장음표시 사용
101쪽
etet depromere , sic omnino praeterire imperfectum. Pauca ergo seligamus, quae arbitramur prO- posito satisfacere is Verumtamen ait antequam ,, istae leges, quibus ad convivium sanctum cogunturis intrare, in hfricam mitterentur: nonnullis fratribus videbatur, in quibus & ego eram , quamvis
,, Donatistarum rabies usquequaque saeviret, non es ,, se petendum ab Imperatoribus , ut ipsam haeresim ,, iuberent omnino non esisse , poenam constituendo,, eis, qui in illa esis voluissent: sed hoc potius con- ,, stituerent, ut eorum furiosas violentias non pates, rentur, qui veritatem Cath.icam vel praedicarent ,, loquendo, vel legerent coniti tuendo . Quod eo ,, modo fieri aliquatenus posse arbitrabamur, si le- ,, gem piissimae memoriae Theodosii, quam generali- ter in omnes haereticos promulgavit, ut quisquis ,, eorum episcopus vel clericus ubi libet esset inven- ,, tus, decem libris auri mulctaretur, expressius in ,, Donatistas qui se negabant haereticos, ita confirmas, rent, ut non omnes' ea mulcta ferirentur, sed in ,, quorum regionibus aliquas violentias a clericis velis a Circuncellionibus vel populis eorum Ecclesia Ca- ,, tholica pateretur et vel post protestationem Catho- ,, licorum , qui fuissent ista perpessi, iam cura ordi- ,, num ad persolvendam mulctam episcopi sive ministri ,, caeteri tenerentur. Ita existimabamus eis territis, &,, nihil tale facere audentibus, possie libere doceri, & teneri catholicam veritatem ut ad eam cogeretur ,, nemo, sed eam qui vellet sine formidine sequeretur , , , ne falsos, & simulatores Catholicos haberemus .is Et quamvis aliis fratribus aliud videretur, iam ae- ,, late gravioribus, vel multarum civitatum & loco- rum exempla curantibus, ubi firmam & veram cari tholicam videbamus , quae tamen ibi talibus bene
102쪽
is priorum imperatorum leges ad communionem ho-
,, mines catholicam Venire cogerentur , obtinuimus
se tamen, ut illud potius quod dixi imperatoribus pe- is teretur, decretum est in concilio nostro, legati ad ,, Comitatum missi sunt. Sed Dei maior misericor- dia, qui sciret, harum legum terror & quaedam is medicinalis molestia quoniam multorum esset pra- ,, vis vel sigidis animis necessaria, & illi duritiae ,, quam verbis emendari non potest, sed tamen aliis quantula severitate disciplinae potest , id egit ut le- ,, gati nostri quod susceperant obtinere non possent.
,, Jam nos praevenerant ex aliis locis quaedam episco-M porum ouerelae gravissimae ec.
