장음표시 사용
481쪽
Eu istrat i 1 in Morali iam Acili
tempore aliquo aliquid cernimus, sed in unaquaque temporis parte, & in ipso indivisibili nune
prorsus Videm US. neque admittit quippiam visio in posteriore nunc, quod In priore minime ha buerit tota enim atque integra simul fit: esseque eius imperfectum non est . Sicut igitur est visio: ita etia Voluptas. neque enim est voluptas coaceruatao quaedam, & Congestio multaru voluptatu: neque fit ut re anente priore secunda succedat, ac deincepS altera . praecedentesque & sequentes partes habeat: non secus ac linea quae protrahitur, cuiuS prioribus partibus manentibus secundat adiiciuntur sed in omn)bus temporis momentis perfectissima est. qualis enim in primo momento fuit,talis in secundo, ac tertio, ac sequentibus caeteris omnibus una atque eadem est . Sed haec ad clar1Orem eorum que dicentur,euidentiam dicta sunt Colligere autem hinc vult voluptatem non elle generationem. Voluptas enim CPeratio quodam modo est, propterea quddin operationibus δ' existit operatio autem non est generatio: Voluptas igitur generatio non est. sed unde constat ope rationem non esse generationem Θex eo Videlicet quod generatio,quoad id quod gignitur fit, 1m perfecta ibit operatio vero singuliS momenti S tota ac perfecta .neque enim deest quippiam visioni
1n vlla temporis particula,quod postea ipsi adiunctum perfectam eam reddat:sed idem simili mota do nunc percipit, quod prius:quippe cum perfecta se per ac tota subsistat. eode pacto voluptas. id quod perspicuum est ais qui affectionem hanc diligenter obseruant . quare Voluptas operatio
Iccirco neque motio est. in tempore enim fit omnis motus,& cuiusdam
etiam fin1s est. vi aedificatio tunc perfecta est,cum fecit id quod appetit, vel RRm omni videlicet tepore, vel in hoc. nam in partibus temporis imperfectae omnes & a tota,& inter se sunt specie diuersi . lapidum siquidem copositio
diuersa a columnae virgati orie: atq; hae Vtraeqiae a templi extructione dis
ferunt. templi enim effectio cum nulla re deficiat ad propositum , perfecta est. fundameti vero, & triglyphi fabrica est imperfecta: quippe cum utraq; part1s sit. Specie igitur disserunt: neque fieri potest ut in quocunque tem pore motionem specie perfectam suinamus,nisi in toto. 3o
Omnis generatio & motio in tempore est: atque ex imperfectione ad perfectionem progreditur no en1m quod iter Thebis Athenas fecimus,idem rursius m praesentia facimus: sed aliud est quod praeteriit, aliud quod nunc proficiscimur. neque una est tota simul Thebis Athenas profect1o sed alia atque alia,quae ex variis costat partibus.tales enim impersectae omnes motiones sunt, quae v1 delicet ad finem aliquem progrediuntur. Vniueris enim aedificationis qua aedes aliqua ex tructa est, partes imperfectae sunt: tota ipsa vero est perfecta. nam 11cut partes domus si ad totam domum comparentur,imperfectae sunt, ita fundamenti, & parietis structura, de unaquaeque alia pars imperfecta habetur. prae uniuersa fabrica , qua tota domus absoluta est, finemque est conse quuta . Quae sane partes, ut inquit, specie & inter se,& a tota fabrica differunt. quemadmodum enim fundamentum a pariete diuersum specie est,& utraque haec a tota domo: ita quoque funda- 4 ment1 generatio a parietis generatione , & utraeque hae a totius domus generatione d1uersae sunt.' Virgationem autem columnae erectionem eius appellat,rectamque collocationem quae tunc fit, cum ad angulos rectos constituitur . Triglypha vero tignorum capita in aedificiis sunt tripartito sculpta a plerisque μύτλα. etiam vocari cosueuerunt sed horum elaam generatio & motio,id est, effectio,a structura tota differt,qua totum templum absolutum est,quae integra est,& perfecta.
Simili modo quoque in ingressione, & caeteris . nam si delatio est mo
tio quae alicunde al; quo fit: eius disserentiae sunt secundum speciem , volatus,ingressus,& saltus,atque hu1usmodi. neque tantum hoc modo, verum etiam in ingressione ipsa differentia esst: nam alicunde & aliquo non idem 'in stadio & in parte eius est, & in alia, atque aha parte: neqtae percUrrere lineam hanc,& illam non sol iura enim lineam , sed in loco costitutam per transit: in diuerso autem haec, quam illa est. Sed accuratius de motu alibi iam dixitDUS.
Delationem,sicut in libro de animaliti incessu feeit,in volatum ingressum, & saltum diuidi inquitque no solum diuςrsiam esse ingressionem a volatu,sed in ingressione quoque ipsa dissirentiam
482쪽
tiam esse. al1am enim atque aliam Vnamquamque eiuS parte esse declarat.quae enim in tertia parte stadij fit,diuersa ab ea est,quae in dimidia:& haec,ab ea quae in duabus tertiis partibus fit atque hae omnes diuerta singulae separatim ab ea sunt,quae totum stadium pertransiuit. Pari modo quoque ingressio supra lineam quae est in theatro ab ea distat, quae supra lineam in agro fit. Sed de motu exacte se alibi dixisse aliud est in sexto,septimo,& Octauo dc physico auditu Sciedum autem nitionum differetias & diuersitates ex partium quibus movemur,differentia su mpsisse : ees pedibu q& alis ingressum,& volaturmex modo ipsi HS motus saltiam: enerationes Vero abs tute a partium de totius differentia. D1x1t autem haeC differre non temere:sed Vt Voluprates quoque ex operatiota 111bus operationes ex operantibus differre ostenderet.& sicut sedificatio a re aedificata separari nolo potest : sed simul ambo existunt non enim feri potest,ut aedificatum quippiam sit aedificatio non situla simul cum Operatione naturali abin impedimento facta esse voluptatem , & simul cum voluptate naturalem operationem impedimento Vacantem esse declararet
Videtur autem non in omni tempore motio esse perfecta: sed plere Que1mpei recti, & specie Gisserentes vi quidem alicunde ali Quo speciem eariam et II cIt . at VoluptatIS in quolibet tempore perlecta species est . perspiculana
ig1tur est, & diuersas has inter se ecte : & voluptatem quippiam ex iis est quae integra ac perfecta sunt.
