장음표시 사용
61쪽
Anto. Vaccae Exposit .locorum Obscu.
XXXIX. csiti sus Lis. XXIII. DIGESTORUM. .
VOD NON. RATIONE INTRODUCTUM, SED
errore primum, deinde consiuetudine obtentum in aliis similibus non obtinet. Exemplum huius rei clarissimum sub titulo, de iniur. l. iniuriarum. s.finali.
D U M libera fuit ciuitas, legibus, Senatusconsultis, magistratuum edictis,
prudentum interpretationibus, ac rcsponsis omnia gubernabantur. Sed posteaquam Respubli. sub unius ditionem Imperiumque concessit,tunc demum in usu esse coepit haec iuris pars, quae constitutiones principum appellantur. Et initio quidem Romani principes proprio munere mandatis exercitibus consulere se profitebantur,nihil certe nisi quod vetustis legibus & mori bus conueniret constituebant, ab his autem latae leges, tanquam imperatoriam & tribunitiam gerentibus potestatem, accipiebantur. Nam tribunitiam potestatem perpetuam, principes suscipiebant. Iidemque ex veteris iuris autoritate ius dicebant. a paulatim eo res processit, ut citra solennium obseruationem,arbitratu suo omnia constituere inciperent: adeo quidem, ut noti iniuria neque falso dictum sit, vetustissimi iuris autoritatem, & disciplinam,principum constitutionibus, veluti securibus concidisse. Mutationes tamen & correctiones merito in plerisque factas existimo, cum antiquissimis legibus ac iure quaedam nimis risida de dura, quaedam supra modum superstitiosis obseruationibus plena eslcnt,quod Cicero in oratione pro Murena, A ulus Gel l .libro vigesimo noct. attic. p. primo attestantur. Ipsae quoque principum constitutiones etiam nunc ostendunt. l.sna. C.de adopt.l.j.C.de lat.liberti
tollen. l.j.C.de nuiuiure Quir.tol. Nihil enim a principibus nisi cum magna ratione coiistitutum, aut decretum inuenias, utpote qui praestantissimos iuris consultos usquequaque in consilio habere soliti fuerint, sine quorum interuentu nihil expediebant. Quin ab his rescripta omnia decreta & constitutio. 3ones dictabantur,tanto quidem saepe studio tantaque subtilitate, ut nil ait admi- rabilius statui, aut definiri potuisse videatur. Caeterum in his Digestorum libris,iam inde ab Augusto Caesare constituta quaedam reseruntur: ut lex Iulia maiest. repeti pecul. de vi de annal. de amb. d: adulteris, & deinceps usque ad sua cuiusque scriptoris tempora, quas Iu inconsulti veteres interpretati sint. Sed in dice Iustiniano, in quem uniuersa haec iuris pars collata est, non nisi a Seuero, & Antonino, quod inuenerim, ad ipsiim usque Iustinia num collectae stat, principum constitutiones, nec hae quidem omnes, nam quis hoc facere potuisset Sed insigniores rationabilioresque & usu magis probatae. Credo quod superiorum principum bene constituta omnia, vel in libris
Digestorum relata, vel in has posteriores constitutiones translata erant. Nam fere hoc usu Vznit,ut dum ex alioru autoritate quod scribimus confirmare atque approbarz nitimur superuacuos reddamus superioru scriptorum libros, ac velu
62쪽
veluti luminibus eorum ossiciamus. Sane quamuis quaedam ex his quae sub titulo superiore tradita stat, ad principalium quoque constitutionum intem pretationem pertineant, unumque ex his quς sub hoc titulo reseruntur,nonnulla caeteris quoque iuris partibus interpretandis utilia esse possint: vi l .h. de l. finali.infra eodem titu.recte tamen a Iuttiniano factum est,ut de constituti nibus principum specialem tractatum inscriberet. Nam his maxima iuris nostri pars continetur quaedam enim insigniora,nisi specialiter attingantur,quasi neglecta videri sistent. l. item apud. 9. item ait praetor. de iniur. Caeterum idem
prope sub hoc titulo agit,quod sub praecedenti: ut, quid principum constituto tiones sint:quot earum genera, quae Vis&potestas, quomodo accipiendae a que interpretandae sint,in Vniuersum nos aoceat.Bartol. tamen inscriptam habuisse videtur rubricam,non de constitutionibus, sed de mandatis principum, quae inscriptio vera non est Quid autem inter se differant,mandata de constia tutiones principum,mox docebimus in l. s.infra eod.titu.
