장음표시 사용
91쪽
84 Anto. Vaccae Exposit .locorum obstu .
autoritatem potestatemque fas non est,ut caput liberum, fidei sitae commissum alienae dictioni subiiciant.Ex his apparet impuberum & adultorum an gationem,a principis voluntate & gratia totam dependere,non a tutorum,aut curatorum autoritate. Nam quod ad Geminas attinet, arrogari eas quoque posse ex rescripto ac speciali princitis indulgentia duersus veterem atque obsoletam comitiorum ratione,postea receptum est tam & taminae. infra eod. Lin adoptionem. ι I. zOd. tit. L IX. VLpi AN vs. Lis. L AD SAsIN v M.
TIAM CAECvs ADOPTARE, VEL ADOPTARI POTEs T.
Sed an mutus de surdus possint, quaeritur. Ego iure antiquo tonon potuisse existimomam multa faciendis adoptionibus f lennia interuenire necessc erat, inter quae etiam stipulationes fiuisse,credibile est Hodie cum Iustiniani costitutione solennia omnia adoptionum sublata sint.l. fili. Ccod. situ.& satis sit, patrem naturalem apud acta profiteri,uelle se dare filium sitium in adoptionem, praesente ipse Silo & illo qui cum adoptaturus est, videtur adoptio quodammodo esse coepisse unus ex his contractibus,qui consensu persciuntur. Hos contractus ciam de mutus & surdus quoquomodo intelligentes inire possint l. seruo invito. g. pen. ad Trebell. Bari .int j. go.& S siquis ita e verbo. obliga. consequens est ut Madoptare de adoptari,& in adoptionem dari possint,idque etiam Callistrati re- a sponsio manifeste apparet.l.si pater naturalis. ubi Barto. infra eod. Qua ratione etiam arrogare & arrogari polle eosdem crediderim. Quamuis enim arrogationem ab interrogationibus,quas inter se faciunt,dictam esse, traditum sit,int ij supra eo. non propterea tamen huiusmodi intςrrogationes hodie necessaria pile existimamus.glo,in d. l.ij. arg.l. ij.CςOd.tit. L. X. PAvLvs. Lip. II AD SABIN v M. I QSis NEPOTEM. &c. cum I sequen. Videntur haec duo responsa per arg.a contrario sensu manifeste praesupponere,si Qtius adoptioni non consenserit,adgnasci nepotem auo siuum haeredem,quasi ex alio quolibet filio adoptatum. Cuius rei quamma Ngnus effectus sit,nemo non videt. Nam & institui,vel exhaeredari hunc quoque oportebit,& ab intestito succedet pariter cum filio.Inst. de successab inte. s.cum filius.&de exhaer. lib. s.si filius. ego etiam Vlpiani responso.l his. s. j debo. polI. contrat . hoc ipscam probari puto,si recte modo Vlpiani sententia imielligatur.Nam Accur. peruertere eam conatus est,rinaliquatenus restituit.ind., j. ubi dixi .Pertinet huc & quae inferius diccmus,in interpretatione responsi Proculiani. l. si is qui nepotem.eod.titu. L. XIII. PApi Ni A. Lis. XXXV L QvAEs Tio Nubi. N o M N i,&c.Eadem ratione d sinit quoque eius ciuitatis ciuis esse, ius per adoptione ciuis esse coeperat.l sed ets.infra ad muni.& de incol oL XV. VLpi A. Lis. XXVI. AD SABIN v M.