6 Pleraeque,diunctom est ob circulares motiones,quae in fine siemper sunt, atque ideo perse
ctae,qua de re in primo libro de coelo dictum iam est. sed illae quae in rectu feruntur, in omni tem pore perfecta minime fiunt sed partes earum specie a toto differunt, 1untque imperfecta : 1nter se etiam diuerta sunt principium enim unde impetum accepit res quae mouetur,a fine in quo quiescit sine duolo differt. quod 11 1nalsum & finis differunt persp1cuum est, partem quoque initio 'ciniorem ab ea esse diuersia quae sicut a principio abest longius,ita fina proxima est. Cum audpartes mot1onis diuerse hoc modo sint efficitur,ut antequam partes omnes absolute fuerint,motus imperfectus sit .at voluptatis , sicut dictum est, perfecta in omnibus temporis partibus species est. estque ex us,non quς ex successione paritum aliam atque aliam subinde speciem & perfectio nem acquirunt: sed quae antegra, ac tota , & persecta sunt. Cum vero inquit, diuersas eas inter se o esse . de voluptate & motIone stu generatione uitelligit. Voluptatem en1m amotionibus & gene rationibus diuersam esse constat.
Hoc autem ex eo etiam videretur, quod moueri nisi in tempore quippiam non potest: voluptate autem affici potest quod enim In ip o nunc fit, totum quoddam es . Ex his autem manifestum est, no recte dicere eos Qui voluptatem esse motionem,uel generationem allerunt. no enim omni tam haec dicunturi sed partibilium,& eorum quae tota minime sunt. nam neqi Vasionis generatio est , neque puncti, neque viaitatis . neque enim horum 46 qUippiam motio a Ut generatio est igitur nec Voluptatis qUoque erit: quis
Temporis indivisibilem partem N v N CJappellat. demonstratumque est in sexto libro physici auditus in ipso indivisibili nunc,neque moueri,neque quiescere quicquam Posse ineque geUerari,aut corrumpi. aod si in indivisibili nunc capere voluptatem valemus , atque in eo perfecta esse voluptas potest moueri autem Vel generari quippiam non potest: Volupta S Teque motio,nec; generatio est. nam si faciamus in una integra hora in qua aliquid gignatur,in laetitia ac voluptate quempiam esse constitutum in singulis partibus,sngulisque nunc ipsius horae quod gignitur,erit imperfectum: voluptas perfecta atq; integra erit. voluptas igitur motio Vel generatio minime est. Cum vero 1nquit N O N enim omni u haec dicuntur deest praeposito κατα ut sit καα -'ωρ, ueo hoc est,non en1m de omnibus haec,id est,generatio motio dicuntur.no enim de omnibus motatio de generatio dicitur , sed de partabilibus, & non IUtegris. Partabilia autem & non tota ea sunt. quae ex imperfectione ad perfectionem per generatione progrediuntur: neque in indivisibili pariaticula temporis totum suum esse habent. Neque igitur Voluptas in tempore fit sicut domus: neq: visio neque punctus,sed in ipso nunc existunt. id quod demostratum quoque al1bi est Ubi de motu agebatur.Neque horum quippiam,id est,neque punctu S, neq, Vnitas, motus aut generatio est: hoc est,neque per minum aut genςrλtionem eX eo quod non sunt,ad 1d procedunt,ut sint.
483쪽
Sed fensus cuiuslibet cum c1rca sensibilem rem operatiar.
Sensus quidem ipse, id est, visio cum visibilis rei perceptio sit, simul cum tempore protrahitur non statim ubi vidimus quippia,a videndo desistimus:lea interdum aliquandiu videre per se eramus id, quod primo in indivisibili nunc vidimus . atque ita quatenus fit, ut per tempor1squoddam spatium videre pergamus: eatenus in tempore & motu esse visionem dice dum est. sentasus enim cuiuslibet,cum circa rem sensibilem operatur,tempus & motus intelligitur.licet ipsa vi
. sio in singulis temporis partibus perfecta sit. Sed fortasse loquutio haec per defectum intelligenda est:Vt quod dixit de voluptate,de sensu quoque dictum esse accipiamus, hoc modo: igitur neque AVOluptatis motio erit,aut generatio sed neque sensus cuiusl1bet, cum circa rem sensibilem operatur generatio aut motio erat .subintelligedum enim est,totum hoc: , E c v E generatio aut motio erit J:quippe quod neque voluptatis, Ut dictum est, sit motio, neque persensionis cum in ope ratione ipsa & actu est . Possumus quoque aliam huiusce loci explanationem subiungere caeteris fortasse meliorenv ut quod de sensu hic inquit, in hunc modum intelligamus. Sensus cuiuslibet, non qui in habitu cosideratur,sed qui in operatione iam est,& circa proprium sensibiae iam ope ratur : propria quaedam voluptas estitioc enim totum est subaudiendum.Vel,Voluptas totu quod dam est:omni enim sensui qui in operatione est,& secundum naturam circa propriam rem sensibilem sine impedimeto operatur:propria quaedam voluptas annexa est alia quae Videndo alia qui
olfaciendo alia quae gustando percipitur. loco tamen Osi,id est,sedJ particula: Γι in id est,itaque J iberit legendum: ut sentetia huiusimodi euadat patet itaque ex antedictis, omni sensui qui actu ipso sine impedimento operatur,quandam Voluptatem esse annexam . quia enim in singulis temporis partibus,singulisque nunc,v1sio integra & perfecta est,& simili modo Voluptas eodem modo sentasiam qui operatione fit,cum ipsa voluptate existere,neque ab ea separatum esse,manifestum est.at si voluptati inseparab1l 1 ratione accidici dubium non est,quin cuiuslibet sensus cum circa propria rem sensibilem operatur,propriam quandam Voluptatem esse,concedendum sit. videturque haec explanatio consentire magis cum iis quae subiungit.
Perfecte autem eius qui bene est affectus, circa pulcherrimu ex iis quae sensui subiiciuntur. tale enim quid maxime esse persecta operatio Videtur.