Vt poti cum lege regia, quae de imperio eius lata est, populus ei ον in eum omnesuum imperium ρο potestatem conferat. In vulgatis codicibus legebatur, Concisiit. Quod illi verbo, Lata est, me- lius respondet,sed, n enit, etiam Alberici hic agnoscit, &iraptorsus Vlpianum scripsisse puto. Quamuis animaduerterim Iustinianum, quotquot aliis locis huiusce legis mentione facit,last de iure natur. 9 .sed quod Irincipi l j scum enim. Cdc ventur. enuclean.l j. in princ.de ossic. praef. praeci ex impersecto.Qde testam. Lij.Lnouissime.de origi.tur. Ita semper omnia retulisse, quasi initio una lex lata fuerit,quq futurorum omnium deinceps Imperatorum potestatem generaliter sarmauerit, dc imperium a populo Romano perpetuo in principcs transtulerit.Quod Verum esse etiam Corrasius vir alioqui diligetissimus de doctissimus,aduersus Marij Salomonij sententiam quam ille posuit in tractatu, de principe. lib. v i. & v I i.)existimauit. lib. vi. Misceli. cap. viii. Sed historiae veritas est, consueuisse legem huiusmodi in singulos principes,mox ut ab exercitu consalutati,& a senatu comprobati essent, ferri,
non quidem antiquo moriQcr tribus, x populi rogationem squippe studiis tribuum alia fieri pridem detram erat, ut paulo ante commemorauimus,in hnon ambigitur. supra titu. j. Ideoque post Augusti tempora nihil omnino per tribus quod aci reipublicae administrationem pertineret) actum esse issimus . Sed serebatur huiusmodi lex de Imperatore, per senatum ipsum, quod est summum consilium populi Romani: ut definit Cicero. Quare spe- ciali nomine Senatus consultum appellabatur. Tacitus libro decimoseptimo: Adcurrunt patres, decernitur Othoni Tribunitia potestas, de nomen Augi sti, & omnes principum honores. Idem libro decimooctauo,de Vitellio. in senatu cuncta, longis alioum principatibus composita ,statim decernuntur.
Idem libro vigesimo: At Romae senatus cuncta principibus solita Vespasiano
63쪽
decernit.Idem lib. xii .intae.lllatusque castris Nero,& congruentia tempori praefatus, promisso donativo, ad exemplum paternae largitionis, Imperator consilutatur,sententiam militum sequuta patrum consulta. Plena denique horum historia est testimonioriam,praesertim libri illi variorum autorum, qui de vita Rom.Imperatorum inscribuntur.Quinetiam Senatusconsulti de ImperioVespasiani facti pars maxima hodie in Laterani Basilica legitur,aerea tabula incisa,quae prope altare maximum adseruatur,idque etiam Salomonius putat.