XIV. Inferius autem S. Doctor cum fusius eorum narrasset historiam , qui timore legum eiusmodi, ad Catholicam Ecclesiam transierunt, concludit , , Ita
,, cum magna agmina populorum vera in sinum,m gaudens reciperet, remanserunt turbae durae, Sc,, in illa peste infelici animositate resistentes ex his,, quoque plurimi simulando communicaverunt, alii is paucitate latuerunt. Sed illi qui simulabant paula- tim assuescendo, & praedicationem veritatis audien- ,, do ex magna parte correcti sunt se . Ηqc & alia quidem permulta protulit sanctus Augustinus, ex quibus luce meridiana clarius elucet ipsius, & Africanorum Episcoporum sententia de moderate persequendis, seu potius de corrigendis haereticis, vel pacifici sint, vel turbulenti, & de legibus ferendis contra ipsos, ut istarum timore vel respuant fassum, de quo contendebant, vel quaerant .erum, quod nesciebant Rursusque metu legum Imperialium attenti fiant ad
Veritatem cognoscendam, ne forte, sine ullis rerum ternarum lucris, damno feriantur rerum tempor
lium ; ac demum ad partem catholicam transire legum timore compulsi, non amplius simulate, sed revera ad
103쪽
ad unitatem Ecclesiae eonversi, gratias agant Deo, qui trepidationem flagello abstulit, occasionemque prsbuit dilationum morulas amputandi. XV. Quid ergo Scriptor Ticinensis clamitat eontra rei veritatem , Augustinum constanter asseruisse nemimem esse ad unitatem christi cogendum, sed merbo esse agendum , disputatione pugnandum, ratione Qincendum ne fictos catholicos habeamus, quos apertos haereticos nomimus i) Quid hic crepitat ore Augustini, quum Sanctus Doctor fateatur ingenue istam tulisse olim ,
opinionem, eamque non contradicentium verbis, sed
demonstrantium exemplis fuisse superatam ξ Quid Augustino adscribit quod Augustinus ipse reiecit Z Proin
Ptere aquod non eo vera putavit, ut simul essent immutabilia, neque alia daretur via ad eumdem finem . Hinc ut abdicaret quod prius sentiebat, moverunt, exempla non verba. Insuper quid Augustino tam fidenter adiudicat, cum Augustinus fateatur, contrarium sensisse caeteros Africanos Episcopos collegas suos, quihus consulto sapienterque cessit, ut legibus Imperi Dlibus ferirentur non soli haeretici inquieti & turbulenti, sed etiam illi, qui nescirent in Ecclesia Catholicaveritatem esse, quique securi nunquam nosse curarunt,
atque bonae fidei haeretici appellantur a licinensi Ac si Fides bona cum haeresi stare pollet: Equidem assentior Augustinum & reliquos Africanos Episcopos, nunquam docuisse haereticos ita esse compellendos, ut consilio pio magis quam salubri Fides omnino precipiatur; sed legum timore concutiendos esse, ut alicu, ius rei temporalis iactura , rei Divinae, Fideique cautiores fiant. Hinc docet ut Reges terra serviant Christo , leges edendo pro christo et .
I Cap. II. . . pag. a s. sa Αuguli. ad Uinc. Rogat. ubi sup. vid. etiam epist. 6o. ad Caecilian uni Praesidem , dc ep. 6 t. ad Dulcitium Tribunum , quae scriptae sunt, ut ipsi Do pati stas coer c sane, di corrigant. Diuisitos by Gorale
104쪽
XVI. Quare Baetius, quem Ticinensis confutare finis git , veluti Augustino contradiceret, profecto mentem Augustini assequutus est melius quam sequutus. Contra vero I icinensis frustra sequi conatus , Augustini doctrinam non est assequutus, sed persequutus. Et re quidem vera Scepticus ille scriptor, qui prq ter ea quae sparsim huc illuc eructavit contra Augustinum ,
integrum volumen consarcinavit, ut ipsius refutaret sententiam i), advertit, S. Doctorem aeque ac Ferran.