I PATER PA.&c. 5.IN ARROGATIONI Bus cognitio evertitur,numfor
te minor sexaginta anni t is qui arrogat, c.Cu is adoptatur,e in patrisnMuralis potestate est,nulla causae cognitione opus esse visum est Sed susscere
92쪽
voluntatem patris,qui contentientem filium in alterius potestatem tradi adeo quidem ut nec necesse sit autorem in eam rem fieri magistratum,apud quem adoptatur. Sed latis est,coram eo fieri,cum selenni testatione apud acta l.fina. Ceodem tit. omnia tamen sedente ipse pro tribunali fieri oportere Angel. interpretatu si consul. Ic sed in arrogationibus secus est,ut hic vides. Et quidem circa eas triplex inspectio. Nam si maior x x v. annis sit, qui arrogatur,
quoniam suis ipse sibi consulere,& prouidere potest,nihil aliuὸ inspicere, vel inspici mandare solet Princeps, nisi ea quae publicam de veluti censoriam curam atque animaduersione postulant. Talia enim sunt,quae hoc loco reserumio tur. Quod si pupillo maior sit qui arrogatur, minor tamen x x v. annis,hoc amplius in eo consideratur,num tutelae torte aut curae administratae suspicio
subsit,ut ex sequentibus docemur.in l. nec ei. Ego idem existimo,& si alia qualibet ex causa, vel negotiatione arrogator implicatus sit adulti rationibus: quamobrem videri possit hoc veluti suiffugium aeris alieni captare. In pupillis autem praeter haec omnia,illa quoque inspiciuntur, quae pauta post comm morat.1l.nec ei. I iis duntaxat.Quamquam autem credi possit, in prima illa specie,cum maior scilicet x x v .annis arrogatur, per libellum hoc est stupplic tionem Principi oblatam & ab eo subscriptam rem expediri posse,si Princeps sorte fidem iis habueri quae precibus comprehensa sunt, obreptionis scilicet periculo ac poena imminente,si aliter rem se habere quandoque appareat. Po-'' llarioribus tamen duobus casibus,hoc est, si impubes,vel si adultus sit qui a
rogatur,consultius factu iri existimo, ut cognitio mandetur,& decretum causa cognita solenniter interponatur. Nam Principi hodie cognitionibus operam
dare mos non est,ut antiquitus suit. Ideo rem totam mandare necesse est. SED NEC LiBER TvM ALIENvM,&c. Subaudiendum est, patrono
non consentiente, quod ego praeter Accursis & caeteroru opinionem dice dum arbitror, etiam aliis locis ubicunque hoc pronunciatu legimus1sed etsi.
s. patronum. infra dein ius voc. l.j. s. ij. si quis a parauer. n. Cur enim caeteris conuenientibus,non & huic Princeps annua cu volenti patrono nulla fiat
.6 iniuria,& libertinoru adoptiones etia ingenuis permissas ex eo intelligere pos- sinu, quod libertos nostros adoptare indistincte permittimus. Illud praeterea crediderim, siue meii,siue alienti libertum arrogare velim acile mea Principe illud quoq; impetratum,ut & natalibus restituatur,cuassentiente patrono non insolitu sit hanc ipsem nataliu restitutione indulgeri .l.j.& toto tit. de natat est.
Quod si natali urestitutio specialiter impetrata no si quavis ingenuus sit qui
arrogat,libertinu tamen manere arrogatu constata iunipra tit.h. praeterquam
quod attinet ad familia illius q arrogauit.uci edinde rinia. Ego etia re pectu eius garrogari eu cosensi ingenuu habendu arbitror. Planevno case ex sentetiaVI in I fi.insea eo.tit. videtur alienti libertu,nec expectato patroni costili arrogari. 6 permitti,filiu videlicet in seruitute nostraenobis genitu & a domino postea manumissum, quod Principis beneficio fieri pleriq; interpretatur. o ne tu quideiuris patronatus danu patrono irrogari puto, nisi tacite vel expresia consentiat. Secudu hac sentetia si alienus libertus arrogatus, postea emacipatusfuerit,an sebius patroni item redigatur,dubitari potest: qua in re distinguedu puto,ut siqui
93쪽
ε6 Anto. Vaccae Exposit.locorum obscur.
dem natalium quoque restitutio ei concessa suerit , non redigatur, si concessa non sit,redigatur. hoc enim casu , magis interquiescere ius patronatus
arrogationis vinculo atque autoramento Impeditum,quam cxtigui, aut tolli apparet. Igitur sublato impedimento rursum excitari dicendum est. Non idem, si arrogatoris morte, vcl ciuili, vel naturali exierit de potestate, quippe tunc consummata magis arrogatio,quam finita est e dici debet,cum in sacris Mnomine adoptiuae familiae remaneat. Merito subius patronatus non redigetur. Nec mouet me in superiore,quod filius a Pire in adoptionem datus, de inde emancipatus, remanet sui iuris, nec in patris naturalis recidit potestae tem. Idcirco enim illud eueni quia dato filio in adoptionem, patria . potestas io ex toto sbluitur. At libertus conditionem stram, nihilolacius retinet,ensio m
gis quam sublato iure patronatus. Amplius sciendum est,in hanc sententiani - Massuri uin Sabinum apud Gellium lib. v.cap. xl x. scripsisse, libertinos qui- dem ab ingenuis iure adoptari posse,sed id neque permitti neque permitte - dum elle, ut homines libertinae conditionis in iura ingenuorum invadant, - alioquin si iuris, inquit, ista antiquitas seruetur, etiam seruus a domino peris praetorem dari in adoptionem potest, idque plerosque veteris iuris autores
scripsisse.Haec ille.Sed Iustinianus poscente temporum ratione, inter libertianos & ingenuos non multum disterentiae reliquit, utpote qui etiam ius aureorum annulorum libertinis omnibus in uniuersum concellit.auth.ne liberi inde cael. in fine.sed de veterum sententiam de seruo adoptando comprobasse videtur Institui.eodem titu. 9.fina. addito tamen temperamento, ut per ad
ptionem ante omnia liberi fieri intelligantur. Scribit enim apud Catonem bene relatum esse,seruos si a dominis adoptati sint, hoc ipso liberari posse, ego enim sic accipiendum putaui,ut nihilominus adoptio perficiatur. Quid enim impedire debet,praesertim manente eadem voluntateὶ Idem credidi etsi aliis in adoptioncm dentur.Sed magnopere Aldobrandinus dissentit,in d. I fi. Ideo amplius quaerendum censeo. Postremo hoc loco admonendi sumus, permitti interdum,dc fratrem suum alicui arrogare,ut Papiniani responsum ostendita. si filius in princ.de bon liber. 3CL. XXII. VLpi A. Liv. XXVI. AD SABiNv M.