Eius tabulae exemplum subscribi curauimus,quod quidem est in haec verba. E X E M P LV M TO SVLe m. io
LICEAT, ITA, UTI LICUIT DINO I. FILIO CAESARI AUG. TIBERIOLAvDIO CAESARI AUG. GERMANI - I E EI SENATUM HABERE, RE-γNEM FACERE, REMITTERE,SENAIN svLTA PER RELATIONEM, DI IONEMQUE FACERE LICEAT, ITAiCvIT DIVO AUG. TI. IVLIO CAE-io AUG. TI. CLAUDIO CAESARI A vovEX VOLUNTATE AVTORITATE VE
64쪽
Ex his satis constare arbitror, de singulis Imperatoribus legem seri sol Liam, sine qua nulli iustum imperium esse existimaretur. Quamobrem quod ex Vlpiano relatum est, dicta lege prima,infra de ossic.praesect. praeto. Reipub. regimenta ad Imperatores perpetuo translata esse, ex sententia ipsius Vlpi ni si modo Vlpianus ita seripsit sic accipiendum videtur: institutum fuisse, ut Imperatores perpetuo crearentur, atque hi totius Reipubli. curam gererent:
quod & Pomponij verba significant,quae superius retulimus, ex lege secumao dae , Nouissime.de origi.tur. Illud quoque sciendum est, lata lege de Imperio cuiuspiam, siquidem ipse iure agere videri vellet, non continuo per Laomnia administrasse: sed de Senatus sententia pleraque constituisse, ut ex Plinij Cecilii Panegyrico, quem Traiano dixit, cognosti potest. In eo enim
bonum principem x qualem omnibus esse decet exprimit. Indicant hoc passim Historiae,Apparetque etiam Imperatoris Iustiniani relatu, in lege secui da. s. sed quia.Qde vere.iure enucle. Nam Imperatorem Adrianum, cum edictum pertetuum opera Saluit Iuliani conatoseisset,edidissetque, Senatuston- sulto illud approbari iurasse testatur, quo firmior autoritas esset. Quibus consequens est ut dicamus,Mnatum Populumque Romanum non in totum,3o ne pro tempore quidem quo quisque Imperator viveret, a se abdicasse imperium icum videamus sub bonis principibus ita haberi solitum suisse, vi non minus rata essent, quae Senatus, quam quae Princeps constituisset. Quinimo ausim dicere nihilo plus iuris datum Principi,quam retentum esse: quoad sti
licet Plinceps aliquid fieri non probi preti. - Ο r t in npparet mori iu
agi, utSenarus, aut Populus priuentvryotestate sua: sed ut principem quasi
surremum aliquem magistratum ac velut dictatorem constituant. Veram esse hanc sententiam indicat etiam id ipsum quod ex Vlpiano resertur, Senatum iu facere posse. Quod etiam Valent.&Theodo. Imperatorum constitutione agnitum de comprobatum est.d.l non ambigitur.l. i. C de Senatustonsul.
Oritantque hodie complura Senatustonsulta temporibus Imperatorum facta,quae pro generalibus legibus obseruata sunt.Enimuerδ quia stinamum ius etiam magistratuum creandoru coegendi , dc habendi Senatum , ac potestas etiam Tribunitia penes Principem era ut tabula ostedit: cum quidem quarto
65쪽
18 Anto. Vaccae Exposit. locorum obscuri
capite cautum sit, ut quos magistratus petentes commendauerit,quibusque suffragationem sitam dederit, aut promiserit,eorum comiti js quibusque extraordine ratio habeatur:idcirco nec alii fere quam quos Princeps iussistet magistratus creabantur.l.j. ad ad legem Iuliam de ambi. Et perraro eueniebat, ut quicquam, nisi arbitratu. Principis,constitueretur. Quid enim auderent, vel consules,vel praetores, qui tum ellent,aut omnino Senatus totus quibus ille statim,si collibitum esse magistratum abrogare, atque etiam ordine eosdem mouere posset. Quemadmodum Populum per tribus, quibusdam olim magistratum abrogas te legimus. Igitur tunc demum neque plebs neque Senatus sine principe quicquam poterant: cum ille impedire voluisset, aut diuersum quilin iopiam iussi Iet cum lege imperij cuiusque Principis ad id quod illi placuisset a