Non omnia visui exposita ex aequo pulchra sunt: neque in omnibus pulchritudo una, splen- 3
dorque elucet.Neque enim mundi ipsius ac coel1 fabrica Vndique tornata, atquc omni cum mensura & ordine elaborata perinde est pulchra ut aureus,aut ligneus globus . Neque selis illumina --ς tr1x vis quae omnia illustrat,proprioque implet fulgore, similem decorem habet, atque illa ' lux φο χυλια. . quae e luna procedit. Pauo item & graculus diuersa praediti pulchritudine sunt.Neq; similis gra-- fidisquo tia inest & elegantia in Oratione quae simplici modo profertur, ' & in voce musicorum interual-τικκ 'οινά. lorum,quae in omnibus modulationibus & numeris consideratur. Hoc in iis quoque quae gustu, quae olfactu,quae tactu percipiuntur,inuenire licet. Quod si ita est sensibiles res non simili modo omnes attrahere & allicere sensus, eosque oblectare dc exhilarare,dubium non est.neque enim eadem laetitia assicitur quispiam cum corpus intuetur omni partium inter se aequabilitate, ac conuenientia dispositum,colorisque nitore insignitum & cum contrario modo affectum inspicit,sed Aoer pulcherrimis visus obiectis rebus maxima: ex non ita pulchris non magna voluptas euenire
consueuit .idem in auditui expositis fit. Quod igitur hic inquit,huiusnodi est omnem sensum qui operatione est operatione autem ille est qui circa propria rem sensibilem operatur: id est,qui vel iam videt visibilem,vel gustabilem iam gustat, ct caeteri huiusmodi voluptas cosequitur omnisque sensus cum propriam rem sensibilem percipit,laetitia ac voluptate assicitur.qui vero perfecte operatur id autem facit,qui bene est affectus bene affectus vero est ille cuius instrumenrum valet, fanum Que est is igitur qui perfecte, sineque ullo impedimeto secundum naturam operationem suae ercet,perfecte etiam laetatur:& praecipue cum pulcherrimam ex propriis rebus sensibilibus co Pr nendit ac percipit nam sue res quae obiicitur pulcherrima quidem sit,sensus vel ὀ ipse no bene nec sine impedimento percip1at, sed aegrotet: siue sensus bene affectus sit & valeat, res autem ipi R UOn sit pulcherrimameutro modo perfecta contingere voluptas poterit Perfectum aute sen- FRsum ppellat, eum qui intendi. incrementumque suscipere ullo pacto nequit: sicut perfecte calidum id dicituri quod summe calidii est:id est,ignis,quo calidius quippiam excogitare aliquis non Potrit. si pζrfecta voluptas intelligenda est ea, qua nullam vehementiorem iuuenire licet, qua
maioreni QOlectationem & laetitiam afferre queat. Cum vero inquit,tale esse videri perfecta Qpς- rarionem: ugni t ῆre Vult perfectam operationem iucundissimam omnium videri, neque Vidcri tantummodo , Verum etJam esse .nam 1mperfectae iucunditatem quidem habent in se, non itλ tamen ut iucundissim C ct sint,& videantur . est tamen etiam in ipsis quicquid inest & OperationiS, α voluptatiS,
484쪽
de voluptatis,quae ei annexa est,in singulis temporis illiuS partibus totum quoddam , ac perfectu. Sicut enim ex minore habitu maior efficitur : & utrique tam maior quam minor habitus & dicu-tur,& sunt:atque 1n eo quod sunt habitus, sunt perfecti: itR & minor & maior voluptas tanquam integrae viraeque,ac perfectar,quo tempore ipsis afficimur,considerantur.
Vtrum autem ipsum sensum,an id IIὶ quo 'ple Cit, Operari G1camus, n1hil intersit rin unoquoque erum Optima eius est operatIO, qta Od optime asia
fectum est erga praestantissimum ex iis quae ipsi subiiciuntur . Atque haec perfectissima esset,ac iucundissima.
3O Quoniam sensus qui operatione fit, & voluptas quae simili modo in operatione existit, nos sumus qui sentimus,Voluptateque afficimur:& ipse sensum dixerat operari & laetari: nil 1l referre inquit,sive sensum ipsum operari & oblectari,sive animal d1camus in quo sensus inest. cum enam ille qui videt,hoc sensi bene est affectus,& circa pulcherrimas res visibiles operatur tunc perfecte operatur, de perfecte voluptatem percipita quippe Quod Operationes quae ex perlectiss1mis habitibus existunt, fiunt i circa pulcherrima ex iis quae ipsis subiiciuntur, perfect1 ssimae sint,&iucundissimae. in unoquoq; igitur eorum quae sentiunt, cum & ipsi im id quod sentit bene affectum est,& optimum est quod sentitur: optima quoq; operatio evadit.quae sane Cperatio optima, etiam perfectissima est quare iucundissima quoque erit. quod enim est optimum , id & perfectissimum, o quoq, & iticundissimum est.Perfectissim 1 igitur habrius:is autem est supremus, atque absolutissi-
quidem est etiam ipsa, sed non iucundissima. Perfectum autem habitum appellat, eum qui nocium ad ultimam & perfectissimam speciem deuenit sed cum habitus ob ad vocetur quia habetur, perinde atque unaquaeque species ad perfectissimum habitum quasi via quaedam est.
In omni enim sensa voluptas estan omni item sinuli modo intelle 'ione & contemplatione. iucundis 1 ma autem ea est, quς perfectissima: at per
fectissima eius est, quod bene affectum est erga optimum eorum quae ipsi subiiciuntur. Operationem verb voluptas perficit.