I ARROGATOR &C. Quaerit Accursus, quarta ex ata satoris bonis ei qui impubes arrogatus est, ex constitutione diui Pii debita cuius in iure frequens mentio est l. nostra.Insti. eodem titu. s.cum autem,infra de inossi test. l. Papinianus. s. siquis impubes de de collatibon. l. j., si impuberem,an intelligi debeat, uniuers patrimonij,an portionis illius duntaxat, quam arrogatus a intestato habiturus esset Est hoc magis proba cu huius ipsius portionis quar- ora sussicialia naturalem filium ab inofficiosi querela excludendum. d. l. Pap. f.
qtaonia autem quartaa. cum paretibus.Cde inoff.te. cum enim ad iptio natura imitetur,nihil amplius huic arrogato, qua cuilibet ex naturalibus liberis indulgendu videri Nam de ut nihil amplius arrogato,qua naturali tributu dicamus, . existimat
94쪽
existimat Bar.ex Cy. sententia,non mimis naturali filio,quam arrogato competere ius reuocandi,si quid in fraudem legitimae portionis,lure naturae debutae patre alienatum sit. l.Κinfra,si quid in frau.pat. n. in t .s.C.si in frau.patri quae sententia non omnino sine dubio est.arg. l. non usqueaded. si a par. quis iue. maii. Addit Bala rationem superioris pronunciati,ne si aliter dicamus, &plures quis arrogauerit,quod ex causa aliquando permitti putat nS.Isi pater. in fin. hoc titu.explicari res no possit,dum impossibile erit, norum omnium solidam partem singulis concedi. Sed ego hanc sententiam veram non arbitror,cum semper ita sesiptum animaduerterim, arrogato quartam bonorumio arrogatoris,ex constitutione deberi. I.supra citati; Nec turbat me ratio Baldi, cum liue uno contextu plures arrogati proponentur,non inepte unam omni-
bus quartam suffecturam possis diceret,siue plures successive arrogati sint: &hoc casu praecipuam illius causam Bre,qui primus arrogatus fueri caeteri deinceps suo ordine ex diminuto patrimonio partes ferant,posterior quique exi, guiores quasi aere alieno gradatim detracta & haereditariis creditoribus perse luto.Nam quarta haec portio tanquam aes alienum considerari solet.dicto g. si quis impubes. Sed & verius illud existimauerim, non permittendum esse cuiquam,ut plures arrogetiargu. l. nec eb , praeterea,supra eodem:quod si a cipimus, iam sententia Baldi tota corruit. Nam quod legimus in t .s pater. 6 9.fin.supra eodem non permitti plures arrogari, nili ex iusta causa: S iustam causam interpretatur Accuritus,si fuerit quis multum diues ego tali casu necessariam esse autoritate Principis existimostiam specialiter in hoc,ut de portione qua de agimus nominatim constituat. Aliquin sic ineundam esse rati nem,ut supra dixi.Nec inuidia illa onerari arrogatus debet, quod hoc modo plus quandoque consequuturus sit, quam filius naturalis: respondeo enim quia satis ersa illos natura propensi siumus erito arbitrio patris aliquid relim quendum fuisse. At erga arrogatos,quia natura non adstringit, legibus prouidendum fuit. Placuit haec sententia & Guidoni de Sul quem non sat firmis rationibus confutat Albericus,in hac l illud tenendum, portionem hanc,non 36 omni quicunque arrogatus sit deberi,verum ei duntaxat, qui cum arrogaretur impubes fuit: sed nec bonorum quarta pars computatur eorum, quae
quis cum arrogaret habuit, verum eorum,quae mortis eius tempore suerunt.