cipiendum ferendumque se obstrinxistent,ut abunde supra exposuimus, in l. non ambigitur.de legibus. Si quid tamen eiusmodi incidisset, Quamobrem a gubernaculis Reipub.Principem amouere voluissent siquidem iusta esset causa, ut quia imperio abuti coepisset iure amoueri potuisse existimo:si vel viii uersus Populus conuenis Iet,quod iam penc impossibile erat, propter immensam eorum multitudinem qui ciues facti erant, praesertim cum Tribuum ¢uriarum ordines iam aboliti essent, vel quae altera potestas remanserat coactus Senatus solenniter omnia decreuis lent. argumento not in l. quod semel .insea de decret. ab oraefac.ut de Nerone cduliano de Maximino olim ibsactum legimus. Nec licuisse principi hoc casia Tribunitiae potestatis vigore
intercedere et contrariiam' i iicq i iam prosci iubere, cum de suis ipsius deliactis ageretur. Huius rei argumentum est,quod Tribuno quandoque pertin cius intercedente,ne lex ferretur,coactas tribus magistratum illi abrogasse te Tus, neque intercessionem, quominus id fieret, obstitille,ut Astonius Pea scribit, in expositione orationis Ciceronis pro Cornelio. Non aliter quam si quisapud iudices accusatus,suo ipsius testimonio defendere se , aut sententia sua se absoluere conaretur. Nemo enim idoneus in Cia causa testis aut iudex est.l.omnibus.C.de restibus. Accedit quod,ut Tribunitia sic imperialis po' 'testas, non ad sitam cuiusque, sed ad caeterorum defensionem ac tuitionem inuenta erat. Nec ad rem pertinet, quod Tribuni & alij magistratus neque accusari,neque in ius vocari poterant. lege prima,& secunda, infra de in ius vocan illi enim ad tempus creabantur, &ob id facilis expcctatio: quoad magistratus abirent. At Imperatores perpetuo quoad viuerent, constituebantur. Quamobrem periculosa expectandi mora: ne interim omnia pessum irent. fuit. Postea vero quam opibus imperi comminutis , quae resi quae erant Bizantium translatae fiunt, cum multa alia ex solennibus interiore, tum absque huiusmodi seu lege seu Senatusconsulto,iusti Imperatores haberi coepti sunt, quos aut milites appellassent, aut defuncto Imperatores successores sibi constitui sient,id significare voluit Iustinianus. Itaq; eius verba accipienda sunt,ubicunque de hac lege, deq; Imperatoris potestate loquutus est, aut alioni verba retuli ea scilicet ratione,quod nihil reserta videretur,tacitisne an expressis Se
66쪽
natus si Sagijs ea lex sertatur: quippe obediendi assuetudine, voluntas declarabatur. Quanquam num Orocite qui ai firment, paucis admodum,aut nutilis ex ijs qm Ria niij sedem imperi j habuerunt, paruisse Senatum atque urbem Romam Sed procerum conuentus qui Constantinopoli cum Imperatoribus . erant,pN Senatoribus ac Senatu Πrcbant. Quamobrem nonni inquam &ipsi Imperatorem expulere atque alium suiscere, ut Constantem,eiecto Constantini priuilegio, Heracliona uxoris eius filio,cum quo illa,marito extincto, imperium administrare coeperat. Nam Senatus urbis per illaetempora quibus Imperatores Constantinopoli seri coeperunt, & deinceps in longumio aeuum,usu captiuus in potestat ac manu nostium, Gotthorum, Uandalo. rum, Longobardorum&huiusce generis colluuionum, postremdetiam dimesticorum tyrannorum detinebatur, qui Italiam totam atque urbem Romam occupatam tenebant. Igitur cum urbis Romae possessio ab Imperatoriabus Constantinopolitanis,veluti proderelicto habita esset, quae reliquaa: Senatus in ea remanserant , cumprimum per captiuitatis iugum respirare potuerunt , ac velut qui hosti a serui fuerant , postliminio reuerssent, autoritate
Roma Pontificis r aut quem ille appellasset Imperatorem cum acet perem mimi Grunt. Is Carolum magnum Francorum Regem Imperatorem creauit. Nec dubitandum puto quin reliquiae illae veteris & veri senatus.quanturo hecunque fuerint, quae creandi Imperatoris munus ad arbitrium Pontificis detulerunt Nam cum vniueui populus qui Romaet incerat ita fieri voluerit,Senatum quoque consensisse credendum est plus autoritatis & iuris habue. rint, quam Constantinopolitan Graecanicorum Senatorum conuentus. Si quidem urbs ipsa Roma caput Imperi jest, nec Senatum inde Vnquam perpetuo translatum esse accepimus,nec iure a quoquam Imperatorum,nisi Senata ipse consentiente transferri potuisse arbitror. Idq; ut credam,rationibus adducor ijs, quas Furius Camillus olim nobilissima illa Concione sua ad populum