Sicut in sensibus,ita in intellectione quoque & contemplatione fit. intellectionem autem, id est, δίοιαν vocat scietiarum cognit1onem contemplationem intellectualem Vitam, dc Operatio Dem appellat. nam in his etiam magis & minus quippiam fit. nonnulli enim in his habitibus per fectissimi, nonnulli non ita sed minus sunt perfecti, inferiorique loco habentur . unde Pro excellentia & defectione ita quoque Operationem exercent: alio sane modo ille qui abiect1s hum 1 sensibus & relictis in seipsum collectus se totum intellectualibus rebus contemplandis intendit.alio,
luptates eorum sant,& non eaedem Est igitur intellectualis vita perfect is1ma,& iucund111ama cae-' '' terae perfectae quidem etiam 1pta & iucundae, non tamen iucundissimae: Voluptas enim est, quae operationem perficit - Γ c
Non eodem tamen modo & voluptas perficit, & lensibile, T dc lenius, si iis
' cum bona sunt. . . Sensibile & sensus pro eodem posita sunt. Aristoteli enim scut artificialia artes, ita sensibilia
sensus appellare mos est. subintelligendum autem est sensium : ut loquutio integra huiusmodi sit: non eodem modo voluptas operationem perficit,& sensii bile & sensus sensum ipsum nisi fortasse loco sensus sensum legendum sit ita en1m & nihil deesset, & clarior euaderet oratro : non eodem modo Ze operat1onem voluptas,& sensibile sensum perficit. Sed quo modo sensibile sensum per eo fi cicidum videlicet ex potestate in actum & operationem sensum deducit: efficitq; ipsum opera tionem qui antequam sensibilem rem perciperet,potestate erat.sensuS enim qui operatione est,ut u libri; de anima fuit declaratu,idem est cum sensibili quod operatione sensibile est: idem vide Iieet cum forma illa,quae in materia est. sensitia enim anima potestas quaeda est, qua fit, ut id quod ,ris,m habet sensibilibus rebus assimulatum quadam alteratione ex operatione inducta , ipsas d1- iudicet.& sicut altrix facultas alimento ind)get,Vt operetur: Operatio enim eius circa alimentum versetur ita sensiua facultas sensibilibus rebus indiget,circa quas eius operatio est: has enim percipit ac iudicati. quapropter nisi hae adsint,operari no potest sed est potestate tantummodo sensus: dici L . similisqua
485쪽
smilisque ris est qui scientia quadam praediti ex ea non operantiarisimili enim modo & illi potestare sunt 1cieres:& sensus operatione vacans potestate sensus est,hoc est, sensuum ipsum animal. Sicut enim scientia ipse est sciens:ita sensus ipse ille est,in quo est sensus : quippe cum hic ipse sit, qui ex sensu operatur. rare cum dicimus,sensibile sensum qui potestate est, in operationem Mactum deducere:n1hil aliud Lcimus, quam sensib1le eum qui habet sensum , dc non operatur, sed potestate est sensivus, operatione quoque sensivum reddere, ac perficere. finis enim Sc persectio Potestaῖis Sc quasi forma, operatio est: ob operationes enim a summo opifice potestates ac facultates nobas traditae sunt quo videlicet ex ipsis operemur. Sensibile praeterea extra ipsum sentientem & operantem est,priusque est, quam sensus voluptas verὼ ad operationem no ita se1e habet: I, quippe quda neque ipsi extrinsecus adueniat,neque prius ipsa sit,sed simul vei sit vel non sit, se pararique ab ea nullo modo posse.Perficere autem Operatione voluptas ob id dicitur,quia ipsam
auget voluptas enim quae eX geometria percipitur,geometricas Operationes quae ex citharizando euenit,cithara canendi operationes augere consueuit.
Quemadmodum neque sanitas & medicus simili modo in causa sunt, ut san1 11mus. in unoquoque autem sensu voluptatem fieri perspicuum est quippe quod de visiones,& auditiones es. iucundas dicamus. patet enim
profecto eas vel quammaxime esse ,si & sensus praestantissimus sit, & circa tale quippiam operetur. nam si huiusmodi sunt & quod sentitur, & quod sentit: semper existet voluptas modo adsit quod agat,& quod assiciatur.
- Sanitas & medicus causae sunt ut fanu animal sit sed medicus ' extra ea est, qui valet priorq; ιαι οJος - eo est,quatenus est medicus.quippe cum quando egrotabat ille qui sanus effemis est: medicus iam esset qui ei mederetur,ipse autem sanus nondum esset . at sanitas non trinsecus est, sed in eo qui valet,inest quasi pars quartana,aut habitus. in symmetria enim humoru cosistit,in eaque inseparabili ratione inest,quoad fanus unusquisque est.sic voluptas simul cum operatione est , ex qua existit, donec salua eάt operatio,ac durat. SIcut 1grtur alio modo medicus, alio modo sanitas causa est,ut fanum animal sit ille enim ut superuemat animali sanitas: haec ut secundum naturam, & ita civi de actione queri non possit, efficatalle separatus est ab eo qui valet: Lec ut habitus quidam eius, 3R aut forma simul cum eo est:quippe cum sanitas fani quatenus sanus est,sorma fit, non secus atque albi albedo,in eo quod est albus.neque enim albus sine albedine esse albus,neque fanus sine fani- tale esse fanus potest. sicut igitur sanitas de medicus differunt: ita sensibile de voluptas non simili modo sensium pernciunt: sed sensibile cum extrinsecus sit, & prius operatione quae circa ipsum
exercetur,e xtrahendo, atque e potestate in operationem educendo sensum perficit, ita ut percipere 1 em ipsam possit de lualcare .at Voluptas augendo de conseruando,& quasi, ut perseuere al- Dciendo dc suadendo operationi perfectionem inducit. In unoquoque autem sensu, cum secun dum naturam,& circa optimum ex iis quae sibi subiiciuntur,operatur, existere voluptatem ignorat nemo. quoniam item sensibile dc siensius ita opponuntur,ut ea quae sunt ad aliquid:& sensus afficitur,scnsio1le alticlia atque ag1L. Constat necesse esse,Vt cum simul fuerint,alterum agat,atque af- aoficiat,alte r aff1ciatur,ta est,& Optima Ac sua uritima Cperatio eΣ1stat. quod affic1tur praeterea esse
duplex,alterum quod corrumpimValterum quod in perfectionem quandam & formam,& ex potestate in operationem dc actum deducitur: quorum prius illud quod e natura propria exturbat, - lde perdit,molestum . hoc suaue de iucundum sit:& lapius dictum iam est,& nemini obscurum esse
Perficit autem operationem voluptas, no ut habitus quidam qui inest, sed ut finis sis perexoriens: perinde atq; venustas iis qUi in flore aetatis con stituti sunt. quousque autem sensibile vel intelligibile, & id quod iudicat, Vel cotemplatur tale fuerit, quale esse debet in operatione inerit voluptas. , cum enim id & quod ut assiciatur,& quod ut efficiat idoneum est, similia Uunt,& inter se eodem modo sese habent idem feri natura consueuit.