Quod si aliquid vivens in fraudem alaenaueri ad eandem rationem id reum ori debet.Hfin.si quid in frau.patron.
arrog re quis avens , nec per alium hia nodi Mennitatem peragere potest. Et alibi, nec mulierem, nec alium quemluam per procurararem mindicta manumitrere seruos suos posse. I nec mulierem. C de manumissis vindicta. Sed nec a
sens emancipare , vel emancipari potest, nisi a Principe subuentum sit. I
95쪽
88 Anto. Vaccae Exposit. locorum Obscur.
pen. de emanci p. lib. similiter traditum est mulierem absentem nubere non polle, quia neces le sit deduxi eam in domum viri, ut absenti nupsisse intelligatur, quae deductio per procuratorem explicari nequies. mulierem .de ritu
nupti quamuis Canoniliae aliter censuerint. Host tit. de spons 9.qualiter contrairantur.lia summa, horum omnium praecipua illa ratio traditur, quod procuratorum usus ad ea duntaxat pertinet,at in iis valet,quae in administratione
patrimoni j consistunt. glo. in Anec mulierem. Qua ratione responsium est, non posse curatorem furiosi seruum manumittere: quia manumissio non est in administratione facultatum suriosi,quae solae curatori commissae sunt. Quare debere eum alteri seruum tradere,a quo postea manumittatur:si libertatem forte debeat suriosus, puta, ex fideicomnusti causa. Iseruus suriosi. de manumisnam si non debeat,nihil est quod manumit aere studeat.His consequenter dubitatum est, an comes Palatinus spurium per procuratorem id fieri petentcni legitimare possit. Videtur autem distinguendum,an porrectis ab aliquo precibus non ut a procuratore sed ut a nuncio,absentem sputium consulto legitimauerit,& hoc casu recte facitam dicamus: valituramque legitimationem, tanquam nudo comitis ministerit,ex autoritate Principis perfectam. Nam Principem etiam absentes legitimare poste dubium non est,ut& natalibus vel famae aut ciuitati restituere.& in priuilegiis Comitum Palatinorum esse selet, ut etiam
absentes legitimare possint. An vero quasi praesentia spurij neces laria esset, ossicium & solennia verba in personam procuratoris direxerit,& tunc non valituram legitimationem,nec procuratorem ad cam rem idoneum habendum
Bre,dicamus, quamuis nuncius idoneus haberetur, stante huiusmodi priuile. o. Nam praeter id quia gesta per nuncium, intelliguntur gesti ab ipsemet domino non ab nunci,sed per organum nuncij, sebtilem illam disserentiam usquequaque agnosci oportet,quod procuratorum usus proprie in administratione rerum patrimonialium versatur, ut etiam ipsius verbi significatio indisecat. Et Martialis epigrammate quodam mire exprimit, clim ait, Procuratorem
vultu qui praeferat ipso.& paulo posta es non uxoris, res agit iste tuas. Plautus quoque, Mus promus procurator peni. At nuncij etiam aliis rebus adhibentur,quae in bonis nostris non sunt,nec ad bona pertinent, non tamen omnibus. Nam si selennitas peragenda sit, per nuncium expediri non potest,ut hoc
loco docemur.Hac ratione nec compaternitatem,quam vocant,per procuratorem,qui filium tuum meo nomine de sacro baptismi fonte leuauerit,contrahi posse, cum ea res ad patrimonij administrationem non pertineat, idque etiam Pontificios doctores probare, Bart. scribit, in l. Gallus. s. sersitan .in sin. deliber.& postliti. Ego nec per nuncium quidem contrahi posse arbitror, quia solennibus quibusdam opus est,ta quidem ad sacrorum rationem pertinem ibus, quae per alium peragi possie non videntur, tametsi contrarium obse uari sciam. Illud notandum est, adoptionum & emancipationum solennia, quae antiqqitus obseruabantur, Iustiniani constitutionibus sublata esse. l. fili. od titu.& l.ficile emanc.liber.ea qualia ellent, etiam nunc cognosci potest.