dum leges Imperiales sumntopere laudasse, non uti editas ab Honorio Augusto propter circumitantias , quarum nullam facit mentionem , sed ut haeretici poen rum terrore compulsi redirent ad Ecclesiae Catholicae unitatem, & schisma extingueretur. Rem clariorem fecit eventus, non tantum Augustini temporibus, sed etiam in subsequentibus. Etenim quot hominum millia fuere inter Saxones, qui legum timore correpti conversi
sunt ad Christi fidem p Et in Hispania nonne quinquaginta millia Maurorum baptizati sunt an . I 99.ὸ Quo rum princeps Zeigrius, cum duo sibi proposita fuerint , aut baptigari, aut in servitutem redigi, petiit ut eum docerent religionem Christianam , ac inde b Ptigatus, factus est ferventissimus Religionis Chistianae
XV ΙΙ. Verum si quis ulterius discere cupiat an re vera sit mens Augustini, quam latissime patere arbitramur ex ejusdem scriptis, maxime vero ex duabus
epistolis ad Vincentium Rogatistam & ad Bonifacium, potest consulere libros subter adnotatos 3 , aliosque
105쪽
fere innumeros, praesertim Gallorum, qui eommuni sententia docent mentem utique Augustini eam esse, quae post ipsos a nobis invictissimis ita firmatur argumentis , ut miserabiles son timeat Ticinensis contrarias cavillationes . Quare iis praestitis mediis contra haeretic , de quibus hactenus disseruimus, nulla vi lentia insertur errantium libertati, sed efficacior m dicina exhibetur ipsorum saluti reparandae si velint. Nulla vis infertur haereticorum Fidei, sed compestitur saepe eorum perfidia tam contra dogmata & pacem Ecclesiae, quam contra quietem & tranquillitatem Imperii. Quare nonnulli haeretici, non uti haeretici tantum , sed uti publici legum violatores , uti perturbatores publicae quietis etiam ad mortem damnati aliquando fuerunt, non ab Ecclesia, quae salutem , non sanguinem petit haereticorum, sed ab Imperio. Potestas enim Ecclesiastica nullam partem rumit in eorum supplicio; sed violationem solummodo recognoscit dogmatum Ecclesiae, legumque illarum praetere3, quae in leges Imperii cooptatae fuerunt. Quae cum ita sint, falsissima deprehenditur conclusiuncula illa, quam Τi- einenus pag. 28 I. his verbis exponit . is Quis ergo,, non videt cum ab Ecclesiastica disciplina, tum in a-- xime ab ejus spiritu , Ecclesiaeque ac Religionis in is dole plurimum abhorrere Inquisitionis Tri humi eo fine institutum , ut vis inferatur haereticis quibus-
i. XVIII. Ex hoc perspicuum satis superque fit, scriptorem illum veram idem eiusmodi tribunalis nequaquam habere, nec unquam suae institutionis indolem
est ab Arehiepiscopo Parisiensi, una eum duabus Augustini epi solia ad Vine. A ad Bonifaς.
. VJd. Opus Posthum ain Patris Tbomasini superius laudat In r ar. I. cap. 3q. ad 38. Gauebat. Ioe. super. cit. Paulum Sarpium Venetorum Theologum Histor. Inquisition. Diuiti geo by Corale
106쪽
'Pae spiritum aut cognovisse , aut voluisse cognoscere. Audiat ergo doctissimos Parisienses scriptores, qui clarissimi Patris Τhomasini saepe laudatum opus edide
is s'eteindre, & qui ne psit eire retabile pour etre sa- ,, lutatre sens queique petite amertum e s I). Appel- ,, lons les choses par jurnom , ait auctor supple- menti ad Opus Patris Thomasini un si grand mal, , demandoit de grands remedes, par les queis on pe ut ,, encore iuger de se grande ur. Cela fit penser serie- M usement te Cardinal de Lorraine tout tele qu it futis pour nos libertea, i e tablir i Inquisition en Fran- , , ce , telle que te Pape Paul IV. & Philippe II. lave nolent de fortifer dans Rome mine, dans te R.,, tau me de Napies & en Espagne , ou ii faut avos eris quelle allo it beaucoup plus loin, que celle doni ilis a ese paris dans te corps de ce Trai te si . 2 Insuper audiat alium testem Fratrem Paulum Sarpium , cuius historiae nemo profecto eorum, qui Romanis ad Versantur, quique Ducem habere fatentur, fidem prinstare negabit. Ait igitur ille .. si Li Santi Apostoli la- , , Ictarono per rimedio di questa pestilena , che re-