Sive Op rationem,sive operantem dicamus,nihil interest dictum enim iam est scientiam , Scenium,ς cavoriam,scientem esse,& sentientem,& edificatorem simili modo quoque scientiam in Operationς, ςnsum,& aedificatoria esse eum qui iam sciat,& sentiat,& aedificet. Inquit utem non eouem mQ'' iαnicatem fanum,& geometriam geometram,&demum habitus quosa' et eos PernCeria quinῆQatibus praediti sunt sicut voluptas operationem .nam habitus cum iis qui
486쪽
eos suscipiunt prius existentibus superueniant n iis insunt, formae & persectiones:atq; essicivi
ut quod potestate erat,operatione fiat, operarique secundum eo S possit. cithara Zandi en1m ars ei qui potestate erat citharista comparata, eum operatione, dc Rctu citharistam reddidit, & ut e Y ea operetur, effecit. pari modo quoque geometria geometram ς potestate in operatione deducit sentasus item in animalium formatione humoribus qui potesta e sunt sensiui superueniens, quod e ipsis const1 tutum est,operatione de actu sensivum effecit .habitus igitur cum illi qui & citharisti,& geometrae,& sensiva potestare erant prius subsisterent,subiectique essent,superuenietes,Vt for
mae in materia,eos perfecerunt,in operationemque redegeriunt. In VolUptate autem non ita ecti
tingit. neque enim prius est Operatio,& deinde ipsi voluptas accedit id est, potestate prius est iu cunda operatio, & deinde ita curnda & voluptuosa re ipsa Se actu effic1tur: sed simul cum ipsa exi stit voluptas. Illi enim,id est,aedificator, citharista,& sensivus alteratione,& mutatione,& genera tione ex eo quod erat potestate, in operationem Sc actum deducti sunt:quippe quod habitus per
inde ac formae res sibi subiectas ut materias disponant,fingant,& perficiant. at Voluptas tanquam superexoriens finis operationem perficitmon tanquam forma quae materiae antea paratiς aduendi: sed tanquam finis qui operationi superexoritur,id est, simul cum Operatione emergit, atque existit, eamque in omnibus temporis partibus semper comitatur. sicut enim flori aetatis venustas ea est γραο s,quae tempestiua est pulchritudo,superexoritur ita operationi voluptas. sicut que illa iucundiora ac suauiora florentium Corpora,longeque amab1liora reddere consueuit: ita voluptas operationem magis expetibilem facit: ut magis in ea perseuerare,magisque ei incumbere studeata
' mus. Quousque igitur Ze intelligibilia de sensibilia, &intellectio & sensio inter se eodem modo
sese habuerint: id est,optima similiter fuerint,atque expetenda: in operationibus inesse voluptatem necesse est.quemadmodum enim pulchrItudo Zc venustas,quoad partium de memororum dc inter se de cum toto corpore conuenientia seruatur,in corporibus quasi lux qua dam, & flos, elucet atque efflorescit: eodem modo voluptas in operatione, quoad optima est & ptiestantissima, semper exist1t.
Quo modo igitur fit,ut nemo assidue voluptate assiciatur an defatiga tur omnia enim humana ad assidue operandum imbecillia sunt. quoc1rca
. neque VoluptaS assidue euenit: Operationem enim consequitur.' ' Vbi interrogauit cur asIsidue voluptate non afficiatur quas iamξ statim responsionem subiungit,cum inquit an defatigatur propterea enim assidue no afficimur voluptate, quia defatigamur,
3c laboramus. hoc etiam voluptatem ex naturalibus operationibus euenire demonstrat. nam si in vacationibus voluptate non afficimur, in operationibus autem affic1mur, ex operationibus quae secundum naturam fiunt,euenire voluptatem manifestum est. Sed qui&cum ex lassitudine que ex operatione nobis contigerat,ad non operandum conuertimur, & ociandum: nonne voluptatem
quandam percipimusΘ nam id negare praeter sensium nostrum est : voluptatem enim in vacatione operationis,& remissione proculdubio sentire consuevimus. Quocirca dicendum est quie1cere quoque nihil aliud esse quam operarimam si quiescendo vivimus,u1ta vero operatio est : ut in s -- periori libro demonstratum est quies quoque operatio erit. in quiete igitur cum ab operado de-' setigati desistimus,non eam voluptatem capimus, quae ex operatione sensuum proficiscItur, sed
azam,quae eY repentino in naturam reditu consequitur . non enim distrahenda ac diuellenda Ari- totelis dicta sunt sed ita ut connectuntur,intelligenda de ea voluptate siquidem hic loquitur,que ex persensionum, de intellectionum operataone euenit. Quoniam igitur ex operationibus voluptates eueniunt ea assidue Voluptate afficientur,que operari semper & asIsidue poterut cuiusmodi sunt intellectuales naturae. quorum autem Operatio assidua non est, sed interrupta: eorum interruptam quoque esse Voluptatem necesse erit. non percipimus igitur assidue volUptatem,quia ass-due n5 Opa ramum aludue no operamur,quia defatigamur defatigamUr Vero,propterea quod,cum
seri nostri in operationibus foras ad sensib1lia deferantur, fit, ' ut multum animalium spirituu .Sex maniatur.Vis enim tensiva spiritu qui ob ad animalis vocatur, quasi vehiculo delata a principio ψυχικοῦ πνευso oricinis suar,& in totum corpus distribuitur,& seras emittitur. quocirca cum multum huius spi- μιτος ἐκ- ritus ex nostri operatione effluxerit:defatigatur animal, neque operari amplius potest. effluit autem huiusmodi sp:ritus dum legimus,dum audimus,dUm Videmus,dum currimus, dum ambulamus ac demum dum quodlibet agimuS,atque operamur.
Nonnulla tamen sunt quae clim nota a iunt, oblectant: postea vero non si1m1l 1 moclo, hanc ob causam: quia primum incitatus animus est, in eorumq; Operatione intentus,quemadmodum in visu faciunt,qu1 inspiciunt:
487쪽
postea vero operatio eiusmodi non amplius fit, sed neglecta. unde etiam
Cum dixerit defatigat1onem esse in causa ne assidue voluptate afficerem ur,ed quod operatio nem ex qua voluptatem euenire dicebamus defatigatio impedit:Videretq; nonnulla esse que etiadefatigatos hom1nes oblectarent: ut iccirco falsum esse dicere quispiam post et quod de defatiga tione dictum fuerat huic obiectioni occurrens haec subiungit. videmus enim nonnullos qui l1cet
defatigati 1am sint,pergant tamen adhuc Operari,& inde voluptatem percapere non desinant neque defatigationem impedire eos posse,quo minus de Operentur, de voluptate qciae ex Operatione euenit,aificiantur. si 1gitur huiuS Operationem interrumpere nequit defatigatio meq; alterius cu- IO ius iam poterit.quoc1rca nouitatem esse In causa inquit,Vt etiam defatigati interdum operemur
id quod si pr1ncipium m με Tec in GV ια consideremus, clarius patebit ibi enim ita ait omnes homines natura cognoscere appetunt: argumento est sensuu dilectio . Quod si natura cognoscere appetimus,& natura haec cognoscendi Zc iciendi appetasio nobis insita est , ut sentiendi, de cogi tandumerito sit,ut etiam si defatigati simus, ad rei ignoratae perceptionem & cognitionem coseia
quendam incitemur,ac roboremur . ea enim noua nobi S sunt,qUae sunt incognita,neque antea nobis apparuere: ad quae percipienda & cognosce da naturiinducimur. naturalis vero haec cupiditas& appetit1o defatigat1Onem omnem nostram emollit. ac mitigat, sensiumque eius fere nobis aufert: atque 1ta facit,ut ab operando circa ea noua ne desistamus Vidi sane ego nonnullos penitus infir- ibinos ac debiles,alios etiam ex quibusdam actionibus lassitudine admodum confectos,impigre ac iucunde ad leonum ludos spectados properare .Primum agitur, id est,cum primum ea noua nob1s apparet ancitatur atq; allicitur animus noster,Vt cogitatio ad cogitabilia, sensus ad sensibilia per capienda vehemeter antendatur. deinde Vbi iam perceptum a C cognitu aliquid a nobis est, remis sior ac neglectior operatio evadit:atq; ita VoluptaS quoque hebetatur, ac remittituriquippe quod curus Dodi fuerint operationes,eiusmodi quoq; esse voluptates,quae ex ipsis eueniunt,necesse sit.
