertio die similiter bis

Venae sectionem purgationi liisque praesidiis hoc loco Galenus praeseri, quod scilicet purgatoria meaicamenta,aliaque remedia datanullam correctionem admittant. P RQuod enim semel est in ventrem ingestum medicamentum,quo minus totum sit haustum fieri non potest. Neque ubi plus iusto ab assumpto medicamento purgatur homo,partem eius quod datum est auferre lice adeoque periculum quod ab eius copiosiore sumptione imminet euitare haud p umus, quod nimirum de eo auferre nihil nobis liceat.Sanguinis autem missio eo incommodo prorsus caret ilicet enim hanc rpro arbitrio nostio sistere,& rursum ubi ita aegrotanti conducere nobis visum fuerit,

ut sanguis eaeuat permittere. Atque hinc est quod in libro etiam Osanguinis missiqne aduersus Erasistratum inscriptori eum modum pronuncies: Medicus inquit,solius

597쪽

DE RATIONE CURANDI

,, vacutionis quae per sanguinis fit missionem liberam habet sistendi potestatem quin

,, docunque illi placuerit,aliorum adtem nullius. Et eo in loco reliquorum quoque remediorum,purgatoriorum praesertim,pericula commemorar . Vt certe inter omnia

alia praesidia sanguinis missio minus periculorum, si modo recte illa utamur, habeat. Ota,L Dςinceps quando vacuationem partiri expediat,hoc in cap.ostendit: Tum scilicetvbi

multa vacuatione est opus,vires autem aegrotantis sunt imbecilliores quam ut conis- soritati tam sanguinis detractionem ferre queant. Quare in iis vacuationem ταμ αεβα inde est,recondere,aut in suturum reponere oportet:neque enim satis huius verbi propristas Latinis verbis exprimi potest.Hoc est,non semel uniuersum vacuare conuenit, set aliquid recondendum ac relinquendum in corpore, quod in futurum 8c deinceps vacuetur.Iniisigitur in quibus cfudorum humorum copia est,quandoquidem vires parum robustas habeant,ut supra capite sexto est commemoratum, sanguis vitiosus non una vice uniuersus vacuandus erit, sed primum exiguo admodum detracto, deinceps mulsum in qua hyssopum origanum,calamintha, pulegium ,&alia medicamenta quibus extenuandi crassos humores facultas inest,decocta sunt,dare oportet . Aut cum mulis oxymeli exhibendum,quorum utrunque in crassis ac glutinosis attenuandis miram emcaciam obtinet,quemadmodum Galenus. lib.4.de Tuenda sanitate, cap. .lt sequentibus aliquo ubi ex prose de crudis humoribus agit, copiosius docet Neque qυγME . alienum ab instituto hoc erit, si quis cum mulsa oxyglycy exhibeat. Est aute ὀDR Gr cis vox composita, nihilque nisi acetum dulce aut mustum significans perinde atque ομμελιμ tum mulsum.Componitur autem o glycy ex musto te aceto, adiecta

etiam interdum aqua potabili cocta, veluti est apud Constantinum lib.8.do Rerustica. capite 3s. Nisi quis oxyglycy esse mixtionem quandam ex aceto te vino passo, qu*d

Graecis γλυκυ dicitur, contendat,quod tamcn parum retulerit. Sive enim ex musto Aaceto,siue ex passo&aceto mixturam intelligas oxyglycy, acetum dulce erit. Quippe etiam passiam vinum est dulce, quod ex passis solum uuis, te diutius in vite adustis fit. Caeterum post extenuantium messicamentorum usum iterum sanguis auserendus erit, interdum eodem,interdum postero die. In quo tamen ante sanguinis detractione rursus aliquid incidentium D extenuantium medicamentorum,de quibus plura Galenus in libro de Extenuante victu tradit,praebendum .Qu'd etiam die tertio,in quo similiter sanguis detrahetur,faciendum erit.