recensuit,cum ne Veios migraretur dissuasit, actionemque a Tribunis suste-ptam de transferenda urbe atque Imperii sedibus prorsum fregit, ut etiam 3o nunc apud T. Liuium legimus. Quamobrem Imperatores omnes Consi uitinopolitanos, qui post Carolum Magnum fuerum, non iustos Romanorum Imperator fuisse existimo. Docent hoc eorum quoque faeta & mores, cum plerique hostiliter contra Italiam atque urbem Romam certauerint ,& Christianam religionem Romae receptam multifariam turbauerint,atque oppugnarint. Quare nec de illo dubitandum puto, quin eadem Senatus voluntate & velut tacito consensu susiragante, Romani Pontifices non solum diuino iure, quo illi maxime steti omnia gesserui,ut Bariolus quoq; refert in l. i.f.pr sides de requi.& annot.reis, sed humano quoq; urbis Romae datione delatam sibi acquiret ligi si Imporator us a A p mrrim i ς- Senatus, hoc totum munus eligendi principem perpetua colensione,cu ipsus urbis dominatu ad Pontifices aetulisse videtur: & haec omnia sacom potuisse, qua iis imminutus esse anim ius colla laxi r riri ri G ti orar j.
quod cuiusque univcrsquanquam plebis ipsa urbana per se non idem sorsan
67쪽
6o Anto.Vaccae Exposit. locorum obscur.
efficere potuissent. Iam enim tunc populi Romani pars magis,qu. in populus Romanus erant omnibus subditis imperio , &ciuitate donatis, ut sit pra diximus. Approbasse multouintea noui sicque hoc ius non selum urbis Romae, sed totius plane imperij in Rom. Pontifice videntur etiam Imperatores ipsi Constantinopolitani. Nam Phocas quiquartus liastiniano fuit Romanum Pontificemiureomnium Principem declarasse tirtur,&Heraclius,qui ei su cessio Sergio Pontifice diadema ac pisic, ut Iygnatius scribit. Sed de qua ra- tione Romanus Ponti sex imperi j ius transtare potui adem quoque situsta causiante edat, serae posse dicendumest,qaod pontificis recte tradiderunt.
glo in c.ad apostolica .de re ii .lib.v i.Abb. in civenerabilem.de elect.no enim IO sic dedit,ut ab se ex toto alienum faceret: id ex eo quoquc planum se, quod electi Imperatorie in sim irinnem sibii Pontisex reseruauit. Verius est enim
quasi vicarium potestatem septem illis Germanis principibus esse voluisse: ut
Iinperatorem pontificio magis mine, quam iuro Proprio crearent.qudire &creatum iam ab ijs,& ab seipso solenniter confirmatui ex cauti ab imperio remouere poterit interdum iacisse legimus,non solun diuinori iod prope receptum est, verum etia humano & ciuili iure, quemadmodum & Senatus olim poterat,secundum ea quae Cupra diximus.Sane ex illis verbis, lip tamque ex
se Rei'. e. existimat Marius Salomonius in tractatu,ouod de principe elegater seripsit, non licuisse Imperatori regna & ditiones aliaque' ad Rom.impe- 1orium pertinentia alienare: quoniam ex usu reip.id non es let. Sed hac de re nos alio dicemus loco.l. fina.de ossi.praes. Illud quaesitumae,n collegium Cardi natium hodie eam potestatem idemque ius habeat, quod senatusolim. Sed habere non videtur.non enim a cardinalium sesagio pendet Imperatoris potestas, ut a senatu olim pendebat. Quanuis ex pontificis autoritate ac facultate pendeat, ut theologi & iurisconstulti consentiunt. Barto d. g privsides. Ergo neq; ius in uniuersum eos facere poste quisquam dixerit,ut senatus olim,
nec Imperatorem ex causa remouere magis enim haec omnia Pontifici conuenirent quam Cardinalibus. Quod quanquam ita sit, similitudine tamen quadam relatione facta,sic illos erga pontificem se habere non inepte dixeris,