Omnes autem Voluptatem appetere propterea unusquisque existima
ret,quia Viuere omne S appetunt. Vita vero Operatio quaedam est.
Quoniam volHptas absque Operatione esse non potest:& Vbi est Voluptas bi quoque opera- - otio neccisarid estivita autem est operatio matura comparatum est, UT Voluptatem omne S appetamus,quae secum operationem,id est,Vitam addUcit,atque affert. vitam autem esse animam dubitat
nemo. nam viuere ea dicimus,quae natura ea praedita sunt,ut ex sese nutriantur,sibique similia gignant : animalia autem VocamuS quae Praeterquam quod ex sese aluntur, gignuntque sibi simitalia sensum quoq; habent at sentire dc Viuere ab anima existIt: anima igitur Vita est. animam vero,1d est, vitam ein operationem demonstrare Ita quis iam posset alla vivere dicimus quibus adest anima sicut mortua,& non viva ea quibus no adest:anima igitur de vita idem est . at anima prima perfectio corpor1s naturalis instrumentari; est,quod potestate vitam habet:perfectio aute est ope
rat1o .vita igitur operatio est. Adde quod in ipsa quoq; Viuendi proprietate quaedam est operatio: Visin dicatar quippe cum vita quae ζωου graece dicitur, qu si ζῆ υ9,ὶdest, feruens quaedam substantia sit, quae 4 civitates vires & facultates ebulliendo producit: aqua vi etiam vita appellata est . feruere autem &ebullire de producere ab operatione est: ac propterea Vnicuique animali propriae sunt, & securdum naturam operationes, quia diuersis Vitae illis sunt, ex quibus facultates δc operationes exi- stunt. Hinc hominum quaedam operationes sunt Vitae & naturae hominis accommodatae : cuius modi est,se a turbatione de distractione externa introrsum conuertere seque in seipsum colligere: se praestantioribus naturis similem reddere uis que semper manent,aeternaque sunt,studium adhi- , bere intellectuali modo vitam traducere. Similiter quoque equi Operatione S sunt quaedam pecu τρνως' liares secundum equi naturam, ut est ' contente & ferociter currere:& cani Sitem pro natura Caniso reliqua animalia , pro uniuscuiusque natura conuenientes operationes habent. sed caetera quidem animalia quia secundum naturam Vivunt, e naturalibUS Operationibus minime exturba- rutacum ad sola ea quae secundum naturam sunt, & ad nihil aliud natura duce tendere consueuerint. at ratio nostra peruerti ac deprauari interdum solet: quae tamen si incorrupta permaneat, in se,& splendorem suum collecta, uniuscuiusque rei naturam contemplatur operationesque pur- ,
Et circa ea Vnusquisq; & iis operatur quae vel maxime placent,Vt musi
cus auditu circa modulationes: discendi studiosus mente circa contempla' tiones : atque Ita singul1 ex caeteris. voluptas vero operationes per FcIt: dc uiuere
488쪽
vi uere quoque ipsum, quod appetunt merito igitur voluptatem etiam appetunt, quippe quae vivere ipsum quod expetendum est, perficiat.
Musicum h1c appellat eum qui absque ratione musicis Vtitur instrumetisruuiusmodi sunt oui
in 1cenam prodeuntiquique canoris quorundam sonoria concentibUS OblectatUrus enim aur1um non rationis iudicio versatur circa has modulationes . Discendi Vero studiosiam vocat eum oui harmonicas rationes cogitatione ει mete Cosiderat,aliam cstis τε αρωy, G. V ντε aliam,aut cum σωθρ esse cognoscenS, prout quatuor,aut quinque, aut omnibus vocum interuallas const1tuuntur. Duplex ig1tur musicus est:alte qui concentuum rationes cognoscit, & circa disciplinas ver satur:alter,qui instrumentiS Vtitur,ct auditu circa ea operatur Numerarius item,id est,arithmeticus m numerOTUM,COIUmq; qude numeraS accidunt, cotemplatione occupatus est:atque Omnino
vnusquisque circa id operari stude quo Oblectatur. Voluptas vero quae sequitur, operationem dc vitam quam appetunt,perficit. ea enim qui Viuere musice cupit, eiusmodi vitam perficit voluptas quae e musica euenit:sic geometricam,quae e geometria sic optimam & felicem,quae ex felici Vita proficiicitur. huc enim spectans Aristoteles omnia haec de voluptate disieruit ut demum fel 1cem vitam quae operatio est,perfici a propria voluptate colligeret Vivere igitur ipsum quod expetendum est,musice videlicet,vel geometrice,vel feliciter,propria cuiusque v1tae voluptas perficit, id est,auget,& confirmat,stabiliusque ac diuturnius reddit.
Vtrum vero vitam Ob Voluptatem an voluptatem Ob VItam expetamUS,
zo in ptae sentia omittatur. CoiUncta enim haec inter se ita sunt,ut separari nullo mocio queant: quippe quod & sine operatione non nat voltaptas,& opera,rionem omnem voluptas perficiat.