Porro ubi feruentissc mu e ra acut simam accendemfebrem, ineri co fertim vacuare expedit, eam ue 'sque ad animi deliquium educere tentandum,

virium in pecto robore.Proinde nihi quibusdam sex detractaε esse Golas confestim, nempe secundo vel tertio, vel quarto die:nonnunquam primo quoqM die, quumfebris noctis initio coepisset,aut medio,ac quae pridie comederant recte se

lent concocta. Qui fusdam autem pridie in aequalitatem,aut sudorem, aut capitis dolorem, aut alterius cuiustrampanis besentire querentibin, ac proptereaparce victi toti Gebricitare autem praecedente nocte incipienti 'primo Heds nente sanguinem me detraxisse memini. In quibus enim tibisertientissa uirus copia apparet, quam Oc ime Esumvacuare conata ria quam in principem ali-qgam partem dirim impetu decumbat. scirca per noctem nonnunquam incid

re venam contem.Ωusne ridiculam est quod quidam faciunt secunda diei ti-

ra ad quintam aut sextam solummodo sanguinem mittentes,alio autem nuclo tempore quos nisi es eribus: cibi oblatione,aliisque remediis quocunque tempore noctis, iconspexissem, Prauiter utique in eos inueherer . Quum vera omnia agunt

598쪽

nonpraefinito borarum numero uno, er in omnibus morbis communiit, sed ut ma

tam utique iubet, in sela mi oneyanguinis praedictum modo tempus erob

seruant,maxime tolerabile est illorum erratum.Sic itaqae assectis aegrotis, ut d

ximus, ad animi usque desectionem sanguinem detrahere conuenit. Non enim quosdam illorum ex animi deliquio nec stario esse restigerato ac toto corpore su cedentibus madoribus μlao stat celeriter morbo liberatos.

In acutissimis febribus sanguinem usque ad animi desectionem esse mittendum hoc bribuι singuis loco Galenus hortatur .Quod etiam facit sectione prima Aphorismorum, comment rio 23 ubi ita scriptum reliquit: Ea igitur quae fit animi defectio vacuationis ratione, 'ius uendis, nunc ab Hippocrate dicta est,quod sit mensura vacuationis & in maximis inflammationibus,& in adurentibus febribus,& vehementissimis doloribus.Ηqc ille.In praesen- coufibuli. tia itaque ait:Porro ubi seruentis sanguinis copia acutissimam sebrem accendit, consertim hoc est uniuersim, non sensim&paulatim, vacuare, atque hanc sanguinis copiam usque ad animi desectionem educere conuenit Et animaduertendum hoc loco 'Galenum loqui de ea vacuatione quae animi Osectionem affert M includit,ac minim8 de ea quae hanc ipsam excludit,quod nonnulli putant.Id quod alius Galeni locus qui , est in lib.9.Ther.meth cap. .manifestissimὰ incit.Ibidem enim sic scribit: Aufero nitaque ab homineeousq; de industria sanguine, quoad animo linqueretur ας λατοθυ- ' is larim dici, ut animi deliquiu succederet.Ite paulo pdst inquit: Noui ex iis quos- damnecessario ἐπιτκ ποθυιι , exanimi deliquio refrigeratos . QMr itidem verba ' diserte docent eos animi defectionem incidisse,ita ut minim8 dicere liceat hanc fuisse uisitia, assatis. exclusam.Verum ubi όousque vacuare voluerimus,uirium robur diligenter inspicien- Odesectionem dum erit. Hinc loco paulo ante citato Galenus hanc ipsam vacuationem quae adanimi deliquium fi maximum planhvbi valentes vires sunt,continentis febris esse remedium scribit. Quocirca in virium imbecillitate huic vacuationi locus reliquus no est. od dixit,Galenus exemplo confirmat,se nouisse quosdam,inquiens, quibus confestim sex detractae sint colyta. Veteribus auteduplex fuit colyla,quod alibi quoq; mo co Iadume

strauimus, attica Sc italica. Attica uncias mensurales nouem,ponderales autem septem Am

cum dimidia capiebat.Italica autem non fuit nisi libra mensuralis hoc est unciae men surales duodecim, quod in nostris annotationibus in quartum Galeni de Sanitate tuenda librum conscriptis exemplis aliquot ostendimus. Siue igitur atticam, siue Italicam intelligamus in praesentiarum cotylam, certe maga fuit eius quem Galenus detraxit sanguinis copia.Quippe sex cotylae attic faciunt libras quatuor A semissem. Italicae vero,sex libras mensurales .Ea autem cppia,ut diximus,confestim sei taetracta, hoc est secundo,uel tertio, vel quarto die: nonnunquam etiam primo,quum scilicet sebris initio noctis, aut media noste coepisset, ac quae pridie comderant probe fuissent