ut senatores olim erga Imperatorem,non tamen in omnibus. Non enim pontificis potestas a Cardinalibus sic pendet, ut a Pontificatu illum unquam amouere possint. Ita accipienda arbitro quae hac de re seribit Innoc.in c. in te. de re iud. pe constantinus. xcvi. distinctio. Illud nestire fateor, quare Alciatus praeceptor meus hanc legem no Regiam,sed Rhenniam, seu Rhennium appellarit nam nec scriptura apud ipsium satis constat & Augusti temporibus latam dixerit ini bona ciuitatis.de verborum significa.cum & Florentinorum codicum fides repugnet, & Theophilus unus ex compilatoribus, qui institutiones Graecas secit,no Rhenniam,neq; Rhenniam, sed Regiam plane nominauerit.d. s..quod principi. nec in Augusti temporii historijs,vlla huius rei mentio inueniatur. Legem autem Rhenniam omnino aliam filisse consta ante Augusti imperium latam: cuius& Cicero mentionem faci quantiis exciasti typis codices corrupti sint,& pro Rhennia legatur, Memmia: quod Augustinus recte
68쪽
De Constit. Prin. Tit. IIII. O
m animaduertit. Eiusdem legis Rhemmiae meminerunt & iurisconsulti nostri
sub titu.de testibus. l. quaesitum.& ad S.c.Tur.l.j. legis Regiae mentio est etiam titu de mortuo in fis.l. ij.Nega inquit, Ararcellus, lex Regia mulierem quae praegnans mortua sit, humari ante quam panus ei excidatur. Sed haec videtur fuisse
alia ab aliquo ex septem Regibus lata. Costat enim multas ab his latas,& quarundam etiam hodie memoriam extare. Sane haec de qua agimus,non idci co quod a Rege aliquo lata sit si modo ullo unquam tempore lata est nec quod Imperatorem Regem faceret,Regia appellatur. Regum enim nomen Romae perpetuo inuisum,ut supra diximus sed quod maxima quaedam & Ur o mirabilia ac splendida contineret, idcirco Regia dicta esse videtur. Sic & Re giam Romam aliquando lesimus. l. sed & reprobari. g.fina. infra de excusa.tutorum.& Regias epulas,& si qua similia. Haec de lege Re ia. Postremo quia dicitur hic, odprincipi placuit,legis habet i rem, prolixe tractant Doctores nostri de principis potestate,an contra ius diuinum,an contra ius naturae, vel gentiu constituere possit,qua de re magni longique tractatus extant. Horum ruem Marius Salomonius scripsit omnino non negligendus. Ego tyranni ema principatu distinguendam arbitror, volentibus princeps, inuitis Tyrannus imperat. De Tyranno disputare inutile est: cum ab eo omnia per solidam vim non per leges gerantur. Iusti principis potestatem in disputationem reuocare sacrilegij instar est.l. sacrile j de diuer.res. lege,secunda Cde crimi-2o ne sacril.& omnino superuacuum, cum nihil ab eo sine ratione constituatur, alioquin nec leges appellandae sunt quae ab eo seruntur,si non lanctae & iustae sint.lege,secunda supra titulo primo. Quin ipse quoque qui hactenus bonus princeps fuit, si nunc malas leges serre instituit, iam Tyrannus esse incipiet. Quales autem leges Princeps ferre debeat,& vel ex re nata,vel utilitate aliqua suadente, quatenus vel ex ciuili, vel ex gentium, aut naturali iure mutare liceat, ipsius principis iudicium esse debet,qui omnia facile explicabit si vel prudentium virorum consilium,vel rationem sequi volet,vel certe obtinet, principum vitam exemplaque imitari. Illud praetereundum non est, quod dieru3o tur principem legibus solutum esse,quomodis quoque iure id ita sit, a paucis intelli ege princeps supra titulo primo. Videntur enim existimare, a seipso
selutum esse. Sed tabula indicat, lege ipsa Regia hoc quoque contineri consueuisse,ut legibus ne teneretur. De Augusta nihil cautum, ideo eam teneri dictum est praeterquam intuitu mariti dicta lege,princeps. Haec a nobis dicta sint, caetera ex alijs libris cognosci poterunt. V o D C v N Q v E igitur Imperator per epistolam stre subscriptionem stituit. A cognossem decreuit Dei de plano interloquutus est, vel edidio pracepit, legem esse constat. Hae sunt quas constitutiones mulo a pellamus. Principalium o constitutionum tria genera sunt,Epistolae, Decreta,Edicta. Epistola sunt rescripta ad magistratuum,vel priuatorum relationcm consultationemve, quae rescripta ad libellos dicuntur, nam libellos multi assidue porrigebant, ad quosnpn grauate rescribebat princeps,& quasi de iure responsitabat. Huiusmodi