. Diaeie quidem Ob Voluptatem expetenaam esse vitam,habere in se probabilitatem quandam
videtur. 'iueie enim operatio est,Voluptas vero Operat1one finit ac perficit. at quae sunt ante fine, ob finem expetimus. c non econtrario finem ob ea quae antecedunt. medicamenta enim, dc ad
ustiones,& lectiones sanitatis caula,quς est finis,eligimus:& no contra sani esse volumus,Vt po- θ*α ωΣκοtiones mealcas assumarnus,sessione Sque & adustiones sustineamus . Si igitur voluptas finis vitae οπτυα .est,1d est,Operationis,consentaneum esse Videretur, ut voluptatis causa vitam,non vitae causa vo- 3 luptate eligeremus atq; expeteremus. Sed dicedum ad hoc est, 11 voluptas finis esset operationis, ut aedificationis domus, & fanationis sanitas, & sanguificationis sanguis, & generationis foetus: nullum dubium esse,quin operatio & vita voluptatis causa nobis esset expetenda .quia vero no est finis voluptas,sed tanqua finis,sicut diistum est: vitam ob voluptate eligere nullo modo debemus, sed econtrario voluptatem ob vitam.V oluptatem aute non esse proprie finem,perspicuu est. fines enim posterius operationious & generationibus quibus sunt fines, superuenire cosueuerunt: Voluptas non postea aduenit,sed simul cum ipsa operatione existit. costat igitur, vitam, atq; CmTem
operationem causa Voluptatis m1nime expeti voluptate vero contra ob operationes & vitam DOS sectari,manifestu esse ita potest:primum eae operationibus quae circa virtutes exercetur, quae licet quammaxime iucundae sint,voluptatis tamen causa man1me fiunt. immo multas ex ipsas eligimus h qatq; eX petimus,quanuis Golores & labores nobis allaturae sint: cuiusmodi sunt quae circa fortitu dinem versantur .atqui si voluptatis causa operationes eligeremus odio prosequi has aC fugere de Deremus corra Vero quamlibet operatione studiose sectaremur,unde eueniret voluptas sed agere atq; operari ea unde turpissimae ac flagiti Osis1mae voluptates eYoriuntur,quis nisi insanus patereturξ Quare I1 operationes ex virtute expetendae sunt, quanuis cum dolore qui cotrarius voluptati est,exerceantur Uoluptates Vero,quae cum vitio quod virtuti est contrarium,existunt,nullo modo expetuntur Uoluptates noS eligere operationum quae ex virtute fiunt causa perspiculi est. quia tamen huiusmodi operationes voluptas comitatur, ob voluptatem quoq; Operat; Ones quoda modo expetimus pranad quidem ip1as operationes, deinde ex acc1denti ob onerationes quae ex insis euenit,voluptate.Adde g si quis a nobis requireret,Vtrum natura nobis statam ubi genuit ope a tionem ob voluptate,an voluptatem Ob OperatIOnε indideritξ notum esse d1ceremus voluptatems animalibus propter operationes a natura esse datam,Vt Coseruentur,ac permaneant fieri enim n5 potest ut c5seruemur,msi alamur ac nutriamur.Vt aute alamur, a natura Voluptate eam accepim' quae 1n sumendo cibo percipitur qua illecti & alimentu inquirere,& eo uiuento uti cosuevimus Quaerimus 1gitur voluptatem, Ut nutriamur nutriri autε Operatio est causa itaq; onerationis Voluptatem expetamus. Nam dicere non Vt coseruemur & Vivamus: sed ut voluptati tantummodo 1nde capiamus,nos al1,absurdum Omnano est.Data ergo nobis a natura hec voluptas est,ut ad ali mentum quaerendum inducamur .atq; ita nuta Iamur,& nutriti c5seruemur,de vivamu S, atq; Ope'
489쪽
Eustracii in Morali iam Ar 11 .
remur. Quin Viuere quoque ipsiam operatio quaedam est: Ob Operationem igitur est voluptas,&non econtrarid . Accedit quod si voluptatem quae ex venereo congre11u existit, naturalIter velitamus considerare,non alia de causa nobis insitam fuisse inueniemus, Quam sobolis procreadae grata tiarquo Videlicet a voluptate incitata animalia ad coitum conuenireΠt, qui causa e1ICL comeruatationis animalium specie eorundem. Quod si aperte in animalibus Voluptates has Operationum causa inesse conspicimus: consentaneum est in aliis quoque Operationibus, qUae lecundum nam rana fiunt,ita contingere. Sed quaestio haec, inqu1t,m praesentia omittatur . Videntur tamen con iuncta esse haec,ut neque vita quae secundum naturam traducitur , & operatio a Voluptate, neque voluptas a vita & operatione separatλ six- 16
Voluptates inter selbecie differre. cap. V.
UN de differre etia specie videntur. cimae enim specie diuersa sunt , a di uersis perfici existimamus. ita siquidem apparent & naturalia, & quae
ab arte efficiuntur. Vt an Imalla,arbores,pictura,statuae, domUs, Vas . si
mili modo quoque diuersas specie operationes a spec1e differetibus perfici
Putamu9. met1s autem operationes ab iis quae sunt sensuum atque hae inter
sese specie differunt quare etiam quae ipsas perficiunt voluptates.
Vnde,inquit,id est,ex eo quod Operationibus colunctet ita voluptates sunt,ut simul cum ipsis& existant,& desistant fit,ut cum diuersiae specie operationes sint,diuersae quoque sint voluptates, quae ipsas perficiunt. diuersa autem specie perfit i a diuersis obscurum non est . quis enim ignorat aliam esse voluptatem qua aedificator,aliam qua musicus obieetaturZoperationes quoque diuersas esse constat .nam aliae ex ipsis expetendae,aliae fugiendae sunt. expetenda autem de fugienda diuer fa esse 1pecie nemini dubium est. Quod si diuersae sunt operationes eandem autem inter se habere voluptates differentiam necesse est, quam Operationes habent: voluptates quoque specie inter sed1uerse sunt. Cum dixerit autem diuersa a diuersis perfici Ad ex naturalibus rebus, & artificiosis comprobat. alius siquidem finis plantae generationis est, alius animalis, propterea quod diuersiae quoque generationes ipsae sunt. Plantarum enim generationis ipse plantae, animalium animalia, 3 ocedificationis ardes, anationis sanitas finis est. sicut agitur generationum diuersi fines sunt ita quoque operationum quasi fines inter se different:quippe cum alia specie voluptas vitae intellectualis sit,alia ea quet ex operatione sensuum euenire consueuit.
Constare autem laoc ex eo etia posset, quod Voluptas unaquaeq; Opera εα κἐ- tioni ei ' affinitate est coitincta,quam perficit. simul enim Operatione pro pria ait, amnis voluptas augeri quippe ciam singula magis iudicent, ab sol irantq: exactius qui cum Voluptate Operatiar.Vt qui geometricis ration 1bus oblectantur, geometrici evadunt,& singula magis intelliglint, atq; aduer- ab
iunt. simili modo musicae studiosi, SI aedificandi,& caeteri alii in suo quislopere proficitat, tum eo Oblectantur, ac gaudent. Voluptates vero sunt qua incrementum exhibent. at affinia sunt & propria quae augent. quae autem
diuersis specie sunt propria,inter se quo Que specie disserunt.