ex Institutio.Oh lib. i.titu. quibus modis si ij exeunt de patitat. Non tamen etsi so
96쪽
etsi solennia sublata sunt, ideo minus opus cst praesentia partium. Nec cessante ratione hoc casu cessabit lex: secundum ea quae supra diximus,in lege non omnium.de legib. Nam praesentia quidem non solum hoc loco ed ipsis etiam
Iustiniani constitutionibus requiritur. L. XXXII. PApi Ni A. Lig. XXXI. Qv AESTION v Μ.ONNvN AM &c. Legendum est ,& sequens caput coniunctim,cum unicam sententiam haec duo essiciant. Enimue yrb cum supra eodem titu. l. nec ei .dixerit, non permittendum tutori, arrogare pupillum suum: mirum omnibus visum est, cur vitrico eidemque tutori,hoc loco dicat permitti. Accur.ex
Ioannis sententia diuum Antoninum speciali beneficio, quod ad exemplum trahi non debeat, hoc indulsisse, B tot finita demum tutela hoc permitti, alij
aliter, suo quisque modo censuerunt ac tradiderunt. Ego nouum non esse in
his libris animaduerti,ut generali definitione praemisia,etiam longius progresse sermone, ecialis casus interdum subi jciatur, quo regula locus non sit. ALmonuit hoc Tribonianus supra ex Celsi sententia. Linciuile.de legibus. Cum inciuile esse dixit, nisi tota lege perspecta, una aliqua eius particula proposita iudicare,vel resipondere,non ignarus nec dissimulans,ut apparet, aliquid in his xo libris ita seriptum & collocatum fore, ut imprudentibus obrepere talis error possit. Neque enim legem appellauit Glsus minutum aliquod caput ut sectionem, qualem hodie legem appellamus, non sat latinς,sed integram & plenam de uniuersa aliqua re legem ac tractatum intellexit:vt lex lulia,lex Cornelia,quae etiam de diuersis negoti js ac rebus interdum cauebant. Tutori autem idcirco priuignum suum arrogare permissum puto, quod restituendae tutelae periculum protiore cura & complexu matris rependi existimatum est. Nonnulla tamen suspitio fraudis suisine mariti amore mulier in causa filij praeuaricaretur.Sed satis huic arrogato consili visum, quod pubes factus vendicare se in pristinum statum potest,quod&alij cuilibet arrogato per in integrum re-3o stitutionis auxilium permittitur.tiij. s.si quis minor. infra de in integrum resti.
Sed huius qui a vitrico eodemque tutore arrogatus fuerit, meliorem causam usquequaq; praesumi,& facilius expediri arbitror. Caeterum an hodie quoque Vitricus tutor esse possit,si vel matrimonium tutelae sita peruenerit,uel post matrimonium tutela delata sit, copiose disputant hic Doctores.nos alio sortasse dicemus loco. pertinent enim haec ad interpretationem nouellarum constitutionum,quarum sensus haud omnino obscurus est. L. XXXV. PAvLvs Lis. I. REsro Ns.
augetur, rini de Senator, etsi a plebeio adoptatus est,manet tamen
Senator, similiter manet , Si natoris filius. Traditur hoc idem
sub titu .de Senatoribus.Senatoris filius.secundo reponso. Scriptum est enim non amitti senatoriam dignitatem adoptione
inferioris dignitatis. Omnes autem, qui hoc loco scripserunt, idem intelligere
97쪽
cio Anto.vaccae Exposit. locorum obscuri
videntur & de arrogato,ut non minuatur eius dignitas, sed augeatur eodem modo. In quo quidem maior dubitatio videri poterat.Nam cum & capite diminuatur qui antea sui iuris fuerat, per arrogationem alieno iuri subiectus esse incipiat, quomodo augeri dignitatem eius dicemus, ac non potius si qua fuerat minui 3 Praesertim cum & naturalis agnationis ius, & paternorum libertorum obsequia,sine dubio intereant. Institu. de acquis per arrog. 5.1.Denique non alio intuitu P.Clodius, Senator cum esset & patritius, Fonteio homini plebeio se ad arrogandum dedit,quam ut Tribunus plebis per leges creari posset. Quod non nisi plebeij homines Tribuni plebis fieri pollent. Patriiij
autem perpetuo trohiberi viderentur. Propterea quandoque dubitaui,an ve rum sit, quod Zalius hoc loco scribit, Patritium ni nilosectus,atque ante suer tremansisse Clodium. Nam differentiae nonnihil deprehendere videbar,ut arrogatus quidem plane amitteret dignitatem, adoptatus vero non item quia sicilicet hic depotestate in potestatem transfertur. Ille autem velut de libertate cripitur in seruitutem. ia tamen adoptio per emancipationes & manumi Lsiones antiquitus fiebat.l.fi. Ceodem titu.& seruilibus quibusdam modis filius a naturalis patris in adoptiui manum transferebatur, propter quod eum quoque capite minui constabat.l.liberos.gde cap.dimin. nouella L X XX I .in princ. Instit. de cap.dimin. 9.minima. Idcirco de hoc maxime dubitatum existimabam. De arrogato non item .sed verius est ad utrosque hoc caput pertinere, quod illa verba indicant. Senator π Senatoris fibus. Nam senatorem intelligi vult eum,qui sui iuris est,& arrogatur. Senatoris situm,' ut a patre in adoptio
nem datur. Nec verum est patricios Romae prohibitos fuisse Tribunos plebis fieri , sed ut plebei j crearentur simpliciter cautum suisse. Quare illud tantum
inquirebatur,an plebeius esset : non ut ne esset patritius. Pro solutione autem& conciliatione eorum quae aduersari videntur,sciendum est, nihil commune habere dignitatem,cum statu hominis.Institu. de cap.dimin. 9.quibus autem. Ideo & sistatum quis mutat,non continuo tamen consequens est,ut & dignitatem perdat,cum ex diuersis non recte inseratur.l.Papinianus exuli. de minor.