retico fosse ammonito una e due mite, e persev
rando ne trostinaetione sua, ii Cattollet si separasse- ro dat suo con retio , e lis stomunicassem. Ne si a is passo
107쪽
passo piu olire, sino alli tempi che onstantino abisse braccio la senta sede, e la imitato da' successori . o Ali' hora, tra te attre eose dalli santi furono amis maestrati i Principi, che portando essi due qualia, , , t 'una di Cristiani, l'altra di Principi. con ambidue se erano obbligati a servir Dio. In quanto Cristiani, se osservando i precelli Divini, concogni altro priva-M to et ma come Principi, servendo sua Divina Μaeis sa con ordinar bene te leggi, indiri grando ben liis sudditi alla pieta, honesta, e giusti aia, gastigando se tuiti ii tra retari delli preeetti Divini, dei deca-
logo maggiormente. Pero quelli che peccano con- ,, tro la prima Τavola, che riguarda i 'honor Divino,
sono peggiori di quelli, che peccano contro la se- conda, la quat lia ris petio alla giustigia tra gli uo- ,, mini: e pero sono piu obbligati li Principi a puniris lebe stemmie, l'eresie, edi pergi uri, che gli ho ,, micidi e li furti. Per questa causa contro l'eresie fe- ,, cero diverse leggi, registrate ne' Codici di Teodo- , , sio, e di Giustiniano, imponendo alli colpevoli pe- ,, ne pecuniarie , bandi, privagione di parte , o di ,, tuiti li beni, secondo te circostanete dei de litto. L'e-M secvgione de'quali Leggi commisero alli ministri lo- ,, ro secolari. Ogni giudiato Criminale ha tre parti . M La cognietione della ragione de de litto 3 la cogni-
,, gione dei latior e la sentenra . Nel giudietici deli'eri resia la cognigione della ragione e , se la tal opinio- ,, ne sia eretica, o no; la cognigione det fatio, se tal,, persona accusata, o denunciata ha diseso, o tenu-to , o dato indigio di tener quell'opinione. La sen- teneta sta netraBAlvere dati'imputagione l'innoceo te, M o condan nar it ri trovato colpevole . La prima co- gpirione, clost quat opinione sia eretica, ε stata os empre Ecclesiastica , ne puo per alcun rispello ap-
108쪽
,, le) pel gran numero di tal pelle d 'eresia, dove la,, moltitudine eccedeva , conveni va per necessita tot
,, lerarie. Dove si poteva , it Vescovo procedeva in ,, quelle cause, come netral tre ne i modo det to di - ,, pra, e li Pontefici Romani, con frequenti lettere liri efortavano, ed eccitavano at loro debito: ne sin a,, tal tempo dςl mille dugento si udi questo nome d'ofi,, figio deli In qui sigione, O d inquisitore contro l'ere
se si a. Ma essendo ii Veseovi, e li loro Vicad poco a se ii , e meno diligenti di ciὸ ebe li Pontefiei Romanῖ,, desideravano, e sarebbe stato necessario, furono in ,, questempi opportunamente instituite te due Religioni di S. Domenico e di S. Francesto, ed in breve s'emin,, pirono delle pili dotte e pili zelanti persone di quelis secolo, dedicate tuite a sostener la Chies a Romana, ,, e l'autor ita Pontificia: de' quali servendosi ii Pon. , , te fici contro gli Eretici, ii mandavano a predicare, is e convertirli; per esertar i Principi , e li popoli, , Cattolici a persequitare gli ostinati, e per informarsi se in clascun luogo dei numero , e qualita degli Ere,, tici, det gelo de'Cattolici, e delia diligeneta de'Ve- D scovi, e portar relagioni a Roma. Dat che ebbero, nome d'Inquisitori I) D. XIX. Haec Sarpius , ex quibus patet quaenam sit indoles Inquisitionis, & quomodo sit secundum spiritum