Non esse specie easdem omnes voluptates, sed nonnullas esse quae dissimiles specie ac diuerse sint, ex eo etiam patet, quod propriae atque affines Voluptates operationibus illis sunt ex quibusCUeniut.propria vero necessario inter se 1ta distincta sunt,ut sunt ea quibus sunt propria . si igitur Operationes sunt diuersiae ac dissimiles specie : propriae quoque earum voluptates inter se diuersae
specie erunt.unicuique autem operationi propriam quadam esse voluptatem, quae ipsam perficiat, oinde perspiculi est,quod operationes augeri voluptat1bus,incrementumq; suscipere cosueuerunt. Volupi S enim quς ex geometricis considerationibus percipitur,operationem circa geometra amauget:Quae Item ex citharizando euenit, citharisticam auget operatione.Vt si operationes numero sint diueris,& specie eaedem voluptates quoque eaedem spec1e,& diuersae numero sint. si vero re numero & specῖe differat operationes voluptates simili modo vicisque diuersae sint. at voluptates augere operationeS patet.magis enim geometricus euadit,aut musicus qui vel geometria Vel mu'sca oblectatur,quam qui nullam ex his artabus voluptatem capit. si autem auget operat1Ones Voluptas, his est propria atque amnis: quod enim proprium non est,est molestum : molestum verdcorrumpere
490쪽
Magis praeterea inde hoc pateret, quod Voluptates qHae a diuersis eue muni operationibus sunt impedimento . sita diosi enim tibiarum ora
tionibus attendere nequeunt,si tibia canetem quempiam aud1uerint. tibi cantu magis, quam praesente operatione oblectati. Voluptas Igitur quae ex tibiae cantu prouenit,operationem circa Orationem corrumpit.
Noti omnem voluptatem omni operationi esse propriam,sed aliam alii ac propterea necesse este ut sicut operationes, ita ipse quoq; inter se specie differant manifestum est. primum ex eo mvoluptas quae ex aliqua operatione existit, ex aliqua alia euenire non potest. et enim qui tempe ranter vivit,& ex temperantia operatur,temperanterque agit, intemperantium voluptas minime contingit. quippe quod fieri nuHO pacto queat, Ut temperanter agendo quispiam intemperantis voluptate affic1atur:& demum non rem habendo cum mulieribus quispiam eam voluptatem ca-p1at,quae rem habentabus eae nare consueu1t. alia enim est voluptaS quae temperantis hominis o perat1on1 affinis est.& al 1a quae Incemperantis . naim 11 VoluptateS non essent diuersae, sicut sunt operationes,1Ca eae aem.quid Vetaret, quominuS temperans Operationes intemperantis utpote fugiendas euitaret, voluptates vero eius sectaretur ξ quappe quae eaedem essent & sim1les spec1e cum suis. 2'limum igitur hinc liquet,& unicuique Operationi propr1am esse annexam voluptatem: δί b diuersas inter se esse voluptates non secus atque operationes: deinde vero inde, id quod hic in quit Aristoteles quod quae ex alias operationibus existunt Voluptates, aliis quae alias operationes sequuntur,impedimento sunt. qui enim tibia canendi studiossi sunt, cum audiunt al1quem tibiam inflantem ac modulantem, si forte quispiam fabulas narre nullam ei attentionem praestant immo voluptatem eam quae ex fabulatione eueniebat,reiiciunt ac fugiunt: utpote quς alteram qua magis Oblactantur,interrumpat,atque impediat. quemadmodum econtrario fabularum studiosi praefabularum naciatione tibiarum cantum negligunt,ataue auersantur: eo quod aptas imped1mento sit ad eam voluptatem percipiendam, qua gaudent. Qudd si quae e tibiarum cantu euenit voluptas alteram 1mpedit,quam fabularum narratio affert,atque haec illam simili modo : diuersias esse de non similes specie voluptates perspicuum est . sicut stant tibiae cantus, & fabularum narrat1O e b quibus voluptates ipse Oriuntur. Non parmum item eiusdem huiusce rei argumentum est, quod se mutud perimunt & corrumpunt.
Id in caeter1s quoque usu venit,cum circa duo simul operatur quispiam:
quae enim est iucundior operatio,alteram extrudit:atque eo magis, quo in voluptate longius excelluerit: adeo ut ex altera operetur nihil.
Si nunc duo sint,alter qui tibia canat,alter qui fabulas narret,& quidam al1us utrosque simul audiat. hic qu1 audit,circa duo simul operabitur . si 1tem cum aliquis pulchra rem alicuam cernit, citharam pulsantem alterum audiat:hic quoque circa duo simul operabitur: in quo si magis Dulchri quam musicie stud1osus fuerit efficietur,ut quae ex pulchrς rei inspectione voluptas exoritiar,
I ur voluptias ab ea diuersa est,quae ex c1tharae canta existit. 3c si paulo inter se diuersae sunt opera- .άΟneS,parum quoque d2fferut Voluptates:si longe illae inter se distant, simili modo maximam in ter se habent differentiam voluptates,quae ex Operationibus eueniunt. Iucundior igitur operatio minus iucundam extrudit,atque elicit,ut Vel qui studiosus musicς sit,ne insipicere quidem in rem pulchram velitivel qui pulchras delectetur, ne adhibere quidem aures citharam pulsanti quicquapaliacur.atque hoc propterea accidit, quia unicuique operationi propria quaedam Voluptas con iuncta est:& pro diuersitate operationum d1uersis quoque voluptates ipse sunt.
. Atq; iccirco sit,ut cum aliqua re vehementer gaudemus, aliud qu1d noad modii agamus: cumq; aliis leuiter oblectainur,alia faciamus. ut in thea , o tris ' bellaria esitant: id tunc maXIme faciunt, cum Viles certatores sunt .
Qtua ex diuersis specie Operationibus propriae quaedam Voluptates, alia ex al1a, sequuntur: quae 1ta peculiares unicuique sunt,Vt homini risibile, aut equo hinmb1le effieitur ut eum ometa tric1s rebus valde oblectatur aliquas : non omnino aliud agere quippiam possit sed soli qeome
triae attentus incumbat.cum enam Voluptῖtem aliquam appetimus, non aliam quam p1am operationem exercemus, quam allam, qua necessario euenturam eam voluptiliem existimamus. nam
sicut huic corpori quida certuo s/por,& itzm Odor quidam peculiaris 1uchidissimus esse cosueuit, G.ii; . illi