Vel certe utilitatis causa contra strictam iuris rationem hoc ius receptum est: a vi in multis ali, iuris articulis videmus1ita vulneratus. . penul ad leg. Aquil Nam haec sententia imprimis ad molliendas poenas pertinet: cum maioris dignitatis homines mitius puniantur. argv. l. pen. infra de poen & ad libertinarum coniugia ab amplissimis semilijs remouenda proscit. Ne si aliter diceremus, legi Pmiae de maritandis ordinibus,per adoptionem fraus quandoque fieret. arg.infra de ritu nup. lege Papia. Quare idem in omnibus dignitatum gradibus ac titulis dicenaum erit,ut Bal.scribit hic. Nam & ciuem fieri eius ciuitatis, cuius pater adoptiuus est,& nihilominus suae quoque ciuitatis ciuem manere constat. l. ordine. in fine.Iseq.infra ad Municip. Ussumptio eodem titu.
I PATER pi Liv M. Videtur hoc responsum opposita ratione pugnare,cum responso Papiniani sub titu .de libet.& posthu .l. filio quem parte.nam in omni fere iure sic obseruari scribit, ut veri patris adoptiuus filius nunquam intelligatur, &propterea non
98쪽
translatum, sed redditum videri, qui antea emancipatus a patre suo, postea a rogatus est. Quare ergo non & hic nepos in patris iterum arrogati potesta- . tem reuertitur Θ Soluit Albericus:quia nepoti interim ius quaesitum erat,ne recideret in potestatem patris,ideo ei inuito tale ius auferri non debuille quam rationem α nos probamus, idemque in omnibus similibus incidentibus dicendum arbitror: ut quae commoda per emancipationem aliis quaesita fuerint, reddito paternae potestati filio, nihilominus firma maneant. In ijs vero, quae ad filium ipsium attinent,perinde prorsus habeatur,ac si non translatus sed redditus esset, semperque in ciuidem patris sui potestate mansisset. ψ L. XLIII. POM p. Lis. XX. AD Qv IN TvM M v I v M.
Do ΡΤ i o N E s, &c. Ad rationem huius & sequentis capitis,pertinent complura capita,quae mutuo se declarant,superius relata. l.nepotes. supra titulo primo. l .cum nepos.l si quis nepotem. cum l. seq.&l.li pater filium. stupra eodem titu. optione ait a I , . Iurisconsultus , nonsolium filiorum, sed de quasinepotum sunt, mi aliquis noster nepos esse evideatur,perinde quasi ex mero Aio, mel incerte natus staita enim edidit Haloander. Sed in vulgatis libris erat vel deinceps natus sit, quod verbum cum superioribus non conuenit,nisi pronepotum mentionem. O addas. Quod si ex vero emendatus est codex, iam dubitari non potest, quin& tanquam ex mortuo silio, aut etiam nunquam nato, vel ex pluribus natis incerto,hoc est, nemine specialiter designato, nepotem nobis adoptare liceat. Quod Bart.& Gne.contra Accursium & antiquorum omnium, etiam Baldo probatam opinionem,recte existimarunt,in hac lege. Nam supra in l. adopta- .eodem titu .diserte traditum est,adoptare quem loco nepotis posse,iametsi
stium non habeat.Tam autem non habet,qui non sustulit: quam qui,cum sustulisset,amisit.secundum hanc Sententiam reuocari possunt in dubium decisiones quaedam, non sat firma ratione ab Angelo & Baldo hoc loco tradit ,
Si mulier ex duorum consuetudine filium pepererit, quamuis iure Canonico 30 naturales & spurij a parentibus ali debeant, neutrum tamen horum necessa rio hunc alere cogendum esse. Si post mortem filij,quem sta sceperim ex concubina,matrimonium cum ea contraxero,illum qui ex eo filio natus erat, iustum mihi nepotem non fieri,nec in potestatem meam redigi beneficio constitutionis. Nihil enim horum hoc capite concludenter probatur. Alijs sortasse rationibus vera esse possunt,sed sequens responsum, in quo maior diis-
cultas est,inspiciamus. L. XLIIII. PRocvLvs Lis. VIII. EpisTOLARUM.