Ecclesiae, non autem ab ipso plurimum abhorrere, ut summa iniuria Ticinensis ille nugatur. Aptius vero laudati Parisienses scriptores , qui fatentur ingenue, aeque ac in cetera tribunalia terrena, etiam in illud Inquisitionis interdum vitia irrepsisse; tribuenda tamen alicuius administrationi, non autem institutioni. Quamobrem non Tribunal, sed personae culpantur. Nam si propter aliquem abusum, vitia, & defectus tribu-
109쪽
Ioan alia culparentur, omnia tollenda forent. Verunt1-men abhorrere quomodo potest a Religionis indole, &a spiritu Ecclesiae Christianae Tribunal Inquisitionis, quod scriptor ille concedit pag. 24 . diu substitisse, multis in loris adhue subsidere fustum legibus Onodorum, ae Principum 8 Quis est ille, seu qui sunt Gigantes elati supra tot ne dicam Summorum Pontificum, Synodorum, ac magnorum principum leges, quorum pietas & sapientia est omni laude superior p , Nonne Conditor legum temporalium sui ait Augu- ,, stinus si vir bonus est, & sapiens, illam ipsam se consulit aeternam , de qua nulli animae iudicare d se tum est, ut secundum eius incommutabiles regulas,ri quid sit pro tempore iubendum vetandumque disse cernat s I in D Z Non ergo est crudelitas, ut scriptor ille crepitat, sed pietas crimina pro Deo punire, ut alibi docuit S. Doctor et . XX. Praeterea quamvis Ticinensis contendat pag. 6.& seqq. Ecclesia' posse & etiam debere aliquando tolerare mala, tamen cum Permissionem a Tolerantia di- singuat, quae ab Ecclesia simul & ab Imperio permi, tuntur , affrmat non esse nisi bona ct licita. Si ergo evincamus certissime Ecclesiam aeque ac Imperium Inquisitionis Tribunal non tolerasse tantum , sed permisisse atque probasse , erit etiam satis superque probatum, Ticinensem calumniose loquutum esse contra ipsum . Et revera concedit pag. 293. & 2sq. comitia
mineipum oe Θnodos Episcoporum frequentissime egisse de modo hareticos injeditandi; nee non Inquistionis Tribunal diu substitisse fultum legibus Synodorum ac
Principum. Ergo ex iis etiam, quae fulgentissimae veritatis lumen cogit ipsum concedere, sequitur, I ribunal Inquisitionis quia caussa suae institutionis abhorreat a spi
110쪽
a spiritu Ecclesiae se licitum esse ae bonum . Quare amendacissimo viro Philippo Limborchio deceptus, et iam alios decipere videtur ille studere , utriusque potestatis infamia . XXI. Attamen ut clarius appareat rei veritas , substentio praeterire non possumus concilia oecum enica Lateranense quartum, Viennense, & Constantiense , additis etiam Senensi atque Basileens , quibus veluti suo fulcro nituntur, qui Romanis adveriantur. Ista enim Concilia vel ita loquuntur , ut Inquisitionis TH-bunal rite supponant existere , vel insuper leges praescribere aggressi sunt pro ipsius regimine, vel Tribunal ipsum apertissima lege probarunt si . Idem etiam fe-eerunt Concilia quae vulgo Nationalia dicuntur vel Provincialia Narbonense, Τolosanum, & Aventonense,& rursus quae habita fuere Valentiae & Albigae in Gallia; aliis quidem omissis, vel ibidem celebratis, vel
alibi: quae omnia non solum comprobarunt, Verum etiam suis legibus Tribunal communire voluerunt, itemque providere, ut certis regulis atque canonibus iudices uterentur ad inquirendos haereticos , moderateque puniendos a . Hinc Friderieus Imperator huius nominis secundus, Philippus Augustus Galliarum Rex, Ludovi eus Octavus, & prae ceteris sanctus Ludovicus Nonus, aliique piissimi Reges atque Imperatores Tribunal ejusmodi sunt omni studio patrocinati. Quae cura
ita sint, cur ergo viventes principes regesque , quo rum sacramentum abscondere bonum erat, sic Ticinen-
a) Iaeques Leniant Histoire da Conei l. de Costanee liW. 3. n. a. pag. 197. Ec liv. s. n. qq. pag. 683. edit. Asherdam retro. Vid. Orat. habit. in Cone ilio Basileen. ab AEgidici Carlerio . Concit. Lab. m. II. . caὶ Vid. Du Pin Bibliotheque Eeclec tam . 1 o. saecul. 13. pag.