concocta:neque enim crudis adhuc cibis in ventriculo existentibus,temere sanguis de Cnidis adbiae eia trahi debet,nεscilicet crudi adhuc cibi ac parum recte cocti rapiatur in venas, ac si1binde in totum corporis habitum. Nonnullis autem qui pridie inaequalitatem, aut su- guis haud detra dorem,aut capitis alteriusve alicuius partis dolorem causabantur, ac prop*rea parce comedebant,febricitare ver3 praecedente nocte coeperunt, primo etiam die detractus est sanguis.Cuius quidem rei rationem Galenushanc subiungit. Nisi enim feruentis sanguinis copia ocyssi md vacuetur eius est ne in partem aliquam principem cum impetu decumbat: Caeterum animaduertendum hoc loco erit inisqualitatem, ius u-loante meminit Galenus, nihil aliud esse quam molestae cuiuspia in nobis rei statum,

quo a nostraipsorum naturaimmutatos noseo coniicere possumus. si tune quidpiam in corpore sentimus i nobis prorsus alienum, quod tamen quale sit, haud

599쪽

DE R ATIONE CUMANDI

quaquam satis exprimere possumus, ut copiose admodum Galenus capite τ.libri se Nocte in- eundi de Symplomatum c usis 'stendit Porro quum propter causam supra commemoratam citissime sanguis vaguandus sit,ideo noctu etiam interdum vena incidenda erit.Nec certe hac in parte ridiculus quotutidam error ne minus idipsum faciamus nos impediat, qui a secunda diei hora ad quintai aut sextam usque, sequentibus vero nequaquam,tantum abest ut nocte vena incidere velint,sanguine detrahat,am si clysteribus, ciboru oblatione liisque remediis quocuquetempore,iisdem quoque medicis consentietibus, uti liceat,quare no etiam sanguinis missionemeque enim ulla diuersi-. talis ratio apparet. Hi san8 si reliqua omnia praesidia praefinito uno horaru numero,& omnibus morbis communi, te no vi malum quodque iubet,adhibenda esse statuerent, - cert8 magnam mererentur seprehensionem.Nunc quum in uno tantum praesidio, ne i. pe venae sectibne, praefinitum tempus observent,tolerabilior eorudem est error . Por-

ro quod veteribus duplices fuerint horae aequales, ic inaequales, copiose admodum in annotationibus nostris in librum quintu Galeni de Tuen. sanit. diximus.Hoc in loco de inaequalibus loquitur,quippe citra adiectionem verbi de horis verba D.. . - cit -Cur autem iis qui feruentis sanguinis copia laborant, sanguis usque ad animi de si cinhiatis sectionem sit mittendus, iam exponit Galenus, eiusque rei tres affert causas, quarum copia laborant prima quidem est,quBd post deliquium corporis habitus restigeratur Altera quod is corporis sudores succedant.Tertia quod aluus sua subinde sponte soluatur, adeo- mittendus. que argenti S rationibus a morbo liberetur. Harum quidem causarum me nit etiam Galen comment. 2I.sectionis primae Aphorismorum, ubi in eum scribit modum India ardentissimis febribus, si usque ad animi defectionem sanguis mittatur, statim totius ai corroris tabitus refrigeratur,te febris extinguitur, te plurimis etiam aluus citatur,& Ω- adoreseminant, liquidam eorum sanitati sunt restituti,alii adiuti plurimum,veseme a1 tiam morbi absciderunt.Et libro 9. Ther. meth. capite . Ausero, inquit, ab homineo: eousque de industria sanguinem, quoad animo linqueretur: maximum plane ubi visa' lentes vires sunt, continentis febris remedium, id quod tum ratione, tum experientia γ didici.Primum nanque in contrarium statum agitur corpus,celerrime ex animi dese a cturefrigeratum.Hoc vero nemo inuenire potest,neque quod ipsis a is, neque quod L naturae quae animantes gubernat,iucundius,utiliusve sit. Postmodum in eiusmodi cor- poribus necessarid superuenit alui deiectio,nonn unquam etiam bilis vomitio. Quas res statim itoto corpore madores sudoresve excipiunt. UBonum itaDe enpulsuum imminutioni attentum esse, tangentibus nobis eos sanguine etiamnumfluente, Demadmodum in omnibus aliis quibus sanguis mit'

titu aceresa olit ne aliquando nobis nil tale opinanti V ammi riliquiis mors s.ccedat, quod tribus; anὸ accidisse medicis noui. Vnus eorum malleris bricitanti venam incidit. Aliorum uterque Vir ssed ad tautam duxere animi

dest itionem, ut reficiam ω hau oinerint circa praestas confertas bas,

acuatum v reacfugere, nisi magna qgadam necessitGrildfaciamus iu-: Da netiam reuia Dipsa, non Ieae exi iras auxilium, per sanguinis quoque' nn pne apin acta quanto maiorem innumera particulares auxeris defra