I is Qui NEPOTEM EX Filio HABET, IN NEPOTIS Lot cum alique adoptauit,no puto mortuo auo iura consanguinitatis interv pote utura esse: νυμ adoptauit, t etiam iure legis,nepos bisus kI n BL se quasi ex Lucio, puta fili uo,grex matresamilias eius natus esse contra puto. Ita habent antiqui omnes codices,ita edidit de Haloan.Sed equidem magnopere quaesiille me fateor, qua de lege loqueretur Proculus,ex qua
99쪽
92 Anto. Vaccae Exposit. locorum Obscur.
demum adoptat tribui ius consanguinitatis significaret,quasi non & simpliciter adoptatus id consequatur.nam Accursiana interpretatio non placebat,ad naturae differentiam trahentis, cum ea res nihil ad hunc locum pertineat. Nunc non dubito corrupta esse. Pro verba, eumq; ita scripsis Ie, si sic adoptam it ei tam iure sege nepossivus set qua ex Lucio σή Erat quippe ea sormula rogationis in adoptando,quam ctiam superius ex Gellio retulimus, miniis iubeatis e i. L. Galerius.L.Titio tam iure legeque filiussiti set quam si ex hoc patre matrei familias eius natus fiet sis. Eam sormula Pomponius hic retulit ex frequenti Iurisconsultorum viti. Apparet autem ob similitudinem scribendi,
quam facilis lapsus in errorem fuerit. Nec si opus sit dubitauerim,vel Tribonia tono adscribere nutus loci deprecationem: clim nullam specialem legem suisse
unquam acceperint, qua consanguinitatis ius adoptatis specialiter tribueretur. Verba autem illa,iure lege, frequentia sunt apud veteres. Cicero pro domo sua,Fueris sine Tribunus, tam iure lege, quam fuit, hic ipse Rullus. Caeteriimul Proculi sententia aperiatur,siciendum cst,consanguinitatis ius, proprie inter fratres eodem patre ex iustis nuptijs procreatos,vel adoptatos esse dici .Hi proprie quidem consanguinei, sed magis generali nomine, etiam agnati dicuntur. Caeterum agnati ultra fratres,non proprie consanguinei dicuntur,sed improprie. Denique nec uterini fratres quanta is ex lesitimis nuptijs, nec vulgo quaesitus,etiam si eundem patrem certa opinione demonstrare possint, consanguinei dicuntur.atque hi ne agnati quidem, sed cognati proprie appellari
tur. Inside successcogit.=.vulgo. l. vulgb.supra de statu hominum. Huius differentiae ea vis est,quod in successione ab intestato,prima quidem causa suorum haeredum est.Post illos vero,consanguineorum,hoc est,fratrum eorum,qui ab eodem patre fiunt,gradatim deinde adgnatorum hoc est, eorum qui eiusdem gentis vltra fratres sunt,demum cognati admittuntur:vt in Institui. locemur.