69쪽
61 Ant. Vaccae Exposi. locorum obscv.
fere sunt vetustissimae quaeque constitutiones in Iustilatani Codice relatae. Ha rum Papirius Iustus olim xx.libros coposuit,ut in indice refertur. Decretum, est sententia principis in alicuius causae cognitione lata, siue ea dissinitiva sit,si
ue interloquutoria. Γ metum. 9. quod ait.infra quod met.cata. Decretorum Paulus olim libros sex collegit. Edictum est quod Princeps iubet,& solenni more ut omnibus innotescat obseruandum proponit. Edicti appellatione orationes quoque in Senatu haberi latitas, tineri existimauerim. Atque horum trium
exempla plenius prosequitur Theophil .in Institu. d. g.sed or quod princi
Quaedam etiam hic ab Accucreferuntur. Sed Principum sententiae olim quidem sic indistincte pro legibus accipiebantur. Nec repugnat huic sententiae, ioquod Antonini decretum de coniundendis partibus in computatione lesis Falcid. non videatur pro lege quandoque obseruatum esse.hj. s. si cohaeredis. insta ad leg.Falc. Nam rationem in interpretatione eiusdem decreti assignauimus.Veruntamen posteriores principes Theodosius & Valent.editis constitutionibus. Li . S: .sti Q legib.ita demum accipi decreta principis pro legibus voluerunt,si specialiter illud quoque additum sit,ut pro legibus i uniuersum obseruit .nimia sane modestia sne dicam dissidentia credo satis iam legum esse ad causarum decisionem existimantes, neve ob sto principis cxemplo, scrupuliis quotidie iudicibus in cerctu et causae deciso per calumnia disserretur tum principalis sententiae exemplum expectatur.Sed Iustinianus postea rol. fin.C. eo ti.de legib.hactenus hoc quod Theodosius ic Valentianus ius ierat, correxit, & ad pristinam obseruantiam redegit: Ut si principis sententia utrisq; partibus praesentitastitasse , pro lege habeatur , 52 de nodois similibusi: licet specialiter additu hoc non sit quae res eam habet rationem,quod exemplum dis iudicium principalis sentetiae non eue haberi debet,nec temere Liudicibus negligi i per obreptionem extortum esse; i non possi quae suspitio tunc ubesse potes' cum absente altera parte quidpiam statutu cff.lta accipiendas arbitror has constitutiones,quae inter se videntur pugnare.arg.l.fi. infra hoc tit.&quod dixi in l. inciuile suprati. j. quavis Doctores aliter interpretentur. Potest addi etiam quarta species constitutionum, Mandata principum,quae scilicet Praesidibus prouinciaru dabantur,quorum in iure stequens mentio. In Codice autem constitutionu etiam specialis tractatus,qui inscribitur, De mandatu principum. Nam mandata haec: pro legibus recepta sunt.l .annona insta de extram. Cri. l.dlui. te poen. Multa
ex sis referuntur sub titide o Eprocons.& leg.& de ossi praes. Est etiam nouella constit Iustiniani xv M.de mand princ .vcl ut Haloander vertit Praecepta praesdum. ex qua horum principaliu mandatorum natura plene cognosci potest.