Prφcepta duci admodum utilia hocis doco Galenus tradi .QDrum: phimu in omni venae section potissi mum vero in ea quae ad animi H deliquium obseruari debet ut scili cet jsuumitumnutioni diligenter attentisimus ne aliquando hobis nihil mola suspicantibus pro animi defectionemors ingruat.Quocirca in omni venae sectibnepotissiu

600쪽

potissima vero quado ad desectione usque animi extrahere sanguine annitimur, pul tagere medica oportet,vi hic virtutis robur & imbecillitate rectedeprehedere queat. Nel enim vitalis roboris firmitudine aut imbecillitate recti' si expulsu,si corius motu densiciat,scire licebit.Vt aut huic praecepto attetiores simus triu medicoru errata nobis ob oculos ponitivi horum temeritate moti,quod alteru praecepu est,caueamus ccosertas has vacuationes,nisi magna qu da necessitas nos eis uti coegerit.Tum enim, ut i c teris cib' necessitati paredu erit.Meminit aut duora posteriore etia lib.9.Ther cap. .iis quide verbis: Duos nanque in ipsis medicoru manib' perire vidi, qui postquario linqueretur, nug recuperati sunt. Et φ no nisi urgete necessitate sanguis cosertim sit vacuadus,hinc etia colligi potest, remissio ipsa,&ad cotraria loca tractio,no leue multis in morbis praesidiu existes,essicacior multo sit,si particulares sanguinis detractiones maiore in numeru aucti fuerint. Ita enim natura toties irritata, per particulares has detractiora saguinis quq ad parte malὰ affecta cofluunt, maiori cu impetu in cotrariu loca reponere ac detrudere assuescit.Vt hoc note necesse sit aversione quς Psaguinis milione 'pi' iterata fit, multis esse praestatiore,q ea quae cosertim fieri solet.

fwm ver ab initio adnosita nobis seculationiseuertent hexponam summe esse necessariarisssempsangurnis missone citra noxa Pta volet copertu habem'.primis quideo scire oportet dupraedicti hui'praesidi scopis augetur, maiore indicari vacuun-e Imminutis vero tam de qualitate. vacuationis

detrahe quati; illi imminuti fuerit. Morbi igrtur magnitudo via αι robore vim tutis primi mitteris uinis scopi fuerut ile quide qfacere oportet idica hic verorans istu haud impiare quodsimul indicare nonalli recetiora meditam vocat Interia enim asse Z' ipse quine mitteta esse iubet, variiι vero imbecissit Phibet. bob' aut iisiescopispraefetib',csat quid ut dictiὸ est antea nullaplenitudine crudoris humoris lata tales esse,ut hoc remedii impedire queat. Deinceps aut sideradsi erit qualisit haesi naturale teperam .λά amplaό habetes vena mediocriter graciles,m minime cadidos,nes tenera carnes ritos, laberata' vacuabis eos aut 1 cot se habe parcius.Quappesanguine exiguia habent, carne , facile irasti rasilem. Hac istur de cause neq; puem saguine mittes Us ad I . aetatis siuae anniι.Post biwc vero, quis muli' coacemat' appareat, tepusq; annavernis fuerit,m reoo natura teperata ueris natura guineasanguine eo maos afferes,si vel peripneumoniae,vel anon vel pleuritidas aut alterius acuti ac vehemens morbuericuli immineat. Primigau viplurimu, Ila auferes.Quod si flea tibi vires experiri validomanere videatur, dimidia eius Iterata det: Hiocadiicies.Didici fili vero vehemetipupui cu aequalitate, tans certo cr minῖ-

me fatici robustae virtutis signo Mendia esse,ex aludati aut etia maPo.Proinde et septuagenariis,praedicti uis 'praesentib',quari iubet assect', sanguine mittes.nt enim nonusti etia in hac aetate multis uinis,una αι validis virib',sicuti est sicci,c paucis uinis,faciles quacus corporis parte per se nigrescentes. Itas no numero soli quod quida facitit,animiι aduertes,sed cir corporis habitui. Nasut quisexagesimo aetatiusuae anno fetuinis missione nostrui, quiιseptuage nartis ferat. Atqui minus iis viis auferes, etiamsi eundem asse Tum quem fores

corpus habere videantur. C O M MEN TA RU US.

SEARCH

MENU NAVIGATION