titu .de legit. adgn. succes quod & alibi cognosci potest. l. j. 3 penul dc sn.infra de suis & legit. Eratque iure ciuili consanguinitatis etiam effectus ille, quod post consanguineos,non admittebantur adgnati ad legitimam successionem, sed cognati proximi,si modδ consanguinei destincto superfuissent, hique non
adiissent haereditatem. Institu delegit.adgna.succccst 3.placebat. l.J.m princi p. de suis & legit.quod ipsum & in agnatis obseruabatur,ut recusante agnato,ad quem successio delata crat, ad proximum cognatum haereditas statim deserretur, siue idem agnatus estet,stuc non . Nam solus propinquitatis gradus obse uabatur.d. 9.placebat. Erant & alij effectus,quos colligere non vacat. Nam matrimonium inter consanguineos, si proprio sensu acciperes, contrahi non poterat,inter adgnatos poterat, duorum puta fratrum filios, de deinceps. Institu. denup. 3.duorum. Eodem sensu accepit & Virgilius cum dixit, consanguineus laeti sopor.Ex Graeco ut opinor Poeta. Quamuis Petrarcha noster haud satis intellexisse videatur, clim locum illum ita reddidit. Asonno emeramente quia huom dic ' Parente della morte sese. Fratre enim 'potius vertere debuit,quam cognatum. His cognitis plana est Proculi senten. tia. Continguinitatis ius non includit,ut fratres isti inter se eodem patre geniti videantur,nisi specialiter adoptatus hic tanquam ex lucro naturalis nepotis pa
100쪽
tre proponatur, idq; & si unum tantum filium habere,vel habuisse dicas hune
auum, qui adoptauit quia scilicet supra lege proxima, definitum erat,polle eum quasi ex quolibet,etiam mortuo, vel nunquam nato adoptare. Neque enim in ambiguo praesumi debuit, tanquam ex Lucio adoptasse,qui incerta destinatione adoptaueri laeti res facti,iure ciuili no praesita matur, nisi quatenus ab eo qui dicit, probetur. Ergo hi inter se no cosanguinei proprie,sed agnati, quasi ex duobus fratribus nati dicentur. Quare & matrimonio simul iungi poteruthoc quidem iure,si serie sueminam adoptatam proponas, & succedent inter se,non tanquam consanguinei,sed tanquam agnati. Propter quod ab alijs consanguineis excludentur,si qui serie crunt,ut puta, si ex Lucio alij liiij superstites fuerint. Haec nostra sententia est in hoc capite ivt Bart.ait dissicili,5: semper male intellecta,quam& antiquus interpres sub nube,ac velut diuinans attigerat.inglo.ij.in princip.dum agnatos tamen hos inter se sere scripsit,argi men. l.qui in adoptionem. supra eodem, sed voluit citare l. cum adoptio quae melius facit. Albericus tamen eiusdem interpretis vcstigia sequutus,plene percepisse videtur,quod scilicet ad consanguinitatis ius ac nomen attinet,ut postieaquam haec scripseram,comperi monente ac praeeunte Augustino. L. XLV L VLpi Avvs Lis. IIII. AD LEGEM IvLiAM ET PAp.
te Iatem meam redigi principis beneficio potest. Libertinum tamen eum manere non dubitatur. Et supra ex Modestino,de ijs qui sunt siti, vel alieni iuris. l. finali. Inum ij naturales, mel emancipati, non rediguntur in patriam potestatem. An ergo intelligimus esse principalis rescripti serinam, qua tales filios consentientes Princeps,sine cuius quam ministerio,aut selennitate in potestatem nostram redigit)an arrogandi hos tales nobis indulgentiam concedi3 Et sane hoc magis puto, ciam sub hoc ritu. passim scriptum sit, datum filium in adoptionem, deinde cmancipatum,in naturalis patris potestatem ut honeste redeat,adoptandum, hoc est, arrogan- O dum esse.l. qui liberatus. l. adoptare. supra eodem titu. Si enim ut iustus filius quandoque emancipatus in potestatem rursum redigatur,arrogatio necessariacsl.quanto magis eadem necessaria erit,ut naturalis redigi possit Z Quibus ta men Comitibus Palatinus etiam hoc a Principe indultum scio,vt emancipatos filios, vel naturales, per rescriptum redigere possint sub potestatem patrum. Quare multo magis ipsemet Princeps hoc secerit. An autem & Spurios e dem facilitate in potestatem redigi vel arrogari permittendum est3 Et respondet Baldus in diista l. fin. Principis aestimationem hanc elle oportere, comitem autem Palatinum ex toto abstinere debere. Quod verum puto. Idem &de procreatis ex incesto, vel damnato coitu legisse memini ne alioqui per hos mo o dos legibus fimus fieret auth .ex complexu. C. de inces fiati P. Sed Comites Palatini hodie omnia in priuilegiorum codicillis habere se profitentur. Quibus utinam ne tam facile ac saepe in perniciem iustorum S legitimorum filiorum uterentur.Reliqua ad hoc responsum pertinentia,superius adnotata sunt.ini. si
paterfam. s.fi.eo.ti. Nunc ad sequentem titulum transeamus. In ill