Morese otiores sint hi quae ipsas praecessierunt. Interierat ob Graecae linguae isnorationem postremum hoc caput omnium maxime necessa tu,quod nobis ex Pandectis Florent restitutu est.
70쪽
Quotidie enim ac passim incidimus in constitutiones, quae alijs aduersari videantur.exemplum in his tribus quarum proxime mentionem feci. Vbicunq; igitur hoc euenerit,primum quidem id quod edixit Iustinianus,in iij. 5.contrarium. C.de vet.iu. enucl.sequendum erit,ut videlicet subtili animo diuersitatis rationem excutiamus. Si nouum sortasse aliquod inuentum, vel occulte positum sit, quod pugnantiam excluda vel aliam naturam inducat.Si haec ratio non prosecerit,ium an aliquo modo posterior costitutio ad priorem trahi po io sit,videndum erit quod silpra tit proximo praeceptum est.l. sed &posteriores. Postremo ubi nihil horum satis prosecerit,inspectione hac utendum censeo,ut posterior quoque praeualeat.Necessario autem dicendum est, Imperatore hoc respossum nobis proposuiste,quod huiusmodi aliquid in suis libris inueniri pos se cogitauerit,& sane no raro accidit,cum & sibi ipsemet Iustin.in uno eodeq; libro interdum sic aduersari videaturivi nulla alia quam hac una temporii ratione conciliari,aut desendi possit. Budaeus in annotat.ad i. iij.tit. ad legem Iul. maiest exempla aliqua assignat,quibus in Codice augustali non vetustiores solum,uerum ipsius quoq; Iustiniani costitutiones ab recetioribus ipsius Imperatoris sanctionibus correctas putat.l.quisquis C.ad leg.Iul.maies per t. ancimus. de poenisJ.ij de praed. min. sed vult dicere legem vij. per t.sia si ma.fac.al. rar. habd. iiis .de semper t.antepen. d. tit.& alias quasdam, sed earum quae sub eodem tit. sitae sunt facile admittas correctionem, ut notauimus supra tit.jd. ii ciuile.quia scilicet titulus & tractatus quilibet pro uno capite accipitur aliaruautem dissicile.Nam si aliter diceremus, haud satis sibi costaret Imperatoris diligentia. Hoc intuitu constitutum olim fuerat non valere constitutiones,quae . sine die & consule proseruntur.Prima iastit.Cod.Theod.tit.de leg. Sed hoc Iustinianus postea in priuilegijs duntaxat locu habere voluita. si qua .Qde diuercrestri.Nos ex ordine Imperatorum & alijs coiecturis argumentari debebimus.
Exequitur sub hoc tit. materiam eorum omnium, quorum quas primordii& notiones traditae sunt sub tribus titulis Institutionum. De iure personarum. De ingenuis. de De libertinis. Nec de his solum tractatur seruis scilicet & liberis, Ingenuis & libertinis.Sed aliae quoq; inter liberos homines differentiae ostenduntutavi inter masculos & sceminas. l.in multis inter mostrosses & persectos. l. non sunt.Item alios esse qui iustis nuptijs procreantur, qui vulgo nunc legitimi, olim iusti liberi appellabantur:alios quis puri j & nothi. LPaulus.lideq. Alios
praeterea ciues Romanos censeri, alios externos & peregrinosa. in Orbe hseq. Alios sanos, alios furiososd. qui furere. Alios iam editos, alios adhuc latum con- o ceptos essed qui in uterol. pen.de quibus omnibus generaliter dist erit, ac sere id agit ut demonstret qua ratione singuli aliquem ex supradictis statum & conditione capiant. Quod si omnium huiusmodi differentiarum effectus omnes explicare voluisset,sine dubio nimis longum facturus erat.Explicantur hi, per omnes sere iuris partes: quare nusquanon proderunt elemctares hae